صفحه 1:
صفحه 2:
و
بررسی مدلهای اندازه گیری tie
0 2
۱ هادى ابراهيم خانى 3 y ١
دانشجوی ارشد دانشگاه صنعتی مالک اشتر
Yer ۴
م3 عمق ۵
صفحه 3:
" مفهوم ه فکری
* سرمایه فکری به عنوان یک مزیت رقابتی
* اجزاء مدل سرمایه فکری
* رویکردها و روشهای اندازه گیری نامشهود ها
* تشریح چند الگو
صفحه 4:
م4 مفهوم سرمايه 3
8 فکری برای اولین بار توسط گالبرایت
Jly 52 (Galbraith) 1969 کب شد.پیش ازان پیتر دراکر واژه
nory IWS a ly «utils yl Syl
تعریف ساده:سرمایه فکری عبارت است از on Neu: ارزش Bib رگرو ارزش
0 دارائی های یک شرکت.
به فكرى فراييد.ها وبدازائي هابى هسعتد كه معمولا در
اين اير ا
00
اغلب سرماب ادف با دارائی تا ملموس د /می وک
در حالی که ۳ تعریف تسازمان همکاری و تن وق شرمایه
نله نههنوآن یک مترادف بلکه بعنوان یک زیر مجموعه لالگاه عمومی داده oe
نایک کلب و کار درژنظر گرفته می شود.
7
S و
صفحه 5:
fo
۳۹
+
۳۹
درون سازمانى +
١ 0,
برون سازمانی
هدف از آن در دسترس قرار دادن اطلاعات
سرمایه گذاری های موجود و بالقوه سازمان
بلند مدت است.
برای پیش بینی رشد آینده و برنامه ریزی های
صفحه 6:
egy یک بت
“te نز
رقابتی aati
طرفداران ard امي داتس ت مى
تواند پیروز یک نبرد onl, باشد تن دارای
دانش مناسب تر از رقبایش باشد /
Guile يى متهوكوب مزيت رقا 8 ات را"
تابع اثرات یف جويى در مقياس و قلمرو است.
دانش
انش َه آسائ شط 7 9
8 و
صفحه 7:
م9 a مدل سرمایه فکری
lead 5 3 م9
9 * سرمایه ساختارى/شازماتى
* سرمايه رابطه اق/مبتتثرى
ai ۹
پوندت(2000):سرمایه سازمانی را به عنوان دانش نهادی 2
شده متعلق به سازمان مى ذاتد كه در يايكاه دادم ,
هاءدستورالعملها و غيره ذخيره مى كردد
روس و همكاران(1997):سرمايه تقار عاتن عبارت است از
هر آنچه در شرکت باقی می ماند پس از آنکه کارکنان به /
هنكام شب به خانه ميروند. a
بركينك(1996):سرمايه ساختارى شامل دارائى هاى زير
ساختارى مثل تکنولوژی فرایندها و روشهای کاری و نیز
| دارائی فکری نظیر دانش فتی مارکهای تجاری وحق ثبت
,محصولات می شود.
صفحه 8:
وفاعق 2 ۰۵ م
ای
5 a
: ازه كيرى نام a
هه ظ 7 | 4
/ مق
صفحه 9:
DIC=Direct Intellectual Capital) psiimo فکری “ei
ay a
عبارتاند از براورد ارزش پولی داراییهای
نامشهود يا سرمایه فکری, به وسیله شناسایی
عناصر مختلف تشکیل دهنده آنها. طبق اين
روشها یک بار ارزش عناصر به صورت تک تک
محاسبه میشود و سپس مجموع ارزش طبقات
مختلف آنها بیانگر آرزش دارایی مربوطه است.
زمانی به کار برده می شود که اجزای مختلف
دارایی های نامشهود قابل تشخیص باشند و
مستقیماً ارزش گذاری شوند.
صفحه 10:
۱۸۵۱۷۱۶۱۸۵۲۷۵۲ حال سرمایه بازار(6۵011۵1123100 si
SS a
محاسبه كردن اختلاف بین ارزش بازار شرکت
(برمبناى قيمت بازار سهام) و حقوق صاحبان
سهام تعدیل شده از بابت تورم يا بهای
جایگزینی, به عنوان ارزش سرمایه فکری یا
داراییهای نامشهود در نظر گرفته میشود
زمانی بکار برده میشوند که تفاوت بین جمع
مبلغ سرمایه 9 ارزش دفتری(دارایی
خالص)سهام داران قابل محاسبه باشد.
yy
صفحه 11:
روش بازده دارایی (ROA)
محاسبه میانگین سودهای قبل از مالیات چند سال شرکت و
تقسیم آن بر میانگین دارایبهای مشهود شرکت در آن سالهاء
نتیجه این محاسیه را نرخ بازگشت داراییها مینامند که بعداً با
میانگین صنعت مقایسه میشود. تفاضل این دو رقم, در
میانگین داراییهای مشهود ضرب میشود تا میانگین درآمدهای
فتالاته خاحل .از دازامهای نامشهؤة به دست آيد<بعة اب
میانگین درآمد به دست آمده, بر میانگین وزنی هزینه سرمایه
يا نرخ بهره, تقسیم میشود تا از این طریق برآوردی از ارزش
دازاییهای نامشهود با پیرجایه فکری به,دست آید.
زمانی بکار برده می شوند که دارایی های مشهود و رشد
مالی سالیانه با متوسط صنعت قابل مقایسه باشند.در اين
روشها میانگین درآمدهای بالاتر,برای برآورد ارزش دارایی های
نامشهود به کار برده می شود.
صفحه 12:
(SCI bial I5 69g
این روتقنها من هبتان, قنانسانی عناضر ملق بدازاييهاى
نامشهود پا سرمایه فکری و شاخصها و مقیاسهای په دست
آمده براساس کارت امتیازی و گزارش آنها به صورت
گراف, استوارند. اين روشها شبیه روشهای مستقیم سرمایه
فکری هستند و تنها تفاوتشان این است که در روشهای
کارتهای امتیازی, برآوردی از ارزش پولی داراییهای
نامشهود یا سرمایه فکری صورت نم ىكيرد
زمانی بکار برده می شود که اجزای مختلف سرمایه فکری
معین بوده بتوان لن را بر حسب کارت امتیازی و يا کارت
گراف منعکس کرد.
صفحه 13:
مزایانبه آسانی در هر سطحی از سازمان کاربرد دارند
و در مقایسه با محاسبه های مالی,تصویر جامعتری از
ارزش سازمان ارائه می دهند.زیرا این روشها یک
رویداد پا گزارش را دقیق تر اندازه گیری می کنند.پس
از اقدامهای مالی محض دقیق ترند.
معایب:از آنجا که شاخص های این روشها وابسته به
قراین و طبق سفارش هر سازمان تدوین می
شوند,مقایسه عملکرد بین سازمانی را بسیار دشوار
می سازند.وچون این روشها جدید اند به آسانی توسط
شرکتها و مدیرانی که دیدگاه مالی محض دارند,پذیرفته
نمی شوند.
صفحه 14:
م59 اق 7 ©“ | 5
. 90
تشریح چ: وک د بیشتری
syle, با توؤقة به رويكرة 917 ياد “ou
9 0 wv
wy 3
7
,
صفحه 15:
صفحه 16:
صفحه 17:
الگوی تکنولوژی بروکر
S
7
| a
دارایی های
زیر ساختاری
سرمایه فکری
دارایی های دارایی های
مالکیت معنوی | انسان محور
,
2
%
7
J
دارایی های
بازار
صفحه 18:
اگوی نمایشگر دآرائی sla نامشهود
۱ 2
ارزش بازارى سازمان .52
خالص دارائیم آزقارائی های نامشهود a
های مشهود
6
jae
,
S
صفحه 19:
صفحه 20:
صفحه 21:
منایع:
محمد حسن فطرس,تورج بیگی.اندازه گیری سرمایه
فکری
محسن دستگیر,کامران محمدی.سرمایه فکری گنج تمام
نشدنی سازمان
بهروز قلیج لی,داریوش غلام زاده .مدل اندازه گیری و
گزارش دهی سرمایه فکری سازمان
بررسی مدلهای اندازه گیری سرمایه فکری
هادی ابراهیم خانی
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه صنعتی مالک اشتر
فهرست
مطالب
مفهوم سرمایه فکری
سرمایه فکری به عنوان یک مزیت رقابتی
اجزاء مدل سرمایه فکری
رویکردها و روشهای اندازه گیری نامشهود ها
تشریح چند الگو
مفهوم سرمایه فکری
اص7طالح س7رمایه فکری برای اولی7ن بار توس7ط جان کن7ت گالبرایت
( )Galbraithدر س7ال 1969مطرح شد.پی7ش ازآ7ن پیت7ر دراک7ر واژه
«کارگران دانشی» را به کار برده بود.
تعری7ف س7اده:س7رمایه فکری عبارت اس7ت از تفاوت بین ارزش بازاری و ارزش
دفتری دارائی های یک شرکت.
طب7ق ای7ن تعری7ف س7رمایه فکری فراین7د ه7ا و دارائ7ی های7ی هس7تند که معموال در
ترازنامه منعکس نمی شوند.
اغلب سرمایه فکری مترادف با دارائی نا ملموس در نظر گ7رفته می شود.
در حال7ی ک7ه بر اس7اس تعری7ف س7ازمان همکاری و توس7ع7ه اقتص7ادی سرمایه فکری
ن7ه ب7ه عنوان ی7ک مترادف بلک7ه بع7نوان ی7ک زی7ر مجموع7ه پایگاه عمومی داده های
ناملموس یک کسب و کار در نظر گ7رفته می شود.
اندازه گیری سرمایه فکری از دو جهت دارای اهمیت
است
درون سازمانی
برون سازمانی
هدف از آ7ن در دسترس قرار دادن اطالعات
کارایی
منابعودر راس
هایبهت7ر
ص7یص
س7رمایه آن تخ
هدف از
7تایسازمان
بالقوه
موجود
گذاری
است.
سازمان
رش7دهزینه
رسانیدن
و به
های
ریزی
هایبرنامه
آینده و
حداقل بین7ی
برای پی7ش
بلند مدت است.
سرمایه فکری به عنوان یک مزیت
رقابتی
طرفداران مکت7ب مبتن7ی بر دان7ش:ی7ک شرک7ت می
توان7د پیروز ی7ک ن7برد رقابت7ی باش7د تنه7ا 7اگر دارای
دانش مناسب تر از رقبایش باشد
دان7ش ی7ک منب7ع خوب مزی7ت رقابت7ی اس7ت چراکه
تابع اثرات صرفه جویی در مقیاس و قلمرو است.
دانش
دان7ش ص7ریح:ب7ه آس7انی توس7ط رقب7ا کپ7ی برداری می
شود
دانش پنهان:این دانش ایجاد مزیت رقابتی می کند.
اجزا مدل سرمایه فکری
سرمایه انسانی
سرمایه ساختاری/سازمانی
سرمایه رابطه ای/مشتری
نهادی
دانش
عنوان
):سرمایه را
س7ازمانی
2000
عبارت از
مشتری
اس7توارت()1997:
دانش
موجودی
نشانب7هدهنده
):س7رمایه انس7انی
س7رمایه
یوندت(2002
بنتی7س(
پایگاه داده
س7رمایه که در
م7ی دان
متعل7ق ب7ه
عنوان
جذبرا وبه
انس7انی
بنتی7س
بازار اس7ت
س7ازمان
شده ی7ک
افراد
حفظ
7تفاده77ددر
س7ازماناس
برای
اطالعات
7ازمانذخیره
7ک و7سغیره
ها،دستورالعملها
گردد.ی7ن راه ح7ل از دانش
می7ه بهتر
برای ارائ
قابلی7ت جمع7ی ی
مشتری
سرمایه
7لی
7ت.موضوع ا
س
مشتریان ا
عبارت است از
7ازمانی
صس
7رمایه
:)1997س
همکاران(
افرادشو
روس
می کند.
توصیف
طریقبه
کارکنان
7ه
از
مان7د پ
7ی
درباق7ی م
موجودک7ت
شر
7ش7ه
روسآنچ
با
7ط
رواب
7یآنکو
7سیاب
بازار
کانالهای
هدا7رن
را از
فکری
7رمایه
س7
):کارکنان
1997
در (
روس
است.میروند.
مشتریان به
شب
هنگام
چاالک7ی فکری شان ایجاد م7ی کنند.به
خانهو
نگرش
شایس7تگی
های حل
ه7ا،تخص7ص،توانای7ی
):س7رمایهشام7ل
شایس7تگی
دیگ7ر
عبارت
زیر
مهارتشام7ل دارائ7ی
س7اختار7ی
1996
برکین7گ(
موجود
دانش
ای
7ه
7رمایه7یرابط
مث7ل7لی
ص
فرد ورا به
فکری
7ی
شود.چاالک
7بری م
سه
های ر
موضوعسا7بک
مس7ئله و
نیز
کاری
روشهای
فراینده7ا و
تکنولوژ7ی
س7اختاری
مشتریان
رواب7طآورانبا
مس7یرهای
قادر
تجاریمسائل
7ه
و های ن7و
7ل
بازاریاب7یح
دان7شراه
در مورد
تفک7ر
روی7ه و
در7ر
تغیی
ثبت
وح7ق
مارکهای
فن7ی
نظی7ر
فکری
دارائ7ی
سازد.
می
محصوالت می شود.
است
رویکر7دها و روشهای اندازه گیری نامشهودها
روش سرمایه فکری مستقیم(DIC=Direct Intellectual Capital
)Methods
عبارتان77د از برآورد ارزش پولی داراییهای
نامشهود ی7ا س7رمایه فکری ،ب7ه وس7یله شناسایی
عناص7ر مختل7ف تشکی7ل دهنده آنها .طب7ق این
روشه7ا ی7ک بار ارزش عناص7ر ب7ه ص7ورت ت7ک تک
محاس7به میشود و سپس مجموع ارزش طبقات
مختلف آنها بیانگر ارزش دارایی مربوطه است.
زمان7ی ب7ه کار برده م7ی شود ک7ه اجزای مختلف
دارای7ی های نامشهود قاب7ل تشخی7ص باشند و
مستقیما ً ارزش گذاری شوند.
روشهای ارزش حال سرمایه بازار(MCM=Market Capitalization
)Methods
محاس7به کردن اختالف بی7ن ارزش بازار شرکت
(برمبنای قیم7ت بازار س7هام) و حقوق صاحبان
س77هام تعدی77ل شده از باب77ت تورم یا بهای
جایگزین7ی ،ب7ه عنوان ارزش س7رمایه فکری یا
داراییهای نامشهود در نظر گرفته میشود
زمان7ی بکار برده میشون7د ک7ه تفاوت بی7ن جمع
مبل777غ س777رمایه و ارزش دفتری(دارایی
خالص)سهام داران قابل محاسبه باشد.
روش بازده دارایی ها()ROA
محاس7به میانگی7ن س7ودهای قب7ل از مالیات چن7د س7ال شرکت و
تقس7یم آ7ن بر میانگی7ن داراییهای مشهود شرک7ت در آ7ن سالها،
نتیج7ه ای7ن محاس7به را نرخ بازگش7ت داراییه7ا مینامن7د ک7ه بعدا ً با
میانگی7ن ص7نعت مقایس7ه میشود .تفاض7ل ای7ن دو رقم ،در
میانگی7ن داراییهای مشهود ضرب میشود ت7ا میانگین درآمدهای
س7االنه حاص7ل از داراییهای نامشهود ب7ه دس7ت آید .بع7د این
میانگی7ن درآم7د ب7ه دس7ت آمده ،بر میانگی7ن وزن7ی هزین7ه سرمایه
یا نرخ بهره ،تقسیم میشود تا از این طریق برآوردی از ارزش
داراییهای نامشهود یا سرمایه فکری به دست آید.
زمان7ی بکار برده م7ی شون7د ک7ه دارای7ی های مشهود و رشد
مال7ی س7الیانه ب7ا متوس7ط ص7نعت قاب7ل مقایس7ه باشند.در این
روشها میانگین درآمدهای باالتر،برای برآورد ارزش دارایی های
نامشهود به کار برده می شود.
روش کارت امتیازی ()SC
ای7ن روشه7ا بر مبنای شناس7ایی عناص7ر مختلف داراییهای
نامشهود ی7ا س7رمایه فکری و شاخص7ها و مقیاس7های ب7ه دست
آمده براس7اس کارت امتیازی و گزارش آنه7ا ب7ه صورت
گراف ،اس7توارند .ای7ن روشه7ا شبی7ه روشهای مس7تقیم سرمایه
فکری هس7تند و تنه7ا تفاوتشان ای7ن اس7ت که در روشهای
کارتهای امتیازی ،برآوردی از ارزش پولی داراییهای
نامشهود یا سرمایه فکری صورت نمیگیرد
زمان7ی بکار برده م7ی شود ک7ه اجزای مختل7ف سرمایه فکری
معی7ن بوده بتوان آ7ن را بر حس7ب کارت امتیازی و یا کارت
گراف منعکس کرد.
مزایا و معایب
روشهای سرمایه فکری مستقیم و کارت امتیازی
7ازماندارایی
بازگشت
سرمایه بازار
ارزش
روش
کاربرد دارند
7طحی واز س
حالدر ه7ر س
7انی
7ا:ب7ه آس
مزای
و در مقایس7ه ب7ا محاس7به های مال7ی،تصویر جامعتری از
زمینه
ای7ن ک7ه در
دهن7د،زیرادهن7د
م7ی ارائ7ه م7ی
ارائ7ه7ی را
های پول
ارزش گذاری
روشه7ا یک
س7ازمان
مفیدند.همچنی7ن این
7ر س7هام
7ی
7ک و
ادغام ،تمل
های
کنند.پس
اندازه گیری م7ی
اررزیاب ت
را دقی7ق
گزارش
رویداد ی7ا
ترند.های7ی ک7ه در صنعت
شرک7ت
برای
دو روش
مقایس7ه دقیق
مالی محض
اقدامهای
از
روشها
چون ای7ن
کار م
دارن7د ب7ه
7انیازفعالی
یکس
وابس7ته به
روند.روشه7ا
7ی ای7ن
های
شاخ7ص
7تک7ه
آنج7ا
معای7ب:
به
تاریخ7ی بن7ا
بر
شده77نان7دمی
7ازمان تدوی
حس7ابداریه77ر س7
اص7ول س77فارش
اس7اس طب77ق
قرای77ن و
کنند.ایراد
س7ازمانی برراقرار
حسابداری ارتباط
توانن7د ب7ا
آس7انی م7ی
بسیار دشوار
عملکرد بی7ن
شون7د،مقایس7ه
7ه روابط
7ز ب
7ه آچی
7دمب7ه
7لانه
تبدیی
7نس7ت
7ن ا
روش ه7ا در
امی7ن
توسط
7انی
س
7د
7ه جد
روشهک7ا
7ازند.وچونآ ای
7ی س
دهد.
را
مدیرانآنها
میو تواند
پولی
7ض دارن7د،پذیرفته
نشانمح
سطحی مال7ی
7ه دیدگاه
7ی ک
شرکته7ا
نمی شوند.
تشریح چند الگو که کاربرد بیشتری
دارد با توجه به رویکرد های یاد شده
:الگوی رهیاب اسکاندیا
ارزش
بازاری
سرمایه
مالی
سرمایه
فکری
سرمایه
ساختاری
سرمایه
انسانی
سرمایه
سازمانی
سرمایه
فرایندی
سرمایه
مشتری
سرمایه
نوآوری
الگوی شاخص سرمایه فکری
سرمایه
فکری
سرمایه
ارتباطی و
مشتری
سرمایه
انسانی
سرمایه
سازمانی
سرمایه
فرآیند
سرمایه نو
سازی و
توسعه
الگو7ی تکنولوژی بروکر
سرمایه فکری
دارایی های
دارایی های
دارایی های
زیر ساختاری مالکیت معنوی انسان محور
دارایی های
بازار
الگوی نمایشگر دارائی های نامشهود
ارزش بازاری سازمان
خالص دارائی
های مشهود
دارائی های نامشهود
ساختار خارجی
سرمایه دانشی
ساختار داخلی
شایستگی فردی
الگوی کارت امتیاز دهی متوازن
مالی
فرآیندهای
داخلی
دیدگاه
و
راهبرد
رشد و
یادگیری
مشتری
با تشکر از توجه شما
منابع:
محمد حسن فطرس،تورج بیگی.اندازه گیری سرمایه
فکری
محسن دستگیر،کامران محمدی.سرمایه فکری گنج تمام
نشدنی سازمان
بهروز قلیچ لی،داریوش غالم زاده.مدل اندازه گیری و
گزارش دهی سرمایه فکری سازمانها