بودجه بندی

صفحه 1:
به نام خدا بودجه بندى استد مربوسه. آقاى دكتر عليرضا فضل زاده ۱۷ ‏ل‎ ee 

صفحه 2:
بودجه: و۱3 منابع محدود يك واحد تجارى يا تعر سازمان ديكر در يك دوره معين را تعيين مى كند i 

صفحه 3:
مبانی بودجه بندی 1 .بودجه مفبومی مقداری است: کلیه فعالیت های طرح ریزی شده واحد ‎Ce‏ 5 سيركت مانند يول يا تعداد محصولات 2.بودجه مربوط به واحد تجاری مشخصی است: واحد تجاری در بودجه بندى ممكن است يك يروزّه معين .يك واحد تجارى يا ‎١‏ ا ل ا ا ‎Pte eer‏ ‎ge ee Bend‏ ا م ا ا ا سوت ا i 

صفحه 4:
مبانی بودجه بندی 30 مربوط به دوره معینی است: بودجه بايد نتايج مالى برنامه لها و فعاليت نعاى طرح ‎Re nT Sep)‏ ا ا 7 7 ا 1 زيرا بسيارى از كزارش عاى واحد هاى تجارى نيز سالانه را ا ا ل ال ۱ اس سس م ا ا ا ا ‎bog‏ ا ا ل ۱ i 

صفحه 5:
i مقاصد بودجه بندی 1 .ایجاب طرح ریزی دوره ای: کلیه فحالیت های واحد تجاری ‎Re Nee Se eC LaCie]‏ 0 ‎Ee Re MS Se eee Soe ee)‏ ea ‏ا‎ Nc Wr pe PUP TL ‏و‎ ‏سطوح مختلف واحد تجارى فراهم مى سازد.‎ 

صفحه 6:
مقاصد بودجه بندى 7 ‎pips‏ به مقدار درآوردن يبشنبادها: اندازه كيرى فعاليت ‎OE Sere MCS) Bea Mele)‏ ل مخارج آن است. ‏4.فراهم ساختن چارچوب ارزیابی فعالیت ها: چون بودجه برآوردى از فعاليت هاى آينده است مى توان از آن به عنوان معیاری برای ارزیابی فعالیت های واحد تجاری با 

صفحه 7:
ey ‏دا‎ ‎ERTS‏ از اقلام ببای تمام شده: مدیران مالی و حسابداران مدیریت معمولا نتایج تصمیم ‎CE kee eee ened‏ ‎yOl ppl Caw! (hoo aS (I> 59 3S G0 Lib },!‏ 39 مورد سایر مدیران صادق نباشدهاما در هنگام تنظیم بودجه همه مدیرانی که مسئولیت برآورد بودجه دارند ‎ert UN Lear Lea Paes 5‏ ۱۱ ۰( ۰ باب برقرارى ارتباط بين مديران مختلف فرادهم مى سازد. ‎i 

صفحه 8:
ey ‏دا‎ 0تأمین الزامات قانونی یا قراردادی: بسیاری از سازمان ها از لحاظ قانونی ملزم به تبیه بودجه می باشند و برخی از واحدهای ا ‎Rev see‏ رس ی ات برخى از بودجه لها مى شوند. 1 از مهم در ۱ را ی رت ‎eee eee Ree eS edo es) eer Ty)‏ شود: Peer ESP TY rand eee ‏نكبدارى نقدينكى كافى‎ 7 i 

صفحه 9:
eT ‏ام‎ CCB RSet eke RSet steer ee ee ed et est eee Mite bad ‏چارچوبی برای وظیفه دوم بودجه بندی فراهم می کند.‎ ۱ ‏ا ا‎ eared Barc ‏های بودجه که اين مقایسه را معمولا گزارش عملیات می‎ ‏نامند.وظیفه کنترل تنبا به حداقل کردن یبای تمام شده‎ ‏یر‎ hea) ‏واقعى و ارقام بودجه.موجب اعمال نظارت بر عمليات و‎ PR ‏لال‎ pee Rea | i 

صفحه 10:
i Fo ‏للع‎ محصول نبایی فرآیند برآورد و تبیه بودجه یک واحد تجاری,بودجه جامع ا ا ا ا لا ا ل مى باشد.اين بودجه معرف طرح كلى واحد تجارى در دوره بودجه ‎nl et el‏ ا ل ۱ ‎read‏ ا ‎a‏ لل ‎eee‏ ‎CBE ES Ke Be Ree Eo kee aCe Rene‏ سود خالص عملیات بودجه بندی می شود بودجه مالی مشتمل بر بودجه بندی وضعیت مالی و سایر بودجه های مورد نیاز مدیریت مالی است. اس ‎Oe‏ ‎Se oo or‏ 

صفحه 11:
۱۳ بودجه عملياتى مشتمل بر برآوردها و بودجه بندى فعاليت هاى توليدى و غير توليدى واحد تجارى يا به ۱ ‏ا ا‎ Mtb ds Resid i 

صفحه 12:
fore ard ‎et Ne En ae det od‏ ده ‎Re ee Rs dno sere eee ey nec)‏ زیرا بودجه های دیگر تا حدود زیادی به آن وابسته است ا ا ا ا 7 دس( بستگی دارد.اگر چه بودجه نبایی فروش بر حسب ریال است اما باید حاوی جزئیات مشروح و کافی درباره ترکیب محصولات و الكوهاى فروش نيز باشد تا بتوان بر مبناى آن تصميمات لازم را درباره تخيير سطوح موجوديبا و ‎Tapen yt)‏ ل كت ‎i 

صفحه 13:
i بودجه موجودى كالاى آخر دوره: BTS) 2050 ‏ا ا‎ word) ۱ ‏ا ل لل لل ل ا‎ بودجه توليد: بودجه مقادیر تولید نقطه شروع فرآیند تبیه بودجه تولید ‎BE cre Seen cee CL ey ed‏ ساخت بر بودجه مقادير توليد متكى است.مجموع اين بودجه ها به طور کلی بودجه تولید نامیده می شود. 

صفحه 14:
i ا ‎SSE deed ed re‏ انتظار موجودیبا را همراه با پیش بینی فروش مورد توجه قرار دهند. ببي تبحم ی رب ره بر سیر رت دمم نیاز است.در تبیه این بودجه لازم است که توجه کافی به تخصصبا و ‎a ee eee Rese)‏ ا ‎Fh‏ ‏در نیازمندیبای نیروی انسانی که بر اثر نوسانبای دوره ای تولید به وجود مى آيد.برنامه ريزى لازم به عمل آيد. د ‎led oe ed‏ را مواد غیر مستقیم.دستمزد غیر مستقیم واقلام مشابه می باشد در اين ار ‎eee‏ ۱ 

صفحه 15:
ببای تمام شده کالای فروش رفته بودجه شده: در واحد های تولیدی ببای تمام شده کالای فروش رفته ‎eek fore Do eee ie ber)‏ | ‎Cee ee eRe Se eect ac ce‏ fore edb مستقیما از بودجه تولید به دست می آب بودجه بباى تمام شده كالاى فروش رفته و بودجه توليد ‎oe eae Re ker seers)‏ بودجه است. i 

صفحه 16:
۱ ‎een es ee aoe)‏ ی ‎aC ee ee ECS |‏ 0 این بودجه وجود دارد که می توان در صورت لزوم آن را کم پا حذف کرد.این قبیل هزینه های قابل اجتناب هزینه هاى ثابت اختيارى ۱ رت هزینه های ثابت تعبد شده شناخته می شود. ‎ ‎i 

صفحه 17:
ce Mere Rees neta ‏فعالیت های فروش و بازاریابی به نحو موّثری بر مبلخ‎ ‏ی‎ ‏و بازاریابی باید در مراحل اولیه فرآیند بودجه بندی یعنی‎ ۱ else) i 

صفحه 18:
i 0 eR eee ne Loe eC ee ede e og ] ne ee one ae Ree eres ‏رقم كليدى كه معرف هدف واحد تجارى در مورد سود خالص‎ ‏است بسيارى از فعاليت دعاى اين واحد را در دوره بودجه‎ در مواقعى كه واحد تجارى انتظار ارقام غير عملياتى مؤثر بر سود را دارد اين ارقام در بودجه بندى سود خالص منظور مى ۱ شود اما به منظور به دست آوردن سود خالص بعد از مالیات ‎Coe EE ee ee Redon eRe ee)‏ ‎at‏ ا 

صفحه 19:
i بودجه عملياتى واحددهاى خدماتى به دليل اينكه حاوى بباى تمام لوح متفاوت است .اجزاى اصلى بودجه عملياتى اين كونه واحد ‎ee)‏ ل ا ۱ 0 ا ا ا ل لل واحدهای خدماتی است. 

صفحه 20:
ety SR rel rere peemee pe an 

صفحه 21:
۱ ۱۱ ate el ee ee RCT ee ee ek a erd پرداخت اصل اوراق قرضه یا توزیع سود سپام از سوی دیگر است. reer Onan ‏ا ا ا‎ FR ES ‏ی ان‎ eee) Pea ere ged Cols) Se ‏ا ل‎ مفيدى بيش از يك دوره مالى دارند. i 

صفحه 22:
8 0 ery ae] Cre OR me eine Radner ocd easy eae gece ker et eee Be eet eee ee ee Be ۱ el at Leora ‏شود. نقطه آغاز اين فرآيند معمولا برآورد وجوه نقد حاصل از عمليا‎ 05300020006 برآورد می ا ‎CSy ae CRT eC‏ ۱ 0000007 .کلیه اقلام نقدی غیر عملیاتی نیز در بودجه نقدی منظور می گردد. بودجه نقدی سالانه برای اعمال مدیریت بر وجوه نقد. بلند مدت و احتمالا ‎Car Net Re Rede Meee eee Re Rr ee ecg‏ ‎De ety St ped eee Oe een lene Eee Ce ed‏ ‎See che ee ey ne ee RS St ee eee‏ بودجه نقدى كمك مؤثرى براى اعمال مدب بر وجوه نقد و ایجاد توازن معقولی بین نقدینگی و سودآوری می باشد. 

صفحه 23:
4.ترازنامه بودجه شده: ۱ ‎(Cy AY eg el ree eel eRe] re meee eee pee‏ عملیاتی تأمين مالى»مخارج سرمايه اى و نقدى منعكس ی i 

صفحه 24:
5 صورت گردش وجوه نقد بودجه شده: ا ‎es eo‏ سر ‎Si ed‏ مفيد و كمك مؤثرى به مديريت ‎OL cd Me 22-1‏ ‎NCU S ey ey Re ee eer PBL‏ ‎Peter ees ay) Sibel ee ee precy‏ ۱ ی i 

صفحه 25:
طح سود Ce ‏ا‎ CEO eS ۱ on dee Bed nO eer Re ocd Cod ee i eae Bal eee ne ET ‏است.بودجه عملیاتی جزئیات بودجه بندی سود را نشان می‎ ‏ا ا ا ل ل ا ات‎ تجاری می باشد. i 

صفحه 26:
بررسى و تجديد نظر در بودجه Ps een el ire bee Beer ey oe 7 Cr ee ee eMC See Ser tad SO ee Sor ee RE Le Rel SES) ec rad ‎ree eer Reo‏ تا ‎ ‎۳ MT Ce ee ese ete RCo ree pC moe] Rare ev ee eee Cee en eC eng Co er gee ‏اين فرآيند يكسان نباشد.‎ ‎i 

صفحه 27:
a ‎aa ad‏ لل را ‎ 

صفحه 28:
اعمال كنترل از طريق بودجه Ce eer Rarer ae pce, Beco ne a شده با نتایج واقعی عملیات است. این مقایسه ها معمولا در 0 این گزارش لا مس تواند بر حسب نیاز و تمایل مدیریت افزایش ‎FC Wee) Cen wen oi] peed mee 7c Wel ieel ey‏ ۱ افزايش؛ هزينه است. بنابراين دوره اين كزارش ها با توجه به منافع و هزینه تبیه آن تعیین می شود. i 

صفحه 29:
i تفاوتبای بین ارقام بودجه شده و ارقام واقعی اصطلاحا ‎REY ee er) ae‏ زر بودجه بندى شده باشد انحراف مساعد و در غير اين ‎eet ee ey‏ ا ل لت تنبایی اطلاعات لازم برای اعمال کنترل را فراهم نمی کند ‎er ro oe‏ 7 1 خنثی نمایند. در اين گونه موارد لازم است اقلام جزء انحرافات به طور مجزا بررسی و تجزیه و تحلیل شود. 

صفحه 30:
ره دفاع از بودجه به فرآیند فعالیتبایی که به منظور به تصویب ‎ed)‏ م ا ل ا ل برخی از پیشنبادات مفید براى كمك به دفاع مؤثر از بودجه عبارتند از : آشنايى با اعضاى كمتيه بودجه؛ ارائه مطلوب ا ‎SSC‏ ‏و تعيين اولويتباى بودجه. i 

صفحه 31:
اعضاى 95 209 اميد عارفى عیوض انصاربان مر اسماعيل شفيعى پییز 87 

به نام خدا بودجه بندی استاد مربوطه: ارائه دهندگان: آقای دکتر علیرضا فضل زاده امید عارفی ،عیوض انصاریان جواد اصغری ،اسماعیل شفیعی پاییز 87 بودجه: طرحی است که نحوه تخصیص کارآمد و اثر بخش منابع محدود یک واحد تجاری یا هر سازمان دیگر در یک دوره معین را تعیین می کند مبانی بودجه بندی .1بودجه م/فهومی مقداری است :کلیه فعالیت های طرح ریزی شده واحد تجاری با یک واحد مشترک مانند پول یا تعداد محصوالت تولید شده تشریح می شود. .2بودجه مربوط به واحد تجاری مشخصی است :واحد تجاری در بودجه بندی ممکن است یک پروژه معین ،یک واحد تجاری یا در مفهومی وسیع تر یک ارگان دولتی یا کل دولت باشد قبل از شروع مرحله تنظیم بودجه الزم است که واحد بودجه دقیقا مشخص شود. مبانی بودجه بندی .3بودجه مربوط به دوره معینی است: بودجه باید نتایج مالی برنامه ها و فعالیت های طرح ریزی شده را در یک دوره معین(ساالنه،بلند مدت یا کوتاه مدت) ارائه کند.بودجه های ساالنه متداول تر است زیرا بسیاری از گزارش های واحد های تجاری نیز ساالنه می باشد و به این ترتیب مقایسه نتایج واقعی با نتایج مالی طرح ریزی شده امکان پذیر خواهد بود.بودجه های بلند مدت جزئیات مشروح کمتری را در بر دارد و در مقابل بودجه های کوتاه مدت معموال امکان واکنش های سریع تری را در مقابل مسائل فرا هم می کند. مقاصد بودجه بندی .1ایجاب طرح ریزی دوره ای :کلیه فعالیت های واحد تجاری برای استفاده کارآمد و اثربخش از منابع کمیابی که در اختیار دارد مستلزم نوعی طرح ریزی می باشد. .2ترویج هماهنگی و همکاری :فرآیند بودجه بندی وسیله ای برای تبادل نظر و ایجاد هماهنگی بین هدف های مدیران سطوح مختلف واحد تجاری فراهم می سازد. مقاصد بودجه بندی .3الزام به مقدار درآوردن پیشنهادها :اندازه گیری فعالیت های واحد تجاری مستلزم به مقدار درآوردن منافع و مخارج آن است. .4فراهم ساختن چارچوب ارزیابی فعالیت ها :چون بودجه برآوردی از فعالیت های آینده است می توان از آن به عنوان معیاری برای ارزیابی فعالیت های واحد تجاری استفاده کرد . مقاصد بودجه بندی .5آگاهی از اقالم بهای تمام شده: مدیران مالی و حسابداران مدیریت معموال نتایج تصمیم گیری ها و فعالیت ها را از نقطه نظر بهای تمام شده آن ارزیابی می کنند در حالی که ممکن است این امر در مورد سایر مدیران صادق نباشد،اما در هنگام تنظیم بودجه همه مدیرانی که مسئولیت برآورد بودجه دارند ناگزیر مخارج و منافع حاصل از فعالیت ها را مقایسه می کنند.آگاهی از بهای تمام شده مبنای مشترکی را برای برقراری ارتباط بین مدیران مختلف فراهم می سازد. مقاصد بودجه بندی .6تأمین الزامات قانونی یا قراردادی :بسیاری از سازمان ها از لحاظ قانونی ملزم به تهیه بودجه می باشند و برخی از واحدهای تجاری نیز هنگام عقد قراردادهای وام ملزم به تهیه و اجرای برخی از بودجه ها می شوند. .7هدایت فعالیت ها به سمت اهداف سازمانی :پیشنیاز مهم در برآورد بودجه تعیین هدف های عملیاتی برای واحد تجاری است اگر چه فرآیند تدوین هدف ها مشکل و مستلزم مشارکت مدیران در تمامی سطوح سازمانی است اما با انجام آن تهیه یک بودجه مؤثر بسیار آسان خواهد شد .اهداف به دو هدف کلی تقسیم می شود: .1تحصیل سود مورد انتظار .2نگهداری نقدینگی کافی وظایف بودجه بندی .1طرح ریزی :طرح ریزی کلیه مراحل بودجه بندی را از نقطه شروع فکر تا مرحله برآورد بودجه شامل می شود و چارچوبی برای وظیفه دوم بودجه بندی فراهم می کند. .2کنترل :کنترل عبارتست از مقایسه نتایج واقعی با پیش بینی های بودجه که این مقایسه را معموال گزارش عملیات می نامند.وظیفه کنترل تنها به حداقل کردن بهای تمام شده محدود نمی شود بلکه در صورت وجود اختالف بین نتایج واقعی و ارقام بودجه،موجب اعمال نظارت بر عملیات و اتخاذ تدابیر اصالحی نیز می گردد. بودجه جامع محصول نهایی فرآیند برآورد و تهیه بودجه یک واحد تجاری،بودجه جامع است که شامل بودجه های جداگانه هر یک از بخش های تابعه آن واحد می باشد.این بودجه معرف طرح کلی واحد تجاری در دوره بودجه است.بودجه جامع به دو بخش اصلی یعنی بودجه مالی و بودجه عملیاتی تقسیم می گردد.در بودجه عملیاتی اقالم بهای تمام شده،هزینه های عملیاتی و درآمدهای دوره بودجه مورد بررسی قرار می گیرد و در نتیجه سود خالص عملیات بودجه بندی می شود بودجه مالی مشتمل بر بودجه بندی وضعیت مالی و سایر بودجه های مورد نیاز مدیریت مالی است. ضمنا،بودجه مالی تا حدود زیادی به بودجه عملیاتی و وضعیت مالی اول دوره بودجه بستگی دارد. بودجه عملیاتی بودجه عملیاتی مشتمل بر برآوردها و بودجه بندی فعالیت های تولیدی و غیر تولیدی واحد تجاری یا به عبارتی دیگر،اجزای صورت سود و زیان آن است.  بودجه فروش: این بودجه که معموال در اولین مرحله از فرآیند بودجه تهیه می شود یکی از مهمترین اجزای بودجه عملیاتی است زیرا بودجه های دیگر تا حدود زیادی به آن وابسته است یا از آن منتج می شود.بودجه فروش معموال به عوامل گوناگونی مانند وضعیت کلی اقتصادی،تصمیمات قیمت گذاری،واکنش های رقبای تجاری،وضعیت صنعت و ... بستگی دارد.اگر چه بودجه نهایی فروش بر حسب ریال است اما باید حاوی جزئیات مشروح و کافی درباره ترکیب محصوالت و الگوهای فروش نیز باشد تا بتوان بر مبنای آن تصمیمات الزم را درباره تغییر سطوح موجودیها و مقادیر تولید اتخاذ نمود. بودجه موجودی کاالی آخر دوره: این موجودیها بخش عمده ای از داراییهای جاری بسیاری از واحدهای تجاری تولیدی را تشکیل می دهد و تصمیم گیری در مورد آن یکی از وظایف مهم مدیریت محسوب می گردد. بودجه تولید: بودجه مقادیر تولید نقطه شروع فرآیند تهیه بودجه تولید است.بودجه های مواد مستقیم،دستمزد مستقیم و سربار ساخت بر بودجه مقادیر تولید متکی است.مجموع این بودجه ها به طور کلی بودجه تولید نامیده می شود. جهت برآورد بودجه مواد مستقیم مدیران باید سطوح جاری و مورد انتظار موجودیها را همراه با پیش بینی فروش مورد توجه قرار دهند. بودجه دستمزد مستقیم برای طرح ریزی تولید و مدیریت پرسنل مورد نیاز است.در تهیه این بودجه الزم است که توجه کافی به تخصصها و مهارتهای مورد نیاز برای ترکیب تولید مبذول گردد.ضمنا باید برای تغییر در نیازمندیهای نیروی انسانی که بر اثر نوسانهای دوره ای تولید به وجود می آید،برنامه ریزی الزم به عمل آید. بودجه سربار ساخت شامل کلیه اقالم بهای تمام شده غیر مستقیم مانند مواد غیر مستقیم،دستمزد غیر مستقیم واقالم مشابه می باشد در تهیه این بو دجه تفکیک اقالم ثابت و متغیر سربار ساخت حائز اهمیت است زیرا به این ترتیب می توان برآوردهای قابل اطمینان تری از این اقالم سربار به عمل آورد. بهای تمام شده کاالی فروش رفته بودجه شده: در واحد های تولیدی بهای تمام شده کاالی فروش رفته معرف بهای تمام شده تولید این کاالها نیز می باشد.در نتیجه بهای تمام شده کاالی فروش رفته بودجه شده مستقیما از بودجه تولید به دست می آید.اختالف بین بودجه بهای تمام شده کاالی فروش رفته و بودجه تولید نیز مربوط به میزان موجودی کاال در اول و آخر دوره بودجه است. بودجه هزینه های اداری: این بودجه شامل هزینه فعالیتهای غیر تولیدی واحد تجاری است .در پاره ای از موارد برخی هزینه های ثابت نیز در این بودجه وجود دارد که می توان در صورت لزوم آن را کم یا حذف کرد.این قبیل هزینه های قابل اجتناب هزینه های ثابت اختیاری نامیده می شود.هزینه های ثابتی که در طول دوره بودجه غیر قابل اجتناب است به عنوان هزینه های ثابت تعهد شده شناخته می شود. بودجه هزینه های فروش و بازاریابی: فعالیت های فروش و بازاریابی به نحو مؤثری بر مبلغ فروش اثر می گذارد .بنابراین بودجه هزینه های فروش و بازاریابی باید در مراحل اولیه فرآیند بودجه بندی یعنی همزمان با بودجه فروش تهیه گردد. سود خالص بودجه شده :هنگامی که کلیه بودجه های مذکور تهیه گردد به آسانی می توان سود خالص را بودجه بندی کرد این رقم کلیدی که معرف هدف واحد تجاری در مورد سود خالص است بسیاری از فعالیت های این واحد را در دوره بودجه منعکس می کند. در مواقعی که واحد تجاری انتظار ارقام غیر عملیاتی مؤثر بر سود را دارد این ارقام در بودجه بندی سود خالص منظور می شود.اگر چه مالیات بر درآمد بر مبنای سود واقعی محاسبه می شود اما به منظور به دست آوردن سود خالص بعد از مالیات می توان رقم مالیات بر درآمد را نیز برآورد و از سود خالص بودجه شده کسر کرد . بودجه عملیاتی واحدهای خدماتی به دلیل اینکه حاوی بهای تمام شده محصوالت نیست با بودجه واحدهای تجاری تولیدی متفاوت است .اجزای اصلی بودجه عملیاتی این گونه واحد ها درآمد حاصل از ارائه خدمات و هزینه های عملیاتی آن است .بودجه عملیاتی مؤسسات غیرانتفاعی مشابه بودجه واحدهای خدماتی است. بودجه مالی اجزای مختلف یک بودجه مالی عبارتند از: .1طرح های تأمین مالی :این طرح ها شامل برنامه های واحد تجاری برای انتشار سهام یا اوراق قرضه از یک سود و بازخرید سهام،باز پرداخت اصل اوراق قرضه یا توزیع سود سهام از سوی دیگر است. .2بودجه مخارج سرمایه :بودجه بندی سرمایه ای شامل تهیه اقالم عمده مانند ماشین آالت و تجهیزات و در برخی موارد پروژه هایی نظیر اجرای یک برنامه بلند مدت آموزش کارکنان است که معموال عمر مفیدی بیش از یک دوره مالی دارند. .3بودجه نقدی: حفظ نقدینگی کافی به منظور پرداخت بموقع تعهدات یکی از هدف های اصلی واحدهای تجاری است .یکی از ابزار های مفید برای اعمال مدیریت بر وجوه نقد تهیه بودجه نقدی است .ضمن تهیه این بودجه گردش وجوه نقد به طور کلی در دوره بودجه برآورد می شود .نقطه آغاز این فرآیند معموال برآورد وجوه نقد حاصل از عملیات است که از اصالح رقم سود خالص بودجه شده به منظور خارج کردن اقالم غیر نقدی مانند استهالک بدست می آید.کلیه اقالم نقدی غیر عملیاتی نیز در بودجه نقدی منظور می گردد .بودجه نقدی ساالنه برای اعمال مدیریت بر وجوه نقد ،بلند مدت و احتماال غیر مفید محسوب می شود .بودجه های نقدی ماهانه ،هفتگی و حتی روزانه ممکن است برای مقاصد ونیازهای اطالعاتی مدیران مفیدتر باشد.دوره بودجه نقدی معموال به نیازمندیهای طرح ریزی ،مشکالت و مسائل بالقوه گردش وجوه نقد بستگی دارد. بودجه نقدی کمک مؤثری برای اعمال مدیریت بر وجوه نقد و ایجاد توازن معقولی بین نقدینگی و سودآوری می باشد. .4ترازنامه بودجه شده: این بودجه بندی با استفاده از ترازنامه اول دوره بودجه و تغییرات مورد انتظار در مانده حسابها که در بودجه های عملیاتی تأمین مالی،مخارج سرمایه ای و نقدی منعکس است،به دست می آید.  .5صورت گردش وجوه نقد بودجه شده: این بودجه بندی آخرین جزء بودجه جامع است که در فرآیند طرح ریزی مالی وسیله ای مفید و کمک مؤثری به مدیریت محسوب می شود.صورت گردش وجوه نقد معموال با استفاده از ارقام منعکس در بودجه صورت سود و زیان و تغییرات مانده های ترازنامه های برآوردی در اول و آخر دوره بودجه تهیه می گردد. طرح سود در مواردی به بودجه جامع اصطالح طرح سود نیز اطالق می شود که بخش عملیاتی بودجه جامع رابه خوبی بیان می کند.کل بودجه جامع نیز معرف طرح سود یک واحد تجاری است.بودجه عملیاتی جزئیات بودجه بندی سود را نشان می دهد در حالی که بودجه مالی جزئی از طرح کلی سود واحد تجاری می باشد. بررسی و تجدید نظر در بودجه با توجه به اینکه منابع موجود نوعا کمتر از میزان تقاضا است،الزم است که پیشنهادها و پروژه های مطرح شده در بودجه به گونه ای سیستماتیک مورد ارزیابی قرار گیرد،که معموال این ارزیابی ،فرآیند بررسی و تجدید نظر در بودجه نامیده می شود. این فرآیند در واحدهای تجاری و سازمانهای مختلف متفاوت است، حتی در داخل یک واحد تجاری نیز در بخشهای مختلف ممکن است این فرآیند یکسان نباشد. مراحل اساسی بررسی و تجدید نظر در بودجه تهیه طرح ها تجدید نظر به وسیله مدیریت باالتر تصویب و اجرا آری آیا مورد قبول است یا نه خیر ...تجدید نظر،بهبود و شروع اعمال کنترل از طریق بودجه بخش مهمی از وظیفه کنترل بودجه ،مقایسه ارقام بودجه بندی شده با نتایج واقعی عملیات است .این مقایسه ها معموال در گزارش های عملکرد دوره ای منعکس می گردد .تعداد دفعات تهیه این گزارش ها می تواند بر حسب نیاز و تمایل مدیریت افزایش یابد اما همانند اغلب اطالعات دیگر عامل محدود کننده در این افزایش ،هزینه است .بنابراین دوره این گزارش ها با توجه به منافع و هزینه تهیه آن تعیین می شود. تفاوتهای بین ارقام بودجه شده و ارقام واقعی اصطالحا “ انحراف” نامیده می شود ،اگر ارقام واقعی کمتر از ارقام بودجه بندی شده باشد انحراف مساعد و در غیر این صورت نامساعد خوانده می شود .البته جمع انحرافات به تنهایی اطالعات الزم برای اعمال کنترل را فراهم نمی کند زیرا ممکن است انحرافات نامساعد و مساعد یکدیگر را خنثی نمایند ،در این گونه موارد الزم است اقالم جزء انحرافات به طور مجزا بررسی و تجزیه و تحلیل شود. دفاع از بودجه دفاع از بودجه به فرآیند فعالیتهایی که به منظور به تصویب رسانیدن طرح های بودجه انجام میشود اطالق می گردد. برخی از پیشنهادات مفید برای کمک به دفاع مؤثر از بودجه عبارتند از :آشنایی با اعضای کمتیه بودجه ،ارائه مطلوب بودجه،مقداری کردن مطالب،پرهیز از غافلگیری و تعیین اولویتهای بودجه. اعضای گروه: امید عارفی جواد اصغری عیوض انصاریان اسماعیل شفیعی پاییز 87