بيولوژی و اكولوژی كژدم ها و پيشگيری از گزش آنها

صفحه 1:
بنام خداوند جان و خرد 2 3 5 0 ع ۰ بیولوژی .اکولوژی کژدم ها وپیشگیری از گزش آنها توسط دکتر روح اله دهقانی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی کاشان ‎cre‏ ویر( ۶ سای ماعب ‎dehyhoot_r@hoveys‏ Iki: ‏عم‎ 07. 

صفحه 2:


صفحه 3:
٠ Goorpiw, whick oe youped ta the phy Q®rikropodd . * svorpod kes ‏لت رل ماه لت( هن‎ Busi hide ta cracks. * svorpwou kes vu seceded tall drat has a posouw.s spike ut te eve. 

صفحه 4:
Goorpicd sine ae 0 wupr publo keds problew tn ‏اوه رش ار حرط وی بووین‎ ‏ها ,ت1۳ كاده © ,م۳‎ )2 Bust, Dexiov, ond Gouk Lata Owerica. The esicvoted vacud dunber oF svprpivd stop 4.8 wilon. Qu esitoded SOOO deuks pour catudly Prow soprpicn stage Lorde 

صفحه 5:
Oistibution Goorpios hwe a workdbwide dstributioa, betay Pour to deserts, ‏كله وحصي‎ Porests, toterittal zvues (crust) word 

صفحه 6:


صفحه 7:
Gize ‏ام‎ soorpiow 9 Phe werne size oP ‏دا للومام موود ه‎ 9 tO ow. ۰ Whe ‏ویو‎ Pores oe the @Pricc vers Poadqus whick reuwkes 10 ow, ant Wodyeces spp Whick weusures Cd oer bay and werk OC ys. ۰ Gowe CwbouPerns sovrpiou ure kuow ‏ها‎ ‎hove uttatced leaks oP PP to 69 ow or pred wetter. 

صفحه 8:


صفحه 9:
(Probuble reusvus Por developer oP eure ‏جدصام جد جا‎ Q) @ood aquetics 0-O severed advootaye oP veo is thot ia woop veww, ۳۲2/۲۲ Ure 0 wor poostitued. ©) Oehowe his is ia Punt is voe oP the wost imported propery oP veuw, po. is wore iwediate ‏لجه‎ the oPPecrdicey ۱ the weesuge ved wap five to Do ‏عمسف‎ it io vikers. 

صفحه 10:
دوره زندکی جفت گیری بارداری زایمان پوست اندازی تغذیه و شکار لانه گزینی دوره های فعالیت زیستی شكارجى هاى كزدم 

صفحه 11:
وضعیت جفت گیری در كؤدم ادنتوبو توس دوریه 

صفحه 12:


صفحه 13:
جفت گیری * جفت گیری معمولا در طول شب و در محیط باز شروع می گردد. اسپرماتوفور منتقل می شود 

صفحه 14:
مراحل جفت گیری * جفت گیری دارای مراحلی است که از طرف نر شروع و با همراهی کامل ماده به ‎oe ULL‏ رسد * از ابتداتا پایان جفت گیری متغییر بوده و از حدود نیم تا یک و نیم ساعت طول مى كشد 

صفحه 15:
کزدم ادنتوبو توس دوریه اسپرماتوفورهای 

صفحه 16:
دوره بار داری * در مناطق گرم تر ممکن است کژدم ها یک یا چند زایمان در سال داشته باشند * دوره بار داری در پیشتر گونه ها مختلف ۲-۴ ماه طول می کشد در بعضی دوره بار داری از ۴-۱۶ ماه و در مواردی ۳-۱۸ ماه گزارش شده است. 

صفحه 17:


صفحه 18:
کزدم ارتوکیروس اسکروبیکولوزوس باردار 

صفحه 19:
دوره زندکی پس از جفت گیری جنین نوزادان در لوله تخمدان رشد می کنند. نوزادان پس از تولد لارو نامیده می شوند اولین سن لاروی نوزادان به علت نداشتن ناخن و نداشتن نیش از بقیه مراحل نوزادی متفاوت هستند. تغذیه نمی کنند. و توانائی انجام حرکت مهمی بدون وابستگی به مادر ندارند. نمی توانند نیش بزنند. به طور طبیعی نوزادان روی پشت مادر قرار می گیرند . اولین پوست اندازی ۱-۲ هفته پس از تولد و در پشت مادر انجام می شود 

صفحه 20:
زایمان * طول مدت زایمان در میان افراد یک گونه یکسان و در میان گونه ها متفاوت است. كزدم ها در هر زایمان از 1-۱۰۵ نوزاد به دنیا می اورند . * تعداد نوزادان متولد شده در هر ماده بستگی به گونه . تراکم جمعیت و در دسترس بودن غذا بستگی دارد. 

صفحه 21:
* نوزادان در ابتدا به صورت توده‌ای روی هم و در کنار کلیسر و مابین پاها قرار می‌گیرند. * سپس مادر به وسیله گیره‌های خود. نوزادان را تحریک نموده و آنها را از قسمت‌های مختلف بدن خود (گیره‌هاء پاهاء شكم و دم) به طرف يشت هدايت * اين عمل تا زمانى ادامه مىيابد كه آخرين نوزاد نيز روى يشت مادر قرار كيرد. 

صفحه 22:
مراقبت های مادرانه کژدم ها ی تازه متولد شده از مادر به دلیل نداشتن نیش و جوانه نزدن ناخن ها لارو نامیده می شود. لاروهای سن اول در پشت مادر خود وضع خاصی به صورت لايه لایه انباشته می شوند و به همین وضعیت تا پایان اولین مرحله پوست اندازی در پشت مادر قرار می. گیرند. پس از این مرحله و حدود. ۲ هفته پس از تولد. اولین پوست اندازی اتفاق می افتد. و بعد از آن پراکندگی نوزادان صورت مى كيرد در بعضى مواقع در بعضی از گونه ها تعدادی از نوزادان توسط مادر خورده می شود. 

صفحه 23:
دلیل این رفتار مادرانه ممکن است: ‎٠‏ به خاطر تامین نیاز آبی و غذائی نوزاد ‏۴ دفاع در برایر شکارچی ها ‏همکاری مادر در انتخاب جای مناسب برای نوزاد باشد 

صفحه 24:


صفحه 25:
کزدم مزوبوت دم میوبوتوس اپئوس با نوزادان پئوس با نوزادان خود در يشت ر پشست 

صفحه 26:


صفحه 27:
کزدم ارتوکیروس اسکروبیکولوزوس با نوزادان خود در يشت 

صفحه 28:
تعداد مراحل پوست اندازی در گونه های مختلف ۵-۷ بار گزارش شده است. در بعضی از گونه ها نر ها در پنجمین و در بعضی در ششمین پوست اندازی بالغ مى گردند. تمام ماده ها پس از ششمین پوست اندازی بالغ می گردند. کژدم ها در حالت بلوغ چندین سال زندگی می کنند. تعداد زیادی از گونه ها در اولین سال زندگی خود بالغ مى شوند در بعضی در ۱۹-۲۴ ماهگی و تعدادی در ۳ سالگی بالغ می شوند 

صفحه 29:
* ابتدا حد فاصل کاراپاس و پهلوها شکاف برداشته و کلیسرها از پوسته قدیمی خارج می‌گردد. 5 با بیرون زدن کلیسرها از درون پوسته قدیمی, با انقباضاتى كه در بدن كزدم صورت مى كيرد كاراياس به طرف بالا كشيده مى شود. * با ادامه انقباضات بدن. گیره‌هاء پاها و دم به آرامی از درون پوسته خارج می‌گردد. 

صفحه 30:
دعت اثلا ی ده ساف اندر كت نل امت وا 

صفحه 31:
206020 

صفحه 32:


صفحه 33:
* ملانیزاسیون کامل در کژدم نیز نسبتا کند است و ۱۰-۰ روز طول می‌کشد که رنگ کژدم تازه بیرون آمده از پوسته تا حدودی مشابه کژدم‌های 

صفحه 34:
کژدم ها به هنگام تغذیه سه روش ۳ وی مد شا بكار ره اول اينكه ممكن است كه در جائى يا محلى كه در معرض رفت و امد طعمه باشد. منتظر شوند دوم اينکه بصورت فعال به جستجوی شکار بروند ‎ao‏ اينكه در ورودی سوراخ ها و پناهگاه های خود منتظر شکار انند. ‏متداولترین روش ترک پناهگاه روزانه در اویل شب است که در ‏محلی سرباز قرار می گیرد و منتظر شکار می ماند و پس از صید و شکار در پناهگاه یا بیرون از آن به تغذیه از آن می پردازد . 

صفحه 35:
۰ کژدم ها توانائی شناخت و آگاه شدن از محل شکار را دارا می باشند و گیرنده های آنان حرکات و جنبش شکار و بستر های شنی یا خاکی آن را درک می کنند. ۶ برای شناخت حرکات و نوسانها از موهای حساس استفاده می کنند. * کژدم ها می توانند از فاصله ۰ سانتی متری با استفاده از اين اندام هاى كيرنده محل شكار و يا ساير مشخصات آن را درك نمايد 

صفحه 36:
نحوه کرفتن شکار * کژدمها شکار های خود را با دست ها یا گیره ها می گیرند * تعدادی زیادی از آنها قبل از بلع شکار خود را نیش می زنند * ولی شکار های کوچک ممکن است بدون نیش زدن مورد تغذیه قرار گیرند. میزان و شدت فعالیت شکار شدت و میزان زهر تزریقی کژدم به بدن طعمه را تعیین می ‎MS‏ ‏* این جانوران مردار خوار نیستند 

صفحه 37:


صفحه 38:
شكار كزدم ها * کژدم ها تقریبا هر شکاری را که بتوانند نگاهداری و تغذیه نمایند صید می کنند. * تغذیه اولیه آنها از حشرات و عنکبوتیان و سایر بندپایان و حلزون ها است. * کژدم های بزرگ از مهره داران کوچک تغذیه می کنند * کرم پروانه هاء دم موئی نقره ای . پشه های پادراز .موربانه ها؛عنکبوت های زمین زی. سیرسیرک ها . ملخ ها .سوسری هاء سن هاءولارو سوسک. ها و هزارپایان به عنوان شکار پذیرفته می شوند. 

صفحه 39:
کانی بالیسم * رفتار همنوع خواری در تعداد زیادی از کژدم ها مشاهده شده است. " كردم ها به هنكام كرسنكى ونبود شكار کژدم های دیگر بویژه افراد کوچکتر از نظر اندازه را بوسیله گیره های خود محکم تحت کنترل در می آورند و مورد تغذیه قرار می دهند 

صفحه 40:
نياز به آب 5 در شرايط آزمايشكاهى در جائى كه كردم در بستر طبيعى خود قرار ندارد نياز مستقيم به اب يبدا مى كنند. * دراين شرايط كردم هابه سمت ينبه هاى خيس شده از آب و یا حتی قطعات ميوه هاى اب دار حركت كرده و كليسر هاى خود راروى ينبه خيس شده و يا قطعات ميوه ‎gla‏ آبدار قرار می دهند. 

صفحه 41:
لانه گزینی پناهگاه ها پا زیستگاه های کژدم ها شامل: شکاف‌ها و سوراخ‌های موجود در زیر سنگ‌ها زیر پوسته درختان در داخل شکاف‌های جداول باغچه‌ها زیر مصالح ساختمانی زیر لشمه‌ها و داخل سله‌ها و سوراخ‌های دیوارهای قدیمی و گلی می باشد. از دیگر زیستگاههای کژدم ها سنگ چین‌های اطراف کشتزارها است 

صفحه 42:
لانه سازی ا ل ا استفاده از لانه يا يناهكاه سازش نموده اند لانه یک کژدم ممکن است به سادگی یک حفره در زير صخره هاء کنده درخت هاء ويا در سطوح پوشیده دیگر بطور استادانه و عمیق حفر شده ياشد تعدادی از کژدم ها سوراخ های موقتی حفر می کنند درصورلیکه کم های دیگر لنه های دائمي سم سازند که گاهگاهی تا عمق ۴۲ سانتی متر می رسد. انتخاب محل برای لانه سازی . پراکندگی و میزان هر کدام از اين كونه ها مربوط به انواع خاکها اختصاصی است 

صفحه 43:
دوره های فعالیت کزدم ها کژدم ها در شرایط اسارت و گرفتاری بیشتر اوقات را بی حر کت باقی می مانند . در خلال اسارت فعالیت آنها متوقف می شود. قدرت اعضای حسی سست می شود. در شرایط طبیعی در فواصل زمانی معین کژدم ها بطور فیزیکی درارتباط وبرخورد با شکار , لانه سازی .جفت یابی فعال می شوند در طول دوره های آرامش میزان تنفس و مصرف اکسیژن کاهش می ‎Mb‏ ‏در یک شب درفصل فعالیت درصد کمی از کژدم های یک گونه در بیرون بسر می برند و بقیه افراد در شبهای بعدی از لانه بیرون می آیند. خروج دسته کوچکی از جمعیت یک گونه به عوامل محیطی, بستگی دارد 

صفحه 44:
* از نظر ساعات فعالیت شبانه کژدم های گونه های مختلف . در ساعات متفاوت شب فعالیتشان بروز می کند. * تعدای در اوایل و تعدادی دیگر در نیمه وبقیه در پایان شب ازلانه بیرون می روند فعالیت دوره ای اين کژدم هماهنگی داخلی دارد. * بالاترین وفور کژدمها در ساعات اولیه بعد از غروب آفتاب است که تا نیمه شب نسبت بیشتری از آنان به لانه های خود برمیگردند. تا طلوع آفتاب تعداد کمی از کژدم ها دربیرون از لانه خود فعال هستند. 

صفحه 45:
شکارچی های کزدم ۰ کژدم ها طعمه های جذابی هستند عوامل موثر در شکار شدن كردم ها ء اندازه بزرگ بدن آنها. سرشار بودن از مواد غذائى: فراوانی جمعیت. نداشتن دفاع مناسب. قابل پیش بینی بودن دفاع آنها می باشد. * حداقل ۱۳۲ مهره دار و ۲۶ بی مهره از کژدم ها تغذیه می کنند. بخش اعظم رژیم غذائی بعضی از شکارچی ها از کژدم تامین می شود. * از بند پایان . صدپایان , سوسک های شکارچی و رطیل ها مورچه های دروگر و از مهره داران . پرندگان مانند جفد شاخ بزرگ. پرنده های حشره خوار. روباهه موش های ملخ خوار. جوجه تیغی و تعداد زیادی از مهره داران دیگر از کژدم ها تغذیه می کنند 

صفحه 46:
پیشگیری و کنترل کزدم زدگی 

صفحه 47:
روش های مبارزه * -روش محیطی يا بهسازی و نوسازی اماکن مسکوئی ۰ -حفاظت فردی ۰ -مبارزه بیولوژیک ۰ -مبارزه شیمیائی و کاربرد سموم 

صفحه 48:
بهسازی و نوسازی منازل و حفاظت منازل در برابر ورود و جایگزینی کژدم -کلیه درزها و شکاف های دیوار با ماسه وسیمان و یا گل آهک(مخلوط گل و آهک) اندود شود -کف ساختمان بایستی ۳۰-۴۰ سانتی متر بالاتر از سطح طبیعی زمین قرار گیرد یعنی برای ورود به ساختمان از ۱ تا ۲ پله با سطح صیقلی(مانند سنگ مر مر) استفاده شود. -اگر ساختمان در یک محل باز یا زمین بایر احداث شده که اطراف آن ساختمان دیگری وجود ندارد بایستی تا ارتفاع ۶۰-۰ سانتی متری از سطح زمین. دیوار با سیمان و ماسه خیلی نرم روکش گردد. 

صفحه 49:
در اماکن قدیم یا خانه های روستائی نکات زیر بایستی مورد توجه قرار گیرد: ا ‎sl] Daas Lol‏ اتوده‌اآکردن[ هيزماءالوا 3 طلیساحم ان 11071 تلاپ ره ۳0000 2 11011111 ]کف > ‎ava $ [0000000000000 Lo La‏ ۲ آلب 111111111111110۱ غالص اک ۱111 0 ۸ ۱ ‎QODQQ00000000000000lams Li‏ 

صفحه 50:
-کلیه شکاف ها و سوراخ های دیوار بایستی با مخلوط كل رس و آهک مسدود شود تا حد امکان سطح دیوار صاف گردد خاک انباشته شده در منازل بایستی هر سال یکبار زیر و رو كردد يا اينكه در حياط پخش وسپس کوبیده شود - خاكى كه از بيرون جهت استفاده در ساخت منازل و يا استفاده در باغجه آورده شده است بايستى مورد بازرسى قرار كيرد. 

صفحه 51:
- قبل از هر گونه ساخت و ساز بایستی آلودگی احتمالی زمین های بایر به افراد محلی اطلاع داده شود و را ه های پاکسازی نیز به آن ها آموزش داده شود. - لشمه های حاصل از لایروبی جوی ها و نهرها که آب مورد مصرف در کشاورزی را به مزارع هدایت می نماید حاوی ريشه ها و ساقه گیا هانی است که پس از خشک شدن و پوسیدن در دیواره های نهر ها فضای متخلخلی را بوجودمی آورد - سنگ چین های اطراف مزارع محل مناسبی برای پنهان شدن و یا تولید مثل شده است استراعت درا کنار این سنگ چین هایویژه در شب ممکن است موجب گزش افراد شود 

صفحه 52:
جكونكى حفاظت | فرد در جلوگیری از بر خورد با کزدم -جلوگیری در مورد از بازی کودکان با پای برهنه یا دم پائی بویژه در اوایل شب هشدار داده شود. -گار گران و کشاورزان در هنگام کار در شب از کفش های ساقدار پا چکمه استفاده کنند -هنگام کار و جابجا کردن مصالح ساختمانی . الوار وچوب ازدستکش استفاده شود. -هنگام خواب از تخت ‎gla‏ پایه بلند فلزی (لوله ای گالوانیزه) استفاده شود -از هر گونه تماس تخت و وسایل خواب مانند بالش . تشک و پشه بند با دیوار وتنه یا شاخ و برگ درختان جلوگیری شود. رعایت حداقل ۵۰ سانتی متر فاصله تخت با دیوار ضروری است 

صفحه 53:
- هنگام رفتن به گردش یا تفریح از نشستن یا خوابیدن به روی زمین به خصوص در اوایل شب خوداری شود - از توقف کردن در جاده های بیابانی و نشستن روی خاک های انباشته شده که به منظور هدایت آب ‎Gla‏ ناشی از بارندگی و همچنین خاکریز های راه آهن ممانعت به عمل آید. - منازل از نور کافی برخوردار باشند وچراغ های حیاط . مستراح و یا آشپزخانه در طول شب بویژه در مناطق روستائی روشن باشند. 

صفحه 54:
مبارزه بیولوژیک ' كرد م ها طعمه های جذابی هستند عوامل موثر در شکار شدن کژدم ها . اندازه بزرگ بدن آنهاء سرشار بودن از مواد غذاتی. فراوانی جمعیت. نداشتن دفاع مناسب. قابل پیش بینی بودن دفاع آنها می باشد. ‎ee‏ اک مر و می کنند. بخش اعظم رژیم غذائی بعضی از شٌ رچی ها از کژدم تامین می شود. 

صفحه 55:
مهره داران شکارچی * مرغ ها یکی از بهترین شکارچی های کژدم مى باشد . نگهداری آنها در منازل روستائی توصیه می شود * جوجه تیغی ها که در ایران وجود دارند از تواناترین شکارچیان بندپایان منجمله کژدم ها محسوب می گردند 

صفحه 56:
* حشره خور های موش مانند و دارای پوزه های باریک و دراز با حس بویاتی خیلی قوی هستند. این جانوران با اشتهای زیادی از کژدم ها تغذیه می کنند * مارمولک ها(گکو ها) جانوران کم خطر و مفیدی 

صفحه 57:
بی مهرگان شکارچی رطیل ها از بی مهره گان. شکارچی های توانائی هستند که در زیستگاه های کژدم ها هم مشاهده شده اند * این بندپایان شکارچی های مهاجمی هستند که براحتی کژدم ها را با کلیسر های خود می درند و مورد تغذیه قرار می دهد 

صفحه 58:
* عنکبوت ها همگی شکارچی هستند به جز خانواده بد نام نر كشان بقيه مفید هستند و از ساير بند يايان تغذيه مى 

صفحه 59:
‎٠‏ سوسک های شکارچی :در زیستگاه کژدم ها در استان خوزستان و اصفهان سوسکی از راسته قاب بالان» خانواده ‎sp pUL 9 Curubiue‏ ععنمت) مشاهده شد. ‎» ‏این سوسک به راحتی از کزدم ها تغذيه مى نماید‎ ٠ ‏بدون اینکه نیش کزدم بتواند به او آسیبی برساند‎ 

صفحه 60:


صفحه 61:
ما » فك ‎t 7‏ SF te aa 

بنام خداوند جان و خرد بيولوژي ،اكولوژي كژدم ها وپيشگيري از گزش آنها توسط دكتر روح اله دهقاني عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي كاشان ‏dehghani37@yahoo.com ‏dehghani_r@kaums.ac.ir /http://healthf.kaums.ac.ir D.R. • Scorpions, which are grouped in the phylum Arthropoda . • scorpion has a flattened elongated body and can easily hide in cracks. • scorpion has a segmented tail that has a poisonous spike at the end. Scorpion stings are a major public health problem in many underdeveloped tropical countries, especially Africa, South India, the Middle East, Mexico, and South Latin America.  The estimated annual number of scorpion stings is 1.2 million. An estimated 5000 deaths occur annually from scorpion stings worldwide Distribution Scorpions have a world-wide distribution, being found in deserts, grasslands, forests, intertidal zones (coast) and mountains. World distribution of scorpions Size of scorpions • The average size of a scorpionid is 3 to 9 cm. • The largest forms are the African genus Pandinus which reaches 18 cm, and Hadogenes spp which measures 21 cm long and weighs 32 grams. • Some Carboniferous scorpions are known to have attained lengths of 44 to 86 cm or even a meter. Pandinus imperator King of the Scorpions Probable reasons for development of venom in scorpions 1) Food acquisition A-Venom can be an effective tool for predators. B-A second advantage of venom is that in many venom, enzymes are a major constituent. 2) Defense This is in fact is one of the most important property of venom, pain. It is more immediate and the offending animal immediately gets the message and may live to communicate it to others. دوره زندگی • • • • • • • • جفت گیری بارداری زایمان پوست اندازی تغذیه و شکار النه گزینی دوره های فعالیت زیستی شکارچی های کژدم وضعيت جفت گيري در كژدم ادنتوبوتوس دوريه ‏D.R. Male Female Hemiscorpius lepturus D.R. جفت گيري • جفت گيري معموال در طول شب و در محيط باز شروع مي گردد. • نرها پنيس ندارند و اسپرم به كمك اسپرماتوفور منتقل مي شود مراحل جفت گیری • جفت گیری دارای مراحلی است که از طرف نر شروع و با همراهی کامل ماده به پایان می رسد • از ابتداتا پایان جفت گیری متغییر بوده و از حدود نیم تا یک و نیم ساعت طول مي كشد كژدم ادنتوبوتوس دوريه ‏D.R. اسپرماتوفورهاي دوره بار داري • در مناطق گرم تر ممكن است كژدم ها يك يا چند زايمان در سال داشته باشند • دوره بار داري در بیشتر گونه ها مختلف 2-4ماه طول مي كشد در بعضی دوره بار داري از 4-16ماه و در مواردی 3-18ماه گزارش شده است. Gestated Hemiscorpius lepturus D.R. D كژدم ارتوكيروس اسكروبيكولوزوس باردار ‏D.R. • • • • • دوره زندگی پس از جفت گيري جنين نوزادان در لوله تخمدان رشد مي كنند. نوزادان پس از تولد الرو ناميده مي شوند اولين سن الروي نوزادان به علت نداشتن ناخن و نداشتن نيش از بقيه مراحل نوزادي متفاوت هستند. تغذيه نمي كنند ،و توانائي انجام حركت مهمي بدون وابستگي به مادر ندارند ،نمي توانند نيش بزنند ،به طور طبيعي نوزادان روي پشت مادر قرار مي گيرند . اولين پوست اندازي 1-2هفته پس از تولد و در پشت مادر انجام مي شود زايمان • طول مدت زايمان در ميان افراد يك گونه يكسان و در ميان گونه ها متفاوت است. • كژدم 4ها در هر زايمان از 6-105نوزاد به دنيا مي آورند . • تعداد نوزادان متولد شده در هر ماده بستگي به گونه ، تراكم جمعيت و در دسترس بودن غذا بستگي دارد. • نوزادان در ابتدا به صورت توده‌اي روي هم و در كنار كليسر و مابين پاها قرار مي‌گيرند. • سپس مادر به وسيله گيره‌هاي خود ،نوزادان را تحريك نموده و آنها را از قسمت‌هاي مختلف بدن خود (گيره‌ها ،پاها ،شكم و دم) به طرف پشت هدايت مي‌نمايد. • اين عمل تا زماني ادامه مي‌يابد كه آخرين نوزاد نيز روي پشت مادر قرار گيرد. مراقبت هاي مادرانه • كژدم ها ي تازه متولد شده از ماد-ر به دليل نداشتن نيش و جوانه نزدن ناخن ها الرو ناميده مي شود. • الروهاي سن اول در پشت مادر خود وضع خاصي به صورت اليه اليه انباشته مي شوند و به همين وضعيت تا پايان اولين م-رحله پوست اندازي در پشت مادر قرار مي -گيرند. • پس از اين مرحله و حدود 2 -هفته پس از تولد ،اولين پوست اندازي اتفاق مي افتد .و بعد از آن پراكندگي نوزادان صورت م-ي گيرد • در بعضي مواقع در بعضي از گونه ها تعدادي از نوزادان توسط مادر خورده مي شود. دليل اين رفتار مادرانه ممكن است: • به خاطر تامين نياز آبي و غذائي نوزاد • دفاع در برابر شكارچي ها • همكاري مادر در انتخاب جاي مناسب براي نوزاد باشد Emergence of a Hemiscorpius lepturus young D.R.D كژدم مز4وبوتوس اپئوس با نوزادان خود در پشت ‏D.R. Hemiscorpius lepturus with young on her back D.R. كژدم ارتوكيروس اسكروبيكولوزوس با نوزادان خود در پشت ‏D.R. پوست اندازي • • • • • تعداد مراحل پوست اندازي در گونه هاي مختلف 5-7بار گزارش شده است. در بعضي از گونه ها نر ها در پنجمين و در بعضي در ششمين پوست اندازي بالغ مي گردند. تمام ماده ها پس از ششمين پوست اندازي بالغ مي گردند. كژدم ها در حالت بلوغ چندين سال زندگي مي كنند. تعداد زيادي از گونه ها در اولين سال زندگي خود بالغ مي شوند در بعضي در 19-24ماهگي و تعدادي در 3سالگي بالغ مي شوند • ابتدا حد فاصل كاراپاس و پهلوها شكاف برداشته و كليسرها از پوسته قديمي خارج مي‌گردد. • با بيرون زدن كليسرها از درون پوسته قديمي ،با انقباضاتي كه در بدن كژدم صورت مي گيرد كاراپاس به طرف باال كشيده مي‌شود. • با ادامه انقباضات بدن ،گيره‌ها ،پاها و دم به آرامي از درون پوسته خارج مي‌گردد. • پوست اندازي كژدم سياه ،آندركتونوس كراسيكودا ‏D.R. Hemiscorpius lepturus coming out of the old cuticule D.R.D Old-shed Hemiscorpius lepturus 5 D.R.D • مالنيزاسيون كامل در كژدم نيز نسبتا كند است و 10-30روز طول مي‌كشد كه رنگ كژدم تازه بيرون آمده از پوسته تا حدودي مشابه كژدم‌هاي ديگر شود. • • • • • بيولژي تغذيه كژدم ها به هنگام تغذيه سه روش اوليه براي صيد شكار بكار ميبرند. اول اينكه ممكن است كه در جائي يا محلي كه در معرض رفت و آمد طعمه باشد ،منتظر شوند دوم اينكه بصورت فعال به جستجوي شكار بروند سوم اينكه در ورودي سوراخ ها و پناهگاه هاي خود منتظر شكار بمانند. متداولترين روش ترك پناهگاه روزانه در اويل شب است كه در محلي سرباز قرار مي گيرد و منتظر شكار مي ماند و پس از صيد و شكار در پناهگاه يا بيرون از آن به تغذيه از آن مي پردازد . • كژدم ها توانائي شناخت و آگاه شدن از محل شكار را دارا مي باشند وگيرنده هاي آنان حركات و جنبش شكار و بستر هاي شني يا خاكي آن را درك مي كنند. • براي شناخت حركات و نوسانها از موهای حساس استفاده مي كنند. • كژدم ها مي توانند از فاصله 50سانتي متري با استفاده از اين اندام هاي گيرنده محل شكار و يا ساير مشخصات آن را درك نمايد نحوه گرفتن شكار • • • • • كژدمها شكار هاي خود را با دست ها يا گيره ها مي گيرند تعدادي زيادي از آنها قبل از بلع شكار خود را نيش مي زنند ولي شكار هاي كوچك ممكن است بدون نيش زدن مورد تغذيه قرار گيرند. ميزان و شدت فعاليت شكار شدت و ميزان زهر تزريقي كژدم به بدن طعمه را تعيين مي كند اين جانوران مردار خوار نيستند شكاركژدم ها • • • • كژدم ها تقريبا هر شكاري را كه بتوانند نگاهداري و تغذيه نمايند صيد مي كنند. تغذيه اوليه آنها از حشرات و عنكبوتيان و ساير بندپايان و حلزون ها است. كژدم هاي بزرگ از مهره داران كوچك تغذيه مي كنند كرم پروانه ها ،دم موئي نقره اي ،پشه هاي پادراز ،موريانه ها،عنكبوت هاي زمين زي ،سيرسيرك ها ، ملخ ها ،سوسري ها ،سن ها،والرو سوسك ها و هزارپايان به عنوان شكار پذيرفته مي شوند. كاني باليسم رفتار همنوع خواري در تعداد زيادي از كژدم ها مشاهده شده است. كژدم ها به هنگام گرسنگي ونبود شكار كژدم هاي ديگر بويژه افراد كوچكتر از نظر اندازه را بوسيله گيره هاي خود محكم تحت كنترل در مي آورند و مورد تغذيه قرار مي دهند نياز به آب • در شرايط آزمايشگاهي در جائي كه كژدم در بستر طبيعي خود قرار ندارد نياز مستقيم به آب پيدا مي كنند. • در اين شرايط كژدم ها به سمت پنبه هاي خيس شده از آب و يا حتي قطعات ميوه هاي آب دار حركت كرده و كليسر هاي خود را روي پنبه خيس شده و يا قطعات ميوه هاي آبدار قرار مي دهند. النه گزینی • • • • • • • • پناهگاه ها يا زيستگاه هاي كژدم ها شامل: شكاف‌ها و سوراخ‌هاي موجود در زير سنگ‌ها زير پوسته درختان در داخل شكاف‌هاي جداول باغچه‌ها زير مصالح ساختماني زير لشمه‌ها و داخل سله‌ها و سوراخ‌هاي ديوارهاي قديمي و گلي مي باشد. از ديگر زيستگاههاي كژدم ها سنگ چين‌هاي اطراف كشتزارها است • النه سازي كژدم ها بطور وسيع و گسترده اي در محيط هاي مختلف با استفاده از النه يا پناهگاه سازش نموده اند. • النه يك كژدم ممكن است به سادگي يك حفره در زير صخره ها ،كنده درخت ها ،ويا در سطوح پوشيده ديگر بطور استادانه و عميق حفر شده ياشد • تعدادي از كژدم ها سوراخ هاي موقتي حفر مي كنند ، درصورتيكه كژدم هاي ديگر النه هاي دائمي مي سازند كه گاهگاهي تا عمق 42سانتي متر مي رسد. • انتخاب محل براي النه سازي ،پراكندگي و ميزان هر كدام از اين گونه ها مربوط به انواع خاكها اختصاصي است دوره هاي فعاليت كژدم ها • كژدم ها در شرايط اسارت و گرفتاري بيشتر اوقات را بي حركت باقي مي مانند ،در خالل اسارت فعاليت آنها متوقف مي شود ،قدرت اعضاي حسي سست مي شود. • در شرايط طبيعي در فواصل زماني معين كژدم ها بطور فيزيكي درارتباط وبرخورد با شكار ،النه سازي ،جفت يابي فعال مي شوند • در طول دوره هاي آرامش ميزان تنفس و مصرف اكسيژن كاهش مي يابد • در يك شب درفصل فعاليت درصد كمي از كژدم هاي يك گونه در بيرون بسر مي برند و بقيه افراد در شبهاي بعدي از النه بيرون مي آيند .خروج دسته كوچكي از جمعيت يك گونه به عوامل محيطي ،بستگي دارد • از نظر ساعات فعاليت شبانه كژدم هاي گونه هاي مختلف ، در ساعات متفاوت شب فعاليتشان بروز مي كند. • تعداي در اوايل و تعدادي ديگر در نيمه وبقيه در پايان شب ازالنه بيرون مي روند فعاليت دوره اي اين كژدم هماهنگي داخلي دارد. • باالترين وفور كژدمها در ساعات اوليه بعد از غروب آفتاب است كه تا نيمه شب نسبت بيشتري از آنان به النه هاي خود برميگردند .تا طلوع آفتاب تعداد كمي از كژدم ها دربيرون از النه خود فعال هستند. شكارچي هاي كژدم • كژدم ها طعمه هاي جذابي هستند عوامل موثر در شكار شد-ن كژدم ها ،اندازه بزرگ بدن آنها ،سرشار بودن از مواد غذائي ،فراواني جمعيت ،نداشتن دفاع م-ناسب ،قابل پيش بيني بودن دفاع آنها مي باشد.- • حد-اقل 142مهره دار و 26بي مهره از كژدم ها تغذيه مي كنند. بخش اعظم رژيم غذ-ائي بعضي از شكارچي ها از كژدم تامين مي شود. • از بند -پايان ،صدپايان ،سوسك هاي شكارچي و رطيل ها ،مورچه هاي دروگر و از مهره داران ،پرندگان م-انند جغد شاخ بزرگ، پرنده هاي حشره خوار ،روباه ،موش هاي ملخ خوار ،جوجه تيغي و تعداد زيادي از مهره داران ديگر از كژدم ها تغذ-يه مي كنند- پيشگيري و كنترل كژدم زدگي روش های مبارزه • • • • روش محیطی یا بهسازی و نوسازی اماکنمسکونی حفاظت فردیمبارزه بيولوژيك-مبارزه شيميائي و كاربرد سموم بهسازي و نوسازي منازل و حفاظت منازل در برابر ورود و جايگزيني كژدم كليه درزها و شكاف هاي ديوار با ماسه وسيمان و يا گلآهك(مخلوط گل و آهك) اندود شود كف ساختمان بايستي 30-40سانتي متر باالتر از سطحطبيعي زمين قرار گيرد يعني براي ورود به ساختمان از 1تا 2پله با سطح صيقلي(مانند سنگ مر مر) استفاده شود. اگر ساختمان در يك محل باز يا زمين باير احداث شده كهاطراف آن ساختمان ديگري وجود ندارد بايستي تا ارتفاع 60-70سانتي متري از سطح زمين ،ديوار با سيمان و ماسه خيلي نرم روكش گردد. در اماكن قديم يا خانه هاي روستائي نكات زير بايستي مورد توجه قرار گيرد: ‏ازانباشتنوتودهكردن،هيزم،الوار، الحساختمانيدرخانههاپرهيزكرد مص ‏درصورتيكهكفحياطخاكياستبايستياينقس متهاراآبپاشيوسپسباغلطكهايسنگي موجوددرروستاهاكوبيدويادرصورتامكانآنرابه ‏باغچهسبزيوگلتبديلكرد كليه شكاف ها و سوراخ هاي ديوار بايستي با مخلوط گلرس و آهك مسدود شود تا حد امكان سطح ديوار صاف گردد خاك انباشته شده در منازل بايستي هر سال يكبار زير و روگردد يا اينكه در حياط پخش وسپس كوبيده شود خاكي كه از بيرون جهت استفاده در ساخت منازل و يااستفاده در باغچه آورده شده است بايستي مورد بازرسي قرار گيرد.  قبل از هرگونه ساخت و ساز بايستي آلودگي احتمالي زمين هاي باير بهافراد محلي اطالع داده شود و را ه هاي پاكسازي نيز به آن ها آموزش داده شود. لشمه هاي حاصل از اليروبي جوي ها و نهرها كه آب مورد مصرف دركشاورزي را به مزارع هدايت مي نمايد حاوي ريشه ها و ساقه گيا هاني است كه پس از خشك شدن و پوسيدن در ديواره هاي نهر ها فضاي متخلخلي را بوجودمي آورد سنگ چين هاي اطراف مزارع محل مناسبي براي پنهان شدن و يا توليدمثل شده است استراحت در كنار اين سنگ چين ها بويژه در شب ممكن است موجب گزش افراد شود چگونگي حفاظت ا فرد در جلوگيري از بر خورد با كژدم جلوگيري در مورد از بازي كودكان با پاي برهنه يا دم پائي بويژه در اوايلشب هشدار داده شود. گارگران و كشاورزان در هنگام كار در شب از كفش هاي ساقدار يا چكمهاستفاده كنند هنگام كار و جابجا كردن مصالح ساختماني ،الوار وچوب ازدستكشاستفاده شود. هنگام خواب از تخت هاي پايه بلند فلزي (لوله اي گالوانيزه) استفاده شوداز هر گونه تماس تخت و وسايل خواب مانند بالش ،تشك و پشه بند باديوار وتنه يا شاخ و برگ درختان جلوگيري شود .رعايت حداقل 50 سانتي متر فاصله تخت با ديوار ضروري است  هنگام رفتن به گردش يا تفريح از نشستن يا خوابيدن بهروي زمين به خصوص در اوايل شب خوداري شود از توقف كردن در جاده هاي بياباني و نشستن روي خاكهاي انباشته شده كه به منظور هدايت آب هاي ناشي از بارندگي و همچنين خاكريز هاي راه آهن ممانعت به عمل آيد. منازل از نور كافي برخوردار باشند وچراغ هاي حياط ،مستراح و يا آشپزخانه در طول شب بويژه در مناطق روستائي روشن باشند. مبارزه بيولوژيك • كژدم ها طعمه هاي جذابي هستند عوامل موثر در شكار شدن كژدم ها ،اندازه بزرگ بدن آنها ،سرشار بودن از مواد غذائي ،فراواني جمعيت ،نداشتن دفاع مناسب ،قابل پيش بيني بودن دفاع آنها مي باشد. • حداقل 142مهره دار و 26بي مهره از كژدم ها تغذيه مي كنند .بخش اعظم رژيم غذائي بعضي از شكارچي ها از كژدم تامين مي شود. • مهره داران شكارچي • مرغ ها يكي از بهترين شكارچي هاي كژدم مي باشد .نگهداری آنها در منازل روستائی توصیه می شود • جوجه تيغي ها كه در ايران وجود دارند ازتواناترين شكارچيان بندپايان منجمله كژدم ها محسوب مي گردند • حشره خور هاي موش مانند و داراي پوزه هاي باريك و دراز با حس بويائي خيلي قوي هستند. این جانوران با اشتهای زیادی از کژدم ها تغذیه می کنند • مارمولك ها(گكو ها) جانوران كم خطر و مفيدي هستند. بي مهرگان شكارچي • رطيل ها از بي مهره گان ،شكارچي هاي توانائي هستند كه در زيستگاه هاي كژدم ها هم مشاهده شده اند • اين بندپايان شكارچي هاي مهاجمي هستند كه براحتي كژدم ها را با كليسر هاي خود مي درند و مورد تغذيه قرار مي دهد • عنكبوت ها همگي شكارچي هستند به جز خانواده بد نام نركشان بقيه مفيد هستند و از ساير بند پايان تغذيه مي كنند . • سوسك هاي شكارچي :در زيستگاه كژدم ها در استان خوزستان و اصفهان سوسكي از راسته قاب باالن، خانواده Carabidaeو با نام Scarites spمشاهده شد. • • اين سوسك به راحتي از كژدم ها تغذيه مي نمايد ، بدون اينكه نيش كژدم بتواند به او آسيبي برساند D.R. با سپاس از نگاه و توجه شما