اقدام پژوهی و کاربرد آن در آموزش و تدريس

صفحه 1:


صفحه 2:
کاربرد آن در آموزش و تدریس دبیرخانه شورای تحقیقات آموزش و پرورش شهر تهران 

صفحه 3:
باسمه تعالی 1 ش !1 شا عق! ‎us isi‏ 0 هاي "بز و هش ده ‎sailed‏ ‏ت(به زقر 2 نت ‎M0‏ تلاخواه دا 1001 امطالعا ‎2s ann‏ ل سو ‎ran dal‏ ۱010 السام ۱۱ ;000000 ‎onda ]O0D0000‏ دام و الما اماما ۱۱۱۱۱۱ ا الاسم مانن سملن نانالانا 00۳ ۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱ ی 0000000000000 0000000000000 ۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱ ‎QQOQO000 00000000 0000000000000 0000000000000000000000000‏ ‎QNDOQ000000000000000000000000000000000000000 no0000 phono‏ ‎QNO00000000000 0000000000000 0000000000000000000 a2. 10000‏ ‎QOOQQO000 D00000000000000000000000 0000000000000000000000‏ ‎OOOQ000000000000000000‏ 

صفحه 4:
بنابراین تکية متعادل بر توسعة مهارت‌هاي معلمان در همة ابعاد , نیاز نظام آموزشي است و مي‌تواند تحقق انديشة معلم فکور و پژوهنده را براي مدارس ما عملي سازد . دبیرخانه سازمان آموزش و پرورش شهر تهران در راستای بهبود مهارتهای پژوهشی در میان معلمان اقدام به تهیه اين مجموعه آموزشی نموده است تا افراد بتوانند حتی الامکان بصورت خود آموز در مسیر توسعه دانش پژوهشی خود گام بردارند . محتوای این مجوعه عمدتا برگرفته از کتاب اقدام پژوهی راهبردی برای بهبود تدریس و آموزش اثر منتشره از سوی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش است که توسط دکتر رضا ساکی و همکاران ایشان تالیف شده است . ‎argi‏ این مجموعه نیز با نظارت و کوشش آقای دکتر رضا ساکی و پشتیبانی آقایان اسدی گرمارودی و کرمانشاهی تهیه شده است که از زحمات ایشان تشکر و قدردانی می ‏گردد.. 

صفحه 5:
فصل اول انتظار مي رود يس از مطالعة اين فصل بتوانید: 0) مفهوم معلم پژوهنده را توضیح دهید. ) سطوح و نقش هاي پژوهشي معلمان را بیان نمایید . 9) نقش پژوهش را در تدارك تدریس اثربخش مطرح سازید. ) نحوة ايفاي نقش‌هاي پژوهشي معلمان را برشمارید. © ) به یافته های چند پژوهش آموزشی مفید برای تدریس اشاره نمایید . 

صفحه 6:
17 قدم‌اپزوهوی فعالیتیل ضور علابرل کال[ اقدام پژو هي (پژو هش درعمل) رويكردي سازنده در جهت گسترش تواناييهاي کارورزان در عرصه‌هاي مختلف شغلي است . در حوزة آموزش و پرورش نیز این انديشه گامي اساسي در جهت اصلاح و بهبود محسوب مي‌شود که با تکیه بر توانايي‌ها و مشارکت عمومي به ثمر مي‌رسد. با این رویکرد همة کارکنان مي‌توانند به عنوان عنصري سازنده و فکور در جهت شناسايي مسائل وحل آنها در محيط‌هاي آموزشي سازماندهي و به کار گرفته شوند . اما ماهیت کار تدریس ‏ استفاده از اقدام پژوهی را برای معلمان بیش از سایرین ضروری ساخته است . 

صفحه 7:
معلم پژوهنده کیست ؟ معلم پژوهنده معلمی است که در راستای حل مسائل و مشکلات تدریس فکورانه و هنرمندانه با عنایت به روش اقدام پژوهی عمل می کند . معلم پژوهنده از دیدگاه دکتر محمودمهرمحمدي : معلم پژوهنده[1)] با کارگزار فکور[)] كسي است که جسارت عول از قواعد یا رويه‌هاي شناخته شدة حرفة معلمي رآ دارا بوده يا دست کم از توان و قابلّت تعدیل آنها به بناسب شرایط و موقعیت خاص و وی كلاس درس خود برخورا ار است. چنانچه در قالب نخست يا قالب به اصطلاح عدول عمل کند» در چارچوب انتظارات لنو تولستوي عمل نموده و در صورت اختیار نمودن قالب دوم يا قألب تعديل در چارچوب انتظارات ویلیام جیمز گام برداشته ام . به هر روي معلم پژوهنده با عمل در قألب راهبرد عدول یا تعدیل» این شعور را به منصه ظهور مي‌رساند که ‎EIR yet PSS eae yeh gc‏ بسياز بيجيدتر أن أن ست که به سادگي تحت انقیاد قانونمندي‌هاي عام یا روابط علت و معلولي تعمیمپذیر درآید. ‎Bt)‏ سیخ سیم ‎rePevive proviticcer [C]‏ 

صفحه 8:
‎ales‏ پژو هنده مفهومی عام ‏فعالیت اقدام پژوهی برای همه دست اندرکاران امر آموزش و پرورش ضروری است . بنابر اين اقدام پژوهی کار هر کسی است که در عرصه تعلیم و تربیت و با دانش آموزان سروکار دارد . به اين ترتیب معلم پژوهنده مفهومی عام است که همه مدیران » مشاوران » معلمان و ... را در بر می گیرد اما به هر حال معلمان بواسطه نزدیکی به دانش آموزان » بیش از دیگران نیازمند به انجام اقدام پژوهی ‏هستند . 

صفحه 9:
معلمی » حرفه ای با زمینه های گوناگون * معلمي حرفه‌اي متشکل از دانش و مهارت‌هاي گوناگون است. یك معلم باید براي تدریس مطلوب. همزمان مجموعه‌اي از دانش‌ها را به‌طور هنرمندانه درهم بيامپزد تا در مسیر ترکیب و به‌كارگيري آنها تدريسي اثربخش طراحي و در کلاس درس ارانه کند. اهداف آموزشي براساس چنین فعاليتي امکان تحقق مي‌یابند. در واقع حرفة معلمي با تعامل مفهومي طیف منتوعي از دانش‌ها شکل مي‌گيرد. 

صفحه 10:
) سطوح پژوهش در حرفه معلمي ۰ پاترسون و شانون[!)] (066) اظهار مي‌دارد معلمان در اشکال گوناگون با يزوهش بيوند برقرار ميكنند. بتدا آنها ذر فرايدد توليد دادش و إطلاعات مشارکت تا نظريه‌اي براي بهبود عمل خود تدوین کنند. دیگر آنکه سار هاي بز بزوهمشء تدريسر خود را طراحسي و پب مرحلة اجرا ميآورند. اين اقدامات منجر به توسعة و بهبود آموزش ن بدون که بر ژرهش قلر به ترسعة مهارت‌هاي حرفه‌اي خود نخوا هد پود. با استفاده از پژوهش تجربه‌هاي زيادي در معرض نقسد قرار مي‌گیرد و تصميمكيري آگاهانه میسر مي‌شود. ‎aN Ne es‏ هی دیش كنند؛ تغيير ثمريخشي ر] سامان دهند ب تأي اعمال آن را بر تدریس اندازه ند. يزوهش فرصتي أيجاد ميكند تا معلمان به دنياي جديدي از اطلاعات در مورد دائشأموزان و شيوءهاي 5 تدريس دست يابند وعدي كه بدون تكيه بر تولیدات يذو هشي مشكل درك ميشوند ( (به نقل از باردينء ©6©0000). ‎[(l]‏ - سس 6 مه 

صفحه 11:
9 )سطوح ۱ تحقیقات نو سطح اول: ‎eee‏ این سطح از پژوهش‌هاي آموزشي و تربيتي» دي‌ترین و گسترد‌ترین سطح از پژوهش‌ها در این عرصه به شمار مي‌آید. هدف انساسي این سطح از ت تقويت روحية كنجكاوي و كاوشگري در ‎pees‏ آن و آموختن مهارت‌هاي ضروري پژوهشي یا مهارت‌هاي حل مسئله و کشف مجهول به آنها است. سطح دوم: تحقیقات آموزشي و تربيتي در سطح معلم : در آين سطح از پژوهش‌هاي آموزشی و تربيتي؛ درگیر ساختن معلمان در فعاليت‌هاي پژوهشي ضرورت دآرد. معلم در ايفاي موفقیت‌آمیز رسالت‌هاي حرفه‌اي خود مكلف است دست به پژوهش کند و در کسب دانش جدید و معتبر حرفه‌اي نقش داشته باشد. با دستيابي به جنين موقعيتي که معلمان يا کارگزاران اصلي تعلیم و تربیت ی برخوردار باشند و با اتكا به آسن ب انند امر ياددهي - يادگيري را سامان بخشند» نظام پژوهش‌هاي آموزشی و ‎PB‏ به مرتبهاي اميدواركننده أرتقاء مييابد و نقطة عطفي در سير أين نظام به سوي کمال و بالند ‎Sioa‏ 

صفحه 12:
© )سطوح تحقیقات آموزشی سطح سوم: پژوهش‌هاي آموزشي و تربيتي در سطح دانشگاهي: سومین سطح از تحقیقات آموزشي و تربيتي: سطح علمي یا دانشگاهي نامیده مي‌شود. این سطح از پژوهش‌ها از سطوح دیگر شناخته‌شده‌تر است و نوعاً در پاسخ به این پرسش که تحقیقات آموزشي و تربيتي چیست. به اين سطح از پژوهش‌ها اشاره مي‌شود. این دسسته از پژوهش‌ها در حيطة فعاليت‌هاي پژوهشگران به معناي کلاسيك آن است؛ خواه در محيطهاي دانشگاهي و خواه در غیر آن انجام پذیرد. هدف آنها کشف روابط موجود بین متغیرها به عنوان قانون‌مندي‌هاي عام و کم و بیش تعمیم‌پذیر است. در مباحث مطرح‌شده و سطوح مذکور» معلم نقش پژوهشي بارزي دارد. در واقع نقش‌هاي متعدد پژوهشي معلم از میان مباحث مطرح‌شده ظهور مي‌نماید که در بخش بعدي بیشتر به آن اشاره مي‌شود. در شکل صفحه بعد گستردگی انجام اين سه سطح پژوهش ارایه شده است : 

صفحه 13:
سطوح پژوهش آموزشی fod men [om \ 2 

صفحه 14:
) نقش‌هاي پژوهشي معلم ۰ پژوهش در حرفة معلمي» فرآیند کارساز ترکیب حوزه‌هاي متعامل دانش تدریس در مواجهه با مسائل و مشکلات موجود در كلاس درس مي‌باشد. با بهره‌گيري از پژوه ش. مس‌انل و مشکلات دانش‌آموزان در مسیر تحقق اهداف آموزشي بررسي و براي رفع آنها چاره‌جويي مي‌شود. معلم همچنین در مسیر تدریس با عنایت به لزوم ایجاد فرهنسگ پژوهش در دانش‌آموزان مجموعه‌اي از فعاليت‌هاي مسئله محور را طراحي و به مرحلة اجرا در مي‌آورد. تدارك اینگونه از فعالیت‌ها» پیش‌تر مستلزم شناخت معلم از مفهوم پژوهش و توانايي وي در پيش‌بيني فعاليت‌هاي مرتبط با آن مي‌باشد. به‌طور كلي معلمان با اعمال وظایف معلمي در مسيرهاي چندگانة زیر ايفاي نقش پژوهشي مي‌نمایند: 

صفحه 15:
0 به‌کارگيرندة يافته‌هاي پژوهشي (مصرف‌کنندة دانش): در اين مرحله معلمان با استفاده از کوشش‌هاي پژيوهشي و عالمانه‌اي که عمدتاً توسط دیگران انجام گرفته است» مسیر اميدوارکننده‌اي از. تدریس را شناسايي و در آن گام برمي‌دارند. اشاره به چند یافته پژوهشي مي‌تواند به فهم بیشتر این نقش کمك کند. : 

صفحه 16:
. به‌کارگيرندة يافته‌هاي پژوهشي (مصرف‌کنندة دانش): در اواخر دهة شصت. وقتي که كتابي به نام «پیگمالیون» در کلاس درس منتشر شد معلمان مبهوت شدند. نویسندگان کتاب چنیین مطرح کردند که انتظاري که معلم ازتوانايي‌هاي دانش‌آموز دارد (بي‌توجه به واقعي یا غیر واقعي بودن اين انتظارات) در چگونگي پیشرفت او در مدرسه تأثیر مي‌گذارد (روز نتال و جاکوبسسون؛ 960)» و در عین حال در انگیزش انتظار موفقیت و عزت نفس دانش‌آموزان نیز موثر است. از کودکستان به بعد» معلمان بعضي از شاگردان را با هوش تر از بقیه مي‌دانند و انتظار دارند که در مقایسه با بقیه عملکرد بهتري داشته باشند. هرچند نظري که معلمان در مورد كودك پیدا مي‌کنند تا حدودي به عملکرد او بستگي دارد» ما در عین حال ممکن است این نگرش تحت تأثير قالبهاي اجتماعي نیز باشد (ما سن و دیگران؛ ترجمه یا سايي. ۰0 000). اين پژوهش مطرح مي‌کند که برخي عوامل غیر أموزشي به صورت موثر ولي ناعادلانة تدریس معلمان را تحت تأثیر خود دارد. 

صفحه 17:
به‌کارگيرندة يافته‌هاي پژوهشي (مصرف‌کنندة دانش): در تحقیق ديگري که تحت عنوان «فرصت برابر در کلاس درس[]» با مشارکت معلمان انجام فته مشخص گردید که برچسب زدن به الش‌آبوزان تحت عنوین مختلف جریانی است که ناآگاهانه و مداوم در کلاس-ها رخ مي‌دهد تج ‎dee shes Gog‏ مشک از بيشداوري خودء رامهاي متفاوتي را در إرة با شاكردان مختلف بيش ‎SoBe‏ از پانزده رفتار استفاده شد. هر رفتار بر بود که چند جند برخي أل رقار ها براي معلمان کاملاً واضح و شناخته شده هستند. ولي اغلب معلمان يا اصلا اين رگذارها را در كلاس درس بروز نميدهلد و با اصلا متوجه بروز رفتارهاي متفاوت خود نسبت به شاگردان بظاهرٍ ار پیشرفت تحجسيلي و رشد يادگيري دانش‌آموزان موثرشر است. هر نیستند؛ يعني از تأثیر پيش‌داوري خود نسبت به شاگردان آگاا ار سوال از دانشأموزان» حمايت أز دانش/موزان» توجه به باسح هاي آنهاء تعریف از نحوه پاسخ داش اموزان و استناد به نظ آنها از جمله محورهاي انجام اين بزوهش بوده است. براساس اين بزوهش برخي از دائشأموزان بادليل ادح م ظرافتهاي تدريس در كلاس كمتر مورد توجه قرار ميكيرند و از اينرو در أيجلا فرصت قلي برابر أموزشي نلكام ‎ate‏ .. درحالي‌که آنها با آشنايي از ابعاد رفتار خود در مسیر تدریس توانستند کیفیت آموزشي به نحو قابل توجهي بهبود بخشند )183543 ‎(UPD G2 WOU‏ [0] - ماه ۳ رون موق 

صفحه 18:
wee 5000 aa) eas به‌کارگيرندة يافته‌هاي پژوهشي (مصرف‌کنندة دانش): منادي (6726)) نیز گزارش مي‌کند» اطلاعاتسي که معلمان از ويژگي‌هاي دانشآمو زان دریافت مي‌دارند» در نحوه تدارگ تدریس آنها نسبت به دانش‌آموزان موثر است. در يك تحقیق به معلمان مورد مطالعه اطلاعاتي غير واقعي از درجه هوشي برخي از دانش‌آموزان داده شد. در واقع درجة هوشي آنها بالاتر از سطح واقعي گزارش گردید و لاجرم معلم با تصور مناسب و مثبتي از دانش‌آموزان کار خود را شروع و ادامه داد. این تصور مثبت که مبتني بر کسب اطلاعات غبر واقعي بود بر پیشرفت تحصيلي این دانش‌آموزان تأثیر گذاشت و این دانش‌آموزان پس از مدتي در شمار بهترين‌هاي مدرسه و کلاس قرار گرفتند. 

صفحه 19:
555 ae ok ma ae gs ia ai ‏يكل كيرب واتبعاي‎ ‏نش):‎ 2 ساكي ‎hg ie ewes‏ اسنادهاي متفاوت معلمان از علل شکست و موفقیت تحصيلي دانش‌آموزان اشاره مي‌کند. براساس نتایج این پژوهش معلماني که شکست و موفقیت و 2 بیشتر به عوامل ع شرم ‎ee‏ از توان معلم) نسبت دهندء در مقايسيه كهه و موفقيت تحصيلي دانش‌آموزان را ‎face‏ درکن ‎aps eich‏ ميبينند» در تدريس موفقيت بو او و نوآتها ‎ee‏ ‏بيشتري را تجربه . در واقع امي كه عوامل مؤثر بر تدریس را خارج از کنترل خود ‎Sig‏ عملا کوشش كمتري را براي بهبود تدریس به عمل مي‌آورند. اين نتيجه عمدتاً به واسطة ش‌هاي متفاوت معلمان در مورد علل شکست و موفقیت تحصيلي ‎ices‏ حاصل مي‌شود. 

صفحه 20:
همه دانش آموزان می توانند یاد بگیرند روش تازه براین اعتقاد که اکثر دانش‌آموزان م‌توانند آنچه را مدرسه باید به آنان زد ید رت مان ‎Bip‏ در حد تسلط[)]» گسترش يافته است. در حال حاضر ترجمانهاي كوا ني از روش يادگيري در حد تسلط وجود دارد. همة این موارد این انديشه را اساس ل لازم باشدء و اكر هنكام خدرة با ‎Lip scaly Les els ty SE‏ به نال اموز وقت لازم براي" ي مطلب را در حد تسلط بدهیم و عي ملاگ روشن براي سنج شآنچه یادگیرء ‎Genta Sigs Sassi Sry ey‏ سطح بلایی از يدگيريتبل نظرية يادگيري ‎toe‏ و کر مورا هه قسمت بزرگي از تفاوت‌های افراد در بلگيري آموزشگاهي مي‌شود معرفي ميكند؛ سه متغير وابسته به هم که اگر با دقت لازم به آنها توجه شود آموزشگاه‌ها قادر خواهند شد به سمت يك نظام آموزشي خالي از اشتباه قدم بردارند. این سه متغیر عبارتند: [1- مسا و0 

صفحه 21:
همه دانش آموزان می توانند یاد بگیرند * الف)میزان تسلط دانش‌آموز بر پيش‌نيازهاي مربوط به يادگيري مورد نظر ۰ ب) میزان انگيزشي که دانش‌آموز. براي يادگيري دارد یا مي‌تواند داشته باشد) ۶ پ) میزان تناسب روش آموزشي با شرایط و ويژگي‌هاي دانش‌آموز, به طور مشخص, این نظریه دربرگيرندة ويژگي‌هاي دانش‌آموز» آموزش و بازده‌هاي يادگيري است. 

صفحه 22:
متغيرهاي مهم نظرية يادگيري آموزشگاهي ظرية آموزشگاهی نشان داده شده است: در شكل زير متغيرهاى مهم نظرية يادكيرى آموزشكاهى بازده‌های یادگیری ویزگی‌های دانش آموز ‎asi‏ ‏رفتارهای ورودی شناخنی 5 سرعت یادگیری بازدمهاى عاطفى ویزگی‌های ورودی عاطفی متفیرهای اصلی در نظرية یادگیری آموزشگاهی 

صفحه 23:
همه دانش آموزان می توانند یاد بگیرند * بسياري از معلمان با درك مفاهیم موجود در این موضوع توانسته‌اند با طراحي و اجراي تدریس اثربخش پیشرفت تحصيلي مناسب‌تري را براي دانش‌آموزان خود فراهم آورند (بلوم ترجمه سیف؛ 00 * پذیرش این باور که همه دانش آموزان می توانند یاد بگیرند و همه معلمان می توانند با برنامه ریزی تدریس تفاوتهای آموزشی و تحصیلی را کم کنند و همه دانش آموزان ( يا تقریبا همه دانش آموزان ) را به درجه در حد تسلط یادگیری برسانند مبنای تحقق تدریس و مدرسه آثربخش است . 

صفحه 24:
مفهوم «درماندگي آموخته شده[0]» شده نيز تا حدودي توسط بزوهشكران به تصوير كشيده شدهاست. درمندگی آبیخته ‎Fae‏ سح لمهي در حوره لي یتفرگ تک هل میت که فش ربا ار ‎ae‏ ‏دنر يادكير: كاري الجا د ‎Fe ce rt‏ رف مت از راز رد مسا تسه و ۲( 09 سرد ‎ean Ea ea‏ وا هقی ریت ور زو که 3 » در » تعريف + بعد از يك را در اي فرد سم اضما یه هر ما در آزمايشهاي اوليه مربوط به درماندكي آموختاشدهء سكهابي كه در معرض ضربة برقي (شوك الكتريكي) غير قيل اجتناب قرار گرفته بودند» ‎yal‏ ی اد و ارو و سل و جز ايها سيب قلع شواي نم شود بعد قرار داده شدند که در ی و ای را تسليم بوك كرد بیان دیگرء حبوآنات پس از تجربة صدمه کنترل ناپذیر» انگيزة پاسخ دادن را از دست دادند و جاي تمد سركي الراك كرك . افزون بر اين» حتي اكر يكي از باسخها در رفع مشکل موفقیت‌آمیز بوده؛ حیوان در يادگيري اينکه آن پاسخ مزثر است» ناتوان بود. ‎aay‏ بلدي با اه اي آزمایش با مور ‎Cae cha) alt UE a‏ 4 ‎[il]‏ مها امسر 6 مه 

صفحه 25:
موضوع فشار رواني و پيامدهاي آن را در كلاس‌هاي طبقه‌بندي شده * کدیور ‎pa ge (IPC)‏ ¢ فشار رواني و پيامدهاي آن را در کلاس.هاي طبقه‌بندي شده مورد مطالعه قرار داد. نتایج این تحقیق بیانگر این است که طبقه‌بندي دانش‌آموزان در مدارس و استفاده از برچسب‌هاي «توانا» و «ناتوان» آنها را در تبیین «مناسب» از رويدادهاي زندگي خود دچار اشكال كريده است . يعني دانش‌آموزان با قرارگرفتن ‏ در برابر شرايط غير قابل كنترل به مرور به اين نتيجه رسيدهاند كه در كنترل موفقيت و شكستهاي خود نقشي نداشته‌اند . اين نتایج با يافته‌هاي تحقيقات متعددي كه در اين زمينه به عمل آمده» هماهنگ است. 

صفحه 26:
تأثیر ناكامي بر رفتار ‎٠‏ بزوهش ديكري در اين زمينه به تأثير ناكامي بر رفتار يك اردك ماهي مييردازد. يك أردكماهي را در آكواريمي قرار ذادند كه تعداد زيادي ماهي كيور در اطراف لن شناور بودند. وقني اردك ماهي به وفور ذخيرة غذايي در اطراف خود عادت کرد ميان او و ماهيهاي ديكر يك ديوار شيشهاي قرار دادند. وقتي اردك ماهي كرسنه شد سعي كرد خود را به ماهيهاي كيور برساند ولي مدام سرش به ديوار شيشهاي برخورد كرد. در وهلة اول نياز او به غذا شدت یافت و اردك ماهي سخت‌تر از پیش تلاش کرد به ماهيهاي كيور دست يابد. ولي بالاخره؛ شكست مكرر در وصول به هدف به اندازة كافي موجب ناكامي او ‎and‏ به طوري . دیگر براي ‎ae‏ كوششي ‎ana‏ ‏واقع وقتي ديوارة شيشهاي را برداشتنيد و بور دوباره در اطراف ردك ذاه شرع يمه كنا كز ‎hn‏ هی ‎Tag Rate ah‏ طرف اردكماهمي صورت نكرفت. بالاخره اردك ماهي در حاليكه در ميان وفور خوراكي قرار داشت از شدت گرسنگي جان سپرد (هرسي و بلانچارد؛ ترجمه علاقه بند» 419727۲ ص ‎(CO‏ 

صفحه 27:
1 .معلم به‌کارگيرندة يافته‌هاي پژوهشي (مصرا فكنندة دانش): ۰ این دسته از تحقیقات روشنگر برخي رفتارهاي آسيب‌زاي آموزشي - پرورشي است که در محیط آموزشي رخ مي‌دهند. آگاهسي از نتایج این تحقیقات امکان بازنگري رفتارهاي آموزشي و اصلاح آن را فراهم مي‌کند. * بنابر اين بعنوان معلم نیاز دارید که همواره دانش خود را بر اساس تازه ترین يافته های پژوهشی مربوط به شغل خود به روز نمایید . 

صفحه 28:
0 معلم به عنوان مدرس پژوهش به دانش‌آموزان دومین نقش معلم در خصوص موضوع پژوهش. آموزش روش پژوهش به دانش‌آموزان است, ‎vat‏ پژوهش محور با اغلب رويكردهاي ياددهي- بادگيري سازگار است. ‎is‏ كنجكاوي و خلاقیت دانش‌آموزان از مسير تدریس مبتني بر روش پژوهش توسعة مي‌یابد و به باروري مي‌رسد. تدریس پژوهش محور از برنامة درسي مبتني بر حل مسئله سرچشمه ذ. بأ اين تعريف كه مقدمات کار براي حرکت دالش‌آمُوزان مي‌شود» سپس آنها راهنمايي معلم» خود به بررسي و حل مسائل مطرح شده که بره از محتواي برنامة درسي پيش‌بيني شده مي‌باشد» مي‌پرذازند. ۱ پیداست براي تحقق رویکرد پژوهش محوري در تدریس, معلم باید سازمان متناسب با آن را طراحي و اجرا کند. حل مسئله[] و آفرينندگي یا خلاقیت [()]که اصولاً از طریق روش تدریس مبتني پژوهش تحقق مي‌یابند» عناصر اصلي این رویکرد مي‌باشند. [0]- سوه ما [6- هه 

صفحه 29:
مراحل روش یادگیری اکتشافی |) آمادم ساختن یادگیرندگان دادن روش های اکتشافی: در آغاز آمز ى اكتشافى؛ معلم بايد ان ی کر رل ترس چه فا یبد بايد انجام دهند. همجنين بايد ل أماده كند. آندرز شیوه هآی مهم آموزش اکتشافی را به نحو زیر توضیح داده است: ال مطمب بدگیرندگان گرد که دف درس مربوطبه ادگیری ان كسب أطلاحات تازه نيست؛ بلكد هدف انجام پژوهش و تفکر مستقلانه است. ب معلم درياره موقعيت معتارانك با مسئلهآفرين از يدكيركان سؤال بهرمد. براى ابن سؤال نايد تنا يك جراب | را توضیح بدهد. ری داده های موردنیاز برای. ‎gue‏ به سژال معلم» دانش آموزان باید تشویق بشوند تا برای ب راهلمليى ل ملم سوال بپرسند سمل بیدا ثوان خود سوال ای دانش اموزان را به برین شک جرب چاه میت سار انز : در إبن مرحله از [موزش اكتشافى؛ معلم موقعيت معتابرانكيز را در اختيار يادكيرتدكان قرار می دهد. ارائه موقعیت مسئله آفرین باید به گونه ای باشد که دانش آموز را به خود جلب کند و در آو حالت عدم تعلال شتاختى بيافريد. ابن امر موجب توفي يادكيرنده در كسب اطلاعات لازم و رسيدن به جواب مسظه خواهد بود ‎ea aS US ee‏ لسك ب سورت عن ب نع مس بالك مع ردي للع ار سوا سوا و صورت 3 می پر ., جمع ‎GI‏ ‏طزيق برش ان مطم تفكره مطالعه و مان آن امكان بذير است. 

صفحه 30:
مراحل روش یادگیری اکتشاقی ) فرضیه سازی و توضیح دادن: پس از آنکه دانش آموزان اطلاعات و داده هاء را گرداوری کردند و آزمايش های ضروری را درباره پدیده موردنظر لنجام دلدنده ارائه توضیحات و ساختن فرضیه می رسد. در اين مرحله است که معلم تمام اندیشه های - بيشتهادى دانش اموزان را .م رد ‎ae (Ela bo‏ نقش معلم در این مرحله از آموزش اكتشافى آن است كه برلى انديشه هاى دانش آموزان احترام قایل شود و تبادل آزلد اندیشه ها را در بین آنان تشویق کند. البته می تواند از دانش آموزان سوال هایی بپرسد تا عقاید و لندیشه های خود را مستند سازند و برای آنن دلایل توجیهی بیاورند. ©)تحليل فرايند اكتشاف: : منظور از تحلیل فرایند اکتشاف این است که یادگیرندگان به كمك معلم فعاليت هايى را انجام دهند كه منجر به تجزیه و تحلیل فرایندهای فکری خودشان بشود براى اين منظورء معلم مى تواند از دلنش آموزان بخواهد تا به انديشه خود بازكردند و دريابند كه در ضمن تفکر و رسیدن به جواب معمّا یا مسئله جه مراحل فكرى را طى كردند. از جمله مى تواند بيرسد: جه زمانى اولين توضيحات روشن به ذهنتان رسيد؟ جرا بعضى توضيحات را بر بعضى ديكر ترجيح داديد؟ جرا بعضى توضيحات را كلا كنارنهاديد؟ أيادر جريان درس عقايدتان را تغییر دادید؟ چه جيزى سبب اين تغييرات شد؟ و... (hip ‏او وولو لب تسس‎ /)0/2/00© Aico! ld Gee sla) ضروری 

صفحه 31:
©. معلم به عنوان مدرس پژوهش به دانش‌آموزان شعباني وركي و طاهره جاريدي (9720) مولفه‌هاي تدریس فعال مبتني بر روش حل مسكله را به این شرح مرفي نمردداد: ») آماد‌سازي برلي يادگيري؛ مواجه کردن دانش‌آموز با مسئله و كمك به وي در تعریف مسئله ) تاکید بر فرآيندي از فعالیت؛ گفتگو و پرسش, پیشنهاد راه حلهاي احتمالسي از سسوي دانش‌آموزان وگردآوري اطلاعات ©) راهبري معلم در أرزيابي.ب يدراه حل پيشنهادي: نتيجه‌گيري دربارة تأثیر رامحل و امکان استفاده از أن در موقعيتهاي مشا الگوي تدریس کاوش؟ یر مان کنيل مق هرا را را معلمان ارائه ميكند. آموزش كاوشكري براي آن تدوين شده است تا دانش‌آموزان به‌طور مستقیم به جریان علمي كشائده شوند. شلنكر (0006) كزارش مي‌دهند که آموزش كاوشكري موجب اقزايش فهلم از علم؛ » توليد در تفكر خلاق و مهارتهابي براي دريافت و تحليل اطلاعات 

صفحه 32:
0 معلم به عنوان مدرس پژوهش به دانش‌آموزان اصل آموزش کاوشگري بر اعتقاد به آماده ساختن يادگيرنده‌اي مستقل قرار دارد؛ نظریه ساچمن در این زمینه چنین است : 0) شاگردان وقتي با مستله شگفت آوري مواجه شوند به كارشگري مي‌پردازند. ) آنان مي‌توانند نسبت به راهبردهاي تفکر خود آگاه شوند و تحلیل ‎GUT‏ را یادگیرند. ) راهبردهاي جدید را ميران ب‌طور مستقم آمرخت و به راهبردهاي مرجود داش‌آموزان He ‏دانش‌آموزان از آزمایش » نوخاسته بودن ماهیت‎ gee 2 ‏كاوشگري جمعي به رد رشد تفکر و‎ ‏منأسب دیگر كمك مي‌کند (جریس» ویل ترجمه بهرنگي؛ ۰97200 ص‎ nies 3 oa معلم با طراحي مناسب تدریس» شرایط لازم را برلي هدایت كنجكاوي دانش‌آموزان در مسیر کسب مهارت‌هاي مقدماتي نحوه انجام پژوهش مهیا مي‌کند و با این لقدام به ایجاد جامعه‌اي علمي - تحقرقاتي کماك مي‌نماید. يانگيزي مسئله محور تانش‌آموزان را فکور ونسبت به مسا اجتماعي حساس‌بار مي‌آورد. 

صفحه 33:
مفهوم مساله در روش آموزش حل مساله مسئله به عنوان موتور محرکه انواع پژوهش؛ اشاره به موقعیت با تكليفي دارد که شخص در مواجهه با آن» با استفاده از اطلاعات و مهارتهايي که در ن لحظه در اختیار دارد؛ قادر بة پاسخ‌گويي سریع و مناسب نمي‌باشد؛ در واقع لو در آن لحظه با مسئله روبه‌رو است. فرض کنید شما در اتاقي قرار دارید که در آن دو طناب با فاصله‌اي از سقف آویزان شده و از شما خواسته‌شده ات که آن در طاب زا به هکره . فاصله دو طناب به گونه‌اي است که نمي‌توانید با در دست گرفتن يكي از آنها و رفتن به سوي طناب دیگر این طناب را هم در دست بگیرید و دو طناب را به هم نید. این وضعیت براي شما يك مسئله را به وجود آورده 3 توانیدبلافاصله آن را حل کنید. بنابراین» ويژگي مهم مسئله آن است که با اولین ياسخي كه به ذهن ميرسد نميتوان لن را حل كردء بلكه حل .كردن مسئله مستلزم استفاده از دانش‌ها و لصول آموخته شدة پیشین در تركيبي تازه است.مورگان و همكاران ‎Ge MOOR)‏ 6) گفته اند «به طور كلي مسئله عبارت لست از تعارض با تفاوت بین يك موقعیت موجود و موقعیت ديگري که ما مي‌خواهيم ایجاد کنیم» (سیف» 929ص 609). 

صفحه 34:
©. معلم به ‎ec‏ مدرس پژوهش به نش‌آموزان * جان ديويي اولین مرحله پژوهش را مواجهه با مسئله مي‌داند (دلاور» 90» ص-43) بنابراین در آموزش مبتنفي بر روش حل مسئله با پژوهش, دانش‌آموزان در تدریس بانوعي ابهام و سردرگمي شناختي روبه‌رو مي‌شوند که با راهنمايي و هدایت معلم در مسیر رفع آن گام بر مي‌دارند و از رهگذ رن دانش و آگاهي خود را ‎ALL‏ ‏مي‌دهند. روش حل مسئله انگیزه و علاقه‌مندي بيشتري را براي يادگيري در دانش‌آموزان ایجاد مي‌کند. ایسن يادگيري پایدارتر از يادگيري در سایر روش‌ها است. 

صفحه 35:
0 معلم به عنوان مدرس پژوهش به دانش‌آموزان توانايسي حسل مسئله در دانش‌آموزان را مي‌توان از طریسق آموزش شيوه‌هاي درست برخورد با مسئله افزایش داد. همچنین در اکثر موضوع‌هاي درسي مي‌توان مسائل مختلفي را طرح کرد و از دانش‌آموزان خواست تا به حل كردن آنها بيردازند. اما به قول يلون[)] و وينستاين[[2©] (0©7878) حل مسئله به معني بالاترين سطح فعاليت ذهني را نبايد با مسائل معمولي که معلمان در مدارس به عنوان تمرين براي يادكيري مطالب آموزشي به دانشآموزان ميدهند و به آلسن حل مسئله ميكويند, اشتباه کرد. یلون و وینستاین مي‌گوینده از دانشآموزان سوالهايي بيرسيد كه با تكرار آنجه قبلا ياد گرفه‌اند نتوانند انر جواب دهند؛ يعني سؤالهايي كه دانشآموزان را به انديشيدن وا ميدارند (سيف. 6 صص 2-666 620( [01] - موب ‎Oviwieia - [C] °‏ 

صفحه 36:
.معلم به عنوان مدرس پژوهش به دانش‌آموزان * طبقه‌بندي مسائل قابل ارانه به دانش‌آموزان» آموزش مهارت‌هاي حل مسئله تشویق دستاوردهاي آفرينندة یادگیرندگان» محدود ننمودن تجارب کودکان بسه موارد خاص و احترام به تفاوتهاي فردي از جمله فعاليت‌هايي ذکر شده‌اند که مي‌تواند. در مسیر روش حل مسئله و آفرينندگي موثر باشند (همان. صص ‎(GGO-GSS‏ 

صفحه 37:
راهبردهايي برای تقویت توان پژو هشی دانش آموزان ۰ 4 . ایجادعلاقه به واقعیت ها: واقعیت ها آنطور که هست (نهآنطور که با میل و خواست من هماهنگ باشد ) باید کشف و شناسايي شوند .از اين رو پرورش روحیه انصاف و ب تعصبي» حساس بودن به جست وجوي حقیقت در دائش آموزان به اين مهم كمك مى كند . ۰ 9 . پرورش شهامت متفکرانه: پژوهش واقعیتها را روشن می کند و روشن کردن واقعیتها ممکن است برای برخی افراد خوشایند نباشد . پژوهشگر بايد شجاعانه واقعیتها را بگوید . ( تاثیر بازیهای کامپیوتری بر ....). 

صفحه 38:
راهبردهايي برای تقویت توان پژوهشی دانش آموزان © . پرورش پشتکار متفکرانه: پژوهش وقت گیر است اما چشمگیر نیست » پژوهشگر باید توان پیگیری یک کار وقت و طاقت بر را داشته باشد . بزرگترین دانشمندان اغلب هوش بالايي نداشتند بلکه آنها از پشتکار بالايي برخوردار بودند . “6 . توانايي شكيبايي نمودن در قضاوت ها: در رويارويي با پدیده ها و صحبت ها و دیدگاههای دیگران در ارزشیابی آنها عجله بخرج ندهیم . در باره آنها اطلاعات جمع کنیم . ‎٩‏ . مطالعه و خواندن فراوان : مطالعه ما را مجهز به دانش می ‏کند و دانش مهمترین ابزار برای انجام پژوهش است .کتاب » ‏پژوهش و .... مطالعه و خواندن نقادانه» طرح سوالات موثر براي ‏آرزيابي اظهارات نویسنده و ... 

صفحه 39:
راهبردهايي برای تقویت توان پژو هشی دانش آموزان ۰ 9 . بیننده و شنونده خوبی باشیم . تشخیص خطاها و جنبه هاي مثبت در يك موقعیتی که دیده ايد یا اندیشه واظهار نظرى كه شنيده ايد . ‎٠‏ با تامل در نظرات موافق و مخالف گوش کنیم ودیدگاه هاي جدید را با حوصله و دقت بررسي نماییم. ‏۰ . به نوشتن عادت کنیم . خاطرات خود را بنویسیم . نوشتن انتقادي و استفاده انتقادي از واژگان در نگارش ‎» ‏از راهنمايي افراد با تجربه تر استفاده کنیم ( معلمان‎ . 9 ٠ )... ‏پژوهشگران » پدر. و مادر و‎ 

صفحه 40:
راهبردهايي برای نقویت توان پژوهشی دانش ‎lj sal‏ ۰ 9. از مطالب درسی در انجام پژوهش خود استفاده کنیم. ‎٠‏ 00 . اندیشه های خود را را در باره موضوعات به صراحت بیان کنیم . ۰ 0 . تقویت روحیه مباحثه ( با یکدیگر در کلاس درس درب بارره موضوعات کنفرانس بگذاریم و مباحثه کنیم ). 

صفحه 41:
© . معلم به عنوان پژوهشگر(معلم پژوهنده ) ‎٠‏ در این نقش, معلمان در مسیر ايفاي وظایف خود و در مواجهه با دشواري‌هاي تدریس به تولید دانش و اطلاعات قابل کاربرد در موقعيتهاي عملي مي‌پردازند. . معلم بزو وهنده یا پژوهشگر عموما اشاره به این وجه از نقش پژوهش آن دارد. بهبود سطح تدریس و رفع دشواري‌هاي فرا روي تدریس هدف اصلي این بخش از وظایف معلمي است که از مسیر نوعي مطالعه معروف به ردقي ب ی ل ‎es CE ya ee‏ پژوهش‌درعمل راكه از تحقق اهداف ‎ose pis‏ ملسي ‎pa, Tad‏ جكوتكني أن ننه عات مي‌پردازند» براي حل آنها جاره ميجويند و به ‎“sb‏ مدوم در جهات تسهيل فرايند آموزش و رفع ‏ام بر مي‌دارند. اين وجه با تفصیل بيشتري ارائه خواهد شد. 

صفحه 42:
)پیوند سه نقش پژوهشی زمینه ساز رشد معلمان حرفه ای ترديدي نیست که نقش‌هاي سه گانة پژوهشي براي معلمان از يك سو با یکدیگر و از سوي دیگر با سایر مهارت‌هاي آنها پيوندي اساسي دارد و تقویت هر يك از آنها موجبات تقویت مجموعه توانايي‌هاي معلمان را در پي دارد. معلمان حرفه ای با تکیه بر سه نقش پژوهشی ءشادابی و پیشرفت آموزشی را نصیب دانش آموزان خود می سازند . 

صفحه 43:
)پیوند سه نقش پژوهشی زمینه ساز رشد معلمان حرفه ای ۰ پژوهش پيوندي ناگسستتي با حرفة معلمي‌دارد. از مسيرهاي متعددي میان پژوهش با حرفه معلمي پیوند برقرار مي‌شود. معلم با ايفاي نقش‌هاي متعدد پژوهشي هم بر دشواري‌هاي تدریس و آموزش غلبه مي‌کند و هم دانش‌آموزان را براي پي‌گيري فعاليت‌هاي پژوهشي مهیا مي‌نماید. ۰ زماني معلم در نقش مدرس پژوهش به دانش‌آموزان ظاهر مي‌شود و با ‎co‏ ‏و اجراي تدریس پژوهش محور دانش‌آموزان را به مسیر آموزش مبتني بر مسئله هدایت مي‌کند. با اين رویکرد معلم سهمي اساسي در پرورش مهارت‌هاي پژوهشي دانش‌آموزان دارد و زمینه ساز تقویت علمي - پژوهشي در جامعه اشد ۰ در موقعيتي ديكرء معلم براساس تلاش‌هاي عالمانة دیگران» تدریس خود را سازمان مي‌دهد و به مرحلة اجرا مي‌آورد. در اين رویکرد» معلم در نقش بکارگیرنده با مصرف کنندة تولیدات علمي - پژوهشي ظاهر مي‌شود و از تجارب خردمندانة يزوهشكران براي اراثه تدريس اثربخش آستاده مي‌کند. این وجه از نقش يزوهشي معلم شامل همة ابعاد شغلي وي ميشود. 

صفحه 44:
)پیوند سه نقش پژوهشی زمینه ساز رشد معلمان حرفه ای ۰ و سرانجام معلم خود به عنوان پژوهشگر ارانه نقش مي‌کند. در این موقعیت وي با کوشش ‎le‏ هنيء موانع فرا ددي را شناسا! بي نمودهء براي آنها رح زره میک وب بجاو ن مسير را مور ماد ین تقش معلم ا فيتهاي ذهني خود براي ‎lng‏ استفاده مي‌کند که در محدودة عمل وي وراه آموزش و تدویس ممانمت ایجدمي‌کنند دشواري‌هايي که به دلیل موقعيت‌هاي بومي و ویژه کمتر از طریق پژوهش‌هاي کلاسيك قابل پاسخ‌گويي و حل مي‌باشند. ‏۰ این سه موقعیت. حرفة معلمي را کاملاً در مسیر فعاليت‌هاي پژوهشي قرار مي‌دهد» به شيوه‌اي که وي بدون پژوهش و ايفاي نقش‌هاي مذکور عملاً از انجام وظایف و مأموريت‌هاي شغلي خود باز خواهد ماند. 

صفحه 45:
0) ترکیب ساختار حرفه‌اي شغل معلمي را معرفي و در أن موقعيت پژوهش را برجسته نمایید. ) سطوح متفاوت ت آموزشي - تربيتي را توضیح دهید. 9) نقش‌هاي پژوهشي معلمان و نحوة ايفاي مطلوب آنها را برشمارید. در نقش معلم به عنوان مدرس پژوهش به دانش‌آموزان» چه اقدأماتي باید صورت پذیرد؟ 9) يافته‌هاي پژوهشي مرتبط با آموزش و تدریس چگونه به طراحي و اجراي تدریس آثربخش کمك مي‌کنند؟ ) يافتة يكي از پژوهش‌هاي آموزشي - تربيتي را ذکر و کاربرد آن را در تدریس آرانه نمایید. 

صفحه 46:
فصل دوم انتظار مي رود پس از مطالعة این فصل بتوانید به سوالات زیر ياسخ دهيد : 0)ضرورت و نیاز به اقدام پژوهی را توضیح دهید . ) تفاوت رویکرد کمی و کیفی را در تحقیقات تربیتی بیان نمایید. اقدام پژوهی در شمارکدام یک از رویکردهای فوق الذکر است © 9 )کرت لوین برای ضرورت اقدام پژوهی چه استدلالی ارایه نموده است ؟ اقدام پژوهی چگونه می تواند تدریس را بهبود بخشد ؟ 

صفحه 47:
| اصویربت‌پریاخن‌به مویزع لاقام بزوجي الف ‎dao I‏ تحقیقات کلاسیک در [] مسایل ‎OO00.slgs Ms‏ بسياري از صاحب نظران و سیاستمداران ! خود ا علطن معتقدند كه 0001100 ‎inom‏ ۲ 0000 چندان 1۳ 11 ۲ 00 0000 00 000 00 آآن 00000 00000 0 00001 00 8000 00 00 0 0000 1۲۲ بزوهش 00 0000 000 20۲0۲۲ رويكرد معلم يزوهنده بر اين مفهوم كليدي استوار است كه رويدادهاي درون كلاس موقعيت هايي منحصر بفرد تلقي مي شوند كه با تكيه صرف بر پژوهشهاي کلاسیک و دانشكاهي قابل تبيين نيستند. 

صفحه 48:
‎١‏ اضورتجرياضن به موضخ لاقام بزوجي ‏+ هاپکینز ( 60005 ) تاثبر پژوهشهاي کلاسیک را كم تاثبر در عمل تدریس مي داند و معلمان اغلب ارتباط چنداني مبان تحقیقات کلاسیک با دنياي شغلي خود قائل ‏» آرتربولستر نیز مشکل تحقیقات کلاسیک را دوري آنها از واقعيتهاي جامعه معلمان ذکر. مي کند . 

صفحه 49:
0/۲ ‏تا‎ 00۲ oo 00000۲ 00007 ١ ‎٠‏ جين كلاس مي كويد اطلاعات ده معلم حرفه اي بسیار موثرتر از نتايج همه تحقيقاتي است كه يك معلم قادر است از نتايج تحقيقات در دسترس استفاده كند . ‏۰ مرديت و همكاران وي مي كويند اكّر دانش يزشكي حاصل از يزوهش را از يزشكان جراح مي گرفتیم آنها دیگر قادر به انجام كار خود نبودند . اما معلمان جطور ؟ كدام معلمى است كه به اين نسبت بخواهد از دانش يزوهشى در حوزه تعلیم و تربیت استفاده کند ؟ 

صفحه 50:
۵ 0۷0007 00000۲ تلا تلا تلا تن ۰ لانگمن و شالمن ( 600000 ) مي گویند پژوهش کلاسیک بندرت منجر به بهبود عمل معلمان شده است . گر چه مثالهاي فراواني از تغییرات پژوهش مدار در كلاسهاي درس از گذشته و تا بحال وجود داشته است اما اکثر اين تغییرات زود گذر و کم دوام بوده اند. 

صفحه 51:
۲ 000007 0000007 لأا لالالالانا لالالالانا للالاللا جرا اينجنين است ؟ ۷ عمل تدریس با روا خلت یکی 6 که مسا را مسايل عادي و با راد | نت نيست ون 000/3 ) ل مله را ايك سوال سلوج ‎ke‏ ‏كه كر كارورزان ( معلمان ) با ملي غير عادي در رويرو شوند بر ! اين ديدكاه جكونه عمل خواهند کرد ۳ مهرمحمدي اين ‎tne‏ را تحت عنوان پژوهندگي و ادراک هنرمندانه مطرح كند و معلمي را شغلي مي داند كه در آن,معلم ناچار به استفلاگ 6 ادراک" هنرمندانه خود است و از این رو كاهي از قواعد موجود با جسارت عدول مي کند یا ‎ds‏ كله وی عقلانیت عملي را بجاي عقلانیت تكنيکي مطرح مي سازد. 

صفحه 52:
0۲ ‏0۲لا تلا‎ ۲ 00000۲ 00007 ١ * استرینگر, بعنوان یک نظریه پرداز بزرگ در حوزه اقدام پژوهي در مقدمه کتاب تحقیق عملي خود مي گوید وقتي که نتوانستم علیرغم دانش اندوزي بسیار در حوزه تحقیقات کلاسیک و آماريي آموزشي بعنوان یک معلم »عمل آموزشي خود را بهبود بخشم به دنياي اقدام پژوهي قدم گذاردم وبه این ترتیب توانستم دنياي پیچیده دانش آموزان را بخوبي درک ودر مسیر بهبودي عمل آموزشي قدمهاي اساسي بردارم ۱ 

صفحه 53:
0/۲ ‏تا‎ 00۲ oo 00000۲ 00007 ١ حرفه معلمی با اقدام پژوهی پیوند خورده است ‎٠‏ هر آنچه که مطلوبیت آموزشي در خود دارد عملا در وجود معلم حرفه اي تجلي مي یابد و معلم حرفه اي اعتبار خود را از حوزه اقدام پژوهي دریافت مي کند . ‎٠‏ مدارس اثر بخش و کارآمد بعنوان آرمان نظامهاي آموزشي با اتکا به نيروي انساني پژوهنده تحقق مي یابند 

صفحه 54:
ب . معلم اثربخش سازنده مدرسه اثربخش معلمان پژوهنده مدارس اثربحش را می سازند ‎٠‏ میزان اثر بخشي مدارس به میزان كوششي سنجیده مي ‏۰ شود که معلمان براي تحقق يادگيري در حد تسلط براي همه دانش آموزان بعمل مي آورند .(روز و فلوریان ۰ ‎O99‏ ‏)6 عصه؟)) .) ‏* در واقع در مدارس اثربخش ؛ دستيابي به يادگيري اثر بخش بعنوان کلید تحول در مدرسه مطرح مي باشد . معلم پژوهنده کار خود را براین دیدگاه مبتني مي کند. 

صفحه 55:
ب . معلم اثربخش سازنده مدرسه اثربخش ۷درمدارس اثربخش بیشترین فعالیتها بر عهده معلمان پژوهنده است.آنها عملا پذیرفته اند که باید کار خود را بر عملياتي نمودن مفهوم يادگيري متمرکز کنند و تعهد دارند که يادگيري با کیفیت بالا را بعنوان مهمترین هدف و وظیفه خود دنبال نمایند .(روزن .9009 « ‎Roseu‏ ( چنین مقاصدي است که مدرسه را آثربخش مي سازد. 

صفحه 56:
ب . معلم اثربخش سازنده مدرسه اثربخش رالف ) ‎(GOOF‏ طي مطالعه اي در خصوص عملکرد معلمان پژوهنده در کلاس درس اعلام نمو د آنها کوشش ملموسي بعمل مي آورند تا : 0 ) انتظارات مثبت براي همه دانش آموزان ایجاد شود که هر يك خود ظرفیت مناسب را براي کسب موفقیت دارند © ) فرصت کسب تجارب موفقیت آمیز براي هر يك از دانش آموزان را فراهم مي سازند . ) فضا ي مناسب را براي انجام كار جدي توسط دانش أموزان فراهم مي كنند. 

صفحه 57:
ب . معلم اثربخش سازنده مدرسه اثربخش ‎٠‏ كندي (©©00292ل0)2-2) اثربخشي مدرسه را مستلزم ايجاد فرهنكي مي داند كه در آن توسعه حرفه اي معلمان در اولويت اولر قرار مي كيرد. در اين فرهنگ مدیریت انربخش كردش اطلاعات و ارتباطات حاكم است . فرايندهاي برنامه ريزي بضورتباژ. وز مبادله اي توسعه مب پاید تخصيض منایع در ارتباط روشن با اهداف صورت مي پذیرد . تفکر بازتايي تشویق مي شود و راهبردهاي روشن و موثري براي ارزشيابي ارایه مي گردد. 

صفحه 58:
نب . مطم اثزیخش ساژنده مدرمسه الزبخش انجمن اولياي دانش آموزان در كانبراي استراليا( +6 9006 ) نیز مدارس اثربخش را با 6 ويژگي مشخص 0 ) رهبري آموزشي © )معلمان حرفه اي و فکور(معلمان پژوهنده) ) داشتن فلسفه اي روشن و مثبت از یادگیر: “6 ) استقرار نظام ارزشيابي مبتني بر بازخورد براي دانش آموزان 6 )محیط برانگیزاننده يادگيري 6 ) برنامه درسي فراكير 2 )مشارکت اولیا و جامعه ) کفایت منابع و بهره گيري مناسب از آنها 

صفحه 59:
پ) اقدام پژوهي همرا ‏ با سایر عناصر در خدمت يادگيري دانش آموزان قرار می گیرد . پژوهش در عمل توسعه حرفه اي معلم توسعه برنامه ريزي توسعه مدرسه attp://cd.enb.gov.nkgio 

صفحه 60:
1 امفروجات!قام پژوهي 0 تبار شاسی0000 1۳010 000100 ۰ اقدام پژوهی بر بستر فلسفي «نظریه انتقادي » یا دیدگاه فلسفي » انتقادي » استوار است . ديدكاهي كه مي كويد : «اكر ميخواهي به وا اقعيت بي ببريء بايد نه تنها به شناخت آن قادر باشي» بلكه بايد امكان اين را هم داشته باشي كه بتواني آن واقعيت را در جهت بهبودي تغيير بدهي. (بازرگان» 09 ص ©) » 

صفحه 61:
QO000 O0000 O0000000 0 QOO000 OO000 O0000 O0000 O000 0 ۰ اقدام پژوهي روشی از تحتیقات كيني است . » اما پژوهشهاي كيفي در مقایسه با پژوهشهاي كمي جه تفاوتهايي دارند. پژوهشهاي کمي ريشه در دیدگاه اثبات گرا( ‎ob ppstiviscz)‏ که با این فرض حرکت مي کند :جلوه هاي محیط اجتماعي واقعيتي مستقل از بسترهاي طبيعي خود و ديدگاههاي پژوهشگران هستند که در طي زمان وموقعیتها نسبتا ثابت و قابل مطالعه هستند . پژوهشگر اثبات گرا » دانش را از طریق گردآوري داده هاي عددي و رفتارهاي قابل مشاهده نمونه ها و سپس عرضه این داده ها به تحلیل عددي فراهم مي آورد . 

صفحه 62:
QU000 O0000 ۱۱۱ oO ۱ O0000 O0000 D000 0 ‏فلسفه اثبات گرا يك مبناي معرفت شناختي از روشهاي کمي‎ ۰ ‏براي تحقيقات آموزشي فراهم مي سازد . در حاليكه‎ ‏بسياري از سوالات مربوط به آموزش و برورش در قالب‎ ‏ريوشهاي كمي قابل سنجش نيستند . ))هال.(0960 .كار]‎ ‏پژوهش آموزشي را متاثر از سنت هاي‎ ( (BOS) | ‏پژوهش تجربي مي داند که عمدتا با تکیه بر نظریات‎ . ‏قاعده هاي كلي و قابل تعمیم از تحقیقات پژوهشي است‎ Cor . [Gd 

صفحه 63:
QO000 O0000 OO000000 0 QO000 OO000 O0000 OO000 o000 0 ۰ تحقیقات كيفي ريشه در دیدگاه فرا اثبات گرا ‎ay) (post positviow )‏ .52 اين دیدگاه فرض بر اين است که جلوه ‎cla‏ اجتماعي با تفسيرهاي فردي ساخته و پرداخته مي شوند و اين تفسیرها بشدت وابسته به موقعیت هايي هستند که آنها را احاطه کرده است .پژوهشگر فرا اثبات گرا دانش را از طریق درک پيچيدگيهاي محيطي و با استفاده از ابزار كيفي و انجام مطالعات جدي و عمقي بدست مي آورد و مرتب آن را اصلاح مي کند . پژوهشگران فرا اثبات گرا پدیده ها را در بستر طبيعي آنها و با مشارکت عوامل درگیر در آنها مطالعه مي کنند . 

صفحه 64:
۱۱/۱ ‏لالالالانالانانانا1‎ ‎QOO000 OO000 O0000 O0000 O000 0 ۰ تحقیقات تفسيري یک موضع معرفت شناختي متضاد با اثبات گرايي» مبتني بر اين فرض است که واقعیت اجتماعي به وسیله افرادي ساخته مي شود که درآن مشارکت دارند . 

صفحه 65:
QO000 00000 OO0000000 QO0000 OO000 O0000 O0000 O000 0 ‏پژوهش كيفي انواع گوناگوني دارد که اقدام پژوهي یک‎ ٠ ) ‏مورد از. آنها است . مردم نگاري ( حضور در میان مردم‎ ‏مورد پژوهي » تحلیل محتوا نیز برخي دیگر از شیوه‎ ۰ . ‏هاي پژوهش به شیوه كيفي هستند‎ 

صفحه 66:
۱۱/۱ ‏لالالالانالانانانا1‎ ‎QOO000 OO000 O0000 O0000 O000 0 * اقدام پژوهی (پژوهش درعمل) رويكردي کیفی وجامع‌نگر براي معرفي مجموعه تلاش‌هايي است که توسط معلم به منظور تغییر و بهبود آموزش و تدریس انجام مي‌پذیرد . در واقع معلم در مسیر تدریس همواره با مشکلات و مسائلي مواجه است که براي حل آنها ناگزیر از مراجعه به تجربه‌هاي خود و دیگران است. اين رفت و آمد ب‌صورتي متناوب از عمل به پژوهش و از پژوهش به عمل در چارچوبي سازمان‌يافته از يك رویکرد علمي به نام اقدامپژوهي صورت مي‌پذیرد. این رویکرد که به منظور توسعة تواناييهايي معلمان براي طراحي و اجراي تدریس اثربخش ارائه شده است» دربرگيرندة ابعاد و مولفه‌هايي است که در این فصل بیشتر به آنها پرداخته مي‌شود. 

صفحه 67:
[التاريخجه ۰ اقدام پژوهي را منتسب به کورت لوین و طرح آن را از سال 096262 توسط وي مي دانند . ۰ وي معنقد بود که اگر پژرهش اجتماعي صرفا منجر به تولید دانش گرد د ۰ بدون آنکه در چرخه فعا ليتهاي اجتماعي بهبودي و تغییر. ایجاد کند به مقصود خود نرسیده است . از دیدگاه وي هدف. پژوهش تنها شناخت جهان و تفسیر آن نیست بلکه تغییر آن نیز مي باشد . وي اقدام پژوهي را عاملي نیرومند براي نیل به اين هدف مهم مي دانست . 

صفحه 68:
[التاريخجه کررت‌لوین واضع واژة تحقیق عمل( اقدام پژوهی ) این فرایند را بر حسب برنامه‌ريزي» حقيقت‌يابي و اجرا توضیح مي‌دهد «برنامهريزي معمولاً ب جيزي شبيه به بك ايدة عمومي شروع مي‌شود. فوا تمد و موی هر دليل: مطلوة سد. البته» تعریف و دستيايي به عينيتي خيلي رو: كتيج اولين قدم أين أ با کماه 38 ‎jas 94S oda‏ هستده ایده راب ‎Eats‏ | 5 ‎dy SS‏ یی بشتری مد زم ات اكر اين إولين دورقبرنامهريزي با فقبت پیش برود» دو مورد پیش مي‌آید: يکي برنامة كلي در این جهت که چگونه به آن عینیت برسیم و ‎rasa ae‏ سل ست. ‎gtk gdh‏ بش ی رون در گیرودار اجراي جنگ اين قدم دوم به بردا 7 ی 0 ‏شده بر رد. سپس» ۳ برنامه‌ریز: بعدي مورد استفاده قرارداد» ‎assy Sah Portilla tinge reall a Sal 3‏ برنامة ‎4s‏ ‏گرفت؛ و سرانجام آنکه این ‎pe Ge‏ و کی مش مد مي‌دهد. ‎(lows 38S db a)‏ 6 ص 665 - 066). ‎Oorr & ‏سس‎ ]0[ ‎ 

صفحه 69:
[التاريخجه ۰ لوین تحقیق عمل را داراي سه ويژگي مهم مي‌داند که عبارتند از: مشارکت» دموکراتيك بودن و کمك هم زمان به تغییرات اجتماعي و علوم اجتماعي. از نظر او حلقه‌هاي تحقيق عمل با تكرار دورة کامل» در مراحلي دیگر منجر به حقيقت‌يابي بیشتر مي گردند. در واقع حلزوني از آن حلقه‌ها با طي مجدد مراحل شکل مي‌گیرد. ‎٠‏ كورتلوين اين نوع روش تحقيق را بيشتر براي مسائل اجتماعي و جنگ وضع کرد و هدفش بهبود اوضاع و شرایط از طریق بررسي اعمال انجام شده و به دنبال آمن تصميم‌گيري‌هاي مناسب بود. 

صفحه 70:
[التاريخجه ‎٠‏ تعجب نكنيد كه اكر كفته شود جنبش اقدام بزوهي در زبان ‎cla‏ تخصص هاو موقعيت ها در طول تاريخ طيفي از اهداف را بخود اختصاص داده است . اما با اين همه تنوع : ‎٠‏ اقدام بزوهي اغلب با اين مفهوم كليدي تعريف مي شود كه عمل بدون تفكر و تفكر بدون عمل راه به جايي نمي برند .با عمل بدون تفكر به يادكيري نائل نمي شويم و با تفكر بدون عمل قادر به تغيير محيط نخواهيم شد . ,( هوكز ‎(CODE «Se 5‏ 

صفحه 71:
[التاريخجه . ‏به اين ترتيب هدف اصلى اقدام بوهى بهبود عمل است‎ ٠ ‎٠‏ بينش بدون عمل » رويايي بيش نيست » عمل بدون بینش تنها هدر دادن زمان است . بينش با عمل است كه مي تواند جهان را تغيير دهد (باركر » (09©)0 به نقل ان شعباني وركي و ديكران عص 097 960۰ ). 

صفحه 72:
عمل و پژوهش پیوند واه هاي «عمل» و «پژوهش» مشخصة اصلي اقدام پژوهی را روشن وبرجسته مي‌سازد. این مشخصه یا ويژگي عبارت است از آزمون و بررسي اندیشه‌ها در عمل به مثابة وسیله و ابزاري که به بهبود شرایط اجتماعي و افزایش دانش مي‌انجامد ( هاتن و همكاران»76 © 0©6). تركيب يا بيوند بين يزوهش و عمل از ويزكيهايي است كه در اغلب تعاريف اقدام‌پژوهي مشهود و بارز است مك نیف و همکارآن (4963) هی توجه تأكيد بر اين ييوند » عبارتي را به نقل از استفان کمیس و رابین مك تا (1906) بیان کرده‌اند. «انها با پیوند دو اصطلاح اقدام و پژوهش: چهرة اصلي این روش نمایان . آزمون نظر در حین ‎ae‏ به عنوان وسيله‌اي براي بهبود کار و ابزاري براي ارتقاء سطح دانش ... » آن‌ها نتيجه لیرد که «اين تعریف بر اهمیت اقدام تأکید دارد . ما با این نظر موافقیم كه اقدام باعث به جريان افتادن يزوهش ميشود و نيروي برالكيز اننده‌اي به حساب ميآيد . اقدام يزوهان أغلب نسبت به آنجه انجام ميدهند متعهد و علاقه‌مند هستند » ( مك نيف و همكاران» 00 ما 

صفحه 73:
عمل و پژوهش دوم , اقداميزوهي به مشاهدة منفعل محدود نموشود بلكه ادامو عمل را در مركز توجه خود دارد. اين تمركز توجه ايجاب ميكند كه محققان به كونهاي در عمل دركير شوند كه به بهبود اقدامات تدريس در يك كلاس خاص يا در يك مدر ی ‎te‏ » اقداميزوهي دمكراتيك[1)] است . اين شيوة يزوهش ميزان بيشتري از كفتكو و تعامل بين همكاران را ترغيب کرده و مشارکت فعال در تلاش مداوم براي بهبود تدریس را ایجاب مي‌کند . چهارم ۰ اقدامپژوهي نظام‌مند[2)] و فکورانه[0] و در چرخه‌اي چهارمرحله اي انجام مي‌شو أنجه مسلم است در اقداويزو هي به طور همزمان روي شناخت اقدام ى وز ‎PSI Cel ga‏ ‎ ‎ ‎ ‏مي‌شود . به عبارت ديكرء اقداميزو هي و برا ا شناخت و نيز بهبود موقعيت أموزش اقداميزوهي رویکرد بهبود تعلیم و تربیت از طریق تغییر آن و بای و آموختن از هو و نتايج ‎(ae Sod Oey see pe ee as‏ ‏اقداميزوهي كاملاً أبسته به موقعيت|] ] است؛ تلاش ميكند تا آن مشكل را در همان موقعيت حل كلد. ‎ ‏يس از تشخيص مشكلي در يك موقعيت خاص ‏* [0] مسمس ‎[OC] ۰‏ مس ۰ (0] میج ۰ 4 ده 

صفحه 74:
عمل و پژوهش کارسون و همکاران ( 1900 نیز اقدام‌پژوهي را تركيبي از عمل و پژوهش و تلاشي براي شناخت اقدامات تربيتي به منظور اصلاح و بهبود محیط آموزشي تعریف مي‌کنند و بر این نکته تأکید دارند که بیشتر كساني که در يك پروژه اقداء‌پژوهي مشارکت داشته‌اند» از نقش و جایگاه تجربه سخن مي‌گویند. آن‌ها در پاسخ به این سوال که اقدامپژوهي چیست. مي‌گویند : اول از همه ء اقدامپژوهي جنبة عملي[] دارد . به عبارت دیگر» اقداچپژوهي تلاشي در جهت شناخت بهتر مسائل زندگي ‎oils‏ ‏كلاس درس و مدرسه و چگونگي رويارويي با آنهاست . 

صفحه 75:
ا«+- فرٍیند اقام پژوهی ديك (1909) پژوهش در عمل را قالبي براي معرفي مجموعه‌اي از روش‌هاي تحقیق نکر ميكند كه عمل [یا تغییر) و پژوهش (با دانستن) را ب‌صورت توآمان مورد توجه قرار مي دهد. در مسير اقداميزوهي معلم بمصورت متناوب بين عمل و تفكر انتقادي (يا بزوهش) حرکگ مي‌کند که نتيجه آن منجر به بهبود درك و در نتیجه بهبود عمل آموزشي است. با این توصیف اقدامپژوهي فرايندي تکامل‌جو لست که منجر به افزایش دانابي در مورد مسانل و پديده‌هاي آموزشي موجود در کلاس درس مي‌شود و در جهت همگرايي تجرب‌هاي معلم در تدریس گام ‎ao‏ با (10900) تحفيق عمل أموزشي را نوعي روش تحقيق ذكر ميكند كه ل بسه تدریسس و هلف آسن بهبود اوضاع تدريس است «تحقيق ق ‎a (cai ee‏ از تحقيق ست اك به بسيلة را برگیر در موقعيت‌هاي آموزشي انجام مي‌شود و هدف أن بهبود استدلال و اعمال عدالت اجتماعي توسط آنها ‎SUSE ee lob‏ در نتيجه؛ بهترين حالت جنين تحقيقي این است که با تشريك مساعي افراد درگیر انجام گیرد که در این صورت گروه تحفیق کننده قدرت و اختیار بيشتري به دست مي‌آورد. 

صفحه 76:
0-[00001 11111 پژوهی ۰ رویکرد معلم پژوهنده بر این مفهوم كليدي استوار است که رويدادهاي درون کلاس موقعیت هايي منحصر بفرد تلقي مي شوند كه با تكيه صرف بر بزوهشهاي كلاسيك و دانشكاهي قابل تبيين نيستند .اليوت آيزنر[!)] كه براي تدريس ماهيت هنري قائل است در يكي از آثار خود » حقيقت تدريس را مستلزم برخورد ماجراجويانه معلم با موقعيت هاي حادث شده در كلاس درس مي داند . او یافته هاي پژوهش علمي را از حیث قدرت تعمیم و بكاركيري در موقعیت هاي خاص کلاس درس . به غایت مساله دار دانسته آنها را فاقد کارکرد تجويزي ارزيابي مي کند . ‎٠‏ آیزنر براي ادراک و تفسیر معلم از وقایم کلاس درس که مبتني بر ژرفانگري اوست و همچنین راه حلهاي بر گرفته از نبوغ » بصیرت » خلاقیت » و تخل جایگاه ویژه اي بر خورداراست ‎Clot Cover. [d]‏ 

صفحه 77:
QOO00 OO000 OO00000 0 ۰ مفهوم پژوهش در عمل همان طور که بيش تر گفته شد بيش از هر جيز وابسته و ای ششي است که بين ‎Bad‏ به عنوان وسيله‌اي براي آگا نستن و عمل آموزشي رابطة ارگانيك برقرار مي‌کند. ‎ois W000) Sos ER‏ مين اوه با اوح اه شهرت دار پژوهش مثارکتي؛ بررسي گروهي بزوهش رهاييبخشء يادگيري همراه با عمل و پژوهش موقعيتي از عناوین متعددي است ‎Sat om Gl‏ زو هی اه مش مي‌شوند. اما همه آنها مضمون مشتركي را در برمي‌گیرند. در بیان » اقدامپژو هي يادگيري ازر طريق عمل كر: كردن آست. كروهي از إفراد مسئلياي را شناسايي ميكائدء ششي را براي حل آن هندء جكونكي موفقيت خود را در مسير حل مسئلة ار وا شش‌ها نتیجه رضايتبخشي را به‌دنبال نداشته باشد. كوشش هام دوباره‌اي طوي‌ريزي مي‌شود. 

صفحه 78:
QO000 C0000 OO00000 0 * کلهان (060000) اقدامپژوهي را رويكردي براي مطالعه و حل مسائل آموزشسي توسط معلمان ذکر مي‌کند. موضوعاتي نظیر جوّ كلاس» مدیریت کلاس راهبردهاي تدریس و مواد آموزشي و رفتار اجتماعسي و شناختسي دانش‌آموزان مي‌توانند در مسیر پژوهش حین عمل مورد مطالعه قرار گیرند و برحسب نیاز» تغییرات لازم در اين زمینه‌ها انجام شود. وي مراحل اقداميزوهي را به اين شرح ارائه ميكند: 

صفحه 79:
QO000 O0000 ۱۱ ۵ شکل مراحل اقدام‌پژوعی !5 دید گاه گلهان 

صفحه 80:
QOO00 OO000 OO00000 0 رابطه اقدام بزوهى و عمل حر 

صفحه 81:
QO000 OU000 OO00000 0 ۰ مک تا گارت ‎SHS 5 orale Ly Gd 5 52 alail (QOS)‏ عمیق و نظامدار آنچه مي داند که شخص با آن در گیر است . + هاپکینز و ابوت ( 9056 ) اقدام پژوهي را تركيبي از عمل و تحقیق مي دانند که فرد در جریان آن مي کوشد تا عملي را بشناسد » بهبود بخشد و اصلاح کند . ۰ از دیدگاه وایتهد اقدام پژوهي با اين سوال اساسي آغاز مي شود که چگونه مي توانم کارم را بهبود بخشم ؟ 

صفحه 82:
QOO00 OO000 OO00000 0 ساندرز و مشدکاتچن (1[)0906] معطمي را يك کار عملي؛ و معلم را یک «کارورز بازتا کی ری ۳ دارد. همان‌طور ستاو نلهايآن با ‎oe too Fgh‏ در كلاس درس خود عمو ما با موفعیت هام ‎Go sl taal wee‏ شهب انسان‌هايي که سراسر بو آیجازنه در حال واکنش است. ‎eres‏ ‏چنین معلمي؛ در واقع بارور دن انسان‌ها - دانش‌آموزان یادگیرنده - است؛ و ان همین رو شيوة عمل وي در حین تدریس باید هدفمند» ماهرانه و همراه با باشد. يبايي ب اعمالي که در موقعیت‌ها و حالات پيچيده‌اي چون تدریس اتخاذ مي‌گردند و هدف لها توليد نايج مطلوب است مند دأنش خاصي هستند که از آن تحت عنوان مجموعة «نظريههاي عمل» ياد ميشود (آركريس. ©©06). [0] ممصاصض؟2) ع( لمم ججلمه 8) 

صفحه 83:
QOO00 OO000 OO00000 0 * گي (1960) هدف اقدامپژوهي توسط معلمان را مطالعه و حل مسائل کلاس درس از طریق به كارگيري روش‌هاي علمي ذکر مي‌کند. بر اين اساس؛ اقدامپژيوهي ناظر بر مطالعه مجموعه‌اي از مسائل آموزشي فربا روي معلمان در سطح کلاس‌هاي درس است که توسط خود آنها مورد مطالعه قرار مي‌گيرد. با اين ويژگي» محدودة فعاليت‌هاي اقدام‌پژوهي در حوزه کلاس درسي و ناظر بر موقعيت‌هاي خاص و محلي تعریف مي‌شود. از. اين رو تعمیم یافته‌ها و استفاده از نتایج اقدام‌پژوهي در سایر موقعیت‌ها اهمیت چنداني پیدا نمي‌کند. 

صفحه 84:
QOO00 OO000 OO00000 0 * با وجود تمامي تغییرات و تحولاتي که مفهوم ( اقدام پژوهی )تحقیق عمل پیدا کرده» هنوز در تمامي تعاریف جديدء تعريف اولية «لوين» و به خصوص مفهوم «حلزون» در برنامه‌ريزي» عمل» مشاهده و بازتاب حفظ شده است, 

صفحه 85:
QOO00 OO000 OO00000 0 اقدام يزوهي از طریق یسك حلزون خود - بازتابسي[] از چرخه‌هاي برنامه‌ريزي عمل» مشاهده و تفکر یا بازانديشي شکل مي‌گیرد و تکرار مي‌شود. در حقيقت اقدام پژوهشي يك فرایند يادگيري نظامدار است که در جریان آن افراد دست لندرکار با تدبیر و اندیشه دست به اقدام مي‌زنند . اعرابي و ايزدي عبارت «پیچش کنش و واکنش تحقیق عملي» را براي توضیح روش اصلي تحقیق عملي یا اقدامپژوهي برگزیده‌اند . استرینگر روش اصلي تحقیق عمل را چرخه‌اي از مراحل نگاه کنید. فکر کنید» عمل کنید» معرفی مي‌کند وادامه مي‌دهد مشارکت کنندگان در تحقیق» هر مرحله » جزئیات فعالیت‌ها و آقدامات خود را از طریق فرایند مستمر مشاهده ؛ تفکر و عمل مورد کندوکار قرار مي‌دهند؛ بعد از تکمیل هر مرحله آنها را بررسي مي‌کنند ( دوباره نگاه کنید)» در مورد آنها فکر مي‌کنند (دوباره فکر کنید) و باره عمل مي‌کند ( آنها را اصلاح مي‌کنند 1 . تجربه نشان مي دهد تحقیق عملی فعاليتي و مرتب یست . بنابراین مشارکث کنندگان در تحقیق نمي‌توانند فعالیت‌ها را تا پا فرآیند قدم به قدم ادامه دهند . آنها مجبورند به عقب برگردند فرایند ها را تکرار کنند ؛ رویه ها را بازنگري کنند ؛ تفسیرها را مورد بررسي قرار دهند؛ قدم‌ها را جهشي بردارند و اهي در مسیر تحقیق تغييراتي تند و شدید اعمال کنند (اعرابي و ايزدي» 19726). [] - امسر ملاع - وه 

صفحه 86:
QO000 O0000 ۱۱ ۵ بيشنيازهاي يك تحقیق عمل (اقدام پژوهی ) چیست؟ حداقل بيش نيازهاي يك تحقيق عملء ازنظر گراندي و کمیس (1660: ص 66) سه شرط لازم و كافي هستند: موضوع اصلي مورد تحت ‎dae‏ اجتماعي استه و چون به عنون يك عمل استراتژیك در نظر گرفته مي‌شود» در مستعد بهبود مي‌باشد. ه پروژة تحقیق عمل. از طریق حلزوني از دوره‌هاي برنامه‌ريزي» عمل» مشاهده و بازتاب پیش مي‌رود» که هر کدام از این فعالیت‌ها به طور خودنقادانه و سيستماتيك به اجرا درمي‌آیند و از درون به هم مرتبط هستند. هپروژه تمام آنهايي را که در «تمرین عمل[]» مسئول هستند» در تمام لحظات فعالیت درگیر مي‌کند؛ و تدریجا مشارکت در پروژه وسیعتر مي‌شود تا افراد ديكري را كه متأثر از عمل هستند در بركيرد و در عين حال کنترل تداوم توأم با تشريك مساعي فرآیند را حفظ کند. Orwicr 01 

صفحه 87:
QOO00 OO000 OO00000 0 ۰ در این سطح از فعالیت پژوهشی معلمان » مدیرا ن و سایر کارکنان مدرسه ‏ خود به تولید بومي ترین دانش براي ‎Sa‏ ‏مسائل محیط کار خود اقدام مي کنند. يكي از آرمان هاي نظام تعلیم و تربیت دستيابي به هدف کارگزار فکور است که بتواند با بصیرت واستفاده هنرمندانه از پژوهش » موقعیت تعلیم و تربیت را ارتقا بخشد . 

صفحه 88:
QOO00 OO000 OO00000 0 ۰ اهداف اقدام پژوهی ۰ برخی از اهداف اقدامپژوهي به شرح زیر مي‌باشند: ۲ » ایجاد سازگاري میان عمل و نظریه ۲ ه توسعة تفکر انتقادي نسبت به رويدادهاي آموزشي (سدر من و نایز به نقل از ساكي ©266)). ۲ ه تغییر و بهبود عمل آموزشي ۲ ه کمك به افراد در افزایش شناخت آنها از موقعیت خود ۲ ه تقویت احساس خود ارزشمندي و اعتماد به نفس در معلمان ۲ » افزايش شناخت از مسائل کلاس درس (رضايي» 1963). 

صفحه 89:
QOO00 OO000 OO00000 0 محور وحدت بخش کلية اهداف ذکرشده» توسعة توانايي‌هاي معلمان براي درك و فهم بیشتر دشواري‌هاي آموزش و تدریس و راه‌هاي رويارويي با آنهاست. پژوهش در عمل مي‌کوشد تا با تکیه بر دانش و تجربه معلمان» ظرفيت‌هاي جديدي را در حل مسائل آموزشي بگشاید . 

صفحه 90:
> > > >> >> > > > QOO00 OO000 OO00000 0 * مداخله و مشارکت معلم در امور پژوهشي مربوط به کلاس درس خود « کاربست سریع‌تر يافته‌هاي پژوهشي * تقویت بیشتر رابطة میان معلمان و پژوهشگران آكادميك * اشاعة نوآوري و شيوه‌هاي نوین آموزشي در میان معلمان (سرمد و دیگران؛ ‎(ere‏ » پژوهش منظم براي بهبود کیفیت آموزشي, « کشف رابطة ساختارهاي آموزشي و مدرسه با عمل تدریس و يادگيري ‎e‏ آشنايي با روش‌هاي علمي که به بهبود تدریس کمك مي‌کنند. ‏» کشف و فهم طیف منتوعي از راههايي که بوسيلة آنها دانش‌آموزان به تفکر و يادگيري دست مي‌یابند (جانسون» ‎(AOSD‏ 

صفحه 91:
Vv ‎SG‏ )آثاراقدام پژوهی ‏جفري گلانز(996) مدعي است بررسي پیشینه موجود مربوط به اقدام پژوهي دال بر آن است که اين رویکرد: ‏* تصميم‌گيري را تقویت مي‌کند و بهبود مي‌بخشد و احساس بهتري از صلاحیت و شايستگي در حل مسئله و اتخاذ تصمیمات آموزشي به وجود مي‌آورد. ‏« باز انديشي وخود - ارزيابي[1)] را ارتقاء مي‌بخشد. ‏* تعهد و پاي بندي نسبت به اصلاح و بهبود مداوم را القاء مي‌کند . ‏ه يك جو مثبت تر آموزشي ایجاد مي‌کند که در آن تدریس و يادگيري از جمله مهمترین و برجسته‌ترین مسائل مورد توجه هستند . ‏* به طور مستقیم روي عمل و اقدام تأثیر مي گذارد. ‏* كساني را که در اين فرایند شرکت مي‌کنند» توانا مي‌سازد ‏[0]- مه _ و۵ 

صفحه 92:
‎S‏ )آثاراقدام پژوهی ‏گلانز در تفسیر این مورد توضیح مي دهد مدیران آموزشي که دست به اقدام‌پژوهي مي‌زنند» دیگر حاضر. نخواهند بود تئوریها » نوآوري‌ها وبرنامه هايي را که به ظاهر ارزشمند مي‌رسند به صورت غیر انتقادي و بدون تفکر بپذیرند . از اين رو اقدام‌پژوهي مي‌تواند موجب تجدید ساختار مدارس و کلاسها به‌طور اخص و منشا اصلاحات آموزشي به طور اعم گردد . 

صفحه 93:
> > > > > > > ۰ © ) وجوه اشتراك و افتراق اقداميزوهي با ديكر بزوهشها مك نيف و همكاران به وجوه اشتراك و افترلق اي 3 دیگر ‎aie‏ اشاره كرده و ‎aoa‏ 1 با ساير تحقيقات * به دانش جديد منجر و منتهي ميشود * شواهدي را براي پشتيباني از اين دانش تدارك مي‌بیند * فرآیند شكل‌گيري دلنش جدید را آشکار مي‌سازد دانش جدید را به دانش موجود پیوند مي زند و اما وجوه تفاوت آن عبارت است از : * اقداميزوهي مستلزم عمل و اقدام به عنوان بخش مکمل و لازم از خود فرایند تحقیق است * بیشتر از جنبه ارزش‌هاي حرفه‌اي محقق روي آن تأکید مي‌شود تا ملاحظات روش شناسانه » ضرورتاً پژوهشي درون مجموعه ای[)] است؛ يعني مربي یا کارگزار اعمال حرفه‌اي خود را مورد بررسي و پژوهش قرار مي دهد [مك نیف و همکاران 499). ‎[(l]‏ - اس 

صفحه 94:
© ) وجوه اشترلك و افتراق اقداميزوهي با دیگر پژوهش‌ها براي درك و دريافت تفاوت اقداميزوهي با ساير روشهاي يزوهشي ميتوان روي نمونه‌اي که مك نیف و همکاران (4900) ذکر مي‌کنند. تأمل نمود. آنها معتقدند که تفاوت بارز اقدامپژوهي با دیگر شيوه‌هاي پژوهشي در تفاوت موجود بین دو پرسش زیر مشخص است: » در اینجا چگونه مي‌توانم کیفیت کارم را بهبود بخشم (پرسش وایتهد) » اینجا چه اتفاقي در حال وقوع است (پرسش بسي). «پرسش "وایتهد" برعکس پرسش " بسي" پرسشي اقدامپژوهي است . پرسش من چگونه مي‌توانم ... را بهبود بخشم نشان دهندة تعهد شما نسبت به راه حل مفروضي است كه دستيابي بدان به اقدام شما يستكي دارد». .وايتهد .و همكاران دراينجا باز بر اين نكته كيد دارند كد ويژگي اصلي و بارز اقمپژوهي لن است كه به بهبود وضعيت كمك ميكند. 

صفحه 95:
2 )اقدامپژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ * همان‌طور که مطرح شد. اقدا‌پژوهي وابسته به دو مفهوم اساسي پژو هش به معناي فرایند بهبود دانايي و عمل آموزشي است. در حوزة اقدام‌پژوهي معلم متعهد به مطالعة پديده‌هاي آموزشي در محدودة تدریس خود با تکیسه بر بصیرت و دانايي مي‌گردد. در واقع رویکرد اقدامپژوهي معلم را نسبت به وقايعي که پیرامون وي در کلاس درس و مدرسه رخ مي‌دهد. حساس و هوشیار مي‌سازد. در اسلاید صفحه بعد کارکرد کلی اقدام پژوهی برای بهبود زندگی ارایه شده است - 

صفحه 96:
2 )اقدامپژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ : ویژگی‌های اقدام‌پژوهی (به نقل از ریزن و بردبوری» ۲۰۰۱) ارتقای کیفیست زندگی > مشارکت و «موکراسی دانش معنادار از طریق عمل 

صفحه 97:
2 )اقدامپژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ 

صفحه 98:
2 )اقدام‌پژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ ‎٠‏ اقداميزوهي در آموزش و پرورش ۰ با برجسته نمودن مراحل زیر بهبود عمل آموزشي را عاید مي‌سازد: ۲ ‏۰ . آموزش و تدریس در مواجهه با مسائل و مشکلات است: نظام‌هاي آموزشي با وجود توسعة کمي و كيفي در طي دهه‌هاي اخیر هنوز با دشواري‌هاي متعددي مواجهه هستند که هر آن تحقق اهداف آنها را با مخاطره و بن بست روبه‌رو مي‌سازد. اتلاف تحصيلي در آموزش و پرورش در انواع خود همچنان هر ساله منابع انساني و مادي قابل توجهي را مي‌بلعد. براساس گزارش یونسکو از تعداد افرادي كه در سال ©©0)9 براي آولین بار وارد مدرسه شده‌اند» تقریباً حدود آنها قبل از رسیدن به کلاس پنجم ترك تحصیل کرده‌اند. این نسبت در كشورهاي مختلف متفاوت است. براساس این گزارش نرخ ترك تحصیل در کشورهاي کمتر توسعه‌يافته به مراتب بالاتر است. در برخي از کشورها فقط ‎٩0‏ درصد دانش‌آموزان بعد از کلاس چهارم در مدرسه مي‌مانند. تکرار پایه يا مردودي نیز به عنوان يكي از مصادیق اتلاف تحصیلی؛ همچنان دشواري بسياري از نظامهاي آموزشي مي‌باشد (حسن‌راده 19729۰ ‎ 

صفحه 99:
2 )اقدامپژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ ‎٠‏ برنامة «آموزش براي همه» که بسياري از كشورهاي در حال توسعة و بنگاه‌هاي امداد کار آن را تأ کرد‌انده تکرام پایه و ترك تحیل را دو عامل بازدارندةکليدي در راهآفزایش دسترسي آموزشي و دست‌آورد آموزشگاه مي‌داند (حداد و همکاران» ()©©0). ‏۰ میزان تکرار پایه با میزان ترك تحصیل همبستگی مثبت دارد كه كوياي نبود كارايي درٍ سرماگذاري ها ا اني در بسياري از كشورهاي در حال توسعة ‎ils‏ از تاماس آون ‎ay‏ ۳ ترجه عضو علي حميدي: 9 0 به‌طور كلي پذیرفته شده است که تکرار پایه سودمندي چنداني ندارد و به ناكامي ترك تحصیل مي انجامد؛ هر چند که هدف از آن افزایش توانايي دانش‌آموز و ‏آموزشگاهي او باشد (همان منیع؛ ص ©©). ‏۰ دشواري‌هاي نظام آموزشي صرفاً ترك تحصیل یا مردودي را دربرنمي‌گیرد» بلکه شامل كساني است که به‌ظاهر مراحل تحصيلي را طي کرده و مدارج لازم را به دست آورده‌انده اما در عمل کمتر به اهداف آموزشي دست یافه‌اند. براساس گزارش یونسکو تعداد زيادي از دانش‌آموزان با وجود اتمام دوره‌هاي تحصیلی به دانش اجتماعي؛ آخلاقي علمي و فرهنگي و مهارت‌هاي ‏شده در برنامة آموزشي مدارس دست پیدا نمي‌نمایند. براساس گزآرش بونسکوه نتایچ ‏7 كشورهاي در حال توسعة نشان مي‌دهد تعداد بسیار ‏را تمام مي‌کنند. حتي مهارت كافي در خواندن هم ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏زيادي از دانش‌آموزاني که دوره ابتدايي را بهست نمي‌آورند [ناصرالدین 18720۰), 

صفحه 100:
م )اقداءپژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ ۰ افت تحصيلي امروزه به درصدي از دانش‌آموزان با عنوان «ناتوان ذهني» محدود نمي‌شود ‎Cyl ASL‏ مسئله با استعدادترین و پرتلاش‌ترین و محرومترین دانش‌آموزان را نیز دربرمي‌گیرد. ضمناً آنهايي که ترك تحصیل نمي‌کنند و مدارج تحصيلي را با ظاهري موا نیز طي مي‌کنند در تعاریف جدید مشمول در برگيرندگي نوعی از اشت تحصيلي مي‌گودند. از افت تحصيلي دانش‌آموزان حاضر در کلاس که به‌دلایل متعدد با وجود نبود انگیزش لازم در کلاس درس مي‌مانند به اجساد موميايي‌شده تعبیر شده است که عملاً خود را از مسیر دانش جدا نموده و ميزهاي مدرسه را با بي‌انگيزگي آموزشي اشغال نموده‌اند. این افراد نیز به اندازة افرادي که ترك تحصیل نموده ایجاد نگراني مي‌نمایند و تهديدي علیه ابعاد سلامت در جامعه به شمار مي‌آیند (میرزا رضايي. ©©6©). 

صفحه 101:
<)اقدامپژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ * ©.معلمان و مدارس کانون بهبود یادگیری هستند: تجربیات و مطالعات متعدد» حکایت از نقش محوري مدارس در تحولات آموزشي دا د. امروزه اعطاي اختیارات براي تصميم‌گيري‌هاي آموزشي در سطح مدارس به نحو قابل ملاحظه‌اي در حال افزایش است. ۰ إين رويكرد مبتني بر اين فرض اساسي اسست كه مديران و معلمان بعوليل سطع تملس ‎cS‏ ‏كه با دائشاموزان و فعاليتهاي ياددهي - يادكيري دارند بيش از ديكران صلاحيت مطالعة راه‌هاي بهبود آموزش را دارا هستند بتابراین باید در مسير اين هدف اختيار داشته باشند و متناسب با آن براي اعمال اين اختيار مهارت و توانايي لازم را بهدست آورند. ۰ رويكرد مدرسه محوري كه امروزه در بسياري از نظامهاي آموزشي مورد توجه قرار كرفته است در بي تحقق جنين اهدافي است. مدارس بهعنوان مؤسسات اجتماعي كه وظايف بيجيدماي را عهدمدار كرديدهاند بايد همسو با نیازهاي خود قدرت انتخاب و تصميمگيري در مورد مسائل آموزشي را نیز داشته باشند. توسعة نظام‌هاي آموزشي بدون توجه به نقش مدرسه و کارکنان آن عملاً ناکام خواهد ماند. 

صفحه 102:
م )اقداءپژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ ‎٠‏ باتكيه بر اين رویکرد مدیران و معلمان به عنوان پايه‌هاي تصميم‌گيري در سطح مدارس مطرح مي‌شوند که باید خود اقدام به طراحي و اجراي برنامه‌هاي آموزشي نمایند و خود مسیر تحقق اهداف آموزشي را با بینش و بصیرت هموار سازند. نقش سایر بخش‌ها صرفاً ارانه خدمات حمايتي و پشتيباني است و در مدرسه بیشترین فعالیت‌ها براي بهبود نظام آموزشي طراحي و به مرحلة اجرا درمي‌آید. 

صفحه 103:
م )اقداءپژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ 9 معلمان در نقش رهبران تحول آموزشي ظاهر مي‌شوند: در مسیر تحولات آموزشي همواره معلم نقش برجست‌ايداشته است يويزه در طي دو دهة اخیر» تعبیر رهبران آموزشي از معلمان بیش از گذشته مورد استفاده قرار گرفته است که به‌نظر برخي واسطة رسوخ رویکرد اقدامپژوهي در ساختار حرفه‌اي معلمان بوده است. كارنجاي فارن [000) گزارش مي‌کند که معلمان اگر اختیار نیابند و به عنوان افراد حرفه‌اي عمل نکنند» قادر به انجام تغییرات مهم آموزشي براي بهبود نخواهند شد. بعدها مطالعات متعددي منتشر شد که نشان مي‌داد معلمان باید به عنوان رهبران» مشارکت فعالي در فرایند تغییر مدرسه داشته باشد تا تغییرات همراه با باشد (كانلي و مانسي[0] 0 لیرمن[0] 006 يورانسكي و نيكلا[2] م06©7). - نت ون [6] - سار [9] - ساسا ناس 

صفحه 104:
معلمان در نقش رهبری آموزشی براي توصیف ويژگي نقش رهبري آموزشي در حرفه معلسي» پژوهشگران زيادي تلاش نموده‌اند. يك طبفه‌بتدي از انوا اين ويژگي‌ها که موردتوافق افرادبيشتري است» چنین آست: ويژگي‌هاي معلم در نقش رهبري : ») خبرگي آموزشي و تدریس دارد و دانش خود را با سایر همکاران و متخصصان مبادله ©) خود را با تغييرات حرفهاي هماهنگ مي‌سازد. همگام با دانش معلمي حرکت مي‌کند. ©) دائماً براي ايجاد فرصت بهتر براي يادگيري دانش‌آموزان تلاش مي‌کند *) به انجام مطالعه از طریق اقدام‌پژوهي و تعیین اثربخشي آن دلبستگي نشان مي‌دهد. ) با دیگر همکاران؛ اولیا و سایرین در مورد موضوعات آموزشي؛ تشريك مساعي دارد ) از حیث اجتماعي هشیار و با مسائل درگیر مي‌باشد. ) با انواعي از مدل‌هاي تغيير از طریق پژوهش در عمل مرتبط است. 9) مشاوره و راهتمايي معلمان تازه‌کار را برعهده مي‌گیرد. 9) در برنامه‌هاي آموزشي دانشگاهها و مج امع علمسي شرکت مي‌یابد. 000) در تصمیمات ریسك پذیر مدرسه شرکت مي‌جویند (واین» 0000۵ 

صفحه 105:
)اقدامپژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ *. توسعة توانايي حرفه‌اي معلمان مورد تاکید قرار مي‌گیرد: اقدامپژوهي «تواناسازي شغلی[]» معلمان را به عنوان عامل بهبود عمل آموزشي در محدودة اهداف خود قرار ده است. در این ارتباط گامهاي موري به شرح زیر برداشته «خوداتكايي شغلي: از طريق اقداميزوهي به طور قابل توجهي به دانش و توانايي معلم براي مطالعه و حل مسائل مربوط به أموزش و تدريس تكي مر ی و راهبري و حل مسائل و مشكلات فرا روي تدريس مطرح ميشود. اين رويكرد؛ معلم را در مسیر هموارسازي موانع متعدد تدریس فعال نگاه مي‌دارد و مانع از توقف پي‌گيري وي در مطالعه با این فرض سنتي مي‌گردد که این کار متولیان ديگري دارد و بايد توسط آنها مدیریت گردد. هفهم الگرهاي مزثر تدریس و يادگيري: معلم از طریق رویکرد پژوهش در عمل فرصت فراواني را براي آزمون انواع الكو هاي تدريس بعدست أميأورد ول رهكثر ين دام الُوهاي مسبت راب گزیند و از آنها استفاده مي‌کند. به عبارت ديكرء معلم با بهرمكيري از اقداميوهي باطور مستمر در مسير بهبود و تكامل شيوههاي تدريس و آموزش خود ام برميدارد. «مشاركت عملي در توليد دانش و اطلاعات: در رويكرد يزوهش در عملء معلم خود در نقش پژوهشگر در جهت تولید دانش و اطلاعات مورد نیاز خود براي آموزش كام برمي‌دارد. در واقع؛ در ابن رويكرد معلم از اين كه صرفا در مواجهه با فرايند توليد دانش نقش منفعلي را ايقا كند دوري ميجويد و خود به عنوان يك فرد نوانا در مسير توليد دائش حضور مويابد و در اين فرايند مشاركتي فعالانه به عمل م يأورد. - سوه ‎Open pur ۱ - 6[‏ 

صفحه 106:
م )اقداءپژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ «برهيز از تعصب: اقداپژوهي معلم را وادار مي‌کند تا دانش و بینش خود را در خصوص ‎ta 4g ott See Et ike‏ آموزش و پرورش ثیر آنها بر تدریس و از دستاوردهاي پژوهش در عمل توسط معلمان |. در مسیر پژوهش در ‎apg de‏ ر درك شواري‌هاي فرا روي تدریس به کسب آگاهي‌هاي ‎a eee‏ لاد این آگاهیها قادر به ترسيم جشمانداز اميدوار كنندمتري از تدريس كردد؛ در مسير أن نامهريزي كند» برنامه رأ اجرا نمايد؛ ثمربخشي اجراي برنامه را ارزيابي كند و براساس تجربة جدید گم‌هاي بعدي را موثرتر بردلرد. توجه» مشاهده» بازتاب و تفسیر: بهره‌مندي از رویکرد اقدامپژوهي توسط معلمان آنها را قادر مي‌سازد تا با توسعة و به‌كارگيري شيوه‌هايي از پژوهش که مهارت‌هاي حل مسئله و تصميم‌گيري آنها را ارتقاء مي‌بخشد: باید مهارت مسئله‌يابي را در حوزة تدریس کسب کنند» به مدد اين مهارت مسائل رل شناسايي نمايند» براي حل کنند. انديشة خود را وارد عمل سازند و تأثير آن را مورد ارزيابي قرار دهند. اين فعاليتها معلم را بارور از مجموعداي از تواناييها مينمايد كه نتيجة لنها در انتخاب برئر و تصميمكيري مناسب‌تر تجلي مي‌باید. 

صفحه 107:
2 )اقدامپژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ 9,تفکر انتقادي معلمان توسعة مي‌یابد: رویکرد رو مش بن ی مت و3 ی دسترسي به وضعيتي بهتر است. در اين مسیر معلم به‌طور مدا ت آموزش و تدریس خود و يادگيري دانش‌آموزان را مورد سوال قرار مي‌دهد و در جهت یافتن پاسخ براي آنها به تفکر | دنش‌آموز یا دانش‌آموزان در مسیر یاد 3 بذ 5 مي‌توانم وضعیت تدریس خود را بهبود بخشم؟ ان آموزش بهتري را براي ‎clashes‏ خود ارانه مي‌نمایند؟ چرا برخي دانش‌آموزان بهتر از برخي ديكر ياد ميكيرند؟و فلسفی[0] را در میان معلمان توسعة مي‌بخشد و پويايي حاصل از داشتن ‎One Gaal as‏ و بادكرري مي‌سازد . ديدن مسائل با جهات متعدد أنهاء در قضاوت ؛ زير سوال بردن أنجه مسام يا بديمي تلفي ميشود؛ يمكاركيري يستن به موارد خاص در مورد زمينه‌اي وسیع؛ از جمله شاخص‌هاي این ذهنیت ‎on)‏ ترجمة بهرنكيء (0©700) كه در رفتآر معلمان در رویکرد ‎passa‏ تجلي بن بيدا Phibvophic - Drrdeeos - 

صفحه 108:
2 )اقدامپژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ مکان تصمیمگیری مناسب‌تری زا فراهم کند قیف اقدامپزومی ۱ مطالعه ادبیات و مطالعه و تهیه اطلاعات در محل وقوع مشکل (اطلاعات دروتی مدرسه) سوایق پژوهشی (اطلاعات بیروتی) 

صفحه 109:
م )اقداءپژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ ۰ الف) اطلاعات بيروني: که در برگيرندة سوابق مطالعاتي موضوع اقدامپژوهي است و پژوهشگر با مراجعه به آنها فحالیت خود را در يك بستر مفهومي مورد مطالعه قرار مي‌دهد و از اين جهت از تجربیات گذشتگان براي اجراي موثرتر طرح خود بهره مي‌برد. ۰ ب) اطلاعات دروني: اين دسته از اطلاعات معرف ويژگي‌هاي مسئله و محيطي‌اي است که آين مسئله در آن به‌وجود آمده است. اهمیت اين بخش از اطلاعات به هدف اقدا‌پژوهي برمي‌گردد؛ که بهبود عمل را در محیط واقعي مورد توجه دارد. تهية اطلاعات دقیق ! هاي مسئله و شرايطي که موجب پدید آمدن آن گردیده است امکان ي مناسب‌تر را فراهم مي‌سازد. ترکیب اطلاعات دروني و بيروني موجب ۰ تصميم‌گيري به‌خصوص مسائل آموزشي مي‌شود و در نتیجه تعلیم و تربیت بهتري فراهم خواهدشد. 

صفحه 110:
م )اقداءپژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ ۰ 9. تغییر و بهبود عمل آموزشي محور اقدامپژوهي است: اصولاً فعالیت اقدآمپژوهي با عمل آغاز مي‌شود. در واقع نقطه آغاز در اقداپژوهي عمل است كه بأيد بهبود يابد. اقداميزوهي بدون در نظر گرفتن يك فضاي علمي قابل انجام نیست. در ادامة مراحل همجنان موقعيت فضاي اسث كه روند كار رأ شخ ازد. ارزشيابي عمل براساس اهدآف از پیش تعیین شدهء مرحله دیگر اقدامپژوهي 1 با عمل در مسیر اهداف در حرکت مي‌باشد؟ آیا مانع [)] يا نوعي بي: فضاي عمل را دربرگرفته است؟ مرحلة دیگر؛ بازتاب[] پیرا أيج ارزشيابي عمل است. مشكلات كدامها هستند؟ در اين مرحله گوشش مي‌شود تسئله كالبدشكافي گردیده, راه‌هاي کاهش يا برطرف نمودن آمن شناسايي شود. کدام ساختار کلسي و مفهومي فضاي عمل را با دشواري مواجه نموده است؟ Orabuck [dl] + Wistert. [C] * ۰ [] مسب 

صفحه 111:
2 )اقدامپژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ آيا براي اثربخش نمودن فعالیت موجود» راه‌هاي ديگري را مي‌توان پیدا نمود. ايجاد يك مدل نظري[*0] براي بهبود وضعیت موجود» دربرگيرندة مرحلة بعدي كار است. اين مدل نقاط قوت و ضعف و همچنین کاركردهاي اقدام پيش‌بيني شده را روشن مي‌سازد و سرانجام برنامه‌ريزي اعمال تغییرات[()] در عمل است. نظارت بر اعمال راه حل پيش‌بيني شده (در قالب مدل) به نحویکه انتظارات را به درستي فراهم سازد» از کوشش‌هاي اقدامپژوه در ان مرحله از کار مي‌باشد. به‌طور كلي فعاليت‌هاي اقدامپژوهي در يك فضاي تركيبي از نظریه و عمل به ثمر مي‌رسند. همان‌طور که ذکر شد. همة مراحل اقدامپژوهي با تکبه بر موقعیت عمل؛ سازمان مي‌يابند. ابتدا و انتهاي اقدام‌پژوهي به عمل ختم مي‌شود. این مفهوم در شکل حلزوني شکل شمارة 2 اسلاید به خوبي نمایان گردیده است: 

صفحه 112:
2 )اقدامپژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ ی رب ا اس ات 9 8 

صفحه 113:
خو دآزمايي 0 )چند دلیل بر ضرورت انجام اقدام پژوهی ذکر نمایید . 6 ) ویژگی مدارس اثربخش را بر شمرید . 0 )اقدام پژوهی بر کدام فلسفه استوار است ؟ )استدلال کورت لوین در ضرورت اقدام پژوهی را بیان نمایید . 9 )ویژگی های معلم در نقش رهبری آموزشی را بر شمارید . 

صفحه 114:
فصل سوم روش اقدام پژوهی انتظار مي رود پس از مطالعة اين فصل بتوانید به سوالات زیر پاسخ دهید : 0)جند مساله اولويت دار برای انجام اقدام پژوهی را برشمارید . 9) راههای گردآوری اطلاعات در اقدام پژوهی را بيان كنيد . 9 )راههای اعتبار یابی در اقدام پژوهی را بیان نمایید ) یک گزارش نهایی اقدام پژوهی را نهیه نمایید ؟ 

صفحه 115:
روش اقدام پژوهی برای انجام اقدام پژوهی با توجه به ماهیت آن روش کاملا استانداردی وجود ندارد و پژوهشگر می تواند با توجه به آمادگی خود یک روش را انتخاب و بر اساس آن کار خود را دنبال سازد . چرخة اقدامپژوهي بطور کلی از چهار حلقه به شرح زیر تشکیل مي‌شود 4 برنامه‌ريزي © اقدام 2 مشاهده ©6- بازتاب ( تحلیل و تعدیل اقدام ) | اجرای اين چرخه به زبانهای مختلفی مطرح گردیده است این چرخه در اسلاید بعد ارایه شده است : 

صفحه 116:
روش اقدام پژوهی بت ‎Qa‏ 

صفحه 117:
خلاصه کامها پر حسب چوخه اقدام و وهی (باز رکان ۰ ۱۳۸۳ > حلقهما fant) ae مشاهدة = بازتاب se عم مه ‎Raed RIN GE‏ پژوهش ‎pur‏ > متفادمند اشنناد/ ومندازکت ‏ مریوطدبه آنی‌خضوع پو هشن كام ©© جدوین طرح و فراهم کردث مقدمات اجرایی کم ۶ تصویب رح ‏گام > درک عرایط موجود و تماطی اقکار با ‎SUMS 5 Sade‏ ‏گام تقویت مهارت‌های برقراری ارتباط و دصوت او شرکت‌کستدکات در اجراق طرح ‏کلم عم ترجه به اخادق پژوهش و دعوت از ناغلران ‎moat,‏ ‎DGS SE AE‏ نظلر برای اقدام ى يهيود آث ‏ام( يوقت رم عدت مالم سلا مسال رو ةرسا ‎ ‏كام ۱۰>گردآوری داده‌ها دريارة وضعيت موجود گام ۱>باعتگری گریندهضاعت مسككن ورا اعداع: يشنيعد گام ۲۱۲ اجرای اقدام بهیند ‏ام ‎Pa Uae ys Gaal esr‏ كام ‎٩۶‏ تحالیل شواهد تآثیر اقدام و تهیه گرارش عام 616 ‎BU Unlined‏ ثمية هذا ‎ASN OW EE‏ | ‎ ‏رشن تهایی ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 118:
روش اقدام پژوهی یکی از رايج ترين اشكال اقدام پژوهی و ارایه گزارش آن در برگیرنده مراحل زیر است که بصورت تفصیلی تر مورد بحث قرار مى كيرد : مشاهده عمل و انتخاب موضوع توصيف وضع موجود كردآوري اطلاعات بيرامون مساله ( شواهد نوع اول ) مطالعه و تفكر بيرامون راههاي حل يا كاهش مساله(انتخاب راه حل) اجراي راه حل مشاهده عمل و كردآوري اطلاعات بيرامون مساله( شواهد نوع دوم ) بحث و نتيجه كيري تهيه كزارش تكرار 

صفحه 119:
روش اقدام پژوهی 0 )مشاهده عمل و انتخاب موضوع: همانطور که پیش تر به فراوانی بیان شد » اقدام پژوهی ناظر بر بهبود عمل آموزشی است . بنابر این باید موضوعات اقدام پژوهی از جربان عمل آموزشی انتخاب شوند . شما می خواهید با اقدام پژوهی عمل تدریس خود را با رفع موانع موجود ارتقاء بخشید . بنابر این موضوع خود را از تدریس و عوامل موثر بر آن بر گزینید . انتخاب موضوع اقدام پژوهی تابع شرایط خاصی است . 

صفحه 120:
روش اقدام پژوهی تکات لازم برای انتخاب موضوع با امكانات:واقوان حرفه:اى قنما منطيق ياش , مطالعه آن نیازمند به زمانی طولانی نباشد ( بطور معمول یکسال تحصیلی ) با مطالعه آن زمینه ای برای کاربست و بهبود عمل فراهم باشد . حتی الامکان مطالعه آن با مشارکت دیگران انجام پذیرد . موضع ساده » روشن و برای دیگران قابل فهم باشد . 

صفحه 121:
روش اقدام پژوهی نکات لازم برای انتخاب موضوع پاسخگویی به آن نیازمند به مطالعه باشد . به عبارت دیگر مساله ای وجود دارد که واقعا برای آن پاسخ روشنی نه شما و نه دیگران ندارند . از نظر اخلاقی و حقوقی موجب ایجاد مشکل نباشد . موضوع در چارچوب روش اقدام پژوهی باشد . شما نمی توانید هر مساله ای را با استفاده از اقدام پژوهی مطالعه نمایید . مرتبط با شغل فعلی شما باشد . شما باید در محدوده کار خود مطالعه نمایید تا بتوانید از نتایج آن در عمل استفاده کنید . 

صفحه 122:
روش اقدام پژوهی ‎٠‏ بنابر این در اقدام پژوهی شما با پدیده ای نامطلوب مواجهید که فراروی عمل آموزشی شما قرار گرفته و برای شما مشکل ایجاد نموده است . این مشکل می تواند بر روی پیشرفت تحصیلی و پرورشی یک دانش آموز يا تمام دانش آموزان تأثیر داشته باشد . بنابراین شما بدون توجه به گستره ؛ متعهد به بررسی و حل مشکل هستید . ‏* بدین ترتیب مشکلات تحصیلی و رفتاری یک یا همه دانش آموزان می تواند منبعی برای انتخاب موضوع توسط یک معلم پژوهنده باشد . 

صفحه 123:
راههاي تشخیص مساله وانتخاب موضوع در اقدام پژو هي ۰ اما مسایل چگونه شناسايي مي شوند؟ "يكي از راهها مقایسه بین وضع موجود و مطلوب است؟ ۰ علل ضعف برخي دانش آموزان در مقایسه با سایر دانش آموزان کلاس ومدرسه و ... * چرا برخي از دانش آموزیان در کلاس كمتر از ديكران ياد مي گیرند؟ . چرا تدریس من در بچه ها ایجاد انگیزه يادگيريي نمي کند ؟ 

صفحه 124:
اقدام يزوهي لايك راه ديكر براي شناسايي مسائل بهره كيري از نظريه هاي علمي است. با بهره كيري از نظريه هاي علمي بصيرت مي يابيم تا مسائل فرا روي خود را تشخيص دهيم. “نظريه ها مبنايي براي درست انديشيدن هستند . آنها ابزاريي براي صید واقعیت ها در جهان هستند . 

صفحه 125:
راههاي تشخیص مساله وانتخاب موضوع در اقدام پژوهي * بطور نمونه در نظریه يادگيري در حد تسلط که توسط بلوم ارایه گردیده »همه دانش آموزان مي توانند به درجه تسلط يادگيري دست یابند. با این نظریه افت تحصيلي در هیچ سطحي قابل توجیه نیست. * توجه به نتایج تحقیقات دیگران بویژه در بعد ملي : مانند نتایج تیمز و پرلز و آمارمردودي و افت در ابعاد گونا گون و استفاده از نتایج آنان در بهبود عمل. ۰ در پایان مجموعه از موضوعات معلمان پژوهنده در طی سالیان اخیر ارایه شده است . 

صفحه 126:
روش اقدام پژوهی ۶ 6 ) توصیف وضع موجود( تبیین مساله ) * پس از آنکه موضوع خود را برای مطالعه برگزیدید بايد حسب آن به توصیف آن بپردازید . شما بعنوان یک محقق بايد بتوانید زمینه ای را که در آن مساله ای فرا روی شما ایجاد شده» بخوبی توصیف نمایید . اطلاعات جغرافیایی مدرسه » تعداد دانش آموزان » معلمان » وضعیت فضا و تجهیزات در مدرسه و همچنین موقعیت اقتصادی - اجتماعی دانش آموزان می تواند به توصیف وضع موجود کمک کند . 

صفحه 127:
روش اقدام پژوهی * در ادامه به موقعیت موضوع یعنی کلاس درس دانش آموز یا دانش آموزان نزدیجته و شرح بیشتری از وضعیت ارایه ی ,دهیم . بطورمثال اگر دانش آموزی با نمره پایین درس ریاضی رو به رو است » این مشکل از کی آغاز شده و این ضعف بر کدام مباحث قوق و كاي استو أو أسدتة - ‎٠‏ دقت در توصيف وضع موجود به داوران بيرونى كمك مى كند كه ققيق تر مواکعیت شتسار | لممورو: اقدامات یعدی ‎Sea hy Mall‏ ارزیابی کنند . ‏* نمونه هایی از توصیف وضع موجود توسط معلمان پژوهنده در پایان ارایه شده است . 

صفحه 128:
روش اقدام پژوهی ۰ 6 )گردآوري اطلاعات پیرامون مساله ( شواهد نوع اول ) * شما در این مرحله و در ادامه مرحله قبل اطلاعات ملموس سنجشی و رفتاری تر از وضع موجود ارایه می کنید . در واقع شواهد نوع اول هر آنچه را که می تواند به تشخیص علل مساله کمک کند با خود به همراه دارد . نمونه ای از اوراق و نمرات امتحان دانش آموزان » توصیفی که دیگران از وضع موجود ارایه نموده اند و .. * شما در این مرحله به کمک مستندات قابل قبول و با اتکا به امار » جداول و اعداد شرحی دقیق از مساله ارایه می نمایید 

صفحه 129:
روش اقدام پژوهی شواهد نوع اول یا داده های تشخیصی مانند آزمایشاتی است که هر پزشک برای تعیین کم و کیف بیماری در بدو ورود بیمار به مطب برای وی پیش بینی و سپس بر اساس آنها اقدام به تجویز دارو می نماید بنابراین شما در اين مرحله می توانید از. انواع آزمونهای تشخیصی بهره برده و نتایج آن را در اين بخش گزارش نمایید . نمونه هایی از. گزارش شواهد نوع اول یا داده های تشخیصی توسط معلمان پژوهنده در پایان ارایه شده است 

صفحه 130:
روش اقدام پژوهی 0 ) انتخاب راه حل : در اين مرحله شما به استناد شواهد نوع اول و هر آنچه که از مساله و ابعاد آن می دانید اقدام به تعیین راه حل یا راه حلها می نمایید . برای افزايش موفقیت خود در اين مرحله تشخیص و راه حل خود را با دیگران در میان گذارید و از تجربه آنها بهره گیرید . یافته های تحقیقات پیشین و استفاده از منابع علمی نیز می تواند به شما در تشخیص درست و تعیین راه حل مناسب کمک کند . شما بايد در اين مرحله از تمام منابع موجود برای رفع یا حداقل كاهش مساله بهره كيريد . به عبارتى بايد راه حل خود را با استفاده از منابع مختلف معتبر سازيد . نمونه اى از راه حلهاى انتخابى توسط معلمان در انتهاى مطالب ارايه شده است 

صفحه 131:
روش اقدام پژوهی مرا راهتفن پس ازآنکه به تشخیص خود و با استفاده از منابع معتبر به راه حلی برای رفع مشكل رسيديد بايد برای بکارگیری آن برنامه ریزی کنید و شرایط را برای رفع مشكل مهيا سازيد. در حين اجرا مراقبت و نظارت بعمل آيد كه راه حل بدرستى و در زمان و مكان خود به مرحله اجرا در آيد . اقدام پژوهی روشى خطى و سلسله مراتبى نيست . بنابر اين در حين اجراى راه حل ممکن است دریابید که راه حل شما مناسب انتخاب نشده و یا اصولا مساله درست تشخیص داده نشده است . بنابراین شما بر می گردید و از نو دوباره شواهد تشخیصی را مرور و مجددا مساله را تعیین و به انتخاب راه حل دست مى زنيد . به اين ترتيب شما همواره امکان تغییر و تعدیل را در همه مراحل اقدام پژوهی دارید . 

صفحه 132:
روش اقدام پژوهی * شما در حین اجرا باید با مشاهده آثار اجرای راه حل » تغییرات پدیدار شده را سنجش و ثبت نمایید . ثبت دقیق تغییریات به شما امکان ارزیابی اقدامات انجام شده را خواهد داد . ‎٠‏ در حين اجرا از همکاران و داوران بیرونی برای کمک به تعیین ثمربخشی راه حل خود کمک بگیرید . ممکن است آنها در نحوه اجرای راه حل شما نظرات بهتری داشته باشند كه بايد از آنها استفاده كنيد . 

صفحه 133:
روش اقدام پژوهی ‎O‏ )مشاهده عمل و گردآوري اطلاعات پیرامون مساله( شواهد نوع دوم ) : ‏شما این بار مجددا با مشاهده عمل آموزشی به جمع آوری شواهد با استفاده از ابزارهای گوناگون می پردازید . شما می خواهید در خصوص پمربخشی راه حل خود اطلاعات مستند تری ارایه سازید . بنابر اين اقدام به گردآوری اطلاعات پس از پایان اجرای راه حل خود می نمایید . ‏دقت نمایید که اطلاعات جدید با هدف قضاوت گردآوری می شوند بنابر اين بهتر است از ابزارهای اندازه گیری در مرحله گردآوری شواهد نوع اول استفاده نمایید تا بتوانید امکان مقایسه دقیق تر وضع قبل و بعد از اجرای راه حل را ارا یه سازید . 

صفحه 134:
روش اقدام پژوهی 9 © )بحث و نتيجه كيري : + بحث و نتیجه گيري »آخرین مرحله از يك جرخه فعاليت اقدام پژوهی است . شماً در اینجا دستاورد خود را پٍ پس از یک فعالیت چند مرحله ای اراه و در خصوص نقاط قوت و ضعف كار خود بحن می کنید . بویژه اگر اقدامات شما کمکی به حل مشکل پیش رو ننموده باشد » شما بايد استنباط خود را از دلايل بروز اين نتيجه شرح دهيد . ۰ البته ممكن است در جنين شرايطى شما بخواهيد مطالعه خود را با نظم و سازماندهی جدیدی تکرار نمایید. این ویژگی یکی از محاسن رویکرد اقدام پژوهی است که کارورز با تعهد و احساس مسوولیت گام به این راه نهاده و بنابراین با عزم جدی مرحله جدیدی از یک فعالیت دام پژومی زا بزای حل له اغار ی ندید . 

صفحه 135:
روش اقدام پژوهی . روشهای ارتقاء کیفیت و اعتبار در اقدام پژوهی: تدبیر اول: ارتقاي کیفیت مشارکت و توسعة ارتباط با دیگران به نظر مي‌رسد فرایند طبيعي اقدامپژوهي هیچ وقت بدون حضور و مشارکت ارزیابان و دوستان نقاد کامل نمي‌شود. وقتي اقدام فرد با بینش پژوهشي ‎ol pad‏ شود و از محك انتقاد دیگران نیز بگذرد» مقبولیت پیدا مي‌کند. همان طوري که پژوهشگران دانشگاهي در هنگام بحسث دربارة يافته‌هاي خود وجوه مشترك و جنبه‌هاي افتراقي آنها را با يافته‌هاي ساير پژوهشگران مورد توجه قرار مي‌دهنداقدام پژوهان همواره باید از نظرات افراد ذیربط اطلاع پیدا کنند تا بتوانند جنبه‌هاي مشترك و وجوه متمایز دیدگاه خود را با سایر نظرات دریابند. بنابراین» هم پژوهشگر دانشگاهي و هم اقدام پژوه به برقراري ارتباط موثر با دیگران نیاز دارند. 

صفحه 136:
روش اقدام پژوهی تدبیر دوم: توسعة روش‌هاي انجام عمل و به حداکثر رساندن فايدة عملي : * وقتي اقدام پژوهان تغییر در روش‌ها و اعمال خود را مشاهده کردند» مي‌توانند امیدوار باشند که فعالیت پژوهشي آنان روا و مناسب بوده است. 

صفحه 137:
روش اقدام پژوهی ‎tt *‏ سوم: افزایش روايي اقدامپژوهي از طریق کثرت‌گرايي!» و ترکیب ‏۱ بت ‎yg‏ ‏كثرشكريى بر روش يشناسي ‎ei‏ اميزوهي حاكم است. قدام پژوهان دامنه ارتباط و همكاري انسان‌ها با یکدیگر ! سب ا ا 1 1 ع ‎ea Gr‏ اا اي کسب دانسش استفاده ‎ge hale ae ee‏ ی نظرات دیگران ‎eS‏ 2 مراحل اقداميزوهي به اه مراحل اقا جشوميخرره. يهنيل دليل انتطاد مي و اسي اقدا‌پژوهي سوگيري كمثري وجود داشته باشد. ‎Sine‏ ‏مصتاصيام .) 

صفحه 138:
روش اقدام پژوهی ۰ تدبیر چهارم: افزایش روايي اقداء‌پژوهي از طریق انجام يك کار معنادار: ‎٠‏ در اقداميزوهيء معنايي که افراد به موقعیت‌ها مي‌دهند انگیزه مشارکت آنها را تشکیل مي‌دهد. معنادار بودن اقدامپژوهي براي افراد شرکت کننده مي‌تواند اهتمام آنها را براي انجام کار بهینه افزایش دهد و کیفیت کار را تا حدي تضمین کند. اقدام پژوهان مانند كارمنداني که از طرف ديكران براي انجام پژوهش و عمل مأموریت یافته باشند» عمل نمي‌کنند» بلکه مانند ارباب و کارفرما در پي انجام مأموريت‌هايي هستند که خودآنها تعیین کرده‌اند؛ يعني اقدام پژوهان به جاي اينکه پژوهش را براي دیگران انجام دهند» براي خودشان انجام مي‌دهند 

صفحه 139:
روش اقدام پژوهی تدبیر پنجم: افزایش روايي اقداءپژوهي از طریق تلاش براي بايدار كردن بيامدها: اقدام‌پژوهي اين ظرفیت بالقوه را دارد که اعضاي خود را به انجام اصلاحات مداوم متعهد سازد؛ هر چند که ممکن است از يك همكاري موقت و محدود آغاز شود و در نهایت به مشارکت فراگیر و پایدار منجر شود. در همة اشکال مشارکت همكاري‌ها به تدریج شکل مي‌گیرند و توسعة مي‌یابند و در اقدام پژوهی کوشش برای پایدار سازی تعهدها به بهبود اوضاع می باشد . 

صفحه 140:
روش اقدام پژوهی ۱ ۰ _ سوال‌هاي ناظر بر کیفیت و روايي اقدامپژوهي 1 - آیا اقدامپژوهي در شكل‌گيري و توسعة روابط اجتماعي و مشارکت جمعي موفق بوده است؟ آیا برنامه‌ريزي و فرایند اقدامپژوهي به وسیله علایق و دغدغه‌هاي مربوط به پيامدهاي عملي هدایت شده است؟ ۲ © آیا در اقدامپژوهي از همة راه‌هاي ممکن (اصل کثرت‌گرايي) براي کسب دانش استفاده شده است؟ 5 1 آیا اقدا‌پژوهي به انسجام فكري اعضاي شرکت‌کننده منجر شده است؟ آیا اقدامپژوهي راه‌هايي فراتر از عقل نظري براي کسب دانش فراهم کرده است؟ ‎We‏ اقدام‌پژوهي از روي آگاهي به عنوان رويكردي مناسب براي انجام تحقیق انتذ > آیا اقدامپژوهي براي لفراد شرکت‌کننده به عنوان يك کار معنادار ثلقي شده است؟ آیا اقدامپژوهي به پایدار شدن و فراگیر شدن اصلاحات به وجود آمده كمك کرده است؟ 

صفحه 141:
روش اقدام پژوهی ۰ انواع مرسوم اعتبار بخشی به کار اقدام پژوهی اعتبار بخشي توسط همکاران آیا مي‌توانید گروهي از همکاران خود را نسبت به اهمیت دانشي که به دست آورده‌اید متقاعد نمایید؟ آبا مي‌توانید آن‌ها را قانع كنيد كه عمل شما مسئولانه و عالي بوده است؟ آیا مي‌توانید براي ارزيابي از کار خود معيارهاي روشن ارائه دهید و براي آن معیارهاء شواهدي صریح فراهم آورید؟ اعتباربخشي توسط فرادستان آيا ميتوانيد به مدیران خود نشان دهید که کار خود را به منظور بهبود : داده‌اید و روش جدید کار شما با طرح‌هاي توسعة سازماني سازگار است؟ اعتباربخشي از سوي مراجعان آیا افرادي که مورد حمایت شما بوده‌انده موافقند که عمل شما در راستاي منافع نها بوده است و کیفیت زندگي آنها در اثر مداخلات اعمال‌شده توسط شما بهبود یافته است؟ 

صفحه 142:
روش اقدام پژوهی اعتباربخشي از سوي جامعة علمي گاهي لازم است جامعة علمي نقش و سهم شما را در تولید دانش تأیید کند. بسياري از اقدام ‏ پژوهان که پژوهش خود را براي دریافت نوعي جایزه از مجامع علمي انجام مي‌دهنده بايد آن را طوري عرضه کنند که قابلیت بررسي داشته باشد. اعتباربخشي توسط عامة مردم آخرین گروه اعتباربخش مجموعة وسيعي از خوانندگاني هستند که در محيطهاي سازماني یا آخر بخشهاي ديكر جامعه قرار دارند. علاوه بر اعلان عمومي نتايج؛ يزوهش ميتوان أنها رآ منتشر ساخت. يذيرش انتشار از سوي ات علمي ممكن است وقت زيادي از فرد بكيرد. در هر حال» تأمل دربارة اينکه يك پژوهش خوب چه مشخصاتي دارده ضروري است. جه بسا هر كاري داراي جنبه سياسي باشد یا به نظریه‌ها با جنيش‌هاي اجتماعي مختلفي مرتبط باشد. در هر ‎Tes:‏ و يافته‌هاي روا فقط از طریق وارد شدن در زندگي دیگران تداوم مي‌يابد. (نویدی 9909۰ 

صفحه 143:
روش اقدام پژوهی ۰ روش‌هاي گردآوري و تحلیل داده‌ها در اقدامپژوهي ۵ ‏مشاهده‎ ٠ * مشاهده يكي از مؤثرترين و كاربردي ترین روش‌هاي جمع‌آوري اطلاعات از كلاس است. معلم به لحاظ حضور خود در کلاس و ارتباط مستقیم با دانش‌آموزان و محیط پیرامون آنها بسياري از اطلاعات خود را از این طریق به‌ست مي‌آورد | ‎yy Se oh‏ ناد درکن سای یه پذندقا و مشاهده هدف‌دار تفاوت وجود دارد؛ ولي به هر حال نكاه كردن عادي به كلاس و فرايندهاي پیرامون آن نیز مي‌تواند در مشخص كردن ويزكيهاي خاص كلاس مؤثر باشد . براي اينكه معلمان بتوانند ب«طور دقيق و علمي محيط اطراف خود را مشاهده کنند باید ماهیت مشاهده را بشناسند و نکات مهم آن را در نظر بگیرند .از ويژگي این روش آن است که مي‌تواند همزمان با فرآیند تدریس و کار معلمان و دیگر دست‌اندرکاران مدرسه همراه گردد 0- یو 

صفحه 144:
روش اقدام پژوهی مصاحبه 8 مصاحبه با توجه به نوع نگاهي که داریم به دسته‌هاي متفاوتي مصاحبه مي‌تواند ساختار يافته ۰ نیمه ساختاريافته و یا باز باشد مصاحبه كر از يك طرح كاملاً مشخص براي مصاحبه 1 براي مصاحبه شونده قرانت كرده و جواب شفاهي وي را ضبط يا ی » مصاحبه‌گر هدف كلي را در ذهن من گرفته و به 1 خاب خو! سوالات را مطزح کرد ودجریان محلحبه اجه موی پیت سوب د که اطلاعات مورد نيا این شیوه در مصاحبه‌هاي باليني مورد استفاده قرار سوالات کلي از قل مشخص نله ولي مصاحیه گر موتواد به صلاحديد خو ‎Sy‏ شوه رای فرشیه تون و شناسايي عناصر 0 ن آگاهي ندلشته‌اي ایم باشد » نوع مصاحبه به سوي مصاحبه هاي باز متمايل ميكردد (قاسمييوياء 06723). 1 0ك 

صفحه 145:
روش اقدام پژوهی ۶ پرسشنامه ۰ پرسشنامه يكي از معمول‌ترین ابزارهاي جمع آوري داده‌ها در پژوهش هستند . وسعت استفاده از پرسشنامه در جمعآوري داده‌ها به اندازه‌اي است که در بسياري مواقع پژوهش و پرسشنامه را مترادف هم به شمار مي‌آورند . در اقدام‌پژوهي نیز معلم مي‌تواند براي گردآوري اطلاعات از پرسشنامه استفاده ‎cals‏ ولي باید در نظر داشته باشد که استفاده از پرسشنامه بنا بر ضرورت باشد . دو نوع پرسشنامه وجود دارد: اول پرسشنامه‌هاي استانداردشده که توسط پژوهشگراني که به طور مشخص در آن زمینه کار مي‌کنند » ساخته شده و به نام پرسشنامه‌هاي استاندارد شده معروف هستند . مقیاس‌ها ۰ پرسشنامه هاي نگرش‌سنج ۰ آزمون هاي روانشناسي و .... از جمله اين پرسشنامه‌ها هستند . نوع دوم» پرسشنامه ها محقق ساخته هستند که پژوهشگر با توجه به نیاز و هدف خود آن را مي‌سازد . 

صفحه 146:
روش اقدام پژوهی ۰ تدوین گزارش نهایی پژوهش شما بعنوان یک پژوهشگر باید بتوانید کار خود در قالبی روشن و قابل فهم برای دیگران گزارش نماید.بطور معمول مراحل و اجزاء گزارش پژوهش در عمل شامل موارد زیر است : الف : مطالب مقدماتي 0 صفحة عنوان 9- تشکر و قدرداني ( در صورت لزوم ) <0- فهرست محتوا ©- فهرست شكل ها و نمودارها و جدول ها 

صفحه 147:
روش اقدام پژوهی ب : محتواي مطالب یا متن گزارش ج : منابع و مآخذ د : بيوست ها در صفحة عنوان معمولاً مطالب زیر درج ميكردد : (0) عنوان تحقیق (0) نام و نام خانوادگي پژوهشگر یا گروه پژوهشگران (0) محل یا منطقة پژوهش » مثل استان » شهر » نام مدرسه یا اداره و غیره . ((4) تاریخ ارائه گزارش ( قاسمی پویا : 905 ) 

صفحه 148:
روش اقدام پژوهی ۰ نمونه فهرست مطالب عنوان فهرست مطالب شماره صفحه جكيده الف تشکر و قدارني ب مقدمه وتوصیف وضعیت موجود. گرد آوري اطلاعات ( شواهد 0) ۰ تجزیه و تطیل داده‌ها انتخاب راه جدید موقتي اجراي طرح جدید گردآوري اطلاعات ( شواهد 9) ارزيابي تأثیر اقدام جدید و اعتبار تجدید نظر و تصمیم نهايي و پی منابع و مأخذ بيوستها ( قاسمىيوياء 4965 ) 

صفحه 149:


صفحه 150:
ضمایم :الف ) تعدادی از الگوهای اقدام پژوهی تبط نشان می دهد 1 ا 0 ی چهار مرحلة به هم مرد ی اشكل زير قرآيند بوياى اقداميؤوهى را 

صفحه 151:


صفحه 152:
جار جوب فعالیت اقدام پژوهی a ‏عمل‎ ‎۴۲ ارزشيابي ۲ بازتاب منبع:۲.۳1] ۲۱۷۹۲۲۸۷۰۵۵۱۲۰۷5 

صفحه 153:


صفحه 154:
مدل استريتايلد و دیلسون 1982 مراحل اقدام پژوهي گروهي 

صفحه 155:
www. 0oiso.utor:ee onto مدل بیسنیز 1999 فعالیت های اقدام پژوهی در این مرحله معلمان به يكث جر 7 رویکرد جديد دست يافته اند كه ب ‎٠...‏ بازنگري دوس و با گيري آن را برای استفاده عمل در قالب يك برنامه اجرایی آماده مي ۱ 27 کننه: ۲ 2 برنامه ريزي و توسعه در قالب برنامه مرحله اجرا در تدریس و جمع آوري اطلاعات مي آید. | ‎gee‏ ‏9 بازنكري تدريس و يادكيري *بازتاب پیرامون عمل و آنجه در حال اجراست *گودآوري اطلاعات ازموقعیت تدربس و يادگيري *تحلیل اطلاعات 

صفحه 156:
افزایش اثربخشي فردي و گروهي t | بهبود عملکرد دانش آموزان امس تقويت روحية ]ا | جمعی مدل سیگور (2000) اقدام پژوهي و توسعه مدارس موقعيتهاي معمولي آموزشي جايگزيني فرهنک | | حرفه اي کنترل | | فوآوري | انزواي بيروني هدايت به سمت اقدام بزوهي )*— pel ‏مشاركتي‎ خودپنداره آیقه آبي كارگري i »| اثربخشي پائین 

صفحه 157:
مدل مك کرنانز 1991 مرحله دوم عمل ‎ik‏ ‏> ۱ ‎wv‏ ‏تعریف محدد مساله ‎woes‏ ‏یف مسنله | بازتاب» توسعه درك ۳ ‎alt‏ نبازها * ‎y‏ ‏ارزیابی نیازها 10 ارزد راه حل هاي جدید — سس بونات اجرا] 5 — تعيين راه — ‎at‏ انديشي در برنامه عمل زمان دوم توسعه برنامه عمل زمان اول www.asedorgige: 

صفحه 158:
ضمایم : ب ) دو گزارش اقدام پژوهی موضوع : چگونگي کیفیت بخشي به تکالیف رياضي طاهره سعیدیان مقدمه و بیان مسئله مدت 00 سال است که به عنوان معلم در مدارس ابتدايي شهر تهران مشغول تدريس هستم. هميشه در ساعات درس رياضي» شاهد غم و اندوه و نكراني در جشمان برخي از بجه ها به دليل نداشتن تكليف رياضي بودهام. به أين دليل» كيفيتبخشي انجام تكاليف رياضي را از جمله هدفهاي اصلي و سرلوحة كار أموزشي خود در سال تحصيلي جاري قرار دادم و تصميم كرفتم تم تا با استفاده از روشهاي غير نوشتاري و تجربيات اولياء همكاران مشاوران و متخصصين تعليم و و تربيت به تقويت و يرورش قدرت تفكر و تحليل دانش‌آموزان در ارائه طرح‌ها و روش‌هاي ابتكاري بپردازم. 

صفحه 159:
گزارش فعالیت اقدامپژوهي »* معمولاً آنچه از رياضي در خانواده به کودك تفهیم شده آین است که درس رياضي سخت است. در واقع؛ اغلب خانواده‌ها با به‌كارگيري تشویق و ت تلاش دارند که به بفهمانند رياضي درسي غير از دروس دیگر است حتماً کودك براي يادگيري آن ملزم شود وقت زيادتري صرف کند. به اين ترتيب درس رياضي و بخصوص انجام تکالیف رياضي براي کودکان به مشكلي غیر قابل علاج مبدل مي‌شود. ۰ امسال 5 ون ياي نوم ابتقاسي متتقول كتريس يوم همچون سالهاي گذشته» وضعیت کلاس ریاضي به گونه‌اي بود که دانش‌آموزان به بهانه‌هاي مختلف ‎eal‏ ی و آين وضعیت کلامن؛ چه براي من و چه براي دانش‌آموزان» بسیار ناخوشایند و کسالت‌آور بود. ‎CANS‏ ‏تمرین که باعث کاهش مهارت در انجام تکالیف مي‌شد» سبب شده بود که نمرات مستمر دانش‌آموزان نزول کند لذا تصمیم گرفتم با مطالعه در این زمینه و مشورت با صاحب‌نظران» تغييري در این وضعیت ایجاد کنم و مشکل را تا آنجا که ممکن است حل نمایم. براي این کار با خود دانش‌آموزان مشورت کردم و سوالهایم را اين چنین مطرح نمودم: 

صفحه 160:
گزارش فعالیت اقدامپژوهي )- چرا عده زيادي از دانش‌آموزان از درس رياضي و تکلیف آن وحشت دارند؟ چرا برخي دانش‌آموزان هنگام انجام تکلیف به دردهاي مختلف دچار مي‌شوند؟ 9- چرا برخي دانش‌آموزان با فشار خانواده تکلیف مي‌نویسند؟ ‎-P‏ چرا برخي دانش‌آموزان رابطة رياضي را با واقعیت هاي زندگي درك نمي‌کنند؟ هر يك از دانش‌آموزان پاسخي ارائه کردند که با وجود آنکه اغلب آنها واقعیت داشت اما بهانه‌هاي تلخي بود که موجب مي‌شد دانش‌آموزان از نوشتن تکالیف رياضي امتناع ورزند و سستي کنند 

صفحه 161:
گزارش فعالیت اقدامپژوهي گردآوري اطلاعات و شواهد (4) 8 بدا قبل از هر چیز برسش‌نام‌اي ج بررسي وضعیت خانوادگي و بهداشتي دانش‌آموزان براي اولیا فرستادم و از آنها تقاضا کردم که به پرسش‌نامه جواب کاملاً درست و واقعي بدهند تا بتوانم از آنها به عنوان يك رهنمود استفاده کنم. سپس با همکارانم جلسه‌اي براي جویا شدن علل بي‌علاقگي و فعال نبودن بچه‌ها در انجام تکالیسف رياضسي تشکیسل دادم. در ایسن جلسه نظریات محققان و کارشناسان مختلف در ایسن زمینسه را مطرح کردم. همچنان که همکاران نظريه‌اي خود را بان ميکردشد؛ من نیز تاش مي‌گردم نکات مهم و عمدة صحبت‌هاي آنها را به طور خلاصه یادداشت کنم. جلسة ديگري با مدیر و معاون محترم دبستان تشکیل دادم. معاون دبستاني به دلیل سابقة طولاني در امر تدریس تجربیات گرانقدري داشتند و نکات جالبي را مطرح نمودند. 

صفحه 162:
گزارش فعالیت اقدامپژوهي ۰ از جمله آنکه «کودکان خالي از اطلاعات قرن نوزدهم ناگهان به کودك مملو از اطلاعات نیمه قرن بیستم مبدل شداند» مدیر دبستان پیشنهاد نمودند موضوع را با برخي از والدین و صاحب‌نظران مطرح کنیم. لذا بنا به پیشنهاد ایشان جلسه‌اي با برخضي از اولياي دانش‌آموزان مدیر و معاون دیستان و دو نفر از نمایندگان دانش‌آموزان تشکیل گردید. من نتيجة صحبت و نظریات والدین را یادداشت کردم . در ضمن از نظرات اساتید مختلف که در شوراهاي متفاوت مدرسه دعوت مي‌شدند نیز استفاده کردم. ۰ تجزیه و تحلیل اطلاعات شواهد )0( ۶ پس از بررسي پرسش نامه هساو مطالعسه کتابهاي زیاد و نظريه‌هاي آموزان» همکاران» معاونست دبستان؛ مدیریت دبستان و مشاوران و متخصصین اطلاعات حاصل از این فرآیند مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. اشکالات تکالیف رياضي تقریباً مشخص و مواردي که باید در اين زمینه تغییر و اصلاح یابد. معین شد. خلاصه يافته‌هاي تجزیه و تحلیل به شرح زیر است: 

صفحه 163:
گزارش فعالیت اقدامپژوهي خلاصه يافته‌هاي اولیه: برخي از علل فعال نبودن دانش‌آموزان در نوشتن تکالیف رياضي به اين شرح بود: )- همگاني بودن تكليف در سطح كلاس ©- نداشتن تنوع در تكليف ©- بي ميلي بيشتر دانشآموزان در تكاليف نوشتاري © وضعيت آبارتمان نشيني ©- شاغل بودن اوليا در زمان طولاني ©- وضعيت آبارتمان نشيني 9 نداشتن معيار سنجش در ارزشيا ©- ناآشنايي معلمان به رادهاي شكوفا سازي خلاقيت كودك 0 کار در کلاس به روش رقابتي 0 کار در کلاس به روش انفرادي 0 توجه نداشتن دانش‌آموزان به کاربرد رياضي در زندگي روزمره 

صفحه 164:
گزارش فعالیت اقدامپژوهي اصول و مباني تکلیف رياضي پس از مطالعه کتاب هاي علمي بسیار زیاد در این زمینه و مشورت با اساتید» کارشناسان, همکارآن؛ الیاءدانش‌آموزان ۶ خود دانش‌لموزان این نتا حاصل شده که تکلیف در شرایط مناسب در مدرسه و منزل باید ه‌صورت تکلیف تمر؛ ي تلف آماده سازي تکلیف بسطي و امتدادي و تکلیف خلاقيتي به دانش‌آموزان داده مي‌شود و در نوشتن آنها اصول و مباني ويژه‌اي رعایت گردد. به اين ترئیب که: 0- تکلیف باید به دانش‌آموز ارتقاء دانش» کسب مهارت و نگرش بدهد. ‎-C‏ طرح تکلیف. خود نیاز به نظرخواهي همکاران مجرب دارد؛ نه اين كه براي رفع تكليف و مسئولیت ارانه شود. ‏تکلیف باید بسیار کوتاه (حداکثر پانزده دقیقه) باشد و تمرکز. به وجود آورد. ‏<- اگر به دانش‌آموز تكليفي داده شود که دانش‌آموز آن قسمت از درس را نیاموخته باشد برایش مشکل و اضطراب‌آور لست. ‎ ‎ ‏و خلاقیت در دانش‌آموز ‎ ‎ 

صفحه 165:
گزارش فعالیت اقدامپژوهي ‎٠‏ 0- تکلیف باید احساس مسئولیت و سرعت انتقال در دانش‌آموز به وجود آورد و طوري تکلیف داده شود که در طول آن دانش‌آموز براي زندگي روزمره کسب تجربه کند. ‎٠‏ 0 تکلیف باید برپاية علاقه‌مندي دانش‌آموزان با وقايعي که در محیط اطراف آنان رخ مي‌دهد» تعیین شود. ‎٠‏ م تكليف بايد در دانشآموز مهارت‌هاي اجتماعي (رعایت ‎casi‏ ابراز عقيده كريدن؛ بیان واضح افکار؛ تشويق ديكران و ....) و مهارتهاي تحصيلي (تمرين شفاهيء بلند فكر كردن) ايجاد كند. 

صفحه 166:
گزارش فعالیت اقدامپژوهي الف - تکالیف تمريني ع تكليف براي تقویت مهارت و دانش‌هاي کسب‌شده مناسب است و معمولاً ب‌صورت کتبي (نوشتاري) ارائه مي‌گردد. اين تکالیف جهت يادگيري و فعاليت‌هاي خواندن و كارهاي تمريني و انفرادي به کار گرفته مي‌شود. اين نوع تکلیف از قديمي‌ترین و باسابقه‌ترین انواع تکالیف است. ب - تکلیف آمادسازي و آمادگي اين نوع تكليف جهت أماده كردن شاكردان براي درسهاي روز بعد به كار ميرود و به صورت مطالعة كتاب درسي؛ مطالعة خارج از كتاب در سي» جمع أوري مطالب و مواد د قبل ان كفزائس در كلاس درس» حفظ كردن؛ روخوائدن و أ قبل خوائدن دروس انجام مويذيرد. ج - تكليف بسطي و امتدادي اين نوع تكليف شاكرد را فراسوي كارها و فعا! اهام اي کلاس سوق مي‌دهد و موجبات يادگيري دیدگاه‌ها و مهارت‌ها را در موفقیت‌های جدید فراهم آورد. تکلیف بسطي به صورت پروژه هاي طویل‌آلمدت و از طلريق فعليت هآي حل مسائل ‎Se‏ بيدا ميكلد. ‎tae‏ تکلیف براي مزق خلاقيت ی ‎eS Pa‏ شود. هدایت يك ود أز قلمات ارأية شدد أ جمله محتواين امت كدر تخي + 

صفحه 167:
گزارش فعالیت اقدامپژوهي با بررسي و مطالعة اطلاعات جمع‌آوري شده و تجزیه و تحليل هر يك از آنها به اين نتيجه رسيدم كه براي «كيفيتبخشي به تكاليف رياضي» با بجهها در سن بايين بايد به روش‌هاي و غير رسمي (بازي) با زمان كافي و مواد لموزشي متوسل شوم اكنون به طور اجمالي به توضيح هر كدام آز أن روشهاخواهم بردا ازي موجب یبد انكيزه ميشود و زمينه را برلي رقابت سالم آماده ميكند بسياري دانش‌آموزان به بازي عشق مي‌ورزند و در آن حال» ابتکار و خلاق: ‎SRST)‏ ‏زمان: تدریس حل مسئله به زمان احتیاج دارد. توجه باید بر ارتباط میان مسئله و فرآيندهاي تفكري که ما را به جواب مي‌رسانده متمرکز شود. به اين سب دانش‌آموزان باید براي «هضم کردن» و تفکر كافي در مورد مسئله يعني زمان براي درك موضوع؛ زمان براي كشف مسير حل و زمان براي فكر كردن به جواب) وقت مواد آموزشي: مواد آموزشي به مثابة يلى ميان ز رك وال ری انتزاعي الكوريتها هستند وادر مسير درك مطالب درسي كمك قابل توجهي اراته مينمايند 

صفحه 168:
گزارش فعالیت اقدامپژوهي چگونگي اجراي راه حل )0( با بررسي کامل آنچه در «اصول و مباني» و «راه‌هاي پيشنهادي» مطرح شد. به اين نتیجه رسیدم که با تمام هدف‌هاي ذکرشده در ابتداي کار «چگونگي کيفيت‌بخشي به تکالیف رياضي» به روش طبيعي (غیر نوشتاريی) و غیر رسمي (بازي) که مورد علاقة بچه‌هاست. متوسل شوم تا به این طریق میل و اشتیاق دانش‌آموزان به حل مسئله رياضي بیشتر گردد و محیط را طوري فراهم كنم كه بعد از آنکه داراي انگیزه و علاقه شدند. کار خودرا از روش طبيعي (غیر رسمي) به روش‌هاي رسمي سوق دهند. 

صفحه 169:
گزارش فعالیت اقدامپژوهي نمونه‌اي از تدریس (راه حل جدید) تدریس اعداد زوج و فرد تدريس اعداد زوج و فرد در يكي از كلاسهابي که دا دانش‌آموزان به ارد كلاس بزركتر و وسيعتر بود و ميتوانستم با كر تدريسم را به كمك دانش‌آموزان و وسایل موجود در کلاس به صورت انفرادي و گروهي انجام دهم. بازي و فعالیت براي همه دانش‌آموزان آزاد و اختياري بود إن نفر ا دانشاموزان كلاس در گروههاي سه نفره آز طریق گروه‌هاي همياري فعالیت کرد‌اند). مواد و وسايل آموزشي مورد استفاده: كتاب» مدادء اسباب بازي كودكي؛ موزاييك كلاسيء طناب» توپ» چوب بسنتي» ني؛ انواع شکلات: فعالیت: «اعداد يك رقمي فرد» : بچه ها با عدد يك شروع به بازي کردند. چند نفر از بچه‌ها از روي یه موزانيك بریدنده عد‌اي با یله بار طناب زدن ‎٠‏ بعضي با يك شکلات یا گزء ساحل با راه الداختن عروسك و طي کردن یک مثر راه پریسان من يك نفرم» خدا يكي است. كلمه الله يك تشديد دارد. زهرا: قرآن يكي استء كلمه زهرا يك نقطة دارد. شادي: من يك سرء و يك قلب دارم. یگانه: خورشید و ماه آیدا: هر انسان ی ستاره در آسمان دارد. رفته بودند» انجام شد. 

صفحه 170:
گزارش فعالیت اقدامپژوهي « اعداد يك رقمي زوج » : پریدن روي دو موزاييك.۵ يا *6 بار توب را به زمين زدن مريم: دو جشمء دو كوشء دو دست و يا دارم. اعضاي دوتايي بدنم يار و دوست يكديكرند بدين ترتيب تمام اعداد يك رقمي زوج و فرد تمرين شد. اعداد دو رقمي زوج و فرد: عدهاي از بجه ها با دستهبندي (دهتايي) و به كمك شكلات كرب ياي زوج و فرد برداطتد؛ از جمله ‎Sp ie‏ شکلات ی و و ‎Peat‏ ‏ييشبيني كنيد تعداد ث تقسیم مي‌کنم زوج است یا فرد؟ پيش‌بيني هر كس درست باشد یف شکلات به عنوان جیوه به وم داده ‎ph‏ هد شد گروهي هفت نفره قایم باشك بازي مي‌کردند. گروهي دوازده نفره» طناب‌بازي کردند. يك سر طناب بوسیله هفت نفر و سر دیگر طناب توسط پنج‌نفر کشیده مي‌شد. چهار نفر از دانش‌آموزان» بي‌صدا و به كمك هم با کلماث نقطه‌دار و تشدیددار جدول ساخته و ارائه دآدند 

صفحه 171:
گزارش فعالیت اقدا‌پژوهي مریم ۲۸ کیلو. دمح 

صفحه 172:
گزارش فعالیت اقدامپژوهي گردآوري شواهد (9) از تحولي که در روحية دانش‌آموزان به وجود آمد و از رضایت خاطر همکاران و اولیا تصمیم دربارة آنجة انجام دادهايم» اطلاعات دقيقتري را جمع أوري كنيم. يك جلسة مشترك با مدیریت دبستان؛ معاونت و بعضي از همکاران و چند تن از اولياي دانش‌آموزان برگزار نمودیم. در این جلسه راه‌هايي را جهت مطلع شدن از نتایج کار پيش‌بيني کردیم از جمله: 0 ارزشيابي در حضور همکاران از بعضي از مباحث کتاب رياضي مخصوصاً محور اعداد» متر و سانتي‌متره وج و فرد و نیز اززشيابي از مبحث "كمتري و بيشتري و روي هم "كه به صورت يك واقعیت روزمره توسط دانش‌آموزان با خرید از سوپر انجام شد. 0 مقايسة نمرات دانش‌آموزان با آزمون‌هاي مستمر که قبلاً از هر بخشي گرفته شد. ©- ارزشيابي در ماه فروردین در حضور رابط تحقیقات منطقه...... تحت عناوین (كمتري یا بيشتري روي هم) انجام شد. انتخاب دانش‌آموزان نیز توسط ایشان انجام شد و نتیجه بسیار عالي بود. ايشان از تفكرء خلاقیت و اعتماد به نفس دانش‌آموزان بسیار خوشحال شدئد و همگي را مورد تشویق قزار دادند. *4- يك ارزشيايي در حضور معاونت آموزشی منطقه.... تهران؛ مدیریت و معاونت دبستان و كلية همكاران انجام شد كه نتيجة کار بسیار موفقیت‌آمیز بو - ارزشيابي دانش‌آموزان از عناوین زوج و فرد در حضور اولیا که نتيجة پربار آن باعث مسرت خاطر أنان كرديد. 

صفحه 173:
گزارش فعالیت اقدامپژوهي ۰ ارزيابي از نتایج راه حل اجرا ۰ بعد از اينكه اطلاعات لازم دربارة چگونگي اجرا و نتایج آن جمعآوري شد و گزارش‌ها در اخنیار مدعوین قرار گرفت. با توجه به نظرات و انتقادهاي اظهار شده» در جلسه با معلمان و افراد متخصص و مشاوران در این طرح» تلاش کردیم كاستي‌هاي نظري و عملي خود را تا آنجا که مي‌توانيم» برطرف کنیم. شواهد نشان داد که روش‌هاي متنوع غیر رسمي (بازي) و رسمي (گروه‌هاي همياري) انجام شده بسیار موثر واقع شده است؛ به طوري که از دي‌ماه تا فروردین ماه» کل دانش‌آموزان به سطوح مطلوب علمي رسیدند. 

صفحه 174:
گزارش فعالیت اقدامپژوهي از آنچه گذشت مي‌توان نتیجه گرفت که با اجراي این روش‌ها: 0- دانش‌آموزان به انجام تکالیف فوق‌العاده علاقه‌مند شدند و شور و نشاط آموختن در لاس به‌رجود آمد. 2 تقریباً تمام بچه‌ها در انجام تکالیف خودکفا شدند (خود» طراح مسئله و قادر به حل آن شدند) تیان يه لين ثنيجة ريسيتل يه لوي غیر نوشتاري که مورد علاقه خاص بچه‌هاست نیز مي‌توان Ah PRA SOSA AR SS + تصمیم نهايي جني ريشي أشنا ند از زمان افرزندانشان» نيا براقت مانن وبريت ل و با اصول و ب آشنا ‎aL aus‏ وش اه اش باکر کته درم اهاي أموزشي كار كلئد درا سرت تفگ کید ‎(SE‏ خودباوري و اعتماد به نفس خواهند شد. نروس دی د شار هب یل مات لس سا » فرهتكي و اجتماعي د فرزندانشان باشند بسیار شیرین» گیرا و جذاب و در نهایت موفقیت آمیز خواهد 

صفحه 175:
موضوع :چگونه مي‌توانم ضعف پیشرفت تحصيلي دانش‌آموزانم را در کلاس پنجم ابتدايي کاهش دهم؟ صدیقه رفعت‌پور توصیف وضعیت موجود به عنوان آموزگاري با تجربة 9) سال تدریس در دورة ابتدايي همواره به ضعف تحصيلي دانش‌آموزان به عنوان مشكلي که مي‌تواند با تعامل ميان عوامل آموزشي حل شودء نكاه نمودهام. در سال جاري از تجربه‌هاي خود براي حل مشكل دانشآموزان باية ينجم ابتدايي در درس رياضي بهره بردهام. در كلاس مورد مطالعه مشكل سال‌هاي قبل» يعني ضعف پیشرفت رياضي در اغلب دانش‌آموزان خودنمايي دارد. هنوز ضرب‌ها را حفظ نیستنده ضرب چند رقمي یا عامل صفر در ضرب خوب انجام نمي‌شود. تقسیم از سمت راست حل مي‌شود. از همه بدتر توانايي حل مسئله و مباحث مربوط به مساحت و متر و کیلوگرم است. ضعف تحصيلي دانش‌آموزان در اين درس مي‌توانست با پایین : اد به نفس دان شآموزء در موقعیت آموزشي سایر دروس نیز تسري ‎gue‏ دانش‌آموزان را با مشکل مواجه کند. به عنوان معلم باید ید و مشکل را حل مي‌کردم. 

صفحه 176:
گزارش فعالیت اقدامپژوهي گردآوري اطلاعات مرحلة اول (شواهد نوع اول) بايد مشکل را در ابعاد مختلفش شناسايي مي‌کردم. براي حل مشکل ابتدا باید آن را به درستي تشخیص داد. دانش‌آموزان در چه زمينه‌هايي مشکلات بيشتري دارند؟ گسترة مشکل در میان دانش‌آموزان چقدر است؟ براي نیل به این اطلاعات طي يك آزمون معلم ساخته وضعیت درسي دانش‌آموزان را اندازه گرفتم. نتيجة اين آزمون در جدول شمارة «» ارائه شده است. گفتني است این آزمون دربرگيرندة مطالب ارائه شدة رياضي در پايه‌هاي سوم تا پنجم بود. 

صفحه 177:
كزارش فعاليت اقداميزوهي تعاییج آژمون شمارء یک چهارم و پنجم سوم و پتجم سوم و پتجم سوم و پتجم سوم و پنجم مقهوم عرصد پاسیخ صسیح EE gy woos A 3 ev At 52 3 

صفحه 178:
گزارش فعالیت اقدامپژوهي ۰ تجزیه و تحلیل اطلاعات ۰ اطلاعات دريافتي مشخسص کرد کسه دانش‌آموزان علاوه بر مشکلات يادگيري مفاهیم پاية پنجم بعضاً مفاهیم آموزشي را در پايه‌هاي ‎rats‏ نیز فرا ند. بنابراین دانش‌آموزان براي رسیدن به اهداف آموزشي در پاية پنجم باید تحت پوشش آموزش‌هاي جبراني قرار گیرند. البته با توجه به تفاوت ضعف در افراد» پيش‌بيني آموزش‌هاي ویژه متناسب با نيازهاي هر يك نیز باید مورد توجه قرار گیرد. اطلاعات نشان داد که مشکل در ابعاد مختلف» بروز نموده است. در برخي موضوعات باید تلاش اساسي و مداوم صورت پذیرد و برخي از موضوعات دیگر با تلاش كمتري قابل انجام هستند. ضرب و تفریق و محیط و نسبت» خمس. مفهوم وزن و درصد محتاج کار بيشتري است و عددنويسي؛ بخش‌پذيري و کسر مساوي با کوشش كمتري قابل بهبود است. 

صفحه 179:
گزارش فعالیت اقدامپژوهي تخاب و اجراي راه حل ‎da gly‏ راه حل تلاش گمترده‌اي را آغاز نمودم. دانشآموزان» اولي و همكاران را براي رف اين مشكل به كمك طلبيدم و به مطالعات مربوط به موضوع براي شناسايي جار: جلك مامه فخ ب جمعيندي فعليت هاي این مزحله راه حلي رابا ويزكي هاي زير التخاب وببنخار كرة نظم و ترتیب ارائه مطالب کتاب را تغيير دادم. 0.مطالب را از ساده به مشکل دسته‌بندي کردم. 0.موارد کاربرد هر مبحث رياضي را دقیقاً مشخص کردم. © عه ۱ ۱ ‎I‏ 0 سا اج از مارا دز هي قآ المودم و در تدريس أز آن به عنوان يك بيش ازمان .رسای کمك آموزشي متناسب با هر بحث را مورد استفاده قرار دادم. © .مفاهيم ذهني را با بهره‌گيري از موقعیت واقعي؛ عيني و ملموس نمودم. .از شعر یا داستان یا کدهاي مشخص براي تدریس استفاده کردم. ©.تكاليف اتفرادي را در كنار تكاليف عمرمي تعبین ارائه نمودم. ©.سعي كردم كلاس درس رياضي لبريز از شادي و نشاط شود تا وهم و ترس از آن از بين برود. 

صفحه 180:
گزارش فعالیت اقدامپژوهي 0.مشارکت دانشآاموزان را در فرآیند تدریس تضمین نمودم. از وسيلة تشویق و تنبیه بهره گرفتم. 6 از کارتون‌ها و مفاهیم خندمدار براي نام‌گذاري مباحث استفاده کردم؛ مانند سرزمین آدم کوچولوها براي اعشار. 9 تعدادي جدول به نام گنگ طراحي کردم که با ماژيك هر جلسه مفاهیم پايه‌اي دوره مي‌شد. 0 00 = 1 براي ضرب‌ویا 000 > 1 براي جمع و تفریق يك رقمي .از ظرفیت اولیا بهره گرفتم. .در بعضي مواقع با گفتن جمله‌اي «من هم نمي‌دانم بیا با هم پیدا کنیم»» دانش‌آموزان را وادار به تلاش و کوشش کردم. و 

صفحه 181:
گزارش فعالیت اقدامپژوهي گردآوري اطلاعات مرحله دوم (شواهد نوع دوم) اجراي شيوة پيش‌بيني شده به‌طور, محسوس از بهبودي وضع موجود حکایت داشت. پس از مدتي براي ارزيابي اقدام خود با آزموني نسبتاً مشابه آزمون اول به اندازه‌گيريي دانش رياضي دانش‌آموزان پرداختم. این اطلاعات قضاوت پیرامون انتخاب را براي من هموار. کرد. 

صفحه 182:
كزارش فعاليت اقداميزوهي ایج آزمون شماره دو شماره سوال مقهوم درصد پاسخ صحح 1 حددنویسی ‎Tee‏ = ‎ae ¥‏ ماو ‎x ae‏ ‎av Se 3‏ ۳ 3 اعساتصحة ‎ae‏ 5 0 محیظ ‎Ww‏ ۳ 5 كتنيق عساو ‎aL‏ 5 ۲۷ ضرب و تفریق ‎a‏ > ‎ve = a‏ 25 ‎a‏ عدد مخلوط 36 ‎re‏ ‏5 کستر واسند ‎ve‏ ۳5 1 تسترد تاج 3 5 1 إل ‎Ye ve See‏ ۲ کیلومتر ۷ ‎a‏ ‎ve‏ کیال گم 5 2 ‎ve‏ تج رمك ‎ae‏ 7 

صفحه 183:
گزارش فعالیت اقدامپژوهي فراواني نمرات بالاي پانزده و میانگین نمرات در مرحلة دوم به‌طور محسوسي افزايش یافت. در مرحله اول ده نفر نمرة پایین‌تر از ده داشتند» در حالي‌که در مرحلة دوم فردي نمرة پایین‌تر از بازده نداشت. اطلاعات مذكوربخشي اقدام را مورد تأیید قرار. داد» اما برباي رسیدن به وضعیت مطلوب باید بیش از اين تلاش کنم. هنوز به موقعیت مطلوب دست نيافته‌ام. بنابراین بر حسب این تجربه به اجراي فعاليتي اثربخش‌تر مي‌اندیشم. فعاليتي که بتواند 000 

صفحه 184:
ع آچکیده 00 اعالیک اقذامپژي‌هي ‎٠‏ 0) چگونه مي‌توان با توجه به علثیق دانش‌آموزان به حل مشکلات آموزشي املاء پرداخت ‏۰ فاطمه اکبرزاده ‏۰ هدف این پژوهش بالا بردن عملکرد دانش‌آموزان پاية پنجم ابتدايي در درس املا مي‌باشد. با شناسايي مشکل و استفاده از روش‌هايي از قبیل: ساختن حروف با حبوبات و پولك استفاده از كتاب حروف الفباه تصحیح کردن املاي دانش‌آموزان توسط يكديكرء گفتن ديكتة پاي‌تخته‌اي به دانش‌آموزان و اصلاح آن توسط دانش‌آموز دیگرء روخواني با صداي بلند و اختصاص تکالیف جبراني براي دانش‌آموزاني که فت كمتري دارند؛ وضعیت موجود بهبود قابل ملاحظه‌اي یافت. 1 ‎ ‎ 

صفحه 185:
چکیده 6) فعالیت اقدام‌پژوهي ©) ارائه الكوي تفكر استقرايي در آموزش درس علوم ناهيد فرقاني زماني‌که دانش‌آموزان پاية سوم دبستان در فهم مطالب مربوط به بخش مهره‌داران در کتاب علوم مشکل داشتند. پژوهشگر دریافت که نتها توسط شیوه سنتي نمي‌تواند در تحقق اهداف موثر گردد. لذا تصمیم گرفت تا از روش تلفيقي» شیوة تفکر استقرايي و دریافت مفهوم استفاده نماید. فعاليت‌هاي این روش داراي مراحلي است که عبارنند از : تکوین مفهوم» تفسیر مطالب و کاربرد اصول پس از اجراي اين شیوه محقق مشاهده کرد که دانش‌آموزان به راحتي نج تیاس ومع علاوه بر آن همكاري و همياري گروهي هم در بین آنها به‌وجود آمده بود. 

صفحه 186:
چکیده 6) فعالیت اقدامپژوهي 3) راه‌هاي رفع مشکلات يكي از دانش‌آموزان در درس املاء فروزنده فروغي هدف این پژوهش رفع مشکل يكي از دانش‌آموزان پایه پنجم ابتدايي در درس املابود. پس از بررسي» مشخص شد که استفاده از روش‌هاي سنتي براي حل مشکل کارساز نمي‌باشد. در نتيجه تصمیم گرفته شد تا از روش‌هاي نوین استفاده گردد. ابتدا با برقراري رابطة صمیمانه» علاقه و انگیزه در دانش‌آموز افزایش یافت" سپس با یادداشت کردن اشتباهات متعدد (با توجه به فراواني آنها) به علت بروز مشکل و کوشش در برطرف نمودن آن پرداخته شد. با اجراي رامحل‌ها به‌تدریج تعداد اشتباهات کم شد. اين امر منجر به ایجاد شادماني و دلگرمي بیشتر در دانش‌آموز گردید. 

صفحه 187:
چکیده 19) فعالیت اقدامپژو هي <) چگونگي ارتقاء سطح نمرات دیکته در دانش‌آموزان کم‌توان ذهني پاية دوم‌ابتدايي فرزانه رفعي» پروین قربانیان ن پژوهش به منظور ارتقاي سطح نمرات ديكتة يكي از دانش‌آموزان کم‌توان ذهني پاية دوم ابتدايي صورت گرفت مشکل این دانش‌آموز که اشکال در يادگيري حروف الفباي فارسي بود. پس از شناسايي علل عمده ضعف (که عبارت بودند از: عدم شناخت حروف الفباي فارسي و بيسوادي والدین) و يس از مشورت با همکاران و مطالعة کتب تصمیم به اجراي طرحي نو گرفته شد. این طرح استفاده از الفباي دستي اشاره‌اي به شکل نوشتاري حروف و کاملاً متفاوت از الفباي اشاره‌اي ناشنوایان بود. طرح مورد نظر به دلیل ملموس بودن براي دانش‌آموزان کم‌توان ذهني منجر به شناخت حروف و افزايش قابل ملاحظة نمرات ديكتة مورد مطالعه گشت. 

صفحه 188:
چکیده 19) فعالیت اقدامپژو هي )آموزش در کلاس همراه با عروسكي بنام قلي ۶ منصوره علیون‌مقدم ۱ ۰ پژوهشگر به منظور ره مشکلات يكي از دانش‌آموزان پاية دوم ابتدايي عبارت بودند : بي علاا به مدرسه ترس از مدرسه؛ عدم همكاري با ۳ عدم انجام تکالیف به طور منظم» گوشه‌گيري و انزواطلبي ضعف درسي .. از روشي ساده و جذاب يعني استفاده از عروسكي به نام قلي بهره برده است. ابتدا از طریق محيت و تشويق او زاابة.مدرسة و درس عاكمند ساحتة سيس عروسك را به عنوان نمايندة خود و ناظر به همراه دفتر ارتباطي بين خانه و مدرسه براي چند روزي به خانة دانش‌آموز فرستاده است. علاوه بر مزبور ‎ne‏ از روش‌هاي دیگر مانند آموزش برخي مطالب سال قبل به‌طور انفر اد ؛ تيد نات مثبت دانش امون يق او دادن مسئولیت» استفاده بيشتر ‎if‏ و يل كمك آموزشي و توانست مشکلات درسي و اخلاقي او را كاهش دهد. اين امن توسئط همكازان دز مدوسة و أولياي دانثر امون مود تأييد قرار كرفت. 

صفحه 189:
چکیده 19) فعالیت اقدامپژو هي 6)روشي نو براي تدریس درس جغرافياي پاية چهارم ابتدايي مریم ياري هدف این پژوهش برطرف نمودن مشکلات يادگيري درس جغرافياي دانش‌آموزان پایه چهارم بود که در مواردي مانند: عدم توانايي در مشخص کردن جایگاه‌ها و خصوصیات یا محصولات هر ناحیه» اضطراب از امتحان؛ يايين بودن سطح نمرات اين درس و تلقي كردن درس جغرافيا به عنوان درسي مشكل جلو بيدا نموده است. با توجه به مشكلات موجود تصميم كرفته شد از نقشه» كارت‌هاي مجسم» مشاركتي کردن تدریس بین آموزگار و دانش‌آموز و عيني كردن تدريس استفاده شود. با ادامه اين روند مشاهده گردید که به تدریج نمرات دانش‌آموزان در آزمون‌هاي نوبت اول و دوم افزایش يافته و احساس رضایت و علاقمندي در بین دانش‌آموزان نسبت به درس جغرافیا به‌وجود آمده است. 

صفحه 190:
چکیده 6) فعالیت اقدام‌پژوهي ۰ ) شيوه‌هاي فعال‌سازي دانش‌آموزان براي مشارکت در آموزش و امور مدرسه ۰ میکائیل رسول‌زاده ۰ با توجه به اهمیت موضو وم مد کت و دانش‌آموزان در امور مدرسه و تأثیرات تجربه‌هاي مشاركتي آنها در زندگي اینده‌شنان» پژوهشگر بر آن شد تا وضعیت مشارکت دانش‌آموزان در امور مدرسه را بهبود دهد و نتایج ارزندة آن‌را در زندگي فعلي و آینده آنها لمس نماید. لذا به منظور گرداوری اطلاعات از روش‌هاي مشاهده مصاحبه و پرسشتامه استفاده شد پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات به منظور رفع مشکل از روش‌هايي مانند: گرو‌ندي دانش‌آموزان کلاس, اجراي روش يادگيري از طریق همياري انتخاب نمايندة کلاس توسط آراء دانش‌آموزان» سپردن مسئوليت‌هاي مختلف مدرسه به دانش‌آموزان» تشکیل کانون‌ها: عضویت در يكي از آنهاء واگذاري مسئوليت‌هايي به هر ی از کلون‌هاء برگزاري ‎aloe‏ ‏مدرسه و شهردار مدرسه. تهیه برنامه امتحاني گلاس توسط دانش‌آموزان و نی و مذهبي استفاده گشت. همة رامحل‌هاي به کار برده شده منجر به افزایش حس مشارکت دانش‌آموزان در مدرسه و خانه و ... شد به نحوي كه أنها توانستند با حضور فعال خود مقام‌هاي عالياي را در المبيادها و مسابقات كسب نمايند. 

صفحه 191:
چکیده 6) فعالیت اقدام‌پژوهي ) ارتقاي يادگيري در آموزش افراد لمسي افتخار جوانبخت هدف این پژوهش رفع مشکل يادگيري فارسي و رفتاري يكي از دانش‌آموزان پاية اول ابتدايي بود. پس پس از بررسي‌هاي زیاد و مطالعة کتب و صحبت با متخصصان معلوم گشت که دانش‌آموز مزبور لمسي بوده و يادگيري‌اش از طریق لمس صورت مي‌گیرد. لذاپژوهشگر تصمیم گرفت با تهیه كتابجة يارجهاي که بر روي آن حروف الفباي فارسي دوخته شده بود و برش مصوت‌ها بر روي مقوا. کار آموزش را انجام دهد. پس از ماه‌ها طبق نظر دیگر همکاران معلوم گشت که دانش‌آموز توانسته حروف را به‌درستي بشناسد. همین امر منجر به کاهش اختلالات رفتاري او شد. 

صفحه 192:
چکیده 19) فعالیت اقدامپژو هي 9) استفاده از رشته‌هاي مختلف هنري در تدریس تعلیمات ديني جواد حسین‌زاده هدف از پژوهش مذکور این است که با استفاده از هنر بتوان در مدارس راهنمايي به افق‌هاي روشن معنویت رسیده و درس تعلیمات ديني را به دانش‌آموزان آموزش داد. پژوهشگر با بهره‌گيري از کمك همکاران و مشورت با متخصصان هنر و دين كار خود را ‎Ws yl‏ ابتدا با معرفي جایگاه هنر و زيبايي در دین؛ انگیزه و علاقه دانش‌آموزان را نسبت به درس مذکور بالا برده» سپس با استفاده از روش‌هايي مانند سرود؛ نمایش, نقاشي تصویر ذهني» خوشنويسي» داستان و نقاشي توأم» گرافيك» عكاسي و حجم‌سازي توانست معجزة هنر را در تدریس ديني مشخص کند. اين امر باعث شد تا شور و اشتیاق بچه‌ها نسبت به درس تعلیمات ديني افزايش یابد و آنها نمرات بهتري را از اين درس كسب نمايند. 

صفحه 193:
چکیده 19) فعالیت اقدامپژو هي 0) چگونگي ترخیب دانش‌آموزان به انجام فعاليت‌هاي عملي درس حرفه‌وفن ‎OL)‏ معماري‌بناب» فرحناز ميثاقي و ریحانه ناصري در پژوهش مزبور هدف ایجاد هماهنگي مان مغز با دست؛ تقویت روحیه انجام کار گروهي در ادائشآموزانء, ايجاد زم براي شكوفايي استعدادهاي علمي و عملي» پرورش خلاقیت. آشنايي با فرآیند طراحي و آشنايي دانش‌آموزان با مشاغل مختلف موجود در محیط زندگي بود. كه براي نيل به آنها از روش‌هايي از قبیل: مشخص نمودن شیوه ارزشيابي از كارهاي عملي براي دانش‌آموزان» توجه به میزان همكاري و خلاقیت» نظم و دقت و ...» برگزاري نمايشگاهي از كارهاي دستي و جلوگيري از اجبار دانش‌آموزان به انجام كارهايي که به آن علاقه ندارند» استفاده گردید. 

صفحه 194:
چکیده 19) فعالیت اقدامپژو هي ‎(AC‏ افزایش میزان دقت ديداري و شنيداري دانش‌آموزان پيش‌دبستاني فهیمه موچاني ‏هدف پژوهش مذکور افزایش قدرت تشخیص و میزان دقت در دانش‌آموزان پيش‌دبستاني به جهت استفاده بهینه از فضاي زندگي اطرافشان بود. به منظور نيل به اهداف فوق از روش‌هايي مانند: بازي ببین و بگو در اشکال مختلف» استفاده از روش دریافت مفهوم در زمينة زبان‌آموزي شناسايي و اصلاح اشتباهات يك متن غلط خوانده شده؛ دادن تصاویر جهت رنگ‌آميزي مورد خاص به صورت پراکنده و پیچیده کردن اشکال استفاده گردید. تشویق دانش‌آموزان و همكاري مدیر آموزشگاه نتیجه حاصل از این رویکرد بود. سرعت عمل و دقت نوآموزان در این مسیر در حد محسوسي افزایش یافته و به كارهايي که خواسته شده بود» علاقه نشان دادند. 

صفحه 195:
چکیده 6) فعالیت اقدامپژوهي ) کاربرد الگوهاي تدریس در كلاس‌هاي درس مدرسه‌ي ما زهره رهسپار هدف از اجراي این پژوهش آن بود که معلمان از روش‌هاي الگوهاي تدریس به‌ویژه جدید در كلاس‌هاي درس استفاده نمایند. روش‌هاي به کار گرفته شده عبارتند از : معرفي كتاب‌هايي در زمینه الگوهاي: نوین تدریس» معرفي روش تدریس به معلمان به صورت ماهانه و پي‌گيري آن توسط معلمان؛ ترویج الگوي تفکر استفرايي ترویج الگوي دریافت مفهوم و الگوي بديعه‌پردازي. به مرور تمامي معلمان جذب اين روش شده و دانش‌آموزان علاقه بسیار زيادي نسبت به يادگيري درس و مدرسه از خود نشان دادند. 

صفحه 196:
چکیده 19) فعالیت اقدامپژو هي ۰ 16) روش‌هاي مناسب استفادة مفید از زمان در کلاس زيست‌شناسي دورة پيش‌دانشگاهي ۶ محبوبه جمالي‌نسب 8 پژوهش مذکور به منظور افزایش انگیزه و بهره‌وري کلاس زيست‌شناسي و تفهیم مطالب براي دانش‌آموزان دوره پيش‌دانشگاهي صورت گرفت. پژوهث اي رسیدن به اهداف فوق رامحل‌هايي را به کار گرفت که عبارت بودند: تهية برنامه‌هاي آموزشي به صورت طرح‌هاي روزانه» هفتگي یا ماهانه براي دانش‌آموزان» تغییر در روش تدریس و اجراي طرح‌هاي جدید تدریس» تقسیم کار بین گروه‌هاي دانش‌آموزي؛ سازمان دادن فعاليت‌هاي كلاسي؛ تهية کتابخانه در کلاس. ایجاد تغیبر در ظاهر کلاس و نصب برد زيست‌شناسي؛ برگزاري گردش‌هاي علمي و تفريحي و داشتن چهارچوب جامع ندریس حرفه‌اي. فعاليت‌هاي به کار گرفته شده منجر به این نتیجه گردید که نمرات دانش‌آموزان بهتر و انگیزه و علاقة آنان به درس زيست‌شناسي بیشتر شود. 

صفحه 197:
چکیده 19) فعالیت اقدامپژو هي ‎٠‏ 16) ضعف در ادگيري صحیح درس تولید مثل در گياهان و چرخه‌هاي ز هي در سال سوم تجربي ‏۶ خوشرو رحیم‌زاده ‏۰ هدف پژوهش مزبور اين بود که مطالب و بخش‌هاي مربوط به گياهان کناب زيست‌شناسي براي دانش‌آموزان قابل فهم و مأنوس باشد و تدریس از حالت تنوري صرف خارج شود تا از اين طریق علاقة دانش‌آموزان به این درس افزايش يابد. به همین منظور پژوهشگر روش‌هايي را به کارگرفت که عبارت بودند از : آوردن نمونه‌هايي از گیاهان به کلاس توسط دانش‌آموزان؛ استفاده از میکروسکوپ توسط دانش‌آموزان جهت درك تفاوتهاء خشك كردن نمونه‌هاي گياهي و جمع‌آوري آنها ب‌صورت يك مجموعه توسط دانش‌آموزان و آموزش جدیدترین اطلاعات در زمينة خواص دارويي گیاهان. روش‌هاي به کار برده شد باعث گردید تا دانش‌آموزان در فراگيري درس فعال و علاقمند شوند؛ ‎Sas‏ اي که حتي با انجام كارهاي عملي قصد شرکت در جشنوارة خوارزمي را داشتند. ‎ 

صفحه 198:
چکیده 6) فعالیت اقدامپژوهي فعال‌سازي دانش‌آموزان سال سوم راهنمايي در درس هنر روحاله مالمیر هدف پژوهش پرورش خلاقیت‌ها و ایجاد گسترش مهارت‌هاي حسي» ذهني و دستي در زمينه‌هاي مختلف هنري در دانش‌آموزان بود. براي رسیدن به اين هدف از راهكارهاي گفتگو در کلاس؛ کار كروهيء بازدید. فیلم تماشاي کار هنري دیگر دانش‌آموزان» به كارگيري وسایل جدید طراحي یا نقاشي؛ استفاده شد. به كارگيري روش‌هاي نامبرده منجر به افزایش علاقة دانش‌آموزان به درس هنر و آشنايي آنها با كارهاي جمعي و گروهي گردید. 

صفحه 199:
د ) عناوین 06)طرح از فعاليت‌هاي معلمان پژوهنده (موضوعات اقدامپژوهي) تأثیر ورزش در پیشرفت تحصيلي سمیه, بررسي علل ضعف املاي فارسي يك دانش‌آموز پایه پنجم ابتدايي. نحوة استفاده از علایق دانش‌آموزان در امر يادگيري. چگونه مي‌توانم به پیشرفت دانش‌آموزان در درس رياضي کمك کنم؟ جكونكي ترغيب دانشآموزان به انجام فعاليتهاي عملي حرفهوفن. حل مشکل انشانويسي دانش‌آموزان. بررسي علل پرخاشگري قاطمه و راه حل آن. بررسي نحوة حل مشکلات گفتاري مهدي, علل عدم يادگيري مناسب و بدخطي يكي از دانش‌آموزان, فعالسازي ليلا در درس حرفموفن. راههاي ترغيب معلمان به استفاده از وسايل كمك آموزشي. شيوه فعالسازي دانشآموزان براي بزوهش. تأثير بازيهاي آموزشي بر يادكيري واذكان زبان انكليسي. علل مشكل نكارش در كلاس اول راهنمايي. 

صفحه 200:
عناوین 06طرح از فعاليت‌هاي معلمان پژوهنده (موضوعات اقدامپژوهي) بررسي علل ناتواني رضا در پاسخ دادن به سوالات شفاهي. فعال‌سازي دانش‌آموزان در کار گروهي علوم. اقزایش مشارکت دانش‌آموزان در درس زبان انگليسي. تقویت روخواني کتاب فارسي پنجم. شيرة فعالسازي دانش‌آموزان براي مشارکت. چگونگي ترغیب دانش‌آموزان به کار عملي حرفهوفن. چگونه مي‌توان دانش‌آموزان را به تمرکز بیشتر بر محتوا برانگیخت؟ راهي نو براي تقویت تفکر در دانش‌آموزان, ارائه راه حل جهت تدريس مطلوب درس اجتماعي, چگونه مي‌توانم روش صحیح درس خواندن را به دانش‌آموزان بیاموزم؟ چگونه مي‌توانم مشکل انضباطي دانش‌آموزان را حل کنم؟ چگونه مي‌شود با استفاده از طنز علاقة دانش‌آموزان به درس عربي را بیشتر کرد؟ چگونه روخواني دانش‌آموزان را در پاية اول تقويت كنيم؟ راه‌هاي تقویت علاقه دانش‌آموزان در يادگيري زبان, چگونه مي‌توانم روش تدریس خود در انگليسي را بهبود بخشم. 

صفحه 201:
عناوین 06)طرح از فعاليت‌هاي معلمان پژوهنده (موضوعات اقدامپژوهي) بررسي علل كندي دانش‌آموزان نابینا در انجام تکلیف. استفاده از بشقاب پرندة اعداد در آموزش اعداد تركيبي. چگونه مفهوم نقشه را بیاموزم؟ ۱ ‎a‏ موتر اقم مكل سني ‎igs‏ تا تقوم تكليف برا جل ‏بررسي تأثير كاركروهي بر ميزان فرايند يادكيري. ‏بهبود روشهاي يادكيري ضرب اعداد جند رقمي در عددهاي جند رقمي. ارائه تجربهاي موفق در ارائة الكوي تفكر استقرايي در دانشآموزان. جكونه توانستم عادت سرقت دانش‌آموزان را اصلاح کنم؟ ‏فعال‌سازي دانش‌آموزي در انجام تکالیف درس. ‏بررسي علل عدم مشارکت دانش‌آموزان در فعاليت‌هاي کلاس, ‏راهبرد ارتقاي انگیزش دانش‌آموزان دیرآموز. 

صفحه 202:
عناوین 06)طرح از فعاليت‌هاي معلمان پژوهنده (موضوعات اقدامپژوهي) راه‌هاي افزایش تمرکز دانش‌آموزان در کلاس درس. نقش ماكت‌هاي دست‌ساز در پیشبرد يادگيري. چگونه مي‌توان عقب‌ماندگي ناشي از کمبود گنجینه لغات دانش‌آموزان را جبران کرد؟ ارتقاي يادگيري در آموزش افراد لمس. بررسي استفاده از سژالات تصويري براي يادگيري دانش‌آموزان. شيوه‌هاي فعال‌سازي دانش‌آموزان در درس فارسي و دیکته. راه‌هاي کاهش پرخاشگري در دانش‌آموزان دختر پنجم ۱ چگونگي کيفیت‌بخشي به تکالیف رياضي. چاره‌انديشي براي مشارکت گروهي دانش‌آموزان. راهبردهاي ایجاد انگیزه در جهت پیشرفت درس املا در کلاس دوم ابتدايي. چگونه مي‌توانيم براي دانش‌آموزان در درس تاریخ ایجاد انگیزه کنیم؟ چگونگي ترغیب و فعال کردن دانش‌آموزان در درس هنر. راه‌هاي فعال‌سازي دانش‌آموزان در درس زبان. 

صفحه 203:
عناوین 06)طرح از فعاليت‌هاي معلمان پژوهنده (موضوعات اقدامپژوهي) بررسي رله‌هاي ایجاد انگیزه به تحصیل در دانش‌آموزي به‌نام سعید در درس حرفه‌وفن. چگونه مي‌توانم حل يك مسئله را به دانش‌آموز بیاموزیم؟ افزایش توان نوشتاري محمد از طریق بازي درماني. تدریس رياضي با تاکید بر کاربردها و ارائه روش تدریس براي جلوگيري از فرلموشي درس در دانش‌آموزان. چگونه مي‌توانم با وسایل كمك آموزشي کلاس زبان را براي دانش‌آموزان جذاب کنم؟ چگونه مي‌توانم دانش‌آموزان کلاسم را در درس جغرافیا فعال سازم؟ آموزش در کلاس همراه با عروسكي به نام قلي. افزایش رغبت دانش‌آموزان سوم راهتمايي نسبت به درس علوم. چگونه مي‌توانم فرآیند يادگيري هندسه را اصلاح کنم؟ ضعف در نوشتن کلمات و اقدام به بهبود آن در دانش‌آموزان. چگونه مي‌توانم نمرات نامطلوب درس املاي فاطمه را بهبود بخشم؟ 

صفحه 204:
عناوین 06)طرح از فعاليت‌هاي معلمان پژوهنده (موضوعات اقدامپژوهي) بهبود روند سازگاري اجتماعي کودکان کمتوان ذهني, شيره‌هاي تقویت مهارت‌هاي زباني و گفتاري دانش‌آموزان نیمه شنوا. بررسي بي‌توجهي دانش‌آموزان به درس تعلیمات ديني اصلاح رفتار پرخاشگرانة يك کودك پيش‌دبستاني. راه‌هاي بهسازي در درس علوم. ایجاد اعتماد به نفس در ریاضیات. افزایش توان يادگيري دانش‌آموزان در رشتة حسابداري. روش‌هاي مقبله با ضعف درسي دانش‌آموزان در درس املاي فارسي. راهكارهاي ترغیب دانش‌پژو هان پيش‌دانشگاهي به اجراي همياري در درس شيمي, چگونه مي‌توان دانش‌آموزان را نسبت به درس هنر علاقمند کرد؟ چگونه مي‌توان نوجوان گوشه‌گیر را به فعاليت‌هاي ورزشي تر روش‌هاي استفادة مفید از زمان در كلاس زيست‌شناسي دورة پيش‌دانشگاهي. راه‌هاي لفزایش كارآيي و اثربخشي فعاليت‌هاي پرورشي در دورة دبیرستان. 

صفحه 205:
عناوین 06)طرح از فعاليت‌هاي معلمان پژوهنده (موضوعات اقدامپژوهي) راه‌هاي تقویت نقاط قوت دانش‌آموز. بررسي علل عدم علاقه حضور دانش‌آموزان در پا در فرآیند ياددهي و يادگيري چگونه مي‌توان تمرکز ذهني دانش‌آموزان را افزایش داد؟ با چه روش‌هايي مي‌توان مشکلات رفتاري يك دانش‌آموزان ناسازگاري را برطرف کرد؟ بازنگري و نوانديشي در فرآیند تدریس تعلیمات ديني. تقویت يادگيري تصويرسازي با تکلیف مداد شمعي. چگونه عددنويسي را در کلاس اول تدریس کنم؟ راهكارهاي براي تدریس شیوه ضرب در دانش‌آموزان. چگونه دانش‌آموزان مفهوم ضرب را بهتر یاد مي‌گیرند؟ چگونه مي‌توان دانش‌آموزان کم توان ذهني را به مهارت رساند؟ به چه روشي مي‌توانم علاقه و انگیزش دانش‌آموزان را به حرفه و فن بیشتر کنم؟ 

صفحه 206:
عناوین 06طرح از فعاليت‌هاي معلمان پژوهنده (موضوعات اقدامپژوهي) راهكارهاي عملي و حمايتي جهت با بردن علمي دانش‌آموزان. شيوه‌هاي ایجاد مهارت روخواني در درس ادبیات. ترغیب و تقویت دانش‌آموزان در انجام درس حرفه و فن. شيوه‌هاي بهينه‌سازي تدریس اتحادها. چگونه مي‌توان به دانش‌آموزان در يادگيري رياضي كمك کرد؟ چگونه مي‌توانم بدون استفاده از تنبیه و خشونت نظم را بهبود بخشم؟ چگونه مي‌توان علاقه دانش‌آموزان را به درس انشا افزایش داد؟ چگونه توانستم علاقه دانش‌آموزان را به درس علوم زیاد کنم؟ چگونگي ارتقاي سطح نمرات دیکته در دانش‌آموزان کم توان ذهني, راهكارهاي کاهش مشکلات رفتاري در دانش‌آموزان کم توان ذهني. افزایش جذب دانش‌آموزان سال اول به رشته‌هاي کار و دانش فني و حرفداي. چگونه مي‌توان هنرجویان سال دوم رشته برق را در درس اصول اندازه‌گيري وادار به فعالیت کرد. نقش بازي‌هاي آموزشي در بهبود يادگيري دانش‌آموزان پایه اول ابتدايي. تغییر باور غلط يك خانواده در رابطة با لكنت زبان. چگونه با طراحي آموزشي توانستم توانائي حل مسائل رياضي را در دانشآموزان تقويت كنم؟ 

صفحه 207:
عناوین 06)طرح از فعاليت‌هاي معلمان پژوهنده (موضوعات اقدامپژوهي) چگونه مي‌توانم به مهسا كمك کنم تا انرژي بیش از حد خود را در جهت مثبت به کار برد؟ چگونه مي‌توان با ایجاد رفتارهاي تازه و خوشایند به تقویت و نگهداري دروس كمك کرد؟ چگونه مي‌توان در مدرسه »« بین کارکنان روابط دوستانه‌تري ایجاد نمود؟ چگونه پرخاشگري يكي از دانش‌آموزان کلاس را درمان کنم؟ چگونگي كيفيتبخشي روند تدریس ریاضیات در پایه اول دبیرستان, چگونه مي‌توانم ضعف استقامت گردش خون و تتفس دانش‌آموزان دبیرستان دخترانه سمیه را کاهش دهم؟ چگونه مي‌توانم در پاية پنجم ابتدايي با بهبود روش تدریس» ضعف‌هاي رياضي را کبرنگتر کنم؟ چگونه کلاسم را برلي اولي‌ها جذاب کنم؟ چگونه در کلاس روش حل مسئله را به کار برم؟ چگوته معلمان را به مشارکت در امور مدرسه تشویق کنم: آیا مي‌توانم ‎ans‏ تحصيلي بهروز دانش‌آموز پاية اوّل راهنمايي را در درس ریاض 

صفحه 208:
استرینگر ۰ ارنست تي (©12370) تحقيق علمي » راهنماي مجریان تغيير و تحول. ترجمة سید محمد غزالي و داود ايزدي ۰ تهران ؛ دفتر پژوهش‌هاي فرهنگي بازرگان؛ عباس(9۸0)) اقدامپژوهي و کاربرد آمن در تعلیم و تربست» فصانامه تعلیم و تربیت» شماره 9 و ‎al‏ بتجامین س(000) آدمسي و يادگيري آموزشگا 7 بلوم» بنجاميبن 0 ‎ay‏ » ترجمة دکت ی فق لنسهوي ي آموزشگاهسي؛ ترجمة دکتسر سیف» علي اکبر(720) روانشناسي پرورشي: انتشارات آگاه». ساکی » رضا و همکاران(903) )اقدام پژوهی :راهبردی برای بهبود آموزش و تدریس (اصول نظریه ها و چارچوب عمل )» پژوهشکده تعلیم و تربیت ساكي» رضا: نگرش معلمان در مورد علل شکست و موفقیت تحصيلي دانش‌آموزان؛ فصلنامة تعلیم و تربیت شماره 6 و ‎PD‏ کدیور» يروين(©0970) فشار رواني در كلاسهاي طبقهبندي شده؛ فصلنامة تعلیم و اتربيت» پاییز و زمستان . 

صفحه 209:
فهرست منابع كوياء زهرا(49726) تاريخچة تحقیق عمل و کاربرد آن در آموزش» فصلنامة تعلیم و تربیت» پاییز و زمستان. قاسمي يوياء اقبال(900)) راهنماي عملي پژوهش در عمل» انتشارات پژوهشکدة تعلیم و تربیت». مهرمحمدي محمود. (9720)). جُستارهايي در پژوهش در قلمرو آموزش و پرورش. تهران: انتشارات پژوهشكدة تعلیم و تربيت. و دیگران؛ ( 49060 ) اقدامپژوهي : طراحي, اجر» ارزشيابي. ترجمة محمدرضا آهنچیان, تهران » انتشارات رشد نويدي» احد) (10) (بحث اجمالي دربارة ماهیت؛ اهداف» کیفیت و روايي اقدامپژوهي. پژوهشنامة آموزشي ویژهنامه شمارة 5؛ 

اقدام پژوهی و کاربرد آن در آموزش و تدريس دبيرخانه شورای تحقيقات آموزش و پرورش شهر تهران باسمه تعالی مقدمه آموزشواشاعةروش‌هايپژوهشدرميا نمعلمانوكاركنانآموزشوپرورشاز جملهفرصت‌هايياستكهبهتوسعةفره نگپژوهشدرنظامآموزشيمنجرخواهد ‏شدپژوهشگاهمطالعاتآموزشوپرور شهمزمانباگسترشآموزش‌هايپژوه شدرحوزه‌هايتخصصي،نيازهايسايرس طوحازجملهمعلمانراازنظردورنداشت ‌ويژهدرطيسالياناخيرباط هاستبه راحيواجرايگستردةدورةاقدام‌پژوهي ‏توانستهباهمكاريسازمان‌هايآموزش وپرورشاستان‌ها،فرصتمناسبيرابرا يمعلمانومديرانوسايركاركنانفراه مسازدتابتوانندپژوهشرابهعنوانابزا ريسودمنددرخدمتآموزشبه‌كارگيرند ‏برگزاريدورةاقدام‌پژوهيهمراهبااج رايبرنامةمعلمپژوهندهتاحدزياديموف قبهتوسعةفرهنگپژوهشدرسطحمدا رسودرميانمعلمانومديرانگرديدها بنابراين تكية متعادل بKKر توسKKعة مهارت‌هKKاي معلمKKان در همKKة ابعاد ،نياز نظام آموزشي است و مي‌تواند تحقق انديشKKة معلم فكور و پژوهنده را براي مدارس ما عملي سازد . دبيرخانه سازمان آموزش و پKKرورش شKKهر تهKKران در راسKKتای بهبود مهارتهای پژوهشی در ميان معلمKKان اقKKدام بKKه تهيKKه اين مجموعه آموزشی نموده است تKKا افKKراد بتواننKKد حKKتی االمکKKان بصورت خود آمKKوز در مسKKير توسKKعه دانش پژوهشKKی خKKود گKKام بردارند .محتKKوای اين مجوعKKه عمKKدتا برگرفتKKه از کتKKاب اقKKدام پژوهی راهبردی برای بهبود تدريس و آمKKوزش اثKKر منتشKKره از سوی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پKKرورش اسKKت کKKه توسKKط دکتر رضا ساکی و همکاران ايشان تاليف شده است . تهيه اين مجموعKKه نKKيز بKKا نظKKارت و کوشKKش آقKKای دکKKتر رضKKا ساکی و پشتيبانی آقايان اسدی گرمارودی و کرمانشاهی تهيه شده است که از زحمات ايشان تشکر و قدردانی می گردد . فصل اول • • • • • • انتظار مي رود پس از مطالعة اين فصل بتوانيد: )1مفهوم معلم پژوهنده را توضيح دهید. )2سطوح و نقش هاي پژوهشي معلمان را بیان نمایید . )3نقش پژوهش را در تدارك تدريس اثربخش مطرح سازید. )4نحوة ايفاي نقش‌هاي پژوهشي معلمان را برشماريد. ) 5به یافته های چند پژوهش آموزشی مفید برای تدریس اشاره نمایید . اقدامپژوهی، فعاليتیضروریبرایهمه اقدام‌ پژوهي (پژوهش درعمل) رويك@@ردي س@@ازنده در جهت گسترش تواناييهاي كارورزان در عرصه‌هاي مختلف شغلي است .در حوزة آم@@وزش و پ@@رورش ن@@يز اين انديش@@ه گ@@امي اساس@@ي در جهت اص@@الح و بهب@@ود محس@@وب مي‌ش@@ود ك@@ه ب@@ا تكيه بر توانايي‌ها و مشاركت عم@@ومي ب@@ه ثم@@ر مي‌رس@@د .ب@@ا اين رويك@@رد هم@@ة كاركن@@ان مي‌توانن@@د ب@@ه عن@@وان عنص@@ري س@@ازنده و فك@@ور در جهت شناس@@ايي مس@@ائل وح@@ل آنه@@ا در محيط‌هاي آموزشي سازماندهي و به‌ كار گرفت@@ه ش@@وند .ام@@ا م@@اهيت ک@@ار ت@@دريس ،اس@@تفاده از اق@@دام پ@@ژوهی را ب@@رای معلمان بيش از سايرين ضروری ساخته است . معلم پژوهنده کيست ؟ • معلم پژوهنده معلمی است ک@@ه در راس@@تای ح@@ل مس@@ائل و مش@@کالت ت@@دريس فکوران@@ه و هنرمندانه با عنايت به روش اقدام پژوهی عمل می کند . • معلم پژوهنده از ديدگاه دكتر محمودمهرمحمدي : • معلم پژوهنده] [1ي@ا ك@ارگزار فك@ور] [2كس@ي اس@ت ك@ه جس@ارت ع@دول از قواع@د ي@ا رويه‌هاي شناخته شدة حرفة معلمي را دارا بوده يا دست كم از توان و قابلّيت تعديل آنها به تناسب شرايط و موقعيت خاص و ويژة كالس درس خ@@ود برخ@@وردار اس@@ت .چنانچ@@ه در قالب نخس@@ت ي@@ا ق@@الب ب@@ه اص@@طالح ع@@دول عم@@ل كن@@د ،در چ@@ارچوب انتظ@@ارات لئ@@و تولستوي عمل نموده و در صورت اختيار نمودن قالب دوم يا قالب تعديل در چ@@ارچوب انتظارات ويليام جيمز گام برداشته است .به هر روي معلم پژوهن@@ده ب@@ا عم@@ل در ق@@الب راهبرد عدول يا تعديل ،اين شعور و شناخت را ب@@ه منص@@ه ظه@@ور مي‌رس@@اند ك@@ه قلم@@رو تعليم و ت@ربيت و تكلي@ف ع@امالن و ك@@ارگزاران آن بس@يار پيچي@ده‌تر از آن اس@ت ك@ه ب@ه سادگي تحت انقياد قانونمندي‌هاي عام يا روابط علت و معلولي تعميم‌پذير درآيد. • ]teacher Researcher [1 • [reflective practitioner ]2 معلم پژوهنده مفهومی عام فعاليت اقدام پژوهی برای همه دست اندرکاران امر آموزش و پرورش ضروری اس@@ت .بن@@ابر اين اق@@دام پ@@ژوهی ک@@ار ه@@ر کسی است که در عرصه تعليم و تربيت و ب@@ا دانش آم@@وزان س@@روکار دارد .ب@@ه این ت@@رتيب معلم پژوهن@@ده مفه@@ومی ع@@ام است که همه مديران ،مشاوران ،معلم@@ان و ...را در ب@@ر می گيرد اما به هر حال معلم@@ان بواس@@طه ن@@زديکی ب@@ه دانش آم@@وزان ،بيش از ديگ@@ران نيازمن@@د ب@@ه انج@@ام اق@@دام پ@@ژوهی هستند . معلمی ،حرفه ای با زمينه های گوناگون • معلمي ح@@رفه‌اي متش@@كل از دانش و مهارت‌ه@@اي گون@@اگون اس@@@ت .ي@@@ك معلم باي@@@د ب@@@راي ت@@@دريس مطل@@@وب ،همزم@@@ان مجموعه‌اي از دانش‌ها را به‌طور هنرمندانه درهم بياميزد تا در مس@@ير ت@@ركيب و به‌ك@@ارگيري آنه@@ا تدريس@@ي اث@@ربخش ط@@@راحي و در كالس درس ارائ@@@ه كن@@@د .اه@@@داف آموزش@@@ي براساس چنين فعاليتي امكان تحقق مي‌يابن@@د .در واق@@ع حرف@@ة معلمي ب@@ا تعام@@ل مفه@@ومي طي@@ف متن@@وعي از دانش‌ه@@ا ش@@كل مي‌گيرد.  ) 2سطوح پژوهش در حرفه معلمي • پاترسون و شانون] )1993( [1اظهار مي‌دارد معلمان در اشكال گون@@اگون ب@@ا پ@@ژوهش پيون@@د برق@@رار مي‌كنن@@د .ابت@@دا آنه@@ا در فراين@@د تولي@@د دانش و اطالع@@ات مشاركت مي‌كنند تا نظ@@ريه‌اي ب@@راي بهب@@ود عم@@ل خ@@ود ت@@دوين كنن@@د .ديگ@@ر آنك@@ه براس@@اس يافته‌ه@@اي پ@@ژوهش ،ت@@دريس خ@@ود را ط@@راحي و ب@@ه مرحل@@ة اج@@را درمي‌آورند .اين اقدامات منجر به توسعة و بهبود آموزش مي‌شود .معلمان بدون تكيه ب@@ر پ@@ژوهش ق@@ادر ب@@ه توس@@عة مهارت‌ه@@اي ح@@رفه‌اي خ@@ود نخواهن@@د ب@@ود .ب@@ا اس@@@تفاده از پ@@@ژوهش تجربه‌ه@@@اي زي@@@ادي در مع@@@رض نق@@@د ق@@@رار مي‌گ@@@يرد و تصميم‌گيري آگاهانه ميسر مي‌شود .پژوهش به معلمان كم@@ك مي‌كن@@د ت@@ا ني@@از ب@@ه تغيير و بهبود را درك كنند ،تغيير ثمربخشي را س@@امان دهن@@د و ت@@أثير اعم@@ال آن را بر تدريس اندازه‌ بگيرند .پژوهش فرصتي ايجاد مي‌كند ت@@ا معلم@@ان ب@@ه دني@@اي جدي@@دي از اطالع@@ات در م@@ورد دانش‌آم@@وزان و ش@@يوه‌هاي ت@@دريس دس@@ت يابن@@د موضوعاتي كه بدون تكيه بر توليدات پژوهشي مشكل درك مي‌شوند (به نق@@ل از باردين.)2003 ، • ]Patterson & Shannon - [1 ) 3سطوح تحقيقات آموزشی • مهرمحمدي ( )1379سه سطح پژوهشي را در حوزة تحقيقات آموزشي ترسيم مي‌كند: سطح اول :تحقيقات آموزشي و تربيتي در سطح يادگيرندگان : • اين سطح از پژوهش‌هاي آموزشي و تربيتي ،بنيادي‌ترين و گسترده‌ترين سطح از پژوهش‌ه@@ا در اين عرصه ب@@ه ش@@مار مي‌آي@@د .ه@@دف اساس@@ي اين س@@طح از تحقيق@@ات تق@@ويت روحي@@ة كنجك@@اوي و كاوشگري در دانش‌آموزان و آموختن مهارت‌هاي ضروري پژوهشي يا مهارت‌هاي ح@@ل مس@@ئله و كشف مجهول به آنها است. • سطح دوم :تحقيقات آموزشي و تربيتي در سطح معلم : • در اين سطح از پژوهش‌هاي آموزشي و تربيتي ،درگير ساختن معلمان در فعاليت‌هاي پژوهش@@ي ض@@رورت دارد .معلم در ايف@@اي موفقيت‌آم@@يز رس@@الت‌هاي ح@@رفه‌اي خ@@ود مكل@@ف اس@@ت دس@@ت ب@@ه پژوهش كند و در كسب دانش جديد و معتبر ح@@رفه‌اي نقش داش@@ته باش@@د .ب@@ا دس@ت‌يابي ب@@ه چ@@نين موقعيتي كه معلمان يا كارگزاران اصلي تعليم و تربيت ن@@يز از توان@@ايي و قابليت‌ه@@اي پژوهش@@ي برخ@@وردار باش@@ند و ب@@ا اتك@@ا ب@@ه آن بتوانن@@د ام@@ر ي@@اددهي – ي@@ادگيري را س@@امان بخش@@ند ،نظ@@ام پژوهش‌هاي آموزشي و تربيتي به مرتبه‌اي اميدوار‌كننده ارتق@@اء مي‌ياب@@د و نقط@@ة عطفي در س@@ير اين نظام به سوي كمال و بالندگي پديد مي‌‌آيد. ) 3سطوح تحقيقات آموزشی • • • • سطح سوم :پژوهش‌هاي آموزشي و تربيتي در سطح دانشگاهي: سومين سطح از تحقيقات آموزشي و تربي@@تي ،س@@طح علمي ي@@ا دانش@@گاهي نامي@@ده مي‌شود .اين سطح از پژوهش‌ها از سطوح ديگر شناخته‌شده‌تر است و نوع@@ًا در پاسخ به اين پرس@@ش ك@@ه تحقيق@@ات آموزش@@ي و تربي@@تي چيس@@ت ،ب@@ه اين س@@طح از پژوهش‌ه@@@ا اش@@@اره مي‌ش@@@ود .اين دس@@@ته از پژوهش‌ه@@@ا در حيط@@@ة فعاليت‌ه@@@اي پژوهشگران به معناي كالسيك آن است؛ خواه در محيط‌هاي دانش@@گاهي و خ@@واه در غير آن انجام‌پذيرد ،هدف آنها كشف روابط موج@@ود بين متغيره@@ا ب@@ه عن@@وان قانون‌مندي‌هاي عام و كم و بيش تعميم‌پذير است. در مباحث مطرح‌شده و سطوح مذكور ،معلم نقش پژوهشي بارزي دارد .در واقع نقش‌هاي متعدد پژوهشي معلم از ميان مباحث مطرح‌شده ظهور مي‌نمايد كه در بخش بعدي بيشتر به آن اشاره مي‌شود. در شکل صفحه بعد گستردگی انجام اين سه سطح پژوهش ارايه شده است : سطوح پژوهش آموزشی سطح سوم سطح دوم سطح اول دانشگاهي علمي معلمان يادگيرندگان )4 نقش‌هاي پژوهشي معلم • پژوهش در حرفة معلمي ،فرآيند كارساز ت@@ركيب حوزه‌ه@@اي متعام@@ل دانش ت@@دريس در مواجه@@ه ب@@ا مس@@ائل و مش@@كالت موج@@ود در كالس درس مي‌باش@@@د .ب@@@ا بهره‌گ@@@يري از پ@@@ژوهش ،مس@@@ائل و مش@@@كالت دانش‌آموزان در مسير تحقق اه@داف آموزش@ي بررس@ي و ب@@راي رف@@ع آنها چاره‌جويي مي‌شود .معلم همچنين در مسير تدريس با عن@@ايت ب@@ه ل@@@زوم ايج@@@اد فرهن@@@گ پ@@@ژوهش در دانش‌آم@@@وزان مجم@@@وعه‌اي از فعاليت‌هاي مسئله محور را ط@راحي و ب@ه مرحل@ة اج@را در مي‌آورد. تدارك اينگونه از فعاليت‌ها ،پيش‌ت@@ر مس@@تلزم ش@@ناخت معلم از مفه@@وم پژوهش و توانايي وي در پيش‌بيني فعاليت‌هاي مرتبط با آن مي‌باشد. به‌طور كلي معلمان با اعم@@ال وظ@@ايف معلمي در مس@@يرهاي چندگان@@ة زير ايفاي نقش پژوهشي مي‌نمايند:  .1به‌كارگيرندة يافته‌هاي پژوهشي (مصرف‌كنندة دانش): • در اين مرحله معلمان با استفاده از كوشش‌هاي پژوهشي و عالمانه‌اي كه عمدتًا توسط ديگران انجام گرفته است ،مسير اميدوار‌كننده‌اي از تدريس را شناسايي و در آن گام برمي‌دارند. • اشاره به چند يافته اين نقش كمك كند: . پژوهشي مي‌تواند به فهم بيشتر  .به‌كارگيرندة يافته‌هاي پژوهشي (مصرف‌كنندة دانش): • در اواخر دهة شصت ،وق@@تي ك@@ه كت@@ابي ب@@ه ن@@ام «پيگم@اليون» در كالس درس منتش@@ر ش@@د ،معلم@@ان مبه@@وت ش@@دند .نويس@@ندگان كت@@اب چ@@نين مط@@رح كردن@@د ك@@ه انتظ@@اري ك@@ه معلم ازتوانايي‌ه@@اي دانش‌آم@@وز دارد (بي‌توج@@ه ب@@ه واقعي ي@@ا غ@@ير واقعي بودن اين انتظارات) در چگونگي پيشرفت او در مدرس@@ه ت@@أثير مي‌گ@@ذارد (روز نت@@ال و جاكوبس@@ون ،)1968 ،و در عين ح@@ال در انگ@@يزش ،انتظ@@@ار موفقيت و عزت نفس دانش‌آموزان نيز مؤثر است .از كودكستان به بعد ،معلمان بعضي از شاگردان را با هوش‌تر از بقيه مي‌دانند و انتظار دارند كه در مقايسه با بقيه عملكرد بهتري داشته باشند .هرچن@@د نظ@@ري ك@@ه معلم@@ان در م@@ورد ك@@ودك پيدا مي‌كنند تا حدودي به عملكرد او بستگي دارد ،اما در عين ح@@ال ممكن اس@@ت اين نگرش تحت تأثير قالب‌هاي اجتماعي نيز باشد (ما سن و ديگران ،ترجمه ي@@ا سايي .)488 ،1370 ،اين پژوهش مطرح مي‌كند ك@@ه ب@@رخي عوام@@ل غ@@ير آموزشي ب@@ه‌ص@@ورت م@@ؤثر ولي ناعادالن@@ة ت@@دريس معلم@@ان را تحت ت@@أثير خ@@ود دارد. به‌كارگيرندة يافته‌هاي پژوهشي (مصرف‌كنندة دانش): • در تحقيق ديگ@@ري ك@@ه تحت عن@@وان «فرص@@ت براب@@ر در كالس درس] »[1ب@@ا مش@@اركت معلم@@ان انجام گرفت ،مشخص گرديد كه برچس@@ب زدن ب@@ه دانش‌آم@@وزان تحت عن@@اوين مختل@@ف ،جري@@اني است كه ناآگاهانه و مداوم در كالس‌ها رخ مي‌دهد .نتيجة اين تحقيق نشان مي‌دهد معلم@@ان مت@@أثر از پيش‌داوري خود ،راه‌هاي متفاوتي را در ارتباط ب@@ا ش@@اگردان مختل@@ف پيش مي‌گيرن@@د .در اين تحقيق از پانزده رفتار استفاده شد .هر رفتار برگرفته از نتايج تحقيقاتي ب@@ود ك@@ه نش@@ان مي‌داد آن رفت@@ار در پيش@@رفت تحص@@يلي و رش@@د ي@@ادگيري دانش‌آم@@وزان م@@ؤثرتر اس@@ت .هرچن@@د ب@@رخي از رفتاره@@ا ب@@راي معلم@@ان ك@@امًال واض@@ح و ش@@ناخته ش@@ده هس@@تند ،ولي اغلب معلم@@ان ي@@ا اص @ًال اين رفتارها را در كالس درس ب@@روز نمي‌دهن@@د و ي@@ا اص@ًال متوج@@ه ب@@روز رفتاره@@اي متف@@اوت خ@@ود نسبت به شاگردان بظ@@اهر مختل@@ف نيس@@تند؛ يع@@ني از ت@@أثير پيش‌داوري خ@@ود نس@@بت ب@@ه ش@@اگردان آگاهي ندارند .پرسيدن نحوة سوال از دانش‌آموزان ،حمايت از دانش‌آموزان ،توجه ب@@ه پاس @خ‌هاي آنها ،تعريف از نحوه پاسخ دانش‌آموزان و استناد به نظريات آنها از جمل@@ه محوره@@اي انج@@ام اين پ@@ژوهش ب@@وده اس@@ت .براس@@اس اين پ@@ژوهش ب@@رخي از دانش‌آم@@وزان به‌دلي@@ل كم‌ت@@وجهي معلم ب@@ه ظرافت‌هاي ت@@دريس در كالس كم@@تر م@@ورد توج@@ه ق@@رار مي‌گيرن@@د و از اين‌رو معلم@@ان عمًال در ايجاد فرصت‌هاي برابر آموزشي ناكام مي‌مانند .درحالي‌كه آنها با آشنايي از ابعاد رفتار خود در مسير تدريس توانستند كيفيت آموزشي را به نحو قابل توجهي بهبود بخشند (به@@رنگي،1371 ، ص .)143 • ]Equal opportunity The classroom - [1 به‌كارگيرندة يافته‌هاي پژوهشي (مصرف‌كنندة دانش): • من@@ادي ( )1373ن@@يز گ@@زارش مي‌كن@@د ،اطالع@@اتي ك@@ه معلم@@ان از ويژگي‌هاي دانش‌آموزان دريافت مي‌دارن@@د ،در نح@@وه ت@@دارك ت@@دريس آنها نسبت به دانش‌آموزان مؤثر است .در يك تحقيق به معلمان مورد مطالع@@@@ه اطالع@@@@اتي غ@@@@ير واقعي از درج@@@@ه هوش@@@@ي ب@@@@رخي از دانش‌آم@@وزان داده ش@@د .در واق@@ع درج@@ة هوش@@ي آنه@@ا ب@@االتر از س@طح واقعي گزارش گرديد و الج@@رم معلم ب@@ا تص@@ور مناس@@ب و مثب@@تي از دانش‌آموزان كار خود را ش@@روع و ادام@@ه داد .اين تص@@ور مثبت ك@@ه مبتني بر كسب اطالعات غير واقعي ب@@ود ب@@ر پيش@@رفت تحص@@يلي اين دانش‌آموزان تأثير گذاشت و اين دانش‌آموزان پس از مدتي در ش@@مار بهترين‌هاي مدرسه و كالس قرار گرفتند. به‌كارگيرندة يافته‌هاي پژوهشي (مصرف‌كنندة دانش): • ساكي ( )1373نيز در مطالع@@ة خ@@ود ب@@ه ت@@أثير اس@@نادهاي متف@@اوت معلم@@ان از عل@@ل شكس@@ت و م@@وفقيت تحص@@يلي دانش‌آم@@وزان اش@@اره مي‌كند .براساس نت@@ايج اين پ@@ژوهش معلم@@اني ك@@ه شكس@@ت و م@@وفقيت تحصيلي دانش‌آموزان را بيشتر به عوام@@ل ب@@يروني (ب@@يرون از ت@@وان معلم) نس@@بت دهن@@د ،در مقايس@@ه ب@@ا معلم@@اني ك@@ه شكس@@ت و م@@وفقيت تحصيلي دانش‌آموزان را عمدتًا در كنترل توانايي خ@@ود مي‌بينن@@د ،در ت@@دريس م@@وفقيت كم@@تري دارن@@د و دانش‌آم@@وزان آنه@@ا افت تحص@@يلي بيشتري را تجربه مي‌كنند .در واقع معلمان هنگامي كه عوامل م@@ؤثر بر تدريس را خارج از كنترل خود مي‌دانند ،عمًال كوشش كمتري را براي بهبود تدريس ب@ه عم@ل مي‌آورن@د .اين نتيج@ه عم@دتًا ب@ه واس@طة نگرش‌هاي متفاوت معلمان در مورد علل شكست و موفقيت تحصيلي دانش‌آموزان حاصل مي‌شود. همه دانش آموزان می توانند یاد بگیرند • روش تازه‌اي مبتني براين اعتقاد كه اكثر دانش‌آم@@وزان مي‌توانن@@د آنچ@@ه را مدرس@@ه باي@@د ب@@ه آن@@ان بياموزد ياد بگيرن@د ،تحت عن@@وان «ي@@ادگيري در ح@@د تس@@لط] »[1گس@@ترش يافت@@ه اس@@ت .در ح@@ال حاضر ترجمان‌هاي گوناگوني از روش يادگيري در حد تس@@لط وج@@ود دارد .هم@@ة اين م@@وارد اين انديشه را اساس كار مي‌دانند كه اگر روش تدريس هشيارانه و با نظم الزم باش@@د ،و اگ@@ر هنگ@@ام • نظرية يادگيري آموزشگاهي كه كوششي در اين زمينه است ،تعداد كمي متغير را كه سبب ايجاد قسمت بزرگي از تفاوت‌هاي افراد در يادگيري آموزشگاهي مي‌شود ‌،معرفي مي‌كند؛ س@@ه متغ@@ير وابسته به هم كه اگر با دقت الزم به آنها توجه شود ،آموزشگاه‌ها قادر خواهند شد ب@@ه س@@مت ي@@ك نظام آموزشي خالي از اشتباه قدم بردارند .اين سه متغير عبارتند: برخورد با مشكالت به موقع به كم@@ك دانش‌آم@@وز بش@@تابيم و اگ@@ر ب@@ه دانش‌آم@@وز وقت الزم ب@@راي يادگيري مطلب را در ح@@د تس@@لط ب@@دهيم ،هم‌چ@@نين اگ@@ر ن@@وعي مالك روش@@ن ب@@راي س@@نجش آنچ@@ه يادگيري در حد تسلط مي‌دانيم وجود داشته باشد‌،آن‌گاه اكثريت دانش‌آموزان خواهن@@د توانس@@ت ب@@ه سطح بااليي از يادگيري نايل آيند. • ][1ـ Mastery Learning همه دانش آموزان می توانند یاد بگیرند • الف)ميزان تسلط دانش‌آموز بر پيش‌‌نيازهاي مربوط به يادگيري مورد نظر • ب) ميزان انگيزشي كه دانش‌آموز براي يادگيري دارد (يا مي‌تواند داشته باشد) • پ) ميزان تناسب روش آموزشي با شرايط و ويژگي‌هاي دانش‌آموز به‌ طور مشخص ‌،اين نظريه دربرگيرندة ويژگي‌هاي دانش‌آموز ،آموزش و بازده‌هاي يادگيري است. متغيرهاي مهم نظرية يادگيري آموزشگاهي همه دانش آموزان می توانند یاد بگیرند • بسياري از معلمان با درك مفاهيم موجود در اين موضوع توانسته‌اند با طراحي و اجراي تدريس اثربخش ،پيشرفت تحصيلي مناسب‌تري را براي دانش‌آموزان خود فراهم آورند (بلوم ،ترجمه سيف، .)1363 • پذيرش اين باور که همه دانش آموزان می توانند ياد بگيرن@@د و هم@@ه معلم@@ان می توانن@@د ب@@ا برنام@@ه ري@@زی ت@@دریس ،تفاوته@@ای آموزش@@ی و تحص@@يلی را کم کنن@@د و هم@@ه دانش آم@@وزان ( یا تقريب@@ا هم@@ه دانش آموزان ) را به درج@@ه در ح@@د تس@@لط یادگیری برس@@انند مبن@@ای تحق@@ق تدريس و مدرسه اثربخش است . مفهوم «درماندگي آموخته شده] »[1شده • • • • اين موضوع نيز تا حدودي توسط پژوهشگران به تصوير كشيده ش@@ده اس@@ت .درمان@@دگی آموخت@@ه ش@@ده مع@@رف منفي‌ت@@رين حالت درك از خود است .این مفهوم در حوزة تعليم و تربيت به يادگيرن@@دگاني اش@@اره مي‌كن@@د ك@@ه كوش@@ش را ب@@ا پيش@@رفت مرتبط نمي‌دانند .آنها يادگيرندگاني هستند كه فكر مي‌كنند هر كاري انجام دهند به م@@وفقيت دس@@ت نمي‌يابن@@د .اين موض@@وع كه پيامدهاي رفتار مستقل از رفتار فرد هس@تند ابت@دا ب@ه وس@يلة س@ليگ‌من] )1975( [2م@ورد پ@ژوهش ق@رار گ@رفت. سليگ‌من مفهوم درماندگي آموخته‌شده را به عنوان حالت ويژه‌اي كه اغلب در نتيجه اعتقاد فرد مبني بر اينك@@ه روي@@دادها در كنترل او نيستند ،در او ايجاد مي‌شود ،تعريف كرد .به سخن ديگر ،بعد از يك رشته تجربه ك@@ه در آن پاس@خ‌هاي ف@@رد در نتيجة رفتار او تغييري نمي‌كند ،آزم@@ودني مي‌آم@@وزد ك@@ه رفت@@ار و نتيج@@ة رفت@@ار او از يك@ديگر مس@تقل هس@تند (س@يف، .)1375 در آزمايش‌هاي اوليه مربوط به درماندگي آموخته‌شده ،سگ‌هايي كه در معرض ضربة برقي (شوك الكتريكي) غير قابل اجتناب قرار گرفته بودند ،آموختند كه هيچ‌يك از پاسخ‌هاي آنها ،از جمله دوم تكان دادن ،پارس كردن ،راه رفتن ،پري@@دن و جز اين‌ها سبب قطع شوك نمي‌شود .بعد وقتي كه اين سگ‌ها در موقعيتي قرار داده شدند ك@@ه در آ‌ن ان@@داختن ي@@ك م@@انع باعث قطع شوك مي‌شد ،سگ‌ها ابتدا كمي به اين طرف و آن طرف راه رفتند و بعد دراز كشيدند و به طور منفعل خ@@ود را تسليم شوك كردند .به بيان ديگر ،حيوانات پس از تجربة صدمه كنترل ناپذير ،انگيزة پاسخ دادن را از دس@@ت دادن@@د و جاي آن را افسردگي و اضطراب گرفت .افزون ب@@ر اين ،ح@@تي اگ@@ر يكي از پاس@خ‌ها در رف@@ع مش@@كل موفقيت‌آم@@يز ب@@وده، حيوان در يادگيري اينكه آن پاسخ مؤثر است ،ناتوان بود .پژوهش‌هاي بعدي با انسان‌ها يافته‌هاي آزم@@ايش ب@@اال را م@@ورد تأييد قرار داد( .همان صص .)377-378 ][1ـ Learned helplessness []2ـ Seligman موضوع فشار رواني و پيامدهاي آن را در كالس‌هاي طبقه‌بندي شده • كديور ( ،)1372موضوع فشار رواني و پيامدهاي آن را در كالس‌هاي طبقه‌بندي شده مورد مطالع@@ه ق@@رار داد .نت@@ايج اين تحقيق بي@@انگر اين اس@@ت ك@@ه طبقه‌بن@@دي دانش‌آم@@وزان در مدارس و استفاده از برچسب‌هاي «توانا» و «ن@@اتوان» آنه@@ا را در تب@@يين «مناس@@ب» از روي@@دادهاي زن@@دگي خ@@ود دچ@@ار اش@@كال ك@@رده اس@@ت .يع@@ني دانش‌آم@@وزان ب@@ا قرارگ@@رفتن در براب@@ر ش@@رايط غ@@ير قاب@@ل كن@@ترل ب@@ه م@@رور ب@@ه اين نتيج@@ه رسيده‌اند ك@@ه در كن@@ترل م@@وفقيت و شكس@ت‌هاي خ@@ود نقش@@ي نداشته‌اند .اين نتايج با يافته‌هاي تحقيقات متعددي ك@@ه در اين زمينه به عمل آمده ،هماهنگ است. تأثير ناكامي بر رفتار • پ@@ژوهش ديگ@@ري در اين زمين@@ه ب@@ه ت@@أثير ناك@@امي ب@@ر رفت@@ار ي@@ك اردك م@@اهي مي‌پردازد .يك اردك‌ماهي را در آكواريمي ق@@رار دادن@@د ك@@ه تع@@داد زي@@ادي م@@اهي كپور در اطراف آن شناور بودند .وقتي اردك ماهي به وف@@ور ذخ@@يرة غ@@ذايي در اطراف خود عادت كرد ،مي@@ان او و ماهي‌ه@@اي ديگ@@ر ي@@ك دي@@وار شيش@ه‌اي ق@@رار دادند .وقتي اردك ماهي گرسنه شد سعي كرد خود را به ماهيه@@اي كپ@@ور برس@@اند ولي مدام سرش به ديوار شيشه‌اي برخورد ك@@رد .در وهل@@ة اول ني@@از او ب@@ه غ@@ذا شدت يافت و اردك ماهي سخت‌تر از پيش تالش ك@@رد ب@@ه ماهيه@@اي كپ@@ور دس@@ت يابد .ولي باالخره ،شكست مكرر در وص@@ول ب@@ه ه@@دف ب@@ه ان@@دازة ك@@افي م@@وجب ناكامي او گرديد ،به طوري كه ديگر براي خوردن ماهي‌ه@@ا كوشش@@ي نك@@رد .در واقع وقتي ديوارة شيش@ه‌اي را برداش@@تند و ماهي‌ه@@اي كپ@@ور دوب@@اره در اط@@راف اردك م@@اهي ش@@روع ب@@ه ش@@نا كردن@@د ،ديگ@@ر هيچ فع@@اليت ه@@دف‌نگري از ط@@رف اردك‌ماهي ص@@ورت نگ@@رفت .ب@@االخره اردك م@@اهي در حالي‌ك@@ه در مي@@ان وف@@ور خوراكي قرار داشت از شدت گرسنگي جان سپرد (هرسي و بالنچ@@ارد ،ترجم@@ه عالقه بند ،1377 ،ص .)28 . 1معلم به‌كارگيرندة يافته‌هاي پژوهشي (مصرف‌كنندة دانش): • اين دسته از تحقيقات روشنگر ب@@رخي رفتاره@@اي آس@@يب‌زاي آموزش@@@ي ـ پرورش@@@ي اس@@@ت ك@@@ه در محي@@@ط آموزش@@@ي رخ مي‌دهن@@د .آگ@@اهي از نت@@ايج اين تحقيق@@ات امك@@ان ب@@ازنگري رفتارهاي آموزشي و اصالح آن را فراهم مي‌كند. • بنابر اين بعنوان معلم نياز داري@@د ک@@ه هم@@واره دانش خ@@ود را بر اساس تازه ت@@رين يافت@@ه ه@@ای پژوهش@@ی مرب@@وط ب@@ه ش@@غل خود به روز نماييد .  .2معلم به عنوان مدرس پژوهش به دانش‌آموزان • دومين نقش معلم در خص@@@@وص موض@@@@وع پ@@@@ژوهش ،آم@@@وزش روش پ@@@ژوهش ب@@@@ه دانش‌آموزان است .تدريس پژوهش محور با اغلب رويكردهاي ياددهي -يادگيري سازگار است. كنجكاوي و خالقيت دانش‌آموزان از مسير تدريس مبتني بر روش پژوهش توس@@عة مي‌ياب@@د و ب@@ه ب@@اروري مي‌رس@@د .ت@@دريس پ@@ژوهش مح@@ور از برنام@@ة درس@@ي مبت@@ني ب@@ر ح@@ل مس@@ئله سرچش@@مه مي‌گيرد .با اين تعريف كه مقدمات كار براي حركت دانش‌آموزان پيش‌بيني مي‌‌ش@@ود ،س@@پس آنه@@ا با راهنمايي معلم ،خود به بررس@@ي و ح@@ل مس@@ائل مط@@رح ش@@ده ك@@ه برگرفت@@ه از محت@@واي برنام@@ة درسي پيش‌بيني شده مي‌باشد ،مي‌پردازند. • پيداست براي تحقق رويكرد پژوهش مح@@وري در ت@@دريس ،معلم باي@@د س@@ازمان متناس@@ب ب@@ا آن را ط@@راحي و اج@@را كن@@د .ح@@ل مس@@ئله] [1و آفرينن@@دگي ي@@ا خالقيت ][2ك@@ه اص@@وًال از طري@@ق روش تدريس مبتني پژوهش تحقق مي‌يابند ،عناصر اصلي اين رويكرد مي‌باشند. • ][1ـ Problem Solving • [Creativity -]2 مراحل روش يادگيری اکتشافی • • • • • • ) 1آماده ساختن يادگيرندگان و توضيح دادن روش هاى اكتشافى :در آغاز آموزش براى يادگيرى اكتشافى ،معلم بايد به يادگيرندگان بگويد كه در طول درس چه كارهايى بايد انجام دهند .همچنين بايد دانش آموزان را براى انجام فعاليت ها آماده كند .آندرز شيوه هاى مهم آموزش اكتشافى را به نحو زير توضيح داده است: الف .معلم به يادگيرندگان بگويد كه هدف درس مربوط به يادگيرى اكتشافى كسب اطالعات تازه نيست ،بلكه هدف انجام پژوهش و تفكر مستقالنه است. ب .معلم درباره موقعيت معّمابرانگيز يا مسئله آفرين از يادگيرندگان سؤال بپرسد .براى اين سؤال نبايد تنها يك جواب مطلقًا درست وجود داشته باشد و معلم هم نبايد در همان آغاز كار جواب سؤال را توضيح بدهد. ج .در ضمن جمع آورى داده هاى موردنياز براى پاسخ دادن به سؤال معلم ،دانش آموزان بايد تشويق بشوند تا براى كسب راهنمايى از معلم سؤال بپرسند .معلم بايد تا حّد توان خود سؤال هاى دانش آموزان را به بهترين شكل جواب بدهد. )2ارائه موقعيت معّمابرانگيز :در اين مرحله از آموزش اكتشافى ،معلم موقعيت معّمابرانگيز را در اختيار يادگيرندگان قرار مى دهد .ارائه موقعيت مسئله آفرين بايد به گونه اى باشد كه دانش آموز را به خود جلب كند و در او حالت عدم تعادل شناختى بيافريند .اين امر موجب توفيق يادگيرنده در كسب اطالعات الزم و رسيدن به جواب مسئله خواهد بود. )3جمع آورى اطالعات يا داده ها و آزمايش گرى :در اين مرحله ،يادگيرندگان به جمع آورى اطالعات مورد نياز براى پاسخ دادن به سؤال يا سؤال ها و انجام آزمايش به صورت عينى يا ذهنى مى پردازند .جمع آورى اطالعات از طريق پرسش از معلم ،تفكر ،مطالعه و مانند آن امكان پذير است. مراحل روش يادگيری اکتشافی • • • • )4فرضيه سازى و توضيح دادن :پس از آنكه دانش آموزان اطالعات و داده هاى ضرورى را گردآورى كردند و آزمايش هاى ضرورى را درباره پديده موردنظر انجام دادند ،نوبت به ارائه توضيحات و ساختن فرضيه مى رسد .در اين مرحله است كه معلم تمام انديشه هاى پيشنهادى دانش آموزان را مورد تشويق و تأييد قرار مى دهد. نقش معلم در اين مرحله از آموزش اكتشافى آن است كه براى انديشه هاى دانش آموزان احترام قايل شود و تبادل آزاد انديشه ه@@ا را در بين آن@@ان تش@@ويق كن@@د .البت@@ه مى توان@@د از دانش آم@@وزان سؤال ه@@ايى بپرس@@د ت@@ا عقاي@@د و انديش@@ه ه@@اى خ@@ود را مس@@تند س@@ازند و ب@@راى آن دالي@@ل ت@@وجيهى بياورند. )5تحليل فرايند اكتشاف :منظور از تحليل فرايند اكتشاف اين است كه يادگيرندگان به كمك معلم فعاليت هايى را انجام دهند كه منجر به تجزيه و تحليل فرايندهاى فكرى خودشان بشود .براى اين منظور ،معلم مى تواند از دانش آموزان بخواهد تا به انديشه خود بازگردند و دريابند كه در ضمن تفكر و رسيدن به جواب معّما يا مسئله چه مراحل فكرى را طى كردند .از جمله مى تواند بپرسد :چه زمانى اولين توضيحات روشن به ذهنتان رسيد؟ چرا بعضى توضيحات را بر بعضى ديگر ترجيح داديد؟ چرا بعضى توضيحات را كًاّل كنارنهاديد؟ آيادر جريان درس عقايدتان را تغيير داديد؟ چه چيزى سبب اين تغييرات شد؟ و... (هادی حسین خانی )http://www.qabas.org/marefat/archive/117/03.htm/  .2معلم به عنوان مدرس پژوهش به دانش‌آموزان • ش@@@عباني وركي و ط@@@اهره جاوي@@@دي ( )1376مؤلفه‌ه@@اي ت@@دريس فع@@ال مبتني بر روش حل مسئله را به اين شرح معرفي نموده‌اند: • • )1آماده‌سازي براي يادگيري؛ مواجه كردن دانش‌آموز با مسئله و كمك به وي در تعريف مسئله )2تأكي@@د ب@@ر فرآين@@دي از فع@@اليت؛ گفتگ@@و و پرس@@ش ،پيش@@نهاد راه حله@@اي احتم@@الي از س@@وي دانش‌آموزان وگردآوري اطالعات )3راهبري معلم در ارزيابي به راه حل پيشنهادي :نتيجه‌گ@@يري درب@@ارة ت@@أثير راه‌ح@@ل و امك@@ان استفاده از آن در موقعيت‌هاي مشابه الگوي تدريس كاوشگري نيز متناسب با رويكردهاي حل مسئله راهبردها را براي معلمان ارائه مي‌كند .آموزش كاوشگري براي آن تدوين شده است تا دانش‌آم@@وزان به‌ط@@ور مس@@تقيم ب@@ه جري@@ان تفكر علمي كش@انده ش@وند .ش@لنكر ( )1976گ@زارش مي‌ده@د ك@ه آم@وزش كاوش@گري م@وجب اف@@زايش فهم از علم ،تولي@@د در تفك@@ر خالق و مهارت‌ه@@ايي ب@@راي دري@@افت و تحلي@@ل اطالع@@ات مي‌‌شود. • •  .2معلم به عنوان مدرس پژوهش به دانش‌آموزان • • • • • • اصل آموزش كاوشگري ب@@ر اعتق@@اد ب@@ه آم@@اده س@@اختن يادگيرن@@ده‌اي مس@@تقل ق@@رار دارد؛ نظري@@ه ساچمن در اين زمينه چنين است : ) 1شاگردان وقتي با مسئله شگفت آوري مواجه شوند به كاوشگري مي‌پردازند. )2آنان مي‌توانند نسبت به راهبردهاي تفكر خود آگاه شوند و تحليل آنان را يادگيرند. )3راهبردهاي جديد را مي‌توان به‌طور مستقيم آموخت و به راهبرده@@اي موج@@ود دانش‌آم@@وزان افزود. )4كاوشگري جمعي به رشد تفكر و يادگيري دانش‌آموزان از آزمايش ،نوخاسته بودن م@@اهيت داشتن و توضيحات مناسب ديگر كمك مي‌كند (ج@@ريس ،وي@@ل ،ترجم@@ه به@@رنگي ،1370 ،ص .)85 ،87 معلم با طراحي مناسب تدريس ،شرايط الزم را ب@@راي ه@@دايت كنجك@اوي دانش‌آم@وزان در مس@ير كسب مهارت‌هاي مقدماتي نحوه انج@@ام پ@@ژوهش مهي@@ا مي‌كن@@د و ب@@ا اين اق@@دام ب@@ه ايج@@اد ج@@امعه‌اي علمي – تحقيقاتي كمك مي‌نمايد .يادگيري مسئله محور دانش‌آموزان را فكور ونس@@بت ب@@ه مس@@ائل اجتماعي حساس‌بار مي‌آورد. مفهوم مساله در روش آموزش حل مساله • • مسئله به عنوان موتور محركه انواع پژوهش ،اشاره به م@@وقعيت ي@@ا تكليفي دارد ك@@ه ش@@خص در مواجهه با آن ،با استفاده از اطالعات و مهارت‌هايي كه در آ‌ن لحظ@@ه در اختي@@ار دارد ،ق@@ادر ب@@ه پاسخ‌گويي سريع و مناسب نمي‌باشد؛ در واقع او در آن لحظه با مسئله روبه‌رو است. فرض كنيد شما در اتاقي قرار داريد كه در آن دو طناب با فاصله‌اي از سقف آويزان ش@@ده و از شما خواسته شده است كه آن دو طناب را به هم گره بزنيد .فاصله دو طناب به گونه‌اي است كه نمي‌توانيد با در دست گرفتن يكي از آنها و رفتن به سوي طناب ديگر اين طناب را هم در دست بگيريد و دو طناب را به هم گره بزنيد .اين وضعيت ب@@راي ش@@ما ي@@ك مس@@ئله را ب@@ه وج@@ود آورده است ،زيرا نمي‌توانيد بالفاصله آن را حل كنيد .بنابراين ،ويژگي مهم مسئله آن است كه با اولين پاسخي كه به ذهن مي‌رسد نمي‌توان آن را حل كرد ،بلكه حل ك@@ردن مس@@ئله مس@@تلزم اس@@تفاده از دانش‌ها و اصول آموخته شدة پيشين در تركيبي تازه اس@@ت.مورگان و همك@@اران ( ،1984ص )182گفته اند« ،ب@@ه ط@@ور كلي مس@@ئله عب@@ارت اس@@ت از تع@@ارض ي@@ا تف@@اوت بين ي@@ك م@@وقعيت موجود و موقعيت ديگري كه ما مي‌خواهيم ايجاد كنيم» (سيف،1375 ،ص .)515  .2معلم به عنوان مدرس پژوهش به دانش‌آموزان • ج@@ان دي@@ويي اولين مرحل@@ه پ@@ژوهش را مواجه@@ه ب@@ا مس@@ئله مي‌دان@@@د (دالور ،1382 ،ص )4بن@@@ابراين در آم@@@وزش مبت@@ني ب@@ر روش ح@@ل مس@@ئله ي@@ا پ@@ژوهش ،دانش‌آم@@وزان در ت@@@دريس ب@@@ا ن@@@وعي ابه@@@ام و س@@@ردرگمي ش@@@ناختي روبه‌رو مي‌شوند كه با راهنمايي و هدايت معلم در مسير رفع آن گام بر مي‌دارند و از رهگذر آن دانش و آگاهي خود را اف@@زايش مي‌دهند .روش حل مسئله انگ@@يزه و عالقه‌من@@دي بيش@@تري را براي يادگيري در دانش‌آموزان ايج@@اد مي‌كن@@د .اين ي@@ادگيري پايدارتر از يادگيري در ساير روش‌ها است.  .2معلم به عنوان مدرس پژوهش به دانش‌آموزان • توان@@ايي ح@@ل مس@@ئله در دانش‌آم@@وزان را مي‌ت@@وان از طري@@ق آم@@وزش ش@@يوه‌هاي درست برخ@@ورد ب@@ا مس@@ئله اف@@زايش داد .همچ@@نين در اك@@ثر موض@@وع‌هاي درس@@ي مي‌توان مسائل مختلفي را طرح كرد و از دانش‌آموزان خواست تا به حل ك@@ردن آنها بپردازند .اما ب@@ه ق@@ول يل@@ون] [1و وينس@@تاين] )1977( [2ح@@ل مس@@ئله ب@@ه معني باالترين سطح فع@@اليت ذه@@ني را نباي@@د ب@@ا مس@@ائل معم@@ولي ك@@ه معلم@@ان در مدارس به عنوان تمرين براي يادگيري مطالب آموزشي به دانش‌آموزان مي‌دهند و ب@@ه آن ح@@ل مس@@ئله مي‌گوين@@د ،اش@@تباه ك@@رد .يل@@ون و وينس@@تاين مي‌گوين@@د ،از دانش‌آموزان سوال‌هايي بپرسيد كه با تكرار آنچه قبًال ي@@اد گرفته‌ان@@د نتوانن@@د آن‌را جواب دهند؛ يعني سؤالهايي كه دانش‌آموزان را به انديشيدن وا مي‌دارند (س@@يف، ،1375صص .)531 – 532 • ]Yelon - [1 • [Weinstein - ]2 .2معلم به عنوان مدرس پژوهش به دانش‌آموزان • طبقه‌بن@@دي مس@@ائل قاب@@ل ارائ@@ه ب@@ه دانش‌آم@@وزان ،آم@@وزش مهارت‌ه@@@اي ح@@@ل مس@@@ئله ،تش@@@ويق دس@@@تاوردهاي آفرينن@@@دة يادگيرن@@دگان ،مح@@دود ننم@@ودن تج@@ارب كودك@@ان ب@@ه م@@وارد خاص و احترام به تفاوتهاي فردي از جمله فعاليت‌هايي ذكر شده‌اند كه مي‌تواند .در مسير روش‌ حل مس@@ئله و آفرينن@@دگي مؤثر باشند (همان ،صص .)550-555 راهبردهايي برای تقويت توان پژوهشی دانش آموزان • . 1ایجادعالقه به واقعيت ها :واقعيت ها آنطور که هست (نه آنطور که با ميل و خواست من هماهنگ باشد ) بايد کشف و شناسايي شوند .از اين رو پرورش روحيه انصاف و بي تعصبي ،حساس بودن به جست وجوي حقيقت در دانش آموزان به اين مهم کمک می کند . • . 2پرورش شهامت متفكرانه :پژوهش واقعيتها را روشن می کند و روشن کردن واقعيتها ممکن است برای برخی افراد خوشايند نباشد .پژوهشگر بايد شجاعانه واقعيتها را بگويد ( .تاثير بازيهای کامپيوتری بر .).... راهبردهايي برای تقويت توان پژوهشی دانش آموزان • . 3پرورش پشتكار متفكرانه :پژوهش وقت گير است اما چشمگير نيست ،پژوهشگر بايد توان پيگيری يک کار وقت و طاقت بر را داشته باشد .بزرگترين دانشمندان اغلب هوش بااليي نداشتند بلکه آنها از پشتکار بااليي برخوردار بودند . • . 4توانايي شكيبايي نمودن در قضاوت ها :در رويارويي ب@@ا پدي@@ده ها و صحبت ها و ديدگاههای ديگران در ارزشيابی آنها عجله بخرج ندهيم .در باره آنها اطالعات جمع کنيم . • . 5مطالعه و خواندن ف@@راوان :مطالع@@ه م@@ا را مجه@@ز ب@@ه دانش می کن@@د و دانش مهم@@ترين اب@@زار ب@@رای انج@@ام پ@@ژوهش اس@@ت .کتاب ، پژوهش و ....مطالعه و خواندن نقادانه ،طرح س@@واالت م@@وثر ب@@راي ارزيابي اظهارات نويسنده و ... راهبردهايي برای تقويت توان پژوهشی دانش آموزان • • • • . 6بيننده و شنونده خوبی باشيم .تشخيص خطاها و جنبه هاي مثبت در يك موقعيتی که ديده ايد يا انديشه واظهار نظری که شنيده ايد . با تامل در نظرات موافق و مخالف گوش كنیم وديدگاه هاي جديد را با حوصله و دقت بررسي نمايیم. . 7به نوشتن عادت کنيم .خاطرات خود را بنويسيم . نوشتن انتقادي و استفاده انتقادي از واژگان در نگارش . 8از راهنمايي افراد با تجربه تر استفاده کنيم ( معلمان ، پژوهشگران ،پدر و مادر و )... راهبردهايي برای تقويت توان پژوهشی دانش آموزان • . 9از مطالب درسی در انجام پژوهش خود استفاده کنيم. • . 10انديشه های خود را را در باره موضوعات به صراحت بيان کنيم . • . 11تقويت روحيه مباحثه ( با يکديگر در کالس درس در باره موضوعات کنفرانس بگذاريم و مباحثه کنيم ).  . 3معلم به عنوان پژوهشگر(معلم پژوهنده ) • در اين نقش ،معلمان در مسير ايفاي وظايف خ@@ود و در مواجه@@ه ب@@ا دش@@واري‌هاي ت@@دريس ب@@ه تولي@@د دانش و اطالع@@ات قاب@@ل ك@@اربرد در موقعيت‌ه@@اي عملي مي‌پردازن@@د .معلم پژوهن@@ده ي@@ا پژوهش@@گر عموم@ًا اشاره به اين وجه از نقش پژوهش معلمان دارد .بهبود سطح ت@@دريس و رف@@ع دش@@واري‌هاي ف@@را روي ت@@دريس ،ه@@دف اص@@لي اين بخش از وظ@@ايف معلمي اس@@ت ك@@ه از مس@@ير ن@@وعي مطالع@@ه مع@@روف ب@@ه اق@@دام‌پژوهي ي@@ا پ@@ژوهش در عم@@ل ب@@ه س@@رانجام مي‌رس@@د .معلم@@ان ب@@ا پژوهش‌درعم@@ل مس@@ائل و مش@@كالتي را ك@@ه م@@انع از تحق@@ق اه@@داف آموزش@@ي مي‌ش@@ود ،شناس@@ايي مي‌كنن@@د؛ در م@@ورد چگ@@ونگي آن ب@@ه گردآوري اطالعات مي‌پردازند ،براي حل آنها چ@@اره مي‌جوين@@د و ب@@ه اين ترتيب به‌طور مداوم در جهت تسهيل فرايند آموزش و رفع موانع گام بر مي‌دارند .اين وجه با تفصيل بيشتري ارائه خواهد شد. ) 5پيوند سه نقش پژوهشی زمينه ساز رشد معلمان حرفه ای • ترديدي نيست كه نقش‌هاي سه گانة پژوهشي براي معلمان از يك سو با يكديگر و از سوي ديگر با ساير مهارت‌هاي آنها پيوندي اساسي دارد و تقويت هر يك از آنها موجبات تقويت مجموعه توانايي‌هاي معلمان را در پي دارد. • معلمان حرفه ای با تکيه بر سه نقش پژوهشی ،شادابی و پيشرفت آموزشی را نصيب دانش آموزان خود می سازند . ) 5پيوند سه نقش پژوهشی زمينه ساز رشد معلمان حرفه ای • پژوهش پيوندي ناگسستني با حرفة معلمي‌دارد .از مسيرهاي متعددي ميان پژوهش با حرفه معلمي پيوند برقرار مي‌شود .معلم با ايفاي نقش‌هاي متعدد پژوهشي هم بر دشواري‌هاي تدريس و آموزش غلبه مي‌كند و هم دانش‌آموزان را براي پي‌گيري فعاليت‌هاي پژوهشي مهيا مي‌نمايد. • زماني معلم در نقش مدرس پژوهش به دانش‌آموزان ظاهر مي‌شود و با طراحي و اجراي تدريس پژوهش محور ،دانش‌آموزان را به مسير آموزش مبتني بر حل مسئله هدايت مي‌كند .با اين رويكرد معلم سهمي اساسي در پرورش مهارت‌هاي پژوهشي دانش‌آموزان دارد و زمينه ساز تقويت علمي – پژوهشي در جامعه مي‌باشد. • در موقعيتي ديگر ،معلم براساس تالش‌هاي عالمانة ديگران ،تدريس خود را سازمان مي‌دهد و به مرحلة اجرا مي‌آورد .در اين رويكرد ،معلم در نقش بكارگيرنده يا مصرف كنندة توليدات علمي – پژوهشي ظاهر مي‌شود و از تجارب خردمندانة پژوهشگران براي ارائه تدريس اثربخش استفاده مي‌كند .اين وجه از نقش پژوهشي معلم شامل همة ابعاد شغلي وي مي‌شود. ) 5پيوند سه نقش پژوهشی زمينه ساز رشد معلمان حرفه ای • و سرانجام معلم خود به عنوان پژوهشگر ارائ@@ه نقش مي‌كن@د .در اين م@@وقعيت وي ب@@ا كوش@@ش‌هاي ذه@@ني ،موان@@ع ف@@را روي ت@@دريس را شناسايي نموده ،براي آنها راه حل ارائه مي‌كند و با اجراي آن مس@@ير را هموار مي‌سازد .در اين نقش معلم از ظرفيتهاي ذهني خود ب@@راي مطالعه و حل دشواري‌هايي استفاده مي‌كند ك@@ه در مح@@دودة عم@@ل وي و بر سر راه آموزش و تدريس ممانعت ايجاد مي‌كنند .دش@@واري‌هايي كه به دليل موقعيت‌هاي ب@@ومي و وي@@ژه كم@@تر از طري@@ق پژوهش‌ه@@اي كالسيك قابل پاسخ‌گويي و حل مي‌باشند. • اين س@@@ه م@@@وقعيت ،حرف@@@ة معلمي را ك@@@امًال در مس@@@ير فعاليت‌ه@@@اي پژوهشي قرار مي‌ده@@د ،ب@@ه ش@@يوه‌اي ك@@ه وي ب@@دون پ@@ژوهش و ايف@@اي نقش‌هاي مذكور عمًال از انجام وظايف و مأموريت‌ه@@اي ش@@غلي خ@@ود باز خواهد‌ماند. خودآزمايي • • • • • • )1تركيب ساختار حرفه‌اي شغل معلمي را معرفي و در آن موقعيت پژوهش را برجسته نماييد. )2سطوح متفاوت تحقيقات آموزشي – تربيتي را توضيح دهيد. )3نقش‌هاي پژوهشي معلمان و نحوة ايفاي مطلوب آنها را برشماريد. )4در نقش معلم به عنوان مدرس پژوهش به دانش‌آموزان ،چه اقداماتي بايد صورت پذيرد؟ )5يافته‌هاي پژوهشي مرتبط با آموزش و تدريس چگونه به طراحي و اجراي تدريس اثربخش كمك مي‌كنند؟ )6يافتة يكي از پژوهش‌هاي آموزشي – تربيتي را ذكر و كاربرد آن را در تدريس ارائه نماييد. فصل دوم • • • • • انتظار مي رود پس از مطالعة اين فصل بتوانيد به سواالت زیر پاسخ دهید : )1ضرورت و نیاز به اقدام پژوهی را توضیح دهید . )2تف@@اوت رویک@@رد کمی و کیفی را در تحقیق@@ات تربیتی بیان نمایید .اقدام پژوهی در شمارکدام یک از رویکردهای فوق الذکر است ؟ ) 3کرت لوین برای ضرورت اقدام پژوهی چه استداللی ارایه نموده است ؟ اقدام پژوهی چگونه می تواند تدریس را بهبود بخشد ؟ ضرورتپرداختنبهموضوعاقدامپ ژوهي الفضعفتحقيقاتکالسيکدرحلمسايلکالسهايد رس بسياريازصاحبنظرانوسياستمدارانوخودمعلمانمعتقدن دکهتحقيقاتکالسيکنتوانستهکمکيچندانبهحلمسايليک هانهاهرروزباآنروبروهستندمعلمانازاينروخودبايد عاملپژوهشدرکالسدرسباشند رويکرد معلم پژوهنده بر اين مفهوم کليدي استوار است که رويدادهاي درون کالس موقعيت هايي منحصر بفرد تلقي مي شوند که با تکيه صرف بر پژوهشهاي کالسيک و دانشگاهي قابل تبيين نيستند. ضرورتپرداختنبهموضوع ‏اقدامپژوهي • ه@@اپکينز ( ) 2002ت@@اثير پژوهش@@هاي کالس@@يک را کم ت@@اثير در عم@@ل ت@@دريس مي دان@@د و معلم@@ان اغلب ارتب@@اط چنداني ميان تحقيق@@ات کالس@@يک ب@@ا دني@@اي ش@@غلي خ@@ود قائ@@ل نيستند . • آرتربولستر نيز مشکل تحقيق@@ات کالس@@يک را دوري آنه@@ا از واقعيتهاي جامعه معلمان ذکر مي کند . ضرورتپرداختنبهموضوع ‏اقدامپژوهي • جين گالس مي گوي@@@د اطالع@@@ات ده معلم حرف@@@ه اي بس@@@يار موثرتر از نتايج همه تحقيقاتي است که يک معلم قادر اس@@ت از نتايج تحقيقات در دسترس استفاده کند . • مرديت و همکاران وي مي گويند اگر دانش پزشکي حاصل از پژوهش را از پزشکان جراح مي گرفتيم آنها ديگر ق@@ادر به انجام کار خود نبودند .اما معلمان چط@@ور ؟ ک@@دام معلمی است که به این نسبت بخواه@@د از دانش پژوهش@@ی در ح@@وزه تعلیم و تربیت استفاده کند ؟ ضرورتپرداختنبهموضوع ‏اقدامپژوهي • النگمن و شالمن ( ) 2000مي گويند پژوهش کالسيک بندرت منجر به بهبود عمل معلمان شده است .گر چه مثالهاي فراواني از تغييرات پژوهش مدار در کالسهاي درس از گذشته و تا بحال وجود داشته است اما اکثر اين تغييرات زود گذر و کم دوام بوده اند. ضرورتپرداختنبهموضوع ‏اقدامپژوهي چرا اینچنین است ؟ عمل تدريس با روش عقالنيت تکنيکي که مسايل شغلي را از نوع مسايل عادي و با راه حلي نسبتا مشخص تعريف مي کند سازگار نيست .شون ( ) 1987اين مساله را با يک سوال مطرح مي کند که اگر کارورزان ( معلمان ) با مسايلي غير عادي در شغل خود روبرو شوند بر اساس اين ديدگاه چگونه عمل خواهند کرد ؟ مهرمحم@@@@دي اين موض@@@@وع را تحت عن@@@@وان پژوهن@@@@دگي و ادراک هنرمندانه مطرح مي کند و معلمي را شغلي مي دان@@د ک@@ه در آن معلم ناچار به استفاده از ادراک هنرمندانه خ@@ود اس@@ت و از اين رو گ@@اهي از قواعد موجود با جسارت عدول مي کند يا آنها را تع@@ديل مي کن@@د وی عقالنيت عملي را بجاي عقالنيت تکنيکي مطرح مي سازد. ضرورتپرداختنبهموضوع ‏اقدامپژوهي • استرينگر بعنوان يک نظريه پ@@رداز ب@@زرگ در ح@@وزه اق@@دام پژوهي در مقدمه کتاب تحقيق عملي خود مي گويد وقتي ک@@ه نتوانس@@تم عل@@يرغم دانش ان@@دوزي بس@@يار در ح@@وزه تحقيق@@ات کالسيک و آماري آموزشي بعنوان يک معلم ،عمل آموزشي خود را بهبود بخشم به دنياي اقدام پ@@ژوهي ق@@دم گ@@ذاردم وب@@ه اين ت@@رتيب توانس@@تم دني@@اي پيچي@@ده دانش آم@@وزان را بخ@@وبي درک ودر مس@@ير بهب@@ودي عم@@ل آموزش@@ي ق@@دمهاي اساس@@ي بردارم . ضرورتپرداختنبهموضوع ‏اقدامپژوهي حرفه معلمی با اقدام پژوهی پیوند خورده است • ه@@ر آنچ@@ه ک@@ه مطل@@وبيت آموزش@@ي در خ@@ود دارد عمال در وجود معلم حرفه اي تجلي مي يابد و معلم حرف@@ه اي اعتب@@ار خود را از حوزه اقدام پژوهي دريافت مي کند . • مدارس اثر بخش و کارآمد بعنوان آرمان نظامهاي آموزشي با اتکا به نيروي انساني پژوهنده تحقق مي يابند ب .معلم اثربخش سازنده مدرسه اثربخش معلمان پژوهنده مدارس اثربحش را می سازند • ميزان اثر بخشي مدارس به ميزان كوششي سنجيده مي • شود كه معلمان براي تحقق يادگيري در حد تسلط براي همه دانش آموزان بعمل مي آورند (.روز و فلوريان 1996 ، ). )Rouse & Florian • در واقع در مدارس اثربخش ،دستيابي به يادگيري اثر بخش بعنوان كليد تحول در مدرسه مطرح مي باشد . معلم پژوهنده کار خود را براين ديدگاه مبتني مي کند. ب .معلم اثربخش سازنده مدرسه اثربخش درمدارس اثربخش بيشترين فعاليتها برعهده معلمان پژوهنده است.آنها عمال پذيرفته اند که بايد کار خود را بر عملياتي نمودن مفهوم يادگيري متمركز کنند و تعهد دارند كه يادگيري با كيفيت باال را بعنوان مهمترين هدف و وظيفه خود دنبال نمايند (.روزن ) Rosen ، 2005. چنين مقاصدي است که مدرسه را اثربخش مي سازد. ب .معلم اثربخش سازنده مدرسه اثربخش • • • • رالف ( )2004طي مطالعه اي در خصوص عملکرد معلمان پژوهنده در کالس درس اعالم نمو د آنها کوشش ملموسي بعمل مي آورند تا : ) 1انتظارات مثبت براي همه دانش آموزان ايجاد شود كه هر يك خود ظرفيت مناسب را براي كسب موفقيت دارند ) 2فرصت كسب تجارب موفقيت آميز براي هر يك از دانش آموزان را فراهم مي سازند . ) 3فضا ي مناسب را براي انجام كار جدي توسط دانش آموزان فراهم مي کنند. ب .معلم اثربخش سازنده مدرسه اثربخش • كنKKدي ( )Kennedy1999اثربخش ي مدرس ه را مستلزم ايجاد فرهنگي مي داند ک ه در آن توس عه حرفه اي معلمان در اول ويت اول ق رار مي گ يرد. در اين فرهنگ مديريت اثربخش گ ردش اطالع ات و ارتباطات حاكم است .فرايندهاي برنام ه ري زي بصورت باز و مبادله اي توسعه مي ياب د .تخصيص منابع در ارتباط روشن با اهداف صورت مي پذيرد .تفكر بازتKابي تش ويق مي ش ود و راهبرده اي روشن و موثري براي ارزشيابي ارايه مي گردد. ب .معلم اثربخش سازنده مدرسه اثربخش انجمن اولياي دانش آموزان در كانبراي استراليا( ) 2004نيز مدارس اثربخش را با 8ويژگي مشخص ساخته است: ) 1رهبري آموزشي ) 2معلمان حرفه اي و فکور(معلمان پژوهنده) ) 3داشتن فلسفه اي روشن و مثبت از يادگيري ) 4استقرار نظام ارزشيابي مبتني بر بازخورد براي دانش آموزان ) 5محيط برانگيزاننده يادگيري ) 6برنامه درسي فراگير ) 7مشاركت اوليا و جامعه )8كفايت منابع و بهره گيري مناسب از آنها پ) اقدام پژوهي همرا ه با ساير عناصر در خدمت يادگيري دانش آموزان قرار می گیرد . پژوهش در عمل توسعه حرفه اي معلم يادگيري دانش آموزان توسعه مدرسه توسعه برنامه ريزي منبعhttp://cd.enb.gov.nk مفروضاتاقدامپژوهي ‏تبارشناسيمفهوماقدامپ ژوهي • اقدام پژوهی بر بستر فلسفي «نظريه انتقادي » يا ديدگاه فلسفي « انتقادي » استوار است .ديدگاهي كه مي گويد : «‌اگر مي‌خواهي به واقعيت پي ببري ،بايد نه تنها به شناخت آن قادر باشي ،بلكه بايد امكان اين را هم داشته باشي كه بتواني آن واقعيت را در جهت بهبودي تغيير بدهي. (بازرگان ،1382 ،ص » )2 مفروضاتاقدامپژوهي ‏تبارشناسيمفهوماقدامپ ژوهي • اقدام پژوهي روشی از تحقيقات کيفي است . • ام@@ا پژوهش@@هاي کيفي در مقايس@@ه ب@@ا پژوهش@@هاي کمي چ@@ه تفاوته@@ايي دارند .پژوهشهاي کمي ريشه در ديدگاه اثبات گرا( (positivismدارد که با اين فرض حرکت مي کند :جلوه هاي محيط اجتم@@اعي واقعي@@تي مستقل از بسترهاي طبيعي خود و ديدگاههاي پژوهشگران هستند ک@@ه در طي زم@@@ان وموقعيته@@@ا نس@@@بتا ث@@@ابت و قاب@@@ل مطالع@@@ه هس@@@تند . پژوهشگر اثبات گرا ،دانش را از طريق گردآوري داده هاي ع@@ددي و رفتارهاي قابل مشاهده نمون@@ه ه@@ا و س@@پس عرض@@ه اين داده ه@@ا ب@@ه تحليل عددي فراهم مي آورد . مفروضاتاقدامپژوهي ‏تبارشناسيمفهوماقدامپ ژوهي • فلسفه اثبات گرا يك مبناي معرفت شناختي از روشهاي كمي ب@@@راي تحقيق@@@ات آموزش@@@ي ف@@@راهم مي س@@@ازد .در حاليك@@@ه بسياري از سواالت مربوط به آم@@وزش و پ@@رورش در ق@@الب روشهاي كمي قابل سنجش نيستند )) .هال. 1991(،کار[1 ] ( ( 1995پ@@ژوهش آموزش@@ي را مت@@اثر از س@@نت ه@@اي پ@@ژوهش تج@@ربي مي دان@@د ک@@ه عم@@دتا ب@@ا تکي@@ه ب@@ر نظري@@ات روانشناسي تجربي و اخيرا جامعه شناسي در صدد کش@@ف قاعده هاي کلي و قابل تعميم از تحقيق@@ات پژوهش@@ي اس@@ت . ]Carr . [1 مفروضاتاقدامپژوهي ‏تبارشناسيمفهوماقدامپ ژوهي • تحقيقات کيفي ريشه در ديدگاه فرا اثبات گرا ( )post positivismدارد .در اين ديدگاه ف@@رض ب@@ر اين اس@@ت ک@@ه جل@@وه هاي اجتماعي با تفسيرهاي فردي ساخته و پرداخت@@ه مي ش@@وند و اين تفسيرها بشدت وابس@@ته ب@@ه م@@وقعيت ه@@ايي هس@@تند ک@@ه آنه@@ا را احاط@@ه ک@@رده اس@@ت .پژوهشگر ف@@را اثب@@ات گ@@را دانش را از طري@@ق درک پيچي@@دگيهاي محيطي و ب@@ا اس@@تفاده از اب@@زار کيفي و انج@@ام مطالع@@ات ج@@دي و عمقي بدس@@ت مي آورد و م@@رتب آن را اص@@الح مي کن@@د . پژوهشگران فرا اثبات گ@@را پدي@@ده ه@@ا را در بس@@تر ط@@بيعي آنه@@ا و ب@@ا مشارکت عوامل درگير در آنها مطالعه مي کنند . مفروضاتاقدامپژوهي ‏تبارشناسيمفهوماقدامپ ژوهي • تحقيقات تفس@@يري ي@@ک موض@@ع مع@@رفت ش@@ناختي متض@@اد ب@@ا اثبات گرايي ،مبتني بر اين فرض است که واقعيت اجتماعي به وسيله افرادي ساخته مي شود که درآن مشارکت دارند . مفروضاتاقدامپژوهي ‏تبارشناسيمفهوماقدامپ ژوهي • پژوهش کيفي انواع گوناگوني دارد که اقدام پژوهي يک مورد از آنها است .مردم نگاري ( حضور در ميان مردم ) ،مورد پژوهي ،تحليل محتوا نیز برخي ديگر از شيوه هاي پژوهش به شيوه کيفي هستند . مفروضاتاقدامپژوهي ‏تبارشناسيمفهوماقدامپ ژوهي • اقدام پژوهی (پژوهش درعم@@ل) رويك@@ردي کیفی وج@@امع‌نگر ب@@راي معرفي مجموعه تالش‌هايي است كه توسط معلم ب@@ه منظ@@ور تغي@@ير و بهب@@ود آم@@وزش و ت@@دريس انج@@ام مي‌پ@@ذيرد .در واق@@ع معلم در مس@@ير تدريس همواره با مشكالت و مسائلي مواجه است كه ب@@راي ح@@ل آنه@@ا ناگزير از مراجعه به تجربه‌ه@@اي خ@@ود و ديگ@@ران اس@@ت .اين رفت و آمد به‌صورتي متناوب از عمل به پژوهش و از پژوهش به عم@@ل در چ@@ارچوبي س@@ازمان‌يافته از ي@@ك رويك@@رد علمي ب@@ه ن@@ام اق@@دام‌پژوهي ص@@ورت مي‌پ@@ذيرد .اين رويك@@رد ك@@ه ب@@ه منظ@@ور توس@@عة تواناييه@@ايي معلمان براي ط@@راحي و اج@@راي ت@@دريس اث@@ربخش ارائ@@ه ش@@ده اس@@ت، دربرگيرندة ابعاد و مؤلفه‌هايي است كه در اين فص@@ل بیش@@تر ب@@ه آنه@@ا پرداخته مي‌شود. تاریخچه • اقدام پ@@ژوهي را منتس@@ب ب@@ه ک@@ورت ل@@وين و ط@@رح آن را از سال 1944توسط وي مي دانند . • وي معتقد بود ک@@ه اگ@@ر پ@@ژوهش اجتم@@اعي ص@@رفا منج@@ر ب@@ه تولي@@د دانش گ@@رد د ،ب@@دون آنک@@ه در چرخ@@ه فع@@ا ليته@@اي اجتماعي بهبودي و تغيير ايجاد کند به مقصود خود نرس@@يده است .از دي@@دگاه وي ه@@دف پ@@ژوهش تنه@@ا ش@@ناخت جه@@ان و تفس@@ير آن نيس@@ت بلک@@ه تغي@@ير آن ن@@يز مي باش@@د .وي اق@@دام پژوهي را عاملي نيرومن@@د ب@@راي ني@@ل ب@@ه اين ه@@دف مهم مي دانست . تاریخچه • • • كورت‌لوين واضع واژة تحقيق عمل( اقدام پ@@ژوهی ) اين فراين@@د را ب@@ر حس@@ب برن@@امه‌ريزي ،حقيقت‌ي@@ابي و اجرا توضيح مي‌دهد «برنامه‌ريزي معموًال با چيزي شبيه به يك ايدة عمومي شروع مي‌شود .دست‌يازيدن به يك عينّيت معلوم به هر دليل ،مطلوب به نظر مي‌رسد .البته ،تعريف و دستيابي به چنين عينيتي خيلي روشن نيست .در نتيج@@ه، اولين قدم اين است كه با كمك ابزارهايي كه در دسترس هستند ،ايده را با دقت امتحان ك@@نيم .غالب @ًا درب@@ارة شرايط و موقعيت‌ها ،حقيقت‌يابي بيشتري مورد لزوم است .اگر اين اولين دورةبرنامه‌ريزي با موفقيت پيش برود ،دو مورد پيش مي‌آيد :يكي برنامة كلي در اين جهت كه چگونه به آن عينيت برس@@يم و ديگ@@ري اتخ@@اذ تصميم با توجه به اولين قدم عمل است .در رشته‌هاي خيلي توسعة يافتة مديريت اجتم@@اعي ي@@ا در گ@@يرودار اجراي جنگ ،اين قدم دوم به دنبال حقيقت‌يابي‌ه@@اي قطعي برداش@@ته مي‌ش@@ود .حقيقت‌ي@@ابي خ@@ود ت@@ابع چه@@ار رشته عمليات است :نخست ،بايستي عمل حاصل شده را با توجه به انتظارات از پيش تع@@يين ش@@ده بررس@@ي كرد .سپس ،بايد آن را به عنوان مبناي برنامه‌ريزي صحيح بعدي م@@ورد اس@@تفاده ق@@رارداد ،و در ادام@@ة اين فرايند ،در مرحلة بعد آن را به منزلة مبنايي براي «تغيير و تعديل» برنامة كلي به كار گرفت؛ و س@@رانجام آنكه اين حقيقت‌يابي به برنامه‌ريزها فرصتي براي ي@@ادگيري و كس@@ب بينش@@ي جدي@@د را مي‌ده@@د( .ب@@ه نق@@ل از كاروكميس] ،1984 ،[1ص 153ـ .)152 ]Corr & Kemmis [1 تاریخچه • لوين تحقيق عمل را داراي سه وي@@ژگي مهم مي‌دان@@د ك@@ه عبارتن@@د از: مشاركت ،دموكراتيك بودن و كمك هم زمان به تغي@يرات اجتم@اعي و عل@@وم اجتم@@اعي .از نظ@@ر او حلقه‌ه@@اي تحقي@@ق عم@@ل ب@@ا تك@@رار دورة كامل ،در مراحلي ديگر منجر ب@@ه حقيقت‌ي@@ابي بيش@@تر مي گردن@@د .در واقع حلزوني از آن حلقه‌ها با طي مجدد مراحل شكل مي‌گيرد. • كورت‌ل@@@وين اين ن@@@وع روش تحقي@@@ق را بيش@@@تر ب@@@راي مس@@@ائل اجتماعي و جنگ وض@@ع ك@@رد و ه@@دفش بهب@@ود اوض@@اع و ش@@رايط از طري@@ق بررس@@ي اعم@@ال انج@@ام ش@@ده و ب@@ه دنب@@ال آن تص@@ميم‌گيري‌هاي مناسب بود. تاریخچه • تعجب نکنيد که اگر گفته شود جنبش اقدام پ@@ژوهي در زب@@ان ه@@ا ،تخص@@ص ه@@او م@@وقعيت ه@@ا در ط@@ول ت@@اریخ طيفي از اهداف را بخود اختصاص داده است .اما با اين همه تنوع : • اقدام پژوهي اغلب با اين مفهوم کليدي تعريف مي شود که عمل بدون تفکر و تفکر بدون عمل راه به جايي نمي برند .با عمل بدون تفکر به يادگيري نائل نمي شويم و با تفکر بدون عمل قادر به تغيير محيط نخواهيم شد (, .هوگز و ديگران)2004، تاریخچه • به این ترتیب هدف اصلی اقدام پژوهی بهبود عمل است . • بينش بدون عمل ،رويايي بيش نيست ،عمل بدون بينش تنها هدر دادن زمان است .بينش با عمل است که مي تواند جهان را تغيير دهد (بارکر 1990 ،به نقل از شعباني ورکي و ديگران ،ص .) 1381، 137 عمل و پژوهش • پيوند واژه هاي «عمل» و «پژوهش» مشخصة اصلي اق@@دام پ@@ژوهی را روش@@ن و‌برجسته مي‌سازد .اين مشخصه يا وي@@ژگي عب@@ارت اس@@ت از آزم@@ون و بررس@@ي انديشه‌ها در عمل ب@@ه مثاب@@ة وس@@يله و اب@@زاري ك@@ه ب@@ه بهب@@ود ش@@رايط اجتم@@اعي و افزايش دانش مي‌انجامد ( هاتن و همكاران.)1997، • تركيب يا پيوند بين پژوهش و عمل از ويژگي‌ه@@ايي اس@@ت ك@@ه در اغلب تع@@اريف اقدام‌پژوهي مشهود و بارز است مك نيف و همكاران ( )1382هم با توج@@ه و تأكيد بر اين پيوند ،عبارتي را به نق@@ل از اس@@تفان كميس و رابين م@@ك ت@@ا گ@@ارت ( )1982بيان كرده‌اند« .آنها مي‌گويند با پيوند دو اصطالح اقدام و پ@@ژوهش، چهرة اصلي اين روش نمايان مي‌شود .آزمون نظر در حين عم@@ل ،ب@@ه عنـوان وسيلـه‌اي براي بهبـود كـار و ابـزاري براي ارتقاء سطح دانش » ...آن‌ها نتيجه مي‌گيرند كه «اين تعريف بر اهميت اقدام تأكيد دارد .ما با اين نظر م@@وافقيم ك@@ه اقدام باعث به جريان افتادن پژوهش مي‌شود و نيروي برانگيز اننده‌اي به حساب مي‌آيد .اق@@دام پژوه@@ان اغلب نس@@بت ب@@ه آنچ@@ه انج@@ام مي‌دهن@@د متعه@@د و عالقه‌من@@د هستند » ( مك نيف و همكاران ،1382 ،ص .)28 عمل و پژوهش • • • • • دوم ،اقدام‌پژوهي به مشاهدة منفعل محدود نمي‌شود بلكه اقدام و عمل را در مركز توجه خود دارد .اين تمركز توجه ايجاب مي‌كند كه محققان به گونه‌اي در عمل درگير شوند كه به بهبود اقدامات تدريس در يك كالس خاص يا در يك مدرسه منتهي شود . سوم ،اقدام‌پژوهي دمكراتيك] [1است .اين شيوة پژوهش ميزان بيشتري از گفتگو و تعامل بين همكاران را ترغيب كرده و مشاركت فعال در تالش مداوم براي بهبود تدريس را ايجاب مي‌كند . چهارم ،اقدام‌پژوهي نظام‌مند] [2و فكورانه] [3و در چرخه‌اي چهارمرحله اي انجام مي‌شود . آنچه مسلم است در اقدام‌پژوهي به طور همزمان روي شناخت اقدام تربيتي ونيز بهبود و اصالح آن تالش مي‌شود .به عبارت ديگر ،اقدام‌پژوهي روشي براي شناخت و نيز بهبود موقعيت آموزشي است . اقدام‌پژوهي رويكرد بهبود تعليم و تربيت از طريق تغيير آن و يادگيري و آموختن از پيامدها و نتايج تغييرات است ( » .به نقل از كميس ، 1994ص.)23 اقدام‌پژوهي كامًال وابسته به موقعيت] [4است؛ يعني محقق پس از تشخيص مشكلي در يك موقعيت خاص تالش مي‌كند تا آن مشكل را در همان موقعيت حل كند. • ]Democratic [1 • [Systemmatic ]2 • [Rrfelective ]3 • ]Situational -4 عمل و پژوهش • • • • كارسون و همكاران ( )1989نيز اقدام‌پژوهي را تركيبي از عمل و پژوهش و تالشي براي شناخت اقدامات تربيتي به منظور اصالح و بهبود محيط آموزشي تعريف مي‌كنند و بر اين نكته تأكيد دارند كه بيشتر كساني كه در يك پروژه اقدام‌پژوهي مشاركت داشته‌اند ،از نقش و جايگاه تجربه سخن مي‌گويند. آن‌ها در پاسخ به اين سؤال كه اقدام‌پژوهي چيست ،مي‌گويند : اول از همه ،اق@@دام‌پژوهي جنب@@ة عملي] [1دارد .ب@@ه عب@@ارت ديگ@@ر، اق@@دام‌پژوهي تالش@@ي در جهت ش@@ناخت به@@تر مس@@ائل زن@@دگي واقعي كالس درس و مدرسه و چگونگي رويارويي با آنهاست . ]Practical [1 فراينداقدامپژوهی • ديك ( )1999پژوهش در عمل را قالبي براي معرفي مجموعه‌اي از روش‌هاي تحقي@@ق ذك@@ر مي‌كند كه عمل (يا تغيير) و پژوهش (ب@@ا دانس@@تن) را به‌ص@@ورت توأم@@ان م@@ورد توج@@ه ق@@رار مي دهد .در مسير اقدام‌پژوهي معلم به‌صورت متناوب بين عمل و تفكر انتقادي (يا پژوهش) حركت مي‌كند كه نتيجه آن منجر به بهبود درك و در نتيجه بهبود عمل آموزشي اس@@ت .ب@@ا اين توص@@يف اقدام‌پژوهي فرايندي تكامل‌جو است ك@@ه منج@@ر ب@@ه اف@@زايش دان@@ايي در م@@ورد مس@@ائل و پدي@@ده‌هاي آموزشي موجود در كالس درس مي‌شود و در جهت همگرايي تجربه‌ه@@اي معلم در ت@@دريس گ@@ام برمي‌دارد .گويا ( )1377تحقيق عمل آموزشي را نوعي روش تحقيق ذكر مي‌كند ك@@ه محق@@ق آن غالب@@@@@ًا معلم ش@@@@@اغل ب@@@@@ه ت@@@@@دريس و ه@@@@@دف آن بهب@@@@@ود اوض@@@@@اع ت@@@@@دريس اس@@@@@ت «تحقيق عمل»(اقدام پژوهی ) نوعي از تحقيق است كه به وسيلة اف@@راد درگ@@ير در موقعيت‌ه@@اي اجتماعي ـ آموزشي انجام مي‌شود و هدف آن بهبود استدالل و اعمال عدالت اجتماعي توسط آنها و باال رفتن فهم و ادراكشان از اوضاع و شرايط اس@@ت .در نتيج@@ه ،به@@ترين ح@@الت چ@@نين تحقيقي اين است كه با تشريك مساعي افراد درگير انجام گ@@يرد ك@@ه در اين ص@@ورت گ@@روه تحقي@@ق كنن@@ده قدرت و اختيار بيشتري به دست مي‌آورد. فراينداقدامپژوهی • رويکرد معلم پژوهنده بر اين مفهوم کليدي استوار است که رويدادهاي درون کالس موقعيت هايي منحصر بفرد تلقي مي شوند که با تکيه صرف بر پژوهشهاي کالسيک و دانشگاهي قابل تبيين نيستند .اليوت آيزنر] [1که براي تدريس ماهيت هنري قائل است در يکي از آثار خود ،حقيقت تدريس را مستلزم برخورد ماجراجويانه معلم با موقعيت هاي حادث شده در کالس درس مي داند .او يافته هاي پژوهش علمي را از حيث قدرت تعميم و بکارگيري در موقعيت هاي خاص کالس درس ،به غايت مساله دار دانسته آنها را فاقد کارکرد تجويزي ارزيابي مي کند . • آيزنر براي ادراک و تفسير معلم از وقايع کالس درس که مبتني بر ژرفانگري اوست و همچنين راه حلهاي بر گرفته از نبوغ ،بصيرت ، خالقيت ،و تخيل جايگاه ويژه اي بر خورداراست ]Eliot Eisner. [1 فراينداقدامپژوهی • مفهوم پژوهش در عمل همان طور که پیش تر گفته شد ،بيش از هر چيز وابسته به دو فعاليت اساسي پژوهش و عمل است .اقدام‌پژوهي كوششي است كه بين پژوهش به عنوان وسيله‌اي براي آگاهي و دانستن و عمل آموزشي رابطة ارگانيك برقرار مي‌كند .آنگونه كه برين • ( )1998بيان مي‌كند ،اقدام‌پژوهي با انواع نام‌ها شهرت دارد .پژوهش مشاركتي ،بررسي گروهي ،پژوهش‌ رهايي‌بخش ،يادگيري همراه با عمل و پژوهش موقعيتي از عناوين متعددي است كه براي معرفي فعاليت اقدام‌پژوهي استفاده مي‌شوند .اما همه آنها مضمون مشتركي را در برمي‌گيرند .در بيان ساده ،اقدام‌پژوهي يادگيري از طريق عمل كردن است .گروهي از افراد مسئله‌اي را شناسايي مي‌كنند ،كوششي را براي حل آن سازمان مي‌دهند، چگونگي موفقيت خود را در مسير حل مسئله ارزيابي مي‌كنند و اگر اين كوشش‌ها نتيجه رضايت‌بخشي را به‌دنبال نداشته باشد ،كوشش‌هاي دوباره‌اي طرح‌ريزي مي‌‌شود. فراينداقدامپژوهی • كلهان ( )2003اقدام‌پژوهي را رويكردي ب@@راي مطالع@@ه و ح@@@ل مس@@@ائل آموزش@@@ي توس@@@ط معلم@@@ان ذك@@@ر مي‌كن@@@د. موضوعاتي نظ@@ير ج@@ّو كالس ،م@@ديريت كالس ،راهبرده@@اي ت@@دريس و م@@واد آموزش@@ي و رفت@@ار اجتم@@اعي و ش@@ناختي دانش‌آموزان مي‌توانن@@د در مس@@ير پ@@ژوهش حين عم@@ل م@@ورد مطالعه قرار گيرن@@د و برحس@@ب ني@@از ،تغي@@يرات الزم در اين زمينه‌ها انجام شود .وي مراحل اقدام‌پژوهي را به اين ش@@رح ارائه مي‌كند: فراينداقدامپژوهی فراينداقدامپژوهی رابطه اقدام پژوهی و عمل عمل پژوهش فراينداقدامپژوهی • مک تا گارت ( ) 1992اقدام پژوهي را مشاهده و تفکر عميق و نظامدار آنچه مي داند که شخص با آن در گير است . • هاپکينز و ابوت ( ) 1985اقدام پژوهي را ترکيبي از عمل و تحقيق مي دانند که فرد در جريان آن مي کوشد تا عملي را بشناسد ،بهبود بخشد و اصالح کند . • از ديدگاه وايتهد اقدام پژوهي با اين سوال اساسي آغاز مي شود که چگونه مي توانم کارم را بهبود بخشم ؟ فراينداقدامپژوهی • ساندرز و مك‌كاتچن ( [1])1984معلمي را يك كار عملي ،و معلم را يك «كارورز بازتابي» مي‌دانند .تدريس ،احتياج به بازتاب دائم بر روي عمل دارد .همان‌طور كه شون مي‌گويد ،دنياي تدريس با عقالنيت تكنيكي متفاوت است و نيازهاي آن با ابزارهاي آن ديدگاه بر طرف نمي‌گردند .معلم ،در كالس درس خود عمومًا با موقعيت‌هاي پيش‌بيني نشده مواجه مي‌شود؛ زيرا هميشه با انسان‌هايي كه سراسر پيچيدگي و ايجازند در حال واكنش است .هدف تدريس چنين معلمي ،در واقع بارور كردن انسان‌ها ـ دانش‌آموزان يادگيرنده ـ است ،و از همين رو شيوة عمل وي در حين تدريس بايد هدفمند ،ماهرانه و همراه با شكيبايي باشد. • اعمالي كه در موقعيت‌ها و حاالت پيچيده‌اي چون تدريس اتخاذ مي‌گردند و هدف آنها توليد نتايج مطلوب است ،نيازمند دانش خاصي هستند كه از آن تحت عنوان مجموعة «نظريه‌هاي عمل» ياد مي‌شود (آرگريس.)1982 ، • ]Sanders and Mc Cutcheon [1 فراينداقدامپژوهی • گي ( )1991هدف اقدام‌پژوهي توسط معلمان را مطالعه و حل مسائل كالس درس از طريق به كارگيري روش‌هاي علمي ذكر مي‌كند .بر اين اساس ،اقدام‌پژوهي ناظر بر مطالعه مجموعه‌اي از مسائل آموزشي فرا روي معلمان در سطح كالس‌هاي درس است كه توسط خود آنها مورد مطالعه قرار مي‌گيرد .با اين ويژگي ،محدودة فعاليت‌هاي اقدام‌پژوهي در حوزه كالس درسي و ناظر بر موقعيت‌هاي خاص و محلي تعريف مي‌شود .از اين رو تعميم يافته‌ها و استفاده از نتايج اقدام‌پژوهي در ساير موقعيت‌ها اهميت چنداني پيدا نمي‌كند. فراينداقدامپژوهی • ب@@ا وج@@ود تم@@امي تغي@@يرات و تح@@والتي ك@@ه مفه@@وم ( اق@@دام پژوهی )تحقيق عم@@ل پي@@دا ك@@رده ،هن@@وز در تم@@امي تع@@اريف ‌جدي@@@د ،تعري@@@ف اولي@@@ة «ل@@@وين» و ب@@@ه خص@@@وص مفه@@@وم «حلزون» در برنامه‌ريزي ،عمل ،مش@@اهده و بازت@@اب حف@@ظ شده است. فراينداقدامپژوهی • • اق@@دام پ@@ژوهي از طري@@ق ي@@ك حل@@زون خ@@ود -بازت@@ابي] [1از چرخه‌ه@@اي برن@@امه‌ريزي عم@@ل، مشاهده و تفكر يا بازانديشي شكل مي‌گ@يرد و تك@رار مي‌ش@@ود .در حقيقت اق@دام پژوهش@ي ي@ك فرايند يادگيري نظام‌دار است كه در جريان آن افراد دست اندركار با تدبير و انديشه دست به اق@@دام مي‌زنن@@د .اع@@رابي و اي@@زدي عب@@ارت «پيچش كنش و واكنش تحقي@@ق عملي» را ب@@راي توضيح روش اصلي تحقيق عملي يا اقدام‌پژوهي برگزيده‌اند .استرينگر روش اص@@لي تحقي@@ق عمل را چرخه‌اي از مراحل نگاه كنيد ،فكر كنيد ،عمل كنيد ،مع@@رفي مي‌كن@@د وادام@@ه مي‌ده@@د مشاركت كنندگان در تحقيق ،هر مرحل@@ه ،جزئي@@ات فعاليت‌ه@@ا و اق@@دامات خ@@ود را از طري@@ق فرايند مستمر مشاهده ،تفكر و عمل مورد كندوكار قرار مي‌دهند ،بعد از تكمي@@ل ه@@ر مرحل@@ه آنها را بررسي مي‌كنند ( دوباره نگاه كنيد) ،در مورد آنها فكر مي‌كنند (دوباره فك@@ر كني@@د) و دوباره عمل مي‌كند ( آنها را اصالح مي‌كنند ) .تجربه نش@@ان مي ده@@د تحقي@@ق عملي فع@@اليتي منظم و مرتب نيست .بنابراين مشاركت كنندگان در تحقيق نمي‌توانن@@د فعاليت‌ه@@ا را ت@@ا پاي@@ان فرآيند قدم به قدم ادامه دهند .آنها مجبورند به عقب برگردند فرآيند ها را تكرار كنند ،روي@@ه ها را بازنگري كنن@@د ،تفس@@يرها را م@@ورد بررس@@ي ق@@رار دهن@@د ،ق@@دم‌ها را جهش@@ي بردارن@@د و گاهي در مسير تحقيق تغييراتي تند و شديد اعمال كنند (اعرابي و ايزدي.)1378 ، ]Self - Reflective Spiral - [1 فراينداقدامپژوهی • • • • • • پيش‌نيازهاي يك تحقيق عمل (اقدام پژوهی ) چيست؟ حداقل پيش نيازهاي يك تحقيق عمل ،ازنظر گران@@دي و كميس ( ،1981ص )88س@@ه ش@@رط الزم و كافي هستند: ● موضوع اصلي مورد تحقيق ،يك عمل اجتماعي است ،و چون به عنوان ي@@ك عم@@ل اس@@تراتژيك در نظر گرفته مي‌شود ،در نتيجه مستعد بهبود مي‌باشد. ● پروژة تحقيق عمل ،از طريق حلزوني از دوره‌ه@@اي برن@@امه‌ريزي ،عم@@ل ،مش@@اهده و بازت@@اب پيش مي‌رود ،كه هر كدام از اين فعاليت‌ها به طور خودنقادانه و سيستماتيك به اجرا درمي‌آين@@د و از درون به هم مرتبط هستند. ●پروژه تمام آنهايي را كه در «تمرين عمل] »[1مسئول هستند ،در تمام لحظات فع@@اليت درگ@@ير مي‌كند؛ و تدريجًا مشاركت در پروژه وس@@يعتر مي‌ش@@ود ت@@ا اف@@راد ديگ@@ري را ك@@ه مت@@أثر از عم@@ل هستند در برگيرد و در عين حال كنترل تداوم توأم با تشريك مساعي فرايند را حفظ كند. ]Practice [1 فراينداقدامپژوهی • در اين سطح از فعالیت پژوهشی معلمان ،مديرا ن و ساير کارکنان مدرسه ،خود به توليد بومي ترين دانش براي حل مسائل محيط کار خود اقدام مي کنند .يکي از آرمان هاي نظام تعليم و تربيت دستيابي به هدف کارگزار فکور است که بتواند با بصيرت واستفاده هنرمندانه از پژوهش ، موقعيت تعليم و تربيت را ارتقا بخشد . فراينداقدامپژوهی • اهداف اقدام پژوهی • برخی از اهداف اقدام‌پژوهي به شرح زير مي‌باشند:  ايجاد سازگاري ميان عمل و نظريه  توسعة تفكر انتقادي نسبت به رويدادهاي آموزشي (سدر من و نايز به نقل از ساكي .)1382  تغيير و بهبود عمل آموزشي  كمك به افراد در افزايش شناخت آنها از موقعيت خود  تقويت احساس خود ارزشمندي و اعتماد به نفس در معلمان  افزايش شناخت از مسائل كالس درس (رضايي.)1382 ، فراينداقدامپژوهی • محور وحدت بخش كلية اهداف ذكرشده ،توسعة توانايي‌هاي معلم@@ان ب@@راي درك و فهم بيش@@تر دش@@واري‌هاي آم@@وزش و تدريس و راه‌هاي رويارويي ب@@ا آنهاس@@ت .پ@@ژوهش در عم@@ل مي‌كوشد تا با تكيه بر دانش و تجرب@@ه معلم@@ان ،ظرفيت‌ه@@اي جديدي را در حل مسائل آموزشي بگشايد . فراينداقدامپژوهی ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ مداخله و مشاركت معلم در امور پژوهشي مربوط به كالس درس خود كاربست سريع‌تر يافته‌هاي پژوهشي تقويت بيشتر رابطة ميان معلمان و پژوهشگران آكادميك اشاعة نوآوري و شيوه‌هاي نوين آموزشي در ميان معلمان (سرمد و ديگران، .)1378 پژوهش منظم براي بهبود كيفيت آموزشي. كشف رابطة ساختارهاي آموزشي و مدرسه با عمل تدريس و يادگيري آشنايي با روش‌هاي علمي كه به بهبود تدريس كمك مي‌كنند. كشف و فهم طيف منتوعي از راه‌هايي كه بوسيلة آنها دانش‌آموزان به تفكر و يادگيري دست مي‌يابند (جانسون.)1990 ، ) 5آثاراقدام پژوهی • ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ جفري گالنز‌( )1999مدعي است بررسي پيشينه موجود مربوط به اقدام پژوهي دال بر آن است كه اين رويكرد: تصميم‌گيري را تقويت مي‌كند و بهبود مي‌بخشد و احساس بهتري از صالحيت و شايستگي در حل مسئله و اتخاذ تصميمات آموزشي به وجود مي‌آورد. باز انديشي وخود -ارزيابي] [1را ارتقاء مي‌بخشد. تعهد و پاي بندي نسبت به اصالح و بهبود مداوم را القاء مي‌كند . يك جو مثبت تر آموزشي ايجاد مي‌كند كه در آن تدريس و يادگيري از جمله مهمترين و برجسته‌ترين مسائل مورد توجه هستند . به طور مستقيم روي عمل و اقدام تأثير مي گذارد. كساني را كه در اين فرايند شركت مي‌كنند ،توانا مي‌سازد ]Self _Assessment -[1 ) 5آثاراقدام پژوهی • گالنز در تفسير اين مورد توضيح مي دهد مديران آموزشي كه دست به اقدام‌پژوهي مي‌زنند ،ديگر حاضر نخواهند بود تئوريها ،نوآوري‌ها وبرنامه هايي را كه به ظاهر ارزشمند مي‌رسند به صورت غير انتقادي و بدون تفكر بپذيرند .از اين رو اقدام‌پژوهي مي‌تواند موجب تجديد ساختار مدارس و كالسها به‌طور اخص و منشأ اصالحات آموزشي به طور اعم گردد .  ) 6وجوه اشتراك و افتراق اقدام‌پژوهي با ديگر پژوهش‌ها • ‏ ‏ ‏ ‏ • ‏ ‏ ‏ • مك نيف و همكاران به وجوه اشتراك و افتراق اقدام‌پژوهي و ديگر پژوهش‌ها اشاره كرده و معتقدند اقدام‌پژوهي در اين ويژگي‌ها با ساير تحقيقات مشترك است : به دانش جديد منجر و منتهي مي‌شود شواهدي را براي پشتيباني از اين دانش تدارك مي‌بيند فرآيند شكل‌گيري دانش جديد را آشكار مي‌سازد دانش جديد را به دانش موجود پيوند مي زند و اما وجوه تفاوت آن عبارت است از : اقدام‌پژوهي مستلزم عمل و اقدام به عنوان بخش مكمل و الزم از خود فرايند تحقيق است بيشتر از جنبه ارزش‌هاي حرفه‌اي محقق روي آن تأكيد مي‌شود تا مالحظات روش شناسانه ضرورتًا پژوهشي درون مجموعه اي] [1است؛ يعني مربي يا كارگزار اعمال حرفه‌اي خود را مورد بررسي و پژوهش قرار مي دهد (مك نيف و همكاران .)1996 ]Insider Research - [1  ) 6وجوه اشتراك و افتراق اقدام‌پژوهي با ديگر پژوهش‌ها • • • • براي درك و دريافت تفاوت اقدام‌پژوهي ب@@ا س@@اير روش‌ه@@اي پژوهش@@ي مي‌ت@@وان روي نمونه‌اي كه مك نيف و همكاران ( )1382ذكر مي‌كنند ،تأمل نمود .آنها معتقدن@@د ك@@ه تف@@اوت ب@@ارز اق@@دام‌پژوهي ب@@ا ديگ@@ر ش@@يوه‌هاي پژوهش@@ي در تف@@اوت موجود بين دو پرسش زير مشخص است: در اينجا چگونه مي‌توانم كيفيت كارم را بهبود بخشم (پرسش وايتهد) اينجا چه اتفاقي در حال وقوع است (پرسش بسي). «پرسش “وايتهد” برعكس پرسش “ بسي” پرسش@@ي اق@@دام‌پژوهي اس@@ت .پرس@@ش من چگونه مي‌توانم ...را بهبود بخشم ،نشان دهندة تعهد شما نس@@بت ب@@ه راه ح@@ل مفروضي است كه دستيابي بدان به اقدام شما بستگي دارد» .وايته@@د و همك@@اران دراينجا باز بر اين نكته تأكي@@د دارن@@د ك@@ه وي@@ژگي اص@لي و ب@@ارز اق@@دام‌پژوهي آن است كه به بهبود وضعيت كمك مي‌كند. ) 7اقدام‌پژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ • همان‌طور كه مطرح شد ،اقدام‌پژوهي وابس@@ته ب@@ه دو مفه@@وم اساس@@ي پ@@ژوهش ب@@ه معن@@اي فراين@@د بهب@@ود دان@@ايي و عم@@ل آموزشي است .در حوزة اقدام‌پژوهي ،معلم متعهد به مطالعة پدي@@ده‌هاي آموزش@@ي در مح@@دودة ت@@دريس خ@@ود ب@@ا تكي@@ه ب@@ر بصيرت و دان@@ايي مي‌گ@@ردد .در واق@@ع رويك@@رد اق@@دام‌پژوهي معلم را نسبت به وقايعي كه پ@@يرامون وي در كالس درس و مدرسه رخ مي‌دهد ،حساس و هوشيار مي‌س@@ازد .در اس@@الید صفحه بعد ک@@ارکرد کلی اق@@دام پ@@ژوهی ب@@رای بهب@@ود زن@@دگی ارایه شده است : ) 7اقدام‌پژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ ) 7اقدام‌پژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ ) 7اقدام‌پژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ • اقدام‌پژوهي در آموزش و پرورش ،با برجسته نمودن مراحل زير ،بهبود عمل آموزشي را عايد مي‌سازد: • .1آموزش و تدريس در مواجهه با مسائل و مشكالت است :نظام‌ه@@اي آموزش@@ي ب@@ا وج@@ود توس@@عة كمي و كيفي در طي دهه‌ه@@اي اخ@@ير هن@@وز ب@@ا دش@@واري‌هاي متعددي مواجهه هستند كه هر آن تحقق اه@@داف آنه@@ا را ب@@ا مخ@@اطره و بن بس@@ت روبه‌رو مي‌سازد .اتالف تحصيلي در آموزش و پرورش در انواع خود همچنان ه@@ر س@@اله من@@ابع انس@@اني و م@@ادي قاب@@ل ت@@وجهي را مي‌بلع@@د .براس@@اس گ@@زارش يونس@@كو از تع@@داد اف@@رادي ك@@ه در س@@ال 1995ب@@راي اولين ب@@ار وارد مدرس@@ه شده‌اند ،تقريبًا حدود آنها قبل از رس@@يدن ب@@ه كالس پنجم ت@@رك تحص@@يل كرده‌ان@@د. اين نسبت در كشورهاي مختلف متفاوت است .براس@اس اين گ@زارش ن@رخ ت@رك تحصيل در كشورهاي كم@@تر توس@@عه‌يافته ب@@ه م@@راتب ب@@االتر اس@@ت .در ب@@رخي از كش@@@ورها فق@@@ط 56درص@@@د دانش‌آم@@@وزان بع@@@د از كالس چه@@@ارم در مدرس@@@ه مي‌مانند .تكرار پايه يا مردودي نيز به عنوان يكي از مصاديق اتالف تحص@@يلي، همچنان دشواري بسياري از نظامهاي آموزشي مي‌باشد (حسن‌راده )1376، ) 7اقدام‌پژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ • برنامة «آموزش براي همه»كه بسياري از كشورهاي در حال توسعة و بنگاه‌هاي امداد كار آن را تأييد كرده‌اند ،تكرار پايه و ترك تحصيل را دو عامل بازدارندة كليدي در راه افزايش دسترسي آموزشي و دست‌آورد آموزشگاه مي‌داند (حداد و همكاران.)1990 ، • ميزان تكرار پايه با ميزان ترك تحصيل همبستگي مثبت دارد كه گوياي نبود كارايي در سرمايه‌گذاري‌هاي همگاني در بخش آموزش دبستاني در بسياري از كشورهاي در حال توسعة است (ايندهم 1989 ،به نقل از تاماس اون ايزمن ،1997 ،ترجمه منصور علي حميدي، .)1378به‌طور كلي پذيرفته شده است كه تكرار پايه سودمندي چنداني ندارد و به ناكامي آموزشگاهي و ترك تحصيل مي انجامد؛ هر چند كه هدف از آن افزايش توانايي دانش‌آموز و احتمال موفقيت آموزشگاهي او باشد (همان منبع ،ص .)25 • دشواري‌هاي نظام آموزشي صرفًا ترك تحصيل يا مردودي را دربرنمي‌گيرد ،بلكه شامل كساني است كه به‌ظاهر مراحل تحصيلي را طي كرده و مدارج الزم را به دست آورده‌اند ،اما در عمل كمتر به اهداف آموزشي دست يافته‌اند .براساس گزارش يونسكو تعداد زيادي از دانش‌آموزان با وجود اتمام دوره‌هاي تحصيلي به دانش اجتماعي ،اخالقي ،علمي و فرهنگي و مهارت‌هاي پيش‌بيني شده در برنامة آموزشي مدارس دست پيدا نمي‌نمايند .براساس گزارش يونسكو ،نتايج تحقيقات هم در كشورهاي صنعتي و هم در كشورهاي در حال توسعة نشان مي‌دهد تعداد بسيار زيادي از دانش‌آموزاني كه دوره ابتدايي را تمام مي‌كنند ،حتي مهارت كافي در خواندن هم به‌دست نمي‌آورند (ناصرالدين .)1376، ) 7اقدام‌پژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ • افت تحصيلي امروزه ب@@ه درص@@دي از دانش‌آم@@وزان ب@@ا عن@@وان «ن@@اتوان ذه@@ني» محدود نمي‌شود ،بلكه اين مسئله با استعدادترين و پرتالش‌ترين و محرومترين دانش‌آموزان را ن@@يز دربرمي‌گ@@يرد .ض@@منًا آنه@@ايي ك@@ه ت@@رك تحص@@يل نمي‌كنن@@د و مدارج تحصيلي را با ظ@@اهري موفقيت‌آم@@يز ن@@يز طي مي‌كنن@@د در تع@@اريف جدي@@د مش@@مول در برگيرن@@دگي ن@@وعي از افت تحص@@يلي مي‌گردن@@د .از افت تحص@@يلي دانش‌آموزان حاضر در كالس كه به‌داليل متعدد با وجود نبود انگيزش الزم در كالس درس مي‌مانند به اجساد موميايي‌شده تعبير شده است كه عمًال خود را از مس@@ير دانش ج@@دا نم@@وده و ميزه@@اي مدرس@@ه را ب@@ا بي‌انگ@@يزگي آموزش@@ي اش@@غال نموده‌اند .اين افراد نيز به اندازة افرادي كه ت@@رك تحص@@يل نم@@وده ايج@@اد نگ@@راني مي‌نماين@@د و تهدي@@دي علي@@ه ابع@@اد س@@المت در جامع@@ه ب@@ه ش@@مار مي‌آين@@د (م@@يرزا رضايي.)1382 ، )7اقدام‌پژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ • • • .2معلمان و مدارس كانون بهبود یادگیری هستند :تجربيات و مطالعات متعدد ،حكايت از نقش محوري مدارس در تحوالت آموزشي دارد .امروزه اعطاي اختيارات براي تصميم‌گيري‌هاي آموزشي در سطح مدارس به نحو قابل مالحظه‌اي در حال افزايش است. اين رويكرد مبتني بر اين فرض اساسي است كه مديران و معلمان به‌دليل سطح تماس نزديكي كه با دانش‌آموزان و فعاليت‌هاي ياددهي – يادگيري دارند‌ بيش از ديگران صالحيت مطالعة راه‌هاي بهبود آموزش را دارا هستند بنابراين بايد در مسير اين هدف اختيار داشته باشند و متناسب با آن براي اعمال اين اختيار مهارت و توانايي الزم را به‌دست آورند. رويكرد مدرسه محوري كه امروزه در بسياري از نظام‌هاي آموزشي مورد توجه قرار گرفته است در پي تحقق چنين اهدافي است .مدارس به‌عنوان مؤسسات اجتماعي كه وظايف پيچيده‌اي را عهده‌دار گرديده‌اند بايد همسو با نيازهاي خود قدرت انتخاب و تصميم‌گيري در مورد حل مسائل آموزشي را نيز داشته باشند .توسعة نظام‌هاي آموزشي بدون توجه به نقش مدرسه و كاركنان آن عمًال ناكام خواهد ماند. ) 7اقدام‌پژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ • با تكيه بر اين رويكرد ،مديران و معلمان به عنوان پايه‌هاي تصميم‌گيري در سطح مدارس مطرح مي‌شوند كه بايد خود اقدام به طراحي و اجراي برنامه‌هاي آموزشي نمايند و خود مسير تحقق اهداف آموزشي را با بينش و بصيرت هموار سازند .نقش ساير بخش‌ها صرفًا ارائه خدمات حمايتي و پشتيباني است و در مدرسه بيشترين فعاليت‌ها براي بهبود نظام آموزشي طراحي و به مرحلة اجرا درمي‌آيد. ) 7اقدام‌پژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ • .3معلمان در نقش رهبران تحول آموزشي ظاهر مي‌شوند :در مس@@ير تح@@والت آموزش@@ي هم@@واره معلم نقش برجس@@ته‌اي داش@@ته اس@@ت .به‌وي@@ژه در طي دو ده@@ة اخير ،تعب@@ير ره@@بران آموزش@@ي از معلم@@ان بيش از گذش@@ته م@@ورد اس@@تفاده ق@@رار گرفته است كه به‌نظ@@ر ب@@رخي واس@@طة رس@@وخ رويك@@رد اق@@دام‌پژوهي در س@@اختار ح@@رفه‌اي معلم@@ان ب@@وده اس@@ت .كارنج@@اي ف@@ارن ( )1989گ@@زارش مي‌كن@@د ك@@ه معلمان اگر اختيار نيابند و به عنوان افراد ح@@رفه‌اي عم@@ل نكنن@د ،ق@@ادر ب@ه انج@@ام تغييرات مهم آموزشي براي بهبود نخواهند شد .بعدها مطالع@@ات متع@@ددي منتش@@ر شد كه نشان مي‌داد معلمان بايد ب@@ه عن@@وان ره@@بران ،مش@@اركت فع@@الي در فراين@@د تغيير مدرسه داشته باشد تا تغييرات همراه با موفقيت باش@@د (ك@@انلي و مانس@@ي][1 ،1999ليبرمن] ،1989 [2يورانسكي و نيكال].)1997 [3 • ]Conley Muncey - [1 • [.Lieberman - ]2 • [Uranski Nicholaou - ]3 معلمان در نقش رهبری آموزشی • • • • • • • • • • ب@@راي توص@@يف وي@@ژگي نقش ره@@بري آموزش@@ي در حرف@@ه معلمي ،پژوهش@@گران زي@@ادي تالش نموده‌اند .يك طبقه‌بندي از انواع اين ويژگي‌ها كه مورد توافق افراد بيشتري است ،چنين است: ويژگي‌هاي معلم در نقش رهبري : )1خ@@برگي آموزش@@ي و ت@@دريس دارد و دانش خ@@ود را ب@@ا س@@اير همك@@اران و متخصص@@ان مبادل@@ه مي‌كند . )2خود را با تغييرات حرفه‌اي هماهنگ مي‌سازد .همگام با دانش معلمي حركت مي‌كند. )3دائمًا براي ايجاد فرصت بهتر براي يادگيري دانش‌آموزان تالش مي‌كند. )4به انجام مطالعه از طريق اقدام‌پژوهي و تعيين اثربخشي آن دلبستگي نشان مي‌دهد. ) 5با ديگر همكاران ،اوليا و سايرين در مورد موضوعات آموزشي ،تشريك مساعي دارد )6از حيث اجتماعي هشيار و با مسائل درگير مي‌باشد. )7ب@@ا ان@@واعي از م@@دل‌هاي تغي@@ير از طري@@ق پ@@ژوهش در عم@@ل مرتب@@ط اس@@ت )8 .مش@@اوره و راهنمايي معلمان تازه‌كار را برعهده مي‌گيرد. )9در برنامه‌ه@@اي آموزش@@ي دانش@@گاهها و مج@@امع علمي ش@@ركت مي‌ياب@@د )10 .در تص@@ميمات ريسك پذير مدرسه شركت مي‌جويند (واين.)2002 ، ) 8اقدام‌پژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ • • • • • • .4توسعة توانايي حرفه‌اي معلمان مورد تأكيد قرار مي‌گيرد :اقدام‌پژوهي «تواناسازي شغلي] »[1معلمان را به عنوان عامل بهبود عمل آموزشي در محدودة اهداف خود قرار داده است .در اين ارتباط گام‌هاي مؤثري به شرح زير برداشته مي‌شود: ●خوداتكايي شغلي :از طريق اقدام‌پژوهي به طور قابل توجهي به دانش و توانايي معلم براي مطالعه و حل مسائل مربوط به آموزش و تدريس تكيه مي‌شود و نوعي خوداتكايي معلم براي تصميم‌گيري در مورد راهبري و حل مسائل و مشكالت فرا روي تدريس مطرح مي‌شود .اين رويكرد ،معلم را در مسير هموارسازي موانع متعدد تدريس فعال نگاه مي‌دارد و مانع از توقف پي‌گيري وي در مطالعه با اين فرض سنتي مي‌گردد كه اين كار متوليان ديگري دارد و بايد توسط آنها مديريت گردد. ●فهم الگوهاي مؤثر تدريس و يادگيري :معلم از طريق رويكرد پژوهش در عمل فرصت فراواني را براي آزمون انواع الگوهاي تدريس به‌دست مي‌آورد و از رهگذر اين اقدام الگوهاي مناسب‌تر را برمي‌گزيند و از آنها استفاده مي‌كند .به عبارت ديگر ،معلم با بهره‌گيري از اقدام‌پژوهي به‌طور مستمر در مسير بهبود و تكامل شيوه‌هاي تدريس و آموزش خود گام برمي‌دارد. ●مشاركت عملي در توليد دانش و اطالعات :در رويكرد پژوهش در عمل ،معلم خود در نقش پژوهشگر در جهت توليد دانش و اطالعات مورد نياز خود براي آموزش گام برمي‌دارد .در واقع ،در اين رويكرد معلم از اين كه صرفًا در مواجهه با فرايند توليد دانش نقش منفعلي را ايفا كند دوري مي‌جويد و خود به عنوان يك فرد توانا در مسير توليد دانش حضور مي‌يابد و در اين فرايند مشاركتي فعاالنه به عمل مي‌‌آورد. ]Empowerment - [1 [Open your mind - ]2 ) 7اقدام‌پژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ • ●پرهيز از تعصب :اقدام‌پژوهي معلم را وادار مي‌كند تا دانش و بينش خود را در خصوص موضوع تدريس و يادگيري توسعة بخشد .شناسايي اهداف فردي و اجتماعي آموزش و پرورش و چگونگي تأثير آنها بر تدريس و يادگيري ،بخشي از دستاوردهاي پژوهش در عمل توسط معلمان است .معلم در مسير پژوهش در عمل به منظور درك ماهيت دشواري‌هاي فرا روي تدريس به كسب آگاهي‌هاي ديگري در خصوص عوامل مؤثر بر آن مي‌پردازد تا با استفاده از اين آگاهيها قادر به ترسيم چشم‌انداز اميدوار كننده‌تري از تدريس گردد؛ در مسير آن برنامه‌ريزي كند ،برنامه را اجرا نمايد؛ ثمربخشي اجراي برنامه را ارزيابي كند و براساس تجربة جديد گام‌هاي بعدي را مؤثرتر بردارد. • ●توجه ،مشاهده ،بازتاب و تفسير :بهره‌مندي از رويكرد اقدام‌پژوهي توسط معلمان آنها را قادر مي‌سازد تا با توسعة و به‌كارگيري شيوه‌هايي از پژوهش كه مهارت‌هاي حل مسئله و تصميم‌گيري آنها را ارتقاء مي‌بخشد ،به‌طور مستقيم درگير شوند .آنها بايد مهارت مسئله‌يابي را در حوزة تدريس كسب كنند ،به مدد اين مهارت مسائل را شناسايي نمايند‌،براي حل آنها انديشه كنند ،انديشة خود را وارد عمل سازند و تأثير آن را مورد ارزيابي قرار دهند .اين فعاليت‌ها معلم را بارور از مجموعه‌اي از تواناييها مي‌نمايد كه نتيجة آنها در انتخاب برتر و تصميم‌گيري مناسب‌تر تجلي مي‌يابد. ) 7اقدام‌پژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ • .5تفكر انتقادي معلمان توسعة مي‌يابد :رويكرد اقدام‌پژوهي مبتني ب@@ر نق@@د وض@@ع موج@@ود ب@@راي دسترسي به وضعيتي بهتر است .در اين مسير معلم به‌طور مداوم كيفيت آموزش و تدريس خ@@ود و يادگيري دانش‌آموزان را مورد سؤال قرار مي‌دهد و در جهت يافتن پاسخ براي آنه@@ا ب@@ه تفك@@ر مي‌پردازد .چرا دانش‌آم@@وز ي@@ا دانش‌آم@@وزان در مس@@ير ي@@ادگيري ب@@ا دش@@واري مواجهن@@د؟ چگون@@ه مي‌توانم وضعيت تدريس خود را بهبود بخشم؟ چگونه ب@@رخي معلم@@ان آم@@وزش به@@تري را ب@@راي دانش‌آموزان خود ارائه مي‌نمايند؟ چرا برخي دانش‌آموزان بهتر از برخي ديگر ي@@اد مي‌‌گيرن@@د؟و … • اين رويكرد ،ذهينت فلسفي] [1را در ميان معلمان توس@@عة مي‌بخش@@د و پوي@@ايي حاص@@ل از داش@@تن چنين ذهنيتي را نصيب تدريس و يادگيري مي‌سازد .ديدن مسائل با جهات متع@@دد آنه@@ا ،ش@@كيبايي در قض@@اوت ،زي@@ر س@@وال ب@@ردن آنچ@@ه مس@@لم ي@@ا ب@@ديهي تلقي مي‌ش@@ود ،به‌ك@@ارگيري ق@@وة تعميم، نگريستن به م@@وارد خ@@اص در م@@ورد زمينه‌اي وس@@يع؛ از جمل@@ه ش@@اخص‌هاي اين ذه@@نيت هس@@تند (اسميت ،ترجمة بهرنگي )1370 ،ك@ه در رفت@ار معلم@ان در رويك@رد اق@دام‌پژوهي تجلي پي@دا مي‌كنند. • ]Philosophic - Mindedness - [1 ) 7اقدام‌پژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ ) 7اقدام‌پژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ • الف) اطالعات بيروني :كه در برگيرندة سوابق مطالعاتي موضوع اقدام‌پژوهي است و پژوهشگر با مراجعه به آنها فعاليت خود را در يك بستر مفهومي مورد مطالعه قرار مي‌دهد و از اين جهت از تجربيات گذشتگان براي اجراي مؤثرتر طرح خود بهره مي‌برد. • ب) اطالعات دروني :اين دسته از اطالعات معرف ويژگي‌هاي مسئله و محيطي‌اي است كه اين مسئله در آن به‌وجود آمده است .اهميت اين بخش از اطالعات به هدف اقدام‌پژوهي برمي‌گردد ،كه بهبود عمل را در محيط واقعي مورد توجه دارد .تهية اطالعات دقيق از ويژگي‌هاي مسئله و شرايطي كه موجب پديد آمدن آن گرديده است امكان تصميم‌گيري مناسب‌تر را فراهم مي‌سازد .تركيب اطالعات دروني و بيروني موجب بينش بهتر براي تصميم‌گيري به‌خصوص مسائل آموزشي مي‌شود و در نتيجه تعليم و تربيت بهتري فراهم خواهد‌شد. ) 7اقدام‌پژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ • • • • .6تغي@@ير و بهب@@ود عم@@ل آموزش@@ي مح@@ور اق@@دام‌پژوهي اس@@ت :اص@@وًال فع@@اليت اقدام‌پژوهي با عمل آغاز مي‌شود .در واقع نقطة آغاز در اقدام‌پژوهي عمل است كه بايد بهبود يابد .اقدام‌پژوهي بدون در نظر گرفتن يك فضاي علمي قابل انج@@ام نيست .در ادامة مراحل همچنان م@@وقعيت فض@@اي عملي اس@@ت ك@@ه رون@@د ك@@ار را مشخص مي‌سازد .ارزشيابي عمل براساس اه@@داف از پيش تع@@يين ش@@ده ،مرحل@@ه ديگر اقدام‌پژوهي است .آيا عمل در مسير اهداف در حركت مي‌باشد؟ آيا مانع [1 بازتاب [ ] يا نوعي بي‌نظمي] [2فضاي عمل را دربرگرفته است؟ مرحلة ديگر، ]3ارزشيابي عمل است .مشكالت كدام‌ها هستند؟ در اين مرحل@@ه پيرامون نتايج كوشش مي‌شود مسئله كالبدشكافي گرديده ،راه‌هاي كاهش يا برط@@رف نم@@ودن آن شناسايي شود .كدام ساختار كلي و مفهومي فضاي عم@@ل را ب@@ا دش@@واري مواج@@ه نموده است؟ ]Dravback [1 [Disturb. ]2 [Reflection ]3 ) 7اقدام‌پژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ • آيا براي اثربخش نمودن فعاليت موجود ،راه‌هاي ديگري را مي‌ت@@وان پي@@دا نم@@ود. ايجاد يك مدل نظري] [4براي بهبود وضعيت موجود ،دربرگيرندة مرحلة بعدي كار است .اين مدل نقاط ق@وت و ض@عف و همچ@نين كاركرده@اي اق@دام پيش‌بي@ني شده را روشن مي‌سازد و س@@رانجام برن@@امه‌ريزي اعم@@ال تغي@@يرات] [5در عم@@ل اس@@ت .نظ@@ارت ب@@ر اعم@@ال راه ح@@ل پيش‌بي@@ني ش@@ده (در ق@@الب م@@دل) ب@@ه نحويك@@ه انتظارات را به درستي فراهم سازد ،از كوشش‌هاي اقدام‌پژوه در اين مرحل@@ه از ك@@ار مي‌باش@@د .به‌ط@@ور كلي فعاليت‌ه@@اي اق@@دام‌پژوهي در ي@@ك فض@@اي تركي@@بي از نظريه و عمل به ثمر مي‌رسند .همان‌طور كه ذكر شد ،همة مراحل اق@@دام‌پژوهي با تكيه بر موقعيت عمل ،سازمان مي‌يابند .ابت@@دا و انته@@اي اق@@دام‌پژوهي ب@@ه عم@@ل ختم مي‌شود. • اين مفهوم در ش@@كل حل@@زوني ش@@كل ش@@مارة 3اس@@الید ب@@ه خ@@وبي نماي@@ان گردي@@ده است: • ) 7اقدام‌پژوهي چگونه به بهبود عمل منجر مي‌شود؟ خودآزمايي • • • • • ) 1چند دلیل بر ضرورت انجام اقدام پژوهی ذکر نمایید . ) 2ويژگی مدارس اثربخش را بر شمرید . ) 3اقدام پژوهی بر کدام فلسفه استوار است ؟ ) 4استدالل کورت لوین در ضرورت اقدام پژوهی را بیان نمایید . ) 5ويژگی های معلم در نقش رهبری آموزشی را بر شمارید . فصل سوم روش اقدام پژوهی • • • • • انتظار مي رود پس از مطالعة اين فصل بتوانيد به سواالت زیر پاسخ دهید : )1چند مس@@اله اول@@ویت دار ب@@رای انج@@ام اق@@دام پ@@ژوهی را برشمارید . )2راهه@@ای گ@@ردآوری اطالع@@ات در اق@@دام پ@@ژوهی را بیان کنید . ) 3راههای اعتبار یابی در اقدام پژوهی را بیان نمایید ) 4یک گزارش نهایی اقدام پژوهی را تهیه نمایید ؟ روش اقدام پژوهی • • • • • • • ب@@رای انج@@ام اق@@دام پ@@ژوهی ب@@ا توج@@ه ب@@ه م@@اهیت آن روش ک@@امال استانداردی وجود ندارد و پژوهش@@گر می توان@@د ب@@ا توج@@ه ب@@ه آم@@ادگی خود یک روش را انتخاب و بر اساس آن کار خود را دنب@@ال س@@ازد . چرخة اقدام‌پژوهي بط@ور کلی از چه@ار حلق@ه ب@ه ش@رح زي@ر تش@كيل مي‌شود : -1برنامه‌ريزي -2اقدام -3مشاهده -4بازتاب ( تحليل و تعديل اقدام ) اجرای این چرخه به زبانهای مختلفی مطرح گردیده است اين چرخه در اسالید بعد ارایه شده است : روش اقدام پژوهی روش اقدام پژوهی • یکی از رایج ترین اشکال اقدام پژوهی و ارایه گزارش آن در برگیرنده مراحل زیر است که بصورت تفصیلی تر مورد بحث قرار می گیرد : • • • • • • • • • مشاهده عمل و انتخاب موضوع توصیف وضع موجود گردآوري اطالعات پيرامون مساله ( شواهد نوع اول ) مطالعه و تفکر پيرامون راههاي حل يا کاهش مساله(انتخاب راه حل) اجراي راه حل مشاهده عمل و گردآوري اطالعات پيرامون مساله( شواهد نوع دوم ) بحث و نتيجه گيري تهیه گزارش تکرار روش اقدام پژوهی • ) 1مشاهده عمل و انتخاب موضوع: • همانطور که پیش تر به فراوانی بیان شد ،اقدام پژوهی ناظر بر بهبود عمل آموزشی است .بنابر این باید موضوعات اقدام پژوهی از جریان عمل آموزشی انتخاب شوند . • شما می خواهید با اقدام پژوهی عمل تدریس خود را با رفع موانع موجود ارتقاء بخشید .بنابر این موضوع خود را از تدریس و عوامل موثر بر آن بر گزینید .انتخاب موضوع اقدام پژوهی تابع شرایط خاصی است . روش اقدام پژوهی • • • • • • نکات الزم برای انتخاب موضوع با امکانات و توان حرفه ای شما منطبق باشد . مطالعه آن نیازمند به زمانی طوالنی نباشد ( بطور معمول یکسال تحصیلی ) با مطالعه آن زمینه ای برای کاربست و بهبود عمل فراهم باشد . حتی االمکان مطالعه آن با مشارکت دیگران انجام پذیرد . موضع ساده ،روشن و برای دیگران قابل فهم باشد . روش اقدام پژوهی • • • • • نکات الزم برای انتخاب موضوع پاسخگویی به آن نیازمند به مطالعه باشد .به عبارت دیگر مساله ای وجود دارد که واقعا برای آن پاسخ روشنی نه شما و نه دیگران ندارند . از نظر اخالقی و حقوقی موجب ایجاد مشکل نباشد . موضوع در چارچوب روش اقدام پژوهی باشد .شما نمی توانید هر مساله ای را با استفاده از اقدام پژوهی مطالعه نمایید . مرتبط با شغل فعلی شما باشد .شما باید در محدوده کار خود مطالعه نمایید تا بتوانید از نتایج آن در عمل استفاده کنید . روش اقدام پژوهی • بنابر این در اقدام پژوهی شما با پدیده ای نامطلوب مواجهید که فراروی عمل آموزشی شما قرار گرفته و برای شما مشکل ایجاد نموده است .این مشکل می تواند بر روی پیشرفت تحصیلی و پرورشی یک دانش آموز یا تمام دانش آموزان تاثیر داشته باشد .بنابراین شما بدون توجه به گستره ،متعهد به بررسی و حل مشکل هستید . • بدین ترتیب مشکالت تحصیلی و رفتاری یک یا همه دانش آموزان می تواند منبعی برای انتخاب موضوع توسط یک معلم پژوهنده باشد . راههاي تشخيص مساله وانتخاب موضوع در اقدام پژوهي • اما مسايل چگونه شناسايي مي شوند؟ يکي از راهها مقايسه بين وضع موجود و مطلوب است؟ علل ضعف برخي دانش آموزان در مقايسه با سایر دانش آموزان کالس ومدرسه و ... چرا برخي از دانش آموزان در کالس کمتر از ديگران ياد مي گيرند؟ چرا تدريس من در بچه ها ايجاد انگيزه يادگيري نمي کند ؟ راههاي تشخيص مساله و انتخاب موضوع در اقدام پژوهي يک راه ديگر براي شناسايي مسائل به@@ره گ@@يري از نظري@@ه هاي علمي است. ‏با بهره گ@@يري از نظري@@ه ه@@اي علمي بص@@يرت مي ي@@ابيم ت@@ا مسائل فرا روي خود را تشخيص دهيم. نظريه ها مبنايي براي درست انديشيدن هستند .آنها ابزاري براي صيد واقعيت ها در جهان هستند . راههاي تشخيص مساله وانتخاب موضوع در اقدام پژوهي بطور نمونه در نظريه يادگيري در حد تسلط که توسط بلوم اراي@@ه گردي@@ده ،هم@@ه دانش آموزان مي توانند به درجه تسلط يادگيري دس@@ت يابن@@د .ب@@ا اين نظري@@ه افت تحصيلي در هيچ سطحي قابل توجيه نيست. توجه به نتايج تحقيقات ديگران بويژه در بع@@د ملي :مانن@@د نت@@ايج تيم@@ز و پرل@@ز و آمارمردودي و افت در ابعاد گونا گون و استفاده از نتايج آنان در بهبود عمل. • در پایان مجموعه از موضوعات معلمان پژوهنده در طی سالیان اخیر ارایه شده است . روش اقدام پژوهی • ) 2توصیف وضع موجود( تبیین مساله ) • پس از آنکه موضوع خود را برای مطالعه برگزیدید باید حسب آن به توصیف آن بپردازید .شما بعنوان یک محقق باید بتوانید زمینه ای را که در آن مساله ای فرا روی شما ایجاد شده، بخوبی توصیف نمایید .اطالعات جغرافیایی مدرسه ،تعداد دانش آموزان ،معلمان ،وضعیت فضا و تجهیزات در مدرسه و همچنین موقعیت اقتصادی – اجتماعی دانش آموزان می تواند به توصیف وضع موجود کمک کند . روش اقدام پژوهی • در ادامه به موقعیت موضوع یعنی کالس درس ،دانش آموز یا دانش آموزان نزدیک و شرح بیشتری از وضعیت ارایه می دهیم . بطورمثال اگر دانش آموزی با نمره پایین درس ریاضی رو به رو است ،این مشکل از کی آغاز شده و این ضعف بر کدام مباحث درس ریاضی استوار است ... . • دقت در توصیف وضع موجود به داوران بیرونی کمک می کند که دقیق تر موقعیت شما را لمس و اقدامات بعدی شما را مناسب تر ارزیابی کنند . • نمونه هایی از توصیف وضع موجود توسط معلمان پژوهنده در پایان ارایه شده است . روش اقدام پژوهی • ) 3گردآوري اطالعات پيرامون مساله ( شواهد نوع اول ) • شما در این مرحله و در ادامه مرحله قبل اطالعات ملموس سنجشی و رفتاری تر از وضع موجود ارایه می کنید .در واقع شواهد نوع اول هر آنچه را که می تواند به تشخیص علل مساله کمک کند با خود به همراه دارد .نمونه ای از اوراق و نمرات امتحان دانش آموزان ،توصیفی که دیگران از وضع موجود ارایه نموده اند و ... • شما در این مرحله به کمک مستندات قابل قبول و با اتکا به امار ،جداول و اعداد شرحی دقیق از مساله ارایه می نمایید . روش اقدام پژوهی شواهد نوع اول یا داده های تشخیصی مانند آزمایشاتی است که هر پزشک برای تعیین کم و کیف بیماری در بدو ورود بیمار به مطب برای وی پیش بینی و سپس بر اساس آنها اقدام به تجویز دارو می نماید بنابراین شما در این مرحله می توانید از انواع آزمونهای تشخیصی بهره برده و نتایج آن را در این بخش گزارش نمایید . نمونه هایی از گزارش شواهد نوع اول یا داده های تشخیصی توسط معلمان پژوهنده در پایان ارایه شده است روش اقدام پژوهی • • • • ) 4انتخاب راه حل : در این مرحله شما به استناد شواهد نوع اول و هر آنچه که از مساله و ابعاد آن می دانید اقدام به تعیین راه حل یا راه حلها می نمایید . برای افزایش موفقیت خود در این مرحله تشخیص و راه حل خود را با دیگران در میان گذارید و از تجربه آنها بهره گیرید .یافته های تحقیقات پیشین و استفاده از منابع علمی نیز می تواند به شما در تشخیص درست و تعیین راه حل مناسب کمک کند . شما باید در این مرحله از تمام منابع موجود برای رفع یا حداقل کاهش مساله بهره گیرید .به عبارتی باید راه حل خود را با استفاده از منابع مختلف معتبر سازید . نمونه ای از راه حلهای انتخابی توسط معلمان در انتهای مطالب ارایه شده است روش اقدام پژوهی • • • • ) 5اجرای راه حل پس ازآنکه به تشخیص خود و با استفاده از منابع معتبر به راه حلی برای رفع مشکل رسیدید باید برای بکارگیری آن برنامه ریزی کنید و شرایط را برای رفع مشکل مهیا سازید. در حین اجرا مراقبت و نظارت بعمل آید که راه حل بدرستی و در زمان و مکان خود به مرحله اجرا در آید . اقدام پژوهی روشی خطی و سلسله مراتبی نیست .بنابر این در حین اجرای راه حل ممکن است دریابید که راه حل شما مناسب انتخاب نشده و یا اصوال مساله درست تشخیص داده نشده است .بنابراین شما بر می گردید و از نو دوباره شواهد تشخیصی را مرور و مجددا مساله را تعیین و به انتخاب راه حل دست می زنید .به این ترتیب شما همواره امکان تغییر و تعدیل را در همه مراحل اقدام پژوهی دارید . روش اقدام پژوهی • شما در حین اجرا باید با مشاهده آثار اجرای راه حل ، تغییرات پدیدار شده را سنجش و ثبت نمایید .ثبت دقیق تغییرات به شما امکان ارزیابی اقدامات انجام شده را خواهد داد . • در حین اجرا از همکاران و داوران بیرونی برای کمک به تعیین ثمربخشی راه حل خود کمک بگیرید .ممکن است آنها در نحوه اجرای راه حل شما نظرات بهتری داشته باشند که باید از آنها استفاده کنید . روش اقدام پژوهی • ) 6مشاهده عمل و گردآوري اطالعات پيرامون مساله( شواهد نوع دوم ) : • شما این بار مجددا با مشاهده عمل آموزشی به جمع آوری شواهد با استفاده از ابزارهای گوناگون می پردازید .شما می خواهید در خصوص ثمربخشی راه حل خود اطالعات مستند تری ارایه سازید . بنابر این اقدام به گردآوری اطالعات پس از پایان اجرای راه حل خود می نمایید . • دقت نمایید که اطالعات جدید با هدف قضاوت گردآوری می شوند بنابر این بهتر است از ابزارهای اندازه گیری در مرحله گردآوری شواهد نوع اول استفاده نمایید تا بتوانید امکان مقایسه دقیق تر وضع قبل و بعد از اجرای راه حل را ارا یه سازید . روش اقدام پژوهی • ) 7بحث و نتيجه گيري : • بحث و نتيجه گيري ،آخرین مرحله از یک چرخه فعالیت اقدام پژوهی است .شما در اینجا دستاورد خود را پس از یک فعالیت چند مرحله ای ارایه و در خصوص نقاط قوت و ضعف کار خود بحث می کنید .بويژه اگر اقدامات شما کمکی به حل مشکل پیش رو ننموده باشد ،شما باید استنباط خود را از دالیل بروز این نتیجه شرح دهید . • البته ممکن است در چنین شرایطی شما بخواهید مطالعه خود را با نظم و سازماندهی جدیدی تکرار نمایید .این ويژگی یکی از محاسن رویکرد اقدام پژوهی است که کارورز با تعهد و احساس مسوولیت گام به این راه نهاده و بنابراین با عزم جدی مرحله جدیدی از یک فعالیت اقدام پژوهی را برای حل مساله آغاز می نماید . روش اقدام پژوهی • روشهای ارتقاء کیفیت و اعتبار در اقدام پژوهی: • تدبير اول :ارتقاي كيفيت مشاركت و توسعة ارتباط با ديگران • به نظر مي‌رسد فرايند طبيعي اق@@دام‌پژوهي هيچ وقت ب@@دون حض@@ور و مش@@اركت ارزيابان و دوستان نقاد كامل نمي‌شود .وقتي اقدام فرد با بينش پژوهش@@ي هم@@راه ‌شود و از محك انتقاد ديگران نيز بگذرد ،مقبوليت پيدا مي‌كند .همان طوري ك@@ه پژوهشگران دانشگاهي در هنگام بحث دربارة يافته‌ه@@اي خ@@ود وج@@وه مش@@ترك و جنبه‌ه@@اي اف@@تراقي آنه@@ا را ب@@ا يافته‌ه@@اي س@@اير پژوهش@@گران م@@ورد توج@@ه ق@@رار مي‌دهند‌،اقدام پژوهان همواره باي@@د از نظ@@رات اف@@راد ذيرب@@ط اطالع پي@@دا كنن@@د ت@@ا بتوانند جنبه‌هاي مشترك و وجوه متمايز ديدگاه خود را با ساير نظ@@رات دريابن@@د. بنابراين ،هم پژوهشگر دانشگاهي و هم اقدام پژوه به برقراري ارتب@@اط م@@ؤثر ب@@ا ديگران نياز دارند. روش اقدام پژوهی • تدبير دّو م :توسعة روش‌هاي انجام عمل و به حداكثر رساندن فايدة عملي : • وقتي اقدام پژوهان تغيير در روش‌ها و اعمال خود را مشاهده كردند ،مي‌توانند اميدوار باشند كه فعاليت پژوهشي آنان روا و مناسب بوده است. روش اقدام پژوهی • تدبير سوم :افزايش روايي اقدام‌پژوهي از طريق كثرت‌گرايي 1و تركيب ديدگاه‌ها • كثرت‌گرايي بر روش‌شناس@@ي اق@@دام‌پژوهي هم ح@@اكم اس@@ت .اق@@دام پژوه@@ان دامن@@ه وسيعي از روش‌هاي تحقيق را به خدمت مي‌گيرند .جهان‌بيني مشاركتي مس@@تلزم ارتباط و همكاري انسان‌ها با يكديگر است و چون همه انسان‌ها براي رسيدن به حقيقت از روش‌هاي متفاوت استفاده مي‌كنند ،در رويكرد اقدام‌پژوهي از راه‌هاي مختل@@@ف ب@@@راي كس@@@ب دانش اس@@@تفاده مي‌ش@@ود .ح@@تي ب@@راي ارزي@@ابي برنام@@ه اق@@دام‌پژوهي هم از نظ@@رات ديگ@@ران اس@@تفاده مي‌ش@@ود و ك@@ثرت‌گرايي در هم@@ه مراحل اقدام‌پژوهي به چش@@م مي‌خ@@ورد .ب@@ه همين دلي@@ل انتظ@@ار مي‌رود در روش شناسي اقدام‌پژوهي سوگيري كمتري وجود داشته باشد. • 1. pluralism روش اقدام پژوهی • تدبير چهارم :افزايش روايي اقدام‌پژوهي از طريق انجام يك كار معنادار: • در اقدام‌پژوهي ،معنايي كه افراد به موقعيت‌ها مي‌دهند انگيزه مشاركت آنها را تشكيل مي‌دهد .معنادار بودن اقدام‌پژوهي براي افراد شركت كننده مي‌تواند اهتمام آنها را براي انجام كار بهينه افزايش دهد و كيفيت كار را تا حدي تضمين كند .اقدام پژوهان مانند كارمنداني كه از طرف ديگران براي انجام پژوهش و عمل مأموريت يافته باشند ،عمل نمي‌كنند ،بلكه مانند ارباب و كارفرما در پي انجام مأموريت‌هايي هستند كه خودآنها تعيين كرده‌اند؛ يعني اقدام پژوهان به جاي اينكه پژوهش را براي ديگران انجام دهند ،براي خودشان انجام مي‌دهند روش اقدام پژوهی • تدبير پنجم :افزايش روايي اقدام‌پژوهي از طريق تالش براي پايدار كردن پيامدها: • اقدام‌پژوهي اين ظرفيت بالقوه را دارد كه اعضاي خود را به انجام اصالحات مداوم متعهد سازد؛ هر چند كه ممكن است از يك همكاري موقت و محدود آغاز شود و در نهايت به مشاركت فراگير و پايدار منجر شود .در همة اشكال مشاركت همكاري‌ها به تدريج شكل مي‌گيرند و توسعة مي‌يابند و در اقدام پژوهی کوشش برای پایدار سازی تعهدها به بهبود اوضاع می باشد . روش اقدام پژوهی • • • • • • • • • سؤال‌هاي ناظر بر كيفيت و روايي اقدام‌پژوهي 1ـ آيا اقدام‌پژوهي در شكل‌گيري و توسعة روابط اجتماعي و مشاركت جمعي موفق بوده است؟ 2ـ آيا برنامه‌ريزي و فرايند اقدام‌پژوهي به وسيله عاليق و دغدغه‌هاي مربوط به پيامدهاي عملي هدايت شده است؟ 3ـ آيا در اقدام‌پژوهي از همة راه‌هاي ممكن (اصل كثرت‌گرايي) براي كسب دانش استفاده شده است؟ 4ـ آيا اقدام‌پژوهي به انسجام فكري اعضاي شركت‌كننده منجر شده است؟ 5ـ آيا اقدام‌پژوهي راه‌هايي فراتر از عقل نظري براي كسب دانش فراهم كرده است؟ 6ـ آيا اقدام‌پژوهي از روي آگاهي به عنوان رويكردي مناسب براي انجام تحقيق انتخاب شده است؟ 7ـ آيا اقدام‌پژوهي براي افراد شركت‌كننده به عنوان يك كار معنادار تلقي شده است؟ 8ـ آيا اقدام‌پژوهي به پايدار شدن و فراگير شدن اصالحات به وجود آمده كمك كرده است؟ روش اقدام پژوهی • • • • • • • انواع مرسوم اعتبار بخشی به کار اقدام پژوهی اعتبار بخشي توسط همكاران آيا مي‌توانيد گروهي از همكاران خود را نسبت به اهميت دانشي كه به دست آورده‌ايد متقاعد نماييد؟ آيا مي‌توانيد آن‌ها را قانع كنيد كه عمل شما مسئوالنه و عالي بوده است؟ آيا مي‌توانيد براي ارزيابي از كار خود معيارهاي روشن ارائه دهيد و براي آن معيارها ،شواهدي صريح فراهم آوريد؟ اعتباربخشي توسط فرادستان آيا مي‌توانيد به مديران خود نشان دهيد كه كار خود را به منظور بهبود ،تغيير داده‌ايد و روش جديد كار شما با طرح‌هاي توسعة سازماني سازگار است؟ اعتباربخشي از سوي مراجعان آيا افرادي كه مورد حمايت شما بوده‌اند ،موافقند كه عمل شما در راستاي منافع آنها بوده است و كيفيت زندگي آنها در اثر مداخالت اعمال‌شده توسط شما بهبود يافته است؟ روش اقدام پژوهی • • • • اعتباربخشي از سوي جامعة علمي گاهي الزم است جامعة علمي نقش و سهم شما را در توليد دانش تأييد كند .بسياري از اقدام پژوهان كه پژوهش خود را براي دريافت نوعي جايزه از مجامع علمي انجام مي‌دهند ،بايد آن را طوري عرضه كنند كه قابليت بررسي داشته باشد. اعتباربخشي توسط عامة مردم آخرين گروه اعتباربخش ،مجموعة وسيعي از خوانندگاني هستند كه در محيط‌هاي سازماني يا بخش‌هاي ديگر جامعه قرار دارند .عالوه بر اعالن عمومي نتايج ،پژوهش مي‌توان آنها را منتشر ساخت .پذيرش انتشار از سوي نشريات علمي ممكن است وقت زيادي از فرد بگيرد .در هر حال ،تأمل دربارة اينكه يك پژوهش خوب چه مشخصاتي دارد ،ضروري است .چه بسا هر كاري داراي جنبه سياسي باشد يا به نظريه‌ها يا جنبش‌هاي اجتماعي مختلفي مرتبط باشد .در هر حال ،نظرات و يافته‌هاي روا فقط از طريق وارد شدن در زندگي ديگران تداوم مي‌يابد. (نویدی ) 1383، روش اقدام پژوهی • روش‌هاي گردآوري و تحليل داده‌ها در اقدام‌پژوهي • مشاهده 1 • مشاهده يكي از مؤثرترين و كاربردي ترين روش‌هاي جمع‌آوري اطالعات از كالس است .معلم به لحاظ حضور خود در كالس و ارتباط مستقيم با دانش‌آموزان و محيط پيرامون آنها بسياري از اطالعات خود را از اين طريق به‌دست مي‌آورد .هر چند بين نگاه كردن عادي به پديده‌ها و مشاهده هدف‌دار تفاوت وجود دارد ،ولي به هر حال نگاه كردن عادي به كالس و فرايندهاي پيرامون آن نيز مي‌تواند در مشخص كردن ويژگي‌هاي خاص كالس مؤثر باشد .براي اينكه معلمان بتوانند به‌طور دقيق و علمي محيط اطراف خود را مشاهده كنند بايد ماهيت مشاهده را بشناسند و نكات مهم آن را در نظر بگيرند .از ويژگي‌ اين روش آن است كه مي‌تواند همزمان با فرآيند تدريس و كار معلمان و ديگر دست‌اندركاران مدرسه همراه گردد ‏Observation-1 روش اقدام پژوهی • • • مصاحبه 1 مصاحبه با توجه به نوع نگاهي كه داريم به دسته‌هاي متفاوتي تقسيم مي‌شود .از نظر شكلي مصاحبه مي‌تواند ساختار يافته ،نيمه ساختاريافته و يا باز باشد .در مصاحبة ساختار يافته مصاحبه گر از يك طرح كامًال مشخص براي مصاحبه استفاده كرده و سؤاالت نوشته‌شده را براي مصاحبه شونده قرائت كرده و جواب شفاهي وي را ضبط يا ياداشت مي‌كند .در مصاحبةباز ،مصاحبه‌گر هدف كلي را در ذهن در نظر گرفته و به انتخاب خود سؤاالت را مطرح كرده و جريان مصاحبه را به نحوي پيش مي برد كه اطالعات مورد نياز به‌دست آيد . اين شيوه در مصاحبه‌هاي باليني مورد استفاده قرار مي‌گيرد .در مصاحبه نيمه ساختار يافته سواالت كلي از قبل مشخص شده ،ولي مصاحبه گر مي‌تواند به صالحديد خود ترتيب سؤاالت را عوض كرده و يا آنها را تغيير دهد .نحوة انتخاب نوع مناسب مصاحبه بستگي به هدف پژوهش دارد .در صورتي كه هدف مصاحبه ارزشيابي باشد مصاحبه ساختار يافته مناسب است ولي در صورتي كه هدف پژوهش كسب پاسخهايي از مصاحبه شونده براي فرضيه سازي و شناسايي عناصر مهم كه قبًال به آن آگاهي نداشته‌ايم باشد ،نوع مصاحبه به سوي مصاحبه هاي باز متمايل مي‌گردد (قاسمي‌پويا.)1373 ، ‏Interview - 1 روش اقدام پژوهی • پرسشنامه • پرسشنامه يكي از معمول‌ترين ابزارهاي جمع آوري داده‌ها در پژوهش هستند . وسعت استفاده از پرسشنامه در جمع‌آوري داده‌ها به اندازه‌اي است كه در بسياري مواقع پژوهش و پرسشنامه را مترادف هم به شمار مي‌آورند .در اقدام‌پژوهي نيز معلم مي‌تواند براي گردآوري اطالعات از پرسشنامه استفاده كند ،ولي بايد در نظر داشته باشد كه استفاده از پرسشنامه بنا بر ضرورت باشد .دو نوع پرسشنامه وجود دارد :اول پرسشنامه‌هاي استانداردشده كه توسط پژوهشگراني كه به طور مشخص در آن زمينه كار مي‌كنند ،ساخته شده و به نام پرسشنامه‌هاي استاندارد شده معروف هستند .مقياس‌ها ،پرسشنامه هاي نگرش‌سنج ،آزمون هاي روانشناسي و ....از جمله اين پرسشنامه‌ها هستند . نوع دوم ،پرسشنامه ها محقق ساخته هستند كه پژوهشگر با توجه به نياز و هدف خود آن را مي‌سازد . روش اقدام پژوهی • • • • • • • • تدوین گزارش نهایی پژوهش شما بعنوان یک پژوهشگر باید بتوانید کار خود در قالبی روشن و قابل فهم برای دیگران گزارش نمایید .بطور معمول مراحل و اجزاء گزارِش پژوهش در عمل شامل موارد زیر است : الف :مطالب مقدماتي -1صفحة عنوان -2تشكر و قدرداني ( در صورت لزوم ) -3چكيده -4فهرست محتوا -5فهرست شكل ها و نمودارها و جدول ها روش اقدام پژوهی • • • • • ب :محتواي مطالب يا متن گزارش ج :منابع و مآخذ د :پيوست ها در صفحة عنوان معموًال مطالب زير درج مي‌گردد : ( )1عنوان تحقيق ( )2نام و نام خانوادگي پژوهشگر يا گروه پژوهشگران ( )3محل يا منطقة پژوهش ،مثل استان ،شهر ،نام مدرسه يا اداره و غيره )4( .تاريخ ارائه گزارش ( قاسمی پویا ، ) 1383 روش اقدام پژوهی • • • • • عنوان چكيده تشكر و قدارني مقدمه وتوصيف وضعيت موجود گرد آوري اطالعات ( شواهد )1 • نمونه فهرست مطالب فهرست مطالب • تجزيه و تحليل داده‌ها • • • • • • • • انتخاب راه جديد موقتي اجراي طرح جديد گردآوري اطالعات ( شواهد )2 ارزيابي تأثير اقدام جديد و اعتباربخشي تجديد نظر و تصميم نهايي و پيشنهادي منابع و مأخذ پيوست‌ها ( قاسمی پویا ) 1383 ، شماره صفحه الف ب 1 3 4 6 8 10 13 17 22 23 ضمایم ضمایم :الف ) تعدادی از الگوهای اقدام پژوهی مشاهدِه برنامه بازتاب عمل بازتاب مشاهده برنامه منبعwww.vcd.ie.teachin: ‏g چارچوب فعاليت اقدام پژوهي پروژه توسعه تدريس برنامه ريزي عمل ارزشيابي بازتاب منبعwww.celt.vst.hk: مشا عمل ب ر ن ا مه هده مدل الينرت 2002 بازتاب مشا هده بازتاب عمل ب مشا ر نامه هده عمل ب ر ن ا مه منبع: ‏www.aifs.or.a بازتاب مدل استريتايلد و ديلسون 1982مراحل اقدام پژوهي گروهي اجراي دايمي يا بازخورد نتايج تدوين گروهي برنامه عمل نوآوري آزمايشي اجراي موقت راه حل نظارت و بازنگري تعريف گروهي مساله يا بازخورد اطالعات تعريف مجدد مساله منبعhttp://information.net: ص 312306 جمع آوري اطالعات مدل بيسنيز 1999فعاليت هاي اقدام پژوهي در اين مرحله معلمان به يك رويكرد جديد دست يافته اند كه آن را براي استفاده عمل در قالب يك برنامه .اجرايي آماده مي كنند بازنگري تدريس و يادگيري برنامه ريزي و توسعه در اين مرحله”نوآوري”جديد در قالب برنامه مرحله اجرا در مي آيد. منبعwww.oiso.utor: ‏onto تدريس و جمع آوري اطالعات بازنگري تدريس و يادگيري *بازتاب پيرامون عمل و آنجه در حال اجراست *گردآوري اطالعات ازموقعيت تدريس و يادگيري *تحليل اطالعات مدل سيگور ( )2000اقدام پژوهي و توسعه مدارس افزايش اثربخشي فردي و گروهي تقويت روحيه جمعي بهبود عملكرد دانش آموزان موقعيتهاي معمولي آموزشي جايگزيني فرهنگ حرفه اي هدايت به سمت اقدام پژوهي مشاركتي كنترل كيفي بيروني خودپنداره”يقه آبي”كارگري نوآوري پايين انزواي معلم اثربخشي پائين مدل مك كرنانز 1991 مرحله دوم عمل مرحله اول عمل موقعيت مشكل يا مساله تعريف مجدد مساله ارزيابي نيازها راه حل هاي جديد تصميمات بازتاب ،توسعه درك ارزشيابي عمل اجراي برنامه اصالح شده بازانديشي در برنامه عمل زمان دوم تصميمات بازتاب،توسعه،درك،عمل تعريف مسئله ارزيابي نيازها ارزشيابي برنامه اجرا تعيين راه توسعه برنامه عمل زمان اول منبعwww.asedorg: ضمایم :ب ) دو گزارش اقدام پژوهی • • • • موضوع :چگونگي كيفيت بخشي به تكاليف رياضي طاهره سعيديان مقدمه و بيان مسئله مدت 28سال است كه به عنوان معلم در مدارس ابتدايي شهر تهران مشغول تدريس هستم .هميشه در ساعات درس رياضي ،شاهد غم و اندوه و نگراني در چشمان برخي از بچه ها به دليل نداشتن تكليف رياضي بوده‌ام .به اين دليل ،كيفيت‌بخشي انجام تكاليف رياضي را از جمله هدف‌هاي اصلي و سرلوحة كار آموزشي خود در سال تحصيلي جاري قرار دادم و تصميم گرفتم تا با استفاده از روش‌هاي غير نوشتاري و تجربيات اوليا ،همكاران مشاوران و متخصصين تعليم و تربيت به تقويت و پرورش قدرت تفكر و تحليل دانش‌آموزان در ارائه طرح‌ها و روش‌هاي ابتكاري بپردازم. گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي • معم@@وًال آنچ@@ه از رياض@@ي در خ@@انواده ب@@ه ك@@ودك تفهيم ش@@ده آن اس@@ت ك@@ه درس رياضي سخت است .در واق@@ع ،اغلب خانواده‌ه@@ا ب@@ا به‌ك@@ارگيري تش@@ويق و تنبي@@ه تالش دارند كه به كودك بفهمانند رياضي درسي غ@@ير از دروس ديگ@@ر اس@@ت ت@@ا حتم@‌ًا ك@@ودك ب@@راي ي@@ادگيري آن مل@@زم ش@@ود وقت زي@@ادتري ص@@رف كن@@د .ب@@ه اين ت@@رتيب درس رياض@@ي و بخص@@وص انج@@ام تك@@اليف رياض@@ي ب@@راي كودك@@ان ب@@ه مشكلي غير قابل عالج مبدل مي‌شود. • امسال كه در پاي@@ة دوم ابت@@دايي مش@@غول ت@@دريس ب@@ودم ،همچ@ون س@الهاي گذش@ته، وضعيت كالس رياضي به گ@@ونه‌اي ب@@ود ك@@ه دانش‌آم@@وزان ب@@ه بهانه‌ه@@اي مختل@@ف مي‌خواستند از انجام تكاليف رياضي شانه خ@@الي كنن@@د .اين وض@@عيت كالس ،چ@@ه براي من و چه براي دانش‌آموزان ،بسيار ناخوش@@ايند و كس@@الت‌آور ب@@ود .نداش@@تن تمرين كه باعث كاهش مهارت در انجام تكاليف مي‌شد ،سبب شده بود كه نمرات مستمر دانش‌آم@@وزان ن@@زول كن@@د ،ل@@ذا تص@@ميم گ@@رفتم ب@@ا مطالع@@ه در اين زمين@@ه و مشورت با صاحب‌نظران ،تغييري در اين وضعيت ايجاد كنم و مشكل را تا آنجا كه ممكن است حل نمايم .براي اين كار ب@@ا خ@@ود دانش‌آم@@وزان مش@@ورت ك@@ردم و سؤالهايم را اين چنين مطرح نمودم: گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي • • • • • -1چرا عده زيادي از دانش‌آموزان از درس رياضي و تكليف آن وحشت دارند؟ -2چرا برخي دانش‌آموزان هنگام انجام تكليف به دردهاي مختلف دچار مي‌شوند؟ -3چرا برخي دانش‌آموزان با فشار خانواده تكليف مي‌نويسند؟ -4چرا برخي دانش‌آموزان رابطة رياضي را با واقعيت هاي زندگي درك نمي‌كنند؟ هر يك از دانش‌آموزان پاسخي ارائه كردند كه با وجود آنكه اغلب آنها واقعيت داشت اما بهانه‌هاي تلخي بود كه موجب مي‌شد دانش‌آموزان از نوشتن تكاليف رياضي امتناع ورزند و سستي كنند گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي • گردآوري اطالعات و شواهد ()1 • ابتدا قبل از هر چيز پرسش‌نامه‌اي جهت بررسي وضعيت خانوادگي و بهداش@@تي دانش‌آموزان براي اوليا فرستادم و از آنها تقاضا كردم كه به پرس @ش‌نامه ج@@واب كامًال درست و واقعي بدهند تا بتوانم از آنها به عنوان ي@@ك رهنم@@ود اس@@تفاده كنم. سپس با همكارانم جلسه‌اي براي جويا شدن علل بي‌عالقگي و فعال نبودن بچه‌ه@@ا در انج@@@ام تك@@@اليف رياض@@@ي تش@@@كيل دادم .در اين جلس@@@ه نظري@@@ات محقق@@@ان و كارشناس@@ان مختل@@ف در اين زمين@@ه را مط@@رح ك@@ردم .همچن@@ان ك@@ه همك@@اران نظريه‌هاي خ@@ود را بي@@ان مي‌كردن@@د ،من ن@@يز تالش مي‌ك@@ردم نك@@ات مهم و عم@@دة صحبت‌هاي آنه@@ا را ب@@ه ط@@ور خالص@@ه يادداش@@ت كنم .جلس@@ة ديگ@@ري ب@@ا م@@دير و معاون محترم دبستان تشكيل دادم .معاون دبستاني به دليل سابقة طوالني در امر تدريس تجربيات گرانقدري داشتند و نكات جالبي را مطرح نمودند. گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي • از جمله آنكه «كودكان ،خالي از اطالعات قرن نوزدهم ناگه@ان ب@ه ك@ودك ممل@و از اطالعات نيمه قرن بيستم مبدل شداند» مدير دبستان پيشنهاد نمودند موض@@وع را با برخي از والدين و صاحب‌نظران مطرح ك@@نيم .ل@@ذا بن@@ا ب@@ه پيش@@نهاد ايش@@ان جلسه‌اي با ب@@رخي از اولي@@اي دانش‌آم@@وزان م@@دير و مع@@اون دبس@@تان و دو نف@@ر از نمايندگان دانش‌آموزان تش@@كيل گردي@@د .من نتيج@@ة ص@@حبت و نظري@@ات وال@@دين را يادداشت كردم .در ضمن از نظرات اس@@اتيد مختل@@ف ك@@ه در ش@@وراهاي متف@@اوت مدرسه‌ دعوت مي‌شدند نيز استفاده كردم. • تجزيه و تحليل اطالعات شواهد ()1 • پس از بررس@@@ي پرس@@@ش نام@@@ه ه@@@ا و مطالع@@@ه كتابه@@@اي زي@@@اد و نظريه‌ه@@@اي دانش‌آم@@وزان ،همك@@اران ،مع@@اونت دبس@@تان ،م@@ديريت دبس@@تان و مش@@اوران و متخصصين اطالعات حاصل از اين فرآيند مورد تجزي@@ه و تحلي@@ل ق@@رار گ@@رفت. اشكاالت تكاليف رياضي تقريبًا مشخص و مواردي كه باي@@د در اين زمين@@ه تغي@@ير و اصالح يابد ،معين شد .خالصه يافته‌هاي تجزيه و تحليل به شرح زير است: گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي • • • • • • • • • • • • • خالصه يافته‌هاي اوليه: برخي از علل فعال نبودن دانش‌آموزان در نوشتن تكاليف رياضي به اين شرح بود: -1همگاني بودن تكليف در سطح كالس -2نداشتن تنوع در تكليف -3بي ميلي بيشتر دانش‌آموزان در تكاليف نوشتاري -4وضعيت آپارتمان نشيني -5شاغل بودن اوليا در زمان طوالني -6وضعيت آپارتمان نشيني -7نداشتن معيار سنجش در ارزشيابي تكليف -8ناآشنايي معلمان به راه‌هاي شكوفا سازي خالقيت كودك -9كار در كالس به روش رقابتي -10كار در كالس به روش انفرادي -11توجه نداشتن دانش‌آموزان به كاربرد رياضي در زندگي روزمره گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي • • • • • • اصول و مباني تكليف رياضي پس از مطالعه كتاب هاي علمي بسيار زياد در اين زمينه و مشورت با اساتيد ،كارشناسان، همكاران ،اولياء دانش‌آموزان و خود دانش‌آموزان اين نتايج حاصل شده كه تكليف در شرايط مناسب در مدرسه و منزل بايد به‌صورت تكليف تمريني ،تكليف آماده سازي تكليف بسطي و امتدادي و تكليف خالقيتي به دانش‌آموزان داده مي‌شود و در نوشتن آنها اصول و مباني ويژه‌اي رعايت گردد .به اين ترتيب كه: -1تكليف بايد به دانش‌آموز ارتقاء دانش ،كسب مهارت و نگرش بدهد. - 2طرح تكليف ،خود نياز به نظرخواهي همكاران مجرب دارد ،نه اين كه براي رفع تكليف و مسئوليت ارائه شود. - 3تكليف بايد بسيار كوتاه (حداكثر پانزده دقيقه) باشد و تمركز ،تفكر و خالقيت در دانش‌آموز به وجود آورد. -4اگر به دانش‌آموز تكليفي داده شود كه دانش‌آموز آن قسمت از درس را نياموخته باشد برايش مشكل و اضطراب‌آور است. گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي • -5تكليف بايد احساس مسئوليت و سرعت انتقال در دانش‌آموز به وجود آورد و طوري تكليف داده شود كه در طول آن دانش‌آموز براي زندگي روزمره كسب تجربه كند. • -6تكليف بايد برپاية عالقه‌مندي دانش‌آموزان يا وقايعي كه در محيط اطراف آنان رخ مي‌دهد ،تعيين شود. • -7تكليف بايد در دانش‌آموز مهارت‌هاي اجتماعي (رعايت نوبت ،ابراز عقيده كردن ،بيان واضح افكار ،تشويق ديگران و )....و مهارت‌هاي تحصيلي (تمرين شفاهي ،بلند فكر كردن) ايجاد كند. گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي • • • • • • • • الف – تكاليف تمريني اين نوع تكليف براي تقويت مهارت و دانش‌هاي كسب‌شده مناسب است و معموًال به‌صورت كتبي (نوشتاري) ارائه مي‌گردد .اين تكاليف جهت تثبيت يادگيري و فعاليت‌هاي خواندن و كارهاي تمريني و انفرادي به كار گرفته مي‌شود .اين نوع تكليف از قديمي‌ترين و باسابقه‌ترين انواع تكاليف است. ب – تكليف آماده‌سازي و آمادگي اين نوع تكليف جهت آماده كردن شاگردان براي درس‌هاي روز بعد به كار مي‌رود و به صورت مطالعة كتاب درسي ،مطالعة خارج از كتاب درسي ،جمع‌آوري مطالب و مواد قبل از كنفرانس در كالس درس، حفظ كردن ،روخواندن و از قبل خواندن دروس انجام مي‌پذيرد. ج – تكليف بسطي و امتدادي اين نوع تكليف شاگرد را فراسوي كارها و فعاليت‌هاي كالس سوق مي‌دهد و موجبات يادگيري ديدگاه‌ها و مهارت‌ها را در موفقيت‌هاي جديد فراهم مي‌آورد .تكليف بسطي به صورت پروژه هاي طويل‌المدت و از طريق فعاليت‌هاي حل مسائل تحقق پيدا مي‌كند. د – تكليف خالقيتي در اين نوع تكليف براي پرورش خالقيت و نوآوري در دانش آموزان تكاليفي پيش‌بيني مي‌شود .هدايت يك فعاليت ناتمام و يا جمله‌سازي از كلمات ارايه شده از جمله محتوايي است كه در تكليف خالقيتي پيش‌بيني مي‌شود. گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي • • • • با بررسي و مطالعة اطالعات جمع‌آوري شده و تجزيه و تحليل هر يك از آنها به اين نتيجه رسيدم كه براي «كيفيت‌بخشي به تكاليف رياضي» با بچه‌ها در سن پايين بايد به روش‌هاي طبيعي و غير رسمي (بازي) با زمان كافي و مواد آموزشي متوسل شوم اكنون به طور اجمالي به توضيح هر كدام از آن روش‌هاخواهم پرداخته: بازي :بازي موجب ايجاد انگيزه مي‌شود و زمينه را براي رقابت سالم آماده مي‌كند بسياري از دانش‌آموزان به بازي عشق مي‌ورزند و در آن حال ،ابتكار و خالقيت آنان بروز داده مي‌شود. زمان :تدريس حل مسئله به زمان احتياج دارد .توجه بايد بر ارتباط ميان مسئله و فرآيندهاي تفكري كه ما را به جواب مي‌رساند ،متمركز شود .به اين سبب دانش‌آموزان بايد براي «هضم كردن» و تفكر كافي در مورد مسئله (يعني زمان براي درك موضوع ،زمان براي كشف مسير حل و زمان براي فكر كردن به جواب) وقت كافي داشته باشند. مواد آموزشي :مواد آموزشي به مثابة پلي ميان زندگي واقعي و كاربردهاي انتزاعي الگوريتها هستند و در مسير درك مطالب درسي كمك قابل توجهي ارائه مي‌نمايند گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي • چگونگي اجراي راه حل ()1 • با بررسي كامل آنچه در «اصول و مباني» و «راه‌هاي پيشنهادي» مطرح شد ،به اين نتيجه رسيدم كه با تمام هدف‌هاي ذكرشده در ابتداي كار «چگونگي كيفيت‌بخشي به تكاليف رياضي» به روش طبيعي (غير نوشتاري) و غير رسمي (بازي) كه مورد عالقة بچه‌هاست ،متوسل شوم ،تا به اين طريق ميل و اشتياق دانش‌آموزان به حل مسئله رياضي بيشتر گردد و محيط را طوري فراهم كنم كه بعد از آنكه داراي انگيزه و عالقه شدند ،كار خودرا از روش طبيعي (غير رسمي) به روش‌هاي رسمي سوق دهند. گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي • • • • • • نمونه‌اي از تدريس (راه حل جديد) تدريس اعداد زوج و فرد تدريس اعداد زوج و فرد در يكي از كالسهايي كه دانش‌آموزان به اردو رفته بودند ،انجام شد. كالس بزرگتر و وسيع‌تر بود و مي‌توانستم با آرامش بيشتر و راحت‌تر تدريسم را به كمك دانش‌آموزان و وسايل موجود در كالس به صورت انفرادي و گروهي انجام دهم. بازي و فعاليت براي همه دانش‌آموزان آزاد و اختياري بود (نُه نفر از دانش‌آموزان كالس در گروههاي سه نفره از طريق گروه‌هاي همياري فعاليت كرده‌اند). مواد و وسايل آموزشي مورد استفاده :كتاب ‌،مداد ،اسباب بازي كودكي ،موزاييك كالسي، طناب ،توپ ،چوب بستني ،ني ،انواع شكالت ،گل فعاليت« :اعداد يك رقمي فرد» :بچه ها با عدد يك شروع به بازي كردند .چند نفر از بچه‌ها از روي يك موزائيك پريدند ،عده‌اي با يك بار طناب زدن ،بعضي با يك شكالت يا گز ،ساحل با راه انداختن عروسك و طي كردن يك متر راه ،پريسا :من يك نفرم ،خدا يكي است ،كلمه هللا يك تشديد دارد .زهرا :قرآن يكي است ،كلمه زهرا يك نقطة دارد .شادي :من يك سر ،و يك قلب دارم ،يگانه :خورشيد و ماه ،آيدا :هر انسان يك ستاره در آسمان دارد. گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي • • • • « اعداد يك رقمي زوج » :پريدن روي دو موزاييك ‌2،يا 4بار توپ را به زمين زدن مريم :دو چشم ،دو گوش ،دو دست و پا دارم .اعضاي دوتايي بدنم يار و دوست يكديگرند. بدين ترتيب تمام اعداد يك رقمي زوج و فرد تمرين شد. اعداد دو رقمي زوج و فرد :عده‌اي از بچه ها با دسته‌بندي (ده‌تايي) و به كمك شكالت و گز به بازي زوج و فرد پرداختند ،از جمله يگانه مقدار زيادي از شكالت‌ها را برداشت و بين بچه‌ها تقسيم كرد و قبل از تقسيم كردن گفت :بچه ها پيش‌بيني كنيد تعداد شكالتي كه تقسيم مي‌كنم زوج است يا فرد؟ پيش‌بيني هر كس درست باشد يك شكالت به عنوان جايزه به وي داده خواهد شد. گروهي هفت نفره قايم باشك بازي مي‌كردند .گروهي دوازده نفره ،طناب‌بازي مي‌كردند .يك سر طناب بوسيله هفت نفر و سر ديگر طناب توسط پنج‌نفر كشيده مي‌شد .چهار نفر از دانش‌آموزان ،بي‌صدا و به كمك هم با كلمات نقطه‌دار و تشديددار جدول ساخته و ارائه دادند گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي • • • • • • • گردآوري شواهد ()2 از تحولي كه در روحية دانش‌آموزان به وجود آمد و از رضايت خاطر همكاران و اوليا تصميم گرفتيم دربارة آنچة انجام داده‌ايم ،اطالعات دقيق‌تري را جمع آوري كنيم .يك جلسة مشترك با مديريت دبستان ،معاونت و بعضي از همكاران و چند تن از اولياي دانش‌آموزان برگزار نموديم .در اين جلسه راه‌هايي را جهت مطلع شدن از نتايج كار پيش‌بيني كرديم ،از جمله: -1ارزشيابي در حضور همكاران از بعضي از مباحث كتاب رياضي مخصوصًا محور اعداد ،متر و سانتي‌متر ،زوج و فرد و نيز ارزشيابي از مبحث “كمتري و بيشتري و روي هم ”كه به صورت يك واقعيت روزمره توسط دانش‌آموزان با خريد از سوپر انجام شد. -2مقايسة نمرات دانش‌آموزان با آزمون‌هاي مستمر كه قبًال از هر بخشي گرفته شد. - 3ارزشيابي در ماه فروردين در حضور رابط تحقيقات منطقه ......تحت عناوين (كمتري يا بيشتري روي هم) انجام شد .انتخاب دانش‌آموزان نيز توسط ايشان انجام شد و نتيجه بسيار عالي بود .ايشان از تفكر ،خالقيت و اعتماد به نفس دانش‌آموزان بسيار خوشحال شدند و همگي را مورد تشويق قرار دادند. - 4يك ارزشيابي در حضور معاونت آموزشي منطقه ....تهران ،مديريت و معاونت دبستان و كلية همكاران انجام شد كه نتيجة كار بسيار موفقيت‌آميز بود. -5ارزشيابي دانش‌آموزان از عناوين زوج و فرد در حضور اوليا كه نتيجة پربار آن باعث مسرت خاطر آنان گرديد. گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي • ارزيابي از نتايج راه حل اجرا • بعد از اينكه اطالعات الزم دربارة چگونگي اجرا و نتايج آن جمع‌آوري شد و گزارش‌ها در اختيار مدعوين قرار گرفت ،با توجه به نظرات و انتقادهاي اظهار شده ،در جلسه با معلمان و افراد متخصص و مشاوران در اين طرح ،تالش كرديم كاستي‌هاي نظري و عملي خود را تا آنجا كه مي‌توانيم ،برطرف كنيم .شواهد نشان داد كه روش‌هاي متنوع غير رسمي (بازي) و رسمي (گروه‌هاي همياري) انجام شده بسيار مؤثر واقع شده است؛ به طوري كه از دي‌ماه تا فروردين ماه ،كل دانش‌آموزان به سطوح مطلوب علمي رسيدند. گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي • • • • • • • • • خالصة نتايج از آنچه گذشت مي‌توان نتيجه گرفت كه با اجراي اين روش‌ها: -1دانش‌آموزان به انجام تكاليف فوق‌العاده عالقه‌مند شدند و شور و نشاط آموختن در كالس به‌وجود آمد. -2تقريبًا تمام بچه‌ها در انجام تكاليف خودكفا شدند (خود ،طراح مسئله و قادر به حل آن شدند) -3دانش‌آموزان به اين نتيجه رسيدند به طور غير نوشتاري كه مورد عالقه خاص بچه‌هاست نيز مي‌توان تكليف انجام داد. - 4والدين از بابت انجام تكاليف فرزندانشان بسيار خوشحال و احساس رضايت مي‌كردند. تصميم نهايي توصيه مي‌كنم خانواده‌ها از زمان كودكي فرزندانشان ،آنها را با واقعيت‌هاي روزمرة زندگي و با اصول و مباني رياضي آشنا كنند .براي آموزش اوليه رياضي ،با كودك در سنين پيش‌دبستاني به روش‌هاي طبيعي (بازي) زمان كافي و يا مواد آموزشي كار كنند .در اين صورت هنگامي كه به سن مدرسه مي‌رسند داراي قدرت تفكر ،تخيلي ،خالقيت حس خودباوري و اعتماد به نفس خواهند شد. اين شيوه تدريس براي دروس ديگر كه خانواده‌ها به دليل مشكالت خاص اقتصادي ،فرهنگي و اجتماعي و ....نمي‌توانند مشكل‌گشاي فرزندانشان باشند بسيار شيرين ،گيرا و جذاب و در نهايت موفقيت آميز خواهد بود. موضوع :چگونه مي‌توانم ضعف پيشرفت تحصيلي دانش‌آموزانم را در كالس پنجم ابتدايي كاهش دهم؟ صديقه رفعت‌پور • توصيف وضعيت موجود • به عنوان آموزگاري با تجربة 15سال تدريس در دورة ابتدايي ،همواره به ضعف تحصيلي دانش‌آموزان به عنوان مشكلي كه مي‌تواند با تعامل ميان عوامل آموزشي حل شود ،نگاه نموده‌ام .در سال جاري از تجربه‌هاي خود براي حل مشكل دانش‌آموزان پاية پنجم ابتدايي در درس رياضي بهره برده‌ام .در كالس مورد مطالعه مشكل سال‌هاي قبل ،يعني ضعف پيشرفت رياضي ،در اغلب دانش‌آموزان خودنمايي دارد .هنوز ضرب‌ها را حفظ نيستند ،ضرب چند رقمي يا عامل صفر در ضرب خوب انجام نمي‌شود .تقسيم از سمت راست حل مي‌شود .از همه بدتر توانايي حل مسئله و مباحث مربوط به مساحت و متر و كيلوگرم است .ضعف تحصيلي دانش‌آموزان در اين درس مي‌توانست با پايين آوردن اعتماد به نفس دانش‌آموز ،در موقعيت آموزشي ساير دروس نيز تسري يابد و آيندة تحصيلي دانش‌آموزان را با مشكل مواجه كند .به عنوان معلم بايد چاره‌اي مي‌انديشيد و مشكل را حل مي‌كردم. گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي • گردآوري اطالعات مرحلة اول (شواهد نوع اول) • بايد مشكل را در ابعاد مختلفش شناسايي مي‌كردم .براي حل مشكل ابتدا بايد آن را به درستي تشخيص داد .دانش‌آموزان در چه زمينه‌هايي مشكالت بيشتري دارند؟ • گسترة مشكل در ميان دانش‌آموزان چقدر است؟ براي نيل به اين اطالعات طي يك آزمون معلم ساخته وضعيت درسي ش‌آموزان را اندازه گرفتم .نتيجة اين آزمون در جدول شمارة دان ‌ « »1ارائه شده است .گفتني است اين آزمون دربرگيرندة مطالب ارائه شدة رياضي در پايه‌هاي سوم تا پنجم بود. گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي • تجزيه و تحليل اطالعات • اطالع@@ات دري@@افتي مش@@خص ك@@رد ك@@ه دانش‌آم@@وزان عالوه ب@@ر مش@@كالت يادگيري مفاهيم پاية پنجم ،بعضًا مفاهيم آموزشي را در پايه‌هاي پايين‌تر نيز ف@@را نگرفته‌اند .بنابراين دانش‌آموزان براي رسيدن به اه@@داف آموزش@@ي در پاي@@ة پنجم بايد تحت پوشش آموزش‌هاي جبراني قرار گيرند .البته با توجه به تفاوت ضعف در افراد ،پيش‌بيني آموزش‌هاي ويژه متناسب با نيازهاي هر يك ن@@يز باي@@د م@@ورد توجه قرار گيرد .اطالعات نشان داد ك@ه مش@@كل در ابع@@اد مختل@ف ،ب@روز نم@وده است .در برخي موضوعات بايد تالش اساسي و مداوم صورت پ@@ذيرد و ب@@رخي از موضوعات ديگر با تالش كمتري قابل انجام هستند .ضرب و تفريق و محيط و نسبت ،خمس ،مفهوم وزن و درصد محتاج كار بيش@@تري اس@@ت و عددنويس@@ي، بخش‌پذيري و كسر مساوي با كوشش كمتري قابل بهبود است. گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي • • • • • • • • • • • انتخاب و اجراي راه حل براي انتخاب راه حل تالش گسترده‌اي را آغاز نمودم .دانش‌آموزان ،اوليا و همكاران را براي رفع اين مشكل به كمك طلبيدم و به مطالعات مربوط به موضوع براي شناسايي چارة كار مراجعه كردم .با جمع‌بندي فعاليت‌هاي اين مرحله راه حلي را با ويژگي‌هاي زير انتخاب و به‌كار گرفتم: .1نظم و ترتيب ارائه مطالب كتاب را تغيير دادم. .2مطالب را از ساده به مشكل دسته‌بندي كردم. .3موارد كاربرد هر مبحث رياضي را دقيقًا مشخص كردم. .4زيرمجموعه هر مطلب را در پايه‌هاي قبل پيدا نمودم و در تدريس از آن به عنوان يك پيش سازمان دهنده استفاده كردم. .5وسايل كمك آموزشي متناسب با هر بحث را مورد استفاده قرار دادم. .6مفاهيم ذهني را با بهره‌گيري از موقعيت واقعي ،عيني و ملموس نمودم. .7از شعر يا داستان يا كدهاي مشخص براي تدريس استفاده كردم. .8تكاليف انفرادي را در كنار تكاليف عمومي تعيين ارائه نمودم. . 9سعي كردم كالس درس رياضي لبريز از شادي و نشاط شود تا وهم و ترس از آن از بين برود. گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي • • • • • • • • • .10مشاركت دانش‌آاموزان را در فرآيند تدريس تضمين نمودم. .11از وسيلة تشويق و تنبيه بهره گرفتم. .12از كارتون‌ها و مفاهيم خنده‌دار براي نام‌گذاري مباحث استفاده كردم؛ مانند سرزمين آدم كوچولوها براي اعشار. .13تعدادي جدول به نام گنگ طراحي كردم كه با ماژيك هر جلسه مفاهيم پايه‌اي دوره مي‌شد.  =   براي ضرب و يا  =    مثل: براي جمع و تفريق يك رقمي .14از ظرفيت اوليا بهره گرفتم. .15در بعضي مواقع با گفتن جمله‌اي «من هم نمي‌دانم بيا با هم پيدا كنيم»، دانش‌آموزان را وادار به تالش و كوشش كردم. و.... گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي • گردآوري اطالعات مرحله دوم (شواهد نوع دوم) • اجراي شيوة پيش‌بيني شده به‌طور محسوس از بهبودي وضع موجود حكايت داشت .پس از مدتي براي ارزيابي اقدام خود با آزموني نسبتًا مشابه آزمون اول به اندازه‌گيري دانش رياضي دانش‌آموزان پرداختم .اين اطالعات قضاوت پيرامون انتخاب را براي من هموار كرد. گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي گزارش فعاليت اقدام‌پژوهي • فراواني نمرات باالي پانزده و ميانگين نمرات در مرحلة دوم به‌طور محسوسي افزايش يافت .در مرحله اول ده نفر نمرة پايين‌تر از ده داشتند ،در حالي‌كه در مرحلة دوم فردي نمرة پايين‌تر از يازده نداشت. • اطالعات مذكوربخشي اقدام را مورد تأييد قرار داد، اما براي رسيدن به وضعيت مطلوب بايد بيش از اين تالش كنم .هنوز به موقعيت مطلوب دست نيافته‌ام .بنابراين بر حسب اين تجربه به اجراي فعاليتي اثربخش‌تر مي‌انديشم. فعاليتي كه بتواند..... ج )چكيده 15فعاليت اقدام‌پژوهي • )1چگونه مي‌توان با توجه به علئيق دانش‌آموزان به حل مشكالت آموزشي امالء پرداخت • فاطمه اكبرزاده • هدف اين پژوهش باال بردن عملكرد دانش‌آموزان پاية پنجم ابتدايي در درس امال مي‌باشد .با شناسايي مشكل و استفاده از روش‌هايي از قبيل :ساختن حروف با حبوبات و پولك ،استفاده از كتاب حروف الفبا ،تصحيح كردن امالي دانش‌آموزان توسط يكديگر، گفتن ديكتة پاي‌تخته‌اي به دانش‌آموزان و اصالح آن توسط دانش‌آموز ديگر ،روخواني با صداي بلند و اختصاص تكاليف جبراني براي دانش‌آموزاني كه پيشرفت كمتري دارند؛ وضعيت موجود بهبود قابل مالحظه‌اي يافت. چكيده 15فعاليت اقدام‌پژوهي • )2ارائه الگوي تفكر استقرايي در آموزش درس علوم • ناهيد فرقاني • زماني‌كه‌ دانش‌آموزان پاية سوم دبستان در فهم مطالب مربوط به بخش مهره‌داران در كتاب علوم مشكل داشتند .پژوهشگر دريافت كه تنها توسط شيوه سنتي نمي‌تواند در تحقق اهداف مؤثر گردد .لذا تصميم گرفت تا از روش تلفيقي ،شيوة تفكر استقرايي و دريافت مفهوم استفاده نمايد .فعاليت‌هاي اين روش داراي مراحلي است كه عبارتند از :تكوين مفهوم ،تفسير مطالب و كاربرد اصول پس از اجراي اين شيوه محقق مشاهده كرد كه دانش‌آموزان به راحتي مي‌توانستند تكاليف مربوط به بخش مهره‌داران را انجام دهند .عالوه بر آن همكاري و همياري گروهي هم در بين آنها به‌وجود آمده بود. چكيده 15فعاليت اقدام‌پژوهي • )3راه‌هاي رفع مشكالت يكي از دانش‌آموزان در درس امالء • فروزنده فروغي • هدف اين پژوهش رفع مشكل يكي از دانش‌آموزان پايه پنجم ابتدايي در درس امالبود .پس از بررسي ،مشخص شد كه استفاده از روش‌هاي سنتي براي حل مشكل كارساز نمي‌باشد .در نتيجه تصميم گرفته شد تا از روش‌هاي نوين استفاده گردد .ابتدا با برقراري رابطة صميمانه ،عالقه و انگيزه در دانش‌آموز افزايش يافته ،سپس با يادداشت كردن اشتباهات متعدد (با توجه به فراواني آنها) به علت بروز مشكل و كوشش در برطرف نمودن آن پرداخته شد .با اجراي راه‌حل‌ها به‌تدريج تعداد اشتباهات كم شد .اين امر منجر به ايجاد شادماني و دلگرمي بيشتر در دانش‌آموز گرديد. چكيده 15فعاليت اقدام‌پژوهي • )4چگونگي ارتقاء سطح نمرات ديكته در دانش‌آموزان كم‌توان ذهني پاية دوم‌ابتدايي • فرزانه رفعي ،پروين قربانيان • اين پژوهش به منظور ارتقاي سطح نمرات ديكتة يكي از دانش‌آموزان كم‌توان ذهني پاية دوم ابتدايي صورت گرفت مشكل اين دانش‌آموز كه اشكال در يادگيري حروف الفباي فارسي بود .پس از شناسايي علل عمده ضعف (كه عبارت بودند از :عدم شناخت حروف الفباي فارسي و بيسوادي والدين) و پس از مشورت با همكاران و مطالعة كتب تصميم به اجراي طرحي نو گرفته شد. اين طرح استفاده از الفباي دستي اشاره‌اي به شكل نوشتاري حروف و كامًال متفاوت از الفباي اشاره‌اي ناشنوايان بود .طرح مورد نظر به دليل ملموس بودن براي دانش‌آموزان كم‌توان ذهني منجر به شناخت حروف و افزايش قابل مالحظة نمرات ديكتة مورد مطالعه گشت. چكيده 15فعاليت اقدام‌پژوهي • )آموزش در كالس همراه با عروسكي بنام قلي • منصوره عليون‌مقدم • پژوهشگر به منظور رفع مشكالت يكي از دانش‌آموزان پاية دوم ابتدايي كه عبارت بودند از :بي‌عالقگي به مدرسه ،ترس از مدرسه ،عدم همكاري با معلم ،عدم انجام تكاليف به طور منظم ،گوشه‌گيري و انزواطلبي ،ضعف درسي و ...از روشي ساده و جّذ اب يعني استفاده از عروسكي به نام قلي بهره برده است .ابتدا از طريق محبت و تشويق او را به مدرسه و درس عالقمند ساخته، سپس عروسك را به عنوان نمايندة خود و ناظر به همراه دفتر ارتباطي بين خانه و مدرسه براي چند روزي به خانة دانش‌آموز فرستاده است .عالوه بر مزبور نامبرده از روش‌هاي ديگر مانند :آموزش برخي مطالب سال قبل به‌طور انفرادي ،تأييد نكات مثبت دانش‌آموز و تشويق او ،دادن مسئوليت ،استفاده بيشتر از وسايل كمك آموزشي و ...پژوهشگر توانست مشكالت درسي و اخالقي او را كاهش دهد .اين امر توسط همكاران در مدرسه و اولياي دانش‌آموز مورد تأييد قرار گرفت. چكيده 15فعاليت اقدام‌پژوهي • )6روشي نو براي تدريس درس جغرافياي پاية چهارم ابتدايي • مريم ياري • هدف اين پژوهش برطرف نمودن مشكالت يادگيري درس جغرافياي دانش‌آموزان پايه چهارم بود كه در مواردي مانند :عدم توانايي در مشخص كردن جايگاه‌ها و خصوصيات يا محصوالت هر ناحيه ،اضطراب از امتحان، پايين بودن سطح نمرات اين درس و تلقي كردن درس جغرافيا به عنوان درسي مشكل جلو پيدا نموده‌ است .با توجه به مشكالت موجود تصميم گرفته شد از نقشه ،كارت‌هاي مجسم ،مشاركتي كردن تدريس بين آموزگار و دانش‌آموز و عيني كردن تدريس استفاده شود .با ادامه اين روند مشاهده گرديد كه به تدريج نمرات دانش‌آموزان در آزمون‌هاي نوبت اول و دوم افزايش يافته و احساس رضايت و عالقمندي در بين دانش‌آموزان نسبت به درس جغرافيا به‌وجود آمده است. چكيده 15فعاليت اقدام‌پژوهي • • • ) شيوه‌هاي فعال‌سازي دانش‌آموزان براي مشاركت در آموزش و امور مدرسه ميكائيل رسول‌زاده با توجه به اهميت موضوع مشاركت دانش‌آموزان در امور مدرسه و تأثيرات تجربه‌هاي مشاركتي آنها در زندگي آينده‌شان ،پژوهشگر بر آن شد تا وضعيت مشاركت دانش‌آموزان در امور مدرسه را بهبود دهد و نتايج ارزندة آن‌را در زندگي فعلي و آينده آنها لمس نمايد .لذا به منظور گردآوري اطالعات از روش‌هاي مشاهده ،مصاحبه و پرسشنامه استفاده شد .پس از تجزيه و تحليل اطالعات به منظور رفع مشكل از روش‌هايي مانند :گروه‌بندي دانش‌آموزان كالس ،اجراي روش يادگيري از طريق همياري ،انتخاب نمايندة كالس توسط آراء دانش‌آموزان ،سپردن مسئوليت‌هاي مختلف مدرسه به دانش‌آموزان ،تشكيل كانون‌هاي مختلف و عضويت در يكي از آنها ،واگذاري مسئوليت‌هايي به هر يك از كانون‌ها ،برگزاري شوراي مدرسه و شهردار مدرسه ،تهيه برنامه امتحاني كالس توسط دانش‌آموزان و همبستگي مّلي و مذهبي استفاده گشت .همة راه‌حل‌هاي به كار برده شده منجر به افزايش حس مشاركت دانش‌آموزان در مدرسه و خانه و ...شد به نحوي كه آنها توانستند با حضور فعال خود مقام‌هاي عالي‌اي را در المپيادها و مسابقات كسب نمايند. چكيده 15فعاليت اقدام‌پژوهي • )8ارتقاي يادگيري در آموزش افراد لمسي • افتخار جوانبخت • هدف اين پژوهش رفع مشكل يادگيري فارسي و رفتاري يكي از دانش‌آموزان پاية اول ابتدايي بود .پس از بررسي‌هاي زياد و مطالعة كتب و صحبت با متخصصان معلوم گشت كه دانش‌آموز مزبور لمسي بوده و يادگيري‌اش از طريق لمس صورت مي‌گيرد. لذا پژوهشگر تصميم گرفت با تهيه كتابچة پارچه‌اي كه بر روي آن حروف الفباي فارسي دوخته شده بود و برش مصوت‌ها بر روي مقوا ،كار آموزش را انجام دهد .پس از ماه‌ها طبق نظر ديگر همكاران معلوم گشت كه دانش‌آموز توانسته حروف را به‌درستي بشناسد .همين امر منجر به كاهش اختالالت رفتاري او شد. چكيده 15فعاليت اقدام‌پژوهي • )9استفاده از رشته‌هاي مختلف هنري در تدريس تعليمات ديني • جواد حسين‌زاده • هدف از پژوهش مذكور اين است كه با استفاده از هنر بتوان در مدارس راهنمايي به افق‌هاي روشن معنويت رسيده و درس تعليمات ديني را به دانش‌آموزان آموزش داد .پژوهشگر با بهره‌گيري از كمك همكاران و مشورت با متخصصان هنر و دين كار خود را آغاز كرد .ابتدا با معرفي جايگاه هنر و زيبايي در دين ،انگيزه و عالقه دانش‌آموزان را نسبت به درس مذكور باال برده ،سپس با استفاده از روش‌هايي مانند سرود ،نمايش ،نقاشي تصوير ذهني، خوشنويسي ،داستان و نقاشي توأم ،گرافيك ،عكاسي و حجم‌سازي توانست معجزة هنر را در تدريس ديني مشخص كند .اين امر باعث شد تا شور و اشتياق بچه‌ها نسبت به درس تعليمات ديني افزايش يابد و آنها نمرات بهتري را از اين درس كسب نمايند. چكيده 15فعاليت اقدام‌پژوهي • )10چگونگي ترغيب دانش‌آموزان به انجام فعاليت‌هاي عملي درس حرفه‌وفن • ربابه معماري‌بناب ،فرحناز ميثاقي و ريحانه ناصري • در پژوهش مزبور هدف ايجاد هماهنگي ميان مغز با دست ،تقويت روحيه انجام كار گروهي در دانش‌آموزان ،ايجاد زمينه براي شكوفايي استعدادهاي علمي و عملي ،پرورش خالقيت ،آشنايي با فرآيند طراحي و آشنايي دانش‌آموزان با مشاغل مختلف موجود در محيط زندگي بود .كه براي نيل به آنها از روش‌هايي از قبيل :مشخص نمودن شيوه ارزشيابي از كارهاي عملي براي دانش‌آموزان ،توجه به ميزان همكاري و خالقيت ،نظم و دقت و ،... برگزاري نمايشگاهي از كارهاي دستي و جلوگيري از اجبار دانش‌آموزان به انجام كارهايي كه به آن عالقه ندارند ،استفاده گرديد. چكيده 15فعاليت اقدام‌پژوهي • )11افزايش ميزان دقت ديداري و شنيداري دانش‌آموزان پيش‌دبستاني • فهيمه موچاني • هدف پژوهش مذكور افزايش قدرت تشخيص و ميزان دقت در دانش‌آموزان پيش‌دبستاني به جهت استفاده بهينه از فضاي زندگي اطرافشان بود .به منظور نيل به اهداف فوق از روش‌هايي مانند :بازي ببين و بگو در اشكال مختلف ،استفاده از روش دريافت مفهوم در زمينة زبان‌آموزي ،شناسايي و اصالح اشتباهات يك متن غلط خوانده شده ،دادن تصاوير جهت رنگ‌آميزي مورد خاص به صورت پراكنده و پيچيده كردن اشكال استفاده گرديد .تشويق دانش‌آموزان و همكاري مدير آموزشگاه نتيجه حاصل از اين رويكرد‌بود. سرعت عمل و دقت نوآموزان در اين مسير در حد محسوسي افزايش يافته و به كارهايي كه خواسته شده بود ،عالقه نشان‌دادند. چكيده 15فعاليت اقدام‌پژوهي • )12كاربرد الگوهاي تدريس در كالس‌هاي درس مدرسه‌ي ما • زهره رهسپار • هدف از اجراي اين پژوهش آن بود كه معلمان از روش‌هاي الگوهاي تدريس به‌ويژه جديد در كالس‌هاي درس استفاده نمايند. روش‌هاي به كار گرفته شده عبارتند از :معرفي كتاب‌هايي در زمينه الگوهاي نوين تدريس ،معرفي روش تدريس به معلمان به صورت ماهانه و پي‌گيري آن توسط معلمان ،ترويج الگوي تفكر استقرايي، ترويج الگوي دريافت مفهوم و الگوي بديعه‌پردازي .به مرور تمامي معلمان جذب اين روش شده و دانش‌آموزان عالقه بسيار زيادي نسبت به يادگيري درس و مدرسه از خود نشان‌دادند. چكيده 15فعاليت اقدام‌پژوهي • )13روش‌هاي مناسب استفادة مفيد از زمان در كالس زيست‌شناسي دورة پيش‌دانشگاهي • محبوبه جمالي‌نسب • پژوهش مذكور به منظور افزايش انگيزه و بهره‌وري كالس زيست‌شناسي و تفهيم مطالب براي دانش‌آموزان دوره پيش‌دانشگاهي صورت گرفت. پژوهشگر براي رسيدن به اهداف فوق راه‌حل‌هايي را به كار گرفت كه عبارت بودند :تهية برنامه‌هاي آموزشي به صورت طرح‌هاي روزانه ،هفتگي يا ماهانه براي دانش‌آموزان ،تغيير در روش تدريس و اجراي طرح‌هاي جديد تدريس، تقسيم كار بين گروه‌هاي دانش‌آموزي؛ سازمان دادن فعاليت‌هاي كالسي ،تهية كتابخانه در كالس ،ايجاد تغيير در ظاهر كالس و نصب ُبرد زيست‌شناسي، برگزاري گردش‌هاي علمي و تفريحي و داشتن چهارچوب جامع تدريس حرفه‌اي .فعاليت‌هاي به كار گرفته شده منجر به اين نتيجه گرديد كه نمرات دانش‌آموزان بهتر و انگيزه و عالقة آنان به درس زيست‌شناسي بيشتر شود. چكيده 15فعاليت اقدام‌پژوهي • )14ضعف در يادگيري صحيح درس توليد مثل در گياهان و چرخه‌هاي زندگي گياهي در سال سوم تجربي • خوشرو رحيم‌زاده • هدف پژوهش مزبور اين بود كه مطالب و بخش‌هاي مربوط به گياهان كتاب زيست‌شناسي براي دانش‌آموزان قابل فهم و مأنوس باشد و تدريس از حالت تئوري صرف خارج شود تا از اين طريق عالقة دانش‌آموزان به اين درس افزايش يابد .به همين منظور پژوهشگر روش‌هايي را به كارگرفت كه عبارت بودند از :آوردن نمونه‌هايي از گياهان به كالس توسط دانش‌آموزان، استفاده از ميكروسكوپ توسط دانش‌آموزان جهت درك تفاوت‌ها ،خشك كردن نمونه‌هاي گياهي و جمع‌آوري آنها به‌صورت يك مجموعه توسط دانش‌آموزان و آموزش جديدترين اطالعات در زمينة خواص دارويي گياهان .روش‌هاي به كار برده شد باعث گرديد تا دانش‌آموزان در فراگيري درس فعال و عالقمند شوند، به گونه‌اي كه حتي با انجام كارهاي عملي قصد شركت در جشنوارة خوارزمي را داشتند. چكيده 15فعاليت اقدام‌پژوهي • )15فعال‌سازي دانش‌آموزان سال سوم راهنمايي در درس هنر • روح‌اله مالمير • هدف پژوهش پرورش خالقيت‌ها و ايجاد گسترش مهارت‌هاي حسي ،ذهني و دستي در زمينه‌هاي مختلف هنري در دانش‌آموزان بود .براي رسيدن به اين هدف از راهكارهاي گفتگو در كالس ،كار گروهي ،بازديد ،فيلم ،تماشاي كار هنري ديگر دانش‌آموزان ،به كارگيري وسايل جديد طراحي يا نقاشي ،استفاده شد .نتيجة به كارگيري روش‌هاي نامبرده منجر به افزايش عالقة دانش‌آموزان به درس هنر و آشنايي آنها با كارهاي جمعي و گروهي گرديد. د ) عناوين 115طرح از فعاليت‌هاي معلمان پژوهنده (موضوعات اقدام‌پژوهي) •• •• •• •• •• •• •• •• •• •• •• •• •• •• تحصيليسميه. پيشرفتتحصيلي درپيشرفت ورزشدر تأثيرورزش تأثير سميه. پنجمابتدايي. پايهپنجم ‌آموزپايه ‌آموز يكداندانش فارسييك اماليفارسي ضعفامالي عللضعف بررسيعلل بررسي ابتدايي. ش امريادگيري. درامر ‌آموزاندر ‌آموزان عاليقداندانش استفادهازازعاليق نحوةاستفاده نحوة يادگيري. ش كمككنم؟ رياضيكمك درسرياضي دردرس ‌آموزاندر ‌آموزان پيشرفتداندانش ‌توانمبهبهپيشرفت ‌توانم چگونه كنم؟ ش چگونهمميي ‌وفن. عمليحرف ‌هايعملي ‌هاي انجامفعالي ‌آموزانبهبهانجام ‌آموزان ترغيبداندانش چگونگيترغيب چگونگي ‌وفن. حرفهه فعاليتت ش ‌آموزان. انشانويسيداندانش مشكلانشانويسي حلمشكل حل ‌آموزان. ش حلآن. راهحل فاطمهووراه پرخاشگريفاطمه عللپرخاشگري بررسيعلل بررسي آن. گفتاريمهدي. مشكالتگفتاري حلمشكالت نحوةحل بررسينحوة بررسي مهدي. ‌آموزان. يكيازازداندانش بدخطييكي مناسبووبدخطي يادگيريمناسب عدميادگيري عللعدم علل ‌آموزان. ش ‌وفن. درسحرف دردرس ليالدر ‌سازيليال ‌سازي فعا ‌وفن. حرفهه فعالل كمكآموزشي. وسايلكمك استفادهازازوسايل معلمانبهبهاستفاده ترغيبمعلمان ‌هايترغيب ‌هاي راه آموزشي. راه برايپژوهش. ‌آموزانبراي ‌آموزان ‌سازيداندانش ‌سازي شيوهفعا شيوه پژوهش. ش فعالل زبانانگليسي. واژگانزبان يادگيريواژگان آموزشيبربريادگيري ‌هايآموزشي ‌هاي تأثيرباز تأثير انگليسي. بازيي اولراهنمايي. كالساول دركالس نگارشدر مشكلنگارش عللمشكل علل راهنمايي. عناوين 115طرح از فعاليت‌هاي معلمان پژوهنده (موضوعات اقدام‌پژوهي) • • • • • • • • • • • • • • • بررسي علل ناتواني رضا در پاسخ دادن به سؤاالت شفاهي. فعال‌سازي دانش‌آموزان در كار گروهي علوم. افزايش مشاركت دانش‌آموزان در درس زبان انگليسي. تقويت روخواني كتاب فارسي پنجم. شيوة فعال‌سازي دانش‌آموزان براي مشاركت. چگونگي ترغيب دانش‌آموزان به كار عملي حرفه‌وفن. چگونه مي‌توان دانش‌آموزان را به تمركز بيشتر بر محتوا برانگيخت؟ راهي نو براي تقويت تفكر در دانش‌آموزان. ارائه راه حل جهت تدريس مطلوب درس اجتماعي. چگونه مي‌توانم روش صحيح درس خواندن را به دانش‌آموزان بياموزم؟ چگونه مي‌توانم مشكل انضباطي دانش‌آموزان را حل كنم؟ چگونه مي‌شود با استفاده از طنز عالقة دانش‌آموزان به درس عربي را بيشتر كرد؟ چگونه روخواني دانش‌آموزان را در پاية اول تقويت كنيم؟ راه‌هاي تقويت عالقه دانش‌آموزان در يادگيري زبان. چگونه مي‌توانم روش تدريس خود در انگليسي را بهبود بخشم. عناوين 115طرح از فعاليت‌هاي معلمان پژوهنده (موضوعات اقدام‌پژوهي) • • • • • • • • • • • بررسي علل كندي دانش‌آموزان نابينا در انجام تكليف. استفاده از بشقاب پرندة اعداد در آموزش اعداد تركيبي. چگونه مفهوم نقشه را بياموزم؟ چگونه مي‌توانم مشكل سستي يكي از دانش‌آموزان در انجام تكليف را حل كنم؟ بررسي تأثير كارگروهي بر ميزان فرايند يادگيري. بهبود روش‌هاي يادگيري ضرب اعداد چند رقمي در عددهاي چند رقمي. ارائه تجربه‌اي موفق در ارائة الگوي تفكر استقرايي در دانش‌آموزان. چگونه توانستم عادت سرقت دانش‌آموزان را اصالح كنم؟ فعال‌سازي دانش‌آموزي در انجام تكاليف درس. بررسي علل عدم مشاركت دانش‌آموزان در فعاليت‌هاي كالس. راهبرد ارتقاي انگيزش دانش‌آموزان ديرآموز. عناوين 115طرح از فعاليت‌هاي معلمان پژوهنده (موضوعات اقدام‌پژوهي) • • • • • • • • • • • • • راه‌هاي افزايش تمركز دانش‌آموزان در كالس درس. نقش ماكت‌هاي دست‌ساز در پيشبرد يادگيري. چگونه مي‌توان عقب‌ماندگي ناشي از كمبود گنجينه لغات دانش‌آموزان را جبران كرد؟ ارتقاي يادگيري در آموزش افراد لمس. بررسي استفاده از سؤاالت تصويري براي يادگيري دانش‌آموزان. شيوه‌هاي فعال‌سازي دانش‌آموزان در درس فارسي و ديكته. راه‌هاي كاهش پرخاشگري در دانش‌آموزان دختر پنجم ابتدايي. چگونگي كيفيت‌بخشي به تكاليف رياضي. چاره‌انديشي براي مشاركت گروهي دانش‌آموزان. راهبردهاي ايجاد انگيزه در جهت پيشرفت درس امال در كالس دوم ابتدايي. چگونه مي‌توانيم براي دانش‌آموزان در درس تاريخ ايجاد انگيزه كنيم؟ چگونگي ترغيب و فعال كردن دانش‌آموزان در درس هنر. راه‌هاي فعال‌سازي دانش‌آموزان در درس زبان. عناوين 115طرح از فعاليت‌هاي معلمان پژوهنده (موضوعات اقدام‌پژوهي) • • • • • • • • • • • بررسي راه‌هاي ايجاد انگيزه به تحصيل در دانش‌آموزي به‌نام سعيد در درس حرفه‌وفن. چگونه مي‌توانم حل يك مسئله را به دانش‌آموز بياموزيم؟ افزايش توان نوشتاري محمد از طريق بازي درماني. تدريس رياضي با تأكيد بر كاربردها و ارائه روش تدريس براي جلوگيري از فراموشي درس در دانش‌آموزان. چگونه مي‌توانم با وسايل كمك آموزشي كالس زبان را براي دانش‌آموزان جذاب كنم؟ چگونه مي‌توانم دانش‌آموزان كالسم را در درس جغرافيا فعال سازم؟ آموزش در كالس همراه با عروسكي به نام قلي. افزايش رغبت دانش‌آموزان سوم راهنمايي نسبت به درس علوم. چگونه مي‌توانم فرآيند يادگيري هندسه را اصالح كنم؟ ضعف در نوشتن كلمات و اقدام به بهبود آن در دانش‌آموزان. چگونه مي‌توانم نمرات نامطلوب درس امالي فاطمه را بهبود بخشم؟ عناوين 115طرح از فعاليت‌هاي معلمان پژوهنده (موضوعات اقدام‌پژوهي) • • • • • • • • • • • • • بهبود روند سازگاري اجتماعي كودكان كم‌توان ذهني. شيوه‌هاي تقويت مهارت‌هاي زباني و گفتاري دانش‌آموزان نيمه شنوا. بررسي بي‌توجهي دانش‌آموزان به درس تعليمات ديني. اصالح رفتار پرخاشگرانة يك كودك پيش‌دبستاني. راه‌هاي بهسازي در درس علوم. ايجاد اعتماد به نفس در رياضيات. افزايش توان يادگيري دانش‌آموزان در رشتة حسابداري. روش‌هاي مقابله با ضعف درسي دانش‌آموزان در درس امالي فارسي. راهكارهاي ترغيب دانش‌پژوهان پيش‌دانشگاهي به اجراي همياري در درس شيمي. چگونه مي‌توان دانش‌آموزان را نسبت به درس هنر عالقمند كرد؟ چگونه مي‌توان نوجوان گوشه‌گير را به فعاليت‌هاي ورزشي ترغيب نمود؟ روش‌هاي استفادة مفيد از زمان در كالس زيست‌شناسي دورة پيش‌دانشگاهي. راه‌هاي افزايش كارآيي و اثربخشي فعاليت‌هاي پرورشي در دورة دبيرستان. عناوين 115طرح از فعاليت‌هاي معلمان پژوهنده (موضوعات اقدام‌پژوهي) • • • • • • • • • • • راه‌هاي تقويت نقاط قوت دانش‌آموز. بررسي علل عدم عالقه حضور دانش‌آموزان در پاية اول. در فرآيند ياددهي و يادگيري چگونه مي‌توان تمركز ذهني دانش‌آموزان را افزايش داد؟ با چه روش‌هايي مي‌توان مشكالت رفتاري يك دانش‌آموزان ناسازگاري را برطرف كرد؟ بازنگري و نوانديشي در فرآيند تدريس تعليمات ديني. تقويت يادگيري تصويرسازي با تكليف مداد شمعي. چگونه عددنويسي را در كالس اول تدريس كنم؟ راهكارهاي براي تدريس شيوه ضرب در دانش‌آموزان. چگونه دانش‌آموزان مفهوم ضرب را بهتر ياد مي‌گيرند؟ چگونه مي‌توان دانش‌آموزان كم توان ذهني را به مهارت رساند؟ به چه روشي مي‌توانم عالقه و انگيزش دانش‌آموزان را به حرفه و فن بيشتر كنم؟ عناوين 115طرح از فعاليت‌هاي معلمان پژوهنده (موضوعات اقدام‌پژوهي) • • • • • • • • • • • • • • • راهكارهاي عملي و حمايتي جهت باال بردن علمي دانش‌آموزان. شيوه‌هاي ايجاد مهارت روخواني در درس ادبيات. ترغيب و تقويت دانش‌آموزان در انجام درس حرفه و فن. شيوه‌هاي بهينه‌سازي تدريس اتحادها. چگونه مي‌توان به دانش‌آموزان در يادگيري رياضي كمك كرد؟ چگونه مي‌توانم بدون استفاده از تنبيه و خشونت نظم را بهبود بخشم؟ چگونه مي‌توان عالقه دانش‌آموزان را به درس انشا افزايش داد؟ چگونه توانستم عالقه دانش‌آموزان را به درس علوم زياد كنم؟ چگونگي ارتقاي سطح نمرات ديكته در دانش‌آموزان كم توان ذهني. راهكارهاي كاهش مشكالت رفتاري در دانش‌آموزان كم توان ذهني. افزايش جذب دانش‌آموزان سال اول به رشته‌هاي كار و دانش فني و حرفه‌اي. چگونه مي‌توان هنرجويان سال دوم رشته برق را در درس اصول اندازه‌گيري وادار به فعاليت كرد. نقش بازي‌هاي آموزشي در بهبود يادگيري دانش‌آموزان پايه اول ابتدايي. تغيير باور غلط يك خانواده در رابطة با لكنت زبان. چگونه با طراحي آموزشي توانستم توانائي حل مسائل رياضي را در دانش‌آموزان تقويت كنم؟ عناوين 115طرح از فعاليت‌هاي معلمان پژوهنده (موضوعات اقدام‌پژوهي) • • • • • • • • • • • • چگونه مي‌توانم به مهسا كمك كنم تا انرژي بيش از حد خود را در جهت مثبت به كار برد؟ چگونه مي‌توان با ايجاد رفتارهاي تازه و خوشايند به تقويت و نگهداري دروس كمك كرد؟ چگونه مي‌توان در مدرسه xبين كاركنان روابط دوستانه‌تري ايجاد نمود؟ چگونه پرخاشگري يكي از دانش‌آموزان كالس را درمان كنم؟ چگونگي كيفيت‌بخشي روند تدريس رياضيات در پايه اول دبيرستان. چگونه مي‌توانم ضعف استقامت گردش خون و تنفس دانش‌آموزان دبيرستان دخترانه سميه را كاهش دهم؟ چگونه مي‌‌توانم در پاية پنجم ابتدايي با بهبود روش تدريس ،ضعف‌هاي رياضي را كم‌رنگ‌تر كنم؟ چگونه كالسم را براي اّو لي‌ها جذاب كنم؟ چگونه در كالس روش حل مسئله را به كار برم؟ چرا حسين اخيرًا دچار افت تحصيلي شده است؟ چگوته معلمان را به مشاركت در امور مدرسه تشويق كنم؟ آيا مي‌توانم موقعيت تحصيلي بهروز دانش‌آموز پاية اّو ل راهنمايي را در درس رياضي بهبود بخشم؟ فهرست منابع • استرينگر ،ارنست تي ( )1378تحقيق علمي ،راهنماي مجريان تغيير و تحول .ترجمة سيد محمد غزالي و داود ايزدي ،تهران ،دفتر پژوهش‌هاي فرهنگي • بازرگ@@ان ،عب@@اس( )1372اق@@دام‌پژوهي و ك@@اربرد آن در تعليم و ت@@ربيت ،فص@@لنامه تعليم و ت@@ربيت ،ش@@ماره 3و ‌،4پاييز و زمستان • بل@@وم ،بنج@@امين س( )1363ويژگي‌ه@@اي آدمي و ي@@ادگيري آموزش@@گاهي ،ترجم@@ة دك@@تر علي‌اكبر سيف ،انتشارات نشر دانشگاهي.، سيف ،علي اكبر( )1375روانشناسي پرورشي ،انتشارات آگاه.، • ساکی ،رضا و همکاران() 1383اق@@دام پ@@ژوهی :راه@@بردی ب@@رای بهب@@ود آموزش و تدریس (اصول ،نظریه ها و چارچوب عمل ) ،پژوهش@@کده تعلیم و تربیت • ساكي ،رضا :نگرش معلمان در مورد علل شكست و موفقيت تحصيلي دانش‌آموزان، فصلنامة تعليم و تربيت ،شماره 39و .40 كديور ،پروين( )1372فشار رواني در كالس‌هاي طبقه‌بندي شده ،فصلنامة تعليم و تربيت ،پاييز و زمستان . • • فهرست منابع • گويا ،زهرا( )1372تاريخچة تحقيق عمل و كاربرد آن در آموزش ،فصلنامة تعليم و تربيت ،پاييز و زمستان. قاسمي پويا ،اقبال( )1381راهنماي عملي پژوهش در عمل ،انتشارات پژوهشكدة تعليم و تربيت.، • مهر‌محمدي ،محم@@ودُ .)1379( .جس@@تارهايي در پ@@ژوهش در قلم@@رو آم@@وزش و پرورش. تهران :انتشارات پژوهشكدة تعليم و تربيت. • مك‌نيف و ديگران ) 1382 ( ،اقدام‌پژوهي :طراحي ،اجر ،ارزشيابي .ترجمة محمدرضا آهنچيان، • تهران ،انتشارات رشد • نويدي ،احد) ( 1382بحث اجمالي دربارة ماهيت ،اهداف ،كيفيت و روايي اقدام‌پژوهي ،پژوهشنامة آموزشي ،ويژه‌نامه شمارة ،13