اندیشه اسلامی یک

صفحه 1:


صفحه 2:


صفحه 3:


صفحه 4:
‎mee‏ ی ‏فصل اول: انسان ‎ 

صفحه 5:


صفحه 6:
الف) خودشناسی *در صورت غفلت از شناخت خود و شكوفا كردن ۱ نيازهاى مادى و اميال نب خسران و تنزل به حیوانیت می‌شود. ‎eo ee Py og‏ ا ا ‎Rasen) Wu] CPeneC ie Wu) CM) art ea mules) Ca‏ ا ا ا ‎Fence‏ ‏اخلاق. پزشکی. زیست‌شناسی و ... بررسی می‌شود. ‎sey‏ ل ل ‎PPE‏ ‎cul ili! Jol 9 lem 9 99> 095 sly Glusl slag ¢‏ 

صفحه 7:
© قوصية الت یت ‎oe‏ ‎pacity »‏ الاشتان 2 ن مم م خلق‌سی : ۵ انسان ‏بای بنگرد که از چه آفریده شده است. ‏«أولا يَذْكْرَ الْإِنْسَانْ أنَا حَلَفْتَاةٌ مِنْ قبل ‎os‏ بت سَيْنًا (مریم: 1 ‎poset ee Ailes ‏ال‎ 7 223223 ‏هس م2 90 اهتد ینم رد. ا ل ‎Be pM‏ ‎eae Lar‏ لا نا زر 

صفحه 8:
و ‎esl ME CBee‏ 7 ROMn I ep ry ecean pr eee Pen Us PP reyes ۱ ee Tera by ones ‏دلايل زير اشاره مى شود:‎ *- مقدمة کمال انسانی "انسان مىتواند از خود بيرسد: آيا انسان همانند حيوانات است يا قدرت رشد و تعالی دارد؟ CLEA Sy ROT OPN ew Sr re mee sC eC ae ‏می‌تواند پرواز کند؟‎ 

صفحه 9:
ال ل ا 1 0 ©آيا انسان غير از بدن مادى. حقيقتى ديكر به نام روح دارد؟ ۳ برآورده شود و جكونه تكامل يابد؟ ياسخ به اين يرسشها مقدمة تكامل انسانى است. ‎-ye‏ پیش‌در آمد ۳ ” شناخت جهان يس از تعامل انسان با جهان خارج است. "يس از تعامل با جهان مىكويد: مىبينم, مىشنوم و می‌شناسم. | ‎wl Cd Yer CFLS & ae) suludy Ly LT 9‏ 

صفحه 10:
؟امام علی 0 : | ceed Dee Cr ta ‏بشناسد؟‎ ‏و‎ ‎60 ‏ا ا‎ per rey Rear reer leper ؟*هر کس خود را بشناسد پرورد گارش را می‌شناسد. ore epee rs) Be or rey ee chy Coe ree na Bille ere #خدايا تو قلبها را با محبت خود و عقلها را با معرفت خود ‎of‏ سر شتهاى. 

صفحه 11:
| etl peepee Bye Ic eer row ruler Tes be ‏باشد. بنابراين وقتى انسان به خودشناسى مى يردازدء وابستكى خود را به‎ 5000010000 ox) ‏آن‎ ie ۱3 ۱ ies] Aree oy ee ee ؟ای مردم شما به خدا نیازمندید و خداست که بی نیاز ستوده است. ‎ee Byear pee ip es ha re‏ ‎oe ۵ ee‏ :)۳۱-۲۰ ‏تُبِصِرُون (ذاریات,‎ ac ‏سكم‎ i 

صفحه 12:
5 © حل بسيارى از مشكلات و ايجاد زندكى سعاد تآ ميز با: * شناخت حقيقت واقعى خود. هدف خلقت,. رابطة خود با خداء ‎ys‏ ا | نقش اخلاق نیکو و برخورد مناسب با دیگران سهم ثروت در ۳7| ل سم لیرالیسم. سرمايهدارى و... كه سرنوشت انسانها را رقم مىزنند ريشه در عدم شناخت انسان دارند. و ree oie Die DLT Se SoS eT or eas 2خدا و تبعيت از دستورات خداست دست مى يابد. 

صفحه 13:
ule oer ear) ee Caen he #مادى و الهی "مادى: تمام قوانين حاكم بر حقيقت انسان را مادى می‌دانند. ‎ee CMTS ver cas‏ رت انسان را شناخت. **تمام تحلیل‌ها دربارة انسان مادی گرایانه است. 0 13 می‌شود. 

صفحه 14:
14 0 اعتقاد دارند. ‎Niners‏ ا ‎apg‏ اسلام همین است. #محور تعاليم اديان الهى روح آدم است. اكر به جسم انسان هم ‎Ory‏ ل تأثير آن در روح است. ‏ا ل ل ا ا ‎Oat Dace hte‏ ا لل ‎Raed WER p we Were ae re To) Roe) be ‎CULES Sees eee UEC) oe UES Tob Beene Roser ePID Py care te ‏*از نگاه قرآن. اصولاً حقیقت انسان روح او است. 

صفحه 15:
© تصريح قرآن به دو بعدى بودن انسان: جوا ۳9 ‎ges‏ ‎eae‏ ا ا ا ا ل ل او را [از جهت اندام] درست و نيكو نمود. و از روح خود در وى دميد. *وَإدْ قال رَبك للْمَلائِكَةِ إِني حَالِقٌ بَسَرًا ‎U2‏ صلضال م ‎Fon Tor ene | reer)‏ 9 ا ‎Ce‏ را كه يروردكارت به فرشتكان كفت: ‎Pinte ee)‏ و ‎be age‏ ‎mri ort by‏ وَتقخث فيه مِنْ ژوحي قققعوا له ساجدین :۲ ۴۳۲ ۳۳ ‏جدجه حصت‎ of PEO PIR re = a ‏ال‎ ۲۳ 

صفحه 16:
PoP tee eo ee eS ee ۱ ‏ان‎ ۱ ee) Ee) بيس ‎i}‏ آفرينش بدن. كه در حد اعتدال است. خدا روحى در ا ‎Crap Ree erp ret cor Oe pean ME‏ خود انتساب مىدهد (اضافة تشريفى) *مانند مسجد و كعبه: خانة خدا (به دليل اهميت و موقعيت برتر آن) علاوه ‎ree)‏ قرآن حقیقت انسان را روح او می‌داند. * بعد از مركء روح باقى است و در عالم برزخ به حيات خود ادامه 4 مى دهد. | ‏الله‎ © 2 7 ‏ا ا‎ Crow hear ng au 

صفحه 17:
رز ۳ لك الموب. الذي وک Pes 0 3 ‏ل‎ ۳ 0 ie ae 1 MCL ck acre te oe) 0 eer Fee Par nl Se Pe Pe | rower ce reper nae) ‏باقی است.‎ 2 reo | ‏ندارد.‎ ‏“كر روح نيمى از انسانيت و شخصيت انسان را تشكيل مىداد‎ ‏ا ا ل ا ا‎ 17 

صفحه 18:
18 7 per Fa RY SESS Ire Ure Fl ba ‏نزد يروردكار خویش از نعمت‌های الهی بهره می‌برند حال آنکه‎ 7 ‏است.‎ peace ‏دا‎ ee “ولا يَحْسَبَنَ الذين- فُتلوا في سبیل اللَهِ أَمواتّا بل اْیاء عند رهم يُرْرَفُونَ ۱ ا ا ا ‎Co Rear‏ 0 زنده‌اند و نزد پرورد گارشان روزی داده می‌شوند. ۳ 1۱ np ears UE Nte tern Cn rele] Er is ۱ Pole Nee Or Wear 

صفحه 19:
19 Fee Ree ae eros on * بسيط و تقسيم نايذير بودن وجود من (حقيقت انسان) 0 ‏ل ا‎ CP eae ا ١-ادراكى‏ - كرايشى 5 ا ا ل #شناخت نظرى: متعلق شناخت اشيا آن كونه كه هستند يا خواهند بود 3 بایدها و نبایدها POR SL once pet ie CC SUL yy or weenie 

صفحه 20:
Eek Bo) ba Pelle] Jp Carnet SYree ee MT Ley T ont ee ap me wra) ee Rune ‏خود: علم حصولی‎ 00 Foe es IP ope ‏ا ا ل‎ 0 ad Rows ‏ل ل‎ tie re ee ca ؟ گاهی متعلق علم حضوری خدا و امور مربوط به خداست: شهود عرفانی #اميرمؤمنان [ : من خدايى را كه نبينم عبادت نم ىكنم؛ البته نه با جشم سر بلكه با جشم قلب. Fede Pee ee Cag tat epee ‏ا‎ jl = © ‎of‏ در ذهن حاصل می‌شود. 

صفحه 21:
‎hed‏ ال ‎۱ ‎1 Sr Wee) Ce Re) RCo nt S BU vo ‏می‌رسد.‎ ‏*ریاضیات و فلسفه مصداق بارز معرفت عقلانی است. ‏؟انسان در ریاضی از طریق معلوماتی که در اختیار دارد و با ‎rel eet Coe A) eee Peony‏ 0 ا ‏معلومات عقلانی: ‎emesis eli eC ‏ا ا‎ HPC be ‏می‌بریم:‎ ‎1 ‏1 مى بريم. 

صفحه 22:
؟ادراک عملی: Pat rere ae Sele Me Sel nee MN OC ST an AL Cpe rece ‏پا‎ ۱۳ ‏ا رز‎ EV *حكمت عملى يعنى علم به تكاليف و وظايف انسان "علوم تربيتى و مكاتب تعليم و تربيت درشمار معرفت و حکمت عملی است. ©- بعد كرايشى انسان reared Pe per reve Sede Se pe) ire) eel SA Ca ee ‏خارجی و القائات محیط و جامعه و تربیت پدید نیامده است.‎ و بر دانشء يرستش خدا... 

صفحه 23:
Pre Pe es ee] pose ‎oe KURO Be Coe Pent eee ae‏ ل مثل كرايش به حفظ ذات وميل به جنس مخالف الو ا 00 ‎Pr Spey rere een ae pe rune Corel‏ ‎een eoaree ee ve rye peau) ee] Rowe ngcoee bad 0 eee it ogee te EN ee CFs ‎ECP Can ene CEN tte Oe, Cee ee ‏مصداق واقعی خود را نشان می‌دهد.‎ ‏0 ‎salle‏ ت تا گرایش دینی انسان را سمت و سوی درست ‎23 

صفحه 24:


صفحه 25:
فصل دوم: 

صفحه 26:
26 ‎eel ad‏ اب تا ‎AP ley, geo‏ ی ‏شجاعت و هدف می‌دهد. ‎ose‏ کریم ایمان را بسیار گرامی می‌دارد و عامل رستگاری و از ويزكىهاى يرهيزكاران و هدايت يافتكان مى شمارد. ‏ال ا ل ا ا ل ا 0 00 ‏راه نماید. ‏© بسيارى از روانشناسان نقش ايمان دينى را در بهداشت روانى و ‏درمان ناراحتىهاى روحى و روانى آدمى بسيار مؤثر و كارآمد مى دانند. 

صفحه 27:
ا ا ل ات 0 ا ا ا ا ل 0 حضورى ميسر است. #انسان بليد آنها را احساس كند وبا تعريف لفظى نمىتوان حقيقت آنها را ‎seater‏ #لیمان مصدر باب افعال و از ریشة امن (امنیت بافتن) است که به معنای جای‌گیر شدن اعتقاد در قلب. پا تصدیق چیزی با اطمینان و نیز وثوق به چیزی یا کسی است و در هر دو معنا مفهوم ایمنی در کار است. اا ا اك شک و تردید نمی‌کند و به تعبیری از شک و تردید ایمن است. 27 

صفحه 28:
؟ایمان تصدیق قلبی و اقرار زبانی و عمل به ارکان و اعضاست. ؟طبق معنای لغوی. اعتقاد و تصدیق قلبی به چیز یا کسی ایمان نام دارد و ل 1 ‎Sn ee‏ ا ا اك لم است و لن اعتقاد و تصديق قلبى به خداء روز قيامت؛ كتب آسمانى» ملاتکه و پیامبران و به تعبیری امور غیب است. #برای درک بهتر ایمان باید دانست رابطة میان ایمان با معرفت و علم و عمل و اراده چیست. *- ایمان و معرفت *از نظر قرآن؛ ايمان مبتنى بر معرفت و علم است. #اما علم ضرورتاً با ايمان همراه نيست. ؟ایمان به معنای علم نیست ولی مبتنی بر آن است زیرا ایمان به آنچه ور نمی‌شناسیم معنا ندارد. 

صفحه 29:
۱ eee re bt ores ‏قوم بنى اسرائيل معجزات روشن حضرت موسى ع را ديدند, به انكار‎ -١ 0 | meora cee wed Freeway ‏برخاستند و‎ ۱ a Oar ceo “و با آنكه دلهايشان بدان يقين داشت از روى ظلم و تكبر آن را انكار کردند | ony seer cos neler taper gorse wag ۱ NCS come et at on ۴- شیطان با آگاهی از عظمت خدا و پس از هزاران سال بندگی خدا راه كفر را در ييش كرفت و به اغواكرى مردم يرداخت. ؟از سویی دیگر. قرآن ایمان مبتنی بر معرفت می‌داند و ایمان بدون معرفت را بی‌اجر و ارچ می‌داند. PA) 

صفحه 30:
در لين آيه موضوع كفر و ايمان بعد از تبيين و شناخت راه درست از باطل ‎ag a‏ ل 0 8 00 ققد استمسک بالعروة وی لا الفضام لها (بقره: ۲۵۶) ا ا ا ا 0 7005050 ‎oe ca ESS eer aes‏ ا ا ل 0 10 ار کار 1 ا *إِنَّمَا يَخْشَى الله من عبّاده الْعُلَمَاكُ (قاطر: 008 ‎RU I ad‏ ا 0 ‎Re er rh) Tae a irc bere pares etl] dl ad‏ باید نخست ایمان بیاورد تا بفهمد نه اينکه اول بفهمد بعد ایمان بیاورد. 30 

صفحه 31:
۱ i ‎Ad‏ ا ا ا 0 0 ا ‎Sere nen nS‏ ا ا م اك ردن سل سد امف ‏#اسلام ‎cee)‏ ل لل ل الت | ‏#عقل دين را و دين عقل را تأييد م ىكند. ‏*قرآن مجید نزول قرآن را برای تعقل می‌داند ‏۳9 قرآن را به ان عربى نازل كرديم ‎so‏ ‎ ‎ ‎On _ heey ae ‏او گویند اگر شنیده او پذیرفته] بومیم یا تعقل کرده بودیم در آمیان] دوزخیان‎ ‎ce 

صفحه 32:
1 3 وا يَفْكَدُونَ» (بقره: ‎01١‏ ‎Pd‏ جون به آنان كفته شود از آنجه خدا ‎st‏ کرده است پیروی کنید می ال ا ‎Se Tes ae ee ep eats‏ هر جند يدرانشان جيزى را درك نميكرده وبه راه صواب نمى رفته اند أباز | “روايات اسلامى نيز اهميتى بسيار به عقل و تعقل مىدهند. به كونهاى كه ‎RU relia) peel ce |) ke‏ ‎ae i‏ ا ل ل ‎ ‎ ‏#اى هشام خداوند بر مردم دو حجت دارد: حجت أشكار و ظاهرى و حجت باطنى. حجت آشكار رسولان و انبيا و امامان هستند وحجت باطنى عقلها ‎ai 32 

صفحه 33:
- امام صادق ل فرمود: #عقل راهنمای مومن است. ا ۱ بت مر كزينش دين و ييروى از آن نيز به وسیلة عقل صورت می‌گیرد. ©هيج فرقة اسلامى عقل را به كلى انكار نكرده است. اختلاف فقط در قلمرو و ‎are‏ ل | ‎oe nS re Sar nC‏ ا ا عقلائیت منهای وحی فرق دارد. ‏*- ایمان و عمل ‏ا ا ‏پر ‏“از روايات برمىآيد كه عمل نمود ظاهرى ايمان است و اكر عمل نباشد آشكار ‏33 1 ی 

صفحه 34:
“از اين رو ايمان و عمل صالح با هم ذكر شدهاند. ؟ایمان بدون عمل راستین نجات بخش نیست. ب زا ۱ * قرآن دربارة کسانی که به لوازم عملی ایمان خود پایبند نیستند می‌فرماید: © قات الأعرَابٌ آمَنَا ‎eee‏ وَلكنْ قُولُوِ ‎ey eas us,‏ لت ل * أبرخى از] باديه نشينان كفتند ايمان آورهيم بكو ايمان نياوردهليد ولى بكوييد ‎TEREST SRE‏ 0 کمترین مرتبة ایمان: *امام صادق 41 اينکه آدمی به وحدائیت خدا و بندگی و رسالت محمد ص گواهی دهد و اطاعت از حق را بپذیرد و امام زمان خود را بشناسد. ار +تحلال و حرامى تشريع نمىشد. 

صفحه 35:
1 ‏ا ا‎ Owe pee ree on PS] eh ‏و تا کامل‌ترین پیش می‌رود.‎ ال power rue pd BROS) ee Spa eS abe Iho) eee ‏خاكسترى است كه در روز طوفانى بادى سخت بوزد كه هيج از أن‎ ‏خاكسترها نمىتوانند كسب كنند.‎ ا ال ار ل ‎Beis Cy en amet‏ ‎RE‏ ل ا ل ا ا ل ا ا وت ارزشى ندارد. #در آیه‌ای دیگر اعمالشان چون سرابی است در پیابان هموار که تشته آن ‎ba oll,‏ 35 

صفحه 36:
Bcd a BOS Cp Pees ey ea | near CY rp Tr Us از ‎hers an‏ را نا 0 ‎ale‏ فرایند بر اختیار آدم دلالت دارد. ‎Reyes tre se eee ere HLS rele reo ‏می‌داند.‎ ‏#اصولاً تقبيح و تحسين افعال و استحقاق عقاب و ياداش رفتار نشان از ‎(Suir‏ ‎[rene Yap ess pore ‏ا ا‎ vere oI ear A Pel ad ‏ایمان می‌آورد یا کفر می‌ورزد.‎ ‏از ان اد تا را ات ی و هی ‏6 می‌شود. 

صفحه 37:
7 الْحَقّْ منْ رَبْكُمْ فَمَنْ شَاءَ فَلْيوْمِنْ وَمَنْ شَاءَ فَلْيَكْفُزْه (كهف: ۱۵ 1 *و بكو ‎ECU EN CO Feu iE‏ ا ل ل ك2 قت را يذيرا شود) و هر كه بخواهد انكار كند ؟از این آیه برمی‌آید که ایمان و کفر دو امر اختیاری است. #همجنين خداوند در قرآن به اصراحت كفر را مذمت فى كنل: ی ا ۱۱ غیراختیاری معنا ندارد: UA pea SI ‏ا ا ا ا‎ oni ‏درهای آسمان بر ایشان گشوده نمی‌شود و در بهشت درنمي‌آیند و.‎ )۴۰ ‏(عراف:‎ *پس ایمان و کفر دو امر اختیاری است. انسان بلید با تأمل و تفکر. بهترین رأه را كه همان يذيرش واقعى ايمان است بركزيند. 37 

صفحه 38:
Ree eyes eee (Cad *قرلن در باب متعلقت ايمان مصداقهايى فراوان ذكر مىكند ولى مىتوان 0 ل * يعنى اعتقاد به نبوتء معاد. امامت. قرلن. كتب الهى و ... از لوازم ايمان به خداست. Biase ees Coa) rer ear pe Ca aro rg ie [EC Resa "به اقتضاى ربوبيت و حكمت لازم است كه ييامبرانى را براى هدايت انسانها برانگیزد: پس ایمان به خدا ایمان به اثبیا را در پی دارد. ۱ *از آنجا كه خداوند عادل و حكيم است اقتضا مىكند كه ياداش و كيفر هر کس را متناسب با عملش به او عطا کند. این پاداش و کیفر جز در قیامت ممکن نیست: معاد ۳ 

صفحه 39:
016 PSP ae] poe SO Can Cc peed Pee Re OPC RTE NN ad #برخى از متعلقات ايمان در قرآن: #ايمان .به خذا- ايمان به آخرت- ايمان به رسالت ييامبر اسلام و انبياى كذشته- ی عالم غيب ‎Wang Oe vr | Peper rans ef ea ir ren Ocean Dn POA‏ 05 م ‎ce Let en SY cas EST)‏ ل ا ‎is )eelcecea oe‏ ا ا ا ‎ ‎ ‏هشتند. ‎۱ ‎ ‏ار لا و از طریق عقل. شهود یا ریت قلبی می‌توان به عالم غیب اعتقاد یافت. 39 

صفحه 40:
*ايمان به عللم غيب در واقع جداكنندة نكرش دينى از نكرش الحادى و ماه ی ل Ee means ere ie eect ee wee ole ‏طريق عقلء وجود برخى از اوصاف ان را اثبات كند و از طريق رؤيت‎ 1۱ ‏ا ا‎ | *ج) درجات ايمان 0 ‏ل ا ا ا‎ RS Oe eee ‏سعادت بیشتری نصیب او می‌گردد.‎ #باید برای تقوبت ایمان کوشید. *مرتبة بالای ایمان آن است که فرد به درجة عصمت می‌رسد و هدفی | 

صفحه 41:
41 OSC) Ney crea esse atc ال ل ل 2 9 آیات او بر آنان خوانده شود بر ایمانشان بیفزاید و بر پروردگار خود توکل می کنند ‎ee‏ لذی آنزل ال کین فی قوب المومنین ‎(sisal‏ ایمانا مَع ‏نهم (فتح: 6) ‎Fe cr ‏ا ا ل ا ا‎ ies none ‏ايمان خود بيفزايند.‎ ‎eyo pete ‏ل‎ ea rele iad ‏قلب مؤمنان نازل مىفرمايد تا از شك و ترديد و وحشت در طوفان‎ 0 ‏ه‎ ‎ ‎ 

صفحه 42:
42 ۳ abel 25,5° Ie eS ol cle ah 9 oyfo ab 09 aF Cul iho s stile Glal® ‏دیگری پیموده می‌شود.‎ 0 wee SES) no oe eC eae Eee Rear ore ae PRES ees preys emcee eres Ne clei ‏یافتن دلایل متقن و روشن برای آنها (برای حل شبهات)‎ ا 00 0 ‏ا ا ا‎ aaa ۳۱ ‏اعمال ادف اسك ذر يران تا كنك اكرام ذاند‎ Sg aoa ‏ا‎ ry ree aly | coer ‏ا‎ 

صفحه 43:


صفحه 44:


صفحه 45:
بخش دوم. مبدأ فصل اول: ‎obst‏ وجود خدا 

صفحه 46:


صفحه 47:
47 00 ‏ا ا‎ ler Hence rey ‏كرده و موضوع محورى همة اديان است: وجود خدا‎ * برخى از فيلسوفان و متكلمان مسلمان وجود وجود خدا را بديهى و بىنياز از دليل و به تعبيرى «فطرى» مىدانند. ae ‏ی‎ en Eee a Sa ©«أفى الله شَكّ فَاطرِ السَمَاوَات ‎Ce‏ (ابراهیم: ‏ #مگر درباره خدا -پدید آوبنده آسمانها و زمین- تردیدی هست. © فاق جک للدّیی. خنیفا فطزت الّه ‎ees‏ = الناس علیها لا تبدیل ‎IE‏ ل ا ا ‎CORE‏ *پس روی خود رابا گرایش تمام به حق به سوی لین دین کن با همان سرشتی که خدا مردم را بر لن سرشته است؛ آفرینش خدای تغییرپذیر نيست اين است همان دين يايدار ولى بيشتر مردم نمى دانند 

صفحه 48:
#امام على عليه السلام در روايتى خطاب به ه الهی عرضه می‌دارد: #خدايا تو قلبها رابا ارادت و محبت خود و عقلها رابا معرفت خود سرشته‌ای. ل ال ‎ees eee Tea S se ts eae‏ اا لك ‎BL ord‏ ل ‎ere eae ie econ MESS. ae ieee‏ الا ۱ ‏گت و کی غلیب بوده‌ای تا دلیل و راهنما نیاز داشته باشی و بر تو دلالت كند و كى دور بودداى تا آثار و نشانهها ما را به مو برسانند؟ كور باد ا 1 ‎ee‏ ا ل 48 

صفحه 49:
ل ا ا 0 20 052005 ‎en‏ ل ا ا CS Co mes ul ‏ا ا ا ا ل‎ ead cee) ere ee care eon ‏ا ا‎ Reyes hose See CaS ee we Sere ee نظم اشاره م ىكنيم: ©الف- برهان فطرت: ‎ear i‏ ا ‎Faure‏ ت. سیر در آفاق و سیر در انفس: لهم انه الحق «فصلت: 05 ل ا ۱ خواهيم نمود تا برايشان روشن كردد كه او خود حق است. ©از راه سير آفاق» انسان با مشاهدة مخلوقات و تدبر در حدوث و امكان و نظم 

صفحه 50:
“ار ‎Jb ese)‏ در خود درمی‌پلبد که دربارة خدا شناخت قلبی و ‎IES A I ep OS AE Te‏ الا اق کر سح فرود می‌آورد. #راه انفس را مىتوان به تعبيرى «راه فطرت» ناميد. #در قرآن و روایات ائمه علیهم السلام به اين راه اشاره شده است. *- معنای فطرت ا ا 0 معناى خلق هم به كار مىرود. جون خلق جيزى به معناى ايجاد و آغاز و شروع وجود و تحقق شىء است. #يس فطرت به معناى حللت خاصى از شروع وجود و آغاز وبه بيان ديكر, نوعى از آفرينش است. PS ele RS see ee ome ney Teac مي ار 

صفحه 51:
1 0 #دوم: همواره ثالبت هستند نه اينكه در برهداى از تاريخ اقتضايى خاص ‎ee reed)‏ 1 *فطر الناس عليها لاتبديل لخلق الله (روم: 07 “اين فظرتى است كه حدارد انسانها را بر آن أفريده أست؟ دكركونى در #سوم: نيازبه تعليم و تعلم ندارند. هرجند تقويت و يادآورى يا جهت دادن به آنها ممکن است نیاز به آموزش و استدلال داشته باشد. #امور فطری دو دسته است: ؟الف- شناخت‌های فطری که هر انسانی بدون نیاز به آموزش از آنها برخوردار است. Some pe eC ear es ee eee 

صفحه 52:
0 org S eee Fed eaters eee see omen PAVE Pe pee Eee Ce ON nc Peay CrP gece) چنان که گرایش به خدا را می‌توان «خداپرستی فطری» نامید. ولى انسانهاى عادى از تلاش عقلانى براى شناخت خداى متعال يا تذكر ييامبران بى نياز نيستند. لت 7۳9 ‎ye)‏ ا ل لك لالت لتر ‏قرلن: خدا از فرزندان آدم يبيمان كرفته است كه شيطان را نيرستند بلكه خدا را 00 ار ‏همجنين قرن در آیه‌ای تصریح می‌کند که تمام کسانی که در آسمانها و زمین ‎oo Neary IReary eraayy se sey vocppe ktom cea a toems‏ 0 ی ‎ay Mice eon as‏ ات ۱9۳ مراهههايشان هر صبح و عصر براى خدا سجده مىكنند (رعد ‎)١8‏ 

صفحه 53:
| ژنتیکی کم‌فروغ شود ولی نابود نمی‌شود و در اوضاع و شرایطی دوباره نمودار خواهد شد: ©#هنكامى كه بر كشتى سوار مىشوند خدا را ياكدلانه مىخوانند (ولى) جون به سوى خشكى رساند و نجاتشان داد به ناكاه شرك مىورزند. و “از لين آيه برمىآيد كه افراد هنكام سختى و نااميدى خدا را از سر اخلاص مىخوانند و به سوى او كشيده می‌شوند. #در واقع. قطع امید موجب می‌شود که انسان متوجه مسب الاسباب گردد ولی هنگامی که به محیطی امن می‌رسد به دیگری امید می‌بندد و شرک می‌ورزد. ا ال ا ال ل ا ات ‎RES ear bce‏ ** سختی‌ها و نامیدی از هر چیز به او پناه می‌آورند. 

صفحه 54:
#ب) برهان على ‎See eae‏ ۱ ۱ 02211 ۳ | 00 ‏ا‎ ‎۱ ‏ال‎ rol relies a این برهان در چند بند: تعریف علت و معلول Se Reed ene ‏ا‎ ONS te momen ei ‏الف را علت و وجود ب را معلول مىكوييم.‎ #معنای خاص علت: موجودی که با وجود آن. تحقق و وجود موجود دیگر ضرورت پیدا می‌کند و اس علت را علت نامه تیر میک ‎ir Caren MP ercar Wun CHE Se] had‏ ا ‎PPE LINN PPE‏ كر بين صورت علت را علت ناقصه مىنامند. ‎hd ‎ 

صفحه 55:
#مثلا وجود حرارت وابسته و متوقف بر وجود آتش است و از این رو و را #انسان از راه فطرت وجا مشاهدة درون خود به اصل عليت آكاه شده است. ؟انسان فعالیت‌های ذهنی و رولنی و مجعولاتش را اموری می‌دلند که از او سر مىزند و وجود أنها را وابسته به خويش مىئانكارد در حالى ‎Os‏ ا 7 لل 00 با لين ملاحظه. مفهوم علت و معلول را انتزاع و برداشت مىكند و به ‎Ye BCS)‏ ۱ دك 

صفحه 56:
56 ‎ae Gee‏ 7 ا ‏#علت فاعلی» علت غایی» علت صوری و علت مادی. ‏ا ‎ne NU,‏ ا ان ا را كم ا ل ل م ‏يت غليى: انكيزة فاعل براى انجام دادن كار (درخت اينطور مى رويد » به ‎Ceryre‏ 0 درخت كامل شود) ‏ات مادى: زمينة ييدايش معلول است و در ضمن. آن باقی می‌ماند. (درخت اين طور مى رويدء به علت اينكه درخت از فلان مواد تشكيل شده ‎ ‏است) ‏1 ‏جدید می‌شود مثل صورت نباتی. (درخت اینگونه می روید ‏ به علت اينكه ‎ergD Cy‏ ا ل ا ا م 

صفحه 57:
فا ‎Sean 0 eins‏ " ‎Oa‏ كار مىرود و منشأ حركت و دكركونى اجسام و حالات است. ‎Cwm UL Litera‏ ا ا | ا ا ل ل ا ا ا ا ‎(Een Page Soran ec‏ الهی است. 

صفحه 58:
©" اثبات معلوليت عالم گر آنجا که ملاک احتیاح معلول به علت صعف وجودی او است؛ هر موجود فقير و ضعيفى نيازمند علت است. ”ضعف مرتبة وجودى آثار و نشانههايى دارد كه به وسيلة آنها ‎eNO ed‏ ا ا #از جملة اين نشانهدها محدوديت زمانى و محدوديت آثار و ‎cee)‏ ۱ 58 

صفحه 59:
#موجودی که تغییر می‌پذیرد قطعاً فقر وجودی دارد پس معلول است. رو ‎POR‏ ‏نقص و كمبود خود نمىتولند كمبود خويش را رفع كند بلكه محتاج علتى ‎PLP HrC I ree mor‏ 2 #موجودی که محدودیت زمانی و مکانی دارد حتماً فقر وجودی دارد و در نتيجه معلول خواهد بود؛ زيرا يا سابقة نيستى دارد يا لاحقه نيستى. *موجودی که به نحوی وابستگی به غیر دارد دارای ضعف وجودی و در نتیجه معلول است. 00 0 res yer ney Peay oe stn Sed Petco ‏ل ا ا‎ #بس جهان معلول است. 59 

صفحه 60:
علی علیه السلام:. هر چیزی غیر از خداوند معلول است. ٩هر‏ چیزی به واسط او قیام دارد. "#همچنین ایشان در تعابیری صفاتی را منحصراً از خدا سلب می‌کند و این نشان مىدهد كه ماسوى الله متصف به اين صفات هستند. 0 ۱ *گذر زمان او را تغییر نمی‌دهد. ‎one‏ مكانى ندارد. "*حالتش تغییر نمی‌یابد. 0 ‎eee, ys ci cis crely (os ae eae‏ خداوند نه مىزايد و نه زاييده شده است. افول و زوال بر او راه ند 

صفحه 61:


صفحه 62:
*- امتناع دور و تسلسل علل برخی معترضان برهان علّی: چه اشکللی دارد که سلسلة علل تا بی نهایت ل ‎ewe hes‏ ۱[ خدا را ثابت كرد. Rome eel Pepe ca | cag ‏ا ل‎ Pid 0 ‏ا‎ ‎aber] Wat RNY ‎ead‏ دلايل: ‎30 oe Recerca eee Soar Cone Cs Co eee Pe ‏ل‎ Spm come Par res Penne PPV il ROO PY Sc CN ‏بديهى است كه وجود وابسته بدون وجود مستقلى كه طرف وابستكى آن‎ 0 ‏ا‎ ee reve] ‏#يس بليد وراى لين سلسلة وابستكىها و تعلقات وجودى مستقل باشد كه ‏0 در پرتو آن تحقق یابند. ‎ 

صفحه 63:
#زيرا مجموع بى نهليت محتاج و وابسته هركز غير محتاج و مستقل و غنى نخواهد شد. *محال بودن دور (جهان علت خودش باشد): 0 به معناى اين است كه علت وجودى موجود. خود او باشد؛ يعنى ری و یبن ری مد رو ی سب اس كه عجوت بر خود مقدم باشد و لازمة آن اجتماع متناقضین است. eed ‏ا‎ ee aS arene De ei Reedy ae TC Leeder h Reed e eae) 50 occa Feeney eC aC at SNE SG) Teer ‏خارج از خود است که او خداست.‎ #قرلن مسئله را که جیزی علت پیدلیش خوه باشد در قللب استفهام رد ده است: 63 0 

صفحه 64:


صفحه 65:


صفحه 66:
Rae oon (che [Reamer eer 2 ‏ا ا‎ pe Care TN Sth ‏اقامه شده است.‎ ؟اين برهان عمری به درازای عمر انسان دارد. از دیرباز انسان از خود می‌پرسید که این نظم جهان معلول جيست؟ 0050 7 ‏ا‎ Allg ‏ی اس ی ات‎ 1 مىتوان دست تواناى خداوند را وراى آن ديد. ب ا ل 66 

صفحه 67:
اب و ۱ need Sr ee ee cee ce cet ae ‏ا‎ Fence rt CL eg ee ae rn eel eee Mele ce eres Tel ole ‏را مشاهده کنند:‎ رن وی این یف خُّث (۱۷ غاتیه) ؟ آیا به شتر نمی نگرند که چگونه آفریده شده م 0 ‏ل‎ SG) OT و * وبه كوه ها كه حكونه بريا داشته شده ) ‏ا‎ igre اا ا ل 0 0 21 رار يس تذكر ده كه تو تنها تذكردهنده اى Ges rey 0 

صفحه 68:
اتى ديكر: فی اسَتَاوّات وال زض تس بوّسیی (۲ جانیه) “به راستى در آسمانها وز ا ار 0 ‎a he‏ رن خودتان و آتجه از ‎Fees‏ جنبتده[ ها] پراکنده می ‎(i eee see) EO) Sg Pane So ISIS‏ ‎ ‎Une SE eee sie ‏لين جما سن‎ 0 sage ter sm oes ‏*و[نيز ۳ 00000 روز و آنچه خدا از روزی از آسمان فرود آورده وبه وله نز ‎Perr See RSS Rene OS] RU Ten ey‏ همچنین در ] گردش بادها [به هر سو] برای مردمی که می اندیشند نشانه هایی است (۵) ‎ ‎ ‎ ‎ ‎۱ annaneare Sean Sa ‎fee ener care rer rer |‏ | 8 خدا و نشانه هاى او به كدام سخن خواهند كرويد (5) 

صفحه 69:
69 * اشارة امام على ع به زندكى و ذ و طاووس و توجه به ظرافت‌های خلقت آنها ‎i€ Gato polo! ®‏ قت بسيارى از موجودات مانئند مورجه *عجب از آفریده‌ای که می‌پندارد خداوند از چشم بندگان مخفی است؛ در حالى كه آثار صنع او را در تركيب محير العقول و ألیف قاطع خلقت خود مىبيند. به جانم سوكند اكر در اين امر بزركٌ مانند تركيب آشكار جهان و لطافته تدبير ظاهر در لنء ييدايش مخلوقات از عدم و تحول آنها از طبیعتی به طبیعت دیگر و از نقشی به نقش دیگر بیندیشند 9 وجود صانع را مشاهده خواهند کرد. زیرا هیچ پدیده‌ای نیست مكّر اينكه در دن اثر تدبير و تركيب كه بر خالق مدبر دلالت مىكند وجود دارد و تأليف مدبرانة دَنء: انسان را به خداى واحد حكيم راه ‎Cer)‏ ۳۹ | مشترک دارند. 

صفحه 70:
۳ ۱ 7 eR M ERC TERT] ‏ا‎ POCA neh Aten Reece Sey OSC ‏ا ل‎ ene er ene ee ‏از روى علم و اكاهى: اجزاى يديدة منظم را با هماهنكى و آرايش خاص و‎ ‏برای وصول به هدفی مشخص کنار هم نهاده است. بنابراین عالم طبیعت‎ ‏بر اثر طرح و تدبیر ناظمی باشعور پدید آمده است.‎ نا ا ‎iC‏ ل *پدیدة منظم مجموعه‌ای است که اجزای آن به گونه‌ای با هم ارتباط دارند که همگی هدف یگانه 000 مىكنند. ۱ Per cee ‏ل‎ CMS CCRT a mere ere tee) ‏دنبال می‌کند.‎ 70 

صفحه 71:
7 ‏ی‎ a7 YO ‏ا‎ por *اول: طراحى و برنامهريزى دقيق/دوم: سازمائدهى حسابشده/ سوم: هدفمندى ا 0 ا ا ل ا ل ال لت در كل عالم. اا 000 Runt Re ‏ل ا‎ 0 # پدیده‌های منظمی همواره به سوی غایتی در حرکت هستند. ۱ a ee ere Rete rds ‏حركت كند مكر موجودى عالم: هوشمند و مدير آن را راه نمايد.‎ ا می‌دانیم که موجودات خود فاقد علم و آگاهی هستند. پس موجودی آگاه و مدبر آنها را به سوی غایت هدایت می‌کند. ۱ Weel Lee te eT eC Lei 

صفحه 72:
RRR er RCT Pe Te er eNO Re MPC Pon Re Sree aig ‏گیاهان همواره میوه‌های گوارا تولید کنند:‎ *و اوست کسی که از آسمان آبی فرود آورد پس به وسیله آن از هر گونه گیاه برآوردیم و از آن [گیاه] جوانه سبزی خارج ساختیم که از آن دانه های متراکمی برمی آوریم و از شکوفه رخت خرما خوشه هايى استه نزديك به هم و [ نيز ] باغهايى از انكور و زيتون و انار همانند و غیر همانند خارج نمودیم به میوه آن چون ثمر دهد و به [طرز] رسیدنش بنگرید قطعا در اینها برای مردمی که ایمان مى آورند نشانه هاست (انعام: 99) ا ا ا ۱ آفریده‌ای به سوی تو است. #هدایتگری حکیم و عالم در پس موجودات این عالم وجود دارد که ل ‎eee‏ fp 

صفحه 73:
©- برهان نظم از موارك جزئى نظم ساعت: خلقت جشم- خلقت طاووس- مورجه الل ا سا *دراين تقرير از برهان نظم: هماهنكى و نظم كل عالم براى اثبات ناظم حكيم براى كل عالم * اثبات هماهنكى از ارتباط اجزاى عالم با هم ييشرفت علوم تجربى اين حقيقت را نشان داده است كه اجزاى عالم جنان با هم تنظيم شدهاند كه زندكى در آآن را ممكن ساختهاند. *اكّر فاصله خورشيد از حدى كه براى دن تنظيم شده است كمتر يا ‎Frege rer)‏ ل ا 0 00 ؟امام علی ع: *پس خداوند آفرینش را آغاز کرد... و اجزای مختلف را با هم 3 هماهنگ کرد 

صفحه 74:
74 ! نخستین عبرت و دلیل بر خالق - جل و علا - هیئت بخشیدن به اين عالم و گردآوری اجزا و نظم‌آفرینی در آن است. ازاین‌رو: اگر با انديشه و خرد. در کار عالم, نیک و عمیق تأمل کنی, هر آینه آن را چون خانسه و سرایی می‌یابی که تمام نیازهای بندگان خدا در آن آماده و گرد آمده است. اینها همه دلیل آن است که جهان هستی با اندازه گیری دقیق و حکیمانه و نظم و تناسب و هماهنگی آفریده شده است. آفریننده آن یکی است و او همان شکل‌دهنده. نظم‌آفرین و هماهنگ‌کننده اجزای آن است؟ 

صفحه 75:
۱ 0 ©اكر خدايى جز خداى يكّانه وجود داشت عالم تباه مىشد: #لو كان فيهما آلههً الا الله لفسدتا (انبيا: ن٠ام)‏ #؟اكر در آسمان و زمين خدايانى جز الله وجود داشت تباه "در اين آيه به بشكل برهان خلف اتثبات وجود خدا شده است: ا ار 02 0 ‎BROS ANC‏ تکوین و خلقت می‌شد. ‎et‏ ی *پس: به غیر از خدا در آسمانها و زمین خدایی نیست. 75 

صفحه 76:
ا ا ها #نظريه تكامل داروين: ساختارهاى ييجيدة موجودات زنده PRN RS er Ie eae nl ‏ل‎ errs rye) ‏ناشی شده است.‎ #دو عامل نقش اساسی در این نظریه دارد: 1 ۱ errr en ag ria ‏به نسلياى بعد‎ #ازدياد نسل: توليد مثل بيشتر از ظرفيت محيط - رقلبت شديد- پیروزی اقویا- انتقال ویژ کیبای اقویا به نسل بعد 76 

صفحه 77:
۳ بخش سوم ۰ امكان شناخت صفات خدا ؟ سه کروه: ل ا ‎Fr Cn ON AN Eta‏ 000 ‎Reid‏ صفات را بدون مدرک به خدا نسبت دهیم. 7 ایمان داریم ولی حقیقتش را نمی‌دانیم. © نقد: بداهتاً مفاهیم ۳ ل 060 ا ا ا ا ال 0 الابصار ۴ نقد عقل و نقل: عقل: نیازمندی به اعضا: واجب الوجود. ‎ane eae ce wens tee Crepe ng eg‏ 0[ ۳- اثبات بلاتشبیه (دو دست در آب دریا) * دعوت قر آن به تدبر در آیات الهی- بیان صفات البی در آیات ‎Serre eae‏ 7 خلقت برای عبادت: عبادت بدون شناخت معبود ارزش ندارد 

صفحه 78:


صفحه 79:
و1۳۹ و ۱۳| *ولى راههايى براى شناخت از ساحت ربوبى هست: ۳ ان و انفس " قران و روایات " کشف و شهود ‎pert es i‏ *عقل می‌تواند موجود غنی بالذات را اثبات کند. *وقتى به اين دست يافت براى اثبات بسيارى از صفات ثبوتيه و سلبیةُ خدا هم توانایی می‌يابد. “؟زيرا هر صفتى كه موجب نقص غنى بالذات شود بايد از او سلب شود. 79 

صفحه 80:
#خواجه نصيرالدين طوسى: وجوب خدا ما را به جند نتيجه راه ‎eee lvery‏ 0000 POD e ere pe pe rcrere eee Net ee Cer | ee ‏است كه وجود براى او ضرورى است يس عدم بر او روا نيست.‎ | واجب الوجود است و هر دو در وجود وجود مائند يكديكّرند. البته هریک خصوصیتی دارند که دیگری ندارد. #پس مرکب می‌شوند از یک معنای مشترک که وجوب وجود است و دیگر خصوصیتی که ویژژه هر کدام است. 0 a eee eRe Sone "در حالى كه ضعف و فقر به ساحت واجب الوجود راه ندارد. يس خدا شريك ندارد. 0 ‏ا ل‎ A pep errr Rey ees Rea Crea ‏ل‎ ‎5 

صفحه 81:
20 ‏ا ا‎ 0 eee rere eC CS RIOT) Re TSS BS Rey Wt TC ene) SE TU er peel ere en ‎ne ee nesses‏ ا ‎ee See Rol Ser‏ للكت و سكون بر حدوث دلالت مىكند كه با وجوب وجود منافات دارد. ‎0 ‏و 0 ‎ec tees ‏ا‎ Cae ea eels ee ae RRC Ene Pen ete NEC RET Sacre cory ‎«Cul Yb osusc ppl® ‎Rar Rey, We a POR RG CC eee Rene vee ‏*-خدا با غیر خود متحد نمی‌شود. زیرا غیر او ممکن الوجود است و روا ل ‎ee ee Ree‏ ‎Bree ewe Sees eee ToC 

صفحه 82:
*- خدا در هیچ جهتی نیست چون حسم نیست.. ا ا ا ‎Co eae ear rer fC] Reig ce)‏ برايش بيدا شود. زيرا اكّر آنها كمالى از كمالات هستند خداوند ا 1 است. ۱ PUNT eee Ne REL en eo PONS Rene I eT *حال اكر خداى غنى بالذات در وجود و كمالى از كمالاتش به ممكنات وابسته باشد دور لازم می‌آید و دور باطل است. *همجنين مىتوان كفت اكر خدا در صفت و كمال محتاج غير باشد نیازمند می‌شود و وجوب وجود با نیازمندی سازگار نیست.. ‎Nr EY‏ ذات او نيستند. صفات حقيقى او عين ذات او ‏*زيرا اكّر صفات زايد بر ذات باشند لازم مىآيد كه ذات در مرحلة ‏ذات. خالى از آن صفات باشد. 82 

صفحه 83:
©- خدا را با جشم سر نمىتوان ديد زيرا جسم نيست و رنك ندارد. ا ل ل *ملك و يادشاهى به سه جِيز قائم است: از ديكران بى نياز ۱ تصرف كند و كسى از او مؤاخذه نكند. 1 است. در نتيجه: او بر همه جيز مالکیت و حاکمیت دارد. *- خدا حکیم است. حکیم آن است که حقایق را نیک بشناسد و هر كار را بر وجه اكمل و مطايق مصلاح كلى درست و استوار سازد. خدا به هر دو معنا حكيم است. 9- خدا قيوم است. قيوم به معناى قائم به خود است كه به ديكرى نياز ندارد و ديكران به او نيازمندند. 83 

صفحه 84:


صفحه 85:
Agee] ee me eee #راه ديكر شناخت اوصاف الهى سير در آفاق و انفس است. ا ان ۱ از بررسی نظم جهان هستی. حیوانات. گیاهان و خود انسان اشكار مىشود كه ناظم و خالق هستى ير اساس سنخيت علت و معلول يايد از صفت علم. حكمت و قدرت برخوردار باشد. ليا PEO piney ErORe Creve isy| ‏وحدت و توحيد خالق و ناظم هستىيى ببرد.‎ ‏ا ل ا ا‎ ‏؟تفاوت با روش عقلى اين است كه در روش نخست (عقلى)‎ 0012222237200 ‏همه مق مات عقلی است ولی‎ ‏مشاهدة جهان منظم اخذ مىشود و نتيجه مىكيريم كه جهان‎ ‏منظم است.‎ 5 

صفحه 86:
©»س قرآن و روايات ا ا ل اللا ا ‎Cee‏ ‏۰ ‏می‌توان از طریق قرآن و روایات معصومان ع بسیاری از صفات اك ©- كشف و شهود RSS ee Tee Ce aCe aU elec rere Tee STU Sess is a) re ‏كه مىتواند بسيارى از حقايق: از جمله صفات جمال و جلال الهى‎ ‏رااز طريق مشاهدة قلبى درك كند.‎ ©اين راه سخت است و به افرادى معدود اختصاص دارد ولى دستبافتنى است. 86 

صفحه 87:
۱ برخى متكلملن مسلمان بر آنلند كه اسما و صفات البى توقيفىاند. يعنى: مسلمانان در وصف خدا بليد فقط از صفاتى استفاده كنند كه در قرآن و روايات معتبر مطرح شده است. Fraley kets ro kere ete tee Een Smee ey ae 1a ee LD ee keg ‏تشبیه تمی‌کنم. تو لهل هر خیر و کمالی پس مرا از ستمگران قرار مده.‎ ‏ف اج رد یز رل وه ی مر رت ار‎ ‏جمله کمالات آنباست و اگر خود آن کمال را نداشته باشد نمی‌تولند به‎ ۹ خدا هر صفت و كمللى را بدون نقص و محدوديت وبه بالاترين درجه و به صورت نامتناهى داراست ولى ادب دينى اقتضا مى كند كه خدا را به صفات و كمالاتى توصيف كنيم كه خود در قرآن و روايات توصيف كرده است. 57 

صفحه 88:
00000 ۱ ۳ * صفات ثبوتى: دستداى از صفات كه كمالى از كمالات خدا را بيان مىكنند و جنبهٌ ثبوتی و وجودی دارند و نبود آنها به گونه‌ای نقص محسوب می‌شود: ‎nee‏ و ۱ را از او نفى مىكنتد. به این لحاظ به این صفات «صفات جمالیه» هم می‌گویند. * صفات سلبى: صفاتى كه نقص و كاستى -مثل جهل- را از خدا نفى مىكنند. از آتجا كه نقص نوعى سلب كمال است. يس سلب سلب كمال خود به ‎vine)‏ ل ا أ جهل به معناى سلب علم است و سلب سلب آن اثبات علم است. * هدف صفات سلبى اين است كه نسب نقص و كاستى را از خدا سلب كنند 8 ودر نهايت اتجه مىماند كمالات است. 

صفحه 89:
جون انسانها با نقص و محدوديت ب ‎Fo eer per ert een FOP Ree EY]‏ مفهوم‌تر و روشن‌تر از صفات کمالیه است و آنها را بیشتر به تعالی خدا راهنمایی مىكند. شمار صفات ثبوتى و سلبى: برخی متکلمان: هشت صفت ثبوتی: ۱ ا ا 00 صفات کمالی خدا محدود نیست چون دارای هر کمالی است ا ا ل ا اين از قبيل بيان مصداق و نمونه است. - صفات ذاتى و فعلى 9 [9 Sere | ner Keer ree) از آن جهت ذاتی گویند که همواره با ذات الهی هستند و در بردا نیاز به ورد موجودات دیگر نیست و ذات همواره متصف به آنهاست مثل علم. قدرت و حيات. 

صفحه 90:
50 © صفات فعلى صفاتى است كه از ارتباط ذات الهى با مخلوقات نتزاع مىشود: مثل صفت خالقيت (با تصوررابطهُ خالقيت و ۱ ‏رز‎ tte ۳ 9 نشود: او را خالق و رازق بالفعل نمىتوان كفت. هر جند بر خلقت و رزق قدرت ذاتى دارد. *پس اگر خدا را بدون مخلوقات در نظر بگیریم؛ متصف به خالق و رازق بودن نمىشود. ولى در مقابل براى انتزاع صفات ذاتى» نيازى به فرض مخلوقات و موجودى غير از خداوند نیست. 

صفحه 91:
ا ل ل 0000 ‎Steer 97 Da‏ ا ا ا ا ا ‎[Pee] RS Ya ee‏ متصف مىشود: مثل حيات الهى كه نيازمند نسبتى خارج از ذات ‎Rea) FY) eat 9)‏ ا ا 0 ‎ar‏ ‏مثل علم و قدرت که مشتمل بر اضافه و نسبت به شی. دیگر. یعنی معلوم و مقدور است. يعنى علم به حِيزى و قدرت به جيزى تعلق ‎el RSE easter)‏ ا ‎See‏ ‎Peer ee Rime ener eee el (ae‏ ‎١ ©‏ - علم الهى "خدا به ذات خود و به همه موجودات (قبل و بعد از آفرينش) آكاه است ‎ ‏*علم خدا به سه صورت تصور می‌شود: ‎RU ee rer CLE el Ae a veo mae RCo‏ زک ‎er‏ ‎Re ere Le Reece Rn Ca‏ ۱ 

صفحه 92:
| انسان هم به ذات خود آگاه است چه رسد به خدا ۰ خود عللم است جون نزد خود حاضر است و حضور ذات نزد خود همان علم به ذات است. علم خدا به موجودات پیش از آفرینش: انسان هم اين كونه است جه رسد به خدا: ‎-١‏ علم به علت مستلزم علم به معلول است- خدا علت تمام موجودات ‎torent‏ بح سر ۹( الا یعلم من خلق و هو اللطیف الخبیر ‏علم خدا به موجودات بعد از آفرینش آنبا ‏۱- معلول نزد علتش حضور دارد در غیر لین صورت در وجود خود مستقل است. ‏۲- هر ممکن الوجودی به واجب الوجود وایسته است 92 

صفحه 93:
(PAP ae are] KIS Se On Re ۳۳۳۰. 1 ‏ا‎ ‏ی‎ aie ۷ | Err il erry er ‏ما فى ضذورکم آو‎ PSG] ۱ |) ren reer ecterrericea] *كو اكر آنجه در سينه هاى شماسته نهان داريد يا آشكارش كنيد خدا ال رام فحن آنچه را در زمین است 

صفحه 94:
ete tes *جيزى از خدا مخفى و ينهان نيست. نه شمار قطرات فراوان آبها و ا ا ا ا ل ل ‎PU PNM‏ نه حركته مورجكان بر سنكهاى سخته و نه استراحت كاه مورجكّان ريز در شبهاى تار. خدا از مكان ريزش برك درختان و حركت ‎wie Sere.)‏ رک *بینایی و شنوایی (بصیر و سمیع بودن) خدا به علم او بازمی‌گردد: ا ا ا ل ل است يعنى علم به امور شنيدنى دارد. ”توجه به علم بى يايان الهى : در محضر الهى هستيم: اجتناب از گناه و تلاش برای کارهای نیک+ عدم احساس تنهایی و حیرت+ استقامت در برابر مشکلات دنیا. * اعتقاد به نظارت الهى: ايمان به علم و آكاهى خذا بر اعمال و رفتار ۳ 94 

صفحه 95:
Ly ©م- قدرت الهى 0 0 Rents ei] ee ا ‎COO en DIN Ce Ce See aC‏ و اختيار انجام مىدهد مىكويند در كار خود قدرت دارد. ؟قدرت: مبدئيت فاعل مختار براى كارى كه ممكن است از او سر يزند. ۳ ؟ فاعل موجب: مثل آتش که مبداً عمل است اما عمل حرارت و سوزاندن از سر اختيار و اراده از آن صورت نم ىكيرد. *تعریف دیگر از قدرت: *قدرت آن است که اگر قادر بخواهد فعل را انجام دهد و اگر نخواهد انجام ندهد. نج قدرت الهی 

صفحه 96:
‎١‏ - اعطا كنندهً كمال فاقد كمال نيست: ‏برخى از مخلوقات خدا از جمله انسان متصف به صفت قدرت 1( ‏انسان خود مخلوق و معلول خداست. يس خداوند خود بايد متصف به صفت قدرت باشد نا بتواند قدرت را در مخلوقات ابجاد كند. فاقد شیء نمی‌تواند معطی آن باشد. ‏هر قدرت ونیرویی که در مخلوقات مشاهده می‌شود از او است و قدرت در مخلوقات بر قدرت خدا دلالت م ىكند. ‎1 EP BAe er ery Toe eg ‏است. ‎ ‎ ‏زیرا اگر خدا قدرت نداشت نمی‌توانست چنین موجودات منظم ۱ ‎BRC eT W]e BRC He] Fee Ne Leven) tes) CTV CY ee ‎ ‎ 

صفحه 97:
عموميت قدرت خدا کسترة قدرت البی عام و مطلق و نامحدود است: خدا بر هر چیزی تواناست روشن است قدرت خدا بر هر جيزى تعلق مى كيرد كه امكان تحقق دارد عدم بيدايش امور محال به علت محدوديت قدرت اليبى نيست 000 WaCCr EE Cee IEC ۱ ele RCs ae a Ost ‏ا ل‎ Ore eae Te Sete ne Ore ee سوّال از امام علی: ۱ خداوند به عجز و ناتوانى متصف نمىشود. بلكه آنجه تو كفتى ‎aT‏ ا 

صفحه 98:
| ۱9 Pe errr er RS eee Oe |e) 7-1-1 eR ‎She ete pare ture Bre NRC eke: k=) ea ae‏ ل ‏*متکلمانی که حیات را تعریف کرده‌اند حقیقت آن را آشکار نساخته‌اند ‎KCMOe CNB TUE SE CCC‏ | | ‎Tey Ev arate ae ‏؟ گیاهان:رشد تغذيه و ادراك امور جزئى ‏ا ا ا ل ا ل ل 6 ‏انسان: ادراك امور كلى ‏*لوازم حيات طبيعى يا حيوانى و انسانى نه مجردات ‏* ويزكى مشترك حيات موجودات طبيعى: ادراك يا عالم بودن و فعاليت ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏إدات 

صفحه 99:
4 Dye ‏ا‎ Peer eee eee Ate eet انسان به دلیل محدودیت نياز به جشم و كوش یا ابزار مادی است ‎RCS Seed‏ ل امور دیدنی و شنیدنی آگاه باشد: می‌توان آن را سمیع و بصیر 3-32 پس سمیع و بصیر بودن مستلزم عضو مادی نیست. چون خدا موجودی غیر مادی است و خللق همةّ موجودات است و همه موجودات از جمله امور دیدنی و شنیدتی نزد او حاضر است می‌توان او را به سمیع و بصیر بودن توصیف کرد. 59 

صفحه 100:
2 از صفات ثبوتى و ذاتى انما امرة اذا اراد شيئاً ان يقول له كن فيكون (يس: 1م) فرمان او جنين است كه هر كاه حِيرَى را اراده كند فقط به او ۱ حقیقت اراده چیست؟ كارهاى اختيارى انسان: حالت نفسانى در باطن خود «اراده» اراده را به علم حضورى درك مىكنيم 0 ‏ا ا ا ل ل‎ et Coes) ‏دجار مشكل مىشويم:‎ اعتقاد به سودمندى فعل- شوق نفسائى- بين علم يقينى و فعل- قصد و عزم؟؟ 100 

