بررسی میزان انطباق درآمدهای شهرداری‌ها با ظرفیت اقتصادی شهر: مطالعه موردی شهرهای تهران و کرج

بررسی میزان انطباق درآمدهای شهرداری‌ها با ظرفیت اقتصادی شهر: مطالعه موردی شهرهای تهران و کرج

اسلاید 1: بررسي ميزان انطباق درآمدهای شهرداری‌ها با ظرفيت اقتصادي شهر: مطالعه موردي شهرهای تهران و کرجارائه دهندگان:امیر عباس امامیامید آبگون

اسلاید 2: اهمیت موضوعاهمیت تامین مالی شهرداری‌ها توسط شهروندان (اقتصاد شهر)اثرات اقتصادی (بهبود وضعیت کسب و کار شهر)اثرات اجتماعیپایداری درآمدپاسخگویی شهرداریتخصیص بهینه منابع لزوم تناسب درآمدها، میزان خدمات و وضعیت اقتصادی شهردر يک نظام سالم مالي، ارتباطي متناظر بين قدرت اقتصادي شهروندان و قدرت مالي شهرداري‌ها برقرار است

اسلاید 3: وابستگی درآمدی شهرهای مختلف به منابع خارجیبه طور میانگین بیش از 70 درصد از درآمدهای شهرداری های بزرگ جهان از منابع داخلی (مالیات‌های مختلف) که ناشی از قدرت اقتصادی شهرهای مختلف است تامین شده است.مالیات‌های مستقیم و غیر مستقیم بیش از 60 درصد از درآمدهای شهرداری‌های جهان را تشکیل می‌دهند.

اسلاید 4: فهرست عناوینتعریف ارزش افزوده اقتصادیبرآورد ارزش افزوده اقتصادی شهرهای تهران و کرجمقایسه ارزش افزوده اقتصادی شهرهای تهران و کرج با کدهای درآمدی مرتبطمقایسه تطبیقی شهرهای تهران و کرج از جهت میزان انطباق کدهای درآمدی و ارزش افزوده اقتصادیجمع بندی

اسلاید 5: تعریف ارزش افزوده اقتصادیبه طور کلی به ارزش اضافه‌ای که بر اثر انجام برخی اعمال بر روی کالا یا در ارائه خدمات ايجاد مي‌شود، ارزش افزوده (Value Added)گفته می‌شود. بر اساس مبانی مالی مقدار این ارزش برابر است با تفاوت ارزش معاملاتی (ارزش فروش) و ارزش کالا و خدمات خریداری شده (واسطه‌ای) حاصل می‌شود. بررسی مقدار و تغییرات ارزش افزوده اقتصادی یک شهر می‌تواند معیار خوبی برای تشخیص وضعیت اقتصادی آن منطقه تلقی شود

اسلاید 6: متدلوژی برآورد ارزش افزوده اقتصادیاستخراج ارزش افزوده اقتصادی استان تهراناستخراج تعداد شاغلان استان تهران و شهرهای تهران و کرج به تفکیک رشته فعالیتمحاسبه سرانه ارزش افزوده استان تهران در رشته فعالیتضرب تعداد شاغلان هر رشته فعالیت در سرانه ارزش افزوده استان تهران برای هر شهرتبدیل مقادیر ارزش افزوده هر فعالیت به قیمت‌های ثابت با استفاده از ماتریس ضرایب مناسب تذکراتمحاسبه ارزش افزوده شهرها به صورت مستقیم به دلیل کار گسترده میدانی عملا امکان پذیر نبوده‌است. مرجع تمامی منابع اطلاعاتی مرکز آمار ایران می‌باشد.

اسلاید 7: سرانه ارزش افزوده اقتصادی استان تهرانسرانه ارزش افزوده (بهره‌وری نیروی کار) استان تهران در گروه‌های کشاورزی (کشاورزی، شکار، جنگل‌داری، باغداری و شیلات)، صنعت و معدن (استخراج معدن، صنعت، ساخت، تامين برق، گاز و آب، ساختمان) و خدمات (بازرگاني، رستوران و هتلداري، حمل و نقل، انبارداري و ارتباطات، خدمات موسسات مالي و پولي، خدمات مستغلات و خدمات حرفه اي و تخصصي، خدمات عمومي، خدمات اجتماعي ، شخصي و خانگي)

اسلاید 8: سرانه ارزش افزوده اقتصادی استان تهران

اسلاید 9: سرانه ارزش افزوده استان تهران به تفکیک رشته فعالیت

اسلاید 10: ادامه: سرانه ارزش افزوده استان به تفکیک رشته فعالیت

اسلاید 11: ارزش افزوده اقتصادی شهر کرج به قیمت‌های ثابت

اسلاید 12: ارزش افزوده گروه صنایع و معادن شهر کرج

اسلاید 13: ارزش افزوده گروه خدمات شهر کرج

اسلاید 14: جمع بندی ارزش افزوده شهر کرجمیزان ارزش افزوده اقتصادی فعالیت‌های شهر کرج (به قیمت ثابت) طی سال‌های 79 تا 85 از حدود 700,9 میلیارد ریال به بیش از 500,17 میلیارد ریال رسیده‌است. (افزایش ٪80)سرانه‌ی ارزش افزوده شاغلین نیز از 23/24 میلیون ریال به 20/34 میلیون ریال رسیده‌است. (افزایشی ٪41) علت رشد بیشتر میزان ارزش افزوده به سرانه افزایش جمعیت (مهاجرت) بوده‌است.

اسلاید 15: مقایسه ظرفیت اقتصادی با کدهای درآمدی شهرداری کرج

اسلاید 16: بررسي کدهاي درآمدي مرتبط با ساختمان و اراضي

اسلاید 17: عوارض مرتبط با ساخت و ساز عوارض با “ارتباط مستقیم“عوارض بر پروانه‌هاي ساختمانيعوارض بر مازاد تراکمعوارض بر بالکن و پيش‌آمدگيعوارض %3 حق نظارت مهندسين ساختمانيعوارض با ارتباط “غیر مستقیم“عوارض سطح شهرعوارض بر تفکيک اراضي و ساختمانعوارض بر معاملات منقولعوارض بر اراضي و املاک بلااستفادهعوارض نوسازيسايرمجموع اين عوارض و درآمدها مي‌بايست ارتباط منطقي و متناسبي با ارزش افزوده بخش ساختمان داشته باشند.

اسلاید 18: درآمدهاي اتفاقياین گروه خود به دو زيرگروه جرايم و تخلفات“ساير درآمدها” جريمه حذف پارکينگ از بخش درآمدهاي ناشي از عوارض اختصاصي به اين گروه اضافه گرديده‌است.

اسلاید 19: درآمدهای مرتبط با ساخت و ساز شهرداری کرج

اسلاید 20: درآمدهای اتفاقی شهرداری کرج

اسلاید 21: کدهای مربوط به وصولي توسط ساير موسسات شهرداري‌هاي کشور بخشي از درآمد خود را توسط سازمان‌هاي خدماتي شهري دريافت مي‌کنند. خدماتي نظير آب، برق و گاز از اين گونه خدمات مي‌باشند. در اکثر شهرهاي توسعه يافته جهان اين موسسات مستقيما تحت نظر شهرداري‌ها فعاليت مي‌کنند. سهم اين درآمدها در کل درآمدهاي شهرداري با اينکه خيلي بالا نيست (بين 5/1 تا 3 درصد) اما از جهت پايداري جزو پايدارترين درآمدها به حساب مي‌آيد. طي چند سال گذشته، بين 5 تا 10 درصد از ارزش افزوده بخش خدمات نظير تأمين آب، برق و گاز به شهرداري‌ کرج تخصيص يافته‌است.

اسلاید 22: کدهاي درآمدي مربوط به صنعت يکي از کدهاي درآمدي شهرداري‌ها سهم اين سازمان‌ها از ارزش افزوده توليدات صنعتي حوزه استحفاظي آن‌ها است. بر اساس قانون، شهرداري‌ها مي‌توانند يک درصد از ارزش افزوده بخش صنعت را تحت عنوان عوارض بر توليد يا فروش محصولات توليدي دريافت کنند. جدول زير سهم شهرداري کرج را از ارزش افزوده اقلام صنعتي توليد شده در اين شهر نشان مي‌دهد. بر اساس جدول زير شهرداري کرج هيچ گاه نتوانسته يک درصد از سهم صنعت منطقه‌ي خود را اخذ نمايد. متاسفانه سهم دريافتي شهرداري طي سال‌هاي گذشته روندي کاهشي را تجربه کرده‌است.

اسلاید 23: کدهای مربوط به حمل و نقل و ارتباطاتبا توجه به اينکه تسهيل حمل و نقل و کنترل ترافيک شهرها يکي از مهمترين وظايف شهرداري‌ها است، ميزان درآمد از عوارض مرتبط با اين موضوع نيز مي‌بايست با اين موضوع تناسب داشته باشد. در جدول زير سهم شهرداري را از ارزش افزوده بخش حمل و نقل شهر کرج نشان مي‌دهد. عوارض مرتبط با حمل و نقل شهرداري کرج عمدتا مربوط به عوارض ساليانه خودرو و عوارض شماره‌گذاري خودروها و وسائط نقليه است. همانطور که مشاهده مي‌کنيد، طي سال‌هاي گذشته سهم شهرداري کرج از ارزش افزوده اين بخش در بالاترين مقدار کمتر از نيم درصد بوده‌است. سهم عوارض حمل و نقل در بودجه شهرداري نيز طي چهار سال گذشته همواره کمتر از يک درصد بوده‌است.

اسلاید 24: کدهاي درآمدي مربوط کسب و پيشهرديف‌هاي زيادي از گروه‌هاي ارزش افزوده را مي‌توان به عنوان ارزش افزوده ناشي از کسب و کار در نظر گرفت. ما در اينجا تنها دو گروه مستغلات، كرايه و خدمات كسب و كار و عمده فروشي، خرده فروشي، تعمير وسايل نقليه و كالاها را به عنوان نزديکترين‌ گروه‌ها به عوارض کسب و کار در نظر گرفتيم. مقايسه‌ي اين مقادير و عوارض بر پروانه هاي کسب و پيشه و حق صدور پروانه در جدول زير نشان داده شده‌است. حتي با در نظر نگرفتن ديگر گروه‌هاي مرتبط با کسب و کار ميزان عوارض دريافتي از اين بخش به زحمت به ٪2/0 مي‌رسد. اين مسئله از پتانسيل‌هاي بالاي شهرداري براي جذب بخشي از ارزش افزوده اين بخش براي کسب درآمدي پايدار حکايت دارد. توجه کنيد از بهبود فضاي عمومي شهر، تسهيل رفت و آمد، زيبا سازي، بهبود فضاي کسب و کار و ... بيشترين گروهي که سود مي‌برند گروه‌هاي کسب و پيشه و اصناف هستند که اتفاقا عوارض بسيار کمتري نيز پرداخت مي‌کنند.

اسلاید 25: کدهاي درآمدي مربوط خدمات و اماکن عموميجدول زير سهم عوارض دريافتي شهرداري از موسسات عمومي و همچنين اماکن عمومي را با ارزش افزوده حاصل از اين اماکن در شهر کرج نشان مي‌دهد. ميزان اين عوارض خصوصا در مورد عوارض بر سينما و نمايش بسيار پايين و کمتر از ٪1/0 است. اين رقم براي عوارض بر اماکن عمومي نيز رقم چندان قابل توجهي نيست و در بيشترين زمان به ٪3/0 مي‌رسد. با اين حال افزايش عوارض از سينما و نمايش به دليل اثرات منفي فرهنگي توصيه نمي شود.

اسلاید 26: جمع بندیدر مجموع مي‌توان گفت با توجه به اينکه بيشترين سهم درآمدي شهر کرج (حدود ٪80) از دو کد 01 و 06 تامين مي‌شود و اين دو کد در اکثر آيتم هاي درآمدي بيشترين وابستگي را به حوزه ساخت و ساز مسکن دارند، شهرداري کرج از پتانسيل‌هاي درآمدهاي با ثبات و پايدار شهري نتوانسته است به خوبي استفاده کند.در اين بخش اقلام درآمدي مرتبط با ساختمان واراضي به دو گروه تقسيم شده‌اند، اولين گروه درآمدهاي اتفاقي است که شامل جرايم تخلفات ساختماني و ساير درآمدهاي مرتبط مي شود و دومين گروه عوارض مرتبط با ساخت و ساز مي‌باشد که خود به دو زير بخش عوارض با ارتباط مستقيم و عوارض با ارتباط غيرمستقيم تقسيم شده‌است.

اسلاید 27: جمع بندیطي سال‌هاي گذشته عوارضي که به طور مستقيم با ساخت و ساز ارتباط داشتند توانسته بودند بين ٪4 تا ٪12 از ارزش افزوده اين بخش اقتصادي شهر را به خود اختصاص دهند. اين نوسان زياد به دليل دوره‌هاي رکود و رونق بخش مسکن ايجاد شده‌است. عوارضي که ارتباط غير مستقيمي با ساخت و ساز دارند نيز توانسته اند رقمي بين ٪5/1 تا ٪5/2 از ارزش افزوده بخش مسکن را جذب کنند.جرايم با جذب بيشترين درصد از ارزش افزوده بخش مسکن رکوددار اين مسئله در بين تمامي گروه‌هاي درآمدي مي‌‌باشند. جرايم تخلفات با جذب رقمي بين ٪13 تا ٪22 از ارزش افزوده بخش مسکن يکي از مهمترين منابع تامين مالي شهرداري بوده‌اند. ساير مبالغ اتفاقي نيز سهمي کمتر از ٪5 از ارزش افزوده بخش ساخت وساز اين شهر را نصيب خود کرده‌اند.

اسلاید 28: جمع بندیدرآمدهاي مرتبط با ساخت و ساز با جذب رقمي نزديک به ٪30 از ارزش افزوده بخش مرتبط اقتصادي خود، توانسته است بيشترين سهم را در درآمدهاي شهرداري به خود اختصاص دهد. با اين حال با توجه به اينکه ٪50 از درآمدهاي شهرداري از درآمدهاي تخلفات است، اين نوع کسب درآمد و ادامه وضعيت موجود، به هيچ وجوه مطلوب نخواهد بود.سهم شهرداري از ديگر بخش‌هاي ارزش افزوده نظير تأمين آب و برق و گاز طبيعي بين ٪5 تا ٪10، از بخش صنعت کمتر از نيم درصد، از بخش حمل و نقل کمتر از نيم درصد، از بخش کسب و پيشه حداکثر ٪2/0 و از بخش خدمات و اماکن عمومي نيز همين مقدار بوده است.

اسلاید 29: جمع بندیدر آخر براي نشان دادن پتانسيل‌هاي بالاي اقتصاد شهري کرج در تآمين مالي شهرداري، توجه به اين يک نکته که کل بودجه شهرداري برابر با ٪7 از ارزش افزوده بخش مستغلات، كرايه و خدمات كسب و كار است کافي به نظر مي‌رسد.