تأثیر اسلام در زمینه پیشرفت ادبیات عرب و فارسی

صفحه 1:


صفحه 2:
۳ فارسی ۱ ere 

صفحه 3:
دوره جاهليت بوده است و در اسلام رونق و بيشرفت اه در سلم پیش از شعر ترقی کرد . ۱9 eter rer’ ‏جإهليت بود . زيرا مسلمانان خطابه هاى خود را از آيات‎ Pee ee Lee) Sees Ie See es Sore) ۹-0 [۳ Sete Stes Tne Er eee ‏هم تمام خطبه آنان از قران بود. نیروی خطایبه در اسلام بیش از پیش شد و‎ ۳ | از از آنرو غرور ملی عرب با خطابه افزایش یافت و بدان : ان در بلاغت تقویت شد و پس از دیدن شعرهای تازی و زبانهای تازق ليع عطابه نبوائي. آنها قزق كر كشت و.بلاعت آنان كن تعطابه ننه جابيى رسید که کمتر ملتی پیش از آد د . حتی از حیث ا ا ا لك ‎Cre Ponce‏ 0 یسر( یونان ) سیسرون ‎NF get g AE (50.55) Kl gy tin glen — 5) origlndS‏ )5 ۲ خطابه های آنان و بلاغت خطبه هایشان تردید کرد . حضرت علی (ع) صدها ا ا ا ‎PCa Sar‏ م ا ا ا مثل عرب شگفت نیست چرا که اعراب مردم احساساتی و شاعر مشرب هستند ‎a)‏ ۳ برخیزانده و یک خطبه آنها را فروشانده است و یکی از عوامل موثر پیشرفت اسلام نيز همين خطابه سرايى مسلمانان بوده است . در ضمن مطالعه تاريخ ‎Te ere Th eaee‏ 1 یه آن در جه رسید 

صفحه 4:
1 اينكه يس از ضعف و فساد دولتهاى عرب در ا ۱ خطبه و خطابه را رونق داده خطیبان را مانند اختند ولى آنها هم خطابه را براى حماسه و 21100 ‏ا‎ MRUB IE TID“) OPED) een eee Tee ee nee oe ee ee canes) emi alee nea ر اسلم عربها از اسلوب فصیح قران و پیدایش مقام نبوت و دمی به هیجان و ذوق درآمدند و تمام تلادش خود را برای انتشار دین اسلام و فتح ممالک میذول داشتند . از آنروز قریحه شاعرانه آنها به قریحه ‎rene enna‏ قل خلفای راشدین شعر و شاعری آنقدرها در میان مسلمانان پیش نرفت ولی ‎ae‏ ا ا ل ا ال ل ل لد ‎ere here Coen TE TES‏ ا 00 شعر و شاعری بود . بدان جهت خلفای بنی امیه شاعران را گرامی می داشتند تا با شعر آنان مردم را به خود جلب كنند و يا از شر زبان شاعران آسوده بمانند وبا مطالح خودنشان باصله وجايزه زبان شاعران را قطع ميكردند. معاویه موسس دولت اموی چنین میگوید: شعر را بالاترین وظیفه وهدف اخلاقى وادبى خود قرار دهيد خلفاى اموى بسيار از شعروشاعران حمايت كردند ولى فقط به دلايل سياسى . از یدایش اسلام تا پایان دوره 

صفحه 5:
ا 0 ‎Rees Cen Bree pre cree eer is lees‏ الا گرفت وشاعران در مدح او شعرها گفتند جانشینان ۳ ee ‏ا‎ جمع آوری شعر و راویان شعر ا 9 ‎cS Ss ie te err ae eer) 1‏ 1 ۰ ©©) ‎Loe eter Breese‏ 0 عمرو بن علاء و ابوعبیده واحمعی و دیگران به آن کار مبادرت نمودند و چنانکه در قسمت ادبیات اشاره شد بیشتر اینان مردمان ادیب و سخنور بودند . طبقات شاعران لت 01 ‏ا‎ sole sro) ل ل دك © محدثين ولى نمى توان حد فاصلى ميان اين جهار طبقه تعيين كرد جون بعضى از ‎eased‏ ۱ 00 oer ee eee note won r tery Bere 0 ‏ا ا‎ rer pres eer || ۱ eno mie ter re ees این شاعران گویندگان سبعهمعلقه هستند . 

صفحه 6:
‎ca‏ مانند شاعران دوره جاهلیت ساده بليغ است . مشهور ترين شعرياى ‏وعصر طلايى دوريه عباسى را درك كرده اندو از انواع تفنن وتجمل و خوش كذرانى و عيش و نوش بهره مند شده اند از ان رو طبع شاعرانه انها بسيار ع ال لل ا ا كم از اشعار دو طبقه ديكر لطيف تر است وتا حدى ‎e Ren ey‏ ا ال ابوالتكاهيه ابوتزاس: ابوالقام ويحتيرى انث ت:محدثين اين دسته از شاعران يس از انتشار و ا ا ا 9 ‎De‏ ا ‎By UR‏ ‏حكمت ديده مى شود . نمونه آن اشعار متنبى - معرى - شريف رضى - وضعى حلى است . 

صفحه 7:
۳ برخى از 1 جاهلی همین ‎Tami‏ ۳ م( ا ‎ae‏ ‏2 درو وس بوده أست ولى ما به اميد آنكه جعليات احتمالى هم انعكاسئ از احوال و فضاهاى واقعى را در بر داشته ‎Pet Spee ip ener e)‏ کهن ترین شاعر اعیشی که بنا به روایاتی افسانه آمیز با قصيده اى كه غالباً ساختكى بودنش را تاييد كرده اند به خدمت رسول اكرم ص آمدند شيوه مدح در اين قصیده همان شیوه جاهلی است و ممدوح در وحله اول بخشنده يعنى منبع صله است . مصطلحات اسلامى تنها نامهاى محمد و نبى در آن آمده است اما تركيباتى جون (توشه يارسايى) را بهتر است كه از افزوده هاى عصر اسلام بدانيم . 

صفحه 8:
Bre ae re ee ‏ا‎ ‎ere ercre eer eee S eseee ny ‏رغم شهرت فراگیر هیچ گاه بوی اسلام برنمی‎ errr reno Pe ee Cae rear ree ‏ی 0 كلمات‎ 0000000 ‏ناقله القران بارزترین کلمات اسلامی درآمدند . اما‎ Cre enn eee er ies, | سخت نگران می ساخته در شعر او اندکی غریب می نماید . قصیده موجب پیدایش دهها شعر دیگر شد که صادقانه در مدح پیامبر ا ‎ane ee Oe et eee ai‏ ‎ree eee me‏ ا ‎ete‏ ‏ات قران اندک اندک به شعر عرب راه یافت . حسان پس از دورانی ‎ee OE ee eee tee eee eee‏ ‎oe ketenes)‏ ل ‎Bone ureter tos BE‏ اسلام و ياران اور را مدح كفت اما هيجكاه نتوانست از غالبها و معانى ‎ECS‏ ا ال ا ل ا 00 ‎mr Cres Perry Or TIN Core OA‏ ۱ های کهن بر دشمنان بتازد وصادقانه ترین اشعار حسان مرئیه هایی است كه به هیچ گونه چشم داشت در رحلت رسول اکرم ص سرود. زد ‎PAU Ce peren Pernt wee we ere on mS‏ ‎re Beppe ner a pr orm ler‏ ا 00 ‎PSE Soe eee Sve S) ee See te one erro‏ ‎Fee een en erent is Fe TUS Te See oe ens)‏ 

صفحه 9:
مياييم البته فرهنك جهان عرب ايين جذب مى كند ونويسندكان شته انبوهى از وازه هاى جاهلى كه هاوى 00000057 ميدادند ومثلا وازه هايى جون شجاعتء سخاوتء وفاء صداقت وصبر مسلمانى ميا فتند وبه ارزشهاى تايين شده ا ا ‎rere ge ke‏ ‎Bolan ele SoS ee SEE toes‏ ‎tee er Rene id‏ ل ‎Nene Pe ens Serene Oty)‏ 0 ‎T SETS BETS Tene ee orl‏ ۳ شعر عاشقانه بود كه به همت عمربن ابى ربيعه مكتب تازه ای یافت . 

صفحه 10:
2 أسلامي عرضه شده اندو جنانكه اشاره شد ن است محتوای تازه ‎PET CERO)‏ ها هنوز ميان دو مفهوم جاهلى و اسلامى در ا ‎Bee‏ ‏اخطل كه مسلمان نبودنيز به كار برده است. نگاهی گذرا به دیوان جریر که به قول همه مو لفان گذشته مومن ترین شعرا بود نشان میدهد که به سان قصايد عرب قرن اول هنوز از تاثير عميق اسلام به دور مانده است. ديوان فرزدق هيج بهتر از اين نيست اما مسئله مهمى ‎ee‏ ی ‎OP)‏ 0 0 ‎eS ECTS TEE‏ ل ا نسبت داده اند اما این قصیده از نظر ساختار با دیگر اشعار فرزدق تفاوت خاصى دارد. 

صفحه 11:
یک پدیده اجتماعی است ناچار باید مانند هر پدیده ا لت الم ‎SI ptt BG al 2 82 USE‏ ا کر 0 1700 تردید قران است که نه تنها وحی الهی و ت بل وبي بشمار ميرود بلكه خود زاينده بخش عظيمى از اين ‎Sree Eee TPS Mir See TSS au 3‏ ل ا ۳ ‎es)‏ ا ا ا ا ا 0 دارند در خود زاییده چندین عامل گوناگون است از همان اغاز دو ‎ESB TO ee Sate TEES Sete Sew T0r‏ کردن سنتهای دیرین و کهن و دیگر هجوم سیل آسای فرهنگهای بیگانه به 0 ‎ieee seat STs we)‏ | ‎Te ees noe)‏ ل ‎Lene te‏ نك گفتاری دارد . خطبه ها از خطبه حجه الوداع تا سخنان امیرالمومنین دارای ‎ee cel ewe ieee Cree‏ ۱[ ‎Dero aes Sete Ce tenn‏ 1 اجتماعى متمايل است . در سراسر سده نخست هجرى نثر عربى از اين محدوده پا فراتر نمی نهد . وضع تاریخی نثر عربی از آغاز سده دو قمری ‎pecs nee ae es ee mere rm rom lores‏ دينى و بافتى آميخته از سنت و تجدد در ساختار زبان شناسانه كه هنوز از غالبهاى خود سر بيرون نكشيده تداوم دارد از سوى ديكر نيازهاى سياسى ا ا ل ل ل ل 0 ‎EB TeHTe Ly‏ ا ا ا ا ل ل ‎meee)‏ 11111 

صفحه 12:
۳ Pe ES PN Sa TC) Te lene Ree Tew kee ۱9 Sr es Ferme Ter TEE CooL Sor Sie sie s en seo ‏فظ ابن قتیه و ابوالفرج » ابوحیان و حتی فیلسوفان به‎ ۳۳ ها و فرمانهاى دين مورد يسند برخى از دانشمندان ‎ja tle gs 4S ala Gl,‏ ۱ نويسنده اى غريزى معرفى مى شد اتفاقاً داعيه داردين در ادب است. م 00 Fenn Wo re Ca ‏ر آتی شورانگیز و برنده‎ Beery Caen ey Pee Camry Seat ec egE IE IBY eee eee ee Sree eee eee NE ee SN Ee CIS Ne et eg OC Centres Pn ‏ا‎ ‎0 bere Pmt SE SCs TS EPRICE SY rere Fai pacman Tem Fonst Te PY ‏جمع آوری شد و برای مسلمانان در زمینه های ادب اخلاقی رفتاری و حتی هنری‎ ‏خاصه نزد صوفیان الگویی دست یافتتی گردید . ادب دینی با این دستمایه از آغاز‎ cree chs eee ns OT SPST rere ere ‏المفرد بخارى و آداب النفوس محاسبى شروع شد و سيس در يايان همان قرن بخش‎ 0000 ‏ا ا ا‎ 00 ‏لي ا ا ل ل‎ nod ا ل | ‎On ater Mer PE Pin Ta‏ 2201011111 فی الدین: هو به زمان خود چیره شد و ادب:غام غیر دیتی را به فراموشی سپردیا ‎Bee ee Sen tes 1e- te een Site TY BSE toe)‏ 

صفحه 13:
ایلع خلافت 5 ادبیات فارسی نیو 1 ل) () ماضبوط نداشت . آنجه بعد از فتوح اسلامى در یه ‎ere‏ ۱۳70۳ ‎rere)‏ ا ‎LSS SCs BED OES eens oe‏ تم ا ل اذ عهد مامون و دوره اقامتش در مرو خراسان مى رسد . با وجود ‎erl‏ ل ا ل ا ‎er‏ ‏ا ا ا ا ل 0000 مناقسه است . اما در تاريخ سيستان نخستين شعرى كه به زبان ‎reese ere errr ty emer‏ إسشاد :يقرب ليث منسوب است و جالب آن است كه اين اشعار همان اندازه كه نمونه قديمى ترين شعر به زبان فارسى درى است قديمى ترين ل ا ال ‎eee ett‏ ‎re es ia ey‏ ل ل ا ال باشد در دست نيست . جند اثرى كه به اين زبان از اواخر عهد ‎wea)‏ ا ا ل ا لل آثار ادبی نیست . 

صفحه 14:
ألمال» امر به معروف و نهى از منكر 7 ا اا اا مل ‎ESP yrrs ey)‏ ۹ 17 همراه آنها در زبان فارسى وارد شد و تداول ممحاوره عام فارسى زبانان يا در ادبيات فارسى . ‏أخود الاب باز كرد و رايج شد‎ ١ وجود شماری بسیاری از لغات فارسی و ایرانی در بین لغلت غیر 9 ‎ee ie Eee ee eae‏ انق ‎Se ies eee ieee ae ite re‏ فارغ از تاثیر اسلام به شمار آورد . عامل و انگیزه عمده آن ‎ETD ra‏ كت زمينه اسلامى فرهنك ايران در آن عصر به تدريج مقدار قابل ا ا ا الل ل ‎Se a‏ زبان فارسى رايج شد كه بعضى از آنها ريشه قرانى داشت يا از طريق احاديث و تفاسير وارد فارسى شد و جندى بعد در ادبيات ‎Ca SEE Ere eee Tenn eS Tees)‏ ار با ‎See‏ ‎De site nese eon rare Tew‏ 0 ‎ke)‏ ا ل ‎oe eS eB‏ هرچند نفوذ و دوام بقایای میراث باستانی ايران را در ادبیات فارسى از بين نبرد به هر صورت در سير تكامل زبان فارسى ا ۱ 

صفحه 15:
۳2 غت عربی که خود غالباً ماخوذ از ‎OTe E p=. =‏ 9 2 / بیغ بدیعی رایج در نثر و نظم عربی بر فارسی خاص آن چه نثر فنی خوانده می شد مورد تقلید واقع گشت بلکه شعر فارسی هم از همان آغاز کار. شعر عربی رایج عصر را سرمشق ساخت . اوزیان عروضی عربی را از آن نمونه اخذ كريد بعضى از آن اوزان را كنار كذاشت و بعضى از اوزان خاص را كه در شعر عربى رايج نبود مورد توجه قرار داد . در زمينه قافيه نيز شعر فارسى از همان قرون نخستين اسلامى تحت تاثير ‎SGT, ES Ge‏ ا ‎age = 48 48 SGT Gal‏ اول عباسى در بغداد شايع بود عناصرى هم از فرهنك ايرانى قبل از اسلام داشت . تقليد شعر. و نثر فارسى از نظم و نثر ادبى در قرن سه قمرى از ‎TPS eine‏