صفحه 1:
بافت و انواع آن
ىف
صفحه 2:
صفحه 3:
"1 کشور عزیزمان ایران پیشینه دیرینی در بافت انواع فرش در مناطق مختلف خود را داراست. به طور
کلی فرش های ایرانی در سه سبک عشایری, روستایی و شهری تهیه و تولید می شوند. در واقع هر
نقطه از این سرزمین پهناور دستی در بافت فرش های رنگارنگ دارد. هر کدام از فرش های بافته شده
در این سبک ها ویژگی خاص خود را داشته و چه بسا فرش های عشایری و روستایی انگیزه و جاذبه
بیشتری را برای مطالعه پژوهشگران و شرا اب =
مناطقی که در آنها از دیرباز تاکنون فرش بلفته می شود عبلرت اند از؛
خراسان و لرستان. هر یک از اين مناطق دارای مراکزی هستند که تولیدات فرش در آنها |
کیفیت. نقش و رنگ. مواد اولیه و ... شهرت دارند.
صفحه 4:
طرح های فرش ایران
همان طور كه مى دانيد يكى از غني ترين كشورهاى دنيا در زمينه تنوع بافت و
محصولات صنايع دستى وابسته به آن ايراناست كه در كوشه و كنار آن اين
صنايع توليد مي شود اين بافته در طرح ها و الكوهاى متنوعى بافته مى شوند
كه مهم ترين آن ها عبارتند از :
"ا طرح هاى فرش ايران:
طرح بته. طرح هراتىء طرح درختى و...
صفحه 5:
۴ در ادامه چند نوع از دست بافته ها هستند که با یکدیگر تفاوت ها و شباهت
هایی دارند. برای شناخت هرچه بیشتر این تفاوت ها و شباهت ها تعر یف هر
یک از این تولیدات در ادامه آمده است:
صفحه 6:
۱- جاجیم
* دست بافته ای دستگاهی است که تار و پود آن به صورت های مختلفی با یکدیگر در گیر و
بافته می شوند. نقشه ها در انواع جاجیم به وسيلةً تارها نمایان می شود و اصطلاحا به آن «
تار نما » گفته می شود. نقش در جاجیم شیرکی پیچ با پیچاندن پودهای رنگی ایجاد می
شود. جنس تار و پود در جاجیم مانند گلیم است. این دست بافته بیشتر در استان
آذربایجان تولید می شود و کاربردهای گوناگونی مانند زیر انداز, رختخواب پیچ. سجاده.
رویه کرسی, پشتی و ... دارد. نقش ها چهار گل. خشتی, پنجه ای. گل آفتاب گردان و ..
حاشیه های آن با مثلث های دندانه دار پر می شود.
نین در استان اردبیل و بیشتر روستاها و عشایر آن به بافت این محصول مشغول
هستند. نقش های رایج در جاجیم های اين منطقه شامل نقش جانوری, انسانی و اشیا مانند
كوشواره: بادامى و ... می شود.
صفحه 7:
صفحه 8:
“" گلیم دست بافته ای است پودنما و بدون پرز که هم بر دار افقی و هم بر دار عمودی بافته
می شود . گلیم بافته ای دو رویه است که در هر دو طرف آن نقش ها و رنگ ها یکسان
هستند. گلیم دست بافته ای است که تار و پود در آن به صورت های مختلف با یکدیگر
درگیر و بافته می شوند. نقش ها در انواع گلیم به وسیلةٌ پود ها نمایان می شود که به آن
پود نما گفته می شود. جنس تار و پود در انواع گلیم می تواند از جنس پنبه ای پشمی
ابریشمی و مویی (موی بز) باشد. گلیم ها بر اساس روش های متفاوت درگیری تار و ود
در انواع مختلف بافته می شوند.
* گلیم گل برجسته. سوزنی و ... از انواع گلیم ها به شمار می رود. برای مثال در گلیم گل
برجسته تار و پود زمینه آن به صورت های مختلفی با یکدیگر درگیر و بافته می شوند و
نقش ها و گل ها با گره زدن رشته های پشمی یا ابریشمی رنگی بر چله ها و عبور دادن
رشته های پود از لا به لای آنها شکل می گیرد.
صفحه 9:
2
۱
ويد 4ديددديةه 5
صفحه 10:
دست بافته ای دستگاهی است که تار و پود آن به صورت ساده با یکدیگر در گیر و بافته می شود.
نقش ها در زیلو به وسیله پود ها نمایان می شود. جنس نخ های تار و پود در زیلو تنها از پنبه می
باشد. دستگاه زیلو بافی به صورت عمودی مانند دار نصب می شود و مانند دستگاه های
پارچه بافی دارای چند ورد (وسیله ای است در دستگاه های بافت پارچه و زیلو که با آن تارها را دسته
به دسته زیر و رو می پود را از میان آنها عبور دهند ) است. زیلو یکی از قدیمی ترین
محصولات دست بافته است که از دیرباز در شهرستان میبد واقع در ۴۰ کیلومتری یزد بافته می شده
است. این محصول در مناطق گرمسیر و خشک کاربرد فراوانی دارد. قدیمی ترین زیلوی یافت شده
در ایران هم اکنون در مسجد جامع میبد قرار داشته که قدمتی حدود ششصد ساله دارد. زیلوها در
نقش و بافت شباهت بسیاری به حصیر دارند. مراکز بافت این محصول در شهر میبد استان یزد قرار
دارد. اندازه های رایج آن ۳ در ۴ و ۲ در ۳ متری است. اما متناسب با سفارش مشتری این اندازه ها
تغییر می کند به گونه ای که در مساجد اندازه هلی بیست متری و صد و هشتاد متری نیز مشاهده
صفحه 11:
صفحه 12:
adit
* با تنیدن و در هم پیچاندن نامنظم الیاف حلاجی شده پشمی در رنگ های گوناگون به
کمک دست و پا محصولی متراکم و یکپارچه به نام نمد تولید می شود. این محصول چون
از الیافی که هنوز تابیده نشده تا تبدیل به نخ شوند تولید می شود دارای تار و پود نیست
بلکه پشم حلاجی شده با مالش و فشار دست در هم فشرده شده و یکدست می شود. !
صفحه 13:
2 بافته تنها با دست و ابزار ساده ای مانند چاقو و قیچی و با زیر و رو
کردن, بافتن و پیچاندن رشته های سلولزی (گیاهی) در شکل های مختلف
(سطح و حجم) به صورت ساده و نقش دار توليد مى شود. حصیرها انواع
دارند و کاربردهای گوناگونی نیز با توجه به شرایط اقلیمی مناطق
مختلف ايران برای آنها وجود دارد. ساخت ظروف (سبد. زنبیل و ...) کلاه,
فرش, سفره. پرده و ...از جمله محصولاتی هستند که با حصیر بافی
تولید می شوند. این محصولات در مناطق شمالی و جنوبی کشور به دلیل در
دسترس بودن مواد اولیه و تناسب آن با شرایط آب و هوایی, رواج بیشتری
دارد. ارزان بودن مواد اولیه و فراوانی آن از ویژگی های مهم تولید اين آثار
صفحه 14:
صفحه 15:
۶- قالی
"" دست بافته ای است که با گره زدن رشته ای پشمی یا ابریشمی رنگی بر چله ها یا تار ها و عبور دادن رشته
هاى يود از لا به لای آنها شکل می گیرد. جنس چله ها یا تارها از پشم. پنبه,ابریشم و يا مو می باشد. قالی ها
دارای ابعاد و اندازه های مشخص و استانداردی . رایج ترین اندازه های قالی پادری. قا
دوازده متری است که کاربرد فراوانی در منازل دارد. نقش ها در قالی به وسیله گره ها نمایان می شود و
بیشتر از روی نقشة از پیش طراحی شده اجرا می شوند. ارتفاع گره ها (پرزها) حداکثر ۲ سانتی متر بوده و در
هر ردیف بافت یک يا دو پود به کار می رود. جنس پود ها از پشم. پنبه. ابریشم و به ندرت موی بز هستند.
قالی از نظر جنس مواد به کار رفته در آن به پنج گروه؛ پشمی . تمام ابریشم. گل ابریشم و کف ابریشم و
سوف تقسیم می شوند. قالی های درشت باف و پرز بلند را گبه می نامند. گبه دارای ابعاد و اندازهُ مشخص و
استانداردی نیست و نقش های آن ذهنی باف است. ارتفاع پرزها در گبه حداقل ۳ سانتی متر تا ۵ سانتی متر
می باشد. در هر ردیف بافت دو تا هشت پود به کار می رود. قالی های ریز BU به قالی های نفیس و شهری
شهرت دارند.
صفحه 16:
صفحه 17: