صفحه 1:
صفحه 2:
تسام درس:
طسو احى مدل
مسوضوع پسروژه:
انواع مدل مومى وكاربرد
صفحه 3:
ی دقیق
گری دقیق (به انگلیسی: 0625109 ۱۳۷۵5۳۱6۳۶) که به نام «ریخته‌گری با
های مومی» يا «ریخته‌گری ظریف» نیز شناخته می‌شود. ریخته‌گری دقیق,
ایند دقیقی برای ساخت قطعات فلزی از هر نوع آلیاژی است و معمولا برای
قطعات پیچیده که اغلب دارای دیواره‌های نازک هستند؛ استفاده می‌شود.
صفحه 4:
قار مخجه
om
* تاریخ غنی و طولانی ریخته‌گری دقیق به هزاران سال پیش و تولید
cl pe رلك مسن:و طلا: بت‌ها و مجستعه‌ها در مصر باستان:و
. سلسله هان در چین و آزتک در مکزیک برمی‌گردد.
gatas مدت Be pics oy pros فرایند ریخته‌گری دقیق در آن
شرح داده شده توسط فردی به نام y2 Theophilius Presbyte
۰ میلادی نوشته شد, مدتی پس مطالب او توسط مجسمه‌ساز و
زرگری به نام 06۱۱۱01 8606۷60۷0 مورد استفاده قرار گرفت و از
آن برای ساخت مجسمه‌های 5لاع06۲56 و ۲۱6۵۱53 که هم‌اکنون در
فلورانس ایتالیا موجود است استفاده کرد. به مرور زمان و در اواسط
دهه ۱۵۰۰ روش ریخته‌گری دقیق به عنوان یک روش معمول برای
ساخت مجسمه‌های برنزی و آثار هنری دیگر مورد توجه قرار گرفت
صفحه 5:
* ریخته‌گری دقیق در سال ۱۸۹۷ توسط یک دندان‌ساز آمریکایی برای مصارف
دندانپزشکی مورد استفاده قرار گرفت. به‌هرحال صنایع ریخته‌گری تا شروع
جنگ جهانی دوم توجه زیادی به این روش نکرده تا آنکه قیمت ماشین‌های ابزار
در آن زمان به دلیل احتیاجات تسلیحاتی بالا رقت, همچنین محدودیت زمانی
درتولید قطعات نظامی و صنابع هواپیماسازی که در ضمن باید دارای ابعادی
زیاد و پرداخت سطحی خوبی باشند موجب گردید تا این روش مورد نوجه قرار
گیرد. از آنجایی که روش ریخته‌گری دقیق می‌توانست کلیه نیازهای فوق را
برآورده سازد. اين روش حتی در زمان‌های پس‌از جنگ نیز در بسیاری از صنایع
غير هوابيمايى كه به قطعات پیچیده و دقیق احتیاج داشتند مورد استفاده قرار
فت.
صفحه 6:
۶ ریخته‌گری دقیق را می‌توان از یک مدل موم اصلی (روش مستقیم) یا از کپی‌های موم
از یک الگوی اصلی که نیازی نیست از موم ساخته شود (روش غیر مستقیم) انجام داد.
مراحل زیر رونة غیر مستقیم. کة می‌تواند دو تا هفث روز به طول انجامد را توضنف
me
روندالگوی مومی آسماده سحه بای wala كه me ere Gangs oy
صفحه 7:
ساخت الگوی اصلی: یک هنرمند یا قالب ساز یک الگوی اصلی از موم, خاک رس, چوب,
پلاستیک با مواد دیگر می‌سازد.
ساخت قالب: قالبی مناسب الگوی اصلی که به آن قالب اصلی گفته می‌شود, ساخته
می‌شود. اگر الگوی اصلی از فولاد ساخته شده باشد. قالب را می‌توان با استفاده از فلزی
با نقطه ذوب پایین‌تر به‌طور مستقیم از الگوی اصلی ریخته‌گری کرد. قالب‌های لاستیکی
هم می‌توانند به‌طور مستقیم از الگوی اصلی ریخته‌گری شوند. روش دیگری هم وجود دارد
که قالب اضای قی‌تواند مستفا قاشین کاری شون دون ساخت الکو
صفحه 8:
> تولید الگوهای مومی: اگرچه به آنها الگوهای مومی گفته می‌شود, اما مواد الگو ممکن
است از پلاستیک يا جیوه منجمد باشد. الگوهای مومی را می‌توان به یکی از دو روش
زير تولید کرد. در یک فرایند. موم به داخل كالب chi cy گرذانقه می بد تا یک
لایه فوم بنطم:داخلن الب زا بپوشاند: اينعمل تکراز من‌شود تا صحامت الگوی:
مورد نظر حاصل شود. روش دیگر شامل پر کردن کل قالب با موم مذاب و سرد شدن
موم تا تبدیل شدن آن به جامد است.
صفحه 9:
۶ مونتاژ الگوهای مومی: الگوهای چندگانة مومی به صورت یک الگوی بزرگ ساخت و
مونتاژ می‌شوند تا در یک دسته ریخته‌گری شوند. در این وضعیت, الگوها به یک راهگاه
مومی متصل می‌شوند تا یک خوشه یا درخت ایجاد کنند. برای متصل کردن الگوها از
یک ابزار گرمایشی استفاده می‌شود تا سطح تعیین شده‌ای از موم را به آرامی ذوب
کند. سپس به بدنه فشرده شده و سرد می‌شوند. صدها الگو می‌توانند به یک درخت
مونتاژ شوند. الگوهای موم می‌توانند نعقیب شوند؛ به این معنی که خطوط جدایش با
استفاده از ابزار فلزی داغ ساییده می‌شوند. در نهایت, الگوها (با از بين بردن عیوب)
پیراسته می‌شوند تا همانند قطعات پرداخت شده به نظر برسند.
صفحه 10:
> به کار بردن: مواد دقیی: قالب سراميکت: با تگزاز یک سری ار مراحل یوش اندودتو
سخت شدن, تا زمانی که ضخامت مورد نظر به دست آید, تولید می‌شود. فرایند پوشش
شامل قرو بردن خوشة الگو به درون دوغابی از مواد نسوز و سپس خارج کردن آن برای
ایچاد یک پوشش سطحی پکنواخت است. در مرحلة اول برای حفظ جزئیات قالب از
مواد ریز استفاده می‌شود که به آن پوشش اولیه گفته می‌شود. در مرحلة اندودکاری؛
ذرات شرامیکی درشت: با فرو بزدن الگوها به یک بستر مذابیا به صورت دستی
اعمال می‌شود. مرحل سخت شدن هم به پوشش اجازه می‌دهد تا بهبود یابد. اين
مراحل آنقدر تکرار می‌شوند تا پوشش دقیق به ضخامت مورد نیاز برسد. قالب رها
می‌شود تا په‌طور کامل خشک شود که می‌تواند ۱۶ تا ۴۸ ساعت طول بکشد. فرایند
خشک کردن را می‌توان با استفاده از خلاً پا به حداقل رساندن رطوبت محیط, سرعت
بخشید. قالب دقیق را همچنین می‌توان با قرار دادن خوشة الگو درون یک قلاسک و
سپس ریختن دوغاب مایع از بالا ایجاد کرد. سپس فلاسک به ارتعاش درآمده تا هوای به
دام اقتاده خارج شود و به مواد کمک کند تا هر گونه حفره کوچک را پر کنند.
صفحه 11:
* مواد نسوز متداول مورد استفاده در ریخته‌گری دقیق عبارت اند از: سیلیس, زیرکن,
سیلیکات‌های مختلف آلومینیوم و آلومینا. سیلیس معمولاً به صورت مذاب استفاده
می‌شود؛ اما گاهی اوقات کوارتز, به دلیل کم هزینه تر بودن نیز به کار می‌رود.
سیلیکات‌های آلومینیوم مخلوطی از آلومینا و سیلیس هستند که معمولاً مخلوطهایی
حاوی ۴۲ تا ۸۷۲ آلومینا استفاده می‌شود. در پوشش‌های اولیه معمولاً مواد نسوز مبتنی
بر زیرکن استفاده می‌شوند زیرا زیرکونیوم تمایل کمتری به واکنش با فلز مذاب دارد.
پیش از سپلیتن: محلوطی از گع ورخای رین اسعفاده می‌شدوایشت:
صفحه 12:
* موم زدایی: هنگامی که قالب‌های سرامیکی به‌طور کامل بهبود یاقتند, آنها را وارونه
داخل کوره قرار می‌دهند تا موم, ذوب و تبخیر شود. بشتر شکست‌های پوسته در اين
مرحله رخ می‌دهد؛ زیرا ضریب انبساط حرارتی موم بسیار بیشتر از قالب سرامیکی
ol \ است. وقتی موم گرم می‌شود انبساط پیدا کرده و تنش ایجاد می‌کند. برای به
حداقل رساندن این تنش‌ها, موم با بیشترین سرعت ممکن گرم مىشود؛ در نتيجه
سطح بیرونی موم می‌تواند به سرعت ذوب و تخلیه شود و برای انبساط بقیه موم فضا
ایجاد کند. در برخی شرایط, ممکن است پیش از گرم کردن سوراخی در قالب حفر
شود تا به کاهش این تنش‌ها کمک کند. موم‌هایی که از قالب خارج می‌شوند معمول
بازیافت aa و دوياره ارتتفاده می‌توند
صفحه 13:
oe et ee قالب‌ها: قالب تا دمای ۸۷۰ تا ۱۰۹۵ درجه سانتی گراد گرم می‌شود تا
نه رطوبت و موم باقی‌مانده از آن خارج شود. گاهی اوقات این حرارت برای پیش
گرم کردن قالب پیش از ریختن مذاب استفاده می‌شود اما دیگر اوقات به قالب اجازه
سرد شدن می‌دهند تا بتوان آن را مورد آزمایش قرار داد. پیش گرم کردن به فلز اجازه
می‌دهد تا زمان بیشتری مذاب باقی بماند تا بهتر بتواند تمام جزئیات قالب را پر کند و
دقت ابعادی افزایش یابد. اگر قالب رها شده تا خنک شود, هر كونه ترك بيدا شده
می‌تواند با دوغاب سرامیک یا سیمان‌های مخصوص ترمیم شود.
وو مذاله cll زو به بالات درون لک وان بر آر ناسه قراز می‌گیری فلن مذاب:به
داخل قالب ریخته می‌شود که ممکن است به دلیل گرانش, فشار هوا پا نیروهای
دیگری باشد. ریخته‌گری خلا. ریختن به کمک فشار و ریخته‌گری گریز از مرکز
زوش‌هاین هسح که از مزوهای اصافیزیزه مف يريد ومه دده رماي فعيد توا هيد يود
كه قالب حاوى مقاطع نازكى است ى ير كردن آنها دشوار است.
صفحه 14:
* عاری کردن: برای چدا شدن جسم ریخته‌گری شده, پوسته چکش کاری يا لرزانده
می‌شود. راهگاه قطع شده و بازبافت می‌شود. پس از آن جسم ریخته‌گری شده تمیز
می‌شود تا نشانه‌های فرایند ریخته‌گری از SU ul شود. اين كار معمولاً با سنگ زنی
انجام می‌گیرد:
صفحه 15:
< سویرآلیاژها به دسته ای از آلیاژها اطلاق می‌شود که قابلیت کار وتحمل تنش در
دماهای بالا را داشته باشند. این آلیاژها به سه گروه پایه نیکلی, پایه کبالت و پایه آهن
تقسیم می‌شوند که ۸۵ درصد آنها را سوپرآلباژهای پایه نیکل تشکیل می‌دهند.
ریخته‌گری سویرآلیاژهای نیکل دارای ویژگیهای منحصریفردی است که آنرا از سایرین
متمایز می‌کند؛ این ویژگی‌ها عبارتند از: -۱ به دلیل وجود عناصر فعال, ذوب و
زیعته‌گری آنها سی‌بایست متحضر] تدرسلاء اتجام شود -1 این آلیازها قابلیت,دونبه و
ریخته‌گری مچدد را ندارند. -۲ شکل هندسی قطعات تولید شده از این آلیاژها پیچیده
بوده و دارای مقاطع غیر یکسان می‌باشد؛ بنابراین پیشبینی رفتار انجمادی آنها دشوار
است. -۴ ماشینکاری سوپر آلیاژها بسیار دشوار بوده و ربخته‌گری دقیق تنها روش تولید
آنها بشمار می‌رود. -۵ قیمت مواد اولیه (شمش) وتجهیزات ریخته‌گری بسیار گران
می‌بانند. بهتعلت وجود شرابط خاض: استفاده از زوش‌هاق انجناد جهت دار و رشد
تک پلور هموازه با محوودیت‌های زیادی رویزو است:بنابراین اصلاح ساختار دانه بندی
سوپرآلیاژی از بهترین راه‌ها جهت افزايش خواص بشمار می‌رود.
صفحه 16:
* ماهیت فرایند ریخته‌گری دقیق که ناشی از جنس قالب, شکل قطعات و سایر عوامل
است به گونه ای است که نرخ سرد شدن در اين روش پایین بوده و همراه پس از
انجماد شاهد دانه‌های مضر و درشت ستونی در قطعات سوپرآلیاژ می‌باشیم. به‌طور
کلی سه روش برای اصلاح قرم واندازه دانه‌ها در سوپرآلیاژها وجود دارد: الف Jas
پارامترهای ریخته‌گری و انجماد ب ارتعاش مکانیکی ج استفاده از مواد جوانه زا
سویرآلیاژها به دلیل خواص خزشی و استحکام شکست sles بالا برای قطعات مورد
استفاده در توربین‌ها توسعة زیادی یافته‌اند. برای مثال سوپر آلیاژ پایه نیکل اینکونل
۳ در این صنعت پرکاربرد می‌باشد اما پدیده ترک گرم یکی از مشکلات مهم در
ریخته‌گری برخی از سوپرآلیاژهاست که باعث ایجاد عیوب جدی و بعضاً غیرقابل جبران
شده و در انجماد جهت دار این عیب تشدید می‌شود. این سوپرآلیاژهای حساس به
عيب ترک گرم می‌باشند. به منظور بررسی عوامل موثر بر ترک گرم در حین انجماد
آلياز مورد نظر در کوره القائی تحت خلاً ذوب و در قالب‌های سرامیکی ریخته‌گری شد.
قالب‌ها بر اساس مدل استاندارد حساس به ترک گرم طراحی و ساخته شدند.
صفحه 17:
۶ با تغیبر پارامترهایی مانند تتش و شرایط سرد شدن در فرایند ریخته‌گری و انجماد,
نمونه‌های ریختگی تحت آزمایش‌های میکروسکویی قرار گرفته و با مطالعه ساختار و
سطح شکست قطعه در محدودة ترک, میزان حساسیت و عوامل موّثر در ترک گرم
مورد ارزیابی قرار گرفت. مشخص شد که با کاهش استحکام قالب و همچنین افزایش
ریزدانگی عیب ترک گرم کاهش می‌یابد. نتیجه ارزیابی‌های انجام شده بیانگر آن است
که: - تنش مهمترین فاکتور برای بروز عیب ترک گرم می‌باشد. - کاهش تنش وارده به
ماده (استحکام قالب):یاعث کاهش غیب: ترک گرم:شد: = Ly افزایش: سرغت سره
شدن ضریب حساسیت به Gus ترک گرم کاهش یافت. می‌توان گفت ساختار ماده
میزان حساسیت آلیاژ به این عیب را تعیین می‌کند. هرچه ساختار ریزدانه تر, توزیع
یوتکتیک غیر پیوسته تر و در نتیچه حساسیت به عیب ترک گرم نیز کمتر است.
قطعه کار تمام شده
صفحه 18:
مزایای ريخته کری دقبق
* توانایی تولید حجم‌ها و قطعات پیچیده و دارای زوایای منفی.
* با استفاده از این روش می‌توان قطعاتی ظریفتر با دقت ابعادی بالا و سطوحی صافتر
در مقایسه با روش‌های دیگر تولید کرد. به دلیل کیفیت سطحی قطعات تولیدی با این
روش, از اين روش می‌توان برای تولید جواهرات و زیور آلات نیز استفاده کرد.
۶ با این روش می‌توان قطعاتی را تولید کرد که به پرداخت سطحی و عملیات تکمیلی
نیازی نداشته باشند.
۶ این روش را می‌توان تقریباً برای ریخته‌گری کلیه فلزات مورد استفاده قرار داد و
همچنین در این روش, ریخته‌گری قطعاتی که در قسمت‌های مختلف آن از آلیاژها و
فلزات متفاوتی تشکیل شده‌است امکان‌پذیر است:
صفحه 19:
۶ برخلاف روش‌های دیگر ابعاد قطعه ریختگی در طول خط جدایش تغییر نمی‌کند.
* با این روش می‌توان کیفیت‌های متالورژیکی مثل اندازه و مورفولوژي دانه‌ها و انجماد
جهت دار را با دقت کنترل کرد که اين خصوصیات نیز به نوبه خود منجر به کنترل دقیق
خواص مکانیکی می‌شود.
بیشترین بازده برای تولید انبوه حجم‌ها یا قطعات دارای زوایای منفی از لحاظ فرایند
تولید و هزینه. (در صنایع نظامی برای تولید توربین‌ها و قطعاتی از اين قبیل از اين
روش استفاده می‌شود)
صفحه 20:
محدودیت‌های ر بخته گری دقیق
۱ ۶ محدودیت وزنی: حداکثر محدوده وزنی (از نظر جنبه‌های اقتصادی) ۷۰ کیلوگرم است.
اکثر قطعات تولیدی با این روش دارای وزنی ow ۵ گرم تا ۱۵ کیلوگرم است, به
هرحال تولید قطعات ریخته‌گری بسیار سنگین تا وزن ۱۰۰ کیلوگرم نیز در اين روش
Eide Soleo
صفحه 21:
موم های ريخته گری و کاربرد آن ها در طلا سازی
«موم های ريخته گری در هنر طلا و جواهر سازی ترکیبی از موم های طبیعی مانند موم
های کارنوبا (سخت) و موم های کاندلیلا (نرم) و موم زنبور (نرم) و موم های مصنوعی
مانند میکروکریساتالاین نرم (پارافین) است. در ریخته گری طلا و جواهر از موم های
معدنی مانند مونتان (سخت) و موم های پلاستیکی (پلی اتیلن نرم و سخت) استفاده
می نمایند.
موم مانن که دز بجع كر طلا وابعرهببه کار برده ابی «شویه بایه دآزای عبت "جوبی:
باشند تا شکلی که به آن می دهند را حفظ کنند . بعد از آن که توسط مواد گچی قالب
گیری شد بر اثر حرارت دیدن به راحتی سوخته و هیچ اثر و خاکستری ز خود در حفره
ی قالب باقن نگذارند"
صفحه 22:
موم های تزریقی ریخته گری باید خصوصیات مشخصی داشته باشند که عبارتند
از:
۶ (1دمای ذوب پایینن داشته باشند.
(2 در حالتی که مذاب هستند به راحتی سیال شوند و جریان پیدا نمایند.
(3سرد شدن و سخت شدن آن ها به راحتی صورت پذیرد.
(4از طریق الکترو استانیکلی (جذب و دفع بارهای الکتریکی) جذب لاستیک شوند.
(5حالت انعطاف پذیری داشته باشند تا بتوان الگوی مومی کامل شده را بدون
شکستن یا خراب شدن از داخل قالب خارج نمایند
صفحه 23:
منابع
اصول ریخته‌گری, جلال حجازی
پژوهشی در ربخته‌گری دقیق, دکتر محرابی
مفرغ, رسانه تخصصی ریخته‌گری در صنعت وهنر
تکنولوژی سرامیک‌های ظریف (جلد اول), افسون رحیمی - مهران متين
https://fa.wikipedia.org
۲ ۲ ۲ ۲ ۲
http://news.zar.ir