بررسی مدلهای اندازه گیری سرمایه فکری

بررسی مدلهای اندازه گیری سرمایه فکری

اسلاید 1: بررسی مدلهای اندازه گیری سرمایه فکری هادی ابراهیم خانی دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه صنعتی مالک اشتر

اسلاید 2: فهرست مطالبمفهوم سرمایه فکریسرمایه فکری به عنوان یک مزیت رقابتیاجزاء مدل سرمایه فکریرویکردها و روشهای اندازه گیری نامشهود هاتشریح چند الگو

اسلاید 3: مفهوم سرمایه فکریاصطلاح سرمایه فکری برای اولین بار توسط جان کنت گالبرایت (Galbraith) در سال 1969 مطرح شد.پیش ازآن پیتر دراکر واژه «کارگران دانشی» را به کار برده بود.تعریف ساده:سرمایه فکری عبارت است از تفاوت بین ارزش بازاری و ارزش دفتری دارائی های یک شرکت.طبق این تعریف سرمایه فکری فرایند ها و دارائی هایی هستند که معمولا در ترازنامه منعکس نمی شوند.اغلب سرمایه فکری مترادف با دارائی نا ملموس در نظر گرفته می شود.در حالی که بر اساس تعریف سازمان همکاری و توسعه اقتصادی سرمایه فکری نه به عنوان یک مترادف بلکه بعنوان یک زیر مجموعه پایگاه عمومی داده های ناملموس یک کسب و کار در نظر گرفته می شود.

اسلاید 4: اندازه گیری سرمایه فکری از دو جهت دارای اهمیت استدرون سازمانیبرون سازمانیهدف از آن تخصیص بهتر منابع در راستای کارایی و به حداقل رسانیدن هزینه های سازمان است.هدف از آن در دسترس قرار دادن اطلاعات سرمایه گذاری های موجود و بالقوه سازمان برای پیش بینی رشد آینده و برنامه ریزی های بلند مدت است.

اسلاید 5: سرمایه فکری به عنوان یک مزیت رقابتیطرفداران مکتب مبتنی بر دانش:یک شرکت می تواند پیروز یک نبرد رقابتی باشد تنها اگر دارای دانش مناسب تر از رقبایش باشددانش یک منبع خوب مزیت رقابتی است چراکه تابع اثرات صرفه جویی در مقیاس و قلمرو است.دانشدانش صریح:به آسانی توسط رقبا کپی برداری می شوددانش پنهان:این دانش ایجاد مزیت رقابتی می کند.

اسلاید 6: اجزا مدل سرمایه فکریسرمایه انسانیسرمایه ساختاری/سازمانیسرمایه رابطه ای/مشتریبنتیس(2002): سرمایه انسانی نشان دهنده موجودی دانش افراد یک سازمان است بنتیس سرمایه انسانی را به عنوان قابلیت جمعی یک سازمان برای ارائه بهترین راه حل از دانش افرادش توصیف می کند.روس روس (1997):کارکنان سرمایه فکری را از طریق شایستگی نگرش و چالاکی فکری شان ایجاد می کنند.به عبارت دیگر شایستگی شامل مهارت ها،تخصص،توانایی حل مسئله و سبک های رهبری می شود.چالاکی فکری فرد را به تغییر رویه و تفکر در مورد راه حل های نو آورانه مسائل قادر می سازد.استوارت(1997):سرمایه مشتری عبارت از اطلاعات بازار برای استفاده در جذب و حفظ مشتریان است.موضوع اصلی سرمایه مشتری دانش موجود در کانالهای بازار یابی و روابط با مشتریان است.موضوع اصلی سرمایه رابطه ای دانش موجود در مسیرهای بازاریابی و روابط با مشتریان استیوندت(2000):سرمایه سازمانی را به عنوان دانش نهادی شده متعلق به سازمان می داند که در پایگاه داده ها،دستورالعملها و غیره ذخیره می گردد.روس و همکاران(1997):سرمایه سازمانی عبارت است از هر آنچه در شرکت باقی می ماند پس از آنکه کارکنان به هنگام شب به خانه میروند.برکینگ(1996):سرمایه ساختاری شامل دارائی های زیر ساختاری مثل تکنولوژی فرایندها و روشهای کاری و نیز دارائی فکری نظیر دانش فنی مارکهای تجاری وحق ثبت محصولات می شود.

اسلاید 7: رویکردها و روشهای اندازه گیری نامشهودها

اسلاید 8: روش سرمایه فکری مستقیم(DIC=Direct Intellectual Capital Methods) عبارت‌اند از برآورد ارزش پولی داراییهای نامشهود یا سرمایه فکری، به وسیله شناسایی عناصر مختلف تشکیل دهنده آنها. طبق این روشها یک بار ارزش عناصر به صورت تک تک محاسبه می‌شود و سپس مجموع ارزش طبقات مختلف آنها بیانگر ارزش دارایی مربوطه است. زمانی به کار برده می شود که اجزای مختلف دارایی های نامشهود قابل تشخیص باشند و مستقیماً ارزش گذاری شوند.

اسلاید 9: روشهای ارزش حال سرمایه بازار(MCM=Market Capitalization Methods) محاسبه کردن اختلاف بین ارزش بازار شرکت (برمبنای قیمت بازار سهام) و حقوق صاحبان سهام تعدیل شده از بابت تورم یا بهای جایگزینی، به عنوان ارزش سرمایه فکری یا داراییهای نامشهود در نظر گرفته می‌شودزمانی بکار برده میشوند که تفاوت بین جمع مبلغ سرمایه و ارزش دفتری(دارایی خالص)سهام داران قابل محاسبه باشد.

اسلاید 10: روش بازده دارایی ها(ROA) محاسبه میانگین سودهای قبل از مالیات چند سال شرکت و تقسیم آن بر میانگین داراییهای مشهود شرکت در آن سالها، نتیجه این محاسبه را نرخ بازگشت داراییها می‌نامند که بعداً با میانگین صنعت مقایسه می‌شود. تفاضل این دو رقم، در میانگین داراییهای مشهود ضرب می‌شود تا میانگین درآمدهای سالانه حاصل از داراییهای نامشهود به دست آید. بعد این میانگین درآمد به دست آمده، بر میانگین وزنی هزینه سرمایه یا نرخ بهره، تقسیم می‌شود تا از این طریق برآوردی از ارزش داراییهای نامشهود یا سرمایه فکری به دست آید.زمانی بکار برده می شوند که دارایی های مشهود و رشد مالی سالیانه با متوسط صنعت قابل مقایسه باشند.در این روشها میانگین درآمدهای بالاتر،برای برآورد ارزش دارایی های نامشهود به کار برده می شود.

اسلاید 11: روش کارت امتیازی (SC)این روشها بر مبنای شناسایی عناصر مختلف داراییهای نامشهود یا سرمایه فکری و شاخصها و مقیاسهای به دست آمده براساس کارت امتیازی و گزارش آنها به صورت گراف، استوارند. این روشها شبیه روشهای مستقیم سرمایه فکری هستند و تنها تفاوتشان این است که در روشهای کارت‌های امتیازی، برآوردی از ارزش پولی داراییهای نامشهود یا سرمایه فکری صورت نمی‌گیردزمانی بکار برده می شود که اجزای مختلف سرمایه فکری معین بوده بتوان آن را بر حسب کارت امتیازی و یا کارت گراف منعکس کرد.

اسلاید 12: مزایا و معایبروش ارزش حال سرمایه بازار و بازگشت داراییارزش گذاری های پولی را ارائه می دهند که در زمینه های ادغام، تملک و اررزیابی سهام مفیدند.همچنین این دو روش برای مقایسه شرکت هایی که در صنعت یکسانی فعالیت دارند به کار می روند. چون این روشها بر اساس اصول حسابداری تاریخی بنا شده اند به آسانی می توانند با حسابداری ارتباط بر قرار کنند.ایراد این روش ها در آن است که تبدیل همه چیز به روابط پولی می تواند آنها را سطحی نشان دهد.روشهای سرمایه فکری مستقیم و کارت امتیازیمزایا:به آسانی در هر سطحی از سازمان کاربرد دارند و در مقایسه با محاسبه های مالی،تصویر جامعتری از ارزش سازمان ارائه می دهند،زیرا این روشها یک رویداد یا گزارش را دقیق تر اندازه گیری می کنند.پس از اقدامهای مالی محض دقیق ترند.معایب:از آنجا که شاخص های این روشها وابسته به قراین و طبق سفارش هر سازمان تدوین می شوند،مقایسه عملکرد بین سازمانی را بسیار دشوار می سازند.وچون این روشها جدید اند به آسانی توسط شرکتها و مدیرانی که دیدگاه مالی محض دارند،پذیرفته نمی شوند.

اسلاید 13: تشریح چند الگو که کاربرد بیشتری دارد با توجه به رویکرد های یاد شده

اسلاید 14: الگوی رهیاب اسکاندیا: ارزش بازاریسرمایه فرایندیسرمایه ساختاریسرمایه فکریسرمایه مالیسرمایه انسانیسرمایه مشتریسرمایه سازمانیسرمایه نوآوری

اسلاید 15: الگوی شاخص سرمایه فکری سرمایه فکریسرمایه فرآیندسرمایه نو سازی و توسعهسرمایه سازمانیسرمایه ارتباطی و مشتریسرمایه انسانی

اسلاید 16: الگوی تکنولوژی بروکر سرمایه فکریدارایی های زیر ساختاریدارایی های مالکیت معنویدارایی های انسان محوردارایی های بازار

اسلاید 17: الگوی نمایشگر دارائی های نامشهود ارزش بازاری سازمانارزش بازاری سازمانارزش بازاری سازمانارزش بازاری سازماندارائی های نامشهوددارائی های نامشهوددارائی های نامشهودخالص دارائی های مشهودسرمایه دانشیسرمایه دانشیساختار خارجیخالص دارائی های مشهودشایستگی فردیساختار داخلیساختار خارجیخالص دارائی های مشهود

اسلاید 18: الگوی کارت امتیاز دهی متوازن مالیرشد و یادگیریفرآیندهای داخلیمشتریدیدگاه و راهبرد

اسلاید 19: با تشکر از توجه شما

اسلاید 20: منابع: محمد حسن فطرس،تورج بیگی.اندازه گیری سرمایه فکری محسن دستگیر،کامران محمدی.سرمایه فکری گنج تمام نشدنی سازمان بهروز قلیچ لی،داریوش غلام زاده.مدل اندازه گیری و گزارش دهی سرمایه فکری سازمانها