تفسیر موضوعی قرآن آیه الله مکارم شیرازی (گردآوری علیرضا کمالی) قسمت دوم

صفحه 1:
تفسیر موضوعی قرآن کریم 

صفحه 2:
منبع تفسیر موضوعی قرآن (برگرفته از تفسیر نمونه) آيه له مریم شیرازی گردآوری :علیرضا کمالی دق ‎yaa pit‏ جاب 698 قم 999 

صفحه 3:


صفحه 4:
بخش چهارم روابط اجتماعی 

صفحه 5:
عبادت خداوند و پرهیز از شرك ورزیدن نسبت به او از جمله ,حقوق خداوند بر انسان است خداوند افزون بر رعایت عدالت» خواهان حاکمیت روح احسان ,بر روابط اجتماعی انسان است 

صفحه 6:
رعایت حقوق اسلامی وَاعْبْدُوأ الله 5 ‎is ay [8 ptt SY‏ وَبِالْوَاِئَيْنِ إِحْسَاناً وَبذِى الْقُرْبَى ایام والمساکین ‎Fa‏ ذى الْقُرْبَى وَالْجَارٍ الْجُنْبِوَالصّاحِب ‎SN‏ وَابْنٍ السّبيلٍ وَمَا مَلكَثْ یمَانکم ان 2 يُحِبّ مَن كَانَ مُخْتَالاً كَكُور | سا 686 

صفحه 7:
پرستش خدا و دوری از شرک نخست مردم را به عبادت و بندگی پروردگار و ترك شرك و بت پرستی که ريشه اصلی تمام برنامه های اسلامی است دعوت می کند. دعوت به توحید و بگانه پرستی» روح را پاک » نیت را خالص, اراده را قوی و تصمیم را برای انجام هر برنامه مفیدی محکم می سازد. در اين آيه بيش از هر جيز به حق خداوند بر مردم اشاره شده است.( وَاعْبُدُوا الله لا ‎(Gig‏ 

صفحه 8:
احسان به والدين حق يدر و مادر در جهار مورد از آيات قرآن بعد از توحيد قرار كرفته است. بزركترين نعمت » نعمت هستى و حيات است كه در درجه اول از ناحيه خداست و در مراحل بعد به يدر و مادر باز مى كردد. ترك حقوق يدر و مادر هم دوش .شرك به خداست 

صفحه 9:
نیکی به خویشاوندان و یتیمان و مستمندان در بخشی از آیه دستور می دهد به همه خویشاوندان نیکی ‎ABS‏ )5235( ‎(ical‏ در بخش دیگری از آیه به حقوق ایتام توصیه می کند. (وَاليَتَامَى) يس از آن حقوق مستمندان را یادآور مى شود (المَسَاكِينٍ ) 

صفحه 10:
همسایگان سپس در حق همسایگان نزدیک توصیه می کند (َالْجَاٍ ذٍی القُتى) منظور از همسايه نزدیک ‘ همان نز ديكى مكانى است. پس از آن درباره همسایگان دور سفارش می کند (والجّار الجنب) 

صفحه 11:
چنانچه گفتیم منظور همان دوری مکانی است؛ چه آنکه طبق روایات تا چهل خانه از چهار طرف » همسایه محسوب می شوند. حق جوار ( همسایگی) در اسلام منحصر به همسایگان مسلمان نیست و غیر مسلمان را نیز شامل می » ,شود 

صفحه 12:
امام صادق (ع) می فرمایند: نیکی کردن همسایگان به یکدیگر خانه ها را آباد و عمرها را طولانی می کند. سپس درباره کسانی که با انسان رابطه دوستی و مصاحبت دارند توصیه می کند (والصاحب بالجنب) صاحب بالجنب در واقع هر کسی را که به نوعی با انسان نشست و برخاست داشته باشد در بر مى كيرد خواه دوست دائمی باشد يا دوست موقت. در پاره ای از روایات ( صاحب بالجنب) به رفیق سفر و يا به کسی تفسير شده كه به اميد نفعى سراغ انسان می آید 

صفحه 13:
در راه ماندگان دسته دیگری که درباره انها سفارش شده» کسانی اند که در سفر و بلاد غربت به دیگران احتیاج می یابند (وَابْن السّبیل) این سبیل به فرزند راه تعبیر شده است. در آخرین مرحله نیز توصیه می کند به بردگان نیکی کنید (ومّا مَکث أیْمَانْحُمْ) 

صفحه 14:
جامع ترین برنامه اجتماعی ال مر مر باعل والاخسان وایتّاء ذی 9 وَيَنْهَى عَن شب ‎piles; Sill Sully‏ م تَدَكُرُون ‎Od dai‏ 

صفحه 15:
در آغاز آیه خداوند به عدل و احسان فرمان می دهد و همچنین بخشش به نزدیکان, عدل به معنای واقعی کلمه آن است که هر چیزی در .جای خود باشد 

صفحه 16:
تفاوت عدل و احسان تفاوت میان عدل و احسان بدین گونه بیان شده است: در حدیثی از امام :علی (ع) می خوانیم عدل آن است که حق مردم را به آنها برسانی و احسان آن است که بر آنها 

صفحه 17:
برخی گفته اند عدل ادای واجبات است و احسان نیز انجام مستحبات است. پاره ای دیگر گفته اند: عدل توحید است و احسان ادای واجبات ( بر پایه این تفسیر عدل به اعتقاد اشاره می کند و احسان به عمل) برخی نیز گفته اند: عدالت: هماهنگی ظاهر و باطن است و احسان آن است که باطن انسان از ظاهر او بهتر باشد. گروهی نيز عدالت را مربوط به جنبه های عملی دانسته اند و احسان را مربوط به گفتار 

صفحه 18:
فحشا به گناهان پنهانی» منکر به گناهان آشکار اشاره دارد و بغی نیز هرگونه تجاوز از حق خویش و ظالم و خودبرتربینی نسبت به دیگران است. برخی مفسران گفته اند سرچشمه انحرافات اخلاقی سه قوه است: قوه شهوانی: انسان را به لذت كيرى هر چه بیشتر می خواند ,و در فحشا و زشتی ها غرق می کند قوه غضبیه: آدمی را به انجام منکرات و آزار مردم وا می دارد 

صفحه 19:
قوه وهمیه شیطانی: حس برتری طلبی» ریاست خواهی» انحصار جویی و تجاوز به حقوق دیگران را در انسان ایجاد می کند و او را به اين اعمال وا مى ..دارد 

صفحه 20:
در حدیثی پیامبر اکرم (ص) فرمود: دو گروه از امت من هستند که اگر اصلاح شوند امت من نیز اصلاح می شوند و اگر فاسد شوند امت من فاسد می شوند» آن دو گروه .دانشمندان و زمامداران هسئند 

صفحه 21:
بيامبر كرامى اسلام سه گروه را مستحق آتش دوزخ دانسته است: زمامداران به جهت به کار نبستن اصول عدالت؛ دانشمندان به خاطر عمل نکردن به دانش خويش و ثروتمندان به سبب بخل ورزیدن از انفاق 

صفحه 22:
برقراری پیوند های خویشاوندی الذین ‎Al Ge G statis‏ من ae See ٍ بعد وا ‎KG‏ ‎shud Oca of 4, ai‏ دون ی الازض ولیک هم الْخَاِرُون بقره ©م” ‎ 

صفحه 23:
در اين آيه به ذکر سه صفت فاسقان می پردازد: شکستن پیمان های الهی» قطع روابط و فساد در . زمین سوره رعد نیز ضمن اشاره به این سه ‎ABLES‏ ‏نتیجه آن را مشمول لعنت خدا واقع شدن و مجازات در سرای دیگر دانسته است. اين آیه به همان فطرت توحید و خداشناسی و عشق به پیمودن راه تکامل اشاره دارد. بسیاری از مفسران اين آیه (وَیفْطعَوت ‎atl Sal be‏ به أن يُوصَّلَ) را ناظر به قطع رحم و بریدن رابطه خویشاوندی دانسته اند 

صفحه 24:
پیامبر گرامی اسلام می فرماید: پیوند با خویشاوندان شهرها را آباد می سازد و بر عمرها می افزاید . هر چند انجام دهندگان آن از نيكان نباشند. از بيامبر أكرم (ص) پرسیدند: مبغوض ترین عمل در نزد خدا کدام است؟ فرمود: شرک به خدا . .پرسیدند؟ بعد از آن؟ فرمود: قطع رحم 

صفحه 25:
مشارکت در خير وَتَعَاوَنُوا ‎fe‏ الْبرٌ وَالتَفُوَى ولا تَعَاونُوا عَلَى الإثم وَالْعُدْوَانِ وَانُقُوأ الله إِنّ الله شَدِيدُ الْعِقَا ب مائده © آنجه در اين آيه در زمينه تعاون آمده یک اصل کلی اسلامی است که سراسر مسائل اجتماعی » حقوقی » .اخلاقی و سیاسی را در بر می گیرد 

صفحه 26:
ی اَن شق شقاعة َك يكن 7 ‎is‏ مُنْهَا وَكَانَ اللَّهُ ‎Lae pk US (fe‏ سا ‎OS‏ ‏قرآن کریم به این مطلب اشاره دارد که هر کس در درجه اول مسئول کار ,خویش است نه مسئول کار دیگران 

صفحه 27:
شفاعت در اصل از ماده شفع ( بر وزن نفع) به معنای جفت است. بنابرین ضمیمه شدن هر چیز به چیز دیگر شفاعت ناميده مى شود. كاه اين ضميمه شدن در خصوص راهنمايى و ارشاد و هدايت است ( مانند آيه فوق) كه در اين حال معناى امر به معروف .و نهى از منكر مى دهد 

صفحه 28:
شفاعت سيئه به معناى امر به منكر و نهی از معروف است. شفاعت كاه بيش از انجام عمل است که به معنای راهنمایی است و گاه نیز پس از انجام عمل که به معنای نجات از عواقب عمل می باشد و هر دو مصداق ضمیمه شدن چیزی به چیز دیگر است. شفاعت حسنه اشاره به تشویق پیامبر به جهاد و شفاعت سیثه اشاره به تشویق منافقان به کناره گیری از جهاد است 

صفحه 29:
به هنگام سخن از پیامبران و رسولان الهی به اخوهم یا اخاهم ( برادر آن جمعیت) تعبیر شده است. نصیب به معنای بهره وافر از امور سودمند است و كفل به معنای سهم بردن از چیز های بد و پست. مقیت در اصل از ماده قوت به معناى غذايى است كه جان انسان را حفظ مى كند. كلمه مقيت به معناى حافظ نيز به كار رفته است 

صفحه 30:
عدالت ‎Lid (id Gl iu‏ قَوَامِينَ يله ‎Poe aes‏ علی ‎Lhe of‏ اغيلوا هُوَ أرب " وى َائُو له نله خی پا ‎gland‏ & مائده 6 ‏اين آيه دعوت به قیام به عدالت می ‎ais‏ 

صفحه 31:
عدالت مهمترین رکن تقوا و پرهیزگاری است. خداشناسی نخستین اصل از اصول دين است. در مباحث اجتماعی اسلام بر هیچ اصلی به اندازه ,عدالت تکیه نشده است 

صفحه 32:
هر خیر و برکتی در نور نهفته است و ظلمت هرگونه عدم و فقدان می باشد. آسمان ها و زمین براساس عدل استوارند این تعبیر رساترین تعبیری است که می توان درباره عدالت بیان نمود. حکومت ها ممکن است کافر باشند و دوام یابند اما اگر ظالم باشند دوام نخواهند یافت 

صفحه 33:
بخش پنجم ازدواج 

صفحه 34:
اهمیت ازدواج تشکیل نهاد خانواده پله نخست نردبان .رسیدن انسان به كمال است در حديثى از بيامبر اكرم (ص) می خوانیم: ( شرارکم غزابُکم) بدترین شما مجردان :اند. در حدیثی دیگر می فرمایند كسى كه همسر اختيار كند نيمى از دين خود را حفظ كرده است و بايد مراقب نيمى ديكر باشد 

صفحه 35:
امام صادق (ع) می فرماید: روزی» همراه همسر و فرزند است. پیامبر اکرم (ص) می :فرماید کسی که ازدواج را از ترس فقر ترك كند گمان بد به خدا برده است. غریزه جنسی نیرومندترین و سرکش ترین غرایز انسان است که به تنهایی با دیگر غرایز برابری می کند» از این رو انحراف آن» نيمى از دين .و ایمان آدمی را به خطر خواهد انداخت 

صفحه 36:
قرآن و رهبانیت _ ‎Mls 3 Al Gall aol ths;‏ 455 ‎agile LES Le gb SG ALR 5‏ لا ابَئاء رضوان الم ما زعزها حَق ‎WH yas)‏ الّذِينَ آمَنُوا مِنْهُمْ أَخْرَهُمْ وَكَثِيرٌ مُنْهُمْ قیفوت حدید ‎SP‏ ‏این آیه درباره رهبانان مسیحی می فرماید: در قلوب آنها علاقه به رهبانیتی افکندیم که آن را ابداع کرده بودند و ما آن را بر آنها مقرر .نداشته بودیم 

صفحه 37:
رهبانیت از ماده (رهبه) به معنای خوف و ترس است که در اینجا منظور خوف و ترس از خدا می باشد و به گفته راغب اصفهانی ترسی است که آميخته با پرهیز و اضطراب باشد. ترهب در لغت به معنای تعبد و عبادت كردن و رهبانیت نیز به معنای شدت تعبد است 

صفحه 38:
از جمله بدعت های زشت مسیحیان در زمینه رهبانیت » تحریم ازدواج برای مردان و زنان تارک دنیا بود. خداوند برای حفظ نسل آدمی» غریزه جنسی را آفریده است از اين رو هر چیزی که آن را به طور 

صفحه 39:
زهد اسلامی که به معنای ساده زیستی و حذف تجملات و وابسته نبودن به مال و مقام است » هیچ ارتباطی به مسئله رهبانیت ندارد زيرا رهبانیت به معنای جدایی و بیگانگی از اجتماع است و زهد به معنای آزادگی و وارستگی به خاطر اجتماعی تر زیستن است 

صفحه 40:
ٍرسول خدا در حدیثی فرمود .رهبانیت امت من جهاد در راه خداست هرگز ازدواج نکرد اما اين امر هرگز به دلیل مخالفت او با مسئله ازدواج نبوده بلکه عمر کوتاه وی و از سویی اشتغال مداوم او به سفرهای تبلیغی به نقاط مختلف به او اجازه این امر را نداده است 

صفحه 41:
هنف ازدواج وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ آ آنشیکم ی سونو ‎é‏ ‏وَجَعَلَ نکم مد وَرَخمَة ی فی دک لایات وم ‎SG‏ 6 روم 60 

صفحه 42:
قرآن کریم در اين آیه هدف ازدواج را سکونت و آرامش می داند و با ,بسیاری را بیان کرده است مسلثه ( مودت) و ( رحمت) در حقیقت مایه قوام جامعه اسلامی است 

صفحه 43:
مودت و رحمت :تفاوت ميان مودت و رحمت مودت انكيزه ارتباط در آغاز كار است اما در بايان كه يكى از دو همسر ممكن است ضعيف و ناتوان كردد و قادر به خدمتى نباشد» رحمت جای آن را می گیرد. مودت در مورد بزرگترهاست که می توانند نسبت به یکدیگر خدمت کنند امام کودکان و فرزندان کوچک در سایه رحمت . پرورش می یابند 

صفحه 44:
ما م ‎eee‏ رت میک هرت ‎tila Sy is‏ ‎cae‏ ‏خدمات ‎١‏ 3 6 رد ات یله و حمت ند ل 

صفحه 45:
اليته اين آيه مودت و رحمت را ميان دو همسر بيان مى كند ولى اين احتمال نيز مى رود كه تعبير (بَيْنْكُم) اشاره به همه انسان ها باشد كه دو همسر يكى از مصاديق بارز آن است. از بين رفتن اين دو اصل يعنى مودت و رحمت» مایه گرفتاری و اضطراب .های اجتماعی است 

صفحه 46:
ازدواج آسان وَأَنكِحُوا یی منک 5 ‎os Cumbia‏ عِبَادكُمْ وَإِمَائْكُمْ إن ‎ESS‏ فُكَرَاء د 4 ‎ah‏ ‏فطل را ليم حل وف لي لا يَجِدُونَ نكاحاً حَنَّى يُعْنيَهُْ له من فضله نور 60-49 به یکی از مهمترین راه های مبارزه با فحشا یعنی ازدواج ساده و بی تکلیف .اشاره شده است 

صفحه 47:
برای برچیدن بساط گناه بايد از طریق اشباع صحیح و مشروع غرایز وارد شد یا به تعبیر دیگر هیچ گونه مبارزه منفی بدون مبارزه ,مثبت موثر نخواهد افتاد 

صفحه 48:
جمع. (ليم) بر وزنقيم در لصل(لیامی) به معناوزنىاستكه شوهر ندارد و سبسبه مردىوكه همسر ندارد نيز كفته شدم لسجبه لينترتيبق مام مردلنو زنانمجرد در مفهوم لينلياه دلخل لند خولم باکرم باشند یا بیوم, تعبير أَنكِحُوا با لينكه ازدواج لمرى مفهومش‌لین‌لستکه مقدماتازدواج آنها ,را فرلهم سازید 

صفحه 49:
در حديثى از امير المومنين :(ع) مى خوانيم بهترين شفاعت آن است که ميان دو نفر برای آمر ازدواج میانجیگری کنی تا اين امر به ,سامان رسد 

صفحه 50:
در حدیث دیگری از امام کاظم (ع) آمده است: سه طایفه اند که در روز قیامت در سایه عرش خدا قرار دارند؛ روزی که سایه ای جز سایه او نیست: کسی که وسایل تزویج برادر مسلمانش را فراهم سازد و کسی که به هنگام نیاز به خدمت» خدمت کننده ای برای او فراهم کند و کسی که اسرار برادر مسلمانش را پنهان .دارد 

صفحه 51:
یکی از عذرهای تقریبا" عمومی و بهانه های همگانی برای فرار از ازدواج و تشکیل خانواده» مسئله فقر و نداشتن امكانات مالى است. آيه (إن يَكُونُوا فُقَرَاء يُْنهمْ للَّهُ من قَضَلِه) اكر فقير و تنكدست باشند خداوند از فضل خود آنها را بى نياز مى سازد اشاره به امر ازدواج دارد 

صفحه 52:
نم رن ان + عَلَى آزواجهم آو ما مکث یمه فَِنْهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ معارج 09 ر 60 در اين آيات به ينج وصف مومنان راستين و آنها كه در قيامت اهل بهشت اند » اشاره مى كند 

صفحه 53:
بدون شک غریزه جنسی از غرایز سرکش انسان و سرچشمه بسیاری از گناهان است از اين رو کنترل و حفظ حدود آن از نشانه های مهم تقواست و به همین دلیل بعد از ذکر نماز و کمک به نیازمندان و ایمان به روز قيامت و ترس از عذاب الهی » از .كنترل اين غریزه سخن رفته است 

صفحه 54:
تعبیر ازدواج » همسران دائمی و موقت » هر دو را شامل می شود. بدين ترتيب اسلام با اين طرح جامع » هم به غرايز فطرى ياسخ می دهد و هم آلودگی به فحشا و فساد جنسی و مفاسد ناشی از آن را از انسان ها دور می سازد 

صفحه 55:
ولا ‎bf ole le SS LS‏ رفن تَحصنا ‎VGN sis Guns | fil‏ 5 ‎bgal8) 285 oe all G8 Se‏ عَفُورٌ ‎Aa)‏ نور 9 و کنیزان خود را اگر خواهند که پرهیزگار باشند به خاطر, ثروت دنيوى به زنا وادار مكنيد. هر كس كه آنان را به زنا وادارد» خدا برای آن کنیزان که به اکراه بدان کار وادار گشته‌اند آمر یزنده و مهربان .است 

صفحه 56:
اين آيه نشان مى دهد مردم در عصر جاهليت تا جه حد كرفتار اين آيه به مفهوم خود فروشى »عامل انحطاط و سقوط .اشاره دارد 

صفحه 57:
سنخیت همسران ‎dD 6 Fills Obes) i‏ لیات للطییی وَالطْبَّيُونَ لِلطَيَيَاتِ ‎ssid‏ مُبَرُوُونَ ما َو هم مُغْفِرَة ورزق گريم نور 60 اين آيه بیانگر یک سنت طبیعی در جهان آفرینش می باشد که تشریع نیز ,با آن هماهنگ است 

صفحه 58:
اين آيه به امر هم سنخ بودن زن و شوهر دلالت دارد. آيه قرآن كه مى فرمايد زنان آلوده مال مردان آلوده و مردان آلوده مال زنان آلوده مى باشند .اشاره به قانون و سنت تكوينى دارد در بايان اين آيه به كروه اخير يعنى مردان و زنان پاکدامن اشاره کرده .است 

صفحه 59:
:نكته ها خبيثات به معناى سيئات و مطلق اعمال بد مى باشد كه متعلق به مردان ناياك است و به عكس حسنات از آن ياكان است . خبيثات و خبيثون اشاره به زنان و مردان آلوده دامان است و از اين سو طيبات و طيبون نيز به مردان و زنان .ياك دامن اشاره دارد 

صفحه 60:
خبیثات جمع مونث حقیقی است که به زنان ناياك اشاره دارد درست در مقابل خبیثون كه جمع مذکر حقیقی است. آلودگی به اعمال منافی عفت است و طیب بودن نيز ( خبائت) منظور از خبانت در داستان نوح و لوط » جاسوسى كردن به نفع كفار است .نه خيانت ناموسى 

صفحه 61:
به a. ‏نِخْلَةٌ در لغت به معنای بدهى و دين آمده و به‎ ‏معناى بخشش و عطيه نيز مى باشد. راغب‎ ‏اصفهانی می گوید: کلمه نِخْلَةّ از ريشه تحل‎ ‏زنبور عسل) است و صَدْقَاتِهنٌ نيز جمع‎ ( ‏صداق به معناى مهر اسث. اين آيه اشاره به‎ ‏يكى از حقوق مسلم زنان يعنى مهر كه هديه‎ ‏اى الهى است تاكيد مى كند. مهر يشتوانه‎ ‏اجتماعى براى زن است‎ 

صفحه 62:
مهر پشتوانه اجتماعی برای زن است. در اسلام مهر به هیچ رو جنبه قیمت کالا ندارد و بهترین دلیل آن همان صیغه عقد ازدواج است که در آن رسما" زن و مرد دو رکن اساسی پیمان ازدواج به شمار آمده اند 

صفحه 63:
ویژگی بایسته همسران ‎Gf gals GET ZO) oti‏ النْسَاء إن الَكيئُنْ ‎il, stats‏ تمع ا ذٍی فی 4 ‎O25‏ ‎ot * Gye V8 ats‏ نَ فِى ‎V5 Bid‏ َبَرَجْنَ تبَرْجَ الْجَاهِلِيِ الأولى وَأَقِمْنَ الصّلاة اع اب سي 959 اين آيات خطاب به همسران بيامبر (ص) است و در آن به همسران بيامبر هفت دستور مهم مى دهد 4 لا 

صفحه 64:
اولین دستور در زمینه عفت است و دومین دستور که در پایان آیات بیان شده سخن گفتن به گونه ای که مورد رضای خدا و پیامبر (ص) و توأم با حق و عدالت باشد. سومین دستور در زمینه رعایت عفت است. تعبير الى فِى قَلْبِهِ مَرَضٌ ( كسى كه در دل بيمارى است) تعبير بسيار كويا و رسايى است از اين حقيقت كه غريزه جنسى در حد 

صفحه 65:
جمله( تست ‎(An CaS A (Jy‏ گفتن اشاره دارد و جمله (لنَ ولا مُعْرُوفاً) به محتواى سخن. كَرْنَ از ماده وقار به معناى سنكينى است و كنايه از قرار كرفتن در خانه هاست. تَبَرَّجْ كه به معنای آشکار شدن در برابر مردم است از ماده برج گرفته شده که در برایر ,دیدگان همه ظاهر است 

صفحه 66:
مراد از جاهلیت اولی در اینجا همان (ص) بوده است. نماز مهمترین راه ارتباط با خالق است و زکات نیز پیوند محکمي با خلقٍ خدا به شمار می رود. جمله (أَطِعْنَ له ور ‎Sy (Al gis‏ حكم کلی است که تمام برنامه های الهی را فرا می گیرد 

صفحه 67:
ا ا ین ما این لک آن توا النْسَاء كَرْهاً ولا تَعضلو لِتَدْهَبُو هس عا تفیل آن ین" cy italy GA ie 5 $i Hol ‏ان هون فَعسَی آن تَکرَهوا نا‎ 0© ‏را كثيرً نسا‎ a eS 

صفحه 68:
ای کسانی که ایمان آورده‌اید» شما را حلال نیست که زنان را بر خلاف میلشان به ارث ببرید. و تا قسمتی از آنچه را که به آنها داده‌اید بازپس ستانید بر آنها سخت مكيريد» مگر آنکه مرتکب فحشایی به ثبوت رسیده شده باشند. و با آنان به نیکویی رفتار کنید. و اگر شما را از زنان خوش نيامد» چه بسا چیزها که شما را از آن خوش نمی‌آید در حالی که خدا خیر کثیری ,در آن نهاده باشد 

صفحه 69:
در شأن نزول اين آيه از امام باقر (ع) نقل شده است كه اين آيه درباره كسانى نازل شده كه همسران خود را بدون اينکه همچون یک همسر با آنها رفتار کنند نگاه می داشتند به انتظار اینکه آنها بمیرند و اموالشان را تملک جویند 

صفحه 70:
در بخشی از آیه (ی یا لین ‎Ong V1 shal‏ کم آن ترئوا النْسَاء گزها) به مسلمانان هشدار داده شده كه زنان را به خاطر اموالشان زندانى نكنيد. در بخشى از آيه 8 لآ تَعْضْلُوهْنٌ لِتَدْهَبُوا بِبَعْضٍ مَا ‎CA ga 285)‏ )به مسلمانان هشدار داده شده كه زنان را برای حلال کردن مهر خود تحت ,فشار قرار ندهید 

صفحه 71:
در بخش ديكرى نيز ( فإن رون فعتی ‎LA of‏ ین وَيَجْمَلَ الله فيه خَيِراً كثير) به مسلمانان هشدار داده است كه با انها به طور شايسته معاشرت كنيد 

صفحه 72:
در روایتی از امام باتر (ع) منظور از فاحشه مبینه ( عمل زشت آشکار)» هرگونه مخالفت شدید و نافرمانی و ناسازگاری زن است. مقصود از فاحشه مبينه در ايه ( الا ان ياتين بفاحشه مبينه)» هركونه ناسازكارى شديد زن است. تعبير (خَيْراً كَِيراً) كه در آيه به همسرانى كه مدارا مى كنند نويد داده شده مفهوم وسيعى دارد كه يكى از مصاديق روشن .آن فرزندان صالح و ارزشمند است 

صفحه 73:
هدیه الهی ِل ‎Oss‏ السْمَاوَاتِ وَالْأَرْضٍ يَخلْقُ مَا يَشَاءُ الدكُورَ * أو يُرَوّجُهُمْ رانا وَإِنَاثاً شورا 6 و )© در اين آيات (إناث) ( دختران) را بر ذكور يعنى بسران مقدم داشته است 

صفحه 74:
در اين آيات (إِنَاث) ( دختران) را بر ذكور يعنى يسران مقدم داشته است. تعبير يَهَبْ دليل روشنى است كه هم دختران هديه الهى هستند و هم پسران و هر دو (هبه )اویند. تعبير يُرَوْجُهُمْ منظور جمع كردن ميان اين دو موهبت براى كروهى از انسان هاست. شورى به معناى به بعضى هم پسر و هم دختر مى دهد مى باشد 

صفحه 75:
صلح خانوادگی وین خفتم شقاق بننهما قابعثوا حکما من آغله ‎de Las‏ آفلها ان ریدا اصلاحا بقل ‎BE tas fd Cae GS i 8)‏ اين آيه به مسئله بروز اختلاف و نزاع میان دو همسر اشاره کرده است. محکمه صلح خانوادگی که در اين آيه بدان اشاره شده یکی از شاهکارهای اسلام است 

صفحه 76:
:نکته ها در روایات اسلامی به شدت از طلاق مذمت شده و به عنوان مبفوض ترین حلالها از آن یاد شده است. در روایتی از پیامبر (ص) می خوانیم: هیچ عمل منفورتر نزد خداوند متعال از اين نیست که اساس خانه ای در اسلام با جدایی ( طلاق) ویران گردد. در حدیثی از امام صادق (ع) آمده است: چیزی از امور حلال در ,پیشگاه خدا مبغفوض تر از طلاق نیست 

صفحه 77:
همچنین رسول خدا (ص) می فرمایند: ازدواج کنید و طلاق ندهید که طلاق عرش خدا را به لرزه در می آورد. :مشکلات طلاق عبارنند از اول مشکلات عاطفی دوم مشکلات اجتماعی سوم مشکلات فرزندان 

صفحه 78:
:مهمترین انگیزه های طلاق عبارتند از اول. توقعات نامحدود زن یا مرد دوم. حاکم شدن روح تجمل پرستی و اسراف و تبذیر بر خانواده ها سوم. دخالت های بی جای اقوام» بستگان و آشنایان در زندگی خصوصی دو همسر 

صفحه 79:
چهارم . بی اعتنایی زن و مرد به خواست یکدیگر به ویژه آنچه به مسایل عاطفی و جنسی بر می ‎wf,‏ يذج . عدم تناسب فرهنگ خانوادگی و روحيات زن و مرد با يكديكر. كفو شرعى يعنى مسلمان بودن 

صفحه 80:
والسائم ادامه دارد