جمعیت شناسی

جمعیت شناسی

اسلاید 1: بسم الله الرحمن الرحیم

اسلاید 2: جمعیت:مجموعه ای از انسانها که در یک منطقه معین جغرافیایی( روستا، شهر، استان، کشور و...) به طور مستمر زندگی می کنند.جمعیت شناسی:علم مطالعه جمعیت های انسانی است.مطالعه علمی اندازه، ترکیب و توزیع منطقه ای جمعیت های انسانی و تغییرات این عوامل با توجه به سه فرایند زاد و ولد، مرگ ومیر و مهاجرتمطالعه علمی و توصیف و تحلیل آماری ساخت و حرکات جمعیت های انسانی، بررسی سیاستهای جمعیتی و روابط متقابلی که میان پدیده های جمعیتی وعوامل اقتصادی- اجتماعی و زیستی وجود دارد.

اسلاید 3: روشهای مطالعه جمعیت:سرشماریآمارگیری نمونه ایثبت وقایع حیاتیسایر منابع اطلاعاتی: گزارش نهادها و موسسات، نتایج ثبت نام های عمومی، انتخابات و...

اسلاید 4: انواع جمعیت:جمعیت مقیم (قانونی):تمام کسانی که تابعیت کشوری را دارند و یا در اصل از آن منطقه باشند صرف نظر از اینکه در زمان سرشماری در محل حضور داشته باشند و یا نداشته باشند.جمعیت واقعی (حاضر):صرفا کسانی را شامل می شود که در هنگام سرشماری در محل حضور داشته باشند و مورد شمارش قرار گیرند.

اسلاید 5: جمعیت باز:جمعیتی که در افزایش یا کاهش آن علاوه بر موالید و مرگ و میر، مهاجرت (درون کوچی و برون کوچی) نیز تاثیر دارد.جمعیت بسته:جمعیتی که در افزایش یا کاهش آن مهاجرت (درون کوچی و برون کوچی) نقشی ندارد و تغییرات آن فقط از اختلاف زاد و ولد و مرگ و میر ناشی می شود.

اسلاید 6: جمعیت ثابت:جمعیت بسته ای است که برای مدت طولانی در معرض میزان های ثابت تولد ومرگ قرار گیرد و میزان افزایش سالیانه این جمعیت به سوی مقدار ثابتی میل می کند.جمعیت متوقف:جمعیت بسته ای که در آن میزان افزایش طبیعی صفر است و میزان موالید و مرگ و میر مساوی است و در نتیجه جمعیت کلی ثابت است.

اسلاید 7: فعالیتهای جمعیت شناسی:جمعیت شناسی رسمی:مطالعه پدیده های صرفا جمعیت شناسانه (میزان موالید، نسبت سرباری، نسبت زنان در سنین فرزندآوری)مطالعات جمعیتی:مطالعاتی که مسائل جمعیت شناسی را با سایر رشته ها پیوند می دهد ( تاثیر جمعیت بر بهداشت عمومی، محیط زیست، اقتصاد و...)

اسلاید 8: جمعیت های انسانی از دو جنبه ساختار(ترکیب) جمعیتی و حرکات جمعیتی مورد مطالعه قرار می گیرند.

اسلاید 9: ساختار جمعیتی معمولا با توجه به عواملی چون توزیع، سن، جنس، اشتغال، سطح سواد، خانوار، ازدواج و طلاق، قومیت و نژاد و... مورد بررسی قرار می گیرد.حرکات جمعیتی در سه قالب کلی زاد و ولد، مرگ و میر و مهاجرت مورد بررسی قرار می گیرد.

اسلاید 10: توزیع جمعیت:تعداد جمعیت ساکن در یک منطقه و پراکندگی آنها بر حسب عوامل مختلفبرخی عوامل موثر بر توزیع جمعیت:عوامل طبیعی: آب و هوا، خاک، ارتفاع و...عوامل سیاسیعوامل فرهنگی و مذهبیعوامل اقتصادیو...

اسلاید 11: شاخص های توزیع جمعیت:- تراکم حسابی- تراکم زیستی- میزان شهرنشینی - شاخص مرکزیت شهری

اسلاید 12: سن: - جمعیت جوان:جمعیتی که 40 درصد یا بیشتر از آن را افراد کمتر از 15 سال تشکیل دهند.- جمعیت پیر:جمعیتی که 10 درصد یا بیشتر از آن را افراد بیش از 65 سال تشکیل دهند.- میانه سنی: سنی که جمعیت را به دو بخش مساوی تقسیم می کند.هر جمعیتی که میانه سنی پایین تری داشته باشد جوانتر خواهد بود.

اسلاید 13: افراد سنین کار(تولیدکننده):افراد بین سنین 15 تا 64 سالگیافراد وابسته (مصرف کننده):افراد کمتر از 15 سال و بالای 64 سال- نسبت وابستگی (سرباری)

اسلاید 14: جنس:- نسبت جنسی (نسبت مرد به زن)- نسبت جنسی ویژه- ترکیب سنی جنسی (؟؟)

اسلاید 15: زاد و ولد:میزان موالید خام:تعداد موالید زنده متولد شده در یک زمان معین تقسیم بر متوسط جمعیت همان زمانمیزان باروری عمومی:تعداد موالید زنده متولد شده در یک زمان معین تقسیم بر متوسط جمعیت زنان 15 تا 49 ساله همان زمان

اسلاید 16: میزان ناخالص تجدید نسل:تعداد دختران زنده متولد شده تقسیم بر تعداد زنان 15 تا 49 ساله (بدون احتساب مرگ و میر زنان) میزان خالص تجدید نسل:تعداد دختران زنده متولد شده تقسیم بر تعداد زنان 15 تا 49 ساله (با احتساب مرگ و میر زنان)

اسلاید 17: باروری واقعی (بالقوه):ظرفیت فیزیولوژیک فرزندآوریباروری عملی (بالفعل):میزان مشاهده شده فرزندآوریباروری افتراقی:تفاوتهای باروری در گروه های مختلف جمعیتی (گروه های مذهبی، شغلی، سنی، تحصیلی، شهری-روستایی و...)

اسلاید 18: عوامل موثر بر میزان باروری زنان:- عوامل محیطی: ارتفاع از سطح دریا، دما، رطوبت- عوامل اجتماعی: بعد خانوار، ارزش فرزند، نوع اجتماع (شهری یا روستایی)- عوامل اقتصادی: درآمد، اشتغال، خدمات اجتماعی- عوامل جمعیتی: ساختار سنی و جنسی، مرگ ومیر- عوامل آموزشی و فرهنگی: تحصیلات

اسلاید 19: مرگ و میر:میزان خام مرگ و میر:تعداد مرگ و میر در یک زمان معین تقسیم بر متوسط جمعیت در همان زمانمیزان مرگ و میر اطفال:تعداد مرگ و میر کودکان زیر یک سال در یک زمان معین تقسیم بر تعداد نوزادان زنده متولد شده در همان زمان

اسلاید 20: میزان مرگ و میر زنان باردار:تعداد مرگ مادران به علل بارداری در یک زمان معین تقیسم بر تعداد نوزادان زنده متولد شده در همان زمانمیزان کشندگی:تعداد مرگ از یک بیماری خاص در یک زمان معین تقسیم بر تعداد مبتلایان به همان بیماری درهمان زمان

اسلاید 21: میزان امید به زندگی در بدو تولد

اسلاید 22: مهاجرت:شکل توزیع جمعیت را تغییر می دهدعوامل موثر بر مهاجرت:طبیعی و اقلیمیاقتصادیاجتماعی و فرهنگیسیاسیمذهبی

اسلاید 23: انواع مهاجرت:موقت یا دائماجباری یا ارادیداخلی یا خارجیانفرادی یا گروهی

اسلاید 24: میزان مهاجر فرستی:تعداد مهاجرین به خارج در یک زمان و مکان مشخص تقسیم بر متوسط جمعیت در همان زمان و مکانمیزان مهاجر پذیری:تعداد مهاجرین به داخل در یک زمان و مکان مشخص تقسیم بر متوسط جمعیت در همان زمان و مکان

اسلاید 25: میزان مهاجرت خالص:میزان رشد طبیعی:میزان رشد مطلق: مدت زمان دو برابر شدن جمعیت

اسلاید 26: سوال:طبق سرشماری سال 1390 میزان موالید منطقه ای 2.9 درصد و میزان مرگ و میر 1.2 درصد بود. جمعیت این منطقه در چند سال آینده دو برابر می شود؟

اسلاید 27: علل رشد پایین جمعیت در گذشته:اپیدمیها (طاعون در قرن 14 میلادی یک سوم مردم اروپا را کشت)جنگها قحطیها حوادث طبیعی

اسلاید 28: ایرانهجدهمین کشور پرجمعیت دنیااولین تلاش برای شمارش جمعیت ایران در سال 1316اولین سرشماری عمومی در سال 1335سرشماری عمومی هر 10 سال یک بار؟؟؟

اسلاید 29: جمعیت ایران در سال 1280 9 میلیون نفردر سال 1335 19 میلیون نفردر سال 1375 60 میلیون نفر در سال 2050 96 میلیون نفربیشترین میزان رشد جمعیت ایران در بین سالهای 1355تا 1365 به میزان 3/9 درصد.میزان کنونی رشد جمعیت ایران 1/2 درصد.

اسلاید 30: ساختار جمعیت ایران:سکونت یک ششم جمعیت کشور در استان تهران (مساحت استان تهران 2 درصد کل کشور)سکونت 0/3 درصد جمعیت کشور در استان سیستان و بلوچستان (مساحت استان سیستان و بلوچستان 11 درصد کل کشور)جمعیت شهرنشین در سال 1335، 31درصد و در سال 1375، 61 درصد کل جمعیت کشورتمرکز یک سوم جمعیت شهری کشور در 5 شهر تهران، مشهد، اصفهان، تبریز و شیرازتمرکز کمتر از 20 درصد جمعیت شهری کشور در 493 شهر

اسلاید 31: کمتر از 40 درصد جمعیت ایران زیر 14 سالمیزان ازدواج جمعیت در حد بالا (98درصد در گروه سنی 45 تا 49 سالافزایش میانگین سن ازدواج (در زنان شهری از 14/4 به 20/8 ، و در مردان شهری از 23/4 به 25/8)

اسلاید 32: میزان فعالیت = تعداد فعالان اقتصادی نسبت به افراد بالای 10 سال جمعیتکاهش میزان فعالیت از 47/5 درصد در سال 1335 به 35/3 درصد در سال 1375؟؟؟افزایش سن شروع به کار به دلیل گسترش تحصیلات متوسطه وعالیتوجه کمتر به بخش کشاورزی و از طرفی عدم رشد مناسب بخش صنعت و خدماتفعالیت کم زنان در بخشهای مختلف

اسلاید 33: حرکات جمعیت ایران:کاهش مرگ اطفال از 179 در هزار به 21 در هزارافزایش امید به زندگی از 39 سال به 70 سالکاهش میزان موالید از 42 در هزار به 16 در هزارافزایش مهاجرت از روستاها به شهرها

اسلاید 34: جمعیت و بهداشت و سلامت:نیاز به خدمات و امکانات بهداشتی و پزشکی بیشتر با افزایش جمعیت تراکم جمعیت و احتمال بروز بیماری های مسریسالمند شدن جمعیت با افزایش امید به زندگیافزایش بیماریهای مزمن و غیرواگیر

اسلاید 35: سیاست های جمعیتی:اهداف و راهکارهای برنامه ریزی شده در سطح محلی، ملی و بین المللی در جهت تاثیرگذاری بر عوامل مرتبط با جمعیت (اندازه، رشد، توزیع و ترکیب جمعیت)

اسلاید 36: سیاست های مستقیم – سیاست های غیر مستقیمسیاست های کمی – سیاست های کیفیسیاست های داخلی – سیاست های خارجی

اسلاید 37: سیاست های جمعیتی و مرگ و میر:ارتقا سطح بهداشت و سلامت و کاهش مرگ و میرسیاست های جنگ ستیزانه و حمایت از صلح

اسلاید 38: سیاست های جمعیتی و زاد و ولد:سیاست های کاهش باروریکنترل موالیدتنظیم خانوادهبهداشت باروریسیاست های ثبات باروریسیاست های افزایش باروری

اسلاید 39: اقدامات فراتر از برنامه تنظیم خانواده:افزایش سن قانونی ازدواجافزایش میزان تحصیلاتافزایش مشارکت زنان در کارهای بیرون از خانهارائه آموزش های جمعیتی در مدارس و دانشگاه ها

اسلاید 40: سیاست های جمعیتی و ازدواج و همسرگزینی:افزایش قانونی سن ازدواجکاهش آمار طلاقکاهش حاملگی های زودرسقاعده مندی باروری و بهداشت مادر و کودکمحدودیت چند همسری کنترل بهداشتی افراد در زمان ازدواج

اسلاید 41: سیاست های جمعیتی و مهاجرت:مهاجرت داخلیجابجایی جمعیت از مناطق متراکم به دیگر نقاطایجاد مناطق مسکونی جدیدافزایش امکانات در مناطق کم جمعیتمهاجرت خارجی

اسلاید 42: چالش های سیاست های جمعیتی در ایران:افزایش جمعیت از 34 میلیون به 60 میلیون طی سالهای 55 تا 75افزایش شهرنشینیافزایش مشکلات اقتصادی اجتماعیاستفاده بی رویه از منابع تخریب محیط زیستکاهش کیفیت آموزش های رسمیافزایش بیکاری و...

اسلاید 43: سلامت و بهداشت باروری

اسلاید 44: سلامت:رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی و نه فقط نبود بیماری یا ناتوانی.

اسلاید 45: بهداشت باروری:مشاوره، اطلاع رسانی، آموزش در زمینه مراقبت های بهداشتی اولیهمراقبت های نوزاد (تغذیه با شیر مادر)مراقبت های بهداشتی کودکان و ترویج تغذیه سالم مراقبت های قبل، حین و بعد از زایمانمراقبت های بهداشتی زنان (پیشگیری و درمان نازایی، جلوگیری از سقط جنین، پیشگیری و کنترل بیماریهای مقاربتی و سرطان های پستان و دستگاه تولید مثل)خدمات تنظیم خانواده

اسلاید 46: بهداشت کودکچالشها:فقر و سوء تغذیهکاهش موارد تغذیه با شیر مادرتولدهای ناخواستهعدم توجه و مراقبت از کودکانزایمان در سنین بالا و پایینزایمان های زیاد و نزدیک به هم

اسلاید 47: اقدامات:مراقبت های پیش از زایمانتغذیه انحصاری با شیر مادرتغذیه بهینه با شیر مادرتامین مکمل های غذاییواکسیناسیونآموزش و مشاوره در خصوص تعداد و فاصله زایمان

اسلاید 48: بهداشت زنان و مادران:اهداف:بهبود تغذیه در دوران بارداری و شیردهیکاهش سقط های غیرایمنترویج بهداشت مادرانکاهش مرگ و میر مادران

اسلاید 49: اقداماتغربالگری زنان در معرض خطرآموزش و مشاوره به زنان در زمینه های مختلفتوجه خاص به تغذیه مادران باردار و شیرده

اسلاید 50: تنظیم خانواده

اسلاید 51: تنظیم خانواده:برنامه ریزی زوجین جهت دستیابی به اهداف باروری به صورت آگاهانه، مسئولانه و داوطلبانهتنظیم خانواده برنامه ریزی زوجین برای داشتن یک خانواده متناسب از نظر بهداشتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.

اسلاید 52: اهداف برنامه تنظیم خانواده:کاهش میزان موالیدکنترل مهاجرتحفظ محیط زیستگسترش بهداشتافزایش پوشش تحصیلیافزایش آگاهی های جمعیتی آموزش بهداشت مادر و کودکآموزش روابط جنسی سالمبهبود موقعیت زنان

اسلاید 53: دستاوردها:میزان استفاده از روشهای پیشگیری از بارداری بیش از 70 درصدکاهش میزان مرگ و میر اطفال به کمتر از 29 در هزارافزایش میانه سنی جمعیترسیدن باروری کل به سطح جانشینی

اسلاید 54: چالشها:بیش از 20 درصد حاملگی ها ناخواسته استمشارکت ضعیف مردان در برنامه های تنظیم خانواده ناتوانی در کنترل مهاجرتمیانگین سطح سواد پایینافزایش بیکاریتوزیع نامتعادل جمعیت در کشور

اسلاید 55: راهکارها:آموزش در خصوص ازدواج سالم، رعایت فاصله مناسب بین موالید، استفاده از شیر مادر برای تغذیه نوزادان و...آموزش و ترویج استفاده از وسایل جلوگیری از بارداریارتقا شرایط زندگی در مناطق دور افتاده و روستاییافزایش پوشش خدمات بهداشتی درمانیپوشش کامل سواد آموزیبالا بردن موقعیت زنان در جامعه قانون مند کردن مهاجرتهای خارجی

اسلاید 56: تنظیم خانواده شامل موارد زیر می شود:تعیین حدود موالید به طور آگاهانه، مسئولانه و داوطلبانهفاصله گذاری مناسب حاملگی هاتوقف فرزندآوریزایمان در زمان مقرر

اسلاید 57: تاریخچه: 1320 توجه جمعیت شیر و خورشید سرخ به مسائل بهداشتی 1330 تاسیس سازمان همکاری بهداشت بین المللی 1334 تاسیس اداره بهداشت مادر و کودک در وزارت بهداری 1335 ورود قرص های پیشگیری از بارداری و IUD 1337 تاسیس اولین درمانگاه تنظیم خانواده 1342 توجه به تنظیم خانواده در برنامه عمرانی دولت1351 تاسیس انستیتو تحقیقات بیولوژی تولیدمثل1368- 13571372

اسلاید 58: اهمیت و ضرورت تنظیم خانواده:زنان:پیشگیری از بروز 400میلیون حاملگی ناخواسته از سال 1960یک هشتم مرگ مادران به دلیل سقط و عوارض آن استپیشگیری از حاملگی های پرخطر مرگ مادران را به یک چهارم تقلیل می دهد

اسلاید 59: کودکان:اگر فاصله بین تولدها دو سال باشد از مرگ 3 تا 4 میلیون کودک در سال جلوگیری می شود.فاصله تولد کمتر از دو سال احتمال مرگ کودک را دو برابر می کند.

اسلاید 60: اهداف نهایی تنظیم خانواده:توانمند سازی زوجینتوانمند کردن زوجین در مورد انتخاب تعداد، فاصله گذاری و زمانبندی زایمانهاتوانمند کردن زنان در تصمیم گیری و برنامه ریزی باروریافزایش مشارکت و مسئولیت مردان

اسلاید 61: سلامت زنان:جلوگیری از بارداری های برنامه ریزی نشدهکاهش میزان بارداری های پرخطرکاهش سقطپیشگیری از سوء تغذیه مادران از طریق فاصله گذاری مناسبتغذیه با شیر مادرکاهش مرگ و میر مادران

اسلاید 62: سلامت جنین و کودک:پیشگیری از سوء تغذیه کودک با فاصله گذاری مناسبکاهش میزان اختلالات رشدی با فاصله گذاری و پیشگیری از زایمانهای زودرس، دیررس و یا پی در پیکاهش میزان بیماریهای ژنتیک از طریق پیشگیری از زایمانهای دیررسکاهش مرگ و میر کودکان

اسلاید 63: سلامت جامعه: پیشگیری از رشد ناموزون جمعیت با توجه به منابع اقتصادی و اجتماعی

اسلاید 64: زوجین واجد شرایط تنظیم خانواده:هر زوجی که زن آن زوج در سنین باروری باشد (15 تا 49 سال) واجد شرایط برای برنامه تنظیم خانواده است.اولویت اول: زوجینی که خانواده خود را کامل کرده اند و فرزند دیگری نمی خواهند.اولویت دوم: زوجینی که در مرحله فاصله گذاری هستند.

اسلاید 65: حقوق باروری:تصمیم گیری آزادانه و مسئولانهحق دسترسی به اطلاعات و ابزار مناسبحق دسترسی به بالاترین معیارهای بهداشت باروریتصمیم گیری عاری از تبعیض، فشار و خشونتتصمیم گیری بر اساس احتیاجات فرزندان فعلی و آتی خودتصمیم گیری بر اساس مسئولیتهای خود در قبال جامعه

اسلاید 66: برنامه کشوری برای تنظیم خانواده

اسلاید 67: محورهای برنامه تنظیم خانواده:آموزشمشاورهتامین، توزیع و ارائه روشهای پیشگیری از بارداریتحقیقات و مطالعاتنظارت، پایش و ارزشیابی

اسلاید 68: آموزشآموزشهای قبل از ازدواجگنجاندن مطالب آموزشی در متون درسی دانش آموزان، دانشجویان و سربازانآموزشهای حین ازدواجآموزشهای بعد از ازدواجآموزش به افراد در سنین باروری در محیط های مختلف شغلی و صنفیآموزش از طریق رسانه های جمعی

اسلاید 69: مشاوره:مراحل مشاوره تنظیم خانواده:1- برخورد مودبانه2- دادن اطلاعات صحیح به مراجعه کننده3- انتخاب یک روش پیشگیری از سوی مراجعه کننده4- شرح دادن روش انتخاب شده5- تامین مستمر روش انتخاب شده

اسلاید 70: تامین، توزیع و ارائه روشهای پیشگیری از بارداریروش های طبیعی پیشگیری از بارداریروش های نوین پیشگیری از بارداری:قرصهای خوراکیروش تزریقی سه ماههروش کاشتنیآی یو دیکاندومبستن لوله در زن و مرد

اسلاید 71: روشهای طبیعی پیشگیری از باردارینزدیکی منقطعروش دوره امن (تقویمی)روش درجه حرارت بدنروش تغییرات مخاط دهانه رحمروش شیردهیروش ترکیبی

اسلاید 72: با تشکر از توجه شما

اسلاید 73: پایان