جوندگان و راه های کنترل آنها

صفحه 1:


صفحه 2:


صفحه 3:
. از روی خصوصیات دندانها از سایر گروهها مت در فک پائین دارای یک جفت و در فک بالا د] دو جفت دندان تنایا می بان ' اين دندانها درشت و فاقد ريشه بوده و ارتفاع أن هميشة ‎eer ie)‏ 0017 ‏جانوران دندان آسياب مطلقاً جره‎ Sse ا ل ا ات 

صفحه 4:
همه كيرى تب راجعه اوايلّ قرن بيست - = در حوزه دریای کارائیب. 0 ‏ل‎ oa a RCo aod Beer rene 

صفحه 5:
> ees ie ‏ما از اين كروهند.‎ ۳ Sipmlicidentata _ در فک بالا فقط یک جفت دندان ثنایا دارند. انواع موشها در-- این گروه طبقه بندی شده اند 

صفحه 6:
موش سیاه موش خانكى مریون ها موش نروزى (واقوس نروزيكوس) 5ناء ‎011/62١‏ 831/5 

صفحه 7:
موجودی که همه چیز را می‌خورد . جاى كرم و تاريك را براى زندكى خود انتخاب مىكند ا ال ار ‎C CB eee‏ ل ا ا ار بيماريهاى منتقله بوسيله موش به انسان بخصوص در مناطق كر مير از اهمیت بیشتری برخوردار است. 

صفحه 8:
0 USC gy ees Cae ات در موش ها گوشتی و حجیم است 0 - گوش . گوش علاوه بر شرکت ا ‎BS ea‏ دندان ‎OREN MOLE ree eae ae CS Se‏ ۱ موش تحلیل رفته که و جای خالی آن را در را ‎Fe‏ حفره ی ‎LD‏ ترسط کام 0 0 دهان جدا شده و از طريق حلق به هم مرتبظ-شده اند 

صفحه 9:
لماح در موش دا" . داراى عضو حقيقى براى جفت كيرى مى باشل ‎i eae CoN sb ne nee‏ تولد تا مدتی از علد شیری:هادر تخد ۲ = *آتها در طول یکسال ۵ تا ‎٩‏ بار امم ‎am SS ee‏ ا ‎See eee‏ bad 

صفحه 10:
Fa eae) Sr nearer Pe CoS ‏ماهی را بیش از سایر موادغذایی ترجیح می دهند‎ ‏موش ها بیشتر به مکان هایی نظیر انبارها : محل جمع‎ ‏آوری زباله. کانال فاضلاب . خانه ها ر بازارها برای تامین مواد‎ patel ‏غذایی خود راه می‎ 

صفحه 11:
این بیماری ها می تواند از دو راه ‎eure ren‏ : سح و سر سر ‎(A‏ ‎acl‏ ا م ل ‎See mer‏ 2 موش ها میزبان بسیاری از حشرات تظیر کک 7۳5 به عنوان حامل بیمار ی 1 اي ال 0 (Alveolar cyst) 5 ‏ا‎ ‎ree ‏که ا‎ Pia nm 0 one 

صفحه 12:
نت بیماری زا بیشتر در بزاق و مدفوع و ادرار آنها جونده ممكن است مستقيماً اذ طربق كاز كرفتن عامل بيمار با به انسان منتقل نمايد ا 

صفحه 13:
220 ر جهانی دارد و انسان زر ملد ی رس رت آلوده شده به آن مبتلا می گردد. جوندگان مخازن بیماری مباشند انسان از طریق مدفوع کک آلوده جوندگان به آن مبتلا مى شود. ‎Urs ee pcr os)‏ 0ه جوندگان به انسان منتقل می شود. ‎ ‎ ‏انواع سالمونلا ‏3اعمهمماة5 ‏ريكتزيا تيفى ‎Ricketsia‏ ‎typhi‏ ‎ ‎eS ‎Yersinia ‎pestis ‎ ‎ ‎ ‎ ‎— TYPHUS FEVER ‏طاعون ‎PLAGUE‏ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 14:
پخورد . بنابراین در سال ۲۲ کیلوگرم مواد دانه ای خواهد ۰ موش در طول یکسال ۱۵ تن مواد غذلیی مصرف هی برآورد سازمان بهداشت جهانی 0۷۷۳۱0 ) حدود ۳۳ میلیون 7 ‎EO AO Se ee ot eee ead‏ 2 ‎OPER esa Perr ears‏ 3 ‎a a a ee ee mee‏ 3 ها . لوله ها و ... ) وهمچنین کانال های مخصوص آبباری و .. شوند. 

صفحه 15:
راهنمایی وجود موش در یک محل سوراخ محل ورود موش در نقاط روباز و دیوارها 00 eae ‏ا‎ " وجود فضله به صورت پراکنده یا زیاد " آثار جویدگی و خوردگی روی مواد غذایی ضمناً چنانچه موش زنده در هنگام روز دیده شود درخصوص فراوانی بح 

صفحه 16:


صفحه 17:
١ ۱۳ ‏را‎ 

صفحه 18:
الف) روشها ‎SK‏ ‏) رود ‎6S‏ جر ۳۹ 2) ۱ ne ‏د روشها‎ ‏ى ميكانيكو‎ a ae ae ‏ع فیزیکی‎ = ١ ‏ی‎ 

صفحه 19:
حذف يناهكاه يا ‎ee‏ 0-0 Oa aCe me SETS) 

صفحه 20:
طعمه با نان و مربا و... 

صفحه 21:
(Red squill) 03 joe: ‏ب:فوربروماید‎ ‏ج:فسفید روی‎ ۲-موش کش هایی که پیشترین احتباط ۳ = رار الات سي ب:فلوئورواستاميد a 

صفحه 22:
كار ج:گوفاسید سم هاى جند مقداره:وارفارين-ديناسينون-كومافوريل ينيد بخورهایی که برای کشتن موش ها استفاده می شود: دی سولفید کربن متيل برومايد 

صفحه 23:


صفحه 24:


صفحه 25:
0 گونه سوسری در سراسر جهال و ‎FG Core Cry ae ry PS CaaS SEB)‏ محسوب میگردند. قدمت تاريخى سوسرى ها به 0 میلیون سال پیش باز میگردد. 

صفحه 26:
* داراى 6 ياى مودار (خاردار) ميباشند. موهاى يا در ‎re ae | ee areal emt ere] ee RYE te a‏ ا 00 این امکان را میدهند که از دیوار بالا روند. سوسریها دارای زانو میباشند. * داراى يى جفت جشم مركب متشكل از 2 هزار عدتشى هستيد” ‎eae‏ ا ا ا 00 ای ل ا لت نبوده وتنها اجسام در حال حرکت را میتواند ببیند. سوسری ها نسبت به نور مادون قرمز, آبی و سبز بسیار حساس بوده اما نور 2 ا 

صفحه 27:
در عقب بدن داراى يى جفت زائده به نام (6661) 6 اين دو يبش [مدكى در واقع دو حسكر حركتى ميبانشة دو زائده تغييرات جزئى جريان هوا را در اطراف سوسر: حس میکند. همچنین توسط این دو زائده سوسری قاد ‎las oS cowl pols gion a iS yur Ly proj wlilei|‏ ‎cer‏ ا ا ‎odes‏ ل ل ار ۳ ‏ل ا ا‎ SUP ONS e. 

صفحه 28:
* حس لامسه در سوسرى ها شامل شاخك ها ویاها میباشد. eer] Eo ry Ee) ere] Pr] Pea Peg Ca Pere Te ‏جس ميكند شامل زائده 0861 و موهاى بدن ور‎ فكقه:ميزان حساسيت سوسرى به ارتعاشات زمين يك ‎slo pgigulio‏ 0 0 

صفحه 29:
سیستم عصبی سوسری ها از گره های (غده های) * سوسری ها دارای اسکلت خارجی میباشند. ا ‎pyaee nel‏ از ‎Bevrevittme gt eet Meee pte el pe ap trker wi BemCepy)‏ معمولا اندازه اي بين يك تا ينج سانتیمتر دارند. 

صفحه 30:
همجون كياهان, سبزيجات, برنجءهويج:؛ از زر ‎re eet)‏ ا اجاق کار ۲۶ ‎Ee‏ ل ل ور و رت مرده (حتی سوسری های مرده), پارچه, کتاب, مدفوع/ ‎esc‏ ا ل ل 9 ا ا 0 ۳30 

صفحه 31:
كرمسير رتدكى ميكتدد آما در 80157715 = جنوب نیز مشاهده میشوند. سوسری ها تا دمای صفر درجه را میتوانند تحمل کنند. سوسری ها ‎svere it pe]‏ ا ا مرا ۰ ‎pera EN pene Ter,‏ 

صفحه 32:
ووس سو و است-طول کیسول ها 6 مبلی متر-هر 5 حلقه زرد رنگ روی پشت بر ۳۹ سوسری ماده یا کیسول را به حال خود رها ويا ان را توسط بزاق ۰ مختلف می چسباند-نوزادها پس از 50-55 روز از" تخم خارج میشوند-نوزادان 10-20 ماه طول ولا مرتنه بوست اندازی کنند-سوسری های. 

صفحه 33:
سوسری نر بلند تر از بالهای سوسری سوسری ماده در طول عمر خود میتواند تا 8 ۲ 7( 2 ‎EOC BSE UTS BEDE‏ ار ‎Se a ere Se Oia el S| rene)‏ مکانی که ‎ey‏ خر 7 انبار میگردد, وجود دارند-به ندرت يرواز ميكنند-بيشتر از طريق اثاثيه منزل جابجا 

صفحه 34:
تخم وجود = -سوسری ماده ؟ ‎plea ey‏ 2 ا 6 ا ا لت | یک ماه از تخم خارج میشوند ‎re ete‏ 72 ميشوند ودر اين ‎(ey ope‏ بار پوست ار ۰ ۶ = تخمریزی تا بلوغ 100 روز بطول می انجامدماده ۵ کپسول در طول عمر خود تولید میکند یعنی 300 نخم ‏ > ‎eS ROE SE Mee Reema eRe ce‏ رت ل ل ‎Peep ree ek Teles‏ ‎Bete ree a-Si) ee an eS OC errr ED Crane) ed‏ طریق اثائیه منزل و کارتن های مواد غذایی انتشار می ‎eon‏ 5 تر كانه ۱ حمام و محل های 

صفحه 35:
3 ‏ووه‎ oT Pere ‏توده روزنامه وو يا كتاب-زباله دان-كابينت ها کش‎ ‏دستشویی-حمام-پشت وزیر بخچال و اجاق گاز- اد‎ (oS (at UD) DPC ee Dern SEP bem CS tae = ۱۳ ‏دم‎ eer eR Pe ‏دیوار, سقف و زمین-در و پنجره‎ i ‏هاو‎ ate 0 31 ا ل ا ار Per ean Ce CC MCS Urn Torte) 

صفحه 36:
سوسری های ماده تخم های خود را در درون ۶5 هایی بنام (00۲۲۱۶6۸) قرار میدهند. در هر کیسول بسته به نزاد سوسرى سس 0 تخم وجود دارد. سوسرى هايا اين كيسول ها را در مكانهاى محفوظ رها میکنند و با در انتهای شکم خود آنها را ۱ ۱ ۱۳۳ باز شوند با خود حمل میکنند. دا 

صفحه 37:


صفحه 38:
) ‏ار‎ ee le BL ‏ل ا‎ Dye) رت ماده مانند يشه هاى ماده تنها يكبار حفث ‎ee aD) ELM FARE CP EC ETS‏ رز ‎Set)‏ | 

صفحه 39:
ue ee ona he eer Sy Uno ‏ل ا ا‎ epeUr rung سوسرى ها مواد غذايى را با بزاق» بركرداندن بخشى از مواد حَوَردَة ا ل ا ا ا 000 ا ا ل ا ا ‎EUSP Pep Cr int) mot‏ ‎slo‏ ا ا ا 1 

صفحه 40:
و بيماري هاي ایا ‎cog 9‏ * و نیز واکنش هاي آلرزيك ‎a‏ ‎iw ess‏ تورم. بلك 5 ‎le iy ee‏ 

صفحه 41:
موزاییک ها, کاشی ها, سرامیک ها و سنگ ها ی * توده هاى جوب را بدور از خانه انبار كنيد. * خرده هاى نان و غذا را فورا از روى زمين جمع كنيد 21 غذايى مايع بروى زمين و يا فرش ريخت فورا ان رأ 2 ا ا ل ا 6 0 0 ‎ner ye 5‏ حبص ‎ey‏ 0 ‏* محلول آب و صابون سوسری ها را میکشد. 

صفحه 42:
-قورباغه ها ‎Se eee eae‏ لاک پشتها -مارمولكها موشها-هزارپایان و یک نوع زنبور انگل که تخمهای حود ۳ ‎tue Lees OL‏ ار 

صفحه 43:
ا ا ا ا 00 ‎ved‏ ا ال بر كوشه ها ‎ae‏ ف تا يان ها كه با مواد غذايى در رز از ا ا اا ا 2 د 00 ‏ا‎ SS Src SSCs ‏میباشند. اما در صورتی که حیوانی در منزل نكّه داری‎ ‏فرزند کوچک دارید بهتر است از آنها استفاده‎ ۳۳ ‏ال ا ا ات‎ 5 ‏پاشیده گردد.‎ 

صفحه 44:
2-0-1 و ‎OT ete eae‏ كننده سوسرى ها را از ياى در مى أورد. * از خش كننده ها (جاذب رطوبت) حآر 61 89 در 3125 نيد ره کیرد سیک زل با ارس برد پوشش مومی بدن سوسری ب بدن سوسری ها را حفظ میکند, باعث از دست رفتر ات 5 ا ا ا 1 

صفحه 45:
eS Se Te De صلو ات 

صفحه 46:
۵ محمد تقى تقیان على مروجى نسب ارائه دهنددکان موضوع ۲: یعقوب دیمه احمد رباط جزی 

حم بس حم بس حی حی ارل مم ارل ننارل اهللارل مماهلل لللله عجعج ه لف ل لف ل ل ل رج ا یک و ل و یک ا رج اا مم ل ض م و وع اراهئ:1 جوندگان و راه های کنترل آنها مقدهم: • جوندگان راسته بزرگی از پستانداران می باشند • از روي خصوصيات دندانها از ساير گروهها متمايز مي شوند • در فك پائين داراي یک جفت و در فك باال داراي يك يا دو جفت دندان ثنايا مي باشند • اين دندانها درشت و فاقد ريشه بوده و ارتفاع آن هميشه ثابت است. • در اين جانوران دندان آسياب مطلق ًا وجود ندارد • در اغلب جوندگان روده كور خيلي رشد كرده است همه گيري لپتوسپيروز سال 1377استان گيالن م اپندمیی اپند ج ج وندگان: وندگان: پاندمي هاي طاعون انساني قرن هشتم ميالدي در آسياي صغير و بين النهرين پاندمي طاعون انسان قرن چهاردهم اروپا و آسياي ميانه همه گيري تب راجعه اوايل قرن بيستم در حوزه درياي کارائيب، همه گيري تب راجعه و بيماري اليم دهه پنجاه ميالدي در آسياي جنوب شرقي، از نظر طبقه بندي جوندگان به دو زير راسته تقسيم مي شوند: الفDuplicidentata- در فك باال دو جفت دندان ثنايا دارند كه جفت دوم به صورت ستونهاي كوچكي در پشت دندانهاي جفت اول قرار گرفته اند و خرگوش ها از اين گروهند. بSipmlicidentata - در فك باال فقط يك جفت دندان ثنايا دارند .انواع موشها در اين گروه طبقه بندي شده اند مهمترین گونه های جوندگان موجود در اماکن شهری موش سياه ‏Rathus rathus موش خانگي ‏Mus musculus مريون ها ‏Meriones Spp موش نروژي (راتوس نروژيكوس)Rathus norvezhicus مرفولوژی ،و روش های زندگی موش ها • موش حيوان زيرکي است ميخورد • موجودي که همه چيز را ‌ ميکند • جای گرم و تاريک را براي زندگي خود انتخاب ‌ ‏اغلTTTTب جوندگان (موش هاي صTTTTحرائي و خانگي) در انتقال بيماريهاي مختلTف بTه انسTان و سTاير حيوانات اهلTي نقTش دارنTد بيماريهاي منتقلTه بوسTيله موش بTه انسTان بخصTوص در مناطTق گرمسTير از اهميت بيشتري برخوردار است. ريخت شناسي موش ها: موش داراي بدن چهار قسمتي ،شامل سر ،گردن ،تنه و دم است. دست و پاها پنج انگشت -دارای ناخن – عضوی برجسته به نام تیز زیر دست و پا چشم ها زبان داراي دو پلک ،مجهز به مژه و فاقد پيگمان است -دارای عروق خونی گوش دندان حفره ي بويايي در موش ها گوشتي و حجيم است گوش عالوه بر شرکت در سيستم شنوايي در تبادل و تنظيم حرارت نيز نقش دارد . آرواره ي باال و پايين مجهز به دندان «هترودنت» است ،دندان نيش در موش تحليل رفته كه و جاي خالي آن را در آرواره« ،دياستوم» مي گويند. توسط کام ثانوي از حفره ي دهان جدا شده و از طريق حلق به هم مرتبط شده اند توليد مثل در موش ها: •لقاح در موش داخلي است •داراي عضو حقيقي براي جفت گيري مي باشد •جنين بخشي از مراحل رشد را در رحم مادر سپري کرده و بعد از تولد تا مدتي از غدد شيري مادر تغذيه مي کند •آنها در طــــول یکسال 5تا 6بار و هر بار 6تا 14بچه به دنیا می آورند ،Tبطوریکه می توانند در سال 20بچه موش را شیر دهند. تغذیه موش ها : • آنها معموالً مواد غذایی زیادی در النه خود انبار می کنند • حس بویایی در آنها فوق العاده قوی است ‏از نظر تغذیه ای موش ماهی را بیش از سایر موادغذایی ترجیح می دهند ها؛ دانهء غالت ،خشکبار ،گوشت و ‏موش ها بیشتر به مکان هایی نظیر انبارها یا محل جمع آوری زباله ،کانال فاضالب ،خانه ها و بازارها برای تامین مواد غذایی خود راه می یابند.  -1اهمیت بهداشتی در ايجاد 35بيماري به انسان دخالت دارند ،مانند؛ يرقان مسري ،سالك ،تيفوس ، انواع اسهال ،تيفوئيد ،وبا ،طاعون ،هیداتیک ،تب خونریزی دهنده و ... اين بيماري ها مي تواند از دو راه مستقيم ،و غیر مستقیم به انسان و دیگر حیوانات منتقل شوند. موش ها ،به عنوان مخزن يا ناقلين بيولوژيكي و مكانيكي عمل کرده ،كه مي توانند ،عوامل بيماريزایی از نوع ،ويروسي ،ريكتزيايي ،باكتريايي ،تك سلولي ،كرمي و يا ترماتودي را انتقال دهند موش ها میزبان بسیاری از حشرات نظیر کک ،کنه و ... ‏Oل باشند جوندگان ممکن است ميزبان واسط انگ به عنوان حامل بیماری ،سبب انتقال بیماری های خطرناکی همچون طاعون ،تیفوس ،جذام ،تب راجعه و ... نقش کليدي در بقاء ميکروارگانيسم هاي واگيردار مثل :کيست هيداتيک آلوئوالر ()Alveolar cyst که يک بيماري کشنده کبدي در انسان است • جوندTگان عالوه بر اینکه بعنوان مخزن بیماری مطرح هستند نقش مهمی نیز در انتقال بیماری دارند • عامل بیماری زا بیشتر در بزاق و مدفوع و ادرار آنها دیده می شوند ‏جونده ممکن است مستقيماً از طريق گاز گرفتن عامل بيماريزا را به انسان منتقل نمايد نظير تب گزش رات RAT- BITE FEVER توضیحات عامل بیماری بیماری ‏nadarad لپتوسپیرا لپتوسپیروزیس ‏Leptospira ‏LEPTTOSPIROSIS اين بيماري انتشار جهاني دارد و انسان انواع سالمونال سالمونلوزيس از طريق غذايي که به وسيله رات ‏Salmonella ‏SALMONELLOSIS آلوده شده ،به آن مبتال مي گردد. جوندگان مخازن بيماري مباشند انسان از طريق مدفوع کک آلوده جوندگان به آن مبتال مي شود. از طريق گزش کک هاي آلوده ،از جوندگان به انسان منتقل مي شود. ریکتزیا تیفی ‏Ricketsia ‏typhi یرسینیا پستیس ‏Yersinia ‏pestis تب تيفوس موشي ‏MURINE ‏TYPHUS FEVER طاعون ‏PLAGUE  -2اهمیت اقتصادی: • از نظTر خسTارات کشاورزی ،اسTاساً جوندگان یکی از مهمترین آفات نباتی بشمار مTی روند .یک موش صTحرایی در روز مTی توانTد بالTغ بر 60گرم دانه بخورد .بنابراین در سال 22کیلوگرم مواد دانه ای خواهد خورد. • 840موش در طول یکسTال 15تTن مواد غذایی مصTرف مTی کننTد و طبTق برآورد سTTTازمان بهداشTTTت جهاني ) )WHOحدود 33ميليون تTTTن مواد غذائTي توسTط موشهTا از بيTن مTي رود ،ايTن معادل %5كTل توليTد مواد غذائTي جهان بوده و براي تغذيه 130ميليون انسان گرسنه كفايت مي كند. • موش مTی توانTد همچنین سTبب بروز صTدماتی بTه تاسTیسات صTنعتی ( کابل ها ،لوله ها و ) ...وهمچنین کانال های مخصوص آبیاری و ...شوند. شناسایی محل و تخمین جمعیت موشها: برای مبارزه بTا موشهTا باید اطالعات کافTی از محTل زندTگی و تعداد تقریبی آنها در اختیار داشته باشیم ‏ راهنمایی وجود موش در یک محل •سوراخ محل ورود موش در نقاط روباز و دیوارها • آثار لکه چربی بدن موشها در مسیر عبورآنها (روی لوله ها و )... •وجود فضله به صورت پراکنده یا زیاد •آثار جویدگی و خوردگی روی مواد غذایی •ضمن ًا چنانچTه موش زنده در هنگام روز دیده شود درخصTوص فراوانی موش باید تعداد موش مشاهده شده در عدد بیست ( )20ضTرب شود. مبارزه با جوندگان: مبـــارزه تعیین نوع موش فصل مبارزه محل زندگی موش ها غلظت سم اقدامات بیولوژیکی دقت در انتخاب ماده برای طعمه انواع روشهای مبارزه با موش الف) روشهای بیولوژیکی ب) روشهای میکانیکی ج) روش فیزیکی د) روشهای شیمیایی روش بیولوژیکی روش میکانیکی دشمنان طبیعی نظیر گربه و ... حذف غذا حذف آب حذف پناهگاه یا حذف راههای ورود به اماکن روش فیزیکی تله موش %5-جمعیت انسانی طعمه گندم مسموم طعمه با مغز گردو روش شیمیایی طعمه سبز 100كيلوگرم گندم و 2ليتر روغن پارافين و 10كيلو فسفوردوزنگ 10كيلوگرم مغز گردو و 200گرم روغن پارافين، 5/0كيلو فسفودوزنگ 100كيلوگرم،فسفوردوزنگ مخلوط با خاكستر يا پودر تالك حدود 10كيلوگرم . طعمه سيب زميني يا هويج طعمه با يونجة خشك طعمه با نان و مربا و... موش کش -1موش کش هایی که نیاز به مراقبت معمولی دارند: الف:عنصل قرTمز()Red squill ب:فوربروماید ج:فسفید روی -2موش کش هایی که بیشترین احتیاط را الزم دارند: الف:فلوئورواستات سدیم ب:فلوئورواستامید ج:استرکنین -3موش کش هایی که بیشترین خطر را دارند: الف:تری اکسید آرسنیک ب:فسفر ج:گوفاسید سم های چند مقداره:وارفارین-دیناسینون-کومافوریل-پنیدون بخورهایی که برای کشتن موش ها استفاده می شود: سیانید کلسیم دی سولفید کربن متیل بروماید ض م و وع اراهئ:2 سوسری ها حشرات چندش آور و دردسر سازی که بنام سوسک ها شناخته میشوند در واقع هیچ نسبتی با سوسک ها نداشتـه و سوسری ( )COCKROACHنامیده می شوند .راسته سوسري ها يكي از 31راسته از رده حشرات مي باشد كه تقريبا در كليه نقاط دنيا وجود دارند. سوسک ها (سخـت بالپوشان (( )BEETLESمتشکل از 250هزار گـونـه مـی بـاشـنـد کـه کـفـشدوزک هــا را نـیـز شـامل مـــی گـردد. سـوسـری هـا از خــانــواده ( )BLATTODEAمیباشند. یک وجه تمایز سوسک ها با سوسری ها بال است که در سوسک ها سخت تر از سوسری ها میباشد. 3500گـونه سـوسـری در سـراسـر جـهـان وجود دارد که تنها یک درصـد آنهـا جــزو آفات خانگی محسوب میگردند .قدمت تاریخی سوسری ها به 350میلیون سال پیش باز میگردد. ساختار بدن و اندامهای حسی سوسری ها: • بدن از سه قسمت سر ،سینه و شکم تشکیل شده است. • دارای 6پای مودار (خاردار) میباشند .موهای پا دـر حس المسه نقش دـارند .انتهای پاها به چنگال ختم میگردـند که به سوسریها این امکان را میدهند که از دـیوار باال روند .سوسریها دارای 18 زانو میباشند. • دارای یک جفت چشم مرکب متشکل از 2هزار عدسی هستند. برخی از گونه های سوسری دارای یک جفت چشم ساده بنام ocelliمیباشند .چشمهای سوسری ها قادر به تمرکز بر اشیاء نبوده وتنها اجسام در حال حرکت را میتواند ببیند .سوسری ها نسبت به نور مادون قرمز ،آبی و سبز بسیار حساس بوده اما نور زرد و یا قرمز را نمیتوانند تشخیص دهند. • دارای یک جفت شاخک میباشند .شاخک ها از مو پوشیده شده اند که نقش حس المسه و بویایی (ردیاب بو) را به عهده دارند. • در عقب بدن دارای یک جفت زائده به نام ( )CECIمیباشند. این دو پبش آمدگی در واقع دو حسگر حرکتی میباشند .این دو زائده تغییرات جزئی جریان هوا را در اطراف سوسری ها حس میکند .همچنین توسط این دو زائده سوسری قادر است ارتعاشات زمین را حس کند .به همین خاطر است که شما نمیتوانید از عقب سوسری را غافل گیر کنید .این دو زائده با احساس ارتعاش و تغییر فشار هوا مستقیما به پاها فرمان حرکت میدهند پیش از آنکه سیگنال های حسی به مغز برسد. • قطعات دهانی وظیفه حس چشایی را به عهده داشته ودر ضمن حرکت آرواره ها در سوسری افقی میباشد بر عکس ما انسانها که آرواره هایمان بطور عمودی باز وبسته میشود.قطعات دهانی سوسری جونده و ساینده میباشد. • حس المسه در سوسری ها شامل شاخک ها و خارهای بدن وپاها میباشد. • حس شنوایی که تنها نواسانات فشار هوا و ارتعاشات را حس میکند شامل زائده CECIو موهای بدن سوسری میباشد. نکته:میزان حساسیت سوسری به ارتعاشات زمین یک میلیونوم میلی متر است. • سیستم تنفسی تراشه ای میباشد . • رنگ خون سوسری ها سفید رنگ میباشد. • سیستم عصبی سوسری ها از گره های (غده های) عصبی تشکیل یافته است . • سوسری ها دارای اسکلت خارجی میباشندـ. • سوسری ها دارای بال بوده و اغلب آنها قادر به پرواز میباشند اما به ندرت پرواز میکـنند چراکه پرواز کنندـه های ماهری نیستند. • معموال اندـازه اي بين يك تا پنج سانتيمتر دارند. تغذیه سوسری ها: سوسری ها همه چیز خوارند .از غذاهای انسان گرفته همچون گیاهان ،سبزیجات ،برنج،هویج ،نان ،شیر ،مواد قندی ،قهوه ،روغن تجمع یافته اطراف اجاق گاز و یا مواد غیر خوراکی نظیر :کاغذ ،مقوا ،صابون ،حشرات مرده (حتی سوسری های مرده) ،پارچه ،کتاب ،مدفوع، خلط سینه ،زخمهای انسانی ،هر گونه موجود مرده، چسب ،چرم ،ته سیگار ،خمیر دندان ،رنگ ،مو و ناخن انسان. انتشار سوسری ها: سوسری ها بیشتر در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر زندگی میکنند اما در قطب شمال و جنوب نیز مشاهده میشوند .سوسری ها تا دمای صفر درجه را میتوانند تحمل کنند .سوسری ها از طریق کشتیها ،بسته بندیهای مواد غذایی و همراه با اثاثیه منزل جابجا میشوند. گونه های متداول سوسری در ایران سوسری های آمریکایی :طول بدن آنها 3 تا 4سانتی متر-رنگ آنها قهوه ای مایل به قرمز است-طول کپسول ها 8میلی متر-هر کپسول حاوی 14تا 16تخم-عالمت مشخصه آنها یک حلقه زرد رنگ روی پشت سر آنها میباشد- سوسری ماده یا کپسول را به حال خود رها میکند و یا آن را توسط بزاق دهان خود به سطوح مختلف می چسباند-نوزادها پس از 50-55روز از تخم خارج میشوند-نوزادان 10-20ماه طول میکشد تا بالغ شوند و در این مدت ممکن است تا 13مرتبه پوست اندازی کنند-سوسری های طول شاخک ها مساوی طول بدن و در نرها اندکی بلندتر است-طول بدن نر وماده برابر است اما بالهای سوسری نر بلند تر از بالهای سوسری ماده است- سوسری ماده در طول عمر خود میتواند تا 8کپسول تولید کند یعنی 300-400تخم-سوسری های آمریکایی بزرگترین سوسری های خانگی میباشند-بیشتر در شبکه فاضالب ،انبارهای کاال ،زیر زمین ها ،تونلهای بخار و هر مکانی که مواد غذایی تهیه و انبار میگردد ،وجود دارند-به ندرت پرواز میکنند-بیشتر از طریق اثاثیه منزل جابجا میشوند. سوسری های آلمانی طول بدن یک تا 1.5سانتی متراست-رنگ آنها قهوه ای مایل به زرد است-عالمت مشخصه :دو خط راه راه واقع در پشت سر-کپسول تخم ها اندکی خمیده است-در هر کپسول 30-40تخم وجود دارد-سوسری ماده کپسول را تا خارج شدن نوزادها با خود حمل میکند-نوزادان پس از یک ماه از تخم خارج میشوند-نوزادان ظرف 2ماه بالغ میشوند ودر این مدت 6-7بار پوست اندازی میکنند-از تخمریزی تا بلوغ 100روز بطول می انجامد-ماده 4-8 کپسول در طول عمر خود تولید میکند یعنی 300تخم- چنانچه تنها نیمی از این نوزادان ماده باشند در عرض یکسال 100هزار سوسری از همان سوسری مادر تولید خواهد شد-سوسری های بالغ تا 12ماه زنده می مانند-از طریق اثاثیه منزل و کارتن های مواد غذایی انتشار می یابند-بیشتر در آشپزخانه ،دستشویی ،حمام و محل های مخفیگاه های سوسری ها: مجاری فاضالب-چاه توالت-زیر زمین-انباریها-شوفاژ خانه ها-هرگونه اثاث ثابت و بدون استفاده در خانه-توده زباله- توده روزنامه و یا کتاب-زباله دان-کابینت ها-کشوها- دستشویی-حمام-پشت وزیر یخچال و اجاق گاز-چاهک ها- پریزهای برق-درزها و شکاف های دیوار ،سقف ،کفپوش، پشت کاغذ دیواری ،زیر کاشی ها و موزاییک های لق و سوسری ها به خانه: ورود راه گاز وآب. های های پشت لوله از طریق درزها ،شکاف ها و سوراخهای دیوار ،سقف و زمین-در و پنجره دریچه های کولر-امتداد لوله های آب و گاز-چاهک ها-لوله دودکش-دریچه بسته بندی های مواد غذایی. تولید مثل سوسری ها سوسری ها پس از ورود به اماكن و مستقرشدن در محل مناسب شـروع به تخم ريزي مي كنند .سوسری های ماده یک هفته پس از جفت گیر تخم ریزی میکنند. سوسری های ماده تخم های خود را در درون کپسول هایی بنام ( )OOTHECAقرار میدهند .در هر کپسول بسته به نژاد سوسری 12تا 40تخم وجود دارد. سوسری ها یا این کپسول ها را در مکانهای محفوظ رها میکنند و یا در انتهای شکم خود آنها را تا زمانی که تخمها باز شوند با خود حمل میکنند. كپسول ها بتدريج بزرگ شده ،پس از مدتي سوسك هاي کپسول سوسری آمریکایی کپسول سوسری آلمانی از ابتداي تخـم ريزي تا خارج شدن نوزاد سـوسك (نـمف) ،سي تا پنجاه روز طول مي كشد .سوسري بالغ چند ماه تا يكسال زندگي مي كند و در اين مدت عمل تخم ريزي چندين بار تكرار مي شود. سوسری های ماده مانند پشه های ماده تنها یکبار جفت گیری میکنند و تا پایان عمر دیگر نیازی به جفت گیری مجدد برای تولید تخم ندارند. آلودگیهای سوسری ها: • سوسری ها ناقلین مکانیکی 22نوع از باکتریها ،قارچ ها ،انگلهای تک یاخته و ویروسها میباشند .نظیر سالمونال ،عفونتهای روده ای نظیر اسهال معمولی و خونی .سوسری ها این میکروبها را با قطعات دهانی ،پاها و فضوالت خود منتقل میکنند. • سوسری ها میتوانند موجب بروز آلرژی و حمالت آسم شوند. • سوسری ها مواد غذایی را با بزاق ،برگرداندن بخشی از مواد خورده شده ،فضوالت و ترشحات غده ای خود آلوده میسازند. • سوسری ها با تولید ماده ای روغنی باعث تولید بوی زننده و لکه دار شدن سطوح از جمله پارچه ها میشوند. بيماري هاي باكتريايي اسهال ديسانتري وبا تب تیفوئيد بيماري هاي ويروسي • فلج اطفال و نيز واكنش هاي آلرژيك مانند ناراحتي پوستي ،خارش ،تورم پلك و ناراحتي هاي تنفسي را ايجاد مي كنند. کنترل سوسری ها: • • • • • • تمام راه های نفوذ سوسری ها را شناسایی کرده و درز گیری کنید. موزاییک ها ،کاشی ها ،سرامیک ها و سنگ ها ی شکسته ولق را تعمیر کنید. توده های چوب را بدور از خانه انبار کنید. خرده های نان و غذا را فورا از روی زمین جمع کنید .چنانچه مواد غذایی مایع بروی زمین و یا فرش ریخت فورا آن را تمیز کنید. پشت و زیر یخچال و اجاق گاز را هر چند وقت یکبار تمیز کنید. ظروف غذاخوری را در درون سینک ظرفشویی به حال خود رها نکنید و از انباشته شدن آنها جلوگیری کنید. • محلول آب و صابون سوسری ها را میکشد. شکارچیان طبیعی سوسری ها : قورباغه ها-جوجه تیغی ها-الک پشتها-مارمولکهاموشها-هزارپایان و یک نوع زنبور انگل که تخمهای خود را .درون کپسول سوسری ها قرار میدهد کنترل شیمیایی: • سمهای ابقایی :این سموم معموال روغنی بوده و اثرشان تا چند هفته در محل اسپری باقی می ماند .اسپری کردن گوشه ها و کناره های دیوار و دیگر مخفیگا ه های سوسری ها که با مواد غذایی در تماس نیستند کافی میباشد .هنگام اسپری کردن رعایت نکات بهداشتی ضروری است. • گردپاشی:گردهای سوسک کش نیز بسیار اثر بخش میباشند .اما در صورتی که حیوانی در منزل نگه داری میکنید و یا فرزند کوچک دارید بهتر است از آنها استفاده نکنید .در ضمن گرد سوسک کش بایستی بسیار کم ضخامت پاشیده گردد. • طعمه های مسموم :اسید بوریک (بوراکس) یکی از موثر ترین سموم کنترل سوسک ها ودیگر حشرات میباشد .برای اینکار اسید بوریک را به نسبت مساوی با آرد و شکر مخلوط کنید و در مسیر حرکت سوسری ها قرار دهید .اسید بوریک با حمله به سیستم عصبی سوسری ها و همچنین به عنوان یک عامل خشک کننده سوسری ها را از پای در می آورد. • از خشک کننده ها (جاذب رطوبت) نظیر سیلیکا ژل نیز میتوانید بهره گیرید .سیلیکا ژل با از بین بردن پوشش مومی بدن سوسری ها که آب بدن سوسری ها را حفظ میکند ،باعث از دست رفتن آب بدن و کشته شدن سوسری ها میشود. سالمتی و فرج امام زمان (عج) صلوات ارائه دهندگان موضوع :1 محمد تقی تقیان علی مروجی نسب ارائه دهندگان موضوع :2 یعقوب دیمه احمد رباط جزی