صفحه 1:
مدرس : حامد پوررستمی
هیئت علمی دانشگاه تهران(پردیس قم)»
عنوان درس : آشنایی با منابع اسلامی - تفسیر موضوعی نهج البلاغه
purrostami@utacir:f..1
هدف: آشنایی با نهج البلاغه و مهمترین و بنیادیترین مفاهیم و معارف آن
صفحه 2:
#موضوع جلسه آینده:
#ضرورت و اهمیت موضوع خداشناسی و کارکردهای آن
صفحه 3:
#سوالات :
#تعاملات امام با قرآن چگونه بوده و آیا بر حجیت و عصمت سخن امام ALS می دهد؟
© منزلت علمى امام على عليه السلام را از جهار منظر بيان نماييد.
صفحه 4:
سس
۱۳۰
تعاملات سه گانه امیرمومنان علی [؛ قرآن ناطق با قر آن صامت
:تفرعم)١
۱-)سرف نیت به تارف برون قرآتی
الف) تاریخ قرآن . ب) علوم قرآن ٩
شنت سر ری توآنی. cs ce وتتسیری امام ل
لاش eS با زان Jd
صفحه 5:
ظرفیّت :
گاهی آيات قرآن كريم را ظرفى مى يابيم كه فضایل و مناقب علوی در آن تجلی می نماید
و از اين حیث می توان قرآن کریم را (با توجه به روایات ائمه) بهترین و صادق ترین
معرف و ترجمان على بن ابى طالب (ع) دانست, مانند آيه ليلة المبيت يعنى آيه شريفه
«و من الناس من یشری نفسه ابتغاء مُرضات ائه؛ و از میان مردم کسی است که جانش
را در راه خشتودى برورد كار می فروشد» (مورهیقره , آبه ۳۰۷) که درصده معرفی وا
مدح شخصیت امیرالمومنین علی ین ابی طالب(ع) امی باشد. به عبارت تنها علی بن
ابی طالب(ع) بود که در شب لبلة المبیت به جای پیامبر(ص) در بستر او خوابید و آماده
جان دادن و ایثار در راه اسلام شده بود. و بدین ترتیب شجاعت و شهامت حضرت به
تصوی رکشانده می شود.
ررک: حاکم حسکانی, شواهد التزیل, ج۱. ص۱۲۶ ؛ قرطبی, الجامع الاحکامالقرآن . ج ۳, ص ۳۲۷: تفسیر
كبير فخر رازى . ج0. ص ۰۱۳۳
صفحه 6:
© معیت :
همراهی و همگامی همیشگی علی با قرآن در مواضع و مواقع گوناگون حقیقتی عینی و
استوار است که عقل, نقل و تجربه به آن شهادت می دهند. چنانچه پیامبر اسلام(ص)
بارها فرموده اند: (علی مع القرآن و القرآن مع علی). ررک: مستدرک حاکم نیشابوری ۰
AVF ue He
از اين رو می توان اين قانون و قاعده کلی را بیان نمود که در تمامی رویدادها و مسائلی
که در تاريخ رخ داده و در آینده خواهد رخ داد مواضع و جهت گیری های قرآن کریم
همان مواضع و جهت گیری های امیرمزمنان علی(ع) و مواضع حضرت نیز همان مواضع
قرآنی است و اگر جایی سخن قرآن را دیدیم ولی همسویی علی(ع) را در آن نيافتیم
اشكال را در فهم و درك خود بدانيم.امير بيان خود از اين حقيقت جنين یاد می کند: «و
نَّ الكتاب لَمَعى ما فارقْتُهُ مُرْصحبْتٌ ؛ كتاب خداوند همواره با من بودد است و از
زمانى كه يار آن كشته ام هرك زاز آن جدا نشده ام». خطبه ۱۲۲
صفحه 7:
Owe
©" معرفت :
؟ بدون تردید دانش بیکران علوی نسبت به معارف برون قرآنی (علوم als ناسخ
و منسوخ, شان نزول و ...) و حقایق درون قرآنی (تفسیر و تأویل آیات) مورد
اعتراف دانشمندان بزرگ اسلامی, اعم از دوست و دشمن می باشد. او که طبق
روایات آیه ای نازل نشد مگر آنکه تفسیر و تأویل آنرا به قرائت پیامبر و با
ات آن آگاه شد.
دستخط خود آموخت و از تمام جزی
#ررک: الکافی, کلینی- ج ۰۷ ص ۴۴۲.
صفحه 8:
منزلت علمی و تفسیری امام] از چهار منظر
*) از منظر قرآن
برخی از آیات قرآن: ظرفی برای تجلی مراتب علمی و معرفتی امام(ع).
© به عنوان مثال يس از نزول آيه « و قال الذين كفروا لست مرسلاً قل كفى بالله
شهيداً بینی و بینکم و من عنده علم الکتاب» اين سژال در اذهان پیش آمد که
گواه صادق رسالت نبوی و دربردارنده علم کتاب چه کسی است؟ در این میان
ایوسعید خدری از پیامبر(ص)پرسید که مراد از (من عنده علم الکتاب) کیست؟
پیامبر جواب دادند:« او برادرم علی است». رعد / ۴۳.
©. رك: حاكم حسكانى, شواهد التنزیل, ج ۱. ص ۳۰۷؛ قندوزی, ینابیع المودث
ص ۱۰۲؛ این مغازلی, مناقب الامام علی بن ابی طالب. ص ۳۱۳؛ مجلسی,
بحارالانوا ج۳۵. ص۲۲۵ .
صفحه 9:
©) از منظر پیامبر اکرم[
گابن عباس از پیامبرلانقل می کند که فرمود : «ان علیاً هو اخی ان له آنزل che
القرآن و من ابتفی علمه عند غیر علیْ هلک؛ همانا علی برادر من است خداوند
قرآن را بر من نازل کرد و هر کس که دانش قرآن را نزد غیر علی بجوید. هلاک
می شود».
#پیامیر اکرم(ص): «انا مدينه العلم و علیْ بابها؛ من شهر علم و على دروازه آن
است». و
#(اعلم امتی علی بن ابی طالب)؛ داناترین افراد امتم على بن ابى طالب است.
قندوزی, ینابیع المود, ج اص ۲۱۶. فرائد السمطین, جوينى؛ ج ۲. ص 4۸.
صفحه 10:
)از منظر امام(ع):
"ابن ابى حمزة به نقل از حضرت: « لو شئتٌ أَنْ أوقر سبعين يَعيراً من تفسیر
أمّ الكتاب لفَعلتٌ ؛ اكر بخواهم هفتاد بار شتر در تفسیر سوره حمد گویم.(می
توانم) چنین کنم».
#مؤيّد اين سخن؛ روايت ابن عباس : شبی اميرمؤمنان دست مرا كرفت و به سوى
بقيع برد و به من فرمود: بخوان ابن عباس! من نيز از «بسم الله الرحمن الرحيم»
آغاز نمودم . در ادامه ابن عباس مى افزايد: حضرت تنها درباره اسرار حرف
«باء» «بسم «ail تا طلوع فجر سخن گفت و آنرا تفسیر نمود.
الاتقان فی علوم القرآن. جلال الدین سیوطی, ج ۲. ص ۱۸۶؛ ینابیع المودة,
قندوزی, ص ۶۵
صفحه 11:
۶ از منظر صحابه و دانشمندان اسلامی
اظهارات این عباس(که به اتفاق اندیشمندان اسلامی.از برجسته ترین مفسران تاریخ
اسلام بشمار می رود) پیرامون علی بن ابی DS
وی اساسا دانش تفسیری خود را وامدار علیلا دانسته و مى كويد:«ما
أخذتُ من تفسير فَعَنْ على بن ابى طالب؛ جيزى از تفسير قرآن ياد نكرفتم
مگر از جانب علی بن ابی طالبلا ». ر.ک: ابن اثیر(۶۳۰ق). اسدالغابة,
te . محمدین احمد, الجامع لاحکام القرآن , ج ۰۱ ص ۳۵.
#همجنين: « کلما تکلمت فی التفسیر, ile ge asl Liu هرآنچه که از
تفسیر قرآن سخن می گویم. همه را از علی بن ابی طالب آموخته اع».
ر.ک: حلبی شافعی, السیرة الحلییث ج اص ۲۰۷.
صفحه 12:
1 ore te