صفحه 101:
نکته اساسی: eva SCR ROU eens ener rere Si ‏و بعد بر خدا اطلاق شود.‎ ما ۱ نقص و محدودیت باشد می‌توان دربارة خدا به کار برد. ارادة الهى به دو صورت در نظر كرفته مىشود: ارادة تكوينى- ارادةً تشريعى ارادة تكوينى: از رابطهة خاص خدا با مخلوقات سرجشمه ‎eee‏ ا ا ‎Ne eee SORE‏ 0 می‌یابد. 101 

صفحه 102:
1 eee eee NT ‏انسان سرحشمه مىكيرد كه امكان تخلف اراده از مراد وجود‎ dls PCE Ry RCe LTE AC ELT CSC CS NU] Re SS Beg er) ‏موجود مىشود.‎ ولى در ارادةً تشريعى خداوند اراده كرده است كه همه انسانها به راه مستقيم هدايت شوند. ولى برخى انسانها از ‎PACT ee agg eT|‏ شاید دربارة تخلف از اراد تشریعی بتوانیم بگوییم: آن نیز ‎CAO‏ ا ا ‎ROW Pent‏ 102 

صفحه 103:


صفحه 104:
۵- حکمت از صفات ثبوتی خداست. Rone eer meee eee ye aR ES Bes) ‏ا‎ er Ned معنای نخست: افعال فاعل در نهایت اتقان و استواری و کمال است و نقص و كاستى در فعل او راه ندارد. خدا به اين معنا حكيم است و همه افعال او به نيكوترين و كاملترين شكل ممكن تحقق ممىيذيرد و از نقص و كاستى مبيراست. حكمت الهى به اين معنا از صفات فعل_است و از صفات ذات 104 

صفحه 105:
۱ ‎-١‏ بررسى نظم و اسرار خلقت ‏۲- تناسب اتر با موّثر: خداوند كمال مطلق و به دور از عيب و س- نيودن علتى ير نااستوارى: نقص به جهلء ناتوانى و عدم خيرخواهى مستند است كه از خدا به دور است ‏| دیگر حکمت: قبیح و بیهوده نبودن فعل فاعل ‏؟وقتى مىكوييم خدا حكيم است بر اساس اين معناء خدا كار قبيح و زشت و بيهوده انجام نمىدهد. ‏ا ا ل 000 ‎105 

صفحه 106:
“دليل اثبات: ؟ایجاد افعال قبیح ازمندی او است. يا ييهوده: ناشى از جهل يا ناتوانى فاعل يا 20 0 jl bb yg? Cowl ctw! jus ‏ا‎ jl 195° ‏است.‎ *حكمت به اين معنا كه خذا كار قبيح و بيهوده انجام نمىدهد اساس بسيارى از بحثهاى كلامى است. * مثال: متكلمان در علم كلام مطرح مىكنند كه حكمت الهى اقتضا ‎CIRCA‏ ا ال ل 000 ‎eT |e ae‏ ل 0 جز تكامل معنوى و روحى او نيست. | اقتضا مىكند كه يبامبرانى مبعوث شوند تا انسان را تربيت و 6 هدایت کنند تا به کمال واقعی خویش برسد. 

صفحه 107:
*قرآن ارسال رسولان را با صفت حکمت الهی مرتبط دانسته است: وس 5-5-5500 1 وَكانَ الله ژا حکیما (نساء 0۱۶۵۰ ؟ييامبرانى (امدند) ا ا ‎PBT ERRORS FR Ret‏ مردم يس از [ فرستادن] پیامبران در مقابل خدا | بهانه ۳ حجتى نباشد و خدا توانا و حکیم است. ؟همجنين حكمت خدا اقتضا مىكند كه مرك يابان زندكى نباشد. زیرا انسان ظرفیت جاودانه زیستن را دارد. * أَفَحَسِبْتُمْ أنَّمَا خَلَقْناكُمْ عبَنًا ‎weir‏ إلَيِنا نا تُرْحِعُونَ (مؤمتون: ه١١ ‎:)١‏ ‏1 ‏ما بازكّردانيده نمى شويد. 107 

صفحه 108:
۱ ‎uw! 340530 135 Jl25] dom 9 305,05 plail‏ *خدا براى نيل موجودات به غايت مطلوب خود: همة لوازم و زمينههاى مناسب را مهيا فرموده است. *البته غايتمندى فعل انسان با فعل خداوند فرق دارد: * انسان عمل را براى غايتى انجام مىدهد تا نقص خود را برطرف و خود را متصف به كمالى سازد. ولى خدا كمال محض و عارى از هر نقص و ناتوانى است و از اين رو غايات افعال او رساندن مخلوقات به كمال مطلوب است نه برطرف کردن نقص خود پا کسب مال. 108 

صفحه 109:
#د) عدل 1 بسیاری از عقاید شیعه را تشکیل می‌دهد *پیوند نزدیکی با صفت حکمت: یکی از معلنی حکیم بودن خدا این است كه كار زشت و قبيح انجام نمىدهد. ظلم هم كارى قبيح ‎acl 0 jbo YT SISA aS cowl‏ eres Wg Ree Cer ete ROT lar UCU 2 OSC NUNC MUNI SCHON C ss InyOe to 3 #امام علی ع: عدالت. هر چیز را در جای خود می‌نشاند. #بنا بر لین معنا خدا در جبان هر چیز و هر کس را در جای بایسته ‎OMS REA eek PCRS Sa ere a)‏ 00 109 

صفحه 110:
*دليل اتصاف خدا به عدل: ا ل ا ل 0 ل اعمال ظالمانه نيازمند است تا نيازى از نيازهاى خود را برآورده كند. ا صفات ناپسندی ا ا و احساس حقارت موجب 053170005 #هیچ یک از لین عوامل را نمی‌توان در ذات مقدس خداوند یافت و او كمال مطلق و عارى از هر نقص و كاستى است. ا ‎st Re‏ ا ات #اقسام عدل: Pea cry ‏ب‎ #عدل در نظام تكوين يا جيان خلقت يعنى به هر موجودى به اندازة شايستكى و قابليت او نعمت (وجود و كمال) داده است. Deer Se re ar Cee ene ‏ا‎ the ‏0قدلی است.‎ 

صفحه 111:
رواياتى كه مى كويد جبان بر اساس عدل استوار شده است به معناى عدالت تكوينى اشاره دارد. ك2 تكاليفى كه خدا به وسيلة ييامبران بر مردم نازل كرده است بر ياية عدل و ‎CP OR AY‏ 02 ‎Reser eal WO Pe Rene EOC ee SS Ce Oey an‏ ثانیاً هیچ کس با بیش از ظرفیت و توانش مکلف تکرده است. ‎see)‏ ۱ مى كويد و به آنان هيج ستمى نمى شود (مؤمنون: 27) و ل ا ا ل ا ل ‎no eo nerta‏ ل ل ل ا ل ل م متناسب با اعمالش می‌دهد. 261 

صفحه 112:
Fer ca) er Wer Were KU pe) | RCN § CmerN RUT FY I CungeTe 7 tag 0 ‏كت‎ Ons gee ‏ل ا ا ا‎ CC SDC Re) ستم ا ‎(Cala‏ آيا كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام دادهاند همچون مفسدان در زمین قرار می‌دهیم؟ يا يرهيزكاران را CUE O phar re pec rope ees کر و تجسم اعمال در آخرت از قوانين و سنتهاى عللم تكوين باشد. eRe ‏ا ل‎ rors 112 

صفحه 113:
9 ‎CULM‏ شر تاریخی طولانی دارد. ‎| ie Geter ate EC SSCL eee ‏دزدی‌های و .. را با آفریدگار هستی سنجیده‌اند. اگر خدا قادر و‎ 0 Aa pemeen nT Pep ee yes ‏#مسئلة شر يكى از صفات سه كانة خدا (علم. قدرت مطلق و خیرخواهی) را به چالش می‌طلبد. ‏؟الف- تعریف شر: ‏#مفاهيم خير و شر بديهبى و روشن است. ‏؟همه خوبی عدالت و بدی ظلم را 00 ‎ene stare ‏و( ‏م ل ا ا 

صفحه 114:
‎hed‏ بررسى اين شرور -طبيعى و اخلاقى- به دست مىآيد كه آنيا از آن رو شر به حساب میآیند که موجب رنج و ناراحتی انسان می‌شوند و ال | ‏"*پس در بحث شر. انسان خود را محور قرار می‌دهد و هرچه را باعث ‎iT SSU Swe)‏ ا 0 اك لا یاری رساند خوب و خیر می‌شمارد. ‏ا ا 0 ‏۶- لازمة جبان مادی ‎| IRE SS Beenie es Bod pore) Wn tree) ‏ا‎ pies een ee ee) ‏*از آنجا که خداوند قادر, عللم و خیرخواه مطلق است و ذاتش خیر محض است. هر جه از او صادر شود خير است. ‏ا ل ا | ‏4محض است و شری در آن نیست. 

صفحه 115:
ا ا ا ا 6 ‎Te‏ ل ل ل ا عالم ماده بی تزاحم و تضاد آفریده شود. *وجود آتش در مجموع.: خير است و مىتولند براى زندكى آدميان مفيد باشد. اما كاه زيان ل ا ا *وجود ‎CNC Eres‏ كونه تنازع و تزاحمى در لن نباشد. خلاف ا ا ‎Bey ee ee ae‏ ما جیان را مادی فرض کرده‌ايم. جبان مادی جبانی است که در آن تزاحم و تنازع وجود دارد و شر لازمةٌ آن است. فارابی: عالم ماده نمی‌تواند خیر محض را بپذیرد. Peep reer SS mE Cea ‏ا ا‎ a peu Rarer CHO) ba Apert OSE SPO) Ne ie Smee CN RCS) DEO) ‏ا‎ pe) ‏#قادر مطلق می‌تولند غایت را مستقیماً و بدون استفاده از وسایل ایجاد‎ 5305 

صفحه 116:
#قلت: اين اشكالات به اين مسئله برمىكردد كه جرا تزاحم و تضاد لازمة عللم ماده است و چرا عللم ماده با ایتکه مادی است خصوصیات غیرمادی ندارد. ‎ae‏ ل ا ل ا ا ل ل ل م خالق نيست. بلكه به علت متعلق قدرت است كه امكان تحقق آن وجود ندارد. ‏انه قلت: جرا خدا مانع شر در عالم نشد تا جيانى كه خير محض است متحقق شود؟ قلت: اكر عالم مادى كه تلازم اجتناب نايذير با شرور دارد؛ به كونداى ‎PRC ey ics CeCe ieee Te aCecd‏ دیگری بود که خیر محض است. در حللی که چنین عالمی را خداوند ‎atu! od 9S gis Us‏ ‎SBN UE ete ance RENE SEC CACO OSU oat ro Cg 0 ROCCE S ONG T CCS Hee TY ‏ل ل ا‎ ‏یر وجود آن نبوده است. ‎ 

صفحه 117:
Fore] aI | Rene DS Senge RV nes RC CGRy epee CUES] or 1 eer Nery جواب: ترك خير كثير عللم ماده به دليل وجود 20 ‎ore]‏ ل ا ا 00 ‎a‏ لايد آیا رواست که از خلق آتش (با وجود خیرات فراوان آن) به دلیل شر اندكى كه ممكن است در يى داشته باشد اجتناب كرد؟ اشكال: خيرات اين عالم نسبت به شرور آن كمتر است: 000 eNO RCS ees Ce) ‎-٠'‏ در همة شرورء آدمى فقط خود را ملاك مىداند ‏ا ل ‎Beng eMC‏ م ا ‎REN Re De ce‏ از كناهان مىتوان از اين زيانها دورى جست. 117 

صفحه 118:
ع- بسیاری از امور را انسان شر می‌داند چون باعث مرگ می‌شود: مرک پایان زند کی نیست 5- ملاى سنجيدن خيرات با شرور. كيفيت است نه كميت: يك كيلو طلا با صد خروار سنگ ریزه- لولاک لما خلقت الافلاک ‎-٠‏ ناشى از آزادى انسان ‏خداوند به انسان نعمت آزادى و اختيار داده اس و خوبىها و ‏بدىها را نيز به او اليام كرده است. ‎oC ere rere) ‏با اختيار مىتوان راه تكامل را يبروى كرد و مىتوان تنكرد ‎0 ‏ل ا ا ا ل‎ eae) ‎0 ‏ا‎ ese USN CS ‏بنابرلدن شر در حیان از شرارت انسان حاصل می‌شود و شرارت مدانسان هم ناشی از اختیار و آزادی او است. 

صفحه 119:
اكر انسان رفتار ‎hear‏ | بسيارىء از شرور طبيعى را از راه خويش بردارد. خداوند می‌توانست انسان را به دو صورت خلق كند: با اختیار: برخی به اعمال شرورانه دست می‌زنند. بدون اختیار: اعمال شرورلنه نبود ولی اعمال انسان ارزشی نداشت. حكمت و لطف حذا ايجاب مىكند كه آدم با اختيار آفريده ‎Eyer‏ ‏کردار نادرست انسان: خانه مستحكم در برابر زلزله- رز( 119 

صفحه 120:
1 CRM COS MOEN Leger i Serer i ‏بر کلتی از آسمان و زمین بر ایشان می‌گشودیم؛ ولی تکذیب کردند؛‎ )٩۶ ‏پس به [ کیفر] دستاوردشان [ کریبان] آنان را گرفت. (اعراف:‎ *مفیبوم آیه: اگر انسانبا ایمان نیاورند و تقوا پیشه نکنند. بر کات البی از ۱ 1 آشكار شده است. خدا م ىخواهد نتيجة بعضى از اعمالشان را به آنان بچشاند؛ شاید به [سوی حق] باز گردند. (روم: ۶۱) #عذاب البى ريشه در اعمال زشت و نادرست آدميان دارد. ۴ بسیاری از درد و رنج‌ها شر نیست: ©-باعث تکامل و رشد اخلاقی برخی از افراد ستمدیده می‌شود. ا بسیاری از ا ا ا ا ا ا كت م ل يي 

صفحه 121:
۳- ناشی از جزئی نگری ‎reLet|‏ ا ‎Cis eee Wares |e‏ ۳[ ‎Re ee aad‏ 000 ‎oer TSO Nerace Ce Fs CITY nce nes‏ ۱ است كه هر جيز به جاى خود است. انسانها از دانش اندكى برخوردارند و داورى درستى دربارة جيان ‎Paty) Rey‏ ‎CRN Crease CTT pO Pc Pte PCC VC or Wereerrarg ve‏ ‎BER RQRC. pe Sere ph aeay | PC Hol eece etl Bley ener pecan yO)‏ ‎Caner i ei KNe i eper vis ee apc y ney‏ ا ‎POR EURy Soe‏ فقط بد نیست که برای ساختمان لازم است. عسی ان تکرهوا شیناً و هو خیر لکم و عسی ان تحبوا شیقاً و هو شر لکم 1 Qasr pce pene eeae ig ce Speer Er pCa ne 

صفحه 122:
ع- ناشى از جيل انسان اثبات وجود خدا با برهلن وجوب و امکان با ديكر براهين: واجب الوجود بالذات بايد همةٌ كمالات رابه صورت ‎LId o5>9‏ ا ‎scowl‏ پس خدا عللم و قادر مطلق و کاملاً خیر است. |۱۹ Jue JI jadi مثلل: استاد عالم رياضى با احاطةٌ كامل- اببيام در كتابش - نقص از ما امام على (ع): اكر جيزى از امور برتو مشكل شد. لن را بر نادانى خود حمل کن. زیرا تو در نخستین بار آفرینشت نادان بودی و سپس دلنا شدی... Ren] Were) ree NCO) ere SUP V ae ere Cer Wr CWO pene FuTTT yr we RCS eNO re Reece pe nee Reale ce CLS 122 

صفحه 123:


صفحه 124:
۱- لازمة ذاتی عالم ماده تزاحم و تضاد از ویژکی‌های ذاتی عالم ماده است. خخ ‎Ce a a a tea TO ce ee Ca‏ ‎peren Feen er erence‏ ‎-٠'‏ شكوفا شدن استعدادها آدمی به گونه‌ای ساخته شده است که در مواجهه با سختی ها و مشکلات بسیاری از توانایی‌ها واستعدادهایش شکوفا می‌شود. ‎Bee ey Pe Pete rae en eral EON Ps erp cere Rerrs pe es ret‏ فان مع العسر يسراً ان مع العسر يسرا (شرح: ه و 2) ‎TASS Tere roan Os foe‏ آدم از خواب غفلت بیدار می‌شود: ا ا ا ا ال كت 

صفحه 125:
خداوند نیز در قر آن کریم بعضی از سختیبا و مشکلات را عاملی برای بیداری از غفلت بيان مى كند: ا ل ل ا ا نا و قطعاً غير از عذاب بزركتر (آخرت) از عذاب نزديكتر (دنيا) به آنان می‌چشانيم. امید آنکه (به سوی خدا) باز گردند. 1 ۱ 2 سختىها هدية خدا به بندكان خاص: ييامبران و مؤمنان (بخشش كناهان- ترفيع درجات) ۵- آزمون الهی و ۱9 بازشناخته شوند. و 0[ احسب الناس ان یتر کوا ان یقولوا آمنا و هم لایفتنون و لقد فتنا الذین من قبلیم ‎CNC DES‏ ل ل ‎(Car apap ners ors‏ 

صفحه 126:
126 ‎ek Cage CCS MG) a Se aelig‏ را ‎Slee Keri pe re ties Ure eae eee‏ | خدا دربارة کسانی که راست می‌گویند و ‎alos‏ كه دروغ ۳ ‏ا ا ا 

صفحه 127:


صفحه 128:
1 ‎oar rv cory) rei LCc Dee WO PCa be had‏ ا ل ا ل ل 20050 گردد. اعمال نیز رنگ توحیدی به خود می‌گیرد و اگر شرک در انديشه و ‎caren)‏ 0 اس ۳ می‌شود. ؟الف - مراتب توحید © ۱- توحید در ذات ‏۴- توحید در صفات ‎Eevee‏ ‏- توحید در ربوبیت ۱ ‏©ع- توحيد در اطاعت ‎a a‏ ات ‎eee RON Ere ory‏ 

صفحه 129:
- توحید ذاتی 0 ‏ا‎ REED Te bad #ذات خدا به گونه‌ای است که تعدد و تکثر برنمی‌دارد و در عللم خلرج ا ا ا ۱ ۳ ee N EN IRUCPICn as )۱۸ ‏(سورة آل عمران:‎ ۳ 1 دانش كواهى می‌دهند. در حللی که [خداوند در تملم عللم] ۳ قيام دارد. معبودی جز او نیست که هم تواتا و هم حکیم لست. 0 0 ‏ا ا ا ا 2 ا‎ ea ‏مى د هنك.‎ #قل هو الله احد... ا ل ا 0 0 ‎RRC‏ ‎a‏ از کسی است و برای او هیچ گاه شبیه و مانندی نبوده است. 

صفحه 130:
۹ ۱ يس ذات خدا يكانه. بى همتا و بسيط است و داراى جزء نيست. *عقل هم دلالت دارد که خدا یکتا و بسیط است: *موجود نامحدودء تعدد نمىيذيرد.- اكر موجود نامحدود را متعدد ۱ ‏ا ا ا ا‎ ne) ‏نبایت‌پذیر بدانیم تا بتوانیم بگوییم لین غیر از آن است.- زیرا اگر دو‎ ‏چیز از هر جبت عین هم باشند قطعا دو موجود نخواهند بود. بنابراین‎ ‏موجود نامحدود و نامتناهى تعدديذير نيست. زيرا اكر تعدد بيذيرد‎ ‏نامتناهى نخواهد بود.‎ ا ا ا ا ‎Pe RT eee‏ ‎Roe CE RC ty SECS RTS De‏ 25200 نیست و برعکس. این همان نبایت‌پذیری و محدودیت است. 7 \ire he ey ee 7 Ed Roa Cree oe 538 

صفحه 131:
مثال: جسم بزرگ بی نهایت در هم؛ٌ ابعاد هم فضا و مکان را پر ‎Te‏ ۱ ا 1 خواهد بود و يا جسم نخست از جهتى يا جهاتى متناهى و محدود است. ذات خدا بسیط است و فرض مركب بودن: جزء ندارد همه اجزا واجب الوجود باشند: تعدد واجب الوجود و باطل re) Slee CE eee eRe eee Tee ee) ‏اگر یکی بی نیاز از دیگران: خدا همان بی نیاز است و ترکیب واقعیت‎ ‏ندارد: اجزای مرکب نیازمند به هم هستند‎ 131 

صفحه 132:
خداى يدرء خداى يسر و خداى روح القدس از ديدكاه اسلامى باطل است: از دو حال خارج نیست: ار هی ی ۱ ۳ خدا مخالف است. "- يا اينكه اسه خذا دارائ يى شخصيت هستند و هيك جزتى از آن را تشكيل فى قد ‎PAGES avid yon eas‏ «آنها كه كفتند: خداوند همان مسيح فرزند مريم است به يقين كافر شدند...» «اى اهل كتاب در دين خود غلو نكنيد ودربارة خدا جز سخن درست نكوييد... نكوييد خدا سه كانه است...» كسى كه حيات و مركش به دست خودش نيست شايستة خدايى نيست ‎per bee: ey)‏ ا ا ی ‎ 

صفحه 133:
۲- توحید صفاتی ۳ ذات خدا دلالت مىكنند. بنابراين خداوند داناء تواناء زنده. شنواء بينا و ... أست. ‎Coen ne Cerne) Beene rey ed‏ 1 | يعنى در وجود خدا هم مغايرت دارند يا يا يك ذات است كه هم دانا و هم تواناست؟ از آنجا كه مغايرت آنها در ذات خدا ملازم با کثرت و ترکیب_در ذات الهی است. صفات مزبور. در عین اختلاف مفهومی. در مقام عینیت وحدت دارند. 133 

صفحه 134:
134 گذات خدادن عین بساطت. همه این کنالات را دارد و لن گونه نيست كه بخشى از ذات خدا را علم» » بخشی دیگر را قدرت وبخش سوم را حیات تشکیل دهد. ذات خدا تماماً علم. تماماً قدرت تماما حیات و ... است. Foor CCT SO ee Ee ‏ا‎ eS CORI ce ۳ Ce ere en eee rte ere Reree) ‏مقام تطبیق, سراسر وجود ما معلوم و همچنین مخلوق خداست.‎ ‏نه اينکه بخشی از ذات ما معلوم خدا و بخش دیگر مخلوق او‎ re RCS Obs ROSE ‏ا‎ Soe eer eer ‏ذات ماست.‎ ا ‎etre Oe eR ae‏ 005007 زايد بر ذاتش نیستند. یعنی خدا شبیه انسان نیست که صفاتش زايد بر ذاتش هستند. 

صفحه 135:
۳ آفریدگار و خالقی جز خدا در عالم وجود ندارد. (aN) ‏ل‎ eae tir Eee IS Speen Reentry ae Renere ree Ct Ee Sey ذلكم الله ربكم خالق كل شىء لااله الاهو (غافر: ‎١‏ ) این است خداوند پروردگار شما که آفرينندهٌ همه چیز است. جز او معبودی نیست. علاوه بر وحی؛ عقل هم بر توحید در خالقیت گواهی می‌دهد: 7 پس وجود آنها از خداست. الیته توحید در خالقیت به معنای نفی اصل علیت در نظام هستی زيرا وجود علت و عليت اشيا هم از مظاهر ارادهً خدا به شمار ا 

صفحه 136:
ی ‎Re ee LSE‏ اين ویژگی را از آن می‌گیرد. ان ا ا ل لك حركت دراورند. سيس انها را در يهنهً آسمان آن گونه که بخواهد می‌گستراند و متراکم می‌سازد. *گسترة خالقیت خدا مستلزم نسبت دادن کارهای زشت بندگان به خدا نیست *هر پدیده چون موجودی امکانی است نمی‌تواند بدون استناد به قدرت و ارادةً الهى حامهً هستى بيوشد © اما انسان مختار و داراى اراده است ©خدا اراده كرده كه انسان افعالش را با اختيار انجام دهد 136 

صفحه 137:
ا ات ؟ فقط خدا مديرء تدبير كننده و كاركردان حهان و انسان است. *توحيد در ربوبيت دو جلوه دارد: “تدبير تكوينى: كاركردانى جهان آفرينش. يعنى ادارة جهان همانند ايجاد ان فعل خداست. "در كارهاى بشرى تدبير از ايجاد تفكيك يذير است. مثلاً ا ا 7 ‎aT‏ ل اك ل parry Re SRC ae | ae ‏ا ل‎ 137 

صفحه 138:
تاریخ انبیا نشان می‌دهد که توحید در خالقیت مشکل امت‌ها نبوده و شرك بيشتر دربارة كاركّردانى و ادارة عالم بوده است. 0 ‏ل ا‎ Cra ‏ا‎ See Ey ‏ات‎ 7 مشركان عصر رسالت هم بخشى از سرنوشت خود را در دست معبودها خود مىد انستند: و آنان غير از خدا معبودانى براى خود بركزيدند تا ماية عزتشان باشد (مريم: ‎(Al‏ ‎Ree S TO A AUIS Tee ew Oe‏ ا آنها إبتان) نمىتوانند آنان را يارى كنند. آنان (مشركان) مانند سياهى در خدمت ‎ee‏ 0ه ‏ا ا 0 ا ا می‌دهد که شما چیزهایی را ا ا ا ل 00 ‎Nobu py bj‏ ‎138 

صفحه 139:
POLES y rr wuper riper voay) erie Wane Wipe ‏ا‎ Ais Caen ge ‏رساندن معبودان خود معتقد بودهلند و لين امر انكيزة يرستش بتان بوده‎ ‏است.‎ مشركان بتان را در بيروزى و مصونيت از خطر در سفر و ... مؤثر می‌شمردند و حتی شفاعت را حق آنان می‌دانستند. در بعضی از موارد هم پرستش بت را وسیلةٌ نزدیکی به خدا می‌دانستند. البته مشركان معاصر بيامبر در بعضى از امور مانند روزى دادن. زنده كردن. ميراندن و تدبير كلى جبان موحد بودند. (يونس: ۲۱) ا ا ا ا | OS Re LCoS nO در مورد جبان و انسان: كاركردانى دستكاه خلقت جدا از آفرينش آن ‎Wuncrerirty‏ ا ا ا ا ا ا ‎ioe st‏ 5 00000 ميان مىآورد؛. خود را مدبر جبان می‌خواند. (رعد: ۲) 

صفحه 140:
*در آيداى دذيكرء هماهنكى نظام آفرينش را دليل يكانكى مدير جهان دانسته است: ۳ Se) ere ei ‏مىكرابيد (انبيا: مام)‎ * البته توحيد در تدبير با اعتقاد به مدبرهاى ديكرى كه به اذن خدا اداى وظیفه می‌کنند #- توحید در تشریع و *یعنی قانونگذاری فقط ویثْهُ خداست. زیرا کسی که می‌تواند زمام امور زندكّى بندكان را به دست كيرد جز خدا نيستته. * انسان خواهان زندكى اجتماعى است و هر اجتماعى نيازمند قانون ‎asi]‏ ۶ قانونگذار باید دو ‎-١*‏ انسان شناس باشد: همه رموز جسمى و روانى انسان را به طور دقيق بداند. ‎0 ‏ا ا ل ا ل‎ Sea ‎ ‎SIPS) ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 141:
0 ‏ا ا ا ل‎ Pg Pe] *- از هر نوع سودجويى ييراسته باشد. يعنى تحت تأثير منافع شخصی و گروهی قانون وضع نكند. خدا نفعى در اجتماع ندارد و عاری از سودجویی است. *«و هر كس به احكامى كه خدا نازل كرده است حكم نكند ستمكّر است» )203510 ‎(Gay‏ ؟البته بعضى از احكام قردّن 230 ا ل ا ل ال ا 5 و توضيح دارند كه 141 

صفحه 142:


صفحه 143:
‎eg‏ 0ت ‏فقط بايد خدا را اطاعت كرد. بايد سخن او را شنيد و عمل كرد. ‏جهان هستى از جمله انسان و همه توانايىهايش وابسته به خدا وو از ‎Yt ng rege) Ke‏ ا ا 0 ‎RC ek ees sa eee eee eee ner)‏ ا و از فرمانش اطاعت کنید و انفاق کنید که برای شما بهتر است. (تغابن: 15) ‏من يطع الرسول فقد اطاع الله (نساء: 45) ‏کسی که پیامبر را اطاعت کند خدا را اطاعت كرده است. ‏مقصود از اطاعت از ييامبر: ‎ ‎| vine el ee eR een Lepr RENN IF] ‏مقامات دیگر پیامبر:‎ Per Ue ee ae pee er wel heg 

صفحه 144:
ا ا ‎OC Nee‏ ل 0 اطاعت كنيد. 000 ‏ا ل‎ Ne ‏مجتهد انند.‎ | ‏از پدر و مادر مشروط به این‎ Go” # اطاعت از كاركزاران نظام اسلامى و واليان مشروع نيز اطاعت از ولى امر و اطاعت از ولى امر اطاعت از رسول و اطاعت از رسول نيز اطاعت از خداست. ۱ 0 اجازةً خاص يا عام او باشد. *حكومت ييامبران و امامان همكى به اذن خداست. 144 

صفحه 145:
*در اسلام حکومت هدف نیست. ولی از آنجا که اجرای احکام و ‎vere eerie)‏ ا ا ‎Sor ee ever‏ ۱9 تا و ییاه یی ای به میات رسای پیش می‌اید. ‎aR SUH ce ay be‏ هد وا ‎Py Ce Srerry) BN RGEC rarer ee KC Ie Perr | Beatty AC oe ‏را بپرستید.‎ ‏ا ا م ‏ا ل 0 ‎1 ‏*و آنها که به احکامی که خدا نازل کرده حکم نمی‌کنند کافرند (مانده: ۴۴ ‎۳ ‏5 است )205510 ۴۵ 

صفحه 146:
۸- توحید در عبادت 00 Rees a er ecg eevee reece el ‏اجتناب ورزيد. (نحل: وس)‎ بگو ای اهل کتاب بیایید به سوی سخنی که میان ما و شما یکسان است که جز خداى يكانه را نيرستيم و جيزى را شريك او قرار ندهيم. (آل عمران: 6) قرآن كريم در اين آيه يكتايرستى را اصل مشترك ميان تمام شرايع اسمانى ‎Ba Foe}‏ عبادت: خضوع در برابر موجودى با اين اعتقاد كه او به طور مستقل سرنوشت جهان و انسان را و يا بخشى از دن را در دست دارد: رب و مالك جهان و اتسان ارت cy RR Rea coe ‏ار اس‎ ner ‏پیروزی در جنگ و دفع خطر در سفرند‎ ولى سجدةُ ملائكه بر حضرت آدم و سجده فرزندان يعقوب عين توحيد است: ‎te aces‏ ا ا ‎ROP Ree‏ یا به فرمان خدا و یا تکریم و تعظیم عید صالح خدا بوده است. 

صفحه 147:
نیستند. اگر با این باور باشد شرک است. توسل به اولياى خدا توسل به غير خدا وقتى شرك است كه ما براى آنها در اثربخشى ‎eR ay ne‏ ا 0 00 ولى اكر آنها را وسايلى بدانيم كه به مشيته و اذن الهى اثربخشى دارند داخل در توحيد است. وسايل معنوى تقرب به خدا منحصر در نماز و روزه و... نيست توسل به نامها و صفات حسناى الهى هم از اين وسايل است: وللّه الاسماء الحسنى قادعوة بها ‎SFR‏ ل ا ل | ‎ene nt‏ ا ا ا ‎ence‏ لك ل لساك 147 

صفحه 148:
دستور قرآن به کسانی که به خود ستم کرده‌اند: ‎SS ee ee Re) 2) Se cd‏ 6 رات آنان طلبه مغفرت كند ‎۱ ‏ان قلت: در قید حیات بودن شرط سازگاری با توحید: ‎Rarer et Set tes ea ee et ESL SRS cn sa)‏ لت انبيا و اوليا در حيات برزخى هستند ‎000 rene SUL BARC riety ‏مقامی بالاترند‎ ‎de eae ‏ا‎ ‏تأیید دلیل عقلی بر جاودانه بودن روح آدمی که حقیقت انسان است ‎ ‎0 ‎148 

صفحه 149:
* بزركداشت انبيا و اولياى الهى *برخی از فرقه‌های مسلمان بزرگداشت پیامبر و اهل بیت را شرک می‌پندارند *هر کس آنها را تکریم می‌کند برایشان شأن خدایی قائل نیست قط چون مورد عنایت خدایند تکریم می‌شوند Rei eee UIT res ren Pare CPM Reet eer OF meee AN Severe CN en aera ‏ا‎ horse cy * پس کسانی که به او ایمان آوردند و بزرگش داشتند و باریش کردند و نورى را كه با او نازل شده است بيروى كردند آتان همان رستكارانئند اا ۱ * ايمان به ييامبر- تكريم او- يارى او- ييروى از او و آتجه بر او نازل شده 249 روایات: وجوب محبت به پیامبر و اهل بیت 

صفحه 150:
روايت ييامير: PORT EES ‏ا ا‎ crow o ry re) 1250101010111 eRe hee دو سؤال: ‎١‏ - سود و بهره از تكريم و بزركداشت انبيا و اوليا جيست؟ ‏- شيوة تكريم و مهر ورزيدن به ايشان حكونه | بهره: ‏محبت به انسان با كمال و فضيلت نردبان صعود انسان به سوى كمال است. ‎ ‏عشق- تلاش براى همانند او شدن و انجام دادن آنجه موجب خرسندى او است و ترک آنچه باعث آزار او است. ‏شیوه: ‏محبت قلبی در گفتار و کردار آدمی بازتاب عملی دارد ‏از جمله: ييروى از اعمال آثان ‏بزرگداشت در سالروز ولادت و شهادت- برگزاری مراسم ذکر فضایل- حفظ لك 

صفحه 151:
#ساختن بناى يادبود بر مزار: اصحاب كهف *دو پیشنهاد برای اصحاب کوف شد: *ساختن يادبود و ساختن مسجد ا 00 ۱ *برخی: بوسیدن محراب و منبر پیامبر شرک است. ؟کسانی که اینها را می‌بوسند برای پیامبر و آثارش الوهیت قائل ‎rE nee ee et Teeter aT Led Ceca‏ ا ‎Wane eel Ru] et‏ ل ل ‎pepe‏ ‏چشمانش و شفا یافتن *حال اگر مسلمانی به قبر و ضریح خاتم پیامبران و اولیای خدا تبرك جويد و معتقد باشد خداوند در آن آثارى قرار داده است در رءر ييروى از حضرت يعقوب كارى موحدانه انجام داده نه مشركانه 

صفحه 152:
رز بهترين جلوة توحید عملی بهترین تجلی عبادت و بندگی خدا نماز غايت أفرينش آدمى نماز عبادتى جامع: تمام وجود انسان را اعم از جهات بدنى و ظاهرى و جهات ذهنى و قلبی و باطنی در خدمت خدا قرار می‌دهد م ا ا ا | Se این عمل در شرایع پیشین هم واجب بوده است و همه پیامبران بر آن تأکید و حضرت ابراهیم ع: رب اجعلنی مقیم الصلاْ و من ذریتی ربنا و تقبل دعاء (ابراهیم: 0 2دپروردگارا مرا برپادارندة نماز قرار ده و از فرزندانم نیز. پروردگارا دعای مرا بپذیر 

صفحه 153:
Fagen Tee WME Sew reece eae sete POT are ‏ل‎ 1 ‏ا ا ل 5002 إن‎ 0 ‏ا ا‎ (Nee ‏ا‎ ‏خطاب به پیامبر گرامی اسلام ص:‎ * ] Seve) ton cee Paterno) ee )۴۵ ‏کار زشت و ناپسند بازمی‌دارد و قطعا یاد خدا بالاتر است. (عکنبوت:‎ ‏"امام باقر ع: نماز ستون دين است.‎ | ‏ل‎ or yi ‏ساير اعمال هم مقبول است و اكر نمازش قبول نشود ساير اعمال نيز يذيرفته‎ ‏با‎ 

صفحه 154:
Bie ee res as ‎-١©‏ تجلى ياد خدا ‎her acne sche ‎poet Hes Nie peer ‏را و‎ ‎Ree Bs eee oe EC ane me en a oe a ‏دیگران است.‎ ‎ted‏ تجلی وحدت ‎Fomor IE Seances IPS Teer COs ead ‏گنمازهای جماعت ه جمعه در سراسر کشورهای اسلامی مظهر وحدت امت اسلامی است. ‏كت ‎cbt oe‏ ل ا اك ‎| ‏ل ا ا ل ا‎ ors ne Sc ‏54استعدادهاى برجسته موهبت خدا و مايه آزمايش است و نه تفاخر. 

صفحه 155:
©+- ماية يرهيزكارى ۷ sere Eve cae ؟آب غسل و وضو باید از مال حلال باشد. ان الصلاة تنهی عن الفحشاء و المنکر (عنکبوت: ۴۵) #نماز تمرين دورى از كناه و تقويت روح ايمان و توجه به خداست. ۱ توجهى ايجاد زمينة اطاعت و دورى از كناه است. #كاهى به دليل ضعف توجه به خدا و نيرومندتر بودن عوامل ديكر لين لثر خنثى ةا ‎Den eee‏ ا ا ل ل ا نك نمازش او را از كار زشتش بازمىدارد و جنين شد. ‏"نماز حقيقى و كامل بر شخص أثر مىكذارد و هر جه با روحتر و كاملتر باشد اثر ‏وو تربيتى و بازدارندكى أن بيشتر است. 

صفحه 156:
اطاعت پذیری #نماز حس اطاعت و تبعيت از كمال مطلق را نيرومند م ىكند. #لين تبعيت مثل ساير فضليل انسانى نيازجه تمرين دارد ونماز تمرينى براى لين احساس ار 1 ‏ا‎ a Ces Seca ‏سرکش می‌کند.‎ ۶ ماية پاکیزگی | ل ل ا ل ا 0 - تجلی اخلاص #شرط يذيرش تماز اخلاص اسك #انگیزة عبادت باید انجام دادن تکالیف الهی یا بالاتر از 500023207020707 ۱۳ 156 

صفحه 157:
#عنصر اخلاص در آدمی باعث يرورش روحية عبوديت مىشود و لين روحيه مبدأ بسیاری از فضایل اخلاقی است. ؟از جمله اخلاص باعث توجه به عمق كار به جاى يرداختن به ظاهر است. ‎Nae‏ و نشاط ار ‎ch‏ ا ‎Caryn‏ ا 0 و اذا قاموا الى الصلاة قاموا كسالى (نساء:857١)‏ ل ل كم ‎(nurs en pcre congested‏ ‎POW NVC H Meer TOC By ones Pea PN td‏ ‎ees fen Ta‏ ان رت وای بر نمازگزارانی که در نماز خود سهل انگاری می‌کنند. 

صفحه 158:
‎lee are co)‏ ل ‏چرا انسان باید خدا را عبلات کند؟ خداوند چه نیازی به پرستش ما دارد؟ ‏دو نوع ياسخ: ‎-١‏ اكر هدف از عبادت اين باشد كه نيازمندىهاى خدا را برطرف كنيم و يا ۱ نخواهد داشت. عبادت وسیلة تکامل و سعادت ماست و دستور او به عبادت» لطف و مرحمت و راهنمايى خواهد بود كه ما را به كمال شايسته مىرساند. 7- عبادت و هر كونه كارى كه براى رضاى خدا انجام كيرد آثار ارزشمند ا الت ‎158 

صفحه 159:
BR 1 ‏ل د‎ re ry ‏می‌کند.‎ قدردلنى از مقامى كه نعمتهاى بزرك و ارزشمندى دراختيار ما كذاشته است نشلنة شايستكى شكركزار در قبال الطافى است كه در حق او شده است. ثانيا: عبادت خدا ماية تکامل روحی انسان است. چه تکاملی بالاتر از اینکه روح ما با کمال مطلق مرتبط گردد و در وظایف بندكى از قدرت بىنهايت او كمك بكيرد و لياقت يلبد كه با او 0 

صفحه 160:


صفحه 161:


صفحه 162:


صفحه 163:
163 ؟الف) تعر یف و اهميت معاد و *معاد از نظر لغوی به معنای باز گشتن است و از ريشة عَوَدّ است. "در اصطلاح به معناى دوباره زنده شدن يس از مرك است. ؟اهمیت: اا ا ا 0 1 ‎.١ *‏ انسان ذاتاً علمدوست و حقيقتجو است. به ويه دربارة آنجه با زندكى او ارتباط دارد. ‏ا ا ل 00 از آن زندكى خواهد داشت؟ ‏؟ کیفیت انتقال از اين زندكى به آن زندكى جكونه است؟ ‏ا ا 0 00 

صفحه 164:
۱ PESTON ere Senha این جهان مقدمةً خوشی ها و ناخوشی های آن جهان است؟ *پاسخ به این پرسشها می‌تواند عطش حقیقت‌جوپی آدم را تا حدی erat ye) ©". شناخت هدف زندكى براى انسان اهميتى بسيار دارد. زيرا در شكل كيرى فعاليتها و اعمال انسان نقشى مهم دارد. ”انسانى كه مرك را يايان زندكى خود مىداند رفتار خود را به كونهاى تنظیم می‌کند که به هر طریق ممکن نهایت لذت را در اين دنیا ببرد و فقط نيازها و خواستههاى زندكى دنيوى خود را تأمين كند. “اما كسى كه به زندكى جاودانه اعتقاد دارد برنامة زندكى دنيوى خود ا ا ا ا 0 ا 2 سودمند باشد. #از سويى ديكر. سختىها و ناكامىهاى زندكى دنيا او را دلسرد و نااميد 4 نمى كند و هميشه در راه كسب سعادت كمال ابدى مى كوشد. 

صفحه 165:
*منابع شناختی در باب معاد ا ل ل ا ا ا ا ا ل ان وحیانی ‎ees ao oe‏ ا ‎eer neet a ve‏ ۱ قرار نمی‌گیرد ۱011۱ 0 ‏ا‎ NRC RSCG epee pret ‏ا‎ Hii ‏عالم هستند از کیفیت مرگ بی اطلاعند.‎ 0 ؟البته مصادیق اعجاز وجود داشته است: حضرت ابراهیم- حضرت عيسى و برخى از ييروانش كه با جشم سر دوباره زنده شدن حيوانات و انسان را دیده‌اند. *جون معجزه استه ويزكى تكراريذيرى و آزمون يذيرى را ندارتد اا ال ل م ل 0000 65به کلیاتی از جهان آخرت دست می‌یابد. 

صفحه 166:
۱ ۶در مورد شناخت جزئیات جهان پس از مرگ ناتوان است ۳۶ عارفان و اولیای الهی هم بوده‌اند که با ابزار شهود و ‎ee‏ ا رت ا 0 رو 006 2000 تا 20 a ee eee NS S| ree ere ‏ل را‎ ta fare et gue] Frwy toa Fae Srer ere ec ng] COROT Bente Per wae ec enn be Pole MIC ‏ا‎ wenger fe Reyer nO! ‏داشته باشیم.‎ eee Rene ND) Saree Reet eed ae ‏و تعاليم انبياست.‎ "اين آموزدها از هر خطا و اشتباهى مصون است. 

صفحه 167:
؟اهتمام قر آن به میضوع معاد * پس از توحید. موضوع مهمی که قرآن به آن اهتمام ویژه دارد معاد است. ‎ara]‏ ل 1 *معاد مورد اهتمام همةّ انبیا هم بوده است. و به دين در صورتى معنا دارد كه زندكى يس از مرق جزء اصول اساسى آن باشد. ‎eres ere se]‏ لا ‎hemody‏ ا ل ا ‎etree eee Cen elm eteC ESS‏ باز گردانیده نمی شوید ‎ ‏#[یا انسان 2 می ‎oe‏ هر گز استخوانهای او را جمع نخواهیم کرد (۳) ‎ree‏ علی آن 0 ‏آرى قادريم كه حتى خطوط سر انكشتان او را موزون و مرتب كنيم () 167 

صفحه 168:
1 اال ا ا ا ل ا ا ا ‎Bee‏ ‏داد گاه ‏ قیامت در ‎fe‏ عمر كناه كند (۵) ۱ *اين آیات اشاره دارد که علت انکار معاد این است که آدمی می‌خواهد ‎ep eto mts wD)‏ ‎Hy a‏ ا ات ‎ ‏و گناه و نافرمانی نمی‌کند. ‎Palio) pee] os Pane ee ‏#قال اهبطوا‎ ‏ترا‎ ‎Per ERO ET SCE TO‏ ۱9[ [دیگر اید و برای شما در ‏زمین تا هنگامی [معین] قرارگاه و برخورداری است (۲۴) ‎168 

صفحه 169:
)"0( ‏فيها تَحَيّوْنَ وَفيها تَمُوتّونَ وَمِنْهَا تُخْرَجُونَ‎ th 0 1 7 ‏ا‎ ‏ل‎ ‏سخن حضرت نوح را چنین نقل می‌فرماید:‎ ۵ 2 ‏مق الأَرْض نَبَانَا (نوح:‎ 1000 nee ant eeyc Cron) rears (VA) BUSI ‏ی‎ ‎[۱ Mer SES Mer Se ee yrs res eS oe eer )۱۸( ‏[عجیب]‎ Neer ee ort sey pure sep ‏ل ا‎ morta ‏ا ا ا ا ل 2 رت 00 ل‎ ‏تورات حذف كنند.‎ 0 ‏ا ل‎ blab 169 

صفحه 170:
*وَقَالَ مُوسَى إِنّى عُدْتٌ برَبّى وَرَبَكُمْ من كل مُتَكبّر لا يُؤْمنه يوم ‎lice!‏ 0 ا *و موسی گفت من از هر متکبری که به روز حساب عقیده ندارد به يروردكار خود و يروردكار شما يناه برده ام (71) | معاد یاد کرد: Cane eerie reed irs) ‏ی یوم ولذت‎ Oe SOAS DE Sere MCs eee Sea MTSU eee )77( ‏زنده برانكيخته مى شوم‎ *از مجموع آيات برمىآيد كه در ديدكاه قرآن. اعتقاد به معاد از ‎Pee san MNES Peston prom pr eer Vo‏ وجود معاد نیز باشد. 170 

صفحه 171:
وابستكى معاد به روح معاد رابطة تنكاتنكٌ با حقيقت انسان هر نظريداى كه در باب حقيقت انسان يذيرفته شود در آن تآثير مىكذارد. لم0 2 0 و زنده شدن آدمی بعد حت معناى معاد نشان مىدهد كه بايد حقيقت ثابتى در انسان اكّر انسان به كلى نابود شود و انسان جديدى به وجود آيد كه هيج وجه مشتركى با او ندارد بازكّشت انسان اولى معنا ندارد از ديدكاه قردن: انسان موجودى دو ساحتى است: تركيب ور يدن مادى و حقيقت نفس با روح انسانى 

صفحه 172:
حقيقت انسان همان روح است كه با متلاشى شدن بدن مادى باقى است eh cere eee ‏انسان این وحدت و شخصیت ثابت را با علم حضوری‎ ‏خطانایذیر درک می‌کند.‎ حقيقت انسان همان روح غیر مادی است که در تمام دوران زندگی مادی حقیقت لن ثابت است و در لحظهٌ مرگ نیز لل ال ‎Ops Seis Was pel‏ بدن مادی به آن <ق ابت ملحق می‌شود. مىكوييم همان انسان كذشته بازكّشت نموده است. 172 

صفحه 173:
#نمونههاى مشابه *نمونه‌های اشاره شده برای معاد در قرآن: ؟برای اثبات قدرت خداوند بر زنده کردن انسان‌ها 000 Yu) bem) gee npn Cra eee ea *- حضرت ابراهیم ع و احیای پرندگان 20 Rese ee Canes Hens Cpe) Prd tu) pee ‏مى كذشت. مردى را ديد كه كنار دريا افتاده و قسمتى از بدنش در‎ ‏ا ا الت ا‎ uy Soe Eon rey evel are ‏ا ا ا ا ا‎ ‏است.‎ ا ا ا ا ل ‎Pe ce‏ زنده مى شود. از خدا خواست تا كيفيت زنده شدن مرد كان را يس از ی متلاشی شدن اجزای آنها برای او بنمایاند. 

صفحه 174:
#شكى نيست كه حضرت ابراهيم ع از طريق عقل و وحى به معاد ‎a Deak tae oa‏ 0 بيشتر و اطمينان قلبى اع لين 5 ‎ces‏ ۰ ‎See Aa‏ بتک من ونم اد ا 00 0 ‏ا ل ا‎ ‏جكونه مردكان را زنده مى كنى؟) فرمود: (مكر ايمان نياورده اى؟)‎ ‏كفت: (جراء ولى تا دلم آراصش يابد.) فرمود: (يسء جهار يرنده‎ LES ee ere Se SB nS aera AE Ie Prater nce are) reo pean es Cel fe Ss be ede Ue ao Corn cea tuner hear aul ner rrced | 174 

صفحه 175:
175 ؟اين چهار پرنده عبارت بود از : طاووس. کبوتر. خروس و کلاغ. owe Ie ows CST VIB hee Caney pp perry er Fr oy mre id ‏انسانها را بعد از متلاشى شدن بدنشان دوباره زنده كند.‎ *- زنده شدن عزیر Beye ‏ل‎ hol ste eon ae ea ered E CCE ESO) te See Re BE en Cc) ‏همراه داشت. از کنار یک آبادی گذشت که دیوارهای آن بر‎ ‏سقفهای آن فروریخته بود و اجساد و استخوانهای پوسیدةٌ ساکنان‎ ‏آن به چشم می‌خورد.‎ #وقتى اين منظرةٌ وحشتناك را ديد. كفت: جكونه خداوند اين مردگان را زنده می‌کند؟ | ‏ا‎ Sat pees hea 23S 

صفحه 176:
[۱ Ey pene ne nae eae ge cred a 176 خود مى)كفت: (جكونه خداوند. (اهل) اين (ويرانكده) را يس از مركشان زنده ا ا ‎Pre‏ ‏(وبه او) كفت: (جقدر درنك كردى؟) كفت: (يى روز يا ياره اى از روز را درنق ‎Eo‏ ا ل ا ا ‎Py tet ED) aS‏ ‎CC ee SIS SS Oe ee Soe ore a Col mE SO We OE)‏ ‎ac ee orn ett bse Pree ond een) Coe ced‏ 1۱ ‎ed re ker eee SW r Serene wey eee =‏ ‎reed Rede ont Steet eee eee tk ice wa dc‏ ‎eee a co ET PO CEPT Mees OL Ses Pec Br ep Cor gore)‏ | ((اكنون) مى دانم كه خداوند بر هر جيزى تواناست.) (709) 

صفحه 177:
۳ 0 CoN Ce eat (Cor) Re Tce Te Selo ‏روم بود.‎ 1 Bee ree dD P e ‏اا‎ ؟*گروهی جوان موّمن برای فرار از دست حاکم جبار شهر را به بهانة ‎Rew] acd‏ ۱ به غارى رسيدند و به آن يناه بردند. اا ا ل وت رك ا ‎Pon ES Om es Or‏ خواب بمانند. ا ا ل ل ل تت و | perverse pa pes ane 

صفحه 178:
Pee ees re Perens ۱ Geis 1 - ‏*و بدین گونه [مردم آن دیار را] بر حالشان آگاه ساختیم تا بدانند که‎ ‎ore Roeder Ree er ad Ss‏ لت ‎۱ TG ESTOS RES I al ‎gk (Vtg a) ‏وا‎ ‎Sle rete aes ee ne 20 ‏سس تک ل فی مود و‎ ona 537 eae ‎ee pee : ee : ‏فيها فَتَكُونٌ طيْرًا بإذنى وتبرئة‎ ‏وی بای وا إشرائلل عنكد ! ‎i‏ ‎۳9 ‏ل‎ Pg eee al: ‎ 

صفحه 179:
179 1 Ca PCr aC eli | Cyn heer eye ee) ‏كردم كه در كهواره [به اعجاز] و در ميانسالى [به وحى] با مردم‎ ‏سخن كفتى و آنكاه كه تو را كتاب و حكمت و تورات و انجيل‎ ‏آموختم و آنكاه كه به اذن من از كل [جيزى] به شكل يرنده مى‎ BE ECP ICES Ce Meee ne tse ree Nes is eer ape ‏ل‎ epee Cancel WTS Kee nue rey IC pew IESE 20 ‏ل‎ OC weyers Sond BC Se] ee aed Py aS ‏ا‎ rele itp CMP Cet IN pee ‏باز داشتم يس كسانى از آنان كه كافر شده بودند كفتند اين[ها‎ ‎rors) rerer pease‏ لل 

صفحه 180:
Poe MOLE ees Fer res pcs ea ore ear ee Clee care pth 0 ‏ا‎ ‏كم است و خداوند بر آن تواناست.‎ Geen e ‏لعا‎ ‏0ت‎ a ‏*رویش گیاهان پس از خشکی و مردگی مانند زنده شدن انسان پس‎ ‏از مرك است.‎ ‏به آثار رحمت الهى بنكر كه جكونه زمين را بعد از مر كش زنده‎ 1 aioe arn eC )8٠ ‏جيز تواناست. (روم:‎ [1 ‏اا‎ ‎| ‎7 revenge Pagel Batley Sipe a opel car ta Rune ‏ا‎ See ae Te Bye mor be reed it co (Ce no 

صفحه 181:
0 ۷ شود ولى عقل هم تا حدى مى تواند كلياتى را در باب معاد از جمله وجود معاد را اثبات كند. 1- برهان فطرت ا ا ۱ ا 0 0 ‎Byes)‏ ا 0 حالى 1 حکیم ‎Cul‏ 9 كار بيهوده نمى كند. 181 

صفحه 182:
"- برهان حكمت خداى حكيم كار بيهوده انجام نمىدهد PROT Re ‏ا ا‎ ECC sIEs) شرایط مناسب حیات آنها مثل تور و غذای لازم فراهم نباشد و به سرعت از بين بروند این آفرینش بیهوده ات 0 Rese ee nen LL ee] SE On eT gee BEY روح غیر مادی وجود دارد. اگر شرایط برای این گونه 000 0 ‏ا‎ TOS, بود. پس حتماً غیر از این دنیای مادی و موقت. سرای جاویدان ‎cn‏ وجود دارد كه ادمى در ‎|e ul‏ 0 زتذكق كي 

صفحه 183:
©"- برهان عدالت *از صفات خداوند عدالت است: [۳ Bearer ye es Peed ec artowe on | Rear Fa 3 0000 00 ‏ا‎ ery we area *می‌دانیم در دنیا انسانهای بافضیلتی به پاداش اعمال خود نمی‌رسند و در مقابل ۱ #خداوند تبهكاران و صالحان را برابر نمىداند. لاك الذي آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالحَاتَ كَالْمُفْسدِينَ فى ۳ آَم ‎res)‏ كَالْفُجَار ۱ 0000 epee Scr eee rane apc ‏لا‎ Se wp Re Ls cee Mele ees eee Selle we Se Tere] 183 

صفحه 184:
0 الضالعات سوه مهم ومما نی سا ما ‎(are‏ 2 1 مانند کسانی قرار می دهیم که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده | ‎(as‏ Cal gine gh —F° 5 rae مقايسة مزايا و معايب اعتقاد به معاد و عدم آلن ما را به رجحان ‎iver]‏ | Red ero oe eee Saeed cea EN oa ‏اذوقة بيشتر‎ ا ا ا ۱ 184 

صفحه 185:


صفحه 186:
*منكران معاد و انكيزة انكار ؟گفتند: زندگی و حیاتی جز همین زندگی و حیات دنیای ما نیست که [ همواره گروهی از ما می میریم و [گروهی] زندگی می کنیم. و ما را فقط روزگار هلاک می کند. آتان را نسبت به آنچه می گویند یقینی در کار نیست. آنان فقط حدس و گمان مى زنند (جاتثيه: عاط) اا ا ا ال ا ‎Fg re) Ir eget] eee CRSP‏ نفسانی و شهوانی خود جامهْ عمل بپوشانند و از اين رو انکار ؟انسان شک در معاد ندارد بلکه او می خواهد آزاد باشد و بدون ترس از دادگاه قیامت در تمام عمر گناه کند (قیامت: ‎(o‏ 186 

صفحه 187:
برخی از شبهات معاد شبههة اعادة معدوم برخى يند اشتهاند كه حقيقت انسان همين بدن مادى است كه از بين مىرودء اكر آفرينش جديدى براى انسان صورت يذيرد ربطى با آفرينش نخستین ندارد. و كفتند آيا وقتى در [دل] زمين كم شديم آيا [باز] ما در خلقت جديدى خواهیم بود [نه| بلکه آنها به لقای پروردگارشان [و حضور او نت۱0۳ ل ل ا ا ا ل ات ولى خداوند مىفرمايد: در لحظهً مرك. فرشتهُ مركّ جان و روح شما را 0 ت شما همان است. فقط بدن مادی متلاشی می‌شود که با بازگشت اجزای مادی به حیات خود (وامه خواهد داد. 

صفحه 188:
RIN ‏؟برخی منکران معاد به دلیل جهل به مقام ربوبی تصور می‌کنند‎ 7 0 ny (en ing etre) rg reerrre Sng eC MN otha rd Yl jl ‏ا ال‎ ‏*مگر ندانسته اند که آن خدایی که آسمانها و زمین را آفریده‎ ‏و در آفریدن آنها درمانده نگردید می تواند مردگان را [نیز]‎ زنده کند آری اوست که بر همه چیز تواناست *شبهة علم فاعل و خوب و بد ميلياردها انسان ممكن نيست 7 188 

صفحه 189:
بى ترديد ما اتجه را كه زمين از اجسادشان مى كاهد, مى دائيم و نزد ما كتابى ضبط كننده [ همه امور جون لوح محفوظ] است (ق: عا) ۴آفریدن شما و برانگیختنتان [برای ما جز مانند [آفريدن و برانكيختن] يك تن نيست؛ يقيناً خدا شنوا و بیناست. (لقمان: ۲۸) ؟فرعون: پس تکلیف نسل‌های گذشته چیست؟ *موسی ع: علم آن در کتابی نزد پروردگار من است. ‎:0b) 0 Se ner‏ اهدده تن 

صفحه 190:
انواع معاد (جسمائى و روحاتق) برخى اعتقاد دارند كه بعد از مرك و حتى در قيامت فقط روح مجرد محشور مىشود و ديكر بدنى كه روح به آن تعلق داشته به محشر گام نمی‌نهد. به این معنا معاد را روحانی می‌گویند. ۱ Teese) ‏دیگر به آن تعلق می‌پذیرد و هر دو موضوع پاداشها و کیفرها قرار‎ ۱ ee Soe STU ent =e ee nee ey معاد جسمانى به اين معنا يعنى تا بدنى در ميان نباشد ياداش و ولى اكر علاوه بر جنين لذتها و دردهاى جسمانىء ياداشها و كيفرهايى روحى و عقلی هم هست که نفس در ادراک آنها نیاز به موپدن و قوای حسی ندارد. به آن معاد روحانی می‌گویند. 

صفحه 191:
191 قرآن و معاد جسمانى و روحانى *از ديدكاه قرآن معاد به معناى زنده شدن دوبارةً روح و جسم با هم است. ‎rae 00‏ *اول:آياتى كه از احياى مردكان در امتهاى قبل سخن مىكويند: زنده ‎See RU Re‏ ا ل ا ۱ ‏زنده شدن عزیر و زنده شدن مردگان به دعای حضرت عیسی ع. بدها بلاغته دارد كه در قيامت هم بدنهاى دنيوى ‎ ‏را را ۲ ۳ ‎ES COCA De See RECT Trees‏ كت ‎CA eT SCS CS] Ce UE CSC Peel eg 3 

صفحه 192:
re SSUES Na) Reese MUM PSO Fes SC ET ‏الحیوان لو کائوا بَغلمُون ¢ (۶۴ عنکبوت)‎ "اين زندكى دنيا جز سركرمى و بازيجه نيست و زندكى حقيقى همانا [در ] سراى آخرت است اى اش می دانستند (۶۴) "دوم: آياتى كه به روشنى كواهى مىدهد انسان از خاك آفريده شده است و دوباره به آن بازمىكردد و سيس از آن بیرون می‌آید: 1 *از این ‎[owes]‏ شما را آفريده ايم در دن شما را بازمى گردانیم و بار دیگر شما را از آن بیرون می آوریم 192 

صفحه 193:
#سوم: آياتى كه نشان مىدهد در روز رستاخيز اعضاى بدن انسان بر اعمال او گواهی می‌دهند و تفسیر این اعضا به اعضای ۳ و صورت‌های بدون ماده كاملاً ‎-eeee)‏ ا ا ]0 ستئهم وأيْديهف و أَرْجْلْهُمْ بفا کائوا یَغملون (نور: عانا) *در روزى كه زبان و دستها و ياهايشان بر ضد آنان براى آنجه انجام مى دادند شهادت مى دهند. “از ديدكاه قرآن: علاوه بر ياداشها و كيفرهاى حسى و لذتها و ‎etc ey‏ ل ا ۱ صالحان و تبهكاران وجود دارد كه روح براى درك آنها نیازمند را ENE LCN CLE Sree eC SON LCS ae ‏و ثوابها و عقايهايى كه براى سه كروه مقربان. اصحاب يمين و‎ دولصحاب شمال بیان كرده است گواهی روشن است 

صفحه 194:
Fee te Ser a ‏ا ا ل‎ ESC eer teen re 1 بزرگتر ©وَعَدَ الله ‎gerry val‏ ۱ تحتها الأنهاز خالدین فیها ‎nl rower‏ فی جات عذن ورضوان من الله أكيرَ ذلك هُوَ الفوزٌ ۹ #خداوند به مردان و زنان با ايمان باغهايى وعده داده است ۱ ‎ed‏ و ‎roel 3‏ 0 است] وخشنودى خدا بزركتر است ‎ge)‏ ا ا بزرك ‎(vr)‏ 1544 

صفحه 195:
195 1 ‎Re ee SU‏ موجب خشنودى روحى است فراق و دورى از او ماية رنج روحى است: ‎20 arb ‏ا‎ ‏ال ا ل ات ا ا ‎Be Se‏ جدايىات شكيبايى ورزم؟! ‏”يس بنا بر ديدكاه قردنء معاد انسان هم جسمائى است و هم روحانى و روز قيامت بدن مادى و روحم انسان دوباره محشور مىشوند و لذتها و دردهاى انسان در قيامت هم حسمانى است و هم روحائى. 

صفحه 196:
196 *فصل دوم ۳ *ماهیت مرگ 0 كرامى اسلام ص: * مرك نخستين منزل از منازل آخرت و آخرين منزل از منازل 0 ا ل الت *در زبان فارسی مترادف موت در عربی است. "موت به معناى از دست رفتن قدرت و توان چیزی است. ۱ *مرگ بدن: بدن هر نوع حرکت و جنبشی را از دست داده است. 

صفحه 197:
“مرك روح: روح ابزار جسمانى خود را از دست داده و در واقع نيستى در كار نيست و انتقال از مرحلداى به مرحلة ديكر از ‎RCH)‏ ا #؟خلاصه: مرك انسان يعنى بدن او قابليت ابزار بودن خود را براى روح از دست داده است و آتها از هم جدا شدواند. ا ات 0 اسن * هنكام مرك. فرشتكان روح غير مادى را مىكيرند و بعد از ا ا لت ا ا انسان -كه روح اك ا ل ا ل 00 ؟امام علی ع: ا ل 00 2 0 ۱۱ ا ل ۱ 157 

صفحه 198:
198 الك 000 #جوانمردان صبر كنيد. مرك يلى است كه شما را از سختىها به باغهاى كّسترده و نعمتهاى ييوسته منتقل مىكند. كدام يك از شما انتتقال از زندان به قصر را ناخوش مىدارد؟ eee ‏ا‎ #كل نفس ذائقةٌ الموت (آل عمران: ه8١1‏ ) ا لت ‎PACE‏ #اینما تکونوا یدرککم الموت و لو کنتم فی بروج مشیده (نسا:: ۷۸) ”هر جا باشيد مرك شما را درمىيابد؛ هرجند در برجهاى محكم باشيد. #ع- وحشت از مرك ؟بسيار از انسانها جون به معاد ايمان ندارند و از حقيقت مرك بىخبرند يا از كيفر كناهان خود بيم دارند... از مرك مىترسند. 

صفحه 199:
۱ نابود مىشود. يس از نيستى هراس دارند. RE er edie rte as ‏زندگی می‌دانند هراسی از آن به دل راه نمی‌دهند.‎ *البته كونهاى از نكرانى از مرك را مىتوان در همه مشاهده كرد. زيرا كسستن از عزيزان مانند همسر يدرء مادرء فرزندان و دوستان بدون رنج نخواهد بود. *مردى حضور ييامبر رسيد و كفت من مرك را دوست نمىدارم. ييامبر از او يرسيد: آيا ثروتى دارى؟ ككفت بله. فرمود: آيا جيزى براى خود به سراى ديكر فرستادهاى؟ ككفت نه. ييامبر فرمود: به همین دلیل است که مرگ را دوست نمی‌داری. ؟امام علی ع: از آن کسانی مباش که مرگ را به دلیل فزونی گناهان دوست نمی‌دارد. pid ن دارند و مرك را مرحلداى جديد از 

صفحه 200:
#مردى به امام مجتبى ع كفت: جرا ما مرك را دوست نمىداريم؟ امام فرمود: شما خانهُ آخرت را ويران كردهايد و خانة دنيا را اباد ساختهاى دوست نمی‌دارید که از خانه آباد به ویرانه متتقل *مردى به امام جواد ع عرض كرد: جرا برخى از مسلمانان مرك را دوست ندارند؟ حضرت فرمود: جون ال ‎USERS‏ ‎eee‏ 0 ل ا اا ا ل ال ا 0 ا 1۱ Pe or rg "به خدا سوكند فرزند ابوطالب به مرك مأنوس تر است از كودك ‎ee red‏ ل د 200 

صفحه 201:
#انواع مرك: اك ۱ “از قرآن و روايات برمىآيد كه فرشتكان جان همه انسانها را يكسان نم ىكيرند بلكه بعضى را يا احترام و به آسانى و برخى ديكر 0 #كسانى كه فرشتكان [مرك] روحشان را مىكيرند در حالى كه ياك و ياكيزهاند. به آنها مىكويند: سلام بر شما! وارد بهشت شويد براى اعمالی که انجام داده‌اید. * امام صادق ع: *مرگ ا ا 0 ۱ ,رژمرگ دشوار غالباً برای ظالمان و ستمکاران است: 

صفحه 202:
*فکیف اذا توفتهم الملانکهُ یضربون وجوههم و ادبارهم (محمد: 922 ۱ nV eae Sortie MORO lec ‏ل‎ Poe cb 2 ‏ا ا‎ ‏کر رن و ی و‎ ‏زندكى در وحشتآورترين منازل همراه با بزركترين عذابهاست.‎ Pa ons sae “از ديدكاه قرآن مرك هم عارض تن مىشود و هم عارض قلب. * مرك تن: قطع شدن رابطة روح با بدن. ”مرك قلب: وقتى انسان از نظر تفكر و تعقل در درجهاى بسيار ‎merely‏ ا ا ا ا ی 202 

صفحه 203:
0 ‏ل ا ا‎ bd (Ac * قطعاً تو نمىتوانى سخنت را به كوش مردكان برسانى و نمىتوانى ار ۱۳ ؟امام علی ع: ؟*کسانی که نهی از منکر را به کلی ترک کرده‌اند و نه به زبان و نه 9 ۳ مرگ فرد و جامعه ‎SOM RST era se ei cra ST a‏ و( ‎000 meeting pe eater Yee RNC eng ke be ‏الك عرس)‎ ‎1 ‏ا‎ ee ae eae ‎50007 

صفحه 204:
(QURAN) here CCT CnC e meee ROCs TU SIC bd SIONS eae Ree CN ‏ا ا‎ ‏مردمش صالح هستند به ستم هلاک کند.‎ ۶- مرگ افتخار آمیز | افتخار كند و آن مرك در راه خداء بريايى عدلء فر اكيرى علم, كسب روزى حلال و كسب معارف الهى است. *ولاتقولوا لمن يقتل فى سبيل اللّى اموات بل احياء ولكن ل 0 | زندگان‌اند ولی شما درک نمی‌کنید. 204 

صفحه 205:
توبه در حال مرگ ۱ و آدم مىتواند از سرنوشت خود در سراى ديكر آكاه كردد. ای سر يسيك ؟زيرا توبه و ندامت در صورتى مايه كمال روح اسه كه فرد نادم به انجام دادن كَناه قادر باشد. ولى آن كاه كه قدرت و توان از او سلبه شود و جز يك راه ييش روى ندارد يشيمانى حاكى از دكركونى روحى ‎Cre peed Te cee eae ener‏ اكه ‎(1A sla) ¢‏ و تویه کسانی که گناه می کنند تا وقتی که مرگ یکی از ایشان دررسد ‎etree SCs Ned ESL Lier rele Ter 205 

صفحه 206:
1۱ ropa ese [eer Nee Ree *(آتها همچنان به راه غلط خود ادامه میدهند) تا زمانی که مرگ یکی از آتان فرا رسد ميكويد: يروردكار من! مرا باز كردانيد! تزکت کلا انها کلمهٌ هو ‎eC)‏ ۳ ‎nc relists‏ ۱ ”شايد در آنجه ترك كردم (و كوتاهى نمودم) عمل صالحى انجام دهم (به او ميكويند) جنين نيستء اين سخنى است كه او به زبان ميكويد (و اكر باز كردد برنامه اش همجون سابق است) و پشت سر آنها برزخی است تا روزی که برانگیخته میشوند. ۱ See eee RSC ST Ree eS 206 

صفحه 207:
0 ‎ye enn ne ret‏ 1 غرقاب دامن او را كرفت كفت ايمان آوردم كه هيج معبودى جز كسى كه بنى اسراتيل به او ايمان آورده اند وجود ندارد؛ و من از ‎cate Sure erry‏ ل ل 00 0000 ع ا ‎rear mere ee Se carer he emer‏ 1 7 حالی که پیش از این عصیان می ورزیدی و از تبهکاران بودی؟ (يونس: ‎)٩۱-۰‏ ی *از دستورهای الهی این است که هر مسلمانی هنگام مرگ دربارةٌ اموال خود وصيت كند و دو شاهد عادل هم بر وصيت شهادت دهند. هل ار ار را ا ا را می‌خوابد وصیتش زیر سرش باشد. 207 

صفحه 208:
ene ‏ان ترّكّد خَتَرا الوصيّةٌ‎ Ferrall ce ere RYE Nel Fe (OVS ‏وَالأقربِينَ بالمغرُوف حَقَا عَلَى الْمُتَقِينَ‎ ‏"بر شما مقرر شده است كه جون يكى از شما را مرك فرا رسد اكر‎ ‏به طور‎ ۴۳ ۱ eS] TC Cae ee) (CEN ‏ا ل‎ nencrrn #از لطفهاى خدا بر انسان اين استه كن او از لحظة مرك خود آكاه نيست. اكر انسان از زمان و مكان مرك خود آكاه بود سالها بيش از رسيدن لحظة مركّ: غم و اندوه و سردى و خاموشى جنان بر او حكومت مىكرد كه هر نوع حركتته و تلاشى از او سلب مىشد. 1 ۴زیرا گزینش راه درست آن گاه نشانه كمال روح به شمار مىآيد كه انسان احساس كند بر انجام دادن و ترك فعل تواناسته نه روزى که آفتاب عمر خود را بر لب بام ببیند. 208 

صفحه 209:
‎rae Rese RU) ok SRO ca‏ نز روح انسان مفيد ياشد: ‎eee We Cane ae eee S.-C iio) ‏ال‎ ‎Sarr re tee] CS Ded ST Se de ‏*ولى اكر زمان مرك براى انسان مجهول باشدء كمتر كناه مىكند. زيرا نمىتواند به خود اميد توبه در اينده بدهد. *وَمَا تَدْرى مَاذا تُكسبٌ عَذَا وَمَا تَذرى نفْسٌء بأىّ ‎oes]‏ ‎et Fag 0] ray rear‏ ل 0010 ۴و کسی نمی‌داند فردا چه به دست می‌آورد و کسی نمی‌داند در كدامين سرزمين مىميرد در حقيقت خداست [که] داناى ا ‎ ‎209 

صفحه 210:


صفحه 211:
9 0 ‏ل‎ Oe MP SANS) te Tech foe ie re Pens rem eins ee Nae ‏یاد می‌کند.‎ on ole ‏ات از آن به‎ rere re ‏ومن ور‎ 0 ‏ا ا‎ ES Sre Te Ce ‏ا‎ 9 ‏كه ميان دنيا و آخرت است برزخ مىكويند.‎ ‏از امام صادق ع يرسيدند: منظور از برزخ جيست؟‎ ‏ا ا ا‎ kone ee Ease er Oy I ae 211 

صفحه 212:
۱ ل ۱ گردد. | بيش متناسب با اعمال خود لذت و خوشى و رنج و عذاب خواهد داشت. "در عالم برزخ دو فرشته با نام نكير و منكر از انسان. بازخواست می‌کنند. ا 0 BSP Cas Tes SoCs ye Tose eis eA aoe ESS ae USB OST ‏شد. به منزلی منتقل می‌شوی. روح به تو بازگردانده می‌شود و دو فرشته‎ ‏به نام منکر و نکیر برای سوّال بر تو وارد می‌شوند.‎ ور اولین چیزی که می‌پرسند از پروردگار تو است. 

صفحه 213:
گّن گاه از پیامبری که به سوی تو فرستاده شده است و از دینی که پذیرفته‌ای و از كتابى كه تلاوت مىكردى و ازمامى كه ولايت او را قبول كردهاى. ا در چه راهی سپری ساختی و از مال و ثروت که ا ا ل ل لك دا *ب) تصویر رستاخیز ا ا ا ا 0 دوبارة انسانها خلاصه نمىشود. VST Cn eae I Cr eee Lyng 9 lab3> 9 one} ab9-)® "در روز قيامت لرزشى سخت زمین را فرامی‌گیرد. آنجه بر زمين يديدار گشته فرومی‌پاشد. سطح زمین آشکار و نمایان م ىكردد. pat} 

صفحه 214:
زمین شکافته می‌شود و مردگان از آن بیرون می‌آیند تا در قیامت محشور شوند. 00 ۱ 0 et SSeS onc ete Reds neg ‏سراتجام تاش درات را‎ از سلسله كوههاى سر به آسمان كشيده جز سرابى باقى نمىماند. ‎ea‏ لك ‏وضع آسمانی دگرگون می‌شود و ستارگان از جای برکنده می‌شوند. ‏آسمان دجار نوعى حركت و ياره ياره و شكافته مى شود و مانند كل سرخ و روغن و فلز مذاب روان نمایان می‌گردد و سرانجام به شکل دود درمی‌اید و درهم 3 ‎eS Te eo Sit Pe Pera nS ya ‏,رب يرتاب مىكردند. 

صفحه 215:
‎hg‏ نفخ صور ‎(Cree ro on Seon escuela ‏است:‎ ‎ee tn eae or Bee Lon kes ae a 1۳ cers} yee var ve Sgr yc gr Cartel Vpn We oor ‏می‌شود و به واسطة آن نظام عالم به هم می‌خورد.‎ 9 ‏الإ و‎ ae ‏ار‎ tera 0 2۸ ‏[زمر:‎ Sy) 33 ee Serene SET Se Le rend Tee ae 1 Pe en is ‏ا ل ا‎ eg) ‏ا‎ neg cee Pgs ar ios, lly cle 215 ‎ 

صفحه 216:
توصیف رستاخیز ا ا 2 اشارة دارد: ۴ واقع شدنی و تردیدناپذیر نزديك: كاهى تعبير فردا شده است. | ل 0 ا ‎Secs en eon‏ ‎re ae Se SY es seca bee a‏ #ع- فرياد: يوم التناد: دوزخيان بهشتيان را صدا مى زنند. | مادر, پدر, همسر و فرزندانش می‌گریزد و هر کس به کار خود مشغول است و به ‎CRT SW Sees) og‏ 1 -ye 

صفحه 217:
9 * دليل آن شايد طولانى بودن و يا سخت بودن حوادث أن روز است. ©4- آشكار شدن رازها: مؤمنان و بدكاران با جهرة خود بازشناخته مىشوند. #نامة اعمال انسان كشوده مىشود. هر كس هر عمل خوب و بدى را كه انجام داده می‌بیند. *- سود ندادن مال و فرزند: منظور از مال و فرزند زینت‌های دنیوی است که در آخرت مفید نیست و فقط عمل صالح سودمند است. ۴ - پذیرفته نشدن عذرها: حتی اجازة عذرخواهی به ظالمان داده نمی‌شود. | ae een ‏ا‎ a hi ‏رنج می‌برد که چرا عمر گرانبها رابه بطللت و نافرملنی خدا گذرانده است و‎ ‏حتى تبهكاران از حسرت خود دست خود را مىكزند.‎ 2177 

صفحه 218:
#قیامت و حساب بندگان | دادهلند زندكى سعادتمندانهاى را يبش م ىكيرند وبه عكسء كسانى كه در دنيا به ظلم و تعدى و اعمال ناروا دست زدهاند زندكى شقاوتمندلنهاى خواهند داشت. ت: دنيا مزرعة آخرت اسك هرجه در اين اذنيا كفت كنيم در آخرت برمی‌داریم. و ‎el cae‏ ل ‎Ce De eo‏ ‎Reo gees‏ * چند نکته دربارة حساب اعمال بندگان: 0 ge Pee وو#برخی آیات: خود خدا 

صفحه 219:
‎eens a‏ آنان ب سوى ماست (8؟) ‎(CARs a‏ ‏*آنگاه حساب [خواستن از] نان به عهده ماست (۲۶) ‎(rane) (tre =) ecard‏ ‎Bi gp roraerye cary Fea rer ad ‎Py os cee Sto lad‏ حسايرسى كافى است: ‎oe ee ee eo een‏ ‎(avila) Hytie‏ ‏اد ‎yyy cice nn cso a he‏ ا ‏را گشاده می بیند بیرون می آوریم (۱۳) ‏را ایک گنی بتفسک ام علیک خسیا (۱۳) ‎ 

صفحه 220:
#اين دو نوع آيات ناسازكار نيستئد: *حسابرسی بندگان با خداست ولی لین آیه از چگونگی حسابرسی سخن می‌گوید. ‎mec ye‏ ۱ انسان حقیقت آنچه را در دنیا انجام داده مشاهده می‌کند. 0 ‏ا ل‎ ty ca | ‏ا‎ TO ee a ‏ل‎ الل د area و از آنچه انجام می دادید حتما سوال خواهيد شد ‎٩۳(‏ | [Pe proven revere ‏ا ا‎ Financ ce rer A yer rer Hie bad ‏بیشتر تأکید شده است:‎ ay 

صفحه 221:
۱ ی عمر انسان- دوران جولنی- چگونگی کسب ثروت و صرف آن-محبت اهل بیت ع- چگونگی رفتار با يبامبر و اهل بيت ع. امام على ع: در نعمتهاى حلال دنيوى حساب است و در حرامشان عقاب. ات © حسابرسى خدا به كونهاى است كه حجت بر بندكان تمام مىشود و هيج انسانى نمی‌تواند برای گناه خود عذر بیاورد. ra "روز قيامت خداوند به كنهكار مىفرمليد: آيابه ناروليى لين عمل آكاه بودى؟ اكر بگوید آری» به او می‌گوید: چرابه علم خود عمل نکردی. ا ا 0 به او خطاب می‌رسد چرا فرانگرفتی تا به آن عمل کنی؟ بدین سان در مقام احتجاج؛ بندة كنهكار مغلوب مى شود و خداست كه بر بندكان خود حجت دارد. 221 

صفحه 222:
| SS IES pene ae ‏و بدبختى را بهانة كناه كنند تا از كيفر رهايى يابند.‎ امام صادق ع: *روز قيامت زن زیبلیی را که به سبب زیبلیی در دام گناهافتاده است برای حساب | همين موجب كمراهىام كرديد. به او كفته مى شود: مريم از تو زيباتر بود و عفت خود را حفظ كرد. ©همجنين مرد زيبليى را م ىأورند كه مرتكب كناه شده است. او نيز به جمال خود ‎Eat Tei‏ ا ا ا ال ۱ ا ا ال ا ‎eSNG) bes ome‏ لا مىدهند: ايوب را كرفتارىهاى بيشترى بود ولى به كناه آلوده نكشت. 222 

صفحه 223:
‎i‏ ت اعمال خوب و بد انسانها را وزن می‌کنند و کسانی که اعمال نیک آنها ا ا ا 1 ‎Crespo eo)‏ قلا ملم تفيل سينا وإن. كان مفقالَ حب من ‏0000 ‏0 ‎Ona be)‏ ا ا ا 0 لا ‏ب ل ‎)2( ‏#امااهر كه سنجيذه هايش سنكين برايذ‎ ٠ ‎oe‏ الل ‎oe rec rere Terrie ‎ 

صفحه 224:
واه کی ی ‎ee‏ ۳( 5 0 #پس جایش هاویه 0 0 #وتوچه دانی که آن چیست (۱۰) #دربارة میزان جند نکن ‎-١©‏ معناى ميزان: ‏#ترازو- خط كش- شاغول- تراز-.. ميزان سنجش اعمال روز قيامت شبيه اينها تیه میران مق اس ا ا ‎Oy‏ ‎ 

صفحه 225:
۱ ‏ا ا‎ bd ‏و اوصياى آنان هستند‎ slits ‏*میزان همان‎ ‎ao‏ هس رگ ین رس رت سر زا و ميزان هر امتى عمل بيامبر و وصى ييامبر ان امت است. ‏* قرآن يبامبر را اسوه و الكوى انسانها مىخواند. درست همان كونه كه اعمال ‎i: eo ao oe We ee)‏ | روز قیامت نیز میزان و وسبلة سنجش اعمال انسان است. ‏©؟- ميزان براى جه كسانى است؟ ‏؟از قرآن و روایات برمی‌آید که میزان برای اهل ایمان است: ‏*یرلی مشرکان و گنهکارانی که بر لثر برخی از گناهان هم کارهای خوب را تباه كردهاند و براى نان كه هيج شباهتى به ييامبران ندارند ميزانى ‏نخواهد بود. 225 

صفحه 226:
۷ 2" ee NR ؟آری] آنان کسانی لند که آیات پروردگارشان و لقای او را انکار کردند در نتیجه ا ‎ies IE eect er‏ ل 0 خدا نيازى به كواهى ندارد ولى از لحاظ تربيتى وجود كواهان بسيار سودمند است: و ات مىدهدء جه بسا از زشتكارى خوددارى ورزد. | بیشتر مرآقب خود است. 0 0 ‏ا‎ Ice ery Orc RUC ha ‏شهادت مىدهند:‎ 226 

صفحه 227:
‎foo BEG 958 [0‏ زندكى 1 دنیا و روزی که گواهان برپای می ایستند قطعا یاری می کنیم. > یوم لیقع االمین مذريم ول له وم و الثار (۵۲) ‎cen ees arg) ere wm eer CMESTS) ‏*[همان]‎ ‏ات‎ ‎ 

صفحه 228:


صفحه 229:
* شاهدان بيرون از وجود انسان: ©)-خداء 5 ‏ا‎ gry ars eric So Cee ‏ا‎ asta Tee nC Sch )٩۸ ‏عمران:‎ J!) ‏می‌کنید گواه است؟‎ 327 | ret ‏۶ات‎ و و است.(حج: ۱۷) *قردن به روشنى يادآور مىشود كه روز قيامت فردى از هر امت بر ‎aca‏ لل ل لت است: ‎ ‏7 ‎LES e) he‏ ا ا ا ۱ 9دیررانگيزیم و تو را [هم] بر اين [ امت] گواه آوریم 

صفحه 230:
*۳- پیامیر اسلام ۱ #اى ييامبر ما تو را [به سمت] كواه و بشارتكر و هشداردهنده سد گوکلک جتلتاکم مذ وسَطَالِتَكُوُوا هك عَلَى الئاس تون ‎oo‏ کم هيدا ‎(aes)‏ ؟و بدین گونه شما را امتی میانه قرار دادیم تا بر مردم گواه باشید و 32010 *از اين آيه برمىآيد كه برخى از بركزيدكان امت اسلامى هم از شاهدان روز قيامت هستند. در روايات اسلامى آمده است كه مراد از اين برگزیدگان معصومان ع هستند. ‎ea‏ سس ‏؟ فرشتگان در دنیا ناظر اعمال مردم هستند و در قیامت با آنان وارد ‏ور دادگاه الهی می‌شود. ‎ 

صفحه 231:
۱ بر اعمال او است. 5 9 ‎Rene rere Th‏ | ل ل ا ل 0 اى 0 ۳ ۴ه-زمین ۱ ek nor ‏كه بر آن انجام داده شود در خود ضبط مىكند و روز قيامت به‎ ۳ ۱ er sig ‎Screen Sete i hs‏ م 231 

صفحه 232:
Cp i en ey Ed bog os as (Oe Scere torn or ‏اه‎ Bey Serra Seu es eS wire os err scence ae ‏است گواهی می‌دهد و می‌گوید: او فلان عمل را در فلان روز‎ ‏انجام داده است.‎ ۴-زمان ؟زمان نيز حوادث را در خود ثبت مىكند و در روز قيامت به ‎eer See oe‏ 232 

صفحه 233:
partner obs *هر روزی که فرامی‌رسد به فرزندان آدم خطاب می‌کند: کار نیک انجام بده تا من در رستاخيز به سود تو كواهى دهم. من موجود ل ‎NY Fea‏ ل ا ا ل كه تاريكى فرامىرسد شب نيز جنين مىكويد. Paneer Ces *امروز روزى جديد است كه در قيامت بر اعمال ما كواه است. 59 قرآن “از برخى از روايات مىتوان دريافت كه قرآن در روز قيامت به ‎Reel re Ree‏ ا ل ا ال ل چگونه دیدی؟ ۱ Cee TUL Ree SSS SS) ENCE Se Sree ‏را از من تباه نکردند و برخی مرا تباه کردند. حق مرا سبک شمردند‎ Bere RG ‏ا ا‎ 293 

صفحه 234:
۱ نخست را بهترین پاداش می‌دهم و گروه دوم را به عذاب دردناک دچار مىكتم. ۴- قرآن ‎Ree ae‏ ل ‎DSR ote tee ree ee ene‏ لكل ‎0 ‎Pog [ies ay ‎PSN NCn Be Weer er OOO Ft eles ‏قيامت است.‎ ‏شده است از گواهان روز ‎ ‎19 eos [۳ ee eae pes v1 E) ‏شتگان]‎ =] Fa MS carr rere ore ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏ش بل وا نیون درد ۸) و نجوایشان را نمی شنویم چرا و فرشتگان 

صفحه 235:
Ut eC ‏اك ا‎ EAN Freee we ST.) ee UR SOS CECE ا ل ا م *و كارنامه هر انسانى را به كردن او بسته ايم و روز قيامت براى او نامه اى كه آن را كشاده مى بيند بيرون مى آوريم ‎(Cha‏ *مقصود از شاهدان درونی گواهانی است که جزء بدن انسان ل ل ت مىشود و در RS ‏ا‎ ieee eae abe PROC ey- ts ead Di "از شكفتىهاى رستاخيز اين است كه اعضاى بدن مجرم بر كناه او كواهى مىدهند و ديكّر جاى هيج بهانه و شك و ترديدى برايش باقى نمىماند. 235 

صفحه 236:
ا ا ا "در روزى كه زبان و دستها و ياهايشان بر ضد آتان براى انجه انجام مى دادند شهادت مى دهند. ‎-p®‏ پوست بدن: ‏يوست 0 ال ا ا ا ل لت ‎PSR‏ ‏بدن است. هر عمل ز كه كنهكاران در دنيا انجام مىدهند در يوست بدن ثبت مىشود و در قيامت به فرمان خدا همه را بازمی‌گوید. ‎(ho) et ‏ا‎ ‏*و[یاد کن] روزی را که دشمنان خدا یه سوی آتش گردآورده ‎HIS jb 9‏ او دسته دسته تق تقسیم] می شوند 1 0 ‎ ‎ ‎236 

صفحه 237:
ا ا ا م ۱ اند ‎(Po) sams hae ae oe‏ ۲۳ ee es eee ‏همان خدایی که هر چیزی را به زبان درآورده ما را گویا گردانیده است‎ Die Sa agit eae eee 0 ‏ل‎ be er ‏*شما اگر گناهانتان را مخفی میکردید نه بخاطر این بود که از شهادت‎ ‏كوش و جشمها و يوستهاى تنتان بيم داشتيد؛ بلكه شما كّمان ميكرديد‎ که خداوند بسیاری از اعمالی را که انجام میدهید نمیداند! PEY 

صفحه 238:
*تجسم اعمال *موضوع تجسم اعمال هم مربوط به پاداش و کیفر اخروی است و هم مربوط به كواهان روز قيامت. زيرا تجسم اعمال بهترين كواه بر عمل است. ؟*تجسم اعمال یعنی اعمال نیک و بد انسان صورتی دنیوی دارند که ما دن را مشاهده مىكنيم و نيز صورتى اخروى كه هم اكنون در ذل و نهاد عمل نوفته است. * اعمال انسان در روز ‎Ne See a ee er‏ شكل كنونى خود را از دست مىدهند و به صورت واقعيت اخروى جلوه مىكنند و موجبه لذت و فرح يا آزار و اندوه انسان مىكردند وح تى ‎Ta‏ ل ا ا ل Poe ee em CHW ‏ا ل ا‎ Pr Pe peer eS See Teed EC Pees este SES ea Feprerere ira ‏ا ل‎ Frye ere nee] Ae SL Se a Se) ‏اكر اخلاق يسنديده در نفس او رسوخ كند به صورتهاى زيباى بهشتى‎ 8 تمثل می‌یاید. 

صفحه 239:
ی آتجه را ‎Reb WRENS ee RG‏ و آرزو ميكند ميان اوء و آتجه از اعمال بد انجام داده: فاصله زمانى زيادى باشد. خداوند شما را از (نافرمانى) خودشء بر حذر ميدارد: و (در عين حال:) خدا نسبت به همه بندكان: مهربان است. ليا (recat ve as nc “يس هر كس به اندازه سنكينى ذره اى كار خير انجام داده آن را . LCS sre eaaw erect a (CY ere SSS ICES SRC SU Seah 239 

صفحه 240:
240 *از اين دو آيه برمىآيد كه عمل در قيامت حاضر مىشود و انسان از آن آگاه می‌شود و همان عمل را می‌بیند نه پاداش و ‎A] Folie ess‏ ؟همچنین باطن کتمان حقایق الهی و ستم بر پتیمان آتش است: 1 eee ‏*إن‎ ‎Oo ives در حقیقت کسانی که اموال بتیمان را به ستم می خورند جز اين نیست که آتشی در شکم خود فرو می برند و به زودی در آتشى فروزان درايند ‎)١١(‏ ”تجسم اعمال در روايات هم آمده است: Beyer ner ‏ا‎ "از ستمكرى بيرهيزيد كه ستم در روز قيامت به صورت كب ا ا 

صفحه 241:
241 ©امام صادق ع: *جون مؤمن را در قبر مىكذارند درى از جهان غيب بر او گشوده می‌شود و او جایگاه خود را در بهشت می‌بیند و در اين حال مردی زیبا را می‌نگرد که زیباتر از او ندیده است. به او می‌گوید: تو کیستی؟ در پاسخ می‌گوید: من نیت یا عقيدة ۱ 

صفحه 242:


صفحه 243:
243 *هدف از ذكر نعمتهاى بهشت يا عذابهاى جهنم در قردن اين است كه به قدر ممكنء يهشت يا جهنم را براى انسان ترسيم كند. زيرا نعمتها و خوشيهاى بهشتى يا عذايهاى جهنم با ا ل 9 اين جهانى توان تفسير حقايق بهشتى يا جهنمى را ندارند "جنان كه جنين در رحم مادر توان درك واقعيتهاى دنيا را نتدارد. Pera eer ‏ا‎ “از آيات قرآن و روايات به روشنى برمىآيد كه خداوند بهشت و جهنم را هم اكنون آفريده و براى نيكوكاران و كنهكاران آماده ساخته است: (Que ese ‏ل‎ 0 ‏ا‎ CCS ene OCI 

صفحه 244:
‎Oy eee eerie‏ م ‏*نزديك سدرالمنتهى (6ا) ‎0 ‏ل‎ Ce Ns ‏*منظور از حِنهً المأوى همان بهشت موعود است که آیات دیگر از آن ۱ ‏«اکر بهشت 9 بود. ‎۱ cen sae emcee See er (YY glee ‏*و براى نيل به آمرزشى از يروردكار خود و بهشتى كه يهنايش [به ‎se eerie Bc)‏ ل 0 ا ‎Re‏ ‏بشتابید (۱۳۳) ‏#وَاتقُواالثَارَ التى أعدّثْ للْكافرِينَ (آل عمران: ‎)15١‏ ‏ا ا ل ‎ere ee‏ ل ‎ 

صفحه 245:
ار هر كس خلقت بهشت و دوزخ را انكار كند ييامبر و ما را انكار كرده و از ولايت ما بيرون رفته است و در اتش جاويدان خواهد بود. ؟امام صادق ع: CRU) Cera ee mere ee Ye gRec de ‏ال ل ال‎ ‏و( اسر‎ *راه رسيدن به بهعشت ۱ ا ‎ete ke ene‏ 1 خدا فرمان می‌دهد و حتی فرامین خدا احکام عقل را نیز تأیید می‌کند. @lle Jac 9 ylo! -1° (OND Gr Sea rede ees Relea eedl [Rene TPA yee Meese) ‏*و كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده اند آنان اهل بهشتند و‎ (Ce ‏ا ا ل‎ ae 

صفحه 246:
0 ‎a ere)‏ ا ا ل ا ا ا | ات تَجْرى من. تختها الأنْهَارٌ خَالدِينَ فيها وَذَلكَ الفَرْ * اینها احکام الهی است و هر کس از خدا و پیامبر او اطاعت کند وی را به باغهايى درآورد كه از زير [درختان] ‎ee = ne eee tu!)‏ ل ‎(ip eeuesrreseostu cruel‏ (Oh ercearelicari ree les entre vconcare rere ie aucrh PERCE SSS IESE gies ‏اد رو اذا مقا اك ارو‎ cbs Rev er (er eer aC ‏ا‎ Ce CST Rte ITS (1) erent ‏ل‎ *اولنک الذین صنفواوولنک هم اون (بقره: ۱۳۷) Beep Set Seng) cto) (i eee Sere be Aer) erence, ag 

صفحه 247:
0 ANP ‏نیم (انقطار:‎ 5 aij ae og *قطعا نیکان به بهشت ‎(Op onc‏ 9 م ا ل ا ‎(Cig‏ ؟نيكى را يا خداوند به قلب و وجدان انسان الهام كرده يا با يياميرش نشان داده است. 0 بردبارى> در راه خدا ‎a‏ ينا ‎pee Ae ۳ 03 30‏ درود بر شما به [ياداش] ۳ كرديد راستى جِه نيكوست فرجام آن سراى (عاط) ‎ ‎247 

صفحه 248:
9 )56 ‏هُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ يُحَافظونَ (معارج:‎ a )۳۴( ‏؟و کسانی که بر نمازشان مداومت می ورزند‎ 9 cy ‎oS. dae igs”‏ در باغهايى [از بهشت] كرامى خواهند بود (هس) ‏©7- انفاق در راه خدا ‏ا ‎PRC) tere Ss eer‏ راه خدا انفاق علم و دانش و احكام و معارف دين است. ‏ا ار ل ‏”همانان كه در فراخى و تنكى انفاق مى كنند .. ‎aes alleen eee ees ane‏ يها ونم ۱ ‎248 ‎ 

صفحه 249:
ا ‎ow] Ree‏ ۱ ‎cer)‏ اا ‎PCR‏ ‏آن بمانند و پاداش اهل عمل چه نیکوست (۱۳۶-۱۳۴ آل رت ‎Ee‏ انفاق در راه خدا ‏*یهترین انفاق انفاق علم و احکام و معارف است ‏*پرهیزگاران همانا در توانگری و تنگدستی انفاق می‌کنند... آنها ياداششان آمرزش بروردكار و بهشتهايى است... ‏الت اك ‏ل و ‏انفسهم اعظم درجه عندالله و اولتك هم الفائزون ‎249 

صفحه 250:
‎-٠©‏ شهادت در راه خدا ‏و ‏اا ا ا 0 0007 7007 بلكه زنده اند كه نزد يروردكارشان روزى داده مى شوند ‎cay)‏ ۳ 0 ‏رن 552007 هيج ياداشى همائند مقام «عنديت» يا «قرب» ‏ارزشمند نيست. ‎ 

صفحه 251: