بررسی تنوع گونه های درختی و درختچه ای در شرایط اقلیمی متفاوت ناشی از افزایش ارتفاع از سطح دریا

صفحه 1:
بررسی تنوع گونه های درختی و درختچه ای درشرابط اقلیمی متفاوت ناشی از افزایش ارتفاع از سطح دربا (در سری یک طرح جنگلداری دکتر بهرام نیا) ۱- دانشجوی کارشناسی الث نابع طبیعی, دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. 1-آزاده عبداله نژاد ۲۰- شعبان شتایی جویباری پست الکترونیک: 3000.0010 06۵۷ ۸۸206030001۳0۳63 1 ۲ : شیار گروه جنگلداری. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. پست الکترونیک: 5۵126606۷3۳00.00170 جهت دستيابى .به توسعه يايدار و همجنين حافظت از اكوسيستمهاى طبيعى و تنوع زيستى آنها لازم است نقش عوامل اكولوزيكى و تاثير آنها بر تنوع كونه اى مورد مطالعه قرار كيرد. برلين اساسببا توجهبه شرليط تويوكرلفى جنكلهاى شمال ايران نقش علمل ارتفاع از سطح دريا وبه تبع أن تغيير شرليط اقلیمی مانند بارندگی.دما و تبخیر و تعرق بر روی تنوع گهنه ای جنگل های شمال حلئز اهمیت حی باشد.به همین منظور اطلاعات درختان و درختچه ها از ۸ قطعه نمونه طرح جنگلداری دکتر بهرام نیا استخراج گردید. مقدار شاخص‌های تنوع گونه ای برای هر قطعه نمونه براساس تعداد درختان مورد محاسبه قرار گرفت. مدل رقومی زمین با قدرت تفکیک ۱۰ متر. با استفاده از نقشه توپوگرافی ۱:۲۵۰۰۰ منطقه مورد مطالعه تهیه گردید. نقشه‌های بارندگی, دما و تبخیر و تعرقبا استفاده از مدل رقومی زمین وبا توجه‌به فرمول دکتر بیرودیان حوزه قره سو مورد محاسبه قرار گرفت. نتلیج لین تحقیق نشان دادبا افزليش ار تفاع از سطح دربا که‌با کاهش میزان تبخیر -تعرق افزلیش میزان بارندگی و کاهش دما همراه است. بر میزان تنوع گهنه ای درختان در سطح ۰.۵ به طور معنی داری افزوده می شود. مقدمه: در سال‌های اخیر در محافل محیط زیستی جهان دو موضوع تنوع‌زیستی و تغییرات آسب و هوایی به عنوان مسائل اصلی محیطزیست شناخته می‌شوند. تنوع‌زیستی به عنوان گنجینه زیستی یا بانکی از داده‌های زیست شناختی در نظر گرفته می‌شود و شکل‌های متفاوتی از زندگی و فرم‌های رویشی در سطح کره زمین را نشان می‌دهد. تنوع‌زیستی یک مفهوم سلسله مراتبی است و باید در سطوح مختلف در نظر گرفته شود و عموما شامل سه سطح ژنتیکی, گونه‌ای و بوم‌س‌ازگان می‌باشد (اجتهادی و همکاران؛۱۳۸۸). تنوع گونه‌ای با تاکسونی 061 ۷28 ‎(Maarel E, 2005‏ سطح ميانه نظام سلسله مراتببی تنوع‌زیستی است و به بررسی تنوع گونه‌ها اعم از گیاهی یا جانوری در نواحی خاص,. می‌پردازد. غنای گونه‌ای یکی از معیار های اساسی تنوع منطقه‌ای است. تاثیر غنای گونه‌ای بر تنوع کاملا مشخص است چرا که در مقایسه دو جامعه. جامعه ای که تعداد بیشتری گونه داشته باشد تنوع بیشتری نیز خواهد داشت.یکنواختی چگونگی توزیع فراوانی افراد را در بین گونه ها نمایش می دهد (اجتهادی و همکاران,۱۳۸۸). از آنجایی که تنوع یکی از مهم ترین فاکتورهای ایفای نقش های جنگل است بنابراین شناخت ,حفظ و مدیریت آنن در طراحی جنگل بسیار ضرورری می باشد(9 99 28۳168508,1)),پستی بلندی ها به خصوص تغییرات ارتفاع می توانند بسیاری از عوامل محیطی را تغییر دهند. از بین عوامل توپوگرافی, عامل ارتفاع از سطح دریا به دلیل تاثیر در اقلیم منطقه و تشکیل نواحی اقلیمی بر پراکنش گونه‌های گیاهی نقش موثری دارد و باعث ایجاد تنوع گونهای خاص در هر احي-ه اقلیمی می‌گردد ‎(Magurran,2004)‏ از آنجايى كه جنكل هاى شمال غالبا كوهستانى مى باشندء بررسى تاثير عامل اكولوزيكى ارتفاع از سطح دريا و اقيلم ناحيه اى در تنوع كونه اى و آميختكى داراى اهميت خاصی می باشد.(شعبانیان؛ ۱۳۷۵) ۲-مواد و روشها: ۲-۱-منطقه مورد مطالعه: سری یک طرح جنگلداری دکتر بهرام نیا (شصت‌کلاته گرگان) در عرض جفرافیایی تا شمالی و طول جغرافیایی تا دقيقه شرقی قرار دارد. کل مساحت سری ۱۷۱۴ هکتار و دارای ۳۳ پارسل می باشد. میزان ارتفاع از سطح دریا از ۲۲۰ تا ۱۰۱۲ متر متغیر است. میزان شیب منطقه بین ۰ تا ۸۰/ متغیر می باشد. خاک منطقه عمدتا از نوع قهوه‌ای و قهوه ای خاکس‌تری و میزان بارندگی توسط سالیانه آلن ۶۴۹ میلیمتر می باشد. از نظر تیپ جنگل بیشترین سطح منطقه دارای تیپ ممرز-انجیلی است. تهیه اطلاعات زمینی: اطلاعات درختان و درختچه‌ه ا برای محاسبه شاخص_-های تنوع گونه ای از اطلاعات قطعات نمونه طرح تجدید نظر دوم سری یک طرح جنگلداری دکتر بهرام نیاء با شبکه آماربرداری ۲۰۰۶۱۵۰ متر. سطح قطعه نمونه ۱۰ آری و به تعداد ۵۱۸ قطعه نمونه استخراج و محاسبه مقادیر شاخص‌ها با این اطلاعات. براساس تعداد درختان در نرم‌افزار ‎Ecological‏ ‎Methodology‏ انجام شده است. ن با قدرت تفکیک ۱۰ متره با استفاده از نقشه ال رقومی زمي ۰ توپوگرافی تهیه گردید و به هشت طبقه ۱۰۰ متری تقسیم بندی گردید. با استفاده از مدل رقومی زمین و فرمول های شدت بارش, دما و تبخیر تعرق دکتر بیرودیان مربوط به حوزه قره سوء نقشه های بارندگی, دما و تبخیر و تعرق در محیط 29)تهیه گردید. نقشه شدت بارندگی به ۶ کلاسه ۱۵ میلی متری, نقشه دما به ۶ کلاسه و نفشه تبخیر و تعرق به ۷ کلاسه ۱۰ میلی متری تقسیم بندی شد. سپس مقادیر شاخصهای تنوع گونه ای در طبقات مختلف از طریق تابع استخراج آمار ناحیه‌ای در محیط 0615 استخراج گردید. تجزیه و تحلیل‌های معنی داری: برای بررسی اختلاف معنی‌داری مقادیر شاخص_های تنوع گونه‌های درختی و درختچه‌ای در هر یک از پارامترهای ارتفاع از سطح دریاء شدت بارش. دما و تبخیر و تعرق از آنالیز واریانس ۸۵0۸و آزمون دانکن. در سطح احتمال ۹۵ درصد استفاده شد. نتایج: حداقل ميزان حداکثر میزان. میانگین شاخص های تنوع گونه 1 اخص های تنوع گونه گ ‏ شاخص شاخص شاخص شاخص خنای بلندای گونه ۱ ۷ ۳۴ رم ‎“ayy eo‏ ۳۴۴۷۵ ‎gt‏ شاخص ناهمگنی شانن-ویثر ۱ . ۰.۰۶۴۵ ‎yory‏ ۱۶۲۶۸۱ خر با میلگین ساخص‌های نع وهای oS ميلكين شاخص هاى تتوع كينداى 25 میلکین شاخس نوع گنای 1 ‏امعد‎ VFO LS tke 1 rs wal ميلكين شاغس هاى ننوع كونه أ 3 5 2 5 1 5 ° —eb——ab—_b——»____,- ‏قاچ‎ ۵۲۲۵۵ ۲۹اه ۲۹۲۵ ۲۴۰ ۲۴۴۱۵ ۲و ۱ طیقات شدت بارندگی بر حسب میلی متری ° بحث و نتیجه گیری: - از نظر تاثیر ارتفاع از سطلح دریا بر میزان تنوع گونه‌ای. می توان اینطور بیان نمود که اقزایش ارتفاع از مسطح درا باعسث تغییرات اکولوژیکی همانند کاهش فشار هواء رقیق شدن ‎gel‏ ازدیاد اشعه فرابنفش, کاهش درجه حرارت» تغییر نوع و میزان بارندگی(افزایش تا یک حد و بعد کاهش لن).کم شدن رطوبت مطلق هوا و نوسان رطوبت نسبی هوا خواهد بود. همچنین باعث کاهش دسترسی و تاثير عوامل انسانی می‌گردد. که این عوامل بر تنوع گونه ای درختی و درختچه ای موثر است. در این تحقیق نتایج نشان داد با افزایش ارتفاع از سطح دریا بر میزان تنوع گونه ای افزوده می‌شود که با نتايج تحقیق مومنی مقدم (۱۳۸۱) همخوانی دارد. افزاینش شاخصهاى غناى كونهاى و ناهمكنى با افزليش ارتفاع از سطح درياء بانتايج حسينى (۱۳۷۹). کیماسی (۱۳۹۱) فلاح جاى و مروى مهاجر(۱۳۸۴ و (2007) 021013 مغايرت دارد.با توجه به اين كه منطقه مورد مطالعه جزء جنكلهاى ميانبند شمال محسوب مى شود و حد ارتفاعى منطقه بين ۱۰۰۰-۲۲۰ متر ارتفاع از سطح دريا مى باشدو عموما افزايش ارتفاع در جنكلهاى بالابند و سخت شدن شرايط اكولوزيكى موجب كاهش تنوع كونه اى ميكردد. علت افزليش میزان تنوع گونه‌ای در ارتفاعات بالا در لین تحقیق را می‌توان کاهش دسترسی و افزلیش میزان نزولات کاهش نسبی دما و تبخیر و تعرق عنوان کرد. - در رابطه با ارتباط تنوع گونه ای با عامل بارندگی می توان این طور نتيجه كرفت كه در ۴۴۰-۴۱۵ میلی متر بارندگی که مربوط به ارتفاعات بالاتر جنگل ها می باشد بیشترین میزان تنوع را دارا می بيرى نمود كه ميزان بارند به ايش تنوع كونه اى ت كننده باشد و عوامل دیگری چون درجه حرارت هوا و تبخیر و تعرق نیز بسیار حلتز اهمیت است. براساس نتایج این تحقیق در ۴۴۰-۴۱۵ میلیمتر بارندگی در دماهای پایین ۱۱۶ تا ۱۳ قرار دارد. همچنین میزان تبخیر و تعرق در این منطقه حداقل است.که مجموعه ی این عوامل باعث افزايش میزان تنوع گونه ای شده است(مروی مهاجر»۱۳۸۵). 10-Van der Maarel E. 2005 Vagetion ecology. Biackwell Publishing. -canisson, M1999. Method for integrating planning of timber production and biodiversity: case study. Journal of Forest Research, 29:1183 1101 T2-Noss, RF, 1999, Assessing and monitoring forest blodversty: A suggested framework and indlestors. Forest ecology and management, 113: 195-146, 13-Magurran, A. £2004, Measuring biological diversity, Black well Publishing. UK. 256pp. ‎M, Montano, F. Pigues, J, and Rotana, J-2007 Overstory structure and topographic‏ ام ‎rations determing divarcly and abvadance of understory shruy epocies in taperature forest in‏ ‎Central Pyrenees (NE Spain). Forest Ecology and Management 242:291-997‏ ‎ISekrebs C.J (1999), Ecological methodology. Ed. Addlson-welsey Educational publishers, 6-Ludwing JA and Reynolds |. F-(1908). Statistical Ecology. A primer on methods and computing, John Wiley & Sons, ‎T7-Maguran AE. (1996) Ecological diversity and its measurement, Chapman & Hall ‎{G-Smith B. and Wilson J.B. 1996, A consumers guide to evenness indices Oikos 76: 70-02 ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