بررسی قاعده لا ضرر و لا ضرار

صفحه 1:


صفحه 2:
3 yr 

صفحه 3:
ad 4 2 ا اا 0 نفي ضرر بدان استناد کرده اند. این قاعده بد: ی احمد نراقي- میر فتاح مراغه ايي , شیخ انصاري و دیگرا 3 11 ا ا ا ‎Coo] eee‏ ا ‎٩‏ ‏مقدس اسلام است. اين اصل امْتتَاعَي بوده و حكم شرعي راار ظر معامله اي كه موجب ضرر باشد برمي دارد. حديث لا ضرر و لا ضرار 1501 rts Pes ern co Fea er See Pes ۱ ‏ا‎ ‏رساله اي را با نام « بداع الدر في قاعده نفي الضرر» در خصوص این اصل‎ ۱ ee re res ie) en ever aber ‏ا‎ | ‏پل‎ repre ts) Be ease cele Sey 

صفحه 4:
OY ae al "اصل لا ضرر و لا ضرار از قواعد فقهي عام است كه بر ب ‎oer ire] 6 ei een eee) ee ines Pee‏ ۱" ‎SG cl eeeerrs o bee UPee perre‏ جندب» است که در دیگر روایات نیز بدان اشاره شده | ‎Be | 0) Se ger owe er Pere pee Pe Io‏ ار مورد توجه قرار مي كيرد. ا ا ۱ ‎a ae ps pe igs ale? jl on ne pe 521 pie‏ رساندن به زندگي فردي و اجتماعي انسان است. ا ل ال لاوا ااا ا ا ال ‎UL‏ 2 ل ا ا ا ل مدني بر قاعده تسلیط حکومت دارد که از دیدگاه فقهي « ضرر» هم شامل « مال» و هم شامل « نفس» مي شود. بدين ترتيب از آنجايي كه خودكشي اللا الالال الا بر اساس این قاعده هر چيزي که به بدن ضرر برساند حرام است. 

صفحه 5:
م۱ 7 مرد انصارى شكايت او را نزد بيغمبر برد كد و دختران او ال ارا ال ‎tre‏ ا ا ‎Ce Ce‏ درخت را بفروش. گفت: نمی فروشم. گفت: بجای آن ۱۰ درخت « ‎ae eee)‏ ۱ ‎ey eee a Seen‏ رو ‎meee‏ ا ‎ee Sew‏ لت ‎bee one)‏ ‎Cte eae eae ITE SW Pee ene‏ 

صفحه 6:
مزا یلثوی مرت ,۰ ۱ متعدى مى ياشد. ۲ "ضرار مصدر باب مفاعله ( ضاره. يضاره. مضاره و ضراراً ) به م ‎eee‏ 0-00 اجازه نمى دهد كسى درصدد آزار و زيان ديكرى باشلا ‎ESE sy)‏ ل ل 00 از اين رو يبامبر اكرم به سمره فرمودئد: أنت رء دیگران می باشد. "در بیان معنای لغوی آن باید گفت: ‎ns ee ee See ae eee‏ 000 ا ل ‎rere ne‏ ۱ ارو ادص وت *- ضرار یعنی زیان رساندن به طور عمدی و ضرر اعم است از اينکه عمدی باشد یا غیرعمدی 

صفحه 7:
موم رو امن ۰۰ ‎aes ee beg Pe‏ و حیثیت است و ديگري ضیق و تنگا سوء حال ‎J Be es oe ore a ee OL a ay‏ ا ‎ea. ae errr er eae‏ ‏يا حيثيت يا بر حقي از حقوق انسان وارد آيد و سبب دشواري و ۳ ‏ا مر 1°- ضرر هاي حقيقي: مانند ‎A jl soins L Sle yluil aS gual‏ خود را از دست بدهد. *- ضررهاي اعتباري: مانند ضرري که از ناحیه سلب حفي از حقوق بر انسان وار: آید. ‎EP‏ اب را ضرر کرده. ‏کت ۳ 

صفحه 8:
avon "در مباني حقوق اسلامي اصلي وجود دارد که بر هیچکس حق ندارد در ابقاي حقوق خود ( آزاد: ‎causl ongsds dijs ypu‏ ۱" ‎L pear jpo yoru g cul‏ 19,6 > )69,6 ‎Deed eed eC See aed ee ee‏ ۱ ‎ed‏ 2 ۳ as *1- سوء استفاده از امكانات باد آورده جهت آسيب رساني يا اسراف و اتراف كالا ها و خدمات. ‎LOS aL aia a‏ ا ا ا رن ۰ ۱2 ‏زا‎ 9 yrsiuss! cudginss yh pj yids -P ‏اباليكري كه فرضاً فك ر كردن باعث تحليل قواي انساني مي كردد.‎ 0 ‏ا ا اا ا ال‎ ۱ RRA ‏بصورت نفریظ با این عنوان که انستان‎ 

صفحه 9:
لا ضرارها: Ce a trl sei Or eave ee ew Ry eseget ‏ل ال‎ yiwlil Lb 5 Vols sl orc ‏رانت خواري و سفته بازي به قبمت پرداخت هرینه‎ -1 azol> JL .Jlal abo laws sylas 5 529 sl 2- دل شکستن فرزندان خانواده هاي کم بصاعت و بی بضاعت با تجقل زو 3- رفت و آمدهاي سفرهاي فوق سنگيني از مالهاي باد 20 3 شیرازه خانواده هاي در ی ل ا ل 01100 ‎Pe ot] TP |‏ ا ‎Cee s,s] Oe eee‏ ‎Glas! 39> §> Sisk 29> JM> JL b i> oS aa >‏ کند که موجب آزار فاحش خود و با دیگران گردد. آمید که اين امر اكر از نظر فرهنكي قابل قبول است در جامعه بشري قانونمند گردد 

صفحه 10:
ره قاعده نفي ضرر دامنه گسترده اي دارد و انواع ضررها ا ا ل ی ثبات حقي شرعي براي افراد یا جامعه نیز شاه ‎TES He ren ear‏ Sen aden a el Dene ‏ا‎ Ee) ۱ Ee peer) Fie rere] Pr Pee eee ar el ae eee | er ea ۰ ee a 0 OO) oa oie OEE OL ey OF] Wle eC ps a ron Fears | Per] Pe Peper rome ee ree ۳7۳ 01 ‏الكو اواولا‎ Et eee ier ener er eee er eee eens 7 Oa er ‏نفي ضرر درصدد حفظ سود و يا تضمين‎ ‏7ل ا‎ 0 3511011100 erciters ‏مین خسارت هاي وارد شده و جبران‎ ۳ no ‏زيان ها نمي باشد و موضوع 000 خسارت ها را از‎ ... ‏سایر قواعد و احکام فقهي مانند قاعده ضمان اتلاف, و احکام دیات و‎ باند به دست آورد 

صفحه 11:
‎Ps‏ 110010 تمام ابعاد و ويزكي هايش مي توان از ديدكاء ‎el ale dad‏ ار ‎er‏ ره ااا اا ا 0 “در فقه اسلامي علاوه بر ذليل عقلي به آباتى آر 0 | قاعده استناد شده است. از جمله در بك آيه خداوثلا ‎Cras Res errs mr em i eevee)‏ ترك انفاق متعارف به مادرء که منتهي به 3 ‎IC ey‏ منع کرده است. چنان که در آیه دیگر نگازنده و گواه در داد و ستد را از رساندن به طرفين معامله منع كرده و لشتهادت و كتابت بيش از كمتر از 1( او 77 و زا ‎recse)‏ ۱ ‏“در فقه اسلامي از روايات بسياري نيز براي اثبات اين قاعده استفاد ‎PC pee ere pees ha Pe‏ ی ‎(3S es oe ree rotor eee er os Pa UI‏ ‎ee |‏ اك رب سا رساني هستي و ضرر و زياني بر مومن روا نیست. و نیز در روایت دیگر است که ‎Fo bore Etter eee Se rene Fd ernie Ceol fe reamed Fe) ee Oe‏ او ‎eter Pirie Wee Seep re‏ ‏"از مفاد آیات و رواياتي که در خصوص نفي ضرر وارد شده متخصصان علم ففه قاعده كلي نفي ضرر را استنتاج و قلمرو أن را تعيين كرده اند. ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 12:
ره PCS OR Sr err) Cee me Ae) ‏داراي ويژگي هاي خاص ي است که به يك‎ ‏کنیم. يكي از ويژگي هاي قاعده لا ضرر‎ بر اساس قواعد و احکام است ۲۰۰ 5 ‎Lo‏ 25199 ام ا ا ‎L‏ ‎js asl> 51 orlaiwl n£9i olS pm Jlio sly f2jlu no‏ باعث ضرر و زیان به همسایه گردد آیا به استناد قاعده ‎Per ee er ee roe eel eas eee eee peeres‏ استفاده ضرري منع مي شود. ويژگي حکومت و تقدم نفي ضرر بر سایر قواعد و احکام. قلمرو قاعده تسلب محدود به جايي مي سازد که براي دیگران زیان ندان ۱ از اين رو در مثال مذكور جون قاعده تسليط فقط در محدوده foley ‏ل ا ا ا‎ ee eee aed است و در نتيجه. صاحب خانه حق ندارد استفاده از حقوق ‎cul‏ >39 لاا ا 0 

صفحه 13:
روز ‎a Ney epee‏ قاعده نفي ضرر يكي از قواعد بنيادي تدوین قوانین به ویژه قوانین اقتصاد و در فقه اسلامي درستي و نادرستي احكام و ‎coor eT‏ ا ا ل ا ا 0 رو هر حکم و قانوني که باعث ضرر و زیان به ۱ ۱ احکام سازگار با آن مورد تأیید قرار مي گیرد. بنا قاعده نفي ضرر مي تواند زمینه هاي لازم ‎ee ee ee eeed een Pee ee‏ ۳ با روح عدالت اجتماعي سازگار سازد. برا توضیح مطلب ‎a‏ 92 2,90 0 roe) Ceres Peet reed حقوق محیط زیست 

صفحه 14:
حون وال وخارت , ‎on‏ “كليه قوانين و مقررات مدني درباره كسب و كار» برداري و ... در اسلا 1 است و قابليت اجرايي ندارد. براي مثال ا متصرف است» خواه ‎aul, 9 pai‏ و ‎epee‏ 7 ‎Ses Seer‏ ‎real GL S9 ahs re 9 <Sjlaic a> cule, a bog ptte‏ “هم جنين در حقوق تجارت از آن جا كه صحت تجارت در اسلام رضايت در طرف مبادله بستكي دارد و ضرر و زيان هر بك از موجب نارضايتي است. در فقه اسلامي با استفاده از قاعده نقي ضرر ‎ees) eee ee bene) eer mel eS See bey‏ ۱ كرفته شده است تا اكر بخواهد بتواند به طور يك جانبَه قرار ذاذ تجارق ۱۳ 

صفحه 15:
Vr اصل نظارت بر استفاده بهينه و منطقي از مواهب طبیعت» اساس مقررات حفاظت از محيط زيسته را تشكيل مي دهد و اين اصل بر اساس قاعده نفي ضرر تدوين كرديده ا ‎g‏ ‏يكي از اصلي ترين مباني تدوين مقررات 0 iran lat aa de ۳۲ ‏«هر كونه فعاليت هاي امتصادي د‎ ‏لاحر را دون‎ re > ا ل 2 ل 

صفحه 16:
تسرك راى الحا سنت ‎le‏ "از مهم ترین ا ا امنیت اقتصادي است, که مي تواند جامق زار ترکت ۳۳۲۲ معقول باز دارد و در بعد سياسي و اجتماعی انار ‎ee ee‏ رک ۲ ‎et Se Oa es ee‏ اقتصاد و رشد و توتسعه مي ‎SS IRS‏ ‎a, crnd pb eloi Ly rxuJgi Jolge aor‏ سر ‎Pot A ro) Pree Bree Bel ee eee re ee) Cee einen) Pee)‏ كه قاعده نفي ضرر زيبا ترين تابلو براي ايجاد امنيت اقتصادي و بزرگ ترین عامل براي ۲ ا ل ل 0 ‎aR eer ee es‏ گت را تحقق رشد و توسعه يايدار در كشور است. 

