صفحه 1:
تحولات پوشاک درقرن نوزدهمسسسم (۱۹۰۰ -۱۸۰۰)
: تهیه کنندگان
فریال كل خرمى
سر كروه طراحى دوخت استان ايلام
صفحه 2:
تحولات پوشاک در قرن نوزدهم ((0©0000-01600)
پیش آمد های تاریخی واجتماعی قرن نوزدهم که جوامع اروپا را تحت شعاع قرار می داد به تغییروتحولات در
نحوه زند گی آنها سرعت بخشید ومانند هميشه پوشاک با تاثیر فروان شکلها وفرمها تازه تری به خود گرفت .
ات با دورهای قبل بیش از لباس مردان دامنگیر پوشاک زنان شدهه است .
صفحه 3:
کت با یقه ی مخمل جلیقه با شال ,نوار های طلایی .گردن بوش
بسته شده با سنجاق * شلوار که نوار پایین آن از زير چکمه گذشته
. چکمه از چرم سیاه بلند از ابریشم چوب درست شده .
صفحه 4:
کریک با کت گشاد از پارجه خرمایی رنگ
یقه ی ساتن ,دکمه ها از جنس کت شلوار
راه راه سياه يا رنگی .چکمه سیاه کلاه ابریشم 19978
صفحه 5:
كت از يارجه ضخيم از با يقد ی مخمل .
جليقه از بارجه ابريشم جهار خانه با يق ى
. شال كردن بوش بسته شده با سنجاق
فاق قاف-سسن أريكته روبق
دستمال ( در جيب شلوار ) جوراب
سفيد كفش سياه با بند قابل ار تجاع (كش )
.كلاه از يوست سك أبى
صفحه 6:
( ردینگوت) با دو ردبف دکمه يقه از ساتن
جيب لبه دار نواری دکمه دار بر مج آستین
کراوات یقه پیراهن در بالای کراوات کلاه
.از پوسگ آبی چکمه از چرم
صفحه 7:
كت د نباله دار با جاكى در ميان د نباله از
پارچه ضخيم .يقه مخمل جليقه راه رهبا
يقه كوجى. كراوات .شلوار تريكو با دسته اى
از روبان . جكمه هاى جرمى سياه با بر كردانى
قهوهاى كلاه از يوست سگ آبی .4609
صفحه 8:
كلاه از يوست سك أبى .دستمال كردن
چهار خانه ابریشمی
کراوات مردانه 460
کراوات مردانه 46
کراوات شب با دنباله برودری دوزی شده پیراهن پیلی دار برودری
دوزی شده 19696
کراوات مردانه با دنباله های بلند يقه نرم پیراهن نمایان از بالای
أن dese
کراوات مردانه 46
کراوات مردانه 1866
کراوات صاف با (اسکات ) سنجاق كراوات يقه أهار
خورده پیراهن 69:2
صفحه 9:
جکمه سوار نظام نا پللون وولینگون
مردلنه لبیرنگ(گتر )
شلوار ومهمیز روی چکمه 1905
چکمه ( هوسار ) یا (هسی ین ) 1900
صفحه 10:
پوشاک زنان
بدلیل تنوع مد گرایی زنان در قرن نوزدهم پوشاک آنها در جهار دوره بررسی شده است . دوره اول ( امپایریا )
مى باشد.در اين قرن دیگر مد وطرحهای لباس از در باریان وشاهان به طبقات دیگر 46006-60000 سالهای
دیکته شد. مجامع عمومی ومجالس رقص بهترین مکانها برای عرضه مد به حساب می آمد.
حکومت فرانسه در این دوره از پادشاهی به کنسولی وامپراطوری مبدل شد. تاثبر گذاری انقلاب فرانسه در نحوه ی
پرشش البسه در این دوره به ادامه طرحها ومدها ی دیراکتوارپابرجا بود.
صفحه 11:
( اسپنسر ) مخمل . پیراهن ململ سفید ,نوار منگوله دار زیر
۵ 1[
سینه با ( شلق ) پیلی دار ابریشمی با حاشیه تور .پا پیون
روبانی مو به شیوه ( تیتوس ) OOO
صفحه 12:
پیراهن کتان زرد با نقشه های قرمز یا سیاه .
جين هاى دور يقه ( برتا) وآستين ها از كتان
نازک ولطیف . چشمه دوزی روی ( برتا )
کراوات سفید برودری دوزی شده . نواری
از مخمل قرمز يا سياه در بالا ويايين جين
هاى دامن . كلاه حصيرى سياه با كل ها
وروبان هاى كل دار همه به رنگ زرد
جوراب ابريشم سفيد سياه 1980
صفحه 13:
لباس سوار کاری شلوار زیر سفید سه ردیف دکمه بر
جلو بالاتنه .کراوات ویقه از ساتن . چین های ریز
.دور كردن از ململ كلاه از يوست سگ آبی همراه با
تور سبز چکمه سیاه 1996
صفحه 14:
( ردینگوت ) از ماهوت خاکستری دکمه های استخوانی
کلاه کوچک ودست گرم كن از يوست بره ايرانى بال
هاى كوجك سياه بر كلاه روبان زربافت يا ( زربفت )
آبی دستکش سفید کفش سیاه 4666
صفحه 15:
کلاه از نمد با روبان مخمل تابیده شده به دور لبه تور
.سیاه وسفید ( چقه ) 4669
كلاه ( يورك باى ) از حصير روبان چین خورده
دنباله دار .18
كلاه از نمد قهوه ای با پر شتر مرخ کرم
تور سیاه روبان آبی سلطنتی 18978
.* أرايش مو براى شب *. روبان ساتن *.تور سياه
كل هاى سرخ *,سال 1985
صفحه 16:
آرایش مو برای شب * نوار های روبانی مخمل سیاه که درون
آنها سیم های فلزی کار گذ شته شده * گوشواره وگل ها 18
آرایش مو در منزل همراه با کلاهی از تور لطیف نوار ی
که روی آن تور چین داده شده گل های تور 1096
كرست با بند ومادكى در يشت 189
جوراب تورى سياه روى جورابى به رنك تند * كفش ساتن سياه
با بند های کشی به صورت ضر بدار 460
چکمه زنانه با لبه ی خز پاپیون ها
,چکمه یبلند زنانه منگوله دار با پاشنه بلند
صفحه 17:
( شروس ) يا (يتسى) از تور 1904
کرست 4900
تور ببرودری دوزی شده روی با ( شلقی ) از حصیر وتور 06906
* تور برودری دوزی شده *قاب بالایی پیشانی
يا يتسى)از ململ0©00 ( شروس)
كلاه مخمل سبز با سائن سفيد وپر های سفید*46008
صفحه 18:
صفحه 19:
پوشاک مردان در طول قرن نوزدهم عبا
از( جليقه- كت- بالا يوش-شلوار-كلاه- كفش )
بيراهن- دارای يقه ای آهار دار از بالای دسمال كردن وکراوات نمایان بود . آستین بلند سر آستین چین دار بود.*
در اواسط دوره پیراهنهایی را با لباس غیر رسمی می پوشیدن که چین های ریزی درجلوی سینه داشت
پیراهنهای رسمی از کتان لطیف بود. علاوه بر جين .برودرى دوزی های زیبایی داشت وبا دکمه ای الماس بسته می شد .
( سر آستین های مجزا داشتن).
جلیقه - از چ پارچه پیگه ای رنگی که در جلویک ردیف دکمه داشت .جلیقه پنبه دوزی استفاده می کردن .*
در اواسط دوره تغییراتی در جلیقه پدید آمد .جلو با دو ردیف دکمه بسته می شد.وبر گردانی به شكل شال داشت .
از پارجه های ابریشم ومخمل با رنگهای روشن وگاهی دو چليقه روی هم می پوشیدن در مجالس ومیمانیهای شام .
كت- كت فرانك يا دنباله دار با جاكى در ميان دنباله ويقه يهن وبر گردان با جنس متفاوت از ساتن یا مخمل .
كت با یک یا دو ردیف دکمه بسته می شد.*در اواسط دوره کتی گشاد وراسته که درز کمر نداشت به نام ساک
(کت کیسه ora) (cI جاس9)در مجالس غیر رسمی ومهمانیهای خصوصی,
صفحه 20:
بالا يوش -براى زه
)ردینگوت که کتی اندامی بوده
0 کت کریک اندکی گشاد وجند لایه بر گردان یقه به آن دوخته می شد.
طول سده انواع گونا گون عرضه می
دو نوع داشتن
بالا پوشهای کوتاه وراسته یا تنگ وبلندبه نام ( پاله تو )
-اين کتها از پارچه های ضخیم وپارجه های پنبه دوزی تهیه می شدواسترابریشم. در رنگ های روشن داشت. ب ع۳)
شلوار- شلوار زیر زانو مد بود. ولی در سال های بعدی شلوار بلند وشلوار های تنگ بلند وزیر زانو *
از پارجه های قابل ارتجاع وکشباف که از جرم آهو وکتان رواج پیدا کرده بودرولی از همه رایجتر *شلواری
بود از کتان سفید مایل به زرد که در مجالس رسمی ونیمه رسمی در تمام سال مى يوا
نوع دگری - شلوار رکاب دار بود که آن را داخل چکمه قرار می دادن. یک شلنار رسمی وچسپان که بلندی آ
قوزک پا بود که همراه جوراب ابر یشم سفید یا قهوهای وکفش ساده بدون پاشنه پوشیده می شد, در اواسط
در اواسط دوره شلوارها از پارچه های چهار خانه یا راه راه که روی درز آن نوار زیبای دوخته می شد.
كلاه - كلاهها دارا لبه وتاج بلند بود. دور تاج كلاه نوار يا قيطانى ابريشم قرار مى گرفت. یا سگکی فلزی .
جنس كلاه از ابريشم يا مخمل يا بوست سك أبى براق شده بود *در اواخر دوره از بلندى تاج كلاه كم
شده ودر ساخت انها از نمد وحصیر استفاده مى شد .
کفش- استفاده از چکمه بیشتر عمومیت داشت اما کفشهای ترم وبدون پاشنه یک سره وکوتاه با رویه ی کوتاه
استفاده می کردن .
صفحه 21:
بوشاك زنان عبارتند از ( بيراهن- كرست -كت- شال- شلوار- كلاه- كفش)
پیراهن- طرح پیراهن گرفته از دوره دیراکتوار بود یکی از طرحهای دوره امپراطوری لباس در باری بوده توسط
(ژورفین)/همسر ناپلیون عرضه شد. عبارت از دو پیراهن بود . پیراهن بزرگ- پیراهن کوچک,
پیراهن کوچک از ساتن آبی -برودری دوزی شده با آستین کوتاه پف دار ودنباله در پشت که از کمر آویزان بود.
پیراهن بزرگ- از پارجه ابریشم نقره بافت با آستین بلند وچسبان ودنباله ای بر روی دست چپ آویخته می شد . گودی
يقه هر دو پیراهن در قسمت جلو به صورت چهار گوشه باز بود ودر قسمت بشت يقه اى ايستاده از تور داشت .كه بى
شباهت به يقه ى (مد يسى) ( يقه ى مربوط به دوره مارى اأنتوانت )با اين تفاوت دوقسمت كوشه ى يقه بازجلوتمام مى
صفحه 22:
تز بینها متعلق به پیراهن بزرگ بود. در اوایل دوره نوعی گردن پوش -چین
هر دو يقه تزیین می شدند.ولی
دار به نام ( بتسی) در انگلستان بود که در فرانسه به نام ( شروس) خوا نده می شد.اين كردن بوش يقه جداگانه بود
که بر روی گردن وشانه
قرار میگرا
کرست- بندو(طج»9)) که ویژه نگه داشتن سینه بود وروی پیراهن زیر سینه بسته می شد به صورت کرستی در
آمد. که در قسمت کمر قالب بدن واندکی تنگ است.
کت- يك نوع كت کوتاه با آستین های بلند وچسبان .یقه ای ایستاده وجلو باز بود که به نام ( اسپنسر ) ,(معسس9)
جنس این کت کوتاه با آستین بلند وجسبان .يقه اى ايستاده وجلو باز بود به نام ( شرابه ای ) .
نوع دیگر - جلو بسته آن که از سر پوشیده می شد. وپایین آن کاملا تنگ وچسبان بود بهنام ( کنزد) (.(مجسسه0
شال- یکی از اجزای مهم پوشاک وبسیار لوکس شال بود. که از ابریشم مرغوب کشمیر تهیه می شد. وحاشیه
برودری دوزی داشت که ريشه مصری استفاده می کردن.
صفحه 23:
شلوار- با پیدایش پیراهن نازک زير دامتی اهمیت بیشتری پیدا کرد. به وجود آمدن دامه شلواری وشلوار ململ با حاشیه
ن دار برای زنان
کلا نوعی کلاه عمامه ای شکل از پارچه زربفت ,ساتن ومخمل که تزیین می شد در اشکال واندازه های مختلف مى شد .
سر يوش ها با بر وروبان وگل تز بین وبا بندی زیر چانه بسته می شد.
کفش - کفشها دارای رویه ای کوتاه وبدون پاشنه بود واز چرم یا پارچه تهیه وبندی پشت کفش دوخته ميشد. وبه صورت
ضرب در به دور پا پیچید ند ودور مچ گره می خورد.
صفحه 24:
پوشاک زنان در قرن نوزدهم -دوره ی باز گشت سلطنت فرانسه (1906-0600 )
پیراهن - پوشاک زنان دچار تغییراتی شد . با استفاده از کرستی مخصوص دور کمر بسیار باریکتر شد وخط طبیعی
خود قرار کرفت.دامن راسته وکم چین را به دامن گشاد و زنگولهمانند که به زمین نمی رسد. حاشیه پایین دامن لایه
ای از کرباس داشت وبا چندین ردیف پف وچین ووالانهای کنگره ای شکل تور -روبان - پاپیون گل ونوار تزبین
می شد.وپهنای سر شانه بدلیل افزودن اپل یا لایی های از پنبه .آستین ها پف دار کوتاه در طرحهای با
اسامی ( ران گوسفند).
کت- کنزو یا اسپنسر با پارچه های نازکتر به عنوان نیم تنه کت شفاف باب بود .ردینگوت یا بالا پوش بلند استفاده
میشد.
با شلق یا کلاه عمامه ای سحصیری که تزیینات مختلف با روبان سنوار گل انجام می گرفت.روبان بلند وبزرگ به
باشلق دوخته می شد در دو طرف سر رها شده یا زیر چانه به شکل پاپیون گره زده .
کفش- کفش های راحتی که با روبان بدور مج بسته پنجه ای دراز ونوک دار اما بعد پنجه ای باریک وجهار گوشه
شد پوتین نیز داشتن,
صفحه 25:
پوشاک زنان در قرن نوزدهم (19500-1040)
پیراهن های همراه با کرستهای تنگ که که در آن تیفه هاى نهنك بكار برده ميشد. اين پیراهن بالاتله چسبان ودامنی
گشاد وأستینهای ران گوسفند که در بالا بسیار گشاد وپف دار ودر مچ تنگ بود .در اوایل این دوره پف آستین ها به حد
افراط رسید ولی در سال PD كاولا از بين رفت وتبديل به أستين
كت- كت وبالا يوش زنان . برشى شبيه به بيراهن داشت كه نوع زمستانی آن ضخیم ونوع تابستانی آن از پارچه های
الطيفتهيه ميشد. كنزو واسبنسر وكت شفاف نيز مورد استفاده ميشد.
شال- شال هاى كشمير .ابريشم وكرب با تزيينات مختلف استفاده مى كردن.
DS با شلق از پارجه های گوناگون به همراه توری سفید يا سیاه که به آن آويخته می شود همچنان از محبوبیت بر
خوردار بود. . کلاه های کوچک پارچه ای به خصوص در منزل استفاده می شد. کلاء عمامه ای که توسط یک روسری
پیچیده شده بدور سر ایجاد می شود محصوص ميهما نيها ی شب بود .
كفش -كفشها با باشنه اى كوتا ه و پین کفشهای سفید بدون پا شنه و چکمه های ابریشمی و همچنین کفشهای با بند
ضر بدرى و يوتين همجنان رواج داشت .
جوراب - جورابهاى ابريشمى سفيد رنك در مجالس استفاده مى شد .برخى از زنان روى جوراب ابريشمى به رنگ
تند .جورابى از تور سياه می پوشیدند.
صفحه 26:
پوشا ک زنانن در قرن نوزدهم (OPO-MOPO)
پیراهن - در اين سالها دامن پیراهن رو به گشا دی گذارد تا آنجا که در سال COD محيط أن به نه متر رسيد . زير
دامنی اين پیراهن از چند تکه تشکیل می شود که شامل شلوار بلند از پارچه کتان یک زیر دامنی از پارچه فلا نل و زیر
دامنی د یگری از جنس متقا ل با تیفه ها ی استخوان نهنگ زیر دامنی آهار دار و زیر دا منی برو دری دوزی و چشمه
دوزی شده چندی بعد این تعداد زیر دامنی جای خود را به یک زير دامنی قفسی شکل با اسکلتی از استیل داد که آن را
كر ينو لاين #م+)) نام داشت . اين زير دامنى در سال (0© ديكر مورد استفاده قرار نكرفت اما نوعى ديكر از
كرينو لاين ظهور كرد که باسل عاسا)) خوانده می شد . اسكلت بندى با سل به صورت حلقه هايى نا قص بود كه سراسر
كنارها ويشت را در بر مى كرفت ازاين رو قسمت كناره ها و يشت دامن برجسته و جلوى لن صاف بود شکل زنگوله ای
دامن به مخروطى تبد يل شد. دامنها در ناحيه اى كمر جسبان بود و يايين دامن فضاى وسيعى را به خود اختصاص مى
داد
صفحه 27:
با لا تنه پیراهن چسبان و گودی يقه آن بسیار اندک بود و ب
ای کوچک با چینهایی زبر ختم می شد . أستينها يف
دار و اغلب طرح آستین ((پاگدا )) بود .
در اين دوره براى نخستين بار کت و دامن زنا نه به بازار آمد . با ظهور کت و دامن چینهای پیراهن کاهش یافت و به
همراه اين كت جليتقه اى جسبان كه در جلو دكمه داشت بو شيده مى شد .
با لا پوش - انواع شا لها . شنلها و کتها ترک دار که قد آنها تا روی با سن یا سه ربعی بود با دامنهای چند ترک
همراه مى شد . در سالهاى (0© کتی کوتا به بازار آمد (( پشت بوقلمونی)) نام گرفت . جلوی اين کت نسبتا" صاف و
راسته و بشت أن از كردن به يايين به تدريج كشاد مى شد .
كلاه - با شلق و كلا هاى كوجك بى لبه جاى خود را به كلاه لبه دارى داد كه به وسيله سنجا ق به مو ها بسته مى شد
برای ترئین کلا ها همچنان از گل نوار و روبان استفاده می شد . معمولا" انتهاى رو بان در يشت سر أويزان مى
ماند .
كفش - بو تين جرمى نرم و سيا ه رنك با پاشنه ای بلند یا تخت که بو سیله یند و مادگی یا دکمه بسته می شدند از
محبو بیت بیشتری بر خوردار بود استفاده از چکمه نیز متد اول گردید .
صفحه 28:
پوشاک زنان در قرن نوزدهم ( 970-1960
پیراهن - در اين دهه پشت لباس اهمیت ت لباس پف دار گردید و استفاده از با سل ضرورت یا
ی پیدا کرد
با لا تنه لباس کوتا و آستری از ابریشم یا مخمل داشت که با استفاده از استخوان
نهنگ شکل مطلوب را به خود می گرفت .در اواخر اين دهه پیراهن کوتا که روی دامن اصلی قرار می گرفت بلند
تر شد و دامن اين بير اهن شكل زیبا یی بر روی باسن جمع می شد . استینهای لباس روز گشا د و بلند و لباس شب
فت . پشت دامن دنباله دار
آستینی بسیار کوتا و يقه ای باز و چهار گوش داشت . در این دهه استفاده از لبا سهای زیر اهمیت بسیار ی پیدا
کرد .
بالا پوش - کت شنل و شال متداول بود .برای تزئینات بر روی آنها از مهره های رنگین و سنگ کهربا نصب می
کردند و حاشیه ای از یراق تور و شرابه به آنها می افزودند .
کفش - کفش پا شنه بلند از پارچه يا چرم رونق داشت . کفشی یا پنجه باریک متد اول گردید . نوعی کفش به نام
(( کفش کنگره )) که در طر فين آن کش بکار می رفت تهیه شد که به دلیل فرسوده شدن کش زیاد مورد استقبال قار
نگرفت .
كلاه - كلا هى أراسته به روبان كل و بر شتر مرغ رون
افت و يك قطعه تور كوتا و جسبان كه بر جهره كشيده
می شد متداول گردید .
صفحه 29:
پو شاک زنان در قرن نوزدهم (1960-900)
پیراهن - در دهه نود زیر دامنی با سل کاملا" از میا ن رفت و طرحهای لباس با حفظ ترکیب خود با تغیراتی جز نی
مطره گردید . سیمای کلی اندام خا نمها بشتر شبیه به ساعت شنى بود بالا تنه جسبان و اغلب پیش سینه ای مضا عف
از ابریشم داشت . كودى يقه پیرا هن روز بسیار اندک بود يقه های ایستاده و چسبان و سد آستینهای آهار زده در
اواسط دهه باب شد آستینهای باریک و بلند بودند .
بالاپوش - کتهای بلند و گشاد شنلهای کوتا رداهای يلند كه به صورت نیم دایره بریده می شدند پا له تو یا کتهای يلند
چسبان شا لهای زمستانی در طراحی و رنگهای متفاوت متد اول بودند .
در دهه آخر قرن نوزدهم زیر دامنی چتری که پشت دامن را بر جسته می کرد و دامنها یی كه روی باسن جمع می
شدند از صحنه خارج شد لبا سها ساده تر شد . دامن روی باسن چسبان بود و رو به پایین به شکل زنگوله گشاده می
شد و دنباله ای در پشت آن قرار داشت . تعداد زیز دامنیها کم شد و اغلب پیش از یک زیر دامنی پوشیده نمی شد
صفحه 30:
آستینها در قسمت بالا پف دار واز آرنج به بايين تنك بود جلوى بالا تنه كه به شكل مثلثى نوك تيز بود با تيغه هاى
از استخوان نهنك و أسترى ضخيم محكم و استوار مى ماند . در سالها ى دهه (0)© دامنى جدا از بالا تنه دوخته مى
شد كه با يك بلوزان كشاد همراه مى ككشت . نوعى بيراهن جسبان و سياه رنك مخصوص مجالس و رقص و مهما
نیها ی عصر به نام پیرا هن (( پر نسسی ) عرضه گردید . بر روی این پیراهن جلیتقه ای چسبان یا بلوزی گشاد
پوشیده می شد . ترک ها و پیلی های اکارد و نی برای کت و دامن مد شد . در اين سالها سالنهاى مد به تدريج
گسترش پیدا کردن . استفاده از تور برای دور يقه سر آستینها جلوی بلوزانها يا بيش سينه رواج داشت اختصا ص لبا
سهای متفا وت برای موقعیتهای متفاوت در سالهای دهه 000 مطره شد . لباس اسپرت لباس میهمانی لباس مجالس
رقص لباس راحتی لباس روز لباس سفر از اين نوع دسته بنديها بود . کر ستها خلا صه شد و بخش بالایی خود را
از دست داد و طوری ساخته می شد تا حد امکان کمر را باریکتر نشان دهد اندازه مطلوب دور کمر 4*6 سانتی
متر بود .
کفش - کفش نیز برای موقعیتهای متفا وت طراحی می شد ,کفش مهمانی کفش روز یا چکمه پياده روی و پوتین از
آن نمونه ها بودند در ساخت کفشها بیشتر از چرم استفاده می شد .
صفحه 31:
منابع
)- تاريخ لباس - روت كاكس و شيرين بزركمهر
©- نگرش بر تاريخ تحولات -تاريخ لباس در جهان -از دوره بيزانس تا زمان حا ضر -دكتر حسين يارى
©- تاريخ هنر -مترجم -وسر ويراستار- دكتر فرزان سجودى - تاليف ديويس- دنى-هفر يجر-جاكوبز
<4-بوشاك ممل- از كهن ترين زمان تا قرن نوزدهم-نويسنده دورين ون دن بيوكل - ترجمه- مريم مدنى
©تتاريخ تمدن ويل دورانت