اصول تعمیرات و نگهداری دستگاه های رادیولوژی

اصول تعمیرات و نگهداری دستگاه های رادیولوژی

اسلاید 1: اصول تعمیرات و نگهداری دستگاه های رادیولوژیدکتر محمد علی عقابیانwww.oghabian.ir

اسلاید 2: فصل اول: مولد اشعه ايکس و اجزاء سيستم1-1- توليد اشعه ايکس2-1- اجزاء اصلي و خصوصيات لامپ فيلامان کاتدآند (ثابت يا دوار)محفظه شيشه‌ايفيلتراسيونکنترل گرماکنترل تفکيک پذيري يا‌قدرت تفکيک خصوصيات تيوب اشعه ‌ايکس با كنترل گريد3-1- محافظت از لامپ اشعه ايکسمحافظت در مقابل آسيبهاي حرارتيآماده سازي اوليه لامپمحافظت در مقابل آسيبهاي الکتريکيحفاظت از فيلامان/ حفاظت از آند4-1- ظرفيت حرارتي تيوبنمودار خنك شدن تيوب منحني انبارش حرارتي تيوب5-1- ژنراتور اشعه ايکس ژنراتورهاي ولتاژ بالاقدرت يك ژنراتور ولتاژ بالا ترانسفورماتور ولتاژ بالايكسو كردنترانسفورماتورهاي سه فاز سه فاز يكسو شده تمام موج شش پالسيسه فاز يكسو شده تمام موج دوازده پالسيژنراتورهاي فركانس بالا

اسلاید 3: کاتد نشاندهنده دو فيلامان و فنجان فوکوس کننده

اسلاید 4: آند دوار و طريقه قرار گرفتن فيلامان در روبروي هدف

اسلاید 5: محفظه شيشه اي لامپ اشعه ايکس

اسلاید 6: کنترل تفکيک پذيري فضايي يا‌ وضوح تصويردر صورت امکان استفاده از لکه کانوني کوچکاستفاده از آند دوار بجاي ثابتزاويه دار کردن آندافزايش FFD هنگام پرتونگاري

اسلاید 7: ‌خصوصيات تيوب اشعه‌ايکس با كنترل گريدتغييرات خطوط هم پتانسيل (مقادير نسبي 0 تا 7 ولت) و نحوة متمركز شدن شعاع الكتروني

اسلاید 8: محافظت از لامپ اشعه‌ايکسمحافظت در مقابل آسيبهاي حرارتي نگهداشتن توليد گرما در حداقل مقدار ممکنکار کردن در حدود منحني مشخصه لامپ (مطابق با منحني حرارتي)اطمينان از اينکه تابش اضافي، در اکسپوژرهاي پشت سر هم، انجام پذير است.رعايت فاصله زماني بين دو تابش متواليكار نكردن در ولتاژهاي بسيار پايينقرار ندادن تيوب در حالت آماده براي مدت زياد Exposure Ready آماده سازي اوليه لامپ (گرم كردن تيوب)

اسلاید 9: محافظت از لامپ اشعه‌ايکسآماده سازي اوليه لامپوقتي كه لامپ براي مدت طولاني (بيشتر از يك ماه) استفاده نشده باشد يا هنگام نصب آن، بايد تعداد زيادي اكسپوز با فاصله زماني يك دقيقه انجام شود و در هر كدام با زمان 1/0 ثانيه، ولتاژ و mA را از كمترين مقدار به تدريج (مثلاً 10 تا kV20) افزايش يابد .

اسلاید 10: محافظت در مقابل آسيبهاي الکتريکيبــازبـيـنـي وضـعـيـت كابل هاي فشار قوي و اطمينان از سلامت آنها. شستشوي كامل سر كابل ها با الكل. تميزكاري دقيق و اطمينان از سلامت پينها و عايق سر كابل. گريس كاري در هر دوره 6 ماهه Pin براي جلوگيري از ايجاد جرقه هنگام جازدن سر كابل هاي ولتاژ بالا، هم در طرف تيوب و هم در طرف ژنراتور، مي­بايست آنها را با ماده عايق خاصي مثل گريس سيليكون پوشاند تا فضاي خالي بين اتصالات را پر كند و سپس آنها را در جاي خود محكم نمود.

اسلاید 11: حفاظت از فيلامانبه منظور سرعت بخشيدن (کوتاه کردن زمان) در افزايش دماي فيلامان براي هر تابشي، از يک مدار بوستر استفاده مي‌شود تا فيلامان را همواره در دماي پاييني نگاه دارد (جهت جلوگيري از تبخير زياد تنگستن). با کاربرد متداول لامپ، تبخير تنگستن موجب مي‌شود که لايه نازک تنگستن روي سطح محفظه شيشه‌اي رسوب نمايد(آينه اي شدن). بمنظور جلوگيري از رسوب تنگستن، شدت پرتو بايد حتي الامکان پايين باشد و مدت زماني که فيلامان در دماي بالا نگه داشته مي‌شود بايد کاهش يابد

اسلاید 12: حفاظت از آند1- ذوب شدن آند ممکن است بدليل اعمال گرماي بيش از حد مجاز روي دهد. اعمال ولتاژ، جريان و زمان هميشه بايد در محدوده منحني هاي حرارتي و تحمل حرارتي تيوب صورت پذيرد.2- ترك خوردن آند بدليل اعمال شرايط توليد اشعه بالا در زمان سرد بودن آن ممکن است اتفاق بيفتد. در ابتداي روز و قبل از کار کردن در شرايط توليد اشعه بالا، بايد اکسپوژرهاي کم توان صورت پذيرد.3- خوردگي و تموج در سطح آند، بدليل تابشهاي متوالي با فاصله زماني كم و لذا افزايش بيش از حد دماي آند نيز ممکن است صورت پذيرد. بنابراين فواصل زماني کافي بين اکسپوژرها بايد رعايت گردد.4- لرزش افتادن و يا لنگي روتور و توليد صدا هنگام چرخش و حتي قفل شدن آن بدليل گرم شدن بيش از حد ياطاقان يا بلبرينگها، دور از انتظار نيست.جهت حفاظت از آند:گرم کردن آند قبل از شروع به کار.اطمينان از چرخش آند با تمام سرعت آن، پيش از تابش.خودداري از انجام تابش، هنگامي که آند نمي‌تواند بچرخد.

اسلاید 13: ظرفيت حرارتي تيوب

اسلاید 14: نمودار خنك شدن تيوب

اسلاید 15: مشخصات خنک شده هر تيوب در منحني خنک شدن پس از تابش هاي متوالي

اسلاید 16: منحني انبارش حرارتي تيوب

اسلاید 17: ژنراتور اشعه ‌ايکسژنراتور اشعه ‌ايکس، به منظور توليد انرژي 4 وظيفه زير را به عهده دارد: ولتاژ بالا (kV) براي لامپ اشعه‌ايکسولتاژ پايين براي فيلامانولتاژ متغيير براي هردو فيلامان و لامپولتاژ يکسو شده براي لامپ

اسلاید 18: ژنراتورهاي ولتاژ بالاعايق باشد.از بروز جرقه الكتريكي بين قسمتهاي مختلف جلوگيري كند (ضد شوک باشد).لبريز از روغن باشد و هواگيري شود.ژنراتور بايد براي يکسوسازي با استفاده از ديود طراحي گردد. طراحي با استفاده از خازنها به منظور اولاً، نرم کردن شکل موج ولتاژ (وقتي با لامپ موازي قرار مي‌گيرد) و ثانياً، ذخيره شارژ تا ولتاژ ماکزيمم لازم براي تهيه انرژي کافي نيز ضروري است

اسلاید 19: دياگرام يك ترانسفورماتور تك فاز (سمت راست) و يك ترانسفورماتور سه فاز (سمت چپ).

اسلاید 20: يكسو كردن

اسلاید 21: مدار يكسو كننده تمام موج تكفاز

اسلاید 22: ترانسفورماتورهاي سه فاز شش پالسی طرح يك ژنراتورسه فاز ولتاژ بالاي شش پالسي يکسوشده. (در اين طرح مدار ثانويه داراي دو سيم بندي، يكي ستاره ای است)

اسلاید 23: سه فاز يكسو شده تمام موج دوازده پالسيطرح يك ژنراتورسه فاز ولتاژ بالاي دوازده پالسي يکسوشده. (در اين طرح مدار ثانويه داراي دو سيم بندي، يكي ستاره و ديگري مثلث است)

اسلاید 24: شکل موجهاي حاصل از خروجي يکسوکننده‌هاي تمام موج: الف) دو پالسي، ب) شش پالسي، ج) دوازده پالسي د) فرکانس بالا

اسلاید 25: ژنراتورهاي فركانس بالا