شناخت بندپايان

صفحه 1:


صفحه 2:
Arthropoda * علم مطالعه بندپایان را گویند. * به دلیل اهمیت بسیار زیاد حشرات نسبت به سایر بندپایان؛ اصطلاحا: معادل حشره شناسي در نظر گرفته میشود. * این علم به رشته هاي متعددي تقسیم میشود: ی - حثيره شناسي كشاورزي - حشره شناسي داميزشكي - حشره شناسي صنعتي ني ‎ia‏ 

صفحه 3:
جنبه هاي مثبت فعالیت حشرات - به عنوان بخش عظیمی از مصرف کنندگان در چرخه اکوسيستم. ‎eal‏ تا ‏- عوامل انگلی, شبه انگلی و شکارچی و در کنترل طبیعی آفات آمختلف ‏- استفاده در آز پشگاهها مانند مگس س رکه - به عنوان منبع غذایی ‎ 

صفحه 4:
۰ 7 eM ‏اهمیت پزشکی بندپایان‎ ‏بیماریزایی مستقیم بندپایان‎ -1 ‏الف: گزش و ایجاد خارش التهاب و تحربکات پوستی‎ ‏تغذیه از بافتهای زنده و نفوذ در پوست‎ : ‏ج: نيش زدن و انتقال ترکیبات سمی به انسان‎ ‏د:ایجاد عوارض روانی يا آنتاموفوبیا‎ پایان به عنوان ناقل بیماری(بیماربزابی غیرمستقیم) انتقال مکانیکی ب: انتقال بیولوژیکی * انتقال بیولوژیکی تکثیری * انتقال بیولوژیکی تکاملی * انتقال بیولوژیکی به روش تکثیر و تکامل *انتقال عمودى يا انتقال از طريق تخم 

صفحه 5:
- داشتن اسکلت خارجی - داشتن سیستم گردش خون باز (به حفره عمومی بدن آنها 220601 و به خون آنها همولنف میگویند). - تنفس اکثرا توسط لوله های هوایی یا تراشه برونش صورت میگیرد. - موجودات تک جنسی و غالبا تولید مثل جنسی دارند. - دارای بدن متقارن هستند. نم عصبی شامل گره های عصبی و طناب عصبی است که در سطح شکمی بدن قرار دارد. 

صفحه 6:
رده بندى مهم بند يليان 1 عنكبوتيان (408صطاء هط4) بعد از حشرات بيشترين اهميت را دارندة. * يدن شامل دو قسمت سر- سینه و شکمر * دراى جهار جفت يا د مد عر ‎a a‏ هی مد ‎Sept ice wap yar me ye ‏ت اول باهاتبديل ه هی سمی و شکرچی و بدن پهن با مقطع مقطع مرضى بيضى مار‎ 

صفحه 7:
| هزارپایان # مانند صدپایان دارای بدن بلند و کشیده با بندهای متعدد * تعداد پاها زیاد واز هر بند یک جفت پا خارج میشود * ثارای یک جفت شاخک * فاقد ناخن سمی و بدن استوانه ای دارند. پنتاستومیدا * حد فاصل بندپایان و کرمهای حلقوی هستند انواع مهماین رده به کرم زبان معروفند. # بدن کشیده و بند بند شبیه به کرمهای حلقوی * انکل داخلی تعدادی از پستانداران و خزندگان 

صفحه 8:
* بدن سه قسمتی شامل سر وسینه و شکم ‎gee‏ رای شش بت , یک حفت چشم مرکب یا ساده» شمالم دهانی * دارای یک جفت عضو حسی به تام شاخک * سینه دارای سه بند هر بند دارای یک جفت با و در برخی گونه ها دو زوج بند آخر هر یک دایای یک وج بال. داشتن بال که از اختصاصات حشرات میباشدالبته برخی حشرات بال ندارند) * شکم دارای 11 بند و فاقد ضمائم * دستگاه گوارش شامل اعضای جونده(مکنده یا لیسنده),حلق, مری؛ پیش معده. بوده وسطی» بوده پشتی, رکتوم و مقعد * دستگاه عصبی مرکب از زنجیره ای از گنگلیونها که به افتها عصب میرساند. * دستگاه دفعی شامل لوله های مالپیگی که به مجرای روده ای تخلیه ميشود. * دستگاه تولید مثل نر شامل دوبیضه سمینال وزیکول و عضو تناسلی خارجی *«دستگاه تولید مغل ماد قامل تخمدانهاه آویدوکت؛ اسپرماتک» آویپوزبتور 

صفحه 9:
هه 7 eto ‏انواع شپشها:‎ scene ۱۳۹ ‏شيش زهار يا عانه (شیشک)‎ - ‏نام بیماری: پدیکولوزیس‎ ۰ ‏مورفولوژی:‎ ١ 0 ‏ار تطح ی ی‎ ‏سر دارای یک زوج چشم جانبی. یک زوج شاخک کوتاه و تیفه های برآمده ای برای سوراخ کردن‎ - ‏بدون بال‎ - ‏هر یک از سه بند سينه واجد يكى قوى كه به يك جنكال براى جسبيدن به موها ختم ميشود‎ - ‏شيش سر و بدن 3-2 میلی متر‎ ‏شپشک 018-112 لاک پشتی, بندهای شکمی کوتاه چنگالهای بزرگ و قوی‎ 

صفحه 10:
Nit (Louse Egg) Nymph (Juvenile) Adult Louse 

صفحه 11:


صفحه 12:
بیماریزایی شپش بیماریزایی مستقیم ناشی از گزش - بيماريهاى منتقله توسط شيش بدن * تيفوس همه كير عامل ريكتزيا يرووازكي * تب راجعه همه گیرعامل بورلیا رکورانتیس * تب خندق عامل ريكتزيا كوانتانا شيش سر و زهار در انتقال بيماريها نقش ندارند 

صفحه 13:
> اه تغییر و تکرار درمان کنترل استفاده از مواد ضدعفوني کننده 

صفحه 14:


صفحه 15:
1 1 i 0 

صفحه 16:
مالاتیون ‎Ges‏ ‏رعایت نظافت شخصی حذف موهای زاید 5 استفاده از مواد. ضدعفوني قرار دادن لباسها در دماي 9 

صفحه 17:
(siphonaptera) & ‏کک‎ 

صفحه 18:


صفحه 19:


صفحه 20:
(Diptera) OY4 9 ‎٠‏ مهمترین ناقلین بیماریها در پزشكي در این گروه قرار دارند و شامل:. ‏* پشه ها ‏* مكسها ‎ 

صفحه 21:
پشه هاي حقيقي 22115 ‎(Culicidae)‏ جنسهاي مهم این خانواده عبارتند از: آنوفل کولکس poll مانسونیا ‎lsd pate Ske‏ جدید هستند ‎ 

صفحه 22:
مورفولوژي پشه ها بدن از سه قسمت سر سینه شکم سر كروي داراي جشمهاي درشت رطم لت و متمایل به حلو و در ماده هاشامل یک جفت آووار ب ۳۳ آرواره پایین. و یک هیپوفارنکس بلند و نوک تیز در نرها آرواره تحلیل رفته قاذر به خونخواري نبوده دارای رژیم گیاهخواری. هستند رگه های ویژه روی بالها و داشتن تعداد زبادي فلس روي رگبالها سینه داراي سه بخش که بخش مياني رشد زيادي کرده سینه دارای یک پوسته استخوانی خلفی و سه زوج پای دراز و باریک از آن منشا میگیرد. دگرديسي کامل دارند. 

صفحه 23:
Anopheles Mosquito Tarsus (aut remare) 4 / Head thorax antenna I 1 7 بح اقلا Banded abdomen 2 Compound yes Figure 4-1. Adult Anopheles mosquito, 

صفحه 24:


صفحه 25:


صفحه 26:


صفحه 27:
Anopheles Culex! Aedes 

صفحه 28:


صفحه 29:
و آتوفل سیون تنفسی نداردو دارای منافذ تنفسی روی بندهاست به ‏ ن علت افقی در سطح آب قرار میگیرد. ‎one‏ داراى سيفون تنفسى در انتهاى بدن بوده به همين علت مايل د ‎ae‏ و بدون ااشعایات فرعی (دسته شا رویی) تفاوت تخم پشه آنوفل و کولکس - پشه آنوفل معمولا تخمهای خود را تک تک و کولکس به صورت دسته جمعی و متصل به هم ۱ - تخم آنوفل اطاقچه هوایی دارد ولی تخم کولکس ندارد. ‎ 

صفحه 30:


صفحه 31:
مومه امج ممم ‎Lateral ir‏ Com = ‘nal seamont ‘al bush ‘Anal ie 

صفحه 32:


صفحه 33:
بيماريزايى بشه ها - واكنشهاى بوستى به نيش يشه وكاهى عفونتهاى بوستى ديده ميشود. - ناقلين مكانيكى بعضى بيماريهاى باكتريايى؛ ويروسىء كرمى و تك ياخته اى - بعضی پشه ها ناقل تخم خرمگسها عامل مولد . . پشه آنوفل ناقل. . . انسان و میمون | مختلف پشه ها ناقلین ووشریا پانکروفتی و بروگیا مالایی توسط پشه ها به خصوص پشه ‏ . منتقل ميشود. 

صفحه 34:
ن بردن محلهای تکثیر پشه ها بالغ (سم پاشی, محافظت فردی استفاده از ماد شیمایی پر ضد پشه ها نفت بر روی آبها جهت انسداد راه تنفسی لاروها وکربنی کلردارمانند 13136 ,10.10.1 و دی آلدرین 

صفحه 35:


صفحه 36:
‎ee‏ 0 1-5 میلی متر - خون ‎eee‏ فد در ی ‎ 

صفحه 37:
وان بات 3 پشه ‎(Sand flies)\gs‏ ۰ - فلبوتوموس(پشه خاکی دنیای قدیم) | - لوتزومیا(پشه خاکی دنیای جدید) 

صفحه 38:


صفحه 39:


صفحه 40:
مورفولوژی 

صفحه 41:
- اوج فعالیتشان بهار و اول تابستان - محل زندگی اطراف جريانهاى آب نسبتا تند و جنكلها و علفزاران مرطوب. - فعاليت مكس ماده در روز بويه اوايل صبح و سرشب بیماریزایی - گزش لین شره در ابدا بدون درد آغلب دچار خونریزی زیاد میشود یج تورم خارش و التهاب موضعی ایجاد میشود عامل انتقال انکوسرکاولولوس و گاهی مانسونلااوزاردی کنترل - بعلت وحشى بودن حشره كنترل مشكل است. < بهسازى محيط از بين بردن محل تكثير آن - محافظت فردى و استفاده از مواد اركانوفسفرة. 

صفحه 42:


صفحه 43:
کرایزوپس(مگس آهو) متعلق به خانواده تابانيده ها تنها اين كونه ناقلين بيماريهاى انساتى ‎١‏ مورفولوژی . - اندازه آنها 6-10 میلی متربه رنگ شفاف و شکل خشن - بالها معمولا به صورت نیمه باز و دور از بدن عادات کرایزوپسها - فقط ماده ها خونخوارند. - زندگی در زمینهای باتلاقی» مناطق جنگلی و بارای - جذب مگسها به سوی اجسام تیره رنگ و دارای حرکت ارام 

صفحه 44:


صفحه 45:
3 كزشهاى مکرر یضرع خونخواری - ايجاد زخمهاى زشت(ملتهبء متورم و دردناك) - ناقل بيمارى ‎١‏ کنترل چندان موفقیت آمیز نیست. استفاده از حشره کشها در محیط و نیز بر روي دامها 

صفحه 46:
هري خشن به رنگ قهوه اي در حال استراحت رو به بالا و خرطوم به . داراي 4 نوار طولي تیره. عادات - حضور و تکثیر در مكانهاي کثیف - حمله به دام و انسان در روزهاي طوفاني(مگس طوفان) و خونخواري - چرخه زندگي حدود یک ماه و عمر مکس تا 20 روز - بيماريزايي فقط گزش و خونخواري از انسان و دام انتقال مكانيكيبيماربهاي دامي به خصوص تریپانوزومیازیس در اسب کنترل سم پاشي و نصب توري و جلوگیر 

صفحه 47:


صفحه 48:
‎ae :‏ ندازه 6-15 ميلي متر ‎eee‏ ‏بالها در حالت استراحت مثل لبه هاي قيچي عادات ‏- حضور در نواحي رودخانه اي و نواحي پردرخت ‏- حمله ‎ee‏ در طي ي در هر دو جنس 0 عمر مگس حدود سه ماه وحداكثر لاروكذاري در طول عمز مکس 10 عده بيماريزايي ای کنترل ياكسازي اطراف رودخانه هاء استفاده از حشره كشها و تله هاء سم پاشي محیط و حیوانات . ‎ 

صفحه 49:


صفحه 50:
Tsetse fly Stages Epimastigotes muttily ‏نا‎ fy takes in salivary gland. They blood meal iinet transform into metacycte ‏تس نت سس سا‎ jected metacy ao — ۱ * ‏سیم سس‎ ak اب سیم سوت 9 9 IProcycit tryposmastigotes “Trypomastigotes multiply by leave the midgut and transform binary fission in various, into epimastgotes. body fuids, eg. blood, lymph, and spinal uid Human Stages Tsetse fy takes. ‘a blood meal FEIN Bloodstream trypomast ‏تج‎ ‎transform into procyclic Q tromastgotes in blood trypomastgaes in aete fy madgt Procycc typosmatigotes multiply by binary fission. ۳ ‏مومه عنما‎ 

صفحه 51:
مگسهاي ایجاد کننده میازیس تهاجم لاروهاي دوبالان به بافتهاي پستانداران را میازیسی گویند. خانواده هاي مهم ایجاد کننده میازیس 51 کالیفوریده 2- اوستريده 3- ساركوفازيده > = خصوصیات كلي مگسهاي غیر < خونخوار ضمانم دهاني براي مکیدن انطباق يافته رنگهاي فلزي دارند زندگي در محيطهاي كثيف لاروها بندبند و داراي خارهاي ریز بر روي بندها 

صفحه 52:
34 پوستي - حفره اي ‎i‏ ادراري ‏- روده اي ‏انواع میازیس از لحاظ عادت میزبان ‎ce‏ ‏تیه اختصاصي ‎jhe‏ ‏برخي مگسهاي مولد میاز ‎ 

صفحه 53:
درمان. خارج نمودن لارو بسته به جایگاه میاز(ازطریق مستقیم یا مسدود . كردن تنفس لارو). J سم پاشي حیوانات درمان و پانسمان زخمها 

صفحه 54:
تخم گذاري در مواد دفعي و فاضلاب | به ندرت ایجاد میازیس 8 کايگي باکتریها, تک یاخته ها تضم کرمها از طریق خروم 01 يااندام > " کنترل از طریق نصب توري استفاده از حشره کشو جمع آوري زباله 

صفحه 55:
Juriversny of Nebraska Department of Entomology 

صفحه 56:


 * علم مطالعه بندپايان را Entomologyگويند. * به دليل اهميت بسيار زياد حشرات نسبت به ساير بندپايان ،اصطالحا معادل حشره شناسي در نظر گرفته ميشود. * اين علم به رشته هاي متعددي تقسيم ميشود: حشره شناسي پزشکي حشره شناسي کشاورزي حشره شناسي دامپزشکي حشره شناسي صنعتي -حشره شناسي اقصادي - به عنوان بخش عظيمي از مصرف کنندگان در چرخه اکوسيستم،اهميت در از بين بردن سريع الشه و مدفوع حيوانات گرده افشاني منافع اقتصادي مانند :زنبور عسل ،کرم ابريشم عوامل انگلي ،شبه انگلي و شکارچي و در کنترل طبيعي آفاتمختلف استفاده در آزمايشگاهها مانند مگس سرکه -به عنوان منبع غذايي  -1بیماریزایی مستقیم بندپایان الف :گزش و ایجاد خارش ،Bالتهاب و تحریکات پوستی ب :تغذیه از بافتهای زنده و نفوذ در پوست ج :نیش Bزدن و انتقال ترکیبات سمی به انسان د:ایجاد عوارض روانی یا آنتاموفوبیا -2بندپایان به عنوان ناقل بیماری(بیماریزایی غیرمستقیم) الف :انتقال مکانیکی ب :انتقال بیولوژیکی ‏ ‏ ‏ ‏ * انتقال بیولوژیکی تکثیری * انتقال بیولوژیکی تکاملی * انتقال بیولوژیکی به روش تکثیر و تکامل * انتقال عمودی یا انتقال از طریق تخم  داشتن بدن بند بند داشتن اسکلت خارجی داشتن سیستم گردش خون باز (به حفره عمومی بدن آنها Haemocoelو به خون آنها همولنف میگویند). تنفس اکثرا توسط لوله های هوایی یا تراشه برونش صورت میگیرد. موجودات تک جنسی و غالبا تولید مثل جنسی دارند. دارای بدن متقارن هستند. سیستم عصبی شامل گره های عصبی و طناب عصبی است که در سطحشکمی بدن قرار دارد.  حشرات عنکبوتیان( )Arachnidaبعد از حشرات بیشترین اهمیت را دارند:- * بدن شامل دو قسمت سر -سینه و شکم - * دارای چهار جفت پا - * فاقد شاخک * قطعات دهانی از دو زایده دهانی به نام کلیسر و فاقد آرواره - صدپایان- * بدن بلند با بندهای متعدد - * پاها حدا2قل 15جفت و از هر بند یک جفت پا خارج میشود * دارای یک جفت شاخک - * جفت اول پاها تبدیل به ناخنهای سمی و شکارچی و بدن پهن با مقطع با مقطع عرضی بیضی دارند - - - -عنکبوتیان هزارپایان - * مانند صدپایان دارای بدن بلند و کشیده با بندهای متعدد * تعداد پاها زیاد واز هر بند یک جفت پا خارج میشود * دارای یک جفت شاخک * فاقد ناخن سمی و بدن استوانه ای دارند. پنتاستومیدا * حد فاصل بندپایان و کرمهای حلقوی هستند انواع مهماین رده به کرم زبان معروفند. * بدن کشیده و بند بند شبیه به کرمهای حلقوی * انگل داخلی تعدادی از پستانداران و خزندگان - * بدن سه قسمتی شامل سر و2سینه و 2شکم * سر دارای شش بند ،یک جفت چشم مرکب یا ساده ،ضمائم دهانی * دارای یک جفت عضو حسی به نام شاخک * سینه دارای سه بند هر بند دارای یک جفت پا و 2در برخی گونه ها دو زو2ج بند آخر هر یک دار2ای یک ز2وج بال .داشتن بال که از اختصاصات حشرات میباشد(البته برخی حشرات بال ندارند) * شکم دارای 11بند و فاقد ضمائم * دستگاه گوارش شامل اعضای جونده(مکنده یا لیسنده)،حلق ،مری ،پیش معده ،ر2وده وسطی ،ر2وده پشتی ،رکتوم و مقعد - * دستگاه عصبی مرکب از زنجیره ای از گانگلیونها که به بافتها عصب میرساند. - * دستگاه دفعی شامل لوله های مالپیگی که به مجرای روده ای تخلیه میشود. - * دستگاه تولید مثل نر شامل دو بیضه سمینال وزیکول و عضو تناسلی خارجی * دستگاه تولید مثل ماده شامل تخمدانها ،اویدوکت ،اسپرماتک ،اویپوزیتور - انواع شپشها: شپش سر شپش بدن -شپش زهار یا عانه (شپشک) نام بیماری :پدیکولوزیس مورفولوژی: بدن در سطح پشتی شکمی پهن سر دارای یک زوج چشم جانبی ،یک زوج شاخک کوتاه و تیغه های برآمده ای برای سوراخ کردن بدون بال هر یک از سه بند سینه واجد یکی قوی که به یک چنگال برای چسبیدن به موها ختم میشود شپش سر و بدن 3-2میلی متر -شپشک 0/8-1/2الک پشتی ،بندهای شکمی کوتاه چنگالهای بزرگ و قوی تخم شپشها (:)Nit سفید دریچه دار موسوم به رشک ماهه!ا میتوانند در لباس زنده و درطی 5-11روز در دمای 21-36 درجه باز میشوند شپ!ش دارای دگردیس!ی ناقص اس!!ت.شفیره از تخم خارج شده در عرض دو هفت!ه سه بار پوست اندازی میکند. چرخه زندگی 30روز عمر شپشها 15-20روز  -بیماریزایی مستقیم ناشی از گزش -بیماریهای منتقله توسط شپش بدن * تيفوس همه گير عامل ريکتزيا پرووازکي * تب راجعه همه گيرعامل بورليا رکورانتيس * تب خندق عامل ريکتزيا کوانتانا شپش سر و زهار در انتقال بيماريها نقش ندارند تشخيص ديدن شBپش يا تخم آن وجود خارش و التهاب استفاده از چراغ وود ‏درمان پرمترين پرمترين +پي پرونيل بوتوکسايد گاه تغيير و تکرار درمان ‏کنترل ‏استفاده از مواد ضدعفوني کننده ‏قرار دادن لباسها در دماي 60-70درجه به مدت 30دقيقه شپشک ماده a) Phthirus pubis b) Pediculus humanus  آلودگی به این انگل را فیتیریازیس و یا پدیکولوزیس تناسلی گویند عوارض تزریق بزاق سبب تحریکات پوستی و خارش ،ایجاد لکه های آبی و بنفش در زیر پوست به خصوص در پلک و اطراف چشم درمان پرمترين گاما بنزن ماالتیون کنترل رعایت نظافت شخصی حذف موهای زاید استفاده از مواد ضدعفوني کننده قرار دادن لباسها در دماي 60-70درجه و اتو کردن آنها مهمترين ناقلين بيماريها در پزشکي در اين گروه قرار دارند و شBامل: * پشه ها * مگسها جنسهاي مهم اين خانواده عبارتند از: ‏آنوفل ‏کولکسB ‏آادسB ‏مانسونيا جنسهاي سابتس ،هماگوگوس و پسوروفورا که مختص دنياي جديد هستند  بدن از سه قسمت سر ،سينه و شکم سر کروي داراي چشمهاي درشت خرطوم بلند و متمايل به جلو و در ماده ها شامل :يک جفت آرواره باال ،يک جفت آرواره پايين ،و يک هيپوفارنکس بلند و نوک تيز در نرها آرواره تحليل رفته قادر به خونخواري نبوده دارای رژیم گیاهخواری هستند رگه های ویژه روی بالها و داشتن تعداد زيادي فلس روي رگبالها سينه داراي سه بخش که بخش مياني رشد زيادي کرده سینه دارای یک پوسته استخوانی خلفی و سه زوج پای دراز و باریک از آن منشا میگیرد. دگرديسي کامل دارند. *محدوده پرواز آنوفل ،1/5-4/5کولکس تا 15کیلومتر و آئدس در شرایط باد 75-150کیلومتر *نور درخشان ،لباسهای تیره رنگ ،حضور انسان و حیوانات * CO2و برخی اسیدهای آمینه قرار گرفتن در محیطهای گرم و مرطوب سبب جذب پشه ها *بعضی انسان دوست و بعضی حیوان دوست *تمایل پشه آنوفل به انسان اهمیت آنرا به عنوان ناقل ماالریا مشخص میکند. *پشه های ماده خونخوار و بدون خونخواری مایل به تولید تخم بارور نیستند. * پشه های آنوفلینه و کولیسینه تخمهای خود را در آب میگذارند ولی پشه های آئدس زمینهای سایه دار با جریانهای متناوب را ترجیح میدهند * متوسط دوره زندگی پشه ماده بالغ 13-40روز است. رشد مراحل الروی در شرایط متفاوت ولی رطوبت رکن اساسی آن است پشه کولکس پشه آنوفل  الرو آنوفل سیفون تنفسی نداردو دارای منافذ تنفسی روی بندهاست بههمین علت افقی در سطح آب قرار میگیرد. الرو کولکس دارای سیفون تنفسی در انتهای بدن بوده به همین علت مایل درسطح آب قرار میگیرد. محل النه الروی آنوفلها آبهای نسبتا تمیز است .اما الروهای کولکس در هرنوع آبی حتی کثیف دیده میشود. ابریشم های سینه در الرو آنوفلها انشعابات فرعی دارد ولی در الرو کولکسساده و بدون انشعابات فرعی (دسته جارویی) تفاوت تخم پشه آنوفل و کولکس پشه آنوفل معموال تخمهای خود را تک تک و کولکس به صورت دسته جمعیو متصل به هم -تخم آنوفل اطاقچه هوایی دارد ولی تخم کولکس ندارد. الرو آنوفل الرو کولکس الرو آنوفل الرو کولکس - واکنشهای پوستی به نیش پشه وگاهی عفونتهای پوستی دیده میشود. ناقلین مکانیکی بعضی بیماریهای باکتریایی ،ویروسی ،کرمی و تک یاخته ای بعضی پشه ها ناقل تخم خرمگسها عامل مولد میاز پشه آنوفل ناقل ماالریای انسان و میمون انواع مختلف پشه ها ناقلین ووشریا پانکروفتی و بروگیا ماالیی تب زرد توسط پشه ها به خصوص پشه آئدس منتقل میشود. -انسفالیتهای ویروسی توسط کولکس ،آنوفل و گاهی کولکس  اصول کنترل پشه ها شناخت وضعیت جغرافیایی شناسایی پشه های ناقل در منطقه از بین بردن محلهای تکثیر پشه ها مبارزه با پشه بالغ (سم پاشی ،محافظت فردی ،استفاده از پشه بند و توری و مواد دورکننده) مواد شیمیایی بر ضد پشه ها پاشیدن نفت بر روی آبها جهت انسداد راه تنفسی الروها ترکیبات هیدروکربنی کلردارمانند D.D.T، BHCو دی آلدرین ترکیبات فسفره مانند ماالتیون و پاراتیون کارباماتها مثل لندرین و ... مشکالت مبارزه با پشه ها مقاومت پشه ها اثرات مضر زیست محیطی هزینه های زیاد بهسازی محیط و سم پاشیها هزینه زیاد مبارزه بیولوژیکو اختالل در اکوسیستم(ماهی گامبوزیا) خصوصیات پشه های کوچک نیش زن به طول 1-1/5میلی متر خون خواری فقط در ماده ها محل زندگی نواحی گرمسیری درحمله دسته جمعی دارای گزش دردناک و با واکنش موضعی خارش دار عامل انتقال غیر انسانی مانند انواع مانسونالها -عامل انتقال بعضی از آربوویروسها -کنترل بهسازی محیط مانند خشک کردن باتالقها سم پاشی ابقایی -محافظت فردی  فلبوتوموس(پشه خاکی دنیای قدیم) لوتزومیا(پشه خاکی دنیای جدید) پشه خاکی فلبوتوموس پشه خاکی لوتزومیا پشه خاکی نر پشه خاکی نر مورفولوژی -پشه هایی کوچک به طول 1-5میلیمتر -سینه در سطح پشتی قوزی و فاقد فلس -خرطوم و پاهای کوتاه -تخم ها مثلثی شکل در دسته های 500-300تایی پوشیده از ترشح ژالتینی  - فقط ماده ها خونخوارند. - اوج فعالیتشان بهار و اول تابستان - محل زندگی اطراف جریانهای آب نسبتا تند و جنگلها و علفزاران مرطوب - فعالیت مگس ماده در روز بویژه اوایل صبح و سرشب بیماریزایی گزش ا2ین شره در ابتدا بدون درد اغلب دچار خونریزی زیاد میشود به تدریج تورم خارش و التهاب موضعی ایجاد میشودعامل انتقال انکوسرکاولولوس و گاهی مانسونال اوزاردی بعلت وحشی بودن حشره کنترل مشکل است. بهسازی محیط از بین بردن محل تکثیر آن -محافظت فردی و استفاده از مواد ارگانوفسفره کنترل سایمولیوم (مگس سیاه) از 60جنس متعلق به خانواده تابانیده ها تنها این گونه ناقلین بیماریهای انسانی هستند. ‏مورفولوژی -اندازه آنها 6-10میلی متربه رنگ شفاف و شکل خشن -بالها معموال به صورت نیمه باز و دور از بدن ‏عادات کرایزوپسها -فقط ماده ها خونخوارند. -زندگی در زمینهای باتالقی ،مناطق جنگلی و بارانی - جذب مگسها به سوی اجسام تیره رنگ و دارای حرکت ارام کرایزوپس  -گزشهای مکرر و سپس خونخواری -ایجاد زخمهای زشت(ملتهب ،متورم و دردناک) -ناقل بیماری لوآزیس کنترل ‏کنترل چندان موفقیت آمیز نیست. ‏استفاده از حشره کشها در محيط و نيز بر روي دامها  مورفولو‍ژي - مگسهاي اصطبل شبيه به مگسهاي خانگي - ظاهري خشن به رنگ قهوه اي در حال استراحت رو به باال و خرطوم به طرف جلو - سينه داراي 4نوار طولي تيره عادات - حضور و تکثير در مکانهاي کثيف - حمله به دام و انسان در روزهاي طوفاني(مگس طوفان) و خونخواري - چرخه زندگي حدود يک ماه و عمر مگس تا 20روز بيماريزايي فقط گزش و خونخواري از انسان و دام انتقال مکانيکيبيماريهاي دامي به خصوص تريپانوزوميازيس در اسب کنترل سم پاشي و نصب توري و جلوگيري از تکثير مگس در کودهاي حيواني  مورفولوژي اندازه 6-15ميلي متر خرطوم قوي و جلو آمده و همچنين موهاي منشعب روي آريستا بالها در حالت استراحت مثل لبه هاي قيچي عادات - حضور در نواحي رودخانه اي و نواحي پردرخت - حمله به انسان و حيوان در طي - خونخواري در هر دو جنس طول پرواز کم ،عمر مگس حدود سه ماه و حداکثر الروگذاري در طول عمر مگس 10عدد بيماريزايي ناقل تريپانوزوميازيس کنترل پاکسازي اطراف رودخانه ها ،استفاده از حشره کشها و تله ها ،سم پاشي محيط و حيوانات ‏ تهاجم الروهاي دوباالن به بافتهاي پستانداران را ميازيس Bگويند. ‏خانواده هاي مهم ايجاد کننده ميازيس -1کاليفوريده -2اوستريده -3سارکوفاژيده ‏خصوصيات کلي مگسهاي غيرخونخوار ‏ضمائم دهاني براي مکيدن انطباق يافته ‏رنگهاي فلزي دارند ‏زندگي در محيطهاي کثيف ‏الروها بندبند و داراي خارهاي ريز بر روي بندها  -پوستي -حفره اي -ادراري -روده اي ‏انواع Bميازيس از لحاظ عادت ميزبان ‏اختصاصي ‏نيمه اختصاصي ‏تصادفي برخي مگسهاي مولد مياز ‏لوسيليا ،کاليفورا،مگس تومبو درمان خارج نمودن الرو بسته به جايگاه مياز(ازطريق مستقيم يا مسدود کردن تنفس Bالرو) ‏کنترل ‏سم پاشي حيوانات ‏انهدام الشه ها ‏درمان و پانسمان زخمها موسکا دومستيکا داراي انتشار جهاني ضمائم دهاني جهت مکيدن تخم گذاري در مواد دفعي و فاضالب به ندرت ايجاد ميازيس ناقل مکانيکي باکتريها ،تک ياخته ها تخم کرمها از طريق خرطوم يا اندام حرکتي کنترل از طريق نصب توري استفاده از حشره کشو جمع آوري زباله Musca domestica سوسکها