بخش دوم کتاب درآمدی بر تعلیم و تربیت اسلامی (۱) صفحه :۱۹۷-۲۰۹
اسلاید 1: بخش دوم (ص 197-209)تعریف و ماهیت تعلیم و تربیتتعلیم و تربیت از دیدگاه صاحبنظران بزرگ تعلیم و تربیت به شیوه تحلیلی
اسلاید 2: تعلیم و تربیت از دیدگاه جان لاک (۱۶۳۲ - ۱۷۰۴)جان لاک: فیلسوف متفکر و مربی بزرگ قرن هفدهم انگلیس صاحبنظران تاریخ تمدن غرب عقیده دارند که رنسانس در قرن هفدهم پایان یافته، عصر جدید آغاز شد. زندگی اجتماعی قرن هفدهم در انگلستان از دو ویژگی برخوردار بود:1-پیدایش بورژوازی 2- ظهور علوم جدید(آثار فلسفی و تربیتی لاک با این دو عامل اجتماعی رابطه مستقیم دارد.) تا قرن هفدهم، به طور سنتی، قدرت سیاسی در دست طبقه اشراف زمیندار بود. رشد بورژوازی، طبقه جدیدی را به وجود آورده بود که در سایه ثروت - نه تنها به اتکای خون و نسب - می خواست اداره امور مملکت را به دست بگیرد. برای رسیدن به این مطلوب، این طبقه جدید باید در زمره طبقه اشراف یا به اصطلاح جنتلمن پذیرفته می شد و لازمه آن، این بود که در معیارها و ارزش های طبقه اشراف تغییراتی صورت پذیرد، به طوری که این اقشار متحول نوخاسته بتوانند عضو این طبقه شوند. گویا جان لاک یکی از مهمترین شخصیت هایی باشد که در این راه گام برداشته است. لاک در اثر تربیتی معروف خود؛ یعنی اندیشه هایی چند درباره تعلیم و تربیت ضمن بیان چگونگی پرورش فرزندان این طبقه جدید اوصاف و خصلت های مطلوب آنان را نیز برشمرده است.
اسلاید 3: در فلسفه، بویژه در معرفت شناسی و نیز در آرای تربیتی پیشنهادی خود، لاک سعی کرده است که روش تجربی را ملاک کار قرار دهد. نظریه تربیتی لاک و مفهومی که از تعلیم و تربیت از آثار او برداشت می شود، بشدت تحت تأثیر دیدگاه فلسفی و اجتماعی اوست.هدف تعلیم و تربیت از دیدگاه لاک رفاه و خوشبختی ملت (جامعه) است. البته لاک رفاه جامعه را در سعادت و خوشبختی فردی و فایده ای که از این طریق عاید جامعه می شود، می داند. با توجه به اوضاع و احوال قرن هفدهم انگلستان، برای لاک، جامعه از دو طبقه تشکیل می یابد: طبقه اشراف که طبقه ای مالک و ثروتمندند و طبقه کارگر یا زحمتکش که از مالکیت و ثروت بی بهره یا کم بهره اند. چنین به نظر می رسد که لاک معتقد به دو نوع تربیت مختلف برای فرزندان این دو طبقه باشد. در آثار و نوشته های تربیتی لاک توجه بسیار اندکی به تعلیم و تربیت کودکان طبقه فقیر شده است. در حقیقت همه آرا و افکار لاک در کتاب اندیشه هایی چند درباره تعلیم و تربیت با فرزندان طبقه مرفه و اشراف مربوط می شود. لاک بر این باور است که اگر طبقه بورژوا (اشراف) خوب تربیت شود، بقیه اقشار جامعه نیز سامان خواهند یافت.
اسلاید 4: تنها نظر تربیتی ای که لاک درباره کودکان ضعفا ابراز داشته، طرح معروف به مدارس کار است. به موجب این طرح، خانواده های فقیری که تحت پوشش کمک مالی و به اصطلاح ((مدد معاش)) اولاد قرار داشتند موظف می شدند که فرزندان سه تا چهارده ساله خود را به به عوض دریافت کمک پولی به مدارس کار فرستند تا در آنجا مهارت های یدی خاصی را برای ورود به بازار کار فراگیرند . در برنامه آموزشی مدارس کار، اشاره صریحی به سوادآموزی نشده است و تنها شرکت در مراسم مذهبی به منظور پرورش اخلاقی کودکان پیش بینی شده است. در طرح مدارس کار غذای بچه ها را نان بخور و نمیری تشکیل می داد. پس به طورکلی آرا و افکار تربیتی لاک که در کتاب اندیشه و راهبری فاهمه آمده، در اصل برای تربیت فرزندان طبقه اشراف (نجبا) است.سعادت اجتماعی از نظر لاک به سعادت و خوشبختی فردی تعبیر و تفسیر شده است سعادت فردی هم در گرو «پدید آمدن» عقلی سالم در بدنی سالم است. درواقع کوشش لاک در نظریات تربیتی خود مصروف این می شود که ضوابط بدن سالم و ذهن (عقل) سالم را تعیین کرده و راه رسیدن به آن را مشخص سازد. پس از لحاظ فردی، تعلیم و تربیت، از دید لاک دو جنبه پیدا می کند: جسمی و ذهنی.
اسلاید 5: از نظر جسمانی، باید طفل و نوجوان را طوری بارآورد، که قدرت تحمل سختی ها و ناملایمات را داشته باشد. یعنی فرزندان طبقه ممتاز را باید از نظر جسمی طوری بارآورد که نه تنها بدنشان فرمان های عقل را اجرا کند، بلکه برای به دوش گرفتن سلاح سربازی نیز آماده شوند.تربیت ذهنی (روانی) طفل، اساسی ترین بخش تعلیم و تربیت او را تشکیل می دهد. هدف از تربیت ذهنی آن است که کودک از لحاظ روانی چنان بارآید که در همه مواقع این گرایش را داشته باشد که به هیچ چیز جز آنچه شایسته منزلت و فضیلت موجودی عاقل است، رضا ندهد. از آنجا که دوران کودکی، دوران شکل پذیری است و از طرفی، هر عملی را که آدمی انجام می دهد، چه خوب و چه بد، از چگونگی تربیت او نشأت می گیرد، باید کمال جدیت را به کار برد تا از همان آغاز کودکی عادات و خصلت های مطلوب را در کودکان ایجاد کرد.
اسلاید 6: به نظر لاک، رمز قدرت و قوت ذهنی و روانی، همچون قدرت جسمانی، در تحمل سختی ها نهفته است. اما سختی هایی که ضمیر و روان آدمی باید تحمل کند چیست؟ پاسخ لاک به این سؤال این است که «... به طورکلی بنیاد فضیلت و ارزش بر این اصل استوار است که آدمی قادر است، امیال و هوس های خود را زیر پا نهد، با تمایلات خود مخالفت کند، و خالصانه از آنچه که عقل حکم می کند، پیروی کند، هرچند که نیروی شهوانی به جهت عکس متمایل باشد». به ظاهر اصرار لاک در عادت دادن کودکان به چشم پوشی از ارضای تمایلات و هوسهایی که مورد تأیید عقل نباشد ناشی از تربیت مذهبی خود اوست. لاک پیرو فرقه مذهبی پیوریتن است که به زهد و تقوی در بین فرق مختلف پروتستان شهرت داشته اند. البته ناگفته نماند که لاک معتقد نیست که خواسته ها و علایق طفل نباید به هیچ وجه مورد توجه قرار گیرند. وی می گوید که ایشان بچه اند و باید به نرمی با آنان رفتار شود، باید آنان را آزاد گذاشت تا بازی کنند و اسباب بازی داشته باشند.
نقد و بررسی ها
هیچ نظری برای این پاورپوینت نوشته نشده است.