بررسی تطبیقی خلقت انسان از دیدگاه غرب و اسلام

بررسی تطبیقی خلقت انسان از دیدگاه غرب و اسلام

اسلاید 1: بررسی تطبیقی خلقت انسان از دیدگاه غرب و اسلاماستاد: دکتر غلام حسین حیدری تفرشیدانشجو: رضا ابراهیم زاده

اسلاید 2: چگونگی خلقت انسانچگونگی خلقت انسان در زمره مسائل دیرین وباستانی است که شاید از زمان پیدایش انسان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. با نگاهی کوتاه به کتابهای آسمانی ادیانی چون یهود، مسیحیت و سلام، قدمت این بحث به خوبی نمایان می شود.

اسلاید 3: آفرینش انسان در قرآنهر دسته از ایات آفرینش، به یك جهت از خلقت انسان پرداخته‌اند.به عنوان نمونه،برخی از ایات خلقت نخستین انسان؛یعنی آفرینش آدم از خاك را بیان می‌كند.بعضی دیگر از ایات،هر انسانی را از نطفه می‌داند؛ یعنی مبدأ آفرینش انسان را یك اعتبار از خاك و به اعتبار دیگر از نطفه می‌داند.

اسلاید 4: عوالم خلقت انساندر این باره تعبیرات متعددی در قرآن بچشم می خورد که در ذیل بدان پرداخته می شود:1ـ مراحل ششگانه تکامل جنین در رحم مادردر آیه 12 و 13و 14 سوره‌ مؤمنون به مراحل ششگانه تکامل جنین در رحم مادر اشاره شده است که عبارتند از:مرحله نطفه و علقه و مضغه و گوشت و استخوان و مرحله نفخ روح ( دمیدن روح در کالبد)البته در مراحل پنجگانه‏ای که برای آفرینش انسان در آیه فوق ذکر شده همه جا تعبیر به خلق شده است ، اما هنگامی که به آخرین مرحله می‏رسد تعبیر به انشاء می‏کند.انشاء به معنی ایجاد کردن چیزی، توأم با تربیت آن است ، این تعبیر نشان می‏دهد که مرحله اخیر، با مراحل قبل، کاملاً متفاوت است، مرحله‏ای است مهم که قرآن از آن سر بسته یاد کرده

اسلاید 5: عوالم خلقت انسانسپس ما به آن آفرینش تازه‏ای دادیم و بلا فاصله پشت سر آن،فَتَبارَکَ اللّهُ أَحْسَنُ الْخالِقینَ» می‏گوید.این همان مرحله‏ای است که جنین وارد مرحله حیات انسانی می‏شود، حس و حرکت پیدا می‏کند ، و به جنبش در می‏آید که در روایات اسلامی از آن تعبیر به مرحله نفخ روح شده است.

اسلاید 6: عوالم خلقت انساناین جا است که انسان با یک جهش بزرگ، زندگی نباتی و گیاهی را پشت سر گذاشته، و گام به جهان حیوانات، و از آن برتر به جهان انسانها می‏گذارد، و فاصله آن با مرحله قبل آن قدر زیاد است که تعبیر از آن با جمله «ثُمَّ خَلَقْنَا» کافی نبود و لذا «ثُمَّ أَنْشَأْنا» فرمود. در اینجا است که انسان ، ساختمان ویژه‏ای پیدا می‏کند که او را از همه جهان ممتاز می‏سازد، به او شایستگی خلافت خدا در زمین می‏دهد.

اسلاید 7: عوالم خلقت انسان

اسلاید 8: مراحل هفتگانه زندگی انسان در آیه 11 سوره فاطر هفت مرحله از مراحل آفرینش انسان طرح گردیده است:1-خاک:«وَ اللّهُ خَلَقَکُمْ مِنْ تُرابٍ، خداوند شما را از خاک آفرید.»2- نطفه:« ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ، سپس از نطفه.»

اسلاید 9: مراحل هفتگانه زندگی انسان3- مرحله زوجیت:«ثُمَّ جَعَلَکُمْ أَزْواجًا، بعد از آن شما را به صورت همسران یکدیگر در آورد.»4و5- بارداری مادران و وضع حمل آنها: «وَ ما تَحْمِلُ مِنْ أُنْثی‏ وَ لا تَضَعُ إِلاّ بِعِلْمِهِ، هیچ جنس ماده‏ای باردار نمی‏شود و وضع حمل نمی‏کند مگر به علم پروردگار.»

اسلاید 10: مراحل هفتگانه زندگی انسان6و7- مراحل مختلف عمر و فزونی و کاستی آن بر اثر عوامل مختلف: «وَ ما یُعَمَّرُ مِنْ مُعَمَّرٍ وَ لا یُنْقَصُ مِنْ عُمُرِهِ إِلاّ فی کِتابٍ، هیچ انسانی عمر طولانی نمی‏کند ، و هیچ کس از عمرش کاسته نمی‏گردد، مگر این که در کتاب علم خداوند ثبت است و از قوانین و برنامه‏هائی تبعیت می‏کند که حاکم بر آنها علم و قدرت اوست»

اسلاید 11: مراحل هفتگانه زندگی انسانالبته در آیه شش سوره حج مراحل هفتگانه زندگی انسان بگونه ای دیگر بیان شده است که در ذیل به توضیح آن می پردازیم:نخست زمانی که خاک بود، مرحله دوم مرحله نطفه است، خاک این موجود ساده و پیش پا افتاده و خالی از حس و حرکت و حیات تبدیل به نطفه می‏شود، جالب این که انسان بعد از تولد معمولا یک حرکت آرام و تدریجی را که بیشتر شکل تکامل کمّی دارد تعقیب می‏کند، در حالی که حرکت او در محیط رحم همراه با جهشهای سریع و دگرگون کننده کیفی است.

اسلاید 12: مراحل هفتگانه زندگی انساندر مرحله سوم نطفه به مرحله علقه می‏رسد و سلولهای آن هم چون یک دانه توت بدون شکل در کنار هم قرار می‏گیرند که آن را در زبان علمی «مورولا» می نامند.در مرحله چهارم کم کم جنین شکل یک قطعه گوشت به خود می‏گیرد بی آن که اعضای مختلف بدن در آن مشخص باشد.

اسلاید 13: مراحل هفتگانه زندگی انساناما ناگهان در پوسته جنین تغییراتی پیدا می‏شود، و شکل آن متناسب با کاری که باید انجام دهد تغییر می‏یابد و اعضای بدن کم کم ظاهر می‏شود، اما جنین هائی که از این مرحله نگذرند و هم چنان به صورت سابق و یا ناقص بمانند ساقط می‏شوند و از رده خارج می‏گردند، جمله مُخَلَّقَةٍ وَ غَیْرِ مُخَلَّقَةٍ ممکن است اشاره به این مرحله باشد یعنی کامل الخلقه و غیرکامل الخلقه.

اسلاید 14: مراحل هفتگانه زندگی انسانسپس به مراحل سه گانه پنجم و ششم و هفتم جنین که بعد از تولد صورت می‏گیرد یعنی طفولیت و بلوغ و پیری اشاره کرده است.این نکته نیز لازم به یاد آوری است که تولد انسان از خاک به صورت یک موجود زنده خود یک جهش بزرگ است، و مراحل گوناگون جنین همه جهش های پی درپی محسوب می‏شوند، و نیز تولد انسان از مادر، خود جهش بسیار مهمی است، و مراحل بلوغ و کهولت نیز جهش محسوب می‏شوند

اسلاید 15: مراحل هفتگانه زندگی انسانوَ لَقَدْ خَلَقْنَا اْلإِنْسانَ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طینٍ» ما انسان را از چکیده و خلاصه‏ای از گل آفریدیم«ثُمَّ جَعَلْناهُ نُطْفَةً فی قَرارٍ مَکینٍ.» سپس او را نطفه‏ای قرار دادیم در قرارگاه امن و امانی.

اسلاید 16: مراحل هفتگانه زندگی انسانحقیقت نخستین آیه به آغاز وجود همه انسانها اعم از آدم و فرزندان او اشاره می‏کند که همه به خاک باز می‌گردند و از گل برخاسته‏اند، اما در دومین آیه به تداوم نسل آدم از طریق ترکیب نطفه نر و ماده و قرار گرفتن در قرارگاه رحم توجه می‏دهد، در حقیقت این بحث، شبیه تعبیری است که در آیات 7 و 8 سوره سجده آمده است.«ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظامًا فَکَسَوْنَا الْعِظامَ لَحْمًا..... و بعدا آن را به صورت استخوان در آوردیم ، و از آن پس بر استخوانها گوشت پوشاندیم»و در پایان آیه به آخرین مرحله که در واقع مهمترین مرحله آفرینش بشر است با یک تعبیر سر بسته و پر معنی اشاره کرده می‏فرماید :« سپس ما او را آفرینش تازه‏ای بخشیدیم، ثُمَّ أَنْشَأْناهُ خَلْقًا آخَرَ»

اسلاید 17: سرچشمه حیات و زندگی انسانآیا انواع گوناگون جانوران و گیاهان از آغاز پیدایش به همین صورت و با مشخصات و ویژگیهای مستقل و جداگانه ای پدید آمده اند و به همین ترتیب به تولید مثل و ازدیاد جمعیت پرداخته اند؟آیا همه انواع موجودات به یک یا چند نوع ساده و پست باز گشت کرده و در اثر عوامل مختلف محیطی و طبیعی شکلهای متنوعی پیدا نموده و آن گاه با حرکت تدریجی به صورتهای کامل تری تبدیل شده اند

اسلاید 18: بخش دوم: دیدگاه متفکران غرب در زمینه خلقت انسان

اسلاید 19: سرچشمه حیات و زندگی انساننظریه اول که در گذشته بسیار مورد توجه بوده تحت عنوان مکتب فیکسیسم یا ثبات انواع و نظریه دوم که در اوایل قرن نوزدهم میلادی مورد توجه واقع شد مکتب ترانسفورمیسم یا تبدیل انواع نام دارد.دیدگاه اول قائل به انواع خلقتهای مستقل است بدین معنا که انسان از انسان و سایر حیوانات از انواع خودشان پدید آمده اند ولی دیدگاه دوم منشا پیدایش انواع کنونی را مستقل نمی داند

اسلاید 20: مکتبهای فرضیه تکاملپیروان نظریه تبدل انواع در اثر نگرشهای متفاوت به ساختهای گوناگون طبیعت به رویکردهای مختلفی دست یافته اند. اما در این میان پنج مکتب عمده وجود دارد که بدین شرح است:مکتب لامارکیسمنئولامارکیسمداروینیسمنئوداروینیسمو مکتب طرفداران جهش و موتاسیون

اسلاید 21: مکتب لامارکیسملامارک جانور شناس فرانسوی نخستین زیست شناسی بود که فرضیه تحول را تا حدودی بر پایه علمی استوار کرد وی در سال 1801 نظریه خود را با انتشار کتاب « فلسفه ی جانور شناسی» اعلام نمود.گوهر کلام لامارک در این است که تغییرات محیط موجب تغییر اعضاء می شود یعنی موجود زنده برای زیستن مجبور است بعضی از اعضای خود را بیشتر به کار اندازد. و با تقویت و رشد برخی از اعضا و تحلیل اعضای دیگر به زندگی و حیات خود ادامه دهد.

اسلاید 22: مکتب لامارکیسمبه طور کلی موجودات با استعمال کمتر برخی از اعضا آنها را ضعیف و گاه نابود می کنند و با استعمال و بکارگیری بیشتر برخی از اعضاء دیگر آنها را تقویت نموده و گاه اعضای جدیدی ظهور می یابند و در نهایت این تغییرهای اکتسابی، از طریق وراثت به نسل های بعدی جاندار انتقال می یابد. علت دیگر این تحول میل و اراده جاندار است که می خواهد خود را با محیط تطبیق دهد.

اسلاید 23: مکتب نئولامارکیسمفرضیه نئو لامارکیسم به همت گوپ طبیعی دان آمریکایی به عرصه دانش زیست شناسی پای نهاد. این تئوری با نظریه لامارک در زمینه تبدل انواع و نقش عواملی چون شرایط محیطی، استعمال و عدم استعمال عضو و انتقال صفات اکتسابی همخوانی کامل دارد.

اسلاید 24: مکتب نئولامارکیسماین مکتب در زمینه اراده و تمایل جانداران برای تغییر شکل با مکتب لامارکیسم هم آهنگ نیست.در حقیقت این مکتب اعتقاد دارد که تاثیر مستقیم و بدون واسطه محیط باعث تغییرات در جانداران می گردد و نه اراده و تمایل آنها.

اسلاید 25: مکتب داروینیسمسومین مکتب به چارلز داروین زیست شناس انگلیسی تعلق دارد.داروین در ابتدا علم پزشکی و سپس علم دین آموخت، اما هیچکدام از این علوم او را راضی نساخت. به همین دلیل او برای سیاحت جهان دریاها و خشکی ها را پیمود و در چگونگی خلقت گیاهان و جانوران کنجکاوی کرد و پس از بیست سال بررسی نتایج مشاهدات خود را تحت عنوان نظریه تحول انواع ارائه داد.

اسلاید 26: مکتب داروینیسماو در این نظریه نتیجه گرفت که تمام موجودات در اثر تکامل به یکدیگر مبدل شده اند و هیچ موجود بدون مقدمه و به صورت دفعی آفریده نشده است.داروین در نخستین اثر خود درباره منشا پیدایش انسان مطلبی ارائه نمی کند ولی در سال 1871 بحث نسبتاً مفصلی درباره ی منشا پیدایش انسان در کتابی به نام «تبار انسان» ارایه می نماید.

اسلاید 27: مکتب داروینیسماو صفات ممیزه انسان مانند کیفیت صورت، حرکات دست و پا، ایستادن و صفات نفسانی از قبیل تصور، تخیل، تعقل و صفات معنوی، مانند نوع دوستی، محبت، ایثار و غیره را بر اساس تغییر تدریجی نیاکان آدم نمای انسان و حتی حیوانهایی نظیر میمون توجیه و تحلیل نمودداروین اختلافهای انسان و حیوان را چه از لحاظ جسمی و چه از لحاظ روحی کمی می دانست و به تفاوت کیفی اعتقاد نداشت.

اسلاید 28: دوره های پیدایش جانداراناولین دوره: دو میلیون سال طول کشیده و زمین فاقد آثار جانداران بوده است.دوره دوم: هزار میلیون سال طول کشیده و زمین از آثار جانوران تک سلولی و حیوانات پست دریایی بهره مند بود.دوره سوم: سیصد و شصت میلیون سال طول کشیده و خزندگان، دوزیستان و بی مهرگان ظهور کردند.دوره چهارم: در طول هفتصد و پنجاه میلیون سال ، پستانداران، ماهی ها و پرندگان تحقق یافتند.پنجمین دوره: هفتاد و پنج میلیون سال طول کشیده است و موجودات کامل تر، انسان نماها و در یک میلیون سال اخر انسانها به وجود آمدند.

اسلاید 29: پیش فرض های فرضیه داروینمهمترین پیش فرض های مربوط به فرضیه تکاملی داروین بدین شرح است:اصل علیت: در دنیای جانداران هیچ رویدادی بدون علت نیست.اصل حرکت: دنیای جانداران پیوسته در حال دگرگونی است.اصل تبدیل تغییرات کمی به کیفی: در دنیای جانداران تغییرات کمی منجر به تغییرات کیفی می شوند.

اسلاید 30: پیش فرض های فرضیه دارویناصل بقای ماده و انرژی: میان دنیای جاندار و بی جان تبادل ماده و انرژی روی می دهد و هیچ چیزی از میان نخواهد رفت.اصل ترکیب: اجزا تشکیل دهنده دنیای جاندار پیوسته با هم در کشاکش بوده و سرانجام در هم ادغام می شوند. از این ادغام، ترکیب نوینی پا به عرصه هستی می گذارد.

اسلاید 31: اصول و ارکان تئوری داروینتاثیر محیط: داروین این اصل را از لامارک گرفته است.تغییرات تصادفی: داروین اعتقاد دارد تغییراتی که در جانداران رخ داده بر حسب تصادف روی داده اند و تغییرات رخ خواهند داد حال منشا آن هر چه می خواهد باشد.

اسلاید 32: اصول و ارکان تئوری داروینتنازع بقا: داروین برای توضیح این اصل می نویسد:“ به هنگام قحطی دو گوشت خوار برای به دست آوردن خوراک برای زنده ماندن با هم به نبرد بر می خیزنداو این دیدگاه را از مالتوس اقتصاد دان اخذ کرده است.

اسلاید 33: اصول و ارکان تئوری دارویناصل استعمال و عدم استعمال: داروین این اصل را از لامارک اخذ کرده است. او اعتقاد دارد در جانداران استعمال، موجب تقویت و بسط برخی از بخشها شده و عدم استعمال، در آن کاستی می دهد. و تغییراتی از این قبیل ارثی است.او در این زمینه مثال شتر مرغ را ارائه می کند.

اسلاید 34: اصول و ارکان تئوری دارویناصل انتقال صفات اکتسابی از طریق وراثت: هنگام تغییر در شرایط محیطی و زیستی، در موجودات جاندار تغییراتی پدید می آید که و این اثرات کوچک روی هم جمع شده و نسل به نسل تقویت و تحکیم می شود.انتخاب اصلح یا بقای انسب: وی این اصطلاح را از اسپنسر اخذ کرده است. بدین ترتیب طبیعت امور مضر را دور می اندازد و چیزهای مناسب و خوب را نگهدار می کند. تنها ارگانیسمی موفق به ادامه زندگی خواهد شد که مشخصاتی داشته باشد که او را در نبرد زندگی یاری کند. طبیعت خود موجودات ناکامل را معدوم می کند

اسلاید 35: داروین و انسانداروین اختلاف انسان و حیوان را کمی میداند و به هیچ وجه به تفاوت کیفی اعتقاد ندارد.بنابراین مطلب احساس،ادراک، عاطفه، انگیزه، هیجان، حب و بغض و ... به صورت ابتدایی و گاه تکامل یافته در حیوانات پست وجود دارد.داروین در تبدیل میمون آدم نما به انسان برای عامل جغرافیایی و اقتصادی سهم برابری قائل بود.بدین صورت که انسان در هنگام کم شدن مواد غذایی در میدان تنازع بقا، به تنوع جویی در تغذیه عادت کرد و با تبدیل گیاه خواری مطلق به تغذیه مختلط از گوشت و گیاه قدم اساسی به طرف تکامل برداشت.

اسلاید 36: ارزیابی تئوری دارویندر این بخش برخی از مهمترین انتقاداتی که به نظریه داروین منتسب شده است ارائه می گردد:توتولوژیک بودن نظریه داروین: داروین اعتقاد دارد در زمان، مکان و اقلیم خاص گروهی از جانوران که شایسته ماندن نباشند، حذف می شوند و آنهایی که شایسته ماندن هستند، حفظ خواهند شد.

اسلاید 37: ارزیابی تئوری داروینحال یک سئوال اساسی مطرح می شود و آن این است که :اگر بپرسیم کدام جانور است که حفظ خواهد شد؟ پاسخ این است : آن که شایسته تر است. و اگر بپرسیم کدام جانور شایسته تر است؟ جواب این خواهد بود: آن که حفظ خواهد شد.نتیجه این می شود که جانوری حفظ خواهد شد که حفظ خواهد شد.بنابراین نظریه انتخاب طبیعی هیچ گونه ضابطه و معیار برای تمییز جانور ماندنی از نماندنی و یا شایسته از ناشایست ارائه نمی دهد.

اسلاید 38: ارزیابی تئوری دارویندوم: اگر مسئله تبدل انواع، یک قانون کلی باشد پس چرا برخی از جانداران به نوع دیگری بدل شدند و برخی دیگر از همان جانداران در همان سرزمین بدون تغییر باقی ماندند؟به عناون نمونه چرا در تاریخ تکامل زیست شناسی برخی از افراد میمون نما به انسان تبدیل شدند ولی بعضی دیگر به جای خود باقی ماندند؟

اسلاید 39: ارزیابی تئوری داروینسوم: اصل انتقال صفات اکتسابی به نسلهای بعدی توسط وراثت امروزه توسط دانشمندان جنین شناس ابطال شده است.آنها در آزمایشهای خود، موردی مانند قطع عضو بیمار، استفاده و عدم استفاده از اعضا، را طی 22 نسل متوالی بررسی کردند؛ ولی هیچ گاه انتقال اکتسابی را نتیجه نگرفتند.تنها تغییرات موجود در سلولهای جنسی قابل انتقال به نسلهای بعدی است.

اسلاید 40: ارزیابی تئوری داروینتحقیقات صورت گرفته: مطابق نتایجی که از آزمایشهای DNA متعلق به یک انسان نئاندرتال متعلق به یکصد هزار سال پیش به دست آمده است، از نظر ژنتیکی، هیچ شباهتی با DNA میمونهای شبیه انسان که گفته می شد اجداد فعلی انسان هستند، وجود ندارد در حالی که شباهتهای بسیاری بین این انسان و انسان فعلی وجود دارد.

اسلاید 41: مکتب نئوداروینیسماین مکتب توسط آگوست ویسمان جانور شناس آلمانی بنا نهاده شد. وی انتقال صفات اکتسابی را به نسلهای بعدی مورد نقد و انکار قرار داد و سلولها را به دو دسته ژرمن( جنسی) و سوما( کالبدی) تقسیم کرد.از نظر ویسمان، چون سلولهای کالبدی پس از مرگ جاندار نابود می شوند، تغییرات اکتسابی توسط آنها به سایرین منتقل نمی شود و فقط تغییرات موجود در سلولهای ژرمن که در غدد تناسلی قرار دارند، اثربخش و قابل انتقال می باشند.آنها این ماده ی ارثی را جاودانی، غیر قابل تغییر و مستقل از شرایط محیطی می دانند.

اسلاید 42: نظریه موتاسیون یا جهشاین نظریه برآن است که دگرگونی های دفعی و ناگهانی ژن ها باعث تغییرات موروثی در جانداران می شوند.این نظریه توسط هوگو دوفریس گیاه شناس بلژیکی مطرح شد. او ادعا کرد که تغییرها به صورت دفعی و ناگهانی و از طریق ژن ها به نسل بعدی منتقل می شوند.

اسلاید 43: پیامدهای تئوری داروینالف- تعارض داروینیسم با خداشناسیعده ای از اندیشمندان غرب براین اعتقادند که تئوری داروین با خداشناسی در تضاد است زیرا آن را در تعارض با برهان اتقان یا هدف شناختی می دانند.خلاصه این برهان چنین است: ” جهان نمایان گر نظم هدفمند است، بنابراین باید پدیدآورنده آن طراح هوشمند یا مدبر حکیم باشد.“

اسلاید 44: پیامدهای تئوری داروینویلیام ریپلی متکلم و فیلسوف انگلیسی می گوید: اگر کسی در در جزیره ای برهوت یک ساعت پیدا کند، حق دارد چنین بیندیشد که موجودی هوشمند آن را ساخته است. طبق نظریه تکامل، ساختارهای ارگانیک امروز نیز بر اساس فرآیندهای صرفاً طبیعی ارگانیسم های بسیار ساده تر برامده اند

اسلاید 45: پیامدهای تئوری داروینعقیده تحول انواع به هر صورتی که باشد با اصل توحید و خداشناسی مخالفتی ندارد، چه نظمی بالاتر از این که پروردگار از یک موجود تک سلولی ساده، انواعی از موجودات متنوع و گوناگون را خلق کرده است.از سوی دیگر نظام آفرینش تنها به جانداران و گیاهان انحصار ندارد تا با تئوری تکاملی بتوان دست از تدبیر حکیمانه ی الهی شست. چگونه می توان با اصول داروینیسم، نظم در جهان بالا و سیارات را توجیه و تبیین کرد؟

اسلاید 46: تعارض با اشرافیت انسانداروین تکامل انسان را محصول تغییرات اتفاقی و تنازع بقا دانسته است؛ بنابراین حتی حس اخلاقی انسان که یکی از متمایزترین قوه های او به حساب می آید نیز از انتخاب طبیعی نشات می گیرد.والاس یکی دیگر از زیست شناسان برخلاف داروین مدعی است که انتخاب طبیعی نمی تواند ساختار مغزی قدرتمند انسان را توجیه کند؛ زیرا انتخاب طبیعی فقط می تواند به انسان وحشی مغزی بدهد که اندکی فراتر از مغز میمون باشد.

اسلاید 47: دیدگاه قرآن در این رابطهدیدگاه قرآن در این زمینه چنین است:1- انسان دارای دو ساحت سفلی و علوی است، بعد اول او را به بدی ها و زشتی ها می کشاند و بعد دوم هدایت گر انسان به سمت خوبی هاست، بنابراین انسان وقتی به مرحله کمال راه یافت ارزشمند می شود.2- انسان در تکامل این دو ساحت، دارای صفت اختیار و انتخاب گری است.

اسلاید 48: دیدگاه قرآن در این رابطه3- اگر اشرفیت ارزشی و اخلاقی باشد، شرافت ارزشی انسان، به افعال اختیاری او بستگی دارد.4- معیار حقیقت انسان، روح و روان اوست، نه جسم او، در این صورت، حتی اگر هم این انسان، از میمون یا جاندار دیگری به وجود آمده باشد، در شرآفت انسانی او هیچ تاثیری نخواهد داشت.

اسلاید 49: تعارض اخلاق داروینیسم با ارزشهای اخلاقییکی دیگر از چالشهای نظریه ی داروین تعارض آن با ارزشهای اخلاقی است. داروین در بعضی از آثارش، قائل به این است که هر کاری که بشر انجام می دهد طبیعی است حتی اگر ارزشهای اخلاقی باشد.

اسلاید 50: تعارض اخلاق داروینیسم با ارزشهای اخلاقیدر مقابل این رویکرد، بعضی دیگر از متفکران، تعارض مذکور را رد کرده و می نویسند: « ارزشهای اخلاقی، مربوط به عقل و روح است نه به جسم و تن؛ چون برتری انسان به عقل و خرد اوست باید در تبیین ارزشهای اخلاقی از نیروی اخلاق و خرد بهره گرفت و صلاح و فساد فرد و جامعه را با قیاسهای عقلی سنجید؛ نه این که کورکورانه قوانین طبیعت را که مربوط به موجودات نازل تر از انسان است بدون محاسبه در زندگی پیاده کرد.»

اسلاید 51: رویکرد اندیشمندان اسلامی درباره ی آفرینش انساندکتر سحابی و مهندس بازرگان برآن اند که نه تنها آیات مربوط به پیدایش انسان، تعارضی با نظریه ی تکاملی داروین ندارد بلکه اسلام دقیقاً با پیشرفتهای علمی، هماهنگی دارد.انها با استناد به ایه 33 سوره آل عهران بیان می کنند که: آدم از میان انسانهای هم زمانش به واسطه برخرداری اش از علم و تکالیف الهی، برگزیده شده است. بنابراین زندگی بشر دارای دو دوره است.

اسلاید 52: رویکرد اندیشمندان اسلامی درباره ی آفرینش انساندوره اول: مربوط به چندین میلیون سال از اوایل خلقت انسان است. در این دوره، بشر فقط شکل وهیکل انسانی را داشته اما هنوز دارای تشخیص و تمییز نشده است. بنابراین غیر مسئول بوده است.دوره دوم: به واسطه قدرت تشخیص و اختیار، مسئول و مکلف می گردد.

اسلاید 53: رویکرد اندیشمندان اسلامی درباره ی آفرینش انسانآیه ی 33 سوره ی آل عمران: ” ان الله اصطفی آدم و نوحاً و آل ابراهیم و آل عمران علی العلمین“از سوی دیگر می توان به آیه ی 11 سوره ی اعراف اشاره کرد که نشان دهنده تدریجی بودن خلقت انسان است.

اسلاید 54: رویکرد اندیشمندان اسلامی درباره ی آفرینش انسان« و لقد خلقناکم ثم صورناکم ثم قلنا للملائکه اسجدو ل آدم فسجدوا الا ابلیس لم یکن من الساجدین»ما شما را آفریدیم و سپس شما را شکل دادیم و سپس فرشتگان را گفتیم که آدم را سجده کنید، پس سجده کردند غیر از شیطان که از سجده کنندگان نبود.

اسلاید 55: بررسی نکات مهم از آیه مذکورالف) معنای کلمه ی خلق، ایجاد و تشکیل چیزی از چیز دیگر که قبلاً وجود داشته است می باشد.ب) کلمه ثم بر ترتیب زمانی، یعنی تقدم و تاخر دلالت دارد؛ پس شکل یافتن انسان، مدت ها پس از خلقت اولیه صورت گرفته است؛ در نتیجهف پس از خلقت اولیه انسان از گل و طی مراتب و مدارج گذشته، به هیکل و صورت کامل انسانی تبدیل شده است. در این مرحله، هنوز آن چیزی که باعث تمییز انسان از سایر موجودات است وجود ندارد. و آدم مدتی تحت تعلیم الهی قرار گرفته است و خداوند با علمی که به او آموخت او و نسلش را دارای تمییز و اختیار گردانید.

اسلاید 56: تقسیم بندی آیات قرآنی از خلقت انسان مجموعه بررسی ها نشان می دهد که آیات قرانی در زمینه خلقت انسان را می توان به پنج گروه تقسیم بندی کرد:گروه اول: آیاتی که از آن برای اثبات عقیده ی تکامل استفاده شده است. برای نمون:” و الله خلق کل دابه من ماء فمنهم من یمشی علی بطنه و منهم من یمشی علی رجلین و منهم یمشی علی اربع یخلق الله ما یشاء

اسلاید 57: تقسیم بندی آیات قرآنی از خلقت انسانو خداوند تمام جنبندگان را از آب آفرید؛ پس برخی از آنها بر روی شکم خود؛ ( خزندگان)، و برخی بر دو پا و برخی بر چهار پای خود راه می روند، خداوند هر آن چه بخواهد می آفریند.گروه دوم آیاتی است که آدم را نخستین انسانی که خدا آفریده و حوا را دومین فرد معرفی می کند که سایر افراد انسان از نسل این دو فرد می باشند.

اسلاید 58: تقسیم بندی آیات قرآنی از خلقت انساناین دسته از آیات برای اثبات عقیده خلقت مستقل مورد استناد قرار گرفته اند.نمونه:“ و هو الذی انشاکم من نفس واحده فمستقر و مستودع قد فصلنا ال آیات لقوم یفقهون“.منظور از این آیه این است که خداوند شما را از آدم آفرید پس گروهی از شما در صلب پدران یا رحم مادران مستقر می باشید و گروهی از شما در روز قیامت در گورها به ودیعت نهاده شده اید.

اسلاید 59: تقسیم بندی آیات قرآنی از خلقت انسانمعتقدین به تکامل، آیه را چنین تفسیر می کنند که مراد از نفس واحد، همان موجود زنده نخستین از موجودات تک سلولی است که تمام موجودات زنده از آن به وجود آمده و با ترکیبات و فعل و انفعالات، به صورت انواع مختلف جانداران و سرانجام به صورت انسان درامده است.

اسلاید 60: تقسیم بندی آیات قرآنی از خلقت انسانگروه سوم: که از آنها هیچ یک از دو عقیده را به تنهایی نمی توان برداشت کرد. و نیز می توان این آیات را به هر یک از آن دو نسبت دادنمونه: و الله خلقکم من تراب ثم نطفه و ...و خداوند شما را از خاک و سپس نطفه بیافرید و ...

اسلاید 61: تقسیم بندی آیات قرآنی از خلقت انسانگروه چهارم: آیاتی که بیان گر چگونگی خلقت افراد و سیر تکاملی هر فرد انسانی در آفرینش قطع نظر از منشاء خلقت انواع انسانی هستند.نمونه: ” و لقد خلقنا الانسان من سلاله من طین ثم جعلناه نطفه فی قرار مکین ...و ما انسان را از قسمتی جدا شده از گل آفریدیم، سپس او را به صورت نطفه درآورده و در قرارگاه استوارش نهادیم، سپس از نطفه، خون بسته و از آن پاره ی گوشت و از آن استخوان هایی خلق کردیم، پس آن گاه روی آن استخوان ها را با گوشت پوشاندیم و سپس او را با آفرینشی دیگر به وجود آوردیم.

اسلاید 62: تقسیم بندی آیات قرآنی از خلقت انسانگروه پنجم: آیاتی هستند که درباره ی مسائل مربوط به آدم، غیر از مسئله ی چگونگی خلقت او سخن می گوید.نمونه: ” و اذ قال ربک للملائکه انی جاعل فی الارض خلیفه“و آن گاه که پروردگارت به فرشتگان گفت که من جانشینی را در زمین قرار می دهم.

اسلاید 63: تاثیرات نظریات مرتبط با پیدایش انسان در تئوریهای سازمان و مدیریتتئوری وابستگی منابع: این تئوری توسط جفری پفر و جرالد سالانیک در سال 1978 ارائه شد.این تئوری موید این نکته است که محیط عامل اثرگذار قوی بر فعالیتهای سازمان است. پیش فرض اصلی این تئوری این است که: سازمانها از طریق محیط کنترل می شوند.

اسلاید 64: تاثیرات نظریات مرتبط با پیدایش انسان در تئوریهای سازمان و مدیریتتئوری بوم شناسی جمعیت سازمانیپیش فرض این تئوری نیز این است که سازمانها برای کسب منابع مورد نیاز به محیط وابسته اند.در هر دو تئوری این وابستگی قدرت زیادی به محیط می دهد.در تئوری بوم شناسی جمعیت سازمانی، فرض می شود که محیط یک سازمان دارای قدرتی است که می تواند از میان گروهی از سازمانهای رقیب، سازمانهایی را انتخاب کند که نیز محیط را به بهترین وجه برآورده می سازند.

اسلاید 65: دیدگاههای سنتی به مدیریت و ارتباط آن با پیدایش انسانفرض اساسی این مکتب این است که انسان منطقی است و افراد با انگیزه های مادی به کار می پردازندو فرصتهای فراهم شده برای خود را به طور منطقی بررسی می کنند و برای به حداکثر رساندن منافع شخصی به هر اقدامی دست می زنند.

اسلاید 66: دیدگاههای نئوکلاسیکها در مدیریتاین دیدگاه به عامل انسانی در محیط کار توجه دارد. فرض اصلی این رهیافت چنین است که انسانها اجتماعی و خودشکوفایند، فرد در محیط کار در جستجوی ارضاء روابط اجتماعی است و به فشار گروهی پاسخ می دهد.نمونه: تئوری X و Y : مدیر مبتنی بر مفروضات تئوری اول از محرکهای مادی استفاده می کند در حالی که در بخش دوم می تواند هدفهای فردی و سازمانی را تشویق می کند.

اسلاید 67: دیدگاههای مکاتب سیستمی و اقتضایینظریه پردازان این مکاتب بر این باورند که انسانها موجوداتی پیچیده و تحول پذیرند و نیازهای متعدد، متنوع و متغیری دارند.آنها گستره استعدادها و توانائیهای آدمی را قابل بهبود و توسعه می دانند؛ از این رو توصیه می کنند که مدیران و سازمانها باید متناسب با تفاوتهای فردی کارکنانشان، مجموعه متنوعی از راهبردهای مدیریتی و فرصتهای شغلی را برای آنها فراهم آورند.

اسلاید 68: دیدگاههای مکاتب سیستمی و اقتضاییدر دیدگاه اقتضایی بر اجتناب از اصول مطلق گرایی توجه می شود.

اسلاید 69: نتیجه گیری نهایی از تئوریهای مدیریت غرببیشترین تاثیر برتئوریهای مدیریت معاصر از فلسفه اصالت عمل نشات گرفته است.نکات زیر بسیار قابل توجه است:1- در نگرش فلسفی سعی می شود تا دو جریان فلسفی «فردگرایی» و «تجربه گرایی» تلفیق گردند.فلسفه اصالت عمل عمدتاً متاثر از نظریه تکامل داروین است و بر مبنای روشهای اماری نوین استدلال می کند.

اسلاید 70: نتیجه گیری نهایی از تئوریهای مدیریت غربدر این نگرش فلسفی به امور همیشه از دیدگاه عامل نگریسته می شود یعنی آن که شناخت ذاتاً با عمل پیوستگی دارد و باید به نحوی با عمل و فعالیت مرتبط باشد.در این نگرش به پیامدها و نتایج عملی اهمیت داده می شود. بنابراین ملاک معنی دار بودن یا بی معنی بودن، عملی بودن آنهاستاین دیدگاه بر این باور است که نهاد و خود هر انسان در طی فرآیند تجربه و فعالیت اجتماعی شکل می گیرد. یعنی ویژگیهای ناشی از فطرت انسانی انکار می شود.

اسلاید 71: عمل گرایی و عمل بر مبنای نیت از دیدگاه اسلام