خدمات فنی در معادن

صفحه 1:


صفحه 2:
oe خدمانتقتیدر معاان 1 تالیف: حسن مدنی مهندسیروشنلیی-2 تالیف: حسن کلهر 

صفحه 3:
کلیه فعالیتهایی که تولیدی نبوده ولی به نحوی بر توليد معدن تاثیر گذار هستند خدمات فنی در معادن گفته می شود. ۲ روشنایی * هوای فشرده " رایانه و نرم افزارهای رایانه ای ia ۴ ارتباطات و کنترل ۰ تعمیرات و نگهداری ماشین آلات آزمایشگاهها * و مواردی چون تهویه. ‎ART‏ تسهیلات جانبی و ۰.. 

صفحه 4:


صفحه 5:
۲ نحوه ارزشیاپی کوئیز و فعالیت های کلاسی ۲ ميان ترم 4 يايان ترم 4 پروژه درسی در رابطه با طراحی روشنایی می باشد. ” دانشحو باذ ۳ 3 ۲ 5 ا جهت مشخص كردن موضوع فرصت دارند. 

صفحه 6:
در معدن در قسمتهای مختلف یک معدن زیرزمینی؛ نور طبیعی قادر به نفوذ نیست و بتابراین در طول روز نیزه بایستی با استفاده از نور مصنوعی روشنائی لازم را تامين کرد. واضح است که در طول شب قسمتهای سطحی معدذء و نیز بخشهای مختلف معادن روبازه تیاز به روشنائی دارند. در اين بخش ابتدا مبانی روشنائی را شرح می‌دهيم و آنگاه چگونگی بررسیهای نورسنجی در داخل معدنء طراحی روشنالی؛ وسايل روشنائى عمومی و تجهیزات روشنائی انفرادی را تشریح خواهیم کرد. 

صفحه 7:
* ماهیت نور مرئى ۲ تلوری ذره ای, تئوری موجی هوینگس, تئوری الکترومغناطیس, تثوری کوانتوم * طیف انرژی و روشنایی نحوه تشعلث * مشخصه های اصلی روشنایی ۲ زاویه فضایی جریان نور مقدار نور شدت نور شدت نور متوسط منحنی توزیع نور شدت روشنایی درخشندگی ضریب جذب ضریب انعکاس ضریب بهره منبع نور 

صفحه 8:
اگر طول موج انرژی تشعشعی مناسب باشد» به شرطی که انرژی کاقی داشته باشده می‌تواند جسمی را که از آن تاییده و یا منعکس شده است. ‏ فابل رژیت سازد. ماعیت نور مرثی؛ نظرات مختلفی ارائه شده است که به‌طور خلاصه به 

صفحه 9:
۱-۲-۱-تلوری ذره‌ای ‏ این تثوری که توسط نیوتون بان شده متکی به اصول ز الف -اجسام نورانی انرژی تشعشعی رابه صورت ذراتی از خود ساطع می‌کنند. ب -اين ذرات به دتبال هم و به خط مسنقیم پرتاب می‌شوند. اج -اين ذرات به شبكيه جشم اث ركرده و اعصاب بینائی را تحریک می‌کنند که حاصل آنْ احساس نور به وسيله چشم است. 

صفحه 10:
۲-۲-۱ -تلوری موجی " هویکنس این تثوری که توسط هویگنس بیان شده است بر اصول زیر تکبه دارد: الف _-نورء حاصل ارتعاش مولکولی در اجسام نورانی است. i re ارتعاشات به صورت موجی از درون اتر "عبور می‌کنند. ج -ارتعاشات» بر شبکیه چشم آثر می‌کنند و با تحریک اعصاب پینائی سبب احساس نور می شوند. 

صفحه 11:
۳-۲-۱- تلوری الکترومفناطیسی آ این تلوری که توسط ماکسول ببان شدم شامل میانی زیر است: الف -اجسام نورانی؛ نور را به صورت انرژی تشعشعی ساطع می‌کنند. ب -اترژی تشعشعی به صورت امواج الکترو مخناطیسی انتشار می‌یابد. ج -امواج الكترومغناطيسى بر شبكيه جشم اثر م ىكتند و با تحريك اعصاب بينائى؛ احساس تور را سیب می‌شوند. 

صفحه 12:
2 ۴-۲-۱ تنورى كوانتم ' این تلوری که نوسط پلانک آرائه شده بیان جدبدتر و پیشرفته‌نری از نلوری دره‌ای است و بر مبانی زیر تکیه دارد؛ الف اترؤى تورانى به وسبله ذراتى به نام فوتون” ساطع و با جذب می‌شوند انرژی هر فوتون از رابطه 8 - ۱۷ به دست می‌آید که در آن ظ ثابت بلانک (۱۰۲۵۲۵۸ < ۶/۶۲۵۶) و « فرکانس برحسب هرتز است, مطابق ابن تتررى. تحولات فبزیکی جهنی است ته اتصالی و کوچکترین مقدار انرژی در طبیعت یک کوانتوم (ون۱۰۳ * ۶/۶۲۵۶) است. بنایراین اترژی‌های طبیعت. همواره مضرب صحبحی از کوانتوم خواهند بود. از سوی دیگر مطابق هرچندر فرکانس بیشتر (و با طول موج کمتر) باشد. انرژی فوتون بیشتر خواهد بود. 

صفحه 13:
۳-۱-طیف انرژی و روشنائی با استفاده از تئوری موجی می‌توان منحنی تشعشع را برحسب طول موج یا فرکانس ‎ee‏ ۰ ۳ قووجزد سود مها ‎Beal‏ اد ماو تما امواج الکترومفاطس در خلاه با سرعت تقربیی ۰ کپلومتر در ثانبه حرکت می‌کنند. واضح است که طول موج و سرعت امواح در محیطهای مختلف تقییر کند ولی فرکانس آنها هموار مب و وس بت می‌ماند و به توح محطی که از آن عبور می‌کنده شكل ‎1-١‏ طيف امواج الكترومغناطيسى [5] 

صفحه 14:
14 ۳-۱-نجوه تشعشع احسام منابع نور: درواقع انرژی را به تشعشعات رومفناطیسی تبدیل می‌کند. » اتمها با مولکولهای جسم طرز کار بدین‌ترتیب است که در السر اعمال گشت به حالت عادی, تشمشمات الکترومفتاطیسی تولید sagt Biggs می‌شود. نحوه ایجاد تشعشع در اجسام به‌طور ساده در شکل ۱ 2 6 شکل ۲-۱- تحریک جسم و تولید تشعشع |۲] 

صفحه 15:
!-۵-مشخصه‌های اصلی روشنائی مهمترین مشخصه‌های روشنائی عبارت از جریان نوره شدت نور شدت روشنائی و درخشندگی هستند. از آنجا که در تعریف این کمیات اغلب از زاوبه فضانی استفاده می‌شود لذا ابتدا به شرح آن می‌پردازيم. ۵-۱ قسمتی از فضا را که به وسیله یک مخروط محدود شده باشد زاویه فضائی می‌گویند (شكل ‎07-١‏ براى اندازهكيرى زاويه فضائى, كرهاى به مركز راس مخروط و شعاع ۲ رسم می‌کنيم. اگر سطح عرقچینی که مخروط از کره جدا می‌کند ۵ باشده طبق تعريف اندازه زاوبه فضائی به شرح زیر تعریف می‌شود: ( زاویه فضائى at 

صفحه 16:
16 زاوبه قضائی را به گونه دیگری نیز می‌توان تعریف کرد بدین‌معنی که اگر شعاع کره یادشده واحدباشده سطح عر قچین‌مربوط به آنبرابرزاویه فضالی خواهد شد (شکل ۱-۱). واحد زاویه فضائی استراد! یا استرادیان" است و زاویه‌ای است که سطح عرقجین مقابل به آن در کره به شعاع واحد برابر واحد سطح شود (شکل ۳-۱) زاویهفضائی از صفر تا تمامی سطح کره به شعاع واحد یعنی ۲5 ه 2 سس ‎wo ۶‏ 

صفحه 17:
برای تعیین رابطه بین زاویه مسطحه آویه فضائی شکل ۵.۱ را در نظر می‌گیریم. اویه راس ۲۶ » عرقچینی را از سطح کره جدا می‌کند. بای محاسبه سطح این عرقجین» جزه سطح ۸ از آنرا در نظر موكيريم كه مساحت آن خواهد شد: مطابق این شکل محروط فضائی با dA = (rd0) (rsind dp) = ‏وف فل فم‎ شکل ‎3-١‏ رابطه بین زاویه مسطحه و فضائر 4 17 

صفحه 18:
18 كه جسم نورانی تشعثع می‌کند و به وسیاه حشم به صورت تور احساس می‌شود مجموع جریان نور یک منبع عبارت از کل توان نوری آن است که در فضا منتشر می‌شود وبه کمک وسایل مخصوص (مثل حباب) می‌توان آنرا در جهت خاص متمرکز کرد. واحد جریان تور لومن ۲ است که با 18 نموده می‌شود و آن عبازت از جریان نوری است که در آن در داخل زاوبه فضائی واحد (یک استرادیان) واحد شدت نور (یک شمع) وجود داشته باشد. جریان نور یک لامپ رشته‌ای ۱۰۰ وات حدود ۱۷۵۰ لومن و جریان نور یک لامپ" فلورسنت ۴۰ وات در حدود ۳۲۰۰ لومن است [۳] 

صفحه 19:
19 ۳-۵-۱-مقدار نو ‎(Q)‏ ‏حاصلضرب جریان نور در زمان تاثیر آن به نام مقدار نور خوانده می‌شود: ‎(rey)‏ < ۵ واحد مقدار نور لومن ساعت (10:1/) و معادل مقدار نوری است که جریان آن یک لومن است و در زمان یک ساعت تشعشع می‌کند. ۴-۵-۱-شدت نور () شدت نور به عتوان جریان نور موجود در واحد زاویه فضائی تعریف می‌شود. بدین‌ترتیب اگر 0 جریان نوری باشد که تحت زاویه فضائی ۵0 تشعشع می‌کند. شدت آن خواهد شد: ‎(FY)‏ 

صفحه 20:
به ور كةاقئدة ات كوه فيلات فرراضها به يع مووي يعاق ‎ad wba‏ تيست. شدت تور متابع تقطهاى معمولاً در تمام جهات شدت نور یک منبع صفحه‌ای, در تقاط مختلف متفاوت است و امنداد ماكزيمم ان به نوع منبع بستگی دارد واحد شدت نور شمع جدید" (کاندلا) است که با نماد له نموه نور یک لومن در داخل زاوی 3 آنرا پراساس زابطه ۳-۱ به عنواد جریا استرادیان تعریف کرد واحد شدت نور را عملاً به نحو دیگری تعریف می‌کنند و نوری است که از یک جسم سیاه (اکسبد توریم) به مساحت یک سانتبمتر مربع در دمای معادل تقطه ذوب پلاتین (۱۷۵۳) در امنداد عمود بر سطح ساطع می‌شود. در قدیم شمع دیگری به عنوان واحد شدت نور تعریف می‌شد که چندان تفاوتی با واحد جدید نداشت و رابطه آنها به شکل زیر است: شمم قدیم ‎٩۸‏ (۲۸ بم و 

صفحه 21:
a ‎0-0-١‏ شدت نور متوسط ‎ ‏آنجا که در بسیاری موارد شدت تور یک منبع تور در امتدادهای مختلف متفاوت است. لذا برای آن یک شدت نور متوسط تعریف می‌کنند. شدت نور متوسط عبارت است از شدت فرضی است‌که اگر آنرا به‌طور یکنواخت و در تمام جهات به منبع نسبت دهیم جربان نور کلی منبع؛ تغييرى نکند. شدت نور متوسط را می‌توان برای تمام فضاء افقی و قائم تعریف کرد. از سوی دیگر شدت نور متوسط را می‌توان برای نیمه بالایی و بايبنى جراغ نيز تعريف کرد که در این صورت آنرا به ترتیب با او ی1 نان ‎ ‏می‌دهند. 

صفحه 22:
2 ۲-۵-1 -منحنی توزیع نور یک دستگاه مختصات قطبی را به گونه‌ای توجیه می‌کنيم که در سطح قائمی که از منبع نور عبور می‌کند قرار مختصات نقل کرده و انتهای شعاعهای قطبی را به هم وصل می‌کنيم. متحنی حاصل به تام منحنی توزيع نور خوانده مى شود (شكل ۶-۱ گیرد. سپس شدت نور در امتدادهای مختلف را در دستگاه در شکل ۷-۱ منحنی تسوزیع نور یک منبع نور دیده می‌شود. شدت نور در امتدادهای مختلف را می‌توان با استفاده از دایسره‌هایی که برحسب شمع مدرج شده‌انده قرائت کرد. شکل ۸۱ نیز منحنی توزیع نور چند منبع نور مختلف را نش می‌دهد. 

صفحه 23:


صفحه 24:


صفحه 25:


صفحه 26:


صفحه 27:


صفحه 28:
28 

صفحه 29:
29 شدت نور متو شمع | محاسبه كنيد. تس است» جریان تور منبع را ‎woop‏ ۱ سط يك جراغ 2 ۱ 1 1 فضایی کامل ۴۲ است لذا جریان نور کلی چراغ خواه توجه به آنکه زاویه حل: با توجه شد > شكل ‎8-١‏ منحنى توزيع جريان نور يك لامب ‎IN) lets‏ زیع جریا لامپ را شکل ۶-۱-منحنی توزیع جریان نورب 

صفحه 30:
30 مثال ۲-۱ با استفاده از حباب نور یک چراغ سقفی در فضای مخروطی با زاوبه رأس ۱۰ درجه به پائین می‌تابد. اگر شدت نور متوسط چراغ در این مخروط ۰ شمع باشد. جریان نور چراغ را محاسبه کنید. حل: با توجه به رابطه ۲-۱ خواهیم داشت (۵ < »6 استرادیان 2۰/۰۲۳۹ ۵ ۵0 ۲۲ و لومن ۶/۷ ۰/۰۲۳۹ ۲۸۰ - نز ما 

صفحه 31:
a ۷-۵-۱-شدت روشنائی ۱( شدت روشنائی و با به بيان سادهتر روشنائى به صورت خارج قسمت جربان نوری که بر یک سطح می‌تابد (برحسب لومن) بر مساحت سطحی که روشن شده (برحسب مترمربع) تعریف می‌شود: ‎E= (1)‏ اگر جریان تور به‌طور یکتواخت در سطح پخش شود رابطه ۵-۱ روشنائی راقعی سطح را به دست می‌دهد. اما اگر این توزیع یکنواخت نباشد آنچه که از رابطه ۵.۱ به دست مىآيد» شدت روشنائی متوسط سطح خواهد بود. واحد شدت روشتائی لوکس " است که با « نموده می‌شود و عبارت از شدت روشنائی‌ای است که در هر مترمربع از سطح جریان نور یک لومن تشعشع کند. مطابق شکل ‎٩-۱‏ فرض می‌کنیم كه منبع نور در نقطه 0 قرار دارد و می‌خواهیم شدت روشنائی حاصل از آن را در سطح ۸ که به فاصله ۶ از آن قرار دارد محاسبه کنیم. طبق تعریف شدت روشنائی این سطح از رابطه ۵.۱ به دست می‌آبد: اگر زاویه فضائی مقابل به سطح ۸را ‏ قرض کنیم» خواهیم داشت: رد * ‎A‏ < و 

صفحه 32:
2 از سوی دیگر از آنجا که کل سطح کره ۴۶۶۲ و زاوبه فضائی مقابل به آن ۲7 استرادیان است لذا مساحت عرقچین ۸ که زاویه مقابل به آن است با استفاده از تناسب خواهد شد: tn Yor A= ar ‏له‎ ‎o A اگر از روابط ۶-۱ و ۷-۱ در رابطه ۵.۱ مقدار قرار دهیم» شدت روشنائی برحسب شدت نور و فاصله به دست خواهد آمد: رم هل - ع - ور A or این رابطه تشان می‌دهد که شدت روشنائی با شدت نور نسبت مستقیم و با مجذور فاصله نسبت معکوس دارد و به نام قانون مجذور فاصله خوانده می‌شود. باید توجه داشت که این رابطه وقتی صادق است که نور به طور عمودی بر سطح بتابد و اگر جهت تابش مایل باشد رابطه به شکل دیگری درمی آید که بعداً خواهيم ديد و به نام قانون کنسیتومن نفوانده مود الف ۷ مادم A=or 

صفحه 33:
از آنجا که جریان نور منبع ثابت است. لذا هرچقدر فاصله سطح روشن شده از منبع تور بیشتر باشده طبیعی است که روشنائی آن کمتر خواهد شد. مثلاً هرگاه دو سطح در فاصله ۱و ۲ مترى منبع نورى قرا كيرند روشنائى سطح دورتره معادل ‏ روشنائی سطح نزدیکتر خواهد بود (شکل ۱۰-۱). شکل ۱۰-۱- تغییرات روشنائی به نسبت فاصله [1] و3 

صفحه 34:
34 حال مطابق شکل ۱۱-۱ فرض می‌کنيم که امتداد تابش نوره عمود بر سطح موردنظر نباشد و امتداد چراغ - نفطه با امتداد عمود بر سطح زاویه » تشکیل دهد. طبق تعریف روشنائی دو سطح کوجک ۸ و ۸ خواهد شد 3 / a) 

صفحه 35:
35 از سوی دیگر طبق رابطه ۸۱ روشنائی سطح ۸ که عمود بر امتداد تابش است خواهد نا (-۰) اگر در رابطه ‎٩.۱‏ از رابطه ۱۰-۱ مقدار قرار دهیم» رابطه روشنائی در مورد سطوح 5 لدم عمد عر د ف به دس بل با توجه به رابطه ۵ 205 ۲ < اگر در رابطه ۱۱-۱ مقدار قرار دهیم. رابطه نهایی به شکل زر به دست می‌آید: ayy) با توجه به رابطه ۸.۱ لوکسر ی منبع نوری به شدت یک شمع در فاصله یک متری دانست. 

صفحه 36:
36 در بعضی موارد واحد شدت روشنائی را به صورت شمع -متر بیان می‌کنند که هم‌ارز لوکس است. در کتابهای انگلیسی زبان از واحد شمع - قوت استفاده می‌کنند. رابطه بین شمع -فوت و شمع -متر به شرح زیر است: (لوکس) شمع -متر 2۱۰/۷۶۰۸ ۱ شمع -فوت شمع -فوت ۱۶۰/۰۹۲۹۳ شمع -متر (لوکس) در عکاسی و فیلمبرداری واحد شمغ -سانتیمتر یا فت "را به کار می‌برند و آن عبارت از شدت روشتائی حاصل از منبعی به شدت نور یک شمع در فاصله یک سانتیمتری است. رابطه اين واحد و لوکس به شرح زیر است: افت لوكس شدت روشنائى محیط‌های مختلف در مقیاس وسیعی متفاوت است. مثلا در هوای شنائی در حدود چندصد لوکس؛ در آفتابی در داخل اطأق و در حوالی پنجره: شدت هوای آزاد ابری حدود چند هزاز لوکس و در زاد صاف در حوالی ظهر حدود صدهزار لوکس است (شکل ۱۲-۱) شدت روشنائی کارهای معدنی در مقایسه با سایر محیط‌های صنعتی کمتر است. براساس مقررات ایمنی روسیه حداقل شدت روشتاتی محیط‌های مختلف معدن بایستی مطابق جدول ۱-۱ باشد. 

صفحه 37:


صفحه 38:
موقعيت محل ديوارءهاى شبكه اصلى معدن شدت روشنائى لازم يرأى صايع و مكانهاى مختلف ذر مقياس وسيعى تغيبر کلی مر می‌کند. یه ان حداقل شدت روشتائی لازم برای کارهای مختلف ea Spans 2۱: ‏عر بجدول‎ جدول 1-۱ حداقل شدت روشنانی لازم بای تعالیتهای مختلف |1۷ 38 

صفحه 39:
مثال ۳-۱ لامپی باشدت نور ۲۰۰ شمعدرسقف اطاقی‌بهارتفاع ۲ مترنصب‌شده‌است. ایعاد کف اطاق ۲«۲ متراست. حداکثروحداقل روشنائی درکف اطاق رامحاسبه کنید (شکل ۱۳,۱ E 2 ‏بعكم‎ حل: حداکثر روشنائی در مرکز اطاق و در زیر لامپ است: ۵ 7 کمترین روشنائی نیز مربوط به گوشه‌های اطاق است در مورد اين نقاط دازیم: 2۶ ۲۲ +۲۲ +۲۲ لدم ۷۷ cosa = ۳/۴۶ . ی ‎Ba tole sJow)" = ۹۱۶۲ be‏ 39 

صفحه 40:
۴-۱ Ute ‏در شکل ۱۴-۱ شدت روشنالی حاصل از دو چراغ مشابه ۸و ظ راکه در سقف تونلی‎ ‏به ارتفاع ۲/۵ متر نصب شده‌اند در نقطه 0 از کف تونل محاسبه کنید. شدت نور‎ چراغ‌های ۸و 8 به ترتیب ۳ و ۱/۵ شمع است. شکل ۱۴-۱-مربوط به مثال ۲-۱ الع | cos )۳/۵( 378 ent tray ms Ep ae (yee ae Ec = En + Ep =+/¥¥ ie حل: ۱