صفحه 17:
وم ی سس و لا 1- اخبار از حکم واقعي الهي, به عنوان تبلیغ رسالت “2- انشاي حكم قضاييء در مقام فصل خصومت. > rire gp oa pe ‏"امام خميني براي روشن شدن دیدگاه فرد چند نکنه را بادآور مي شود:‎ 01 “الف) نبوت و رسالت: بر اساس اين منصب به تبليغ احكام الهي مي برد «ب) مقام حکومت و سیاست: پیامبر» ولي و پيشواي جامعه اسلامي از لاع ار است. ( أيه اطيعوا الله و اطيعواالرسول و اولي الامر منكم ) و آبه ( هآ ل ات و الوا واو لال 111 1 اشارت دارند. ‎PCF a‏ ا ل ‎ES ee ea ee‏ 0 70 “آيه شريفه: ( فلاوريك لا يومنون حتي يحكموك فيما شجربينهم... ) به اين منصب اشاره دارد. Tar Pree PC, Fe Pe ۱ event mew IPOS fein Fc ares A oy ‏اين رو امام بر آن مي شوند معياري براي شناختث حكومتي از غير آن آارائه دهد.‎ 

صفحه 18:
Bee SPU ye eel ey Sep BC ed 1295 oy Ll ‏مطلب اساسي‎ 1- مبناي حكم حكومتي: حكم حكومتي از مقام ا ا ا ‎On CE RC‏ و از ل ‎eer) PY 4‏ احكام شرعي واجب است. 3- براي بازشناسي روايات حكومتي از ديكر روايتها معياري را ياداور شده كه براي فقيه در مقام بهره وري از روايات و كاه اجتهاد بسيار كاربرد دارد. ۱ ضرار ) به معنى نعى ی یی هر 

صفحه 19:
15 ome alg 'مقدمه نخست: Ly cane seed eats hee Sines : ‏پيامبر و رسول است. همه احکام خداوند چه بزرگ و چه کوچک‎ - ‏است. عهده دار امور سیاسی مردم و اداره , مانند حفظ مرزها. بسیج سپاهیان,‎ ۳ ۱ ‏فصل خصومت و حکم میان طرفهای دعوا می پرداژد‎ "بیان اين نکته لازم است که وظیفه پیامبر در مقام نخست. تنها یادآوری و ابلاغ الهی است و : ‎Se‏ ‏"مقدمه دوم: ا ل ا ۱ حکم و قضاوت ‎St) ne Pa‏ | ۰ ۱۰ ‎cat eos CL A Sec ee SS EO See eed cae rela eS)‏ و قضاوت پیدا شد و در نتیجه. وظیفه آنان نیز. ویژه تبلیغ و بیان احکام الهی بود. 

صفحه 20:
سرا با جستجو در روایات به نمونه های بسیاری ازسلطانی پیامبر می خوریه آن حضرت به سباهيان و ‎٩۳ Cee nee‏ ‎wh‏ Bree re oleae nee ey جمله لا ضرر و لاضرار به عنوان حکم سلطانی بر ا ا ا ال ‎Sete‏ : ا ل ‎Fae‏ ‏حكومت اسلامى. حق زيان رساندن به يكذيكر را ندارند. ‎ea aCe ele aE‏ ا ا ا ‎SCAU Is ee nS SS‏ ا را ل 00 3 ی 3 ‎ir eR P Orne e eB ewe eC soo‏ ۱ مردم سازگاری ندارند و...جلوگیری نماید همانگونه که در مسیر خیابانها قرار گرفته اند و سیب كندى رفت و آمد و در نتيجه وارد آمدن زيان به جان و مال مردم مى شوئد ببردازند. ‎ ‎ 

صفحه 21:
ری نتيجه كيرىة ال ۱ ‎aaa‏ ۲ آن که و ‎Nes SS Rs RS ye ed ie Eee‏ ‎CIN e YL res Re Cnet ea cee‏ جامعه نباشد. و بر اساس فعالیت های اقتصادی سرمایه داری در قالب تشکل هاى أن منظور ايجاد نرخ هاى ساختكى و زيان بار در نظام اقتصادى اسلام ضررى محسوب شد واممتوع اناا ‏از ‎ 

صفحه 22:
تلا به موجب نظر امام اصل لا ضرر امر ى حكومتى و اجرايى و Se Cae OCR a ‏ا‎ imag 5 ‏حاکم اسلامی مردم را از هر گونه زیان رسانی. دیگران باز‎ ‏ا‎ 

صفحه 23:
31 ملع واعر: 0 ‎rere nC‏ ا ل 1 ا ل ‎Wh ae‏ الل دانش: ۰۱۳۷ ۵- جعفری لنگرودی. حقوق اموال محیط تهران. کتابخانه شخ دا ی ‎re] 2100 aka‏ تهذیب الاصول. _(رسائل) ج۲-۳. ‎aera ee nes cae‏ 

صفحه 24: