جوندگان و راه های کنترل آنها

جوندگان و راه های کنترل آنها

اسلاید 1: بسم الله الرحمن الرحیماللهم عجل لولیک الفرج

اسلاید 2: موضوع ارائه1:جوندگانو راه های کنترل آنها

اسلاید 3: مقدمه: جوندگان راسته بزرگی از پستانداران می باشند از روي خصوصيات دندانها از ساير گروهها متمايز مي شوند در فك پائين داراي یک جفت و در فك بالا داراي يك يا دو جفت دندان ثنايا مي باشند اين دندانها درشت و فاقد ريشه بوده و ارتفاع آن هميشه ثابت است. در اين جانوران دندان آسياب مطلقاً وجود ندارد در اغلب جوندگان روده كور خيلي رشد كرده است

اسلاید 4: پاندمی جوندگان:پاندمي هاي طاعون انساني قرن هشتم ميلادي در آسياي صغير و بين النهرين پاندمي طاعون انسان قرن چهاردهم اروپا و آسياي ميانه همه گيري تب راجعه اوايل قرن بيستم در حوزه درياي کارائيب، همه گيري تب راجعه و بيماري لايم دهه پنجاه ميلادي در آسياي جنوب شرقي، همه گيري لپتوسپيروز سال 1377 استان گيلان

اسلاید 5: از نظر طبقه بندي جوندگان به دو زير راسته تقسيم مي شوند:الف-Duplicidentata در فك بالا دو جفت دندان ثنايا دارند كه جفت دوم به صورت ستونهاي كوچكي در پشت دندانهاي جفت اول قرار گرفته اند و خرگوش ها از اين گروهند. ب- Sipmlicidentataدر فك بالا فقط يك جفت دندان ثنايا دارند. انواع موشها در اين گروه طبقه بندي شده اند

اسلاید 6: مهمترین گونه های جوندگان موجود در اماکن شهری موش سياه Rathus rathusموش خانگي Mus musculusمريون ها Meriones Sppموش نروژي (راتوس نروژيكوس)Rathus norvezhicus

اسلاید 7: مرفولوژی ، و روش های زندگی موش ها اغلب جوندگان (موش هاي صحرائي و خانگي) در انتقال بيماريهاي مختلف به انسان و ساير حيوانات اهلي نقش دارند بيماريهاي منتقله بوسيله موش به انسان بخصوص در مناطق گرمسير از اهميت بيشتري برخوردار است. موش حيوان زيرکي استموجودي که همه چيز را مي‌خوردجای گرم و تاريک را براي زندگي خود انتخاب مي‌کند

اسلاید 8: ريخت شناسي موش ها:موش داراي بدن چهار قسمتي ، شامل سر، گردن ، تنه و دم است. دست و پاها چشم ها گوش دندان پنج انگشت- دارای ناخن – عضوی برجسته به نام تیز زیر دست و پازباندر موش ها گوشتي و حجيم است داراي دو پلک ، مجهز به مژه و فاقد پيگمان است- دارای عروق خونی گوش علاوه بر شرکت در سيستم شنوايي در تبادل و تنظيم حرارت نيز نقش دارد . آرواره ي بالا و پايين مجهز به دندان «هترودنت» است، دندان نيش در موش تحليل رفته كه و جاي خالي آن را در آرواره، «دياستوم» مي گويند.حفره ي بويايي توسط کام ثانوي از حفره ي دهان جدا شده و از طريق حلق به هم مرتبط شده اند

اسلاید 9: توليد مثل در موش ها:لقاح در موش داخلي استداراي عضو حقيقي براي جفت گيري مي باشدجنين بخشي از مراحل رشد را در رحم مادر سپري کرده و بعد از تولد تا مدتي از غدد شيري مادر تغذيه مي کندآنها در طــــول یکسال 5 تا 6 بار و هر بار 6 تا 14 بچه به دنیا می آورند، بطوریکه می توانند در سال 20 بچه موش را شیر دهند.

اسلاید 10: تغذیه موش ها : آنها معمولاً مواد غذایی زیادی در لانه خود انبار می کنند حس بویایی در آنها فوق العاده قوی است از نظر تغذیه ای موش ها؛ دانهء غلات ،خشکبار ، گوشت و ماهی را بیش از سایر موادغذایی ترجیح می دهندموش ها بیشتر به مکان هایی نظیر انبارها یا محل جمع آوری زباله، کانال فاضلاب ، خانه ها و بازارها برای تامین مواد غذایی خود راه می یابند.

اسلاید 11: 1- اهمیت بهداشتی در ايجاد 35 بيماري به انسان دخالت دارند، مانند؛ يرقان مسري، سالك، تيفوس ، انواع اسهال ، تيفوئيد ، وبا ، طاعون ، هیداتیک ، تب خونریزی دهنده و ... اين بيماري ها مي تواند از دو راه مستقيم ، و غیر مستقیم به انسان و دیگر حیوانات منتقل شوند.جوندگان ممکن است ميزبان واسط انگل باشند موش ها میزبان بسیاری از حشرات نظیر کک ، کنه و ... به عنوان حامل بیماری ، سبب انتقال بیماری های خطرناکی همچون طاعون، تیفوس ، جذام ، تب راجعه و ... نقش کليدي در بقاء ميکروارگانيسم هاي واگيردارمثل: کيست هيداتيک آلوئولار (Alveolar cyst)که يک بيماري کشنده کبدي در انسان استموش ها، به عنوان مخزن يا ناقلين بيولوژيكي و مكانيكي عمل کرده ، كه مي توانند ،عوامل بيماريزایی از نوع ،ويروسي ،ريكتزيايي ،باكتريايي ،تك سلولي، كرمي و يا ترماتودي را انتقال دهند

اسلاید 12: جوندگان علاوه بر اینکه بعنوان مخزن بیماری مطرح هستند نقش مهمی نیز در انتقال بیماری دارند عامل بیماری زا بیشتر در بزاق و مدفوع و ادرار آنها دیده می شوندجونده ممکن است مستقيماً از طريق گاز گرفتن عامل بيماريزا را به انسان منتقل نمايد نظير تب گزش رات RAT- BITE FEVER

اسلاید 13: بیماریعامل بیماریتوضیحاتلپتوسپیروزیسLEPTTOSPIROSIS لپتوسپیراLeptospira nadaradسالمونلوزيس SALMONELLOSIS انواع سالمونلاSalmonella اين بيماري انتشار جهاني دارد و انسان از طريق غذايي که به وسيله رات آلوده شده، به آن مبتلا مي گردد.تب تيفوس موشي MURINE TYPHUS FEVER ریکتزیا تیفیRicketsia typhi جوندگان مخازن بيماري مباشند انسان از طريق مدفوع کک آلوده جوندگان به آن مبتلا مي شود.طاعونPLAGUE یرسینیا پستیسYersinia pestis از طريق گزش کک هاي آلوده ، از جوندگان به انسان منتقل مي شود.

اسلاید 14: 2- اهمیت اقتصادی: از نظر خسارات کشاورزی ، اساساً جوندگان یکی از مهمترین آفات نباتی بشمار می روند. یک موش صحرایی در روز می تواند بالغ بر 60 گرم دانه بخورد . بنابراین در سال 22 کیلوگرم مواد دانه ای خواهد خورد. 840 موش در طول یکسال 15 تن مواد غذایی مصرف می کنند و طبق برآورد سازمان بهداشت جهانيWHO) ) حدود 33 ميليون تن مواد غذائي توسط موشها از بين مي رود، اين معادل 5% كل توليد مواد غذائي جهان بوده و براي تغذيه 130 ميليون انسان گرسنه كفايت مي كند. موش می تواند همچنین سبب بروز صدماتی به تاسیسات صنعتی ( کابل ها ، لوله ها و ... ) وهمچنین کانال های مخصوص آبیاری و ... شوند.

اسلاید 15: شناسایی محل و تخمین جمعیت موشها: برای مبارزه با موشها باید اطلاعات کافی از محل زندگی و تعداد تقریبی آنها در اختیار داشته باشیم راهنمایی وجود موش در یک محلسوراخ محل ورود موش در نقاط روباز و دیوارها آثار لکه چربی بدن موشها در مسیر عبورآنها (روی لوله ها و ...)وجود فضله به صورت پراکنده یا زیادآثار جویدگی و خوردگی روی مواد غذاییضمناً چنانچه موش زنده در هنگام روز دیده شود درخصوص فراوانی موش باید تعداد موش مشاهده شده در عدد بیست (20) ضرب شود.

اسلاید 16: مبارزه با جوندگان:

اسلاید 17:

اسلاید 18: انواع روشهای مبارزه با موشالف) روشهای بیولوژیکیب) روشهای میکانیکیج) روش فیزیکید) روشهای شیمیایی

اسلاید 19: روش فیزیکیدشمنان طبیعی نظیر گربه و ... روش بیولوژیکیحذف غذاحذف آبحذف پناهگاه یا حذف راههای ورود به اماکنتله موش-5% جمعیت انسانیروش میکانیکی

اسلاید 20: روش شیمیاییطعمه گندم مسمومطعمه با مغز گردوطعمه سبزطعمه سيب زميني يا هويجطعمه با نان و مربا و... طعمه با يونجة خشك 100 كيلوگرم گندم و 2 ليتر روغن پارافين و 10 كيلو فسفوردوزنگ 10كيلوگرم مغز گردو و 200 گرم روغن پارافين، 5/0كيلو فسفودوزنگ 100 كيلوگرم،فسفوردوزنگ مخلوط با خاكستر يا پودر تالك حدود 10 كيلوگرم .

اسلاید 21: موش کش1-موش کش هایی که نیاز به مراقبت معمولی دارند:الف:فلوئورواستات سدیمب:فلوئورواستامیدج:استرکنین2-موش کش هایی که بیشترین احتیاط را لازم دارند:الف:عنصل قرمز(Red squill)ب:فوربرومایدج:فسفید روی

اسلاید 22: 3-موش کش هایی که بیشترین خطر را دارند:الف:تری اکسید آرسنیکب:فسفرج:گوفاسیدسم های چند مقداره:وارفارین-دیناسینون-کومافوریل-پنیدونبخورهایی که برای کشتن موش ها استفاده می شود:سیانید کلسیمدی سولفید کربنمتیل بروماید

اسلاید 23: موضوع ارائه2:سوسری ها

اسلاید 24: حشرات چندش آور و دردسر سازی که بنام سوسک ها شناخته میشوند در واقع هیچ نسبتی با سوسک ها نداشتـه و سوسری (COCKROACH) نامیده می شوند. راسته سوسري ها يكي از 31 راسته از رده حشرات مي باشد كه تقريبا در كليه نقاط دنيا وجود دارند. سوسک ها (سخـت بالپوشان (BEETLES) (متشکل از 250 هزار گـونـه مـی بـاشـنـد کـه کـفـشدوزک هــا را نـیـز شـامل مـــی گـردد. سـوسـری هـا از خــانــواده (BLATTODEA) میباشند.

اسلاید 25: یک وجه تمایز سوسک ها با سوسری ها بال است که در سوسک ها سخت تر از سوسری ها میباشد. 3500 گـونه سـوسـری در سـراسـر جـهـان وجود دارد که تنها یک درصـد آنهـا جــزو آفات خانگی محسوب میگردند. قدمت تاریخی سوسری ها به 350 میلیون سال پیش باز میگردد.

اسلاید 26: ساختار بدن و اندامهای حسی سوسری ها: بدن از سه قسمت سر، سینه و شکم تشکیل شده است. دارای 6 پای مودار (خاردار) میباشند. موهای پا در حس لامسه نقش دارند. انتهای پاها به چنگال ختم میگردند که به سوسریها این امکان را میدهند که از دیوار بالا روند. سوسریها دارای 18 زانو میباشند. دارای یک جفت چشم مرکب متشکل از 2 هزار عدسی هستند. برخی از گونه های سوسری دارای یک جفت چشم ساده بنام ocelli  میباشند. چشمهای سوسری ها قادر به تمرکز بر اشیاء نبوده وتنها اجسام در حال حرکت را میتواند ببیند. سوسری ها نسبت به نور مادون قرمز، آبی و سبز بسیار حساس بوده اما نور زرد و یا قرمز را نمیتوانند تشخیص دهند.

اسلاید 27: دارای یک جفت شاخک میباشند. شاخک ها از مو پوشیده شده اند که نقش حس لامسه و بویایی (ردیاب بو) را به عهده دارند. در عقب بدن دارای یک جفت زائده به نام (CECI) میباشند. این دو پبش آمدگی در واقع دو حسگر حرکتی میباشند. این دو زائده تغییرات جزئی جریان هوا را در اطراف سوسری ها حس میکند. همچنین توسط این دو زائده سوسری قادر است ارتعاشات زمین را حس کند. به همین خاطر است که شما نمیتوانید از عقب سوسری را غافل گیر کنید. این دو زائده با احساس ارتعاش و تغییر فشار هوا مستقیما به پاها فرمان حرکت میدهند پیش از آنکه سیگنال های حسی به مغز برسد.

اسلاید 28: قطعات دهانی وظیفه حس چشایی را به عهده داشته ودر ضمن حرکت آرواره ها در سوسری افقی میباشد بر عکس ما انسانها که آرواره هایمان بطور عمودی باز وبسته میشود.قطعات دهانی سوسری جونده و ساینده میباشد. حس لامسه در سوسری ها شامل شاخک ها و خارهای بدن وپاها میباشد. حس شنوایی که تنها نواسانات فشار هوا و ارتعاشات را حس میکند شامل زائده CECI و موهای بدن سوسری میباشد. نکته:میزان حساسیت سوسری به ارتعاشات زمین یک میلیونوم میلی متر است.

اسلاید 29: سیستم تنفسی تراشه ای میباشد .رنگ خون سوسری ها سفید رنگ میباشد. سیستم عصبی سوسری ها از گره های (غده های) عصبی تشکیل یافته است .سوسری ها دارای اسکلت خارجی میباشند. سوسری ها دارای بال بوده و اغلب آنها قادر به پرواز میباشند اما به ندرت پرواز میکنند چراکه پرواز کننده های ماهری نیستند. معمولا اندازه اي بين يك تا پنج سانتيمتر دارند.

اسلاید 30: تغذیه سوسری ها: سوسری ها همه چیز خوارند. از غذاهای انسان گرفته همچون گیاهان، سبزیجات، برنج،هویج، نان، شیر، مواد قندی، قهوه، روغن تجمع یافته اطراف اجاق گاز و یا مواد غیر خوراکی نظیر: کاغذ، مقوا، صابون، حشرات مرده (حتی سوسری های مرده)، پارچه، کتاب، مدفوع، خلط سینه، زخمهای انسانی، هر گونه موجود مرده، چسب، چرم، ته سیگار، خمیر دندان، رنگ، مو و ناخن انسان.

اسلاید 31: انتشار سوسری ها: سوسری ها بیشتر در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر زندگی میکنند اما در قطب شمال و جنوب نیز مشاهده میشوند. سوسری ها تا دمای صفر درجه را میتوانند تحمل کنند. سوسری ها از طریق کشتیها، بسته بندیهای مواد غذایی و همراه با اثاثیه منزل جابجا میشوند.

اسلاید 32: گونه های متداول سوسری در ایران سوسری های آمریکایی: طول بدن آنها 3 تا 4 سانتی متر-رنگ آنها قهوه ای مایل به قرمز است-طول کپسول ها 8 میلی متر-هر کپسول حاوی 14 تا 16 تخم-علامت مشخصه آنها یک حلقه زرد رنگ روی پشت سر آنها میباشد-سوسری ماده یا کپسول را به حال خود رها میکند و یا آن را توسط بزاق دهان خود به سطوح مختلف می چسباند-نوزادها پس از 55-50 روز از تخم خارج میشوند-نوزادان 20-10 ماه طول میکشد تا بالغ شوند و در این مدت ممکن است تا 13 مرتبه پوست اندازی کنند-سوسری های امریکایی بالغ میتوانند تا 15 ماه زنده بمانند-قابلیت پرواز دارند.

اسلاید 33: طول شاخک ها مساوی طول بدن و در نرها اندکی بلندتر است-طول بدن نر وماده برابر است اما بالهای سوسری نر بلند تر از بالهای سوسری ماده است-سوسری ماده در طول عمر خود میتواند تا 8 کپسول تولید کند یعنی 400-300 تخم-سوسری های آمریکایی بزرگترین سوسری های خانگی میباشند-بیشتر در شبکه فاضلاب، انبارهای کالا، زیر زمین ها، تونلهای بخار و هر مکانی که مواد غذایی تهیه و انبار میگردد، وجود دارند-به ندرت پرواز میکنند-بیشتر از طریق اثاثیه منزل جابجا میشوند.

اسلاید 34: طول بدن یک تا 1.5 سانتی متراست-رنگ آنها قهوه ای مایل به زرد است-علامت مشخصه: دو خط راه راه واقع در پشت سر-کپسول تخم ها اندکی خمیده است-در هر کپسول 40-30 تخم وجود دارد-سوسری ماده کپسول را تا خارج شدن نوزادها با خود حمل میکند-نوزادان پس از یک ماه از تخم خارج میشوند-نوزادان ظرف 2 ماه بالغ میشوند ودر این مدت 7-6 بار پوست اندازی میکنند-از تخمریزی تا بلوغ 100 روز بطول می انجامد-ماده 8-4 کپسول در طول عمر خود تولید میکند یعنی 300 تخم-چنانچه تنها نیمی از این نوزادان ماده باشند در عرض یکسال 100 هزار سوسری از همان سوسری مادر تولید خواهد شد-سوسری های بالغ تا 12 ماه زنده می مانند-از طریق اثاثیه منزل و کارتن های مواد غذایی انتشار می یابند-بیشتر در آشپزخانه، دستشویی، حمام و محل های تهیه و انبار مواد غذایی مشاهده میشوند. سوسری های آلمانی:

اسلاید 35: مخفیگاه های سوسری ها: مجاری فاضلاب-چاه توالت-زیر زمین-انباریها-شوفاژ خانه ها-هرگونه اثاث ثابت و بدون استفاده در خانه-توده زباله-توده روزنامه و یا کتاب-زباله دان-کابینت ها-کشوها-دستشویی-حمام-پشت وزیر یخچال و اجاق گاز-چاهک ها-پریزهای برق-درزها و شکاف های دیوار، سقف، کفپوش، پشت کاغذ دیواری، زیر کاشی ها و موزاییک های لق و پشت لوله های گاز وآب. راه های ورود سوسری ها به خانه: از طریق درزها، شکاف ها و سوراخهای دیوار، سقف و زمین-در و پنجره های باز و فاقد توریدریچه های کولر-امتداد لوله های آب و گاز-چاهک ها-لوله دودکش-دریچه های هواکشبسته بندی های مواد غذایی.

اسلاید 36: تولید مثل سوسری ها  سوسری ها پس از ورود به اماكن و مستقرشدن در محل مناسب شـروع به تخم ريزي مي كنند. سوسری های ماده یک هفته پس از جفت گیر تخم ریزی میکنند. سوسری های ماده تخم های خود را در درون کپسول هایی بنام (OOTHECA) قرار میدهند. در هر کپسول بسته به نژاد سوسری 12 تا 40 تخم وجود دارد. سوسری ها یا این کپسول ها را در مکانهای محفوظ رها میکنند و یا در انتهای شکم خود آنها را تا زمانی که تخمها باز شوند با خود حمل میکنند. كپسول ها بتدريج بزرگ شده، پس از مدتي سوسك هاي جوان سفيدرنگ كوچك بدون بال از درون آن خارج مي شوند. 

اسلاید 37: کپسول سوسری آمریکاییکپسول سوسری آلمانی

اسلاید 38: از ابتداي  تخـم ريزي تا خارج شدن نوزاد سـوسك (نـمف)،   سي تا پنجاه روز طول مي كشد. سوسري بالغ چند ماه تا يكسال زندگي مي كند و در اين مدت  عمل تخم ريزي چندين بار تكرار مي شود. سوسری های ماده مانند پشه های ماده تنها یکبار جفت گیری میکنند و تا پایان عمر دیگر نیازی به جفت گیری مجدد برای تولید تخم ندارند.

اسلاید 39: آلودگیهای سوسری ها: سوسری ها ناقلین مکانیکی 22 نوع از باکتریها، قارچ ها، انگلهای تک یاخته و ویروسها میباشند. نظیر سالمونلا، عفونتهای روده ای نظیر اسهال معمولی و خونی. سوسری ها این میکروبها را با قطعات دهانی، پاها و فضولات خود منتقل میکنند. سوسری ها میتوانند موجب بروز آلرژی و حملات آسم شوند. سوسری ها مواد غذایی را با بزاق، برگرداندن بخشی از مواد خورده شده، فضولات و ترشحات غده ای خود آلوده میسازند. سوسری ها با تولید ماده ای روغنی باعث تولید بوی زننده و لکه دار شدن سطوح از جمله پارچه ها میشوند.

اسلاید 40: بيماري هاي باكتريايي و نيز واكنش هاي آلرژيك مانند ناراحتي پوستي، خارش، تورم پلك و ناراحتي هاي تنفسي را ايجاد مي كنند.اسهالديسانتريوباتب تیفوئيدبيماري هاي ويروسيفلج اطفال

اسلاید 41: کنترل سوسری ها: تمام راه های نفوذ سوسری ها را شناسایی کرده و درز گیری کنید. موزاییک ها، کاشی ها، سرامیک ها و سنگ ها ی شکسته ولق را تعمیر کنید. توده های چوب را بدور از خانه انبار کنید. خرده های نان و غذا را فورا از روی زمین جمع کنید. چنانچه مواد غذایی مایع بروی زمین و یا فرش ریخت فورا آن را تمیز کنید. پشت و زیر یخچال و اجاق گاز را هر چند وقت یکبار تمیز کنید. ظروف غذاخوری را در درون سینک ظرفشویی به حال خود رها نکنید و از انباشته شدن آنها جلوگیری کنید. محلول آب و صابون سوسری ها را میکشد.

اسلاید 42: شکارچیان طبیعی سوسری ها :قورباغه ها-جوجه تیغی ها-لاک پشتها-مارمولکها-موشها-هزارپایان و یک نوع زنبور انگل که تخمهای خود را درون کپسول سوسری ها قرار میدهد.

اسلاید 43: کنترل شیمیایی: سمهای ابقایی: این سموم معمولا روغنی بوده و اثرشان تا چند هفته در محل اسپری باقی می ماند. اسپری کردن گوشه ها و کناره های دیوار و دیگر مخفیگا ه های سوسری ها که با مواد غذایی در تماس نیستند کافی میباشد. هنگام اسپری کردن رعایت نکات بهداشتی ضروری است.گردپاشی:گردهای سوسک کش نیز بسیار اثر بخش میباشند. اما در صورتی که حیوانی در منزل نگه داری میکنید و یا فرزند کوچک دارید بهتر است از آنها استفاده نکنید. در ضمن گرد سوسک کش بایستی بسیار کم ضخامت پاشیده گردد.

اسلاید 44: طعمه های مسموم: اسید بوریک (بوراکس) یکی از موثر ترین سموم کنترل سوسک ها ودیگر حشرات میباشد. برای اینکار اسید بوریک را به نسبت مساوی با آرد و شکر مخلوط کنید و در مسیر حرکت سوسری ها قرار دهید. اسید بوریک با حمله به سیستم عصبی سوسری ها و همچنین به عنوان یک عامل خشک کننده سوسری ها را از پای در می آورد. از خشک کننده ها (جاذب رطوبت) نظیر سیلیکا ژل نیز میتوانید بهره گیرید. سیلیکا ژل با از بین بردن پوشش مومی بدن سوسری ها که آب بدن سوسری ها را حفظ میکند، باعث از دست رفتن آب بدن و کشته شدن سوسری ها میشود.

اسلاید 45: سلامتی و فرج امام زمان(عج)صلوات

اسلاید 46: ارائه دهندگان موضوع 1: محمد تقی تقیان علی مروجی نسبارائه دهندگان موضوع 2: یعقوب دیمه احمد رباط جزی