تحلیل محتوای کمی

تحلیل محتوای کمی

اسلاید 1: بسم اللّه الرحمن الرحیم

اسلاید 2: عنوانتحلیل محتوای کمی

اسلاید 3: چکیدهتحلیل محتوا، فرآیند تبدیل کیفیت‌ها به کمیت‌ها و سپس تبدیل همین کمیت به کیفیت است. این روش، بیش‌تر در روند پژوهی، پژوهش های تلفیقی، بررسی تصویر واقعیت‌ها و نیز بررسی میزان انطباق برنامه ها با ویژگی ها و ویژگی های ساختاری و محتوایی بکار برده می‌شود. روش تحلیل محتوا بر این فرض بنا شده است که با تحلیل پیام‌های زبانی می‌توان به کشف معانی، اولویت‌ها، نگرش‌ها، شیوه‌های درک و سازمان‌یافتگی جهان دست یافت. این روش که در رشته‌های گوناگون علوم اجتماعی همچون ارتباطات، جامعه‌شناسی، علوم سیاسی و روان‌شناسی، کاربرد دارد، پژوهشگران نسبت به آن (به منزله روشی انعطاف‌پذیر برای تحلیل داده ها)، توجهی ویژه دارند. روش تحلیل محتوا، بین دو قطب عینی و ذهنی قرار می‌گیرد. به بیان دیگر، رویکرد تلفیقی تحلیل محتوا، امروزه می‌تواند کاربردی تر (از کمی گرایی یا کیفی‌گرایی صرف در تحلیل محتوا) باشد.3/20

اسلاید 4: روش های کمی و کیفی تحلیل محتوادر یک طبقه بندی کلی، معمولاً روش‌های متفاوت تحلیل محتوا به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: روش‌های کمی و روش‌های کیفی.در روش‌های کمی، معمولاً مقدار زیادی داده‌ها به گونه مختصر تحلیل می شوند. در این روش می‌توان مجموعه ای از اسناد و یا متون را استخراج، شمارش و طبقه بندی کرد. در روش‌های کیفی، مقدار کمی داده‌های مرکب و مفصل تحلیل می‌شوند و پایه واحد اطلاعاتی، ظهور یا غیبت یک خصیصه است.ما در این پژوهش به روش تحلیل محتوای کمی می پردازیم.4/20

اسلاید 5: تحلیل محتوای کمیروش تحلیل محتوا در آغاز بیش‌تر بر کمیت تاکید داشت و به شمارش فراوانی حضور یک واحد تحلیلی، مانند یک واژه، یک اصطلاح و در اشکال پیشرفته‌تر، یک مضمون در متن می‌پرداخت. این عمل بر این فرض بنیان نهاده شده بود که فراوانی بیش‌تر یک واحد ، نشانگر اهمیت و جایگاه آن، در متن موردنظر است. این شیوه تفکر به تدریج تغییر کرد و بخش هایی از آن مورد اصلاح و بازبینی قرار گرفت.برلسون و لازارسفلد دو جامعه شناس آمریکایی، نخستین کسانی بودند که این روش را به عنوان یک روش تحلیلی مستقل بکار گرفتند. کتاب برلسون با عنوان تحلیل محتوا در پژوهش ارتباطی (۱۹۵۲) نخستین کتابی بود که به تفضیل به بیان اهداف و روش‌های تحلیل محتوا می‌پرداخت. برلسون در این کتاب، تحلیل محتوا را شیوه توصیف عینی، کمی و نظام‌مند محتوای آشکار ارتباطات تعریف کرده است. وی با انتقاد از کاستی‌های موجود در روش رایج تحلیل محتوا تا آن زمان، کدگذاری دقیق داده های بصری و زبانی بمنظور پردازش آماری و توجه به عینیت را در صدر اهداف این روش قرار داده است. با این حال، کتاب یاد شده هنوز بر وجود یک سنت کمی در روش تحلیل محتوا صحه می‌گذاشت.5/20

اسلاید 6: این روش همان گونه که برلسون بیان کرده است، فن پژوهشی برای توصیف عینی، نظام‌مند و کمی محتوای مطلب است. کرلینجر نیز آن را شیوه نظام مند، عینی و کمی برای اندازه‌گیری متغیرها (شاخص پژوهش‌های کمی) و تجزیه و تحلیل آنها معرفی کرده است.بر این اساس تحلیل محتوای کمی باید از 4 ویژگی عینی بودن، منتظم بودن، آشکار بودن و کمی بودن به شرح زیر برخوردار باشد:1- عینی بودن: عینیت، استفاده از قواعد و قوانین، دقیق و روشن است؛ به‌گونه‌ای که اگر پژوهشگران دیگر، همان محتوا را با همان روش دوباره تحلیل کنند، نتایجی همسان بدست می‌آورند. بنابراین، نتایج باید مستقل از تحلیل‌گرها باشند و با تکرار دوباره، همان نتایج بدست می‌آیند.2- نظام‌مند بودن: انتظام، بیان کننده این موضوع است که همه عناصر موجود در محتوا باید براساس واحدها و مقوله هایی که برای بررسی در نظرگرفته شده اند، تحلیل شوند و پژوهشگر نباید عناصری را ازمحتوا به دلخواه کنار گذارد یاتنها برخی ازعناصر را تحلیل کند.6/20

اسلاید 7: 3- آشکار بودن: در این‌جا باید به متن یا پیام آشکار و روشن، توجه و از هرگونه استنباط شخصی و پیش‌داوری های فردی تحلیل‌گر جلوگیری شود.4- کمی بودن: این ویژگی، تحلیل محتوا را از یک مطالعه معمولی جدا می‌سازد. بر پایه این ویژگی، تحلیل‌گر باید روشن کند چه واژه ها، مضامین و نمادهایی بیش از همه و به چه تعداد در متن تکرار شده‌اند. افزون بر تحلیل مقداری، می توان از تحلیل همبستگی استفاده کرد. این نوع تحلیل مشخص می‌‌کند که ارتباط مفاهیم و عناصر چگونه است و چه عواملی آن ها را به هم پیوند می‌دهند.7/20

اسلاید 8: در این روش دو عنصر اصلی مطرح‌اند: واحد تحلیل و مقوله تحلیلروش تجزیه و تحلیل داده ها در تحلیل محتوای کمی می‌تواند توصیفی یا توصیفی تحلیلی باشد. در تحلیل توصیفی، براساس نوع واحد تحلیل، باید فراوانی موضوع موردبررسی در مقوله‌بندی‌ها تعیین و شمارش شود و براساس آن نتیجه‌گیری انجام شود. در این‌جا پژوهشگر نه تنها به تحلیل فراوانی می‌پردازد، درحالی‌که در توصیفی-تحلیلی نه تنها تحلیل فراوانی (شامل شدت، وسعت و اهمیت عناصر موردنظر در محتوا) که تحلیل همبستگی عناصر و مفاهیم جهت انسجام و همبستگی و یا گسستگی بررسی می‌شود و نتیجه گیری نهایی انجام می گیرد. استفاده از انواع تحليل‌ها، بستگی به هدف پژوهش دارد.8/20