آموزشسایر

انواع پرسش های امتحانی و اصول و ضوابط نوشتن آنها

صفحه 1:

صفحه 2:
تهیه و تنظیم : ازیتا زارع زاده دبستان : شهدای فر هنگی ۸ 5/2 (52

صفحه 3:
موضوع :انواع پرسش هاي وضوابط

صفحه 4:
سش هاي ‎ee‏ 9 هاي ‎mute si) cal)‏ ۱ آنها

صفحه 5:
الف) انواع پرسش از رنظر مسطو ح, بلاگیز چیه ‎Se ere te‏ 0 عبارت از ييسشي 0 كك بازشناسي مي‌کند. پاسخ این پرسش‌ها مي تواند عینا مانند ‎fen‏ 111100 ‎eos‏ را ول( ‎(a‏ 2 جع كك 2( ‎7O‏ ‏* مثال ©: انقلاب اسلامي در جه سالي به بيروزي رسيد؟

صفحه 6:
‎re ee‏ رد وم سر باشند و بیشتر بادگيري در طبقهي فهمیدن را اندازه گيري مسي کننسد و معموا ياسخ آن بمزبان ياسخكو و در قالب كلمات و جملات او مطرح ميشود. ‏” مثال 6: (توضيحي) در دروس روش تحقيق با وازه هاي فرضيء نظریه قانون علمي و روش علمي آشنا شده اید» هر كدام از اين اصطلاحات را در يك پاراگراف توضیح دهید. ‎ ‎CEE DS ee) tee aol ‏و ا‎ a ‏امهايي دارد؟‎ any

صفحه 7:
[] پرسش هاي كاربردي؛ این پرسش‌ها معمولاً تواناييي استفاده‌ي عملي از آموختههاي ذهني و انتزاعي را در موقعيتهاي عيني و عادي زندكي مي ل ا ل ل ‎Fee‏ ‎at)‏ مثال : احمد و تقي با كمك یکدیگر مي توانند ديواري را در 9 روز بسازند آنها 5 روز باهم کار مي کنند. بعد احمد دست از کار مي کشد و تقي ادامه مي دهد و بعد از 000 روز کار ديوار يايان مي يابد. تقي به تنهايي جند روز مي توانست كار را 0 ” مثال ©: با استفاده از اصول و قواعد طراحي سؤال يك امتحان 0 سؤالي از نوع جند كزينهاي براي كتاب درسي خود طرح

صفحه 8:
اليرسشهاي تحليلي: اين يرسشها يادكيري طبقمي تجزيه و تحليل (تفكيك عناصر و اجزاء تشخيص روابط بين اجزاء تشخيص طبقات و طبقه بندي پدیده‌ها) را اندازه گيري مي كند. “مثال ): بعد از خواندن مقاله بيان كنيد جه بيشنهادهاي عملي از استدلالها و مباحث اين مقاله مي توان دريافت كرد؟ 0 ele srn Weir er seme pas) :© ‏”مثال‎ ‏بيامدهايي خواهد داشت؟‎

صفحه 9:
۱ ‎Teer eee ees‏ ا ا ۱ تمامي اختراعات و اكتشافات بشر از ابتدا تا كنون در واقع باسخدهي به يرسشهاي تركيبي 0 ۲ مثال : گل سرخ را از منظر زييايي شناسي در دو صفحه ل ” مثال ©: با نوشتن مقالهداي استدلال كنيد كه دسترسي به تکنولوژي سلاح‌هاي هسته‌اي براي کشور» چه پيامدهايي خواهد داشت؟

صفحه 10:
ااپرسش‌هاي ارزشیابانه (قضاوتي)؛ هرگاه داوري قضاوت و نقد آگاهانه و مستدل ‎ern]‏ ا ا ا ‎SOB Yer tae‏ ‎cere Te Ome eT Ie Serre tT aes)‏ ل اندازه گيري مي کند. «متال : شعر مقابل را در نظر بگیرید؛ كلي خوشبوي در حمام روزي رسید از دست محبوبي به دستم بدو گفتم که مشكي یا عبيري که از بوي دلاویز تو مستم ... سپس با نوشتن توضیحات مستدل» شعر بالا را از نظر ويژگي‌هاي صوري (سبك و قالب) و مفاهیم و محتوا توصیف و ارزشيابي کنید.

صفحه 11:
ب) انواع پرسش از نظر ملاك و شيوه‌ي نمره گذاري . a ‏دس اس سس‎ MA ‏ملاگ از پیش تعیین شده‌اي براي نمره گذاري آنها وجود‎ ‏دارد كه به آنها «يرسشهاي عيني ملاكي» مي‎ * ©) داراي ياسخ دقيقء» روشن و از بيش تعيين شدهاي ل ل ل ا ‎EB Stee eee‏ آنها وجود ندارد به این پرسش‌ها «پرسش‌هاي ذهني و هنجاري» مي گویند .

صفحه 12:
به طور كلبي پرسش‌هايي که سطوح بالاي يادگيري را مورد توجه قرار مي دهند ‎en MEBs)‏ ی ‎LS) sy (Oe Sewn Leen) ee sient Celerra‏ ۱ نوع «عيني- ملاكي» هستندم 3 هر كدام از يرسشهاي زير مي توانند متنوعترين ياسخها را داشته باشند: ييامبران براي جه مبعوث شده اند؟ براي رسيدن به كمال مطلوب جه كار بايد كرد؟ جرا تاكنون عدالت اجتماعي يا صلح جهاني برقرار نشده است؟ 7 ‏ا‎ ‎tiny کتاب بوستان نوشته‌ي شاعري به نام . بلندترين كوه دنيا ‎Shave ee‏ مولكول را تعريف كنيد.

صفحه 13:
ج) انواع يرسش از نظر ‎Br vere AEs kh‏ درون خود.

صفحه 14:
كزينههايي كه مي تواند به نوعي باسخ يرسش باشدء در يرسش مطرح مي شود. مثلاً يرسشهاي جوركردني» ‎STC)‏ رت( برسشهاي كوتاه باسخ و تكميلي از أين نوع هستند.

صفحه 15:
با اين تفاوت كه در سه نوع اول» ياسخ آشکار و در دو نوع بعدي ياسخ بنهان است. اما در يرسشهاي محدود پاسخ و گسترده پاسخ, پاسخ مشخص نبوده و در پرسش دار ترا کرد

صفحه 16:
مثال 4: (پرسش بسته با پاسخ آشکار)- آیا سیگار مبي کشید؟ لتكت خسسسسر [۳] گاهسسسي[۳] اوقات[۳ مثال 6: (پرسش بسته با پاسخ آشکار)- کتاب بهارستان نوشته چه كسي است؟ اف حافظ ب) جامي ج)سعدي مثال 3: (برسش بسته با ياسخ بنهان)- آيا سيكار مي كشيد؟ ‎eres) Ic awele)‏ ا ا ال ل ل شاعرا ‎fet‏ ‏مثال ©: (بريسش بازء محدود باسخ) آزمايش ميعان آلب را توضيح دهید

صفحه 17:
۰ & هه 6 انواع 9 از نظر ‎tne) ۱۳۹‏ يارهاي از يرسشها تك ياسخي و در مقابل يارهاي ديكر داراي جند ياسخ هستند. همجنين يرسشها مي توانند ياسخ صحيح و غلط داشته باشند يا ياسخ آنها به كونهداي باشد كه صحت و سقم در مورد أنها بي معني است. باتوجه به متالهاي زير هر كدام از این پرسش‌ها بیشتر

صفحه 18:
000 عدد بي با دو رقم اعشار جند است؟ مثال ©: (يرسش تك ياسخي بدون صحت و سقم)- أيا ‎POSE‏ 1 0 فا ل ل مثال *4: (برملش جند باسخي با صحت و سقم)- سه كتاب از كتابهاي نظامي را نام ببرید.

صفحه 19:

صفحه 20:

صفحه 21:
42 سس :

صفحه 22:

صفحه 23:

صفحه 24:

صفحه 25:

صفحه 26:

صفحه 27:

صفحه 28:
ياسخ): در اين نوع پرسش آزمودني ها باید پاسخ مورد نظر را بر ار کر در قالب کلمات» عبارات و جملات خود سازمان‌بندي نمایند و نهایتاً با زبان و بیان خود ارایه کنند. خواه به صورت شفاهي خواه به صورت کتبي. به همين علت به آنها ساخته ياسخ يا انشايي مي كويند.

صفحه 29:
چا سس 56 پرسس ‎tore Pp Kren‏ یک جمله‌ي امري با پرسشي کامل» در برگيرنده‌ي حداقل يِكَ ‎Ee ee‏ سر زير است: - هيج ياسخ مشخصء مدون و دقيقي ندارد و هر فرد مي تواند برحسب اموخته ها و توان ذهني خود به أن ياسخ دهد. ا ا ۳

صفحه 30:
- ياسخدهي به اين نوع يرسش نيازمند يادكيري عميق و در سطوح بالا (تركيب و ارزشيابي) است. ‎ONO Ce‏ ا ل هر نوع يرسش ذهنيء سليقه‌اي و متأثر از نظر نمره گذار ‎ete"

صفحه 31:
لامثال: - علل عقب ماندكي ملل شرق كه روزكاري در اوج قدرت» علم و ... بودند جيست؟ در جهان پیاده کرد؟ ‎ae‏ بايد خداوند عادل باشد؟ ‏- ما براي جه به دنيا آمدهايم و براي جه از دنيا مي رویم؟ ۳ ‏- بيامدهاي حملدي امريكا به عراق براي كشور ما در کوتاه مدت و بلندمدت چیست؟

صفحه 32:
)== پرسس محدو د ‎fer‏ این نوع پرسش که آن را«کنترل شده» نیز مي گویند از جهات بسياري همانند پرسش کسترده پاسخ است. يعني؛ ميتوان كفت: يرسش محدود ياسخ نيز يك جمله‌ي امري یا برستي کامل و حداقل داراي يك مفهوم اساسي با ويژگي‌هاي زیر است:

صفحه 33:
- پاسخ آن تا حدودي مشخص است. اما چگونگي بیان و ارايهي أن توسط آزمودني تعيين مي شود. - حجم پاسخ اين پرسش بین يك تا سه بند (حداکثر نیم صفحه) است. - نمره كذاري آن متأثر از ذهنيت نمره كذار استء اما 0 - براي اندازه گيري آموخته هاي فراگیران در سطوح ‎Cre ree)‏ 0 تحليل) مناسب است.

صفحه 34:
لامثال: ‎ee‏ ل ‏شرح دهید ايه‌ي «و اعتصموا بحبل اه جمیعا و لا تفرقوا» حاوي ‎4a‏ بيامهايي أست؟ ‏سير تحول زبان و ادب فارسي در دوران قبل از اسلام جكونه اا ‏نج مورد از عوامل موثر بر شرایط کاشت. داشت و برداشت غلات را شرح دهيد.

صفحه 35:
أل في پرسش کوته پاسخ: این نوع پرسش از نظر تعریف همانند دو نوع قبل ‎ee Ce eS tien‏ ۱9 تعريف آن مي كوييم: برسش كوته ياسخ يك جملدي ا ا 000 ويژگي‌هاي زیر است:

صفحه 36:
- پاسج مشخصی دارد و از پیش تعيين شده است. - ياسخ آن معمولاً بين يك كلمه» عدد یا تشانه تاحداكثر يك يا دو جمله است. - به دليل مشخص بودن ياسخء نمره كذاري كاملا شفاف» دقيق و عيني دارد. - اين يرسش براي اندازه كيري يادكيري در سطوح يايين و مياني (دانش تا تجزيه و تحليل) به كار مي رود.

صفحه 37:
‎ue‏ تعريف كنيد ۹ ۰ ید و 0 يو 0 2 0 زيسته است؟ ‎bn) er eee 5 ْ‏ ‎wae oO‏ چه سالي ‎wa‏ 9 ‎ja Ab =‏ غده‌ي هیپوفیز چ كك اصلي ترين ‏طفها کیلومتر است؟ 0 - فاصله‌ي اصفهان

صفحه 38:
2 4 يرسش تكميلي : عیناً همان پرسش کوته پاسخ است جز اينکه در قالب يك جمله خبري ناقص بیان مي شود.

صفحه 39:
Bun - ملكول عبارت است از ‎eee‏ هنجار اجتماعي همان ارزش‌هايي ‎rent‏ 0 و( 5505 pest [ets ee ‏سعدی در قران‎ ات هرن برس ال ميلادي رخ داد. ور ره را ۲ ا 0 دارد. - فاصلهي اصفهان تا تهران ‎etal fhe gh‏

صفحه 40:
0 5 5 5005 اپرسش‌هاي عيني (گزیده پاسخ): 2 اين دسته از يرسشهاء پاسخ درست سوال ۳ كزينههاي ديكري كه غلط يا نيمه غلط هستند» ۳ پرسش وجود دارد. فراگیر براي پاسخ‌دهي باید از ‎es‏ بازشناسي استفاده كرده و درستترين ياسخ را برگزیند. به همین دلیل» اين نوع پرسش‌ها راء گزیده پاسخ نیز مي گویند. انواع يرسشهاي عيني عبارتند از:

صفحه 41:
(ere ee SE re Bie ‏فرض کنید چند پرسش تكميلي یا کوته پاسخ متجانس‎ ‏(از يك گروه جنس دسته) داشته باشیم. مثلاً نام مرکز‎ ‏بنج استان» يا نام كتابهاي جند شاعرء ارتفاع 6 کوه»‎ ‏اا اس‎ ۳ Orenitien Vanes ‏دارید.‎

صفحه 42:
#متال © )- كتاب بوستان نوشتهي كدام شاعر است؟ 2- كتاب بهارستان نوشتدي كدام شاعر است؟ 2- كتاب شاهنامه نوشتدي كدام شاعر است؟ “6- كتاب مثنوي نوشتدي كدام شاعر است؟

صفحه 43:
لمثال هركدام از كتابهاي سمت راست نوشتدي كدام يك از شاعران سمت چپ است؟ ( با خط به هم وصل كنيد). 0 الف) فردوسي 9- بهارستان ب) سعدي رک ‎le lbs‏ + سرك )شري ه) مولوي

صفحه 44:
تعریف: 0 ‎(BAS gare 59‏ متجانس از ‎RY]‏ ۳ ۱۵ ۱۱۳ عبارت‌ها و جملات است به گونه اي که يك مجموعه به عنوان سوال و يك مجموعه به عنوان جواب در نظر كرفته مي شود و آزمودني بايد هر سوال را با جواب مربوطه جور كند (همتايابي كند).

صفحه 45:
9 Bees دارد: ‎caer Tecee Teac (‏ ات ‏دادن را دربر دارد ‏ا 0 ‏معمولا سمت راست هستند ‏9) گزینه ها و مواردي که به عنوان پاسخ معمولا ‏سمت چپ و حداقل يكي بیشتر از تعداد پرسش‌ها تند.

صفحه 46:
2 ® ا ۰ 3 ‎we S)‏ 32001000 اگر يك پرسش کوته پاسخ یا تکميلي داشته باشیم و براي آن چندین پاسخ پيشنهادي به گونه اي ارایه کنیم که يكي از آنها پاسخ صحیح و بقیه غلط یا تقریباً غلط ‎ep Yiteatr‏ ۱

صفحه 47:
پرسش چند گزینه اي عبارت است از : يك جمله‌ي خبري ناقص یا برسشي کامل که دار اي شین ‎ELA gl gl‏ باید ‎ee tol‏ (یا صحیح‌ترین پاسج) را انتخاب کرده و علامت بزند.

صفحه 48:
لمثال: -بلندترين قلهي دنيا جه نام دارد؟ الف) دماوند ب) كليمانجارو ج)اورست د) دنا -مركز استان خراسان رضوي جه نام دارد؟ الف) تهران ب) زاهدان ج) مشهد ‎a‏ ل و ‎Ola Ke WG Cx

صفحه 49:

صفحه 50:
۰ 2 ۰ 000 200-2252 باتوجه به شکل و نوع گزینه‌ها در پرسش‌هاي چند كزينهداي» جند نوع يرسش جند كزينداي يديد مي ايد:

صفحه 51:
تنهاترین گزينه‌ي درست: Bree WB ye ren tir Oe WoT ms) ‏چند گزينه‌اي يكي درست و بقیه قطعاً نادرست و غلط‎ ۱۳ wee TST eee eat) ‏تنهاترین گزينه‌ي درست مي گویند.‎

صفحه 52:
ل 0 0 متر است. لف) <06 ب) 06 ج) 60ت 7د) هنهن

صفحه 53:
4 5 ا ‎Warpy Ts)‏ ۳" اكر همه يا تعدادي از كزينههاي يرسش جند كزينهاي درجات مختلفي از درستي و صحت داشته باشند (يعني لزوماً غلط نيستند)» اما يكي از كزينه ها از بقيه درستتر و كاملتر باشد به اين نوع يرسشء يرسش جند گزينه‌اي از نوع بهترین گزين‌ي درست گویند.

صفحه 54:
در کدام يك از پرسش‌هاي زیر نمره گذاري کاملاً شفاف و عاري از سلیقه و ذهنیت نمره گذار است؟ الف) جوركردني ب) جند كزينهاي ج) کوته پاسخ ‏ د) عيني ۷ م) تكميلي

صفحه 55:
a !| چندگزينه‌اي مرکب: پرسش جوركردني خود نوعي چند گزينه‌اي مركب به حساب مي آید» لیکن نوع ديگري از آن به این صورت قايل استفاده استء كه ابتدا تمام كزينههاي مربوط به يرسش مرتب مي شوند. سيس تركيبهاي مختلفي از آنها به عنوان گزينه‌هايي که فراگیر باید يكي از آنها را انتخاب کند» در نظر گرفته مي شوند به طور مثال:

صفحه 56:
عوامل اصلي رشد كياه كدامند؟ 0- آب الف) 0 و © و © 2 هوا ك1 ذا زا لال 2- كود 2 ۴ چوب د) 0و 9و 9و 5و 59 ‎Ear)‏ ه) همدي موارد رع ناك م آهن 5

صفحه 57:
اما ‎Cu‏ > م +- يرسش درست - نادرست: پرسش درست- نادرست عبارت است از : يك جمله‌ي ‎Se Wen Wem tes‏ ار به يك مفهوم است و فراگیر باتوجه به آموخته هایش تعیین ميكند اين جمله درست است با نه. اين نوع پرسش شاید ظاهراً ساده ترین پرسش باشد» اما اگر در طراحي آن دقت و مهارت بيشتري صرف شود مي تواند ضريب دشواري بالايي داشته باشد.

صفحه 58:
در هر صورت بیشترین کاربرد پرسش‌هاي درست - نادرست در ارزش‌يابي مرحله‌اي» تكويني و مستمر و براي کشف نارسايي‌ها و اطمینان از ‎ep ayer‏ در فراگیران و هم‌چنین در ابتداي برگه‌هاي امتحاني جهت اميد بخشي بیشتر به امتحان دهندگان است.

صفحه 59:
۷مثال مثال 0: اصلاحي با کمك - عدد 00 جذر عدد © است. ص 0 غ © مثال ©: اصلاحي باكمك - رود كارون به خليج فارس OE Dus Ae” مثال 9: اصلاحي بدون کمك- شهید رجايي اولین رئيس جمهور بعد از انقلاب بود. ص © غ © مثال -6: اصلاحي بدون كمك - علامت اختصاري بتاسيم» ‎Cush oo‏ 30

صفحه 60:
‎ws‏ ل ‏در پرسش‌هاي درست- نادرست از نوع خوشه‌اي يك مفهوم يايه و اساسي ابتدا مطرح مي شود و سيس كح حيرات لنت ۱[ ادامه مي آيد. فراكير بايد هر كدام از عبارات و جملات بيرو را در تركيب با مفهوم اصلي در نظر كرفته» درستي و نادرستي أن را تعيين كند.

صفحه 61:
nA مثال: 4 گوزن: يكي از حیوانات حلال گوشت است. ص غ© - جزو پستانداران به حساب مي آید. ص غ© - تخمكذار است. 20( fee Ste ees) - جزو يرسشهاي عيني به حساب مي ايد. Oe} eye - براي سطوح بالاي يادكيري به كار مي رود ص 8

صفحه 62:
بن سس ۰ ويزكيهاي يرسشهاي عيني - ياسخ اين يرسشها كاملا مشخص است و در درون هر يرسش وجود دارد. - باسخ‌دهي به ابن بر سش‌ها نیاز مند را است ونيازي به ياداوري ندارد. - فعالیت آزمودني در این پرسش‌ها انتخاب گزینه‌ها و علامت زدن يا ربط دادن آنها به يكديكر است. - حجم ياسخ اين يرسش ها در مجموع كم و حداكثر يك تادو جمله است.

صفحه 63:
ضوایط و اصول نوشتن اثواع پرسش‌هاي امتحاني 0) ضوایط و اصول كلي و مشترك پرسش‌هاي امتحاني

صفحه 64:
ey ye rer a roe rs ee ware ‏علاوه بر صرفه جويي در زمان و هزينه از ييجيدكي و‎ ‏ل ار‎ rp yes - اصل شفافيت» روشني و صراحت: 0 از مبهم بودن برسش و استفاده از واز ه‌های دقیق و ال - اصل استقلال يرسشها: هر يرسش را بايد به كونداي نوشت كه خواندن» فهميدن و ياسخ دادن به آن» ‎ere)‏ 2 كوي 2 لكان اما

صفحه 65:
-اصل روابودن يرسشها: روايي» يعني؛ مناسبت يرسش براي مفهوم و موضوع موردنظر. 73 ‏ال‎ Pr Stee ie ‏در بيشتر نظامهاي آموزشي كتاب محورء در متون‎ ‏درسي مطالب و توضيحات متنوع و متعددي براي فهم‎ . ‏و درك بهتر و بیشتر فراگیران آورده مي شود‎

صفحه 66:
- اصل رفتاري نوشتن پرسش‌ها -اصل رعایت اصول ویرایش و نگارش - اصل تعدد و تنوع پرسش‌ها: پرسش‌هاي كوناكون كاربردها و ويزكيهاي خاص خود را دارند» هر کدام داراي نقاط قوت و ضعف ویژه‌ي خود هستند ‎Te Be‏ ار ۱ روندء بنابراين اكّر در امتحان به دنبال اندازمكيري آموخته هاي فراگیران در سطوح مختلف يادگيري هستيم» بايد از يرسشهاي مختلف عيني و انشايي استفاده کنیم.

صفحه 67:
- اصل تناسب تعداد» نوع و دشواري پرسش‌ها با استعداد ‎ase‏ يايه و تلاش فراكيران: تک ۱ زا نظر توانايي و استعداد در حد صعیف متوسط و عالي ۳

صفحه 68:
ا ره ‎ee ee renee.‏ لظ | مجموعدي يرسشهاي يك امتحان را بايد به كونهداي طراحي و تنظيم كرد كه ياسخ هيج يرسشي از روي يرسشهاي ديكر يا ياسخهاي آنهاء توسط فراكير قابل تشخیص یا استتباط نباشد.

صفحه 69:
‎oer‏ اشارههاي هدایت کننده به پاسخ در پرسش‌ها: ‏در هیچ ‎D) alas‏ 0 يك امتحان نبايد واژه» علامت یا توضيحاتي وجود داشته باشد که باتوجه به آنهاء فراكير بتوائد ياسخ يرسش را دريابد يا حدس بزند. - طرح موقعيتهاي جديد در يرسش: ‏بعضيها عين جملات كتاب يا جزوه را در قالب يك جمله‌ي استفهامي تبدیل به پرسش کرده و در امتحان

صفحه 70:
انتخاب نمونه‌اي کامل و معرّف از يرس شهاي درس براي امتحان: درهر برگه یا جلسه‌ي امتحان تعداد محدودي از پرسش‌ها را مي توان قرار داد» ‎ge‏ پرسش‌هاي ممکن از يك درس بسیار بیشتر از پرسش‌هاي يك امتحان است.

صفحه 71:
ا ل كت ‎es PO WF ON DEC‏ ۳ ۳ ‎Eee eee Ee. BE Vor Ee)‏ از کلیت و ابهام را با خود دارند و ممکن است فر اگیران 21-0 برداشتهاي متفاوتي از يرسش داشته باشند و ياسخهاي متنوع و متفاوتي ارايه دهند.

صفحه 72:
ara ee ۱ ee DO Ae ee ee Ee TOR en vee eee waren جون تعداد يرسشهاي انشايي در يك امتحان معمولاً كمتر از ساير يرسشها استء نوشتن دقيق و مربوط بودن يرسش به هدف‌هاي آموزشي درس اهمیت زيادي دارد. بنابراين وقتي يرسش را از روي جدول ۱ مشخصات بنويسيد اطمينان خواهيد داشت كه مستقيماً به اهداف درس مربوط است.

صفحه 73:
- استفاده از پرسش‌هاي انشايي فقط براي يادگيري‌هاي سطوح بالا: پرسش‌هاي انشايي معمولا ابهام بيشتري نسبت به سایر يرسشها ا 0 براي انداز هگير ي آموخته هاي فراكيران در طبقات تحليل» ارزشيابي و تركيب به كار مي روند. بنابراين براي ساير طبقات يادكيري از اين يرسشها استفاده نكنيد.

صفحه 74:
0 ات ‎ED‏ ی ‎ER (EC) EK CCE ECO‏ 2 ا ل ا 0 و حزيي هسنند و معلومات و دانش حفظي را اندازه مي كيرند. درحاليكه در يرسش هاي انشايي به دنبال تحلیل تفسیر و پاسخ‌هاي خلاقانه‌ي فرد در قالب كلمات و جملات فراكير هستيم. بنابراين بهتر است يرسشهاي انشايي با كلماتي مثل «جرا»» «به جه علت»» «جكونه» و ... همراه باشد.

صفحه 75:
Cae a @® &1 ye ‏نداشتن يرسش انتخابي در‎ - ‏دشواري پرسش‌هاي انشايي»‎ Onze) 9 كاهي اوقات معلمان براي ارفاق به فراكير جند يرسش انتخابي در امتحان قرار مي دهند تا فراكير هر كدام از آنها را كه بهتر مي تواند» جواب دهد.

صفحه 76:
۱۱ از 5 سش‌هاي انشايي 0 زر كتاب باز: اک در امتحان خود ‎D) pert)‏ پرسش‌هاي انشایی استفاده مي کنید بهتر است پرسش‌ها را به گونه‌اي طراحي کنید كه نياز به تجزيه و تحليل» موشكافي» تركيب» داوري و فر ايندهاي پیچیده و عالي ذهن داشته باشد .

صفحه 77:
2200 ‏تج‎ Pare ‏هلك‎ به دلیل اينكه يرسشهاي انشايي ياسخهايي متعدد» متنوع و با حجم زیاد را مي طلبند. بهتر است در هر بخش ويژگي‌هاي پاسخ را مشخص کرده» نمره (شمارك) آن را نيز تعيين كنيد و به اطلاع فراكيران برسانيد.

صفحه 78:
اصول وضوابط نوشتن ‎Fl aloe‏

صفحه 79:
ب-9) اصول و ضوابط نو ‎favre‏ ‏يرس شهاي عيني انشايي - ‎pier‏ 5 3 be a re nee eee” 0 ‏بتدي هستند. نوشتن پرسش‌ها در قالب جمله‌اي تكميلي دشوار است و بهتر‎ ‏است پرسش‌ها را در قالب يك جمله‌ي استفهامي بیان کنند.‎ ام 5 ‎a‏ آم . 5 - مشخص و دقیق بودن پاسخ پرسش‌ها: 0060 عيني انشايي باید به گونه‌اي نوشته شود که فقط يك پاسخ صحیح و معین داشته باشدو با پاسخ‌هاي مختلف قابل تکمیل نباشد.

صفحه 80:
55 1 We CED io ‏بود.» براي اين يرسش مي توان تعداد زيادي ياسخ‎ ‏ایر ان» شوخي. ادب؛‎ clued ‏شیر از»‎ A) 7 5-5 ‏اسلام و ...) بيدا كرد در حالي كه منظور طراح‎ ‏برس نو لد ل ا ار‎ ‏ار‎ ‏با کلمه‌ي شیراز به صورت درست قابل تکمیل باشد.‎ eee ‏مثلاً: «سعدي اهل و ساكن شهري به نام‎ ‏بود یا شهر سعدي ۰ نام دارد».‎

صفحه 81:
9 ۰۳۳ Ve eae ewe ee ‏دوم 3 مر کت و رار ای کار ی‎ pe: ۱ ‏ا‎ ch SD ‏يرسش برداتشتبي‎ -قرر دادن فقط رك جاي خالي در ۳ دا بيشتر شودء ابهام» پيچيدگي و گمراه کنندگي ات 0

صفحه 82:
- کوتاه و مختصر بودن پاسخ پرسش ها: همان گرنه که قباً در ويژگي‌هاي پرستل‌هاي عینی- انشایی کفته شد حداکتر حجم پاسخ اين برسشها يك تا دو جمله است. بنابراين بايد ا ا اا ل ‎Py rOr trey Pare trers‏ 0 - به کار نبردن كلماتي مانند چرا» چگونه به چه دلیل و ... . استفاده از اين كلمات ياسخهاي تشريحيء مستدل و طولاني را به دنبال دارد در حاليكه يرسشهاي عيني- ‎oe Peet Pepe‏ 1 م

صفحه 83:
- استفاده از افعال رفتاري مثل جيست؟؛ نام ببريد» تعریف کنید و ... : این فعل‌ها معمولا پاسخ‌هاي کوتاه» دقيق و شفاف را مي خواهند و براي يرسشهاي عيني- انشايي بسيار مناسب هستند. - استفاده‌ي بیشتر از اين نوع پرسش در امتحانات داخلي و ارزش‌يابي مستمر: به دلیل سهولت طراحي» سادگي اجرا» داشتن پاسخ مشخص و نمره‌گذاري راحت از اين يرسشها بيشتر مي توان در ارزشيابي مستمر (تشخيصيء تكويني» شفاهي و ...) در طول دوره‌هاي ا رت

صفحه 84:
- مكمل بودن دستوريء معنايي» منطقي و املايي بخش حذف شده در پرسش تكميلي: جاي خالي را در پرسش تکميلي باید به گونه‌اي در نظر گرفت که با قرار دادن ياسخ درست در محل مورد نظر جملداي كامل» منطقي و درست به دست آید. - استفاده از اعداد» ارقام و تاريخهاي سرراست در برسشهاي عددي: هركاه در يرسشهاي عيني- انشايي از اعداد يا تاريخها استفاده مي كنيم اين اعداد و تاريخها بايد سرراست؛ مشخص و مهم باشند.

صفحه 85:
استفاده از اعداد» ارقام و تاريخهاي سرراست در ‎epy)‏ ۳[ هرگاه در يرسشهاي عيني- انشايي از اعداد یا تاریخ‌ها استفاده مي کنيم این اعداد و تاریخ‌ها باید سرر است. مشخص و مهم باشند. مشخص کردن دقت پاسخ‌گويي به پرسش: در مواقعي كه ياسخهاي عددي يا نامبردني مي توانند موارد بسياري را شامل شود بايد مقدار يا تعداد ياسخها و دقت

صفحه 86:
ب-؟) اصول و ضوابط نوشتن پرسش‌هاي عيني

صفحه 87:
0 اصول نوشن پرسش‌هاي جور كردني: براي نوشتن يرسشهاي جوركردني بايد: - تعداد گزینه‌ها (هم در ستون سوال و هم در ستون جواب) بین تا 5 با 5 مورد باشد. - گزينه‌هاي ستون سوال باهم و گزينه‌هاي ستون جواب باهم متجانس و همگون باشند. به گونه‌اي که همه از يك ا ‎pee oer pac‏ تعریف مفاهیم یا ... ) یا بتوانند در يك گروه و دسته جاي گيرند.

صفحه 88:
- نشانه‌گذاري و شماره‌گذاري گزينه‌هاي ستون سوال متفاوت با ستون جواب باشد (مثلاً يكي با اعداد» يكي با حروف). 9 ‏ا‎ 6 SOE SEE i مشخص شود. مثل وصل كردن با خط به يكديكر يا اواساق ‎Se a‏ جلوي سوال و - تعداد كزينههاي جواب حداقل يكي بيشتر از عن 6 6ل كان امكان بيدا كردن ياسخ آخرين سوال بدون آموختههاي قبلي براي آزمودني ‎Seye a‏ كت

صفحه 89:
LY SOV Reve COS Ske rar oe Se ‏تصادفي مرتب شوند (يكي از الگوها تنظیم الفبايي‎ ‏انهاست).‎ - كزينههاي طولانيتر به عنوان ستون سوال و گزينه‌هاي کوتاه‌تر به عنوان ستون جواب در نظر گرفته شوند. - ستون سوال در سمت راست و ستون جواب در سمت جب كاغذ قرار كيرد.

صفحه 90:
لصولنوشتنيرسترهاودرسة(2 5 نت در نوشتنيرسثشهاودرست نادرستعلاوم بر رعايت لصولو ضوابط مشتركلنولع يرسشها سعيكنيد: - تعداد يرسشهاودرستو نادرستوا تقريبا برلبر كرارناة امار مساحفة رن سيهة ره قا © درصد را برلهيرسشهايغلط ييشنهاد :کر دملند

صفحه 91:
- از عين جملات و عبارات كتاب براي نوشتن يرسش استفاده نکنید» زیرا؛ يادگيري طوطي‌وار و حفظي را ‎Serene ee‏ - براي افز ايش دشواری پرسش. از نوع اصلاحي استفاده کنید» یعنی؛ علاوه بر تعیین درستی با نادارستی ‎ee oe Beret cies PTET Sp TTP‏ در

صفحه 92:
۱۳4 لب 9) أصول نوشتن يرسشهاي 210 - اصل تجانس كزينههاي هر برسش: تمام گزینه‌ها در هر پرسش چندگزينه‌اي باید از يك ا ‎ROWS CEST‏ - اصل تنظیم تصادفي گزینه‌ها: ‎Are Nee TEE SCENES MOIS NEC CES‏ ‎rar YS Cae PCE‏ ل ا يعني؛ بر اساس حرف اول هر كزينه مطابق با نظم ‎Ryser rere a er‏

صفحه 93:
ا 7 از نظر طول باید تمام گزينه‌هاي هر پرسش هم اندازه باشند نه يكي کوتاه و يكي طولاني. - اصل تکمیل كنندگي گزینه‌ها: گزينه‌هاي هر پرسش باید از نظر معناء منطق» دستور زین و ‎ee‏ ا - اصل به كار ۳ كزينههاي «همدي موارد» » «هيجكدام» و «الف و ب» نبايد در يرسش جندكزينهاي به كار رود. - اصل منطقي و موجه بودن تمام گزینه‌ها براي ۳93۳۳

صفحه 94:
- اصل به كار نبردن كزينههاي مترادف: 0 ‏ل ا‎ ob ‏كار رودء زيرا به تعداد مترادفها احتمال ياسخ حدسي‎ ‏افزايش مي يابد.‎ - اصل به كار نبردن كزينههاي متضاد: كزينههاي متضاد نيز احتمال ياسخ حدسي را افزايش ‎SPe‏ ا ا ا ا 0 دو باهم متضاد باشند. ۱9 ۳ ۱ ‏ال‎ ys مگر اينکه زیر کلمات منفي خط کشیده شود یا به صورت در شنتر » ر یز تر و بر جستهتر نو شنه شو د.

صفحه 95:
و وازههايي كه در كزينهها تكراري هستند بايد حذف و فقط يك بار در تنه‌ي پرسش آورده شوند. - اصل متفاوت بودن طول گزينه‌ي کلید در پرسش‌هاي ۷ Grate Yee va hey Ceres ۳ ۳۹۳ 0 اشاره‌ها» نشانه‌ها ۳1 ‎Calor PY SE)‏ کننده به پاسخ.

صفحه 96:
۳۹ Sod 7۳ ‏سش‌هاي‎ ۳" ‏بازنگري و اصلاح تك تك پرسش‌ها در صورت نیاز:‎ - ‏پس از نوشتن پرسش‌ها به تعداد و اندازه‌ي كافي» جهت‎ ‏ا باید تک تك پرسش‌ها را باز خواني و‎ ‏بررسي كرد و در صورتي كه نيازي به اصلاح دارند»‎ ۱ ‏اكلا‎ ‏كار براي اطمينان از درست نوشتن يرسشهاست كه‎ ‏مطلابقا اصوال و ضوابط مربوطه باشند.‎

صفحه 97:
- دسته بندي پرسش‌ها بر اساس نوع آنها:ء پس از بازنگري و اصلاح یا حذف پرسش‌هاي معیوب. باید آنها را بر اساس نوع يرسش دستهبندي كردء يعني؛ همه‌ي پرسش‌هاي درست- نادرست در يك گروه» همدي پرسش‌هاي جوركردني در يك گروه و ... قرار گيرند. ‎Cae)‏ صل سيد بر ل ا مسحت روزن يكس إن انواع مختلفي هستندء آسان مي سازد.

صفحه 98:
SE Tee ew Er Ae eS Ee | ‏يرسشها در هر دسته بايد اصل «تنظیم‎ ۱ ‏ا ا رک‎ ree) ‏هر دسته» سادهترين و آاخرين يرسش أنء دشوارترين‎ ‏پرسش باشد. رعایت این اصل» علاوه بر کاهش‎ ‏اضطراب امتحان در فراگیر باعث جلوگيري از یاس‎ ‏و نااميدي او و امیدوار شدن به نتيجه و بهبود عملکرد‎ ‏او در امتحان مي شود.‎

صفحه 99:
۳ WB TPT ere eee re ‏يس از دستهبندي يرسشها بر اساس نوع و از ساده به‎ ‏دشوارء بايد براي هر دسته يرسشء راهنماي ياسخكويي‎ ‏ويژه‌اي نوشت. مثلاً ابتداي پرسش‌هاي درست- نادرست‎ مي توانیم بنویسیم: «هر كدام از جملات زير را به دقت بخوانيد و درستي يا نادرستي هر كدام را با ضربدر زدن در مربع درست يا نادرست مشخص كنيد.»

صفحه 100:
‎ese‏ 3 صفحهآرايي برگه‌هاي امتحاني: براي نوشتن پرسش‌هاي امتحاني روي برگه‌هاي کاغذه باید ‎CCIE eS rp pee OIE PERU SELLE‏ اول دفترجدي آزمون مربوط به مشخصات كلي و دستورالعمل ازمون است و نوشتن يرسشها از صفحهي دوم آغاز مي شود أما براي صرفهجويي مي توان از همان صفحدي اولء نوشتن يرسشها را آغاز ‏كرد.

صفحه 101:
- نوشتن مشخصات ضروري فراگیران: در هر دفترچه‌ي آزمون باید مشخصات ضروري و مورد نیاز امتحان دهندگان نوشته شود. منظور از مشخصات ضروري حداقلي از مشخصات فرد براي بيدا كردن دفترچه‌ي آزمون و ياسخنامهي اوست.

صفحه 102:
- نوشتن دستورالعمل آزمون: دستورالعمل آزمون شامل تمام توضیحات ضروري و لازم براي معرفي ازمون» چگونگي شرکت در آن و پاسخ‌گويي به پرسش‌هاي آن eave)

صفحه 103:
نوشتن دسته‌هاي پرسش به ترتیب از ساده به دشوار در برگه‌ي امتحان: پس از تعیین و نوشتن مشخصات در فراكيرآن و اتدوين رل نوشتن يرسشها روي بركدي امتحاني را آغاز كرد و ا ا ل ‎CS‏ ‏و دشواري أنها به ترتيب يشت سرهم نوشت.

صفحه 104:
‎cal glow.‏ کار ‎avr)‏ نادرست و به ترتیب پس از آن» پرسش‌هاي چند گزينه‌اي» جوركردني تكميلي» كوتهةياسخ» محدو دیاسج و بالاخره در قسمت ۳۹ ا ‎et ee‏ ۱

صفحه 105:
- تعيين و ثبت مدت زمان امتحان: يس از نوشتن همهي پرسش‌ها» مشخصات و دستورالعمل آزمون بايد مدت زمان لازم براي ياسخكويي به آزمون را براي فراكيران تعيين كرد.

صفحه 106:
STS Se ee nT SPB ‏ياسخنامه جداي از دفترجهدي آزمون» ضمن اينكه‎ ‏نمره‌گذاري و تصحیح اوراق را تسهیل مي نماید» باعث‎ ‏صرفه‌جويي در هزینه و زمان نیز مي شود به گونه‌اي‎ ‏براي دفعات بعدي‎ oj) ‏كه مي توان از دفترجههاي‎ ‏استفاده كرد. بنابراين بهتر است براي هر امتحان‎ ‏برگه‌ي پاسخ‌نامه‌اي متناسب با حجم و نوع پاسخ مورد‎ eS eee Tee ke Se ee ‏يرسشها در اختيار آزمودنيها قرار داد.‎

صفحه 107:
- بازخواني دفترچه ي آزمون و ویرایش آن. رعایت اصول و ضوابط نكارش و ويرايش در طراحي امتحان بسیار ضروري است. بتابراین پس از تکمیل برگه‌هاي امتحاني بايد يك بار ديكر تكتك آنها را خوانده و از نظر املاءء انشاء و ر عایت نکات رز( ادبي, ‎Jpeg Sy gma 8 5 ey | Ose) G Api‏ اشتباه» آن را اصلاح و نهايي كرد.

صفحه 108:
‎nae‏ ل ل ل ا ا ل امكان تايب برگه‌ها وجود ندارد بهتر است آنها را با ‎DSS Vee eee Ties e yen cle e-w ns‏ تايب و تکثیر کرد. باید بعد از تایب مقابله» غلطكيري ‎ee Se EES SBE SIC eye ree‏ نیز تكتك برگه‌هاي تکثیر شده را بررسي و در صورت ل براي مرحله‌ي بعدي ۳۰۱

صفحه 109:
- منگنه‌زني» شماره‌زني» مهرزني و پاکت‌کردن دفترچه‌هاي آزمون. وقتي برگه‌هاي دفترچه‌ي آزمون بيش از يك برك و براي مدارس و نقاط مختلف باشد» هم‌چنین نیاز به شماره‌ي داوطلبي و پاکت‌کردن و ... داشته باشدء يس از تايب و تكثير بايد با دقت تمام اين 0

صفحه 110:
زر دنز

به نام خداوند دانا تهیه و تنظیم :آزیتا زارع زاده دبستان :شهدای فرهنگی سال تحصیلی 93-92 موضوع :انواع پرسش هاي امتحاني و اصول وضوابط نوشتن آنها الف -انواع پرسش هاي امتحاني و ويژگي‌هاي آنها  الف) انواع پرسش از يادگيريس33طح سطوح بيش33تر يادگيري در نظرحفظي؛ اين پرس33ش پرسش هاي دانش و فهميدن را ان333دازه گ333يري مي كن333د و عب333ارت از پرسشي است كه حفظيات فراگير را يادآوري ،فراخ33واني يا بازشناسي مي‌كند .پاس33خ اين پرس3ش‌ها مي توان33د عينً3ا مانن33د مطالب كتاب ،جزوه يا كالس باشد . مث33ال :1چ33ه درص33دي از ايرانيان روس33تايي هس33تند؟ ال33ف) د) 70 ج) 65 10ب) 30 مثال :2انقالب اسالمي در چه سالي به پيروزي رسيد؟ پرس333ش‌هاي فهميدني؛ ك333ه مي توانن333د از ن333وع توض333يحي ،تفس333يري يا ت333رجمه‌اي باش333ند و بيش333تر يادگيري در طبقه‌ي فهميدن را ان333دازه گ333يري مي كنن333د و معم333وًال پاسخ آن به‌زبان پاسخ‌گو و در قالب كلمات و جمالت او مطرح مي‌شود. ‏ مثال ( :1توضيحي) در دروس روش تحقيق با واژه هاي فرضيه، نظريه ،قانون علمي و روش علمي آشنا شده ايد ،هر كدام از اين اصطالحات را در يك پاراگراف توضيح دهيد. ‏ مثال( :2تفسيري) مصراع «ز نيرو بود مرد را راستي» چه پيام‌هايي دارد؟ پرس33ش ه33اي ك33اربردي؛ اين پرس3ش‌ها معم33وًال توان33ايي اس33تفاده‌ي عملي از آموخته‌ه33اي ذه33ني و ان33تزاعي را در موقعيت‌ه33اي عيني و ع33ادي زن33دگي مي طلبند .پرسش‌هاي حل مسايل در درس‌هاي مختلف از اين ن33وع ب33ه حس33اب مي آيد. مثال :1احمد و تقي با كمك يكديگر مي توانند ديواري را در 15روز بسازند آنها 6روز باهم كار مي كنند .بعد احمد دست از كار مي كشد و تقي ادامه مي دهد و بعد از 30روز كار ديوار پايان مي يابد .تقي به تنهايي چند روز مي توانست كار را تمام كند؟ مثال : 2با استفاده از اصول و قواعد طراحي سؤال يك امتحان 20سؤالي از نوع چند گزينه‌اي براي كتاب درسي خود طرح كنيد. پرسش‌هاي تحليلي :اين پرس 3ش‌ها يادگيري طبقه‌ي تجزيه و تحليل (تفكيك عناص3333ر و اج3333زا ،تش3333خيص رواب3333ط بين اج3333زا ،تش3333خيص طبق3333ات و طبقه بندي پديده‌ها) را اندازه گيري مي كند. ‏مثال :1بعد از خواندن مقاله بيان كنيد چه پيشنهادهاي عملي از استدالل‌ها و مباحث اين مقاله مي توان دريافت كرد؟ ‏مثال :2اگر رياست جمهوري در كشور ما مادام العمري شود ،چه پيامدهايي خواهد داشت؟ پرسش‌هاي تركيبي (خالقه)؛‌ آفرينندگي ،خالقيت و ابتكار فرد در مورد مفهوم يا موض33وعي كه در پرسش مط33رح مي ش33ود ،ب33ا اين ن33وع پرس33ش قاب33ل ان33دازه‌گيري اس33ت .مي ت33وان گفت تمامي اختراعات و اكتشافات بشر از ابتدا تا كنون در واقع پاسخ‌دهي ب33ه پرس3ش‌هاي تركيبي بوده . مثال :1گل سرخ را از منظر زيبايي شناسي در دو ص33فحه توصيف كنيد. مثال :2با نوش33تن مق33اله‌اي اس33تدالل كنيد ك33ه دسترس33ي ب33ه تكنولوژي سالح‌هاي هس33ته‌اي ب33راي كش33ور ،چ33ه پيام33دهايي خواهد داشت؟ پرسش‌هاي ارزشيابانه (قضاوتي)؛ هرگ33اه داوري ،قض33اوت و نق33د آگاهان33ه و مس33تدل پاسخ‌گو در مورد موضوع ياموضوعات خاصي مورد پرسش قرار گيرد ،اين پرس33ش از نوع قضاوتي است و باالترين و عميق ترين سطح يادگيري در حيطه‌ي شناختي را اندازه گيري مي كند. ‏مثال :1شعر مقابل را در نظر بگيريد؛ گلي خوشبوي در حمام روزي بدو گفتم كه مشكي يا عبيري رسيد از دست محبوبي به دستم كه از بوي دالويز تو مستم … س33پس ب33ا نوش33تن توض33يحات مس33تدل ،ش33عر ب33اال را از نظ33ر ويژگي‌هاي صوري (سبك و قالب) و مفاهيم و محتوا توص33يف و ارزشيابي كنيد. ب) انواع پرسش از نظر مالك و شيوه‌ي نمره گذاري . )1 داراي پاس33خ دقيق ،مش33خص و ث33ابت هس33تند و بن33ابراين مالك از پيش تعيين ش33ده‌اي ب33راي نم33ره گ33ذاري آنه33ا وج33ود دارد كه به آنها «پرسش‌هاي عيني مالكي» مي گويند . )2 داراي پاس33خ دقيق ،روش33ن و از پيش تع33يين ش33ده‌اي نيستند و بنابراين مالك ثابت و مشخصي ب33راي نمره‌گ33ذاري آنه33ا وج33ود ن33دارد ب33ه اين پرس33ش‌ها «پرس33ش‌هاي ذه33ني و هنجاري» مي گويند . ب33ه ط33ور كلي پرس3ش‌هايي ك33ه س33طوح ب33االي يادگيري را م33ورد توج33ه ق33رار مي دهن33د (تجزيه و تحليل ،ارزش‌يابي و تركيب) از ن33وع «ذه33ني -هنج33اري» و پرس 3ش‌هايي ك33ه طبقات مياني و پايين يادگيري (دانش ،فهميدن وك33اربرد) را ان33دازه گ33يري مي كنن33د ،از نوع «عيني -مالكي» هستند. ‏مثال: هر كدام از پرسش‌هاي زير مي توانند متنوع‌ترين پاسخ‌ها را داشته باشند: پيامبران براي چه مبعوث شده اند؟ براي رسيدن به كمال مطلوب چه كار بايد كرد؟ چرا تاكنون عدالت اجتماعي يا صلح جهاني برقرار نشده است؟ در حالي‌كه پرسش‌هاي ديگري هستند كه پاسخ كامًال مشخصي دارند ‏مثال: كتاب بوستان نوشته‌ي شاعري به نام ……………… است. بلندترين كوه دنيا …………… .متر ارتفاع دارد. مولكول را تعريف كنيد. ج) انواع پرسش از نظر داشتن يا نداشتن پاسخ در درون خود. گزينه‌هايي كه مي تواند به نوعي پاسخ پرسش باشد ،در پرسش مط33رح مي ش33ود .مثًال پرس3ش‌هاي ج33وركردني، چن33دگزينه‌اي و درس33ت -نادرس33ت و ح33تي بعض33ي از پرسش‌هاي كوتاه پاسخ و تكميلي از اين نوع هستند. با اين تفاوت كه در سه نوع اول ،پاسخ آشكار و در دو نوع بعدي پاسخ پنهان است .ام3ا در پرس3ش‌هاي مح3دود پاسخ و گسترده پاسخ ،پاسخ مشخص نبوده و در پرسش مطرح نمي شود مث33ال ( :1پرس33ش بس33ته ب33ا پاس33خ آش33كار) -آيا س33يگار مي كش33يد؟ اوقات گاهي خير بلي مثال ( :2پرسش بسته با پاسخ آش33كار) -كت33اب بهارس33تان نوش33ته چ33ه كس333333ي اس333333ت؟ ال333333ف) حاف333333ظ ب) ج333333امي ج)س333333عدي مث33ال ( :3پرس33ش بس33ته ب33ا پاس33خ پنه33ان) -آيا س33يگار مي كش33يد؟ مثال ( :4پرسش بسته با پاسخ پنه33ان) -كت33اب بهارس33تان نوش33ته ك33دام شاعراس333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333ت؟ مثال ( :5پرسش باز ،مح33دود پاس33خ) آزم33ايش ميع33ان آب را توض33يح دهيد د) انواع پرسش از نظر تعداد و صحت پاسخ پاره‌اي از پرسش‌ها تك پاسخي و در مقابل پاره‌اي ديگر داراي چند پاسخ هستند .همچنين پرسش‌ها مي توانند پاسخ صحيح و غلط داشته باشند يا پاسخ آنها به گونه‌اي باشد كه صحت و سقم در مورد آنها بي معني است. باتوجه به مثال‌هاي زير هر كدام از اين پرسش‌ها بيشتر شناخته مي شوند: مثال ( :1پرسش تك پاسخي با صحت و سقم) -مقدار عدد پي با دو رقم اعشار چند است؟ مثال ( :2پرسش تك پاسخي بدون صحت و سقم) -آيا روزنامه مطالعه مي كنيد؟ مثال ( :3پرسش چندپاسخي با صحت و سقم) -مسايل زير را با روش دلخواه خودحل‌كنيد. مثال ( :4پرسش چند پاسخي با صحت و سقم) -سه كتاب از كتاب‌هاي نظامي را نام ببريد. انواع امتحان از نظر شيوه اجرا كتبي شفاهي عملي كالمي غير كالمي ترسيمي تكميلي ارتباطي انواع پرسش انشايي عيني -انشايي عيني انشايي محدود پاسخ گسترده پاسخ عيني -انشايي كوته پاسخ تكميلي عيني جور كردني چند گزينه اي درست -نادرست جور كردني معمولي رده بندي درست -نادرست صحيح -غلط بلي -خير اصالحي خوشه اي چند گزينه اي مركب تنها ترين گزينه درست چند گزينه اي تنها ترين گزينه غلط بهترين گزينه درست پرسش‌هاي انشايي (ساخته پاسخ): در اين نوع پرسش آزمودني ها بايد پاسخ مورد نظر را يادآوري كنند ،در قالب كلمات ،عبارات و جمالت خود سازمان‌بندي نمايند و نهايتًا با زبان و بيان خود ارايه كنند .خواه به صورت شفاهي خواه به صورت كتبي .به همين علت به آنها ساخته پاسخ يا انشايي مي گويند. -1پرسش گسترده پاسخ: يك جمله‌ي امري يا پرسشي كامل ،در برگيرنده‌ي حداقل يك مفهوم اساسي براي پاسخ‌دهي و داراي ويژگي‌هاي زير است: هيچ پاسخ مشخص ،مدون و دقيقي ندارد و هر فرد ميتواند برحسب آموخته ها و توان ذهني خود به آن پاسخ دهد. -حجم پاسخ آن مشخص نيست و تقريبًا نامحدود است. پاسخ‌دهي به اين نوع پرسش نيازمند يادگيري عميق ودر سطوح باال (تركيب و ارزش‌يابي) است. به دليل دقيق و مشخص نبودن پاسخ ،نمره گذاري ايننوع پرسش ذهني ،سليقه‌اي و متأثر از نظر نمره گذار است. مثال - :علل عقب ماندگي ملل شرق كه روزگاري در اوج قدرت ،علم و … بودند چيست؟ چگونه مي توان صلح جهاني و عدالت اجتماعي رادر جهان پياده كرد؟ چرا بايد خداوند عادل باشد؟ ما براي چه به دنيا آمده‌ايم و براي چه از دنيا ميرويم؟ پيامدهاي حمله‌ي آمريكا به عراق براي كشور مادركوتاه مدت و بلندمدت چيست؟ -2پرسش محدود پاسخ: اين نوع پرسش كه آن را«كنترل شده» نيز مي گويند از جهات بسياري همانند پرسش گسترده پاسخ است، يعني؛ مي‌توان گفت :پرسش محدود پاسخ نيز يك جمله‌‌ي امري يا پرسشي كامل و حداقل داراي يك مفهوم اساسي با ويژگي‌هاي زير است: پاسخ آن تا حدودي مشخص است ،اما چگونگي بيانو ارايه‌ي آن توسط آزمودني تعيين مي شود. حجم پاسخ اين پرسش بين يك تا سه بند (حداكثر نيمصفحه) است. نمره گذاري آن متأثر از ذهنيت نمره گذار است ،اماكامًال سليقه‌اي و كيفي نيست. براي اندازه گيري آموخته هاي فراگيران در سطوحمياني و باالي يادگيري (فهميدن ،كاربرد ،تجزيه و تحليل) مناسب است. مثال: آزمايش ميعان آب را توضيح دهيد.شرح دهيد آيه‌ي «و اعتصموا بحبل هللا جميعًا و ال تفرقوا» حاوي چه پيام‌هايي است؟ سير تحول زبان و ادب فارسي در دوران قبل از اسالم چگونه بوده است؟ پنج مورد از عوامل مؤثر بر شرايط كاشت ،داشت وبرداشت غالت را شرح دهيد. -1پرسش كوته پاسخ: اين نوع پرسش از نظر تعريف همانند دو نوع قبل است ليكن ويژگي‌هاي متمايز و متفاوتي دارد .در تعريف آن مي گوييم :پرسش كوته پاسخ يك جمله‌ي امري يا پرسشي كامل در مورد يك مفهوم با ويژگي‌هاي زير است: پاسخ مشخصي دارد و از پيش تعيين شده است. پاسخ آن معموًال بين يك كلمه ،عدد يا نشانهتاحداكثر يك يا دو جمله است. به دليل مشخص بودن پاسخ ‌،نمره گذاري كامًالشفاف ،دقيق و عيني دارد. اين پرسش براي اندازه گيري يادگيري درسطوح پايين و مياني (دانش تا تجزيه و تحليل) به كار مي رود. مثال: ملكول را تعريف كنيدهنجار اجتماعي چيست؟عوامل رشد گياه كدامند؟ سعدي در چه قرني مي زيسته است؟ جنگ جهاني اول در چه سالي رخ داد؟ اصلي ترين هورمون غد‌ه‌ي هيپوفيز چه نام دارد؟ -فاصله‌ي اصفهان تا تهران چند كيلومتر است؟ پرسش تكميلي : عينًا همان پرسش كوته پاسخ است جز اينكه در قالب يك جمله خبري ناقص بيان مي شود. مثال: ملكول عبارت است از ………. .هنجار اجتماعي همان ارزش‌هايي است كه ………. . عوامل رشد گياه عبارتند از ………. .سعدي در قرن …… مي زيسته است. جنگ جهاني اول در سال ………… .ميالدي رخ داد. اصلي ترين هورمون غده‌ي هيپوفيز …………… نامدارد. -فاصله‌ي اصفهان تا تهران …………… كيلومتر است. پرسش‌هاي عيني (گزيده پاسخ): در اين دسته از پرسش‌ها ،پاسخ درست سوال همراه با گزينه‌هاي ديگري كه غلط يا نيمه غلط هستند ،در پرسش وجود دارد .فراگير براي پاسخ‌دهي بايد از توانايي بازشناسي استفاده كرده و درست‌ترين پاسخ را برگزيند .به همين دليل ،اين نوع پرسش‌ها را ،گزيده پاسخ نيز مي گويند. انواع پرسش‌هاي عيني عبارتند از: -پرسش جوركردني (همتايابي): فرض كنيد چند پرسش تكميلي يا كوته پاسخ متجانس (از يك گروه ،جنس ،دسته) داشته باشيم .مثًال نام مركز پنج استان ،يا نام كتاب‌هاي چند شاعر ،ارتفاع 8كوه، پايتخت 7كشور ،نام چند عنصر شيميايي يا تعريف چند مفهوم را در چند پرسش كوته پاسخ يا تكميلي داريد. مثال 1 -1كتاب بوستان نوشته‌ي كدام شاعر است؟ -2كتاب بهارستان نوشته‌ي كدام شاعر است؟ -3كتاب شاهنامه نوشته‌ي كدام شاعر است؟ -4كتاب مثنوي نوشته‌ي كدام شاعر است؟ مثال هركدام از كتاب‌هاي سمت راست نوشته‌ي كدام يك از شاعران سمت چپ است؟ ( با خط به هم وصل كنيد). الف) فردوسي -1بوستان ب) سعدي -2بهارستان ج) جامي -3شاهنامه د) شبستري -4مثنوي ه) مولوي تعریف: پرسش جوركردني : هر دو مجموعه‌ي متجانس از اعداد ،نشانه‌ها ،شكل‌ها، عبارت‌ها و جمالت است به گونه اي كه يك مجموعه به عنوان سوال و يك مجموعه به عنوان جواب در نظر گرفته مي شود و آزمودني بايد هر سوال را با جواب مربوطه جور كند (همتايابي كند). هر پرسش جوركردني سه بخش مجزا دارد: )1تنه‌ي پرسش يا بخش راهنمايي كه چگونگي پاسخ دادن را دربر دارد )2گزينه ها و مواردي كه به عنوان پرسش و معموًال سمت راست هستند )3گزينه ها و مواردي كه به عنوان پاسخ ،معموًال سمت چپ و حداقل يكي بيشتر از تعداد پرسش‌ها هستند. -6پرسش چند گزينه اي: اگر يك پرسش كوته پاسخ يا تكميلي داشته باشيم و براي آن چندين پاسخ پيشنهادي به گونه اي ارايه كنيم كه يكي از آنها پاسخ صحيح و بقيه غلط يا تقريبًا غلط باشند ،يك پرسش چند گزينه‌اي ساخته‌ايم . پرسش چند گزينه اي عبارت است از: يك جمله‌ي خبري ناقص يا پرسشي كامل كه داراي چندين پاسخ پيشنهادي است و فراگير بايد پاسخ صحيح (يا صحيح‌ترين پاسخ) را انتخاب كرده و عالمت بزند. مثال: بلندترين قله‌ي دنيا چه نام دارد؟الف) دماوند ب) كليمانجارو ج) اورست د) دنا مركز استان خراسان رضوي چه نام دارد؟ الف)ج) مشهد تهران ب) زاهدان الف)Ca عالمت اختصاري پتاسيم چيست؟ب) Hج) Kد) Cl اجزاي پرسش چند گزينه اي پاسخ هاي پيشنهادي تنه ي اصلي جمله خبري ناقص جمله ي پرسشي كامل گزينه كليد گزينه انحرافي انواع پرسش چند گزينه‌اي باتوجه به شكل و نوع گزينه‌ها در پرسش‌هاي چند گزينه‌اي ،چند نوع پرسش چند گزينه‌اي پديد مي آيد: تنهاترين گزينه‌ي درست: اگر از ميان گزينه‌هاي پيشنهادي براي يك پرسش چند گزينه‌اي يكي درست و بقيه قطعًا نادرست و غلط باشند ،به اين نوع پرسش ،پرسش چند گزينه‌اي با تنهاترين گزينه‌ي درست مي گويند. اگر طول و عرض خانه‌اي به ترتيب 6و 4متر باشد مساحت آن خانه ……… متر است. الف) 14ب) 16ج)  24د) 46 بهترين گزينه‌ي درست: اگر همه يا تعدادي از گزينه‌هاي پرسش چند گزينه‌اي درجات مختلفي از درستي و صحت داشته باشند (يعني لزوم‌ًا غلط نيستند) ،اما يكي از گزينه ها از بقيه درستتر و كاملتر باشد ،به اين نوع پرسش ،پرسش چند گزينه‌اي از نوع بهترين گزينه‌ي درست گويند. در كدام يك از پرسش‌هاي زير نمره گذاري كامًال شفاف و عاري از سليقه و ذهنيت نمره گذار است؟ الف) جوركردني ب) چند گزينه‌اي د) عيني ه) تكميلي ج) كوته پاسخ چندگزينه‌اي مركب: پرسش جوركردني خود نوعي چند گزينه‌اي مركب به حساب مي آيد ،ليكن نوع ديگري از آن به اين صورت قابل استفاده است ،كه ابتدا تمام گزينه‌هاي مربوط به پرسش مرتب مي شوند .سپس تركيب‌هاي مختلفي از آنها به عنوان گزينه‌هايي كه فراگير بايد يكي از آنها را انتخاب كند ،در نظر گرفته مي شوند به طور مثال: عوامل اصلي رشد گياه كدامند؟ الف) 1و 2و 3 -1آب ب) 2و 3و 5و 7 -2هوا ج) 1و 2و 6 -3كود د) 1و 2و 3و 5و 8 -4چوب ه) همه‌ي موارد -5سّم -6خاك -7آهن -8پوست -7پرسش درست – نادرست: پرسش درست -نادرست عبارت است از :يك جمله‌ي خبري كامل كه در برگيرنده‌ي يك ادعاي قطعي راجع به يك مفهوم است و فراگير باتوجه به آموخته هايش تعيين مي‌كند اين جمله درست است يا نه .اين نوع پرسش شايد ظاهرًا ساده ترين پرسش باشد ،اما اگر در طراحي آن دقت و مهارت بيشتري صرف شود ،مي تواند ضريب دشواري بااليي داشته باشد. در هر صورت بيشترين ك33اربرد پرس 3ش‌هاي درس33ت – نادرست در ارزش‌يابي م33رحله‌اي ،تكويني و مس33تمر و براي كشف نارسايي‌ها و اطمين33ان از حص33ول يادگيري در فراگ33يران و هم‌چ33نين در ابت33داي برگه‌ه33اي امتح33اني جهت اميد بخشي بيشتر به امتحان دهندگان است. مثال مثال :1اصالحي با كمك -عدد 64جذر عدد 8 است .ص غ  مثال :2اصالحي باكمك – رود كارون به خليج فارس ‏مي ريزد .ص غ  مثال :3اصالحي بدون كمك -شهيد رجايي اولين رئيس جمهور بعد از انقالب بود .ص غ  مثال :4اصالحي بدون كمك – عالمت اختصاري پتاسيم، caاست .صغ  .4نوع خوشه‌اي: در پرسش‌هاي درست -نادرست از نوع خوشه‌اي يك مفهوم پايه و اساسي ابتدا مطرح مي شود و سپس تركيب عبارات و جمالت مختلفي با اين مفهوم پايه در ادامه مي آيد .فراگير بايد هر كدام از عبارات و جمالت پيرو را در تركيب با مفهوم اصلي در نظر گرفته، درستي و نادرستي آن را تعيين كند. مثال مثال -1 :گوزن: يكي از حيوانات حالل گوشت است .ص غ جزو پستانداران به حساب مي آيد .ص غ تخم‌گذار است .ص غ  -2پرسش چندگزينه‌اي: جزو پرسش‌هاي عيني به حساب مي آيد.ص غ براي سطوح باالي يادگيري به كار مي رود صغ ويژگي‌هاي پرسش‌هاي عيني پاسخ اين پرسش‌ها كامًال مشخص است و در درونهر پرسش وجود دارد. پاسخ‌دهي به اين پرسش‌ها نيازمند توانايي بازشناسياست ونيازي به يادآوري ندارد. فعاليت آزمودني در اين‌ پرسش‌ها انتخاب گزينه‌ها وعالمت زدن يا ربط دادن آنها به يكديگر است. حجم پاسخ اين پرسش ها در مجموع كم و حداكثر يكتا دو جمله است. ضوابط و اصول نوشتن انواع پرسش‌هاي امتحاني )1ضوابط و اصول كلي و مشترك پرسش‌هاي امتحاني اصل ايجاز و اختصار :كوتاه نويسي پرسشعالوه بر صرفه جويي در زمان و هزينه از پيچيدگي و ابهام پرسش مي كاهد. اصل شفافيت ،روشني و صراحت :پرهيزاز مبهم بودن پرسش و استفاده از واژه‌هاي دقيق و روشن كه براي همه‌ي افراد معناي يكساني دارند اصل استقالل پرسش‌ها :هر پرسش را بايد بهگونه‌اي نوشت كه خواندن ،فهميدن و پاسخ دادن به آن، وابسته به هيچ كدام از پرسش‌هاي ديگر امتحان نباشد. اصل روابودن پرسش‌ها: روايي ،يعني؛ مناسبت پرسش براي مفهوم و موضوع موردنظر. اصل مربوط بودن پرسش به اهداف درس:ب محور ،در متون در بيشتر نظام‌هاي آموزشِي كتا ‌ درسي مطالب و توضيحات متنوع و متعددي براي فهم و درك بهتر و بيشتر فراگيران آورده مي شود . اصل رفتاري نوشتن پرسش‌هااصل رعايت اصول ويرايش و نگارش اصل تعدد و تنوع پرسش‌ها :پرسش‌هايگوناگون كاربردها و ويژگي‌هاي خاص خود را دارند، هر كدام داراي نقاط قوت و ضعف ويژه‌ي خود هستند و براي سطوح يادگيري خاصي بيشتر به كار مي روند ،بنابراين اگر در امتحان به دنبال اندازه‌گيري آموخته هاي فراگيران در سطوح مختلف يادگيري هستيم ،بايد از پرسش‌هاي مختلف عيني و انشايي استفاده كنيم. اصل تناسب تعداد ،نوع و دشواري پرسش‌ها با استعداد ،سن ،پايه و تالش فراگيران: فراگيران در پايه‌ها و دوره‌هاي مختلف تحصيلي و از نظر توانايي و استعداد در حد ضعيف ،متوسط و عالي هستند. قابل تشخيص (استنباط) نبودن پاسخ هيچپرسشي از روي پرسش‌هاي ديگر: مجموعه‌ي پرسش‌هاي يك امتحان را بايد به گونه‌اي طراحي و تنظيم كرد كه پاسخ هيچ پرسشي از روي پرسش‌هاي ديگر يا پاسخ‌هاي آنها ،توسط فراگير قابل تشخيص يا استنباط نباشد. نبودن اشاره‌هاي هدايت كننده به پاسخ درپرسش‌ها: در هيچ كدام از پرسش‌هاي يك امتحان نبايد واژه‌، عالمت يا توضيحاتي وجود داشته باشد كه باتوجه به آنها ،فراگير بتواند پاسخ پرسش را دريابد يا حدس بزند. طرح موقعيت‌هاي جديد در پرسش:بعضي‌ها عين جمالت كتاب يا جزوه را در قالب يك جمله‌ي استفهامي تبديل به پرسش كرده و در امتحان مطرح مي كنند. انتخاب نمونه‌اي كامل و معّر ف از پرسش‌هاي درس براي امتحان: درهر برگه يا جلسه‌ي امتحان تعداد محدودي از پرسش‌ها را مي توان قرار داد ،در حالي كه كل پرسش‌هاي ممكن از يك درس بسيار بيشتر از پرسش‌هاي يك امتحان است. )2ضوابط نوشتن پرسش‌هاي انشايي دادن راهنمايي‌ها و توضيحات هدايت كنندهبه پاسخ موردنظر :پرسش‌هاي انشايي درجاتي ازكليت و ابهام را با خود دارند و ممكن است فراگيران مختلف ،برداشت‌هاي متفاوتي از پرسش داشته باشند و پاسخ‌هاي متنوع و متفاوتي ارايه دهند. نوشتن پرسش‌ها از روي هدف‌هاي آموزشيجدول مشخصات درس: چون تعداد پرسش‌هاي انشايي در يك امتحان معموًال كمتر از ساير پرسش‌ها است ،نوشتن دقيق و مربوط بودن پرسش به هدف‌هاي آموزشي درس اهميت زيادي دارد .بنابراين وقتي پرسش را از روي جدول مشخصات بنويسيد اطمينان خواهيد داشت كه مستقيمًا به اهداف درس مربوط است. استفاده از پرسش‌هاي انشايي فقط براييادگيري‌هاي سطوح باال: پرسش‌هاي انشايي معموًال ابهام بيشتري نسبت به ساير پرسش‌ها دارند و بيشتر براي اندازه‌گيري آموخته هاي فراگيران در طبقات تحليل ،ارزش‌يابي و تركيب به كار مي روند .بنابراين براي ساير طبقات يادگيري از اين پرسش‌ها استفاده نكنيد. به كارنبردن كلمات «چه كسي»،«چه وقت»« ،كجا» و جز اينها: كلمات گفته شده معموًال معطوف به پاسخ‌هاي مشخص و جزيي هستند و معلومات و دانش حفظي را اندازه مي گيرند .درحالي‌كه در پرسش هاي انشايي به دنبال تحليل ،تفسير و پاسخ‌هاي خالقانه‌ي فرد در قالب كلمات و جمالت فراگير هستيم .بنابراين بهتر است پرسش‌هاي انشايي با كلماتي مثل «چرا»« ،به چه علت»، «چگونه» و … همراه باشد. نداشتن پرسش انتخابي درامتحان :به دليل دشواري پرسش‌هاي انشايي، گاهي اوقات معلمان براي ارفاق به فراگير چند پرسش انتخابي در امتحان قرار مي دهند تا فراگير هر كدام از آنها را كه بهتر مي تواند ،جواب دهد. استفاده از پرسش‌هاي انشايي در امتحانات كتاب باز: اگر در امتحان خود فقط از پرسش‌هاي انشايي استفاده مي كنيد بهتر است پرسش‌ها را به گونه‌اي طراحي كنيد كه نياز به تجزيه و تحليل ،موشكافي ،تركيب ،داوري و فرايندهاي پيچيده و عالي ذهن داشته باشد . مشخص كردن بخش‌ها ياويژگي‌هاي پاسخ و نمره‌ي هر كدام از آنها: به دليل اينكه پرسش‌هاي انشايي پاسخ‌هايي متعدد، متنوع و با حجم زياد را مي طلبند ،بهتر است در هر بخش ويژگي‌هاي پاسخ را مشخص كرده ،نمره (شمارك) آن را نيز تعيين كنيد و به اطالع فراگيران برسانيد. اصول وضوابط نوشتن پرسش هاي عيني ب )3-اصول و ضوابط نوشتن پرسش‌هاي عيني انشايي -استفهامي ‌ :براي كساني كه در طراحي پرسش تازه كار و نوشتن پرسش‌ها مبتدي هستند ،نوشتن پرسش‌ها در قالب جمله‌اي تكميلي دشوار است و بهتر است پرسش‌ها را در قالب يك جمله‌ي استفهامي بيان كنند. -مشخص و دقيق بودن پاسخ پرسش‌ها: هر پرسش عيني انشايي بايد به گونه‌اي نوشته شود كه فقط يك پاسخ صحيح و معين داشته باشدو با پاسخ‌هاي مختلف قابل تكميل نباشد. مثًال به اين پرسش توجه كنيد« :سعدي اهل ……… بود ».براي اين پرسش مي توان تعداد زيادي پاسخ درست مثل( :علم ،شيراز ،آسيا ،ايران ،شوخي ،ادب، اسالم و …) پيدا كرد در حالي كه منظور طراح پرسش فقط يكي از اينها و آن هم كلمه‌ي شيراز بوده است .پس بهتر است پرسش را جوري بنويسيم كه فقط با كلمه‌ي شيراز به صورت درست قابل تكميل باشد. مثًال« :سعدي اهل و ساكن شهري به نام ……….. بود يا شهر سعدي ……… .نام دارد». قرار دادن جاي خالي پرسش در‌ي دوم آن :مفهوم ،كلمه و واژه‌اي كه از جمله‌ي نيمه پرسش برداشته مي شود تا فراگير در هنگام پاسخ‌گويي آن را تكميل كند قرار دادن فقط يك جاي خالي درهر پرسش :به هر ميزان كه تعداد جاهاي خالي در يك جمله بيشتر شود ،ابهام ،پيچيدگي و گمراه كنندگي پرسش افزايش مي يابد. كوتاه و مختصر بودن پاسخپرسش‌ها:همان گونه كه قبًال در ويژگي‌هاي پرسش‌هاي عيني -انشايي گفته شد حداكثر حجم پاسخ اين پرسش‌ها يك تا دو جمله است .بنابراين بايد پرسش‌ها را به گونه‌اي نوشت كه پاسخ آنها يك كلمه يا عدد ‌ ،يك عبارت يا يك جمله باشد نه بيشتر. به كار نبردن كلماتي مانند چرا ،چگونه ،به چه دليل و… .استفاده از اين كلمات پاسخ‌هاي تشريحي ،مستدل و طوالني را به دنبال دارد در حالي‌كه پرسش‌هاي عيني- انشايي نمي توانند حجم پاسخ زيادي داشته باشند. استفاده از افعال رفتاري مثل چيست؟ ،نام ببريد،تعريف كنيد و … :اين فعل‌ها معموًال پاسخ‌هاي كوتاه، دقيق و شفاف را مي خواهند و براي پرسش‌هاي عيني- انشايي بسيار مناسب هستند. استفاده‌ي بيشتر از اين نوع پرسش در امتحاناتداخلي و ارزش‌يابي مستمر :به دليل سهولت طراحي، سادگي اجرا ،داشتن پاسخ مشخص و نمره‌گذاري راحت از اين پرسش‌ها بيشتر مي توان در ارزش‌يابي مستمر (تشخيصي ،تكويني ،شفاهي و …) در طول دوره‌هاي آموزش استفاده كرد. مكمل بودن دستوري ،معنايي ،منطقي و اماليي بخشحذف شده در پرسش تكميلي :جاي خالي را در پرسش تكميلي بايد به گونه‌اي در نظر گرفت كه با قرار دادن پاسخ درست در محل مورد نظر جمله‌اي كامل ،منطقي و درست به دست آيد. استفاده از اعداد ،ارقام و تاريخ‌هاي سرراست درپرسش‌هاي عددي :هرگاه در پرسش‌هاي عيني -انشايي از اعداد يا تاريخ‌ها استفاده مي كنيم اين اعداد و تاريخ‌ها بايد سرراست ،مشخص و مهم باشند. استفاده از اعداد ،ارقام و تاريخ‌هاي سرراست در پرسش‌هاي عددي :هرگاه در پرسش‌هاي عيني -انشايي از اعداد يا تاريخ‌ها استفاده مي كنيم اين اعداد و تاريخ‌ها بايد سرراست ،مشخص و مهم باشند. مشخص كردن دقت پاسخ‌گويي به پرسش :در مواقعي كه پاسخ‌هاي عددي يا نام‌بردني مي توانند موارد بسياري را شامل شود بايد مقدار يا تعداد پاسخ‌ها و دقت پاسخ‌گويي را مشخص كنيم. ب )4-اصول و ضوابط نوشتن پرسش‌هاي عيني )1اصول نوشتن پرسش‌هاي جور كردني: براي نوشتن پرسش‌هاي جوركردني بايد: تعداد گزينه‌ها (هم در ستون سوال و هم در ستونجواب) بين 3تا 8يا 9مورد باشد. گزينه‌هاي ستون سوال باهم و گزينه‌هاي ستون جوابباهم متجانس و همگون باشند .به گونه‌اي كه همه از يك نوع باشند (مثًال همه نام كتاب يا عنصر شيميايي يا تعريف مفاهيم يا … ) يا بتوانند در يك گروه و دسته جاي گيرند. نشانه‌گذاري و شماره‌گذاري گزينه‌هاي ستون سوالمتفاوت با ستون جواب باشد (مثًال يكي با اعداد ،يكي با حروف). نحوه‌ي جور كردن سوال‌ها و جواب‌ها با يكديگرمشخص شود .مثل وصل كردن با خط به يكديگر يا نوشتن شماره‌ي جواب در پرانتز جلوي سوال و … تعداد گزينه‌هاي جواب حداقل يكي بيشتر از تعدادگزينه‌هاي سوال باشد .با اين كار امكان پيدا كردن پاسخ آخرين سوال بدون آموخته‌هاي قبلي براي آزمودني وجود ندارد. گزينه‌هاي جواب و گزينه‌هاي سوال به گونه‌ايتصادفي مرتب شوند (يكي از الگوها تنظيم الفبايي آنهاست). گزينه‌هاي طوالني‌تر به عنوان ستون سوال وگزينه‌هاي كوتاه‌تر به عنوان ستون جواب در نظر گرفته شوند. ستون سوال در سمت راست و ستون جواب در سمتچپ كاغذ قرار گيرد. اصول نوشتن پرسش‌هاي))22 درست -نادرست: در نوشتن پرسش‌هاي درست -نادرست عالوه بر رعايت اصول و ضوابط مشترك انواع پرسش‌ها سعي كنيد: تعداد پرسش‌هاي درست و نادرست را تقريبًا برابرقرار داد .بعضي از صاحب‌نظران نسبت 64تا 67 .درصد را براي پرسش‌هاي غلط پيشنهاد كرده‌اند از عين جمالت و عبارات كتاب براي نوشتن پرسشاستفاده نكنيد ،زيرا؛ يادگيري طوطي‌وار و حفظي را در فراگيران دامن مي زند. براي افزايش دشواري پرسش ،از نوع اصالحياستفاده كنيد ،يعني؛ عالوه بر تعيين درستي يا نادرستي جمله ،فراگير بايد جمالت نادرست را اصالح كرده و به جمله‌ي درستي تبديل كند. )3اصول نوشتن پرسش‌هاي چندگزينه‌اي اصل تجانس گزينه‌هاي هر پرسش:تمام گزينه‌ها در هر پرسش چندگزينه‌اي بايد از يك گروه ‌ ،همگن و متجانس باشند. اصل تنظيم تصادفي گزينه‌ها:گزينه‌هاي هر پرسش بايد به گونه‌اي تصادفي منظم شوند يكي از شكل‌هاي تنظيم تصادفي نظم الفبايي است يعني؛ بر اساس حرف اول هر گزينه مطابق با نظم حروف الفبا پشت سر هم نوشته شوند. اصل هم اندازه بودن گزينه‌هاي هر پرسش:از نظر طول بايد تمام گزينه‌هاي هر پرسش هم اندازه باشند نه يكي كوتاه و يكي طوالني. اصل تكميل كنندگي گزينه‌ها:گزينه‌هاي هر پرسش بايد از نظر معنا ،منطق ،دستور زبان و امال مكمل تنه‌ي پرسش باشند. اصل به كار نبردن گزينه‌هاي همه و هيچ:گزينه‌هاي «همه‌ي موارد» « ،هيچ‌كدام» و «الف و ب» نبايد در پرسش چندگزينه‌اي به كار رود. اصل منطقي و موجه بودن تمام گزينه‌ها برايپرسش. اصل به كار نبردن گزينه‌هاي مترادف:گزينه‌هاي هم‌معني نبايد در پرسش‌هاي چندگزينه‌اي به كار رود ،زيرا به تعداد مترادف‌ها احتمال پاسخ حدسي افزايش مي يابد. اصل به كار نبردن گزينه‌هاي متضاد:گزينه‌هاي متضاد نيز احتمال پاسخ حدسي را افزايش مي دهند و نبايد به كار روند مگر به گونه‌اي كه دو به دو باهم متضاد باشند. اصل منفي ننوشتن پرسش:مگر اينكه زير كلمات منفي خط كشيده شود يا به صورت درشتتر ،ريزتر و برجسته‌تر نوشته شود. اصل نبودن كلمات تكراري در گزينه‌ها :تمام كلماتو واژه‌هايي كه در گزينه‌ها تكراري هستند بايد حذف و فقط يك بار در تنه‌ي پرسش آورده شوند. اصل متفاوت بودن طول گزينه‌ي كليد در پرسش‌هايمختلف. اصل متفاوت بودن محل گزينه‌ي كليد در پرسش‌هايمختلف. اصل نبودن اشاره‌ها ‌،نشانه‌ها و واژه‌هاي هدايت كنندهبه پاسخ. ب )5-اصول و ضوابط تنظيم پرسش‌هاي امتحان: بازنگري و اصالح تك تك پرسش‌ها در صورت نياز:پس از نوشتن پرسش‌ها به تعداد و اندازه‌ي كافي ،جهت تنظيم نهايي آنها ،بايد تك تك پرسش‌ها را بازخواني و بررسي كرد و در صورتي كه نيازي به اصالح دارند، تغييرات و اصالحات الزم را روي آنها انجام داد .اين كار براي اطمينان از درست نوشتن پرسش‌هاست كه مطابق با اصول و ضوابط مربوطه باشند. دسته بندي پرسش‌ها بر اساس نوع آنها :پس ازبازنگري و اصالح يا حذف پرسش‌هاي معيوب ،بايد آنها را بر اساس نوع پرسش دسته‌بندي كرد ،يعني؛ همه‌ي پرسش‌هاي درست -نادرست در يك گروه ‌،همه‌ي پرسش‌هاي جوركردني در يك گروه و … قرار گيرند. اين كار تنظي ‌م نهايي پرسش‌هاي امتحاني را ،وقتي از انواع مختلفي هستند ،آسان مي سازد. تنظيم پرسش‌ها از ساده به دشوار .براي گروه‌بنديپرسش‌ها در هر دسته بايد اصل «تنظيم ساده به دشوار» را رعايت كرد ،به گونه‌اي كه اولين پرسش هر دسته ،ساده‌ترين و آخرين پرسش آن ،دشوارترين پرسش باشد ،رعايت اين اصل ،عالوه بر كاهش اضطراب امتحان در فراگير ،باعث جلوگيري از يأس و نااميدي او و اميدوار شدن به نتيجه و بهبود عملكرد او در امتحان مي شود. نوشتن راهنماي پاسخ‌گويي براي هر دسته پرسش.پس از دسته‌بندي پرسش‌ها بر اساس نوع و از ساده به دشوار ،بايد براي هر دسته پرسش ،راهنماي پاسخ‌گويي ويژه‌اي نوشت .مثًال ابتداي پرسش‌هاي درست -نادرست مي توانيم بنويسيم: «هر كدام از جمالت زير را به دقت بخوانيد و درستي يا نادرستي هر كدام را با ضربدر زدن در مربع درست يا نادرست مشخص كنيد». كادربندي و صفحه‌آرايي برگه‌هاي امتحاني :براينوشتن پرسش‌هاي امتحاني روي برگه‌هاي كاغذ ،بايد برگه‌ها كادربندي و صفحه‌آرايي شود .معموًال صفحه‌ي اول دفترچه‌ي آزمون مربوط به مشخصات كلي و دستورالعمل آزمون است و نوشتن پرسش‌ها از صفحه‌ي دوم آغاز مي شود ،اما براي صرفه‌جويي مي توان از همان صفحه‌ي اول ،نوشتن پرسش‌ها را آغاز كرد. نوشتن مشخصات ضروري فراگيران :در هردفترچه‌ي آزمون بايد مشخصات ضروري و مورد نياز امتحان دهندگان نوشته شود .منظور از مشخصات ضروري حداقلي از مشخصات فرد براي پيدا كردن دفترچه‌ي آزمون و پاسخ‌نامه‌ي اوست. نوشتن دستورالعمل آزمون :دستورالعمل آزمون شاملتمام توضيحات ضروري و الزم براي معرفي آزمون، چگونگي شركت در آن و پاسخ‌گويي به پرسش‌هاي آن است. نوشتن دسته‌هاي پرسش به ترتيب از ساده به دشوار در برگه‌ي امتحان :پس از تعيين و نوشتن مشخصات ضروري فراگيران و تدوين دستورالعمل آزمون ،بايد نوشتن پرسش‌ها روي برگه‌ي امتحاني را آغاز كرد و هر دسته از پرسش‌ها را باتوجه به نوع ،سطح يادگيري و دشواري آنها به ترتيب پشت سرهم نوشت. .براي اين كار ابتدا پرسش‌هاي درست -نادرست و به ترتيب پس از آن ،پرسش‌هاي چند گزينه‌اي ،جوركردني ،تكميلي ،كوته‌پاسخ ،محدودپاسخ و باالخره در قسمت آخر پرسش‌هاي گسترده پاسخ آورده مي شود. تعيين و ثبت مدت زمان امتحان :پس از نوشتن همه‌يپرسش‌ها ،مشخصات و دستورالعمل آزمون ،بايد مدت زمان الزم براي پاسخ‌گويي به آزمون را براي فراگيران تعيين كرد. طراحي برگه‌ي پاسخ‌نامه :در نظر گرفتن برگه‌يپاسخ‌نامه جداي از دفترچه‌ي آزمون ،ضمن اينكه نمره‌گذاري و تصحيح اوراق را تسهيل مي نمايد ،باعث صرفه‌جويي در هزينه و زمان نيز مي شود ،به گونه‌اي كه مي توان از دفترچه‌هاي آزمون براي دفعات بعدي استفاده كرد .بنابراين بهتر است براي هر امتحان برگه‌ي پاسخ‌نامه‌اي متناسب با حجم و نوع پاسخ مورد نياز براي پرسش‌ها طراحي كرد وهمراه با دفترچه‌ي پرسش‌ها در اختيار آزمودني‌ها قرار داد. بازخواني دفترچه ي آزمون و ويرايش آن .رعايتاصول و ضوابط نگارش و ويرايش در طراحي امتحان بسيار ضروري است .بنابراين پس از تكميل برگه‌هاي امتحاني بايد يك بار ديگر تك‌تك آنها را خوانده و از نظر امالء ،انشاء و رعايت نكات دستوري و ادبي، دفترچه ي آزمون را بررسي و در صورت وجود اشتباه ،آن را اصالح و نهايي كرد. تايپ ،مقابله ،تكثير و بررسي نهايي :در صورتي كهامكان تايپ برگه‌ها وجود ندارد بهتر است آنها را با خط خوش پاك‌نويس كرد ،اما وقتي مي توان برگه‌ها را تايپ و تكثير كرد ،بايد بعد از تايپ ،مقابله ،غلط‌گيري و سپس تكثير اوراق صورت گيرد و در مرحله‌ي نهايي نيز تك‌تك برگه‌هاي تكثير شده را بررسي و در صورت نداشتن اشكال ،براي مرحله‌ي‌بعدي آماده كرد. منگنه‌زني ،شماره‌زني ،مهرزني و پاكت‌كردندفترچه‌هاي آزمون .وقتي برگه‌هاي دفترچه‌ي آزمون بيش از يك برگ و براي مدارس و نقاط مختلف باشد، هم‌چنين نياز به شماره‌ي داوطلبي و پاكت‌كردن و … داشته باشد ،پس از تايپ و تكثير بايد با دقت تمام اين كارها انجام شود.

51,000 تومان