صفحه 1:
صفحه 2:
صفحه 3:
جکیده
تحلیل محتواء فرآیند تبدیل کیفیتهابه کمیتها و سپس تبدیل همین کمیت به
در روند پژوهی. پژوهش های » بررسی تصو
واآقعیتها و نیز بررسی میزان انطباق برنامه هابا ویژگی ها و ویژگی های ساختاری و
محتوایی بکار برده میشود. روش تحلیل محتوا بر این فرض بنا شده است که با
تحلیل پیامهای زبلنی میتوانبه کشف معلنی, اولویتها» نگرشهاء شیوههای درگ
و سازمانیافتگی جهان دست یافت. این روش که در رشتههای گوناگون علوم
اجتماعی همچون ار تباطات. جامعهشناسی علوم سیاسی و روانشناسی. کاربرد داود؛
پژوهشگران نسبت به آن لبه منزله روشی انعطاف پنیر برای تحلیل داده ها)؛ توجهی
وییه دارند. روش تحلیل محتواء بین دو قطب عینی و ذهنی قرار می گیرد. به بیان
ديكرء رویکرد تلفیقی تحلیل محتوا؛ امروزه میتولند کاربردی تر (از کمی گرلیی يا
کیفی گرایی صرف در تحلیل محتوا) باشد.
rit
صفحه 4:
در يك طبقه بندی کلی, معمولاً روشهای متفاوت تحلیل محتوابه دو دسته کلی
تقسیم میشوند: روشهای کمی و روشهای کیفی.
در روشهای کمیی معمولاً مقدار زیادی دادههابه گهنه مختصر تحلیل می شوند.
در لين روش میتوان مجموعه ای از اسناد و یا متون را استخراج. شمارش و طبقه
بندی کرد. در روشهای کیفی, مقدار کمی دادههای مرکب و مفصل تحلیل
میشوند و پایه واحد اطلاعاتی, ظهور یا غیبت يك خصيصه است.
ما در این پژوهش به روش تحلیل محتوای کمی می پردازيم.
صفحه 5:
تحلیل محتوای کمی
روش تحلیل محتوا در آغاز بیشتر بر کمیت تاکید داشت و به شمارش فراوانی حضور
یک واحد تحلیلی مانند یک واید. یک اصطلاح و در اشکال پیشرفتهتره یک مضمون
در متن میپرداخت. لین عمل بر لین فرض بنیان نهاده شده بود که فراولنی بیشتر "
یک واحد . نشانگر اهمیت و جایگاه آن, در متن موردنظر است. این شیوه تفکر به
تدریج تغییر کرد و بخش هایی از آن مورد اصلاح و بازبینی قرار گرفت.
"برلسون و لازارسفلد " دو جامعه شناس gil oT نخستین کسانی بوهند که این
روش را به عنوان یک روش تحلیلی مستقل بکار گرفتند. کتاب برلسون با عنوان
"تحلیل محتوا در پژوهش ارتباطی " (۱۹۵۲) نخستین کتلبی بود که به تفضیل به بیان
اهداف و روشهای تحلیل محتوا میپرداخت. برلسون در لین کتاب تحلیل محتوا را
شیوه توصیف عینی, کمی و نظاممند محتوای آشکار ارتباطات تعریف کرده است. وی
جا انتقاد از کاستیهای موجود در روش رایچ تحلیل محتوا تا آن زمان, کد گذاری
دقیق داده های بصری و زبلنی بمنظور پردازش آماری و توجه به عینیت را در صدر
اهداف این روش قرار داده است. با این حالء کتاب یاد شده هنوز بر وجود یکت
سنت کمی در روش تحلیل محتوا صحه می گذاشت. ۳/۵
صفحه 6:
این روش همان كونه که برلسون بیان کرده است. فن پژوهشی برای توصیف عینی»
نظاممند و کمی محتوای مطلب است. " کرلینجر " نیز آن را شیوه نظام مند. عینی و
کمی برای اندازه گیری متغیرها (شاخص پژوهشهای کمی) و تجزیه و تحلیل آنیاً
معرفی کرده است.
بر لین اساس تحلیل محتوای کمی بلید از 6 ویژگی عینی بودن منتظم بودن, آشکار
بودن و کمی بودن به شرح زیر برخوردار باشد:
۱- عینی بودن: "عینیت " استفاده از قواعد و قوانین» دقیق و روشن است؛ به کونهای
که اگر پژوهشگران دیگر, همان محتوا را با همان روش دوباره تحلیل کنند. نتایچی"
همسان بدست میآورند. بنابراین, نتایج باید مستقل از تحلیل گرها باشند و با تکرار
دوباره. همان نتایج بدست میآیند.
۲- نظاممند بودن: "انتظام" بیان کننده لین موضوع است که همه عناصر موجود در
محتوا باید براساس واحدها و مقوله هایی که برای بررسی در نظ رگرفته شده اند»
تحلیل شهند و پژوهشگر نبلید عناصری را ازمحتوا به دلخواه کنار گذارد یاتنها برخی
ازعناصر را تحلیل کند. ۳
صفحه 7:
۳- آشکار بودن: در اینجا بلید به متن یا پیام آشكار و روشنء توجه و از هر كول
استنباط شخصی و پیشداوری های فردی تحلیل کر جلو گیری شود.
6- کمی بودن: لین ویژگی, تحلیل محتوا را از یک مطالعه معمولی جدا میسازد. *
بر پلیه این ویژگی, تحلیل گر باید روشن کند چه واژه هاء مضامین و نمادهایی بیش
از همه وبه چه تعداد در متن تکرار شدهاند. افزون بر تحلیل مقداری می توان.از
تحلیل همبستگی استفاده کرد. لین نوع تحلیل مشخص می کند که ارتباط مفاهیم و
عناصر چگونه است و چه عواملی آن ها را به هم پیوند میدهند.
۳/۷
صفحه 8:
در این روش دو عنصر اصلی مطرحاند: واحد تحلیل و مقوله تحلیل
روش تجزیه و تحلیل داده ها در تحلیل محتوای کمی میتواند توصیفی ب
تست یی ۳ در و wets) GY etl ee زاین
فراولنی موضوع موردبررسی در مقولهبندیها تعیین و شمارش شود و براساس
آن نتیجه گیری انجام شود. در اینجا پژوهشگر نه تنها به تحلیل فراوانی
میپردازد» درحالی که در توصیفی -تحلیلی نه نها تحلیل فراولنی (شامل شدت.
وسعت و اهمیت عناصر موردنظر در محتوا) که تحلیل همبستگی عناصر و مفاهیّم
جهت انسجام و همبستگی و یا گسستگی بررسی میشود و نتیجه گیری نهایی
انجام می گيرد. استفاده از انواع تحلیلها. بستگی به هدف پژوهش دارد.
۳/۸
صفحه 9:
مزایای روش تحلیل محتوای کمی
شرط کمیت. آغلب هم به وسیله کسانی که این فن را علمیتر از دیگر روشها
تحلیل اسنادی میدانند و هم به وسیله کسانی که انتقادیترین موضع را نسبت به
آن دارند؛ به یک اندازه ضروری قلمداد شده است. دیدگاه اخیر بر آن است که
"دلیل واضح و شخصی برای بکار گیری روش تحلیل محتوا وجود ندارد. مگر این
كه پرسشی که شخصی به صورت درونی, پاسخگوی آن است. کمی باشد."
جه هر حال, درباره معنای " کمی "به گونه ای که در روش تحلیل محتوا بکاز کرفته
میشود؛ اختلاف نظر قابلملاحظه ای وجود دارد. محدودذترین تعریفها آنهایی
هستند که روش تحلیل محتوا را در قللب بخش فراولنی نمادها یا دیگر واحد های
مقوله های گوناگون بیان می کنند. برخی نیز تحلیل محتوا را با بیان عددی مقوله ها
یکسان دانسته اند. از نظر آنهاء در هدف تحلیل محتواء طبقهبندی محتوای پیامهای
ارتباطی در قللب عبارت های عددی است که از عبارت هلیی با تفاوتهای کم و
پیش احساسی دقیق تر است.
۳/۹
صفحه 10:
محدودیت های تعریف های ذیگر از تحلیل محتوا حتی از لین هم کمتر است
بررسیهایی را دربر می گیرند که در آن یافته ها با واژه هایی همچون "بیش تر
" کمتر " يا "به گونه فرآینده " شرح داده میشود.
سرانجام گروه دیگری وجود دارند که تمایز بين "بررسی کمی" و "بررسی
کیفی " را میپذذبرند؛ اما اصرار دارند که بررسیهای منتظم اسنادی از نوع اخیر»
شکل مهم و شاید معنادارتری از روش تحلیل محتواست.
رایف در پاسخ به ادعای مخالفان کمی گراییی در تحلیل محتوا؛ از تحلیل
محتوای کمی و محتوای آشکار مزایای زیر را برای این نوع تحلیل بر میشمارد:
۱- تحلیل محتوای کمی, ناخود آگاه و ناکنش پذیر است.
۲- از آرشیو این مطالعات میتوان پژوهشهای طولی انجام داد.
۳- کاهش محتوای فراوانبه دادههای قلبل کنترل بهوسیله تحلیل محتوای کمی
و آشکار تحقق مییابد.
4- اين نوع تحلیل محتوا؛ در رشتههای گوناگون کاربرد فراوانی دارد.
۳/۳
صفحه 11:
اساس تحليل محتواى كمى بر کمی کردن کیفیتها و متن موردبررسی استواز.
است و ید همین خاطر ی بودن رز رین ویزگی ليل محنوا شعار می و2
درواقع. در لین روش. تجزیه تحلیل فرآورده های ارتباطی بر پایه آمار و ارقام»
فراوانی و درصدها انجام میشود. طبعا برای کمی کردن, مزیتهایی درنظر
Saas از جمله این که توصیف هایی که با عدد بیان میشوند.
۲ بار از ۳۰بار ممکن " از توصیف هلیی نظیر " کمتر از تصف " با
یبا هميشه " داده های دقیق تری ارالیه میدهند. مزیت دیگر, این است که
روش های آماری مجموعه پرتوانی از ابزار ر؛ نه تنها برای دقت بخشیدن و
تلخیص دقیق یافته ها بلکه برای اصلاح کیفیت تفسیر و استتتاج فراهم میسازند.
لش
صفحه 12:
اننقاد از کم ی گرایی تحلیل محتوا
کمی کردن با وجود این مزیتهاء از همان ابتدا بحثهای زیادی را بوجود آوا
است. تقریبا از دهه ۱۹7۰میلادی. برخی از دانشمندان این حوزه که رویکرد کمی را
شناخت پیام کافی و کامل نمیدانستند.به انتقاد از روش کمی پرداختند. به باور ایشان»
بسامد و تکرار. همواره نشلنه اهمیت و تأثیر پیام نیست و چه بسا ممکن است عناصری از
متن؛ بدون اینکه تکرار شوند. تأثیری ژرف بر کلیت پیام و درنتیجه, بر مخاطب. به جای
بگذارند. طرفداران برداشت کیفی "به محاسبه فراوانی ایراد می گیرند که اغلب به, خاطر
نتلیج بسیار بیارزش سبب ضلیع شدن وقت و نبروی انسانی میشود. اشتباههای فاحش
میآورد و تنهابه آنچه فراوان است. اهمیت میدهد. بوییه انتقاد میشود که در
لین نوع محاسبه با استخراج عناصر یک پیام و سنجش و ارزیلبی آن, به اوضاع و احوال
کلی پیامی که این عناصر از آن استخراج میشوند, توجه نمى شود".
طرفداران برداشت کمی, نسبت جه این باورها؛ بی اعتنا نبودهلند و در کاهش نقاط
ضعیف تحلیل, گام های بسیاری برداشته اند. برای نمونه می توان روش معروف به تجزیه
و تحليل همبستكى را ذكر كرد كه از سوى " اوز كود" آمريكايى؛ ابداع شده ae حت
صفحه 13:
ابداع شیوههای خوانایی و گیرایی متنها و پیامها در آمریکا و نیز تجزیه و تحلیل
ساختی در فرانسه؛ابزارهای دیگری است که تحلیل محتوا را از شمارش صرف فراوانی
ها خارج ساخته است. 0 x
افزون بر اين؛ برخی اندیشمندان, اساسا تقابل و دو گانگی انعطافناپذیر بين روش کمی
و روش کیفی را نمیپذيرند. به نظر هولستی «همه نظریهپردازان اندازه گیری اتفاق
نظر ندارند که کیفیت و کمیت. ویژگیهای دوگلنه ای نیستند بلکه در طول خظى
مستمر قرار دارند. بلید گفت که ارجاعهایی که به امور واقعی میشود. به احتمال
بیش تری در واقعیت مصداق مییلبد تا یادداشتهای فرضی مربوط به خودکشی: که
ادعلیی کیفی است. اما ادعا هم فاقد یک بعد کمی نیست. حتی جملهای مانند "باری
گلد واتر در سخنرانی مربوط به پذیرش نامزدی رئیس جمهوری از جانب جمهوری
خواهان درسال ۱۹۱۶ از افراط کاری برای دفاع از آزادی حمایت می کرد" مى
تولند به صورت کمی ارلیه شود. تمام دادهها به گهنه بالقوه کمیشدنی هستند. افزون
بر لین» خواهبه گونه صریح و خواه غیرصریح. بسیاری از دقیقترین بررسیهای کمی
در مراحل گوناگون خود از روشهای غیرشمارشی استفاده می کنند. این امر به
احتمال زیاد. به چگونگی انتخاب اولیه مقولهها مر تبط است. rar
صفحه 14:
تحلیل گر محتوا باید از روشهای کمی و کیفی, برای تکمیل یکدیگر همزمان
استفاده کند. به احتمال زیاد» با عقب و جلو رفتن بین این رویکردهاست که .
پژوهشکر از مفاهیم دادههایش آ گاه میشود.
کیفی گرایان» ۲ انتقاد اساسی را بر کمی گرایان در تحلیل محتوا وارد می دانند:
۱- کمی بودن تحلیل محتوا باعث سطحی شدن تحلیل و غفلت از دادههای
معدود. ولی با ارزش زیاد میشود. گاهی اوقات حضور حتی یک نماد می تواند
ارزش حیلتی داشته باشد. لین افراد بر ین باورند که آنچه باعث کا رآمدی تجلیل
محتوا در جریان جنگ جهلنی دوم شد. استفاده از تحلیل محتوای کیفی و دقت
در نمادهای اند ک. ولی معنیدار بوده است.
۲- پرداختن به محتوای آشکار و غفلت از محتوای پنهان متون که باعث میشود
بخشی مهم از متن مففول بماند.
۳/۴
صفحه 15:
تفاوت روش تحلیل محتوای کمی و کیفی
تفاوت روش تحلیل محتوای کمی و کیفی بشرح زیر است:
- عرصه های پژوهشی که تحلیل محتوای کمی و کیفی از آن برخاستهاند. متفاوت
است. تحلیل محتوای کمی. به گونه ای گسترده در ارتباطات بکار گرفته شده و
بیشتر متوجه شمارش عناصر آشکار متن بوده است. این ویژگی تحلیل محتوای
کمی. به دلیل نادیده گرفتن معانی پنهان در متن» موردانتقاد قرار میگرفت.
درمقلبل. تحلیل محتوای کیفی اساساً در مردمشناسی, جامعهشناسی و روانشناسی
بكار رفته و بیش تر به پیامهای مستتر در متن میپردازد.
- اتکای فلسفی روش تحلیل محتوای کیفی بر پاراديم تفسیری-برساختی و اتکای
رویکردهای کمی بر انديشه عین گرا؛ نقطه آغاز تمایز این دو رویکرد است.
- این دو روش در فرایند انجام پژوهش بیشتر از روشهای نمونه گیری متفاوتی
استفاده می کنند. در رویکرد کمبی, نمونه گیری بهصورت تصادفی و یا سایر
صورتهای احتمللی انجام میشود, اما در رویکرد کیفی, نمونهها آغلب بهصورت
هدفمند انتخاب میشوند تا بتوان به پاسخ پرسشهای پژوهش دست یافت. ۷/۵
صفحه 16:
- نتایج بدست آمده از این دو نیز متفاوت است. روش کمی. به تولید داده های .:
عددی و تحلیل آماری لین داده ها منجر می شود. اما نتیجه تحلیل کیفی, ارایه "
نوعی توصیف و یا سنخ شناسی از معانی مستتر در یکث متن است.
- برای روش تحلیل محتوای کیفی در برابر روش کمی, سطح بالاتری از
انعطاف پذیری و خلاقیت قلثل شده لند که بسان دیگر طرح های کیفی, از مسیر
مارپیچی ؛غیر خطی و فاقد فرمت خاص عبور می کند.
- تحلیل محتوای کمی فرایندی است که از نظریه ها آغاز وبه آزمون فرضیه با
رجوع به داده ها منجر میشود؛ حال آّن که تحلیل محتوای کیفی با مراجعه
مستقیم به داده ها می کوشد به نوعی جمع بندی نظری از آن ها دست يابد.
-روش کار و منطق پژوهش در هر دو تحلیل با هم متفاوت اند. برای مثال»
تحلیل محتوای کمی به گهنه گسترده در رسانه های جمعی به منزله شیوه ای که
عناصر مربوط به متن را آشکار می سازد. کاربرد دارد؛ در حالی که تحلیل
محتوای کیفی, بيش تر با کشف معانی بنيادین در پیام سرو کار دارد.
2
صفحه 17:
- تحلیل محتوای کمی قیاسی است؛ یعنی می کوشد فرضیه ها یا پرسش های .
تولید شده از نظریهها يا پژوهش های پیشین را بیازماید در حللی که تحلیل:
محتوای کیفی, استقرایی است. یعنی مبتنی بر بررسی و استنتاج موضوع ها و تمهاء
از داده های خام است که گاه به طرح نظریه می انجامد.
- در تحلیل محتوای کمی برای نمونه گیری به داده هایی نیاز است که با استفاده
از قواعد نمهنه گیری تصادفی. که اعتبار استنتاج های آماری را تضمین می كنثد»
انتخاب می شهند؛ درحللی که نمونه در تحلیل محتوای کیفی معمولاً در بر دارنده
انتخاب هدفمند موردهایی است که بازتاباننده پرسش های پژوهش هستند.
بنابراين» رویکرد کمی, ارقام و اعدادی را تولید می کند که به وسیله روش های
آماری گونا گون ساخته میشوند. در حللی که رویکرد کیفی, توصیف و تفسیر از
موضوع مورد مطالعه ارلیه می کند و اغلب در چی اظهارات بازتلبی است از آنچه
در جهان اجتماعی نظاره می شود. در نتیجه. خواننده نیز رویکرد و مراحل بدست
آمده از این فرایند را تقریباً به اندازه پژوهشگر درک می کند.
۳/۷
صفحه 18:
نتیجه گیری
تحلیل محتوا را بیشتر با رویکرد کمی و عینی آن میشناسند. تحلیل محتوای
کمی بیشتر بر کمی کردن متن مورد بررسی استوار است. در این روش تجزیه و
تحلیل دادهها بر پلیه آمار ارقام. فراولنی و درصدها انجام میشود. گرچه این
کمیتها در یک پژوهش عنصری ارزشمند بشمار میروند. اما روش کمی تنها به
دنبال اهداف عینی است. حال آنکه روش کیفی به دنبال اهداف ذهنی است,و
تحلیل کیفی بار معنایی یافتههای کمی را روشنتر می کند. در تحلیل محتواق
کمی, به لایههای بیرونی پیام یا متن توجه میشود و تلاش می کند افزون بر
توجه به لایههای درونیتر واقعیتهای اجتماعی, بر معنا کاوی و درک و تفسیر
آن بپردازد.
۳/۸
صفحه 19:
درهرحال, يك بعد کمی یا کیفی به تنهلیی رولیی لازم را ندارند و بهتر است.
تلفیقی از روشهای تحلیل کمی و کیفی در پژوهش بکار روند. لذا؛ در روش ۳
تحلیل بهتر است تحلیل گر چس از انتخاب سند. با ابزار نشانهشناسی» منطق. دانش
علمی و روانشناسی در کت متن و زمینه آن را مطالعه, استنباط يا تأآویل کند.
در تحليل محتواء بايد سطوح تحلیل را اعم از محتوای آشکار و محتوای پنمان
مدنظر قرار داد و تنها به محتواى GT KAT سنده نكرد. بوسخن ديكرء روش
تحليل محتوا به توصيف عينى و منتظم و ذهنى محتواى بيام از بعد ظاهرى»و
باطنی میپردازد.
۳/۹
صفحه 20: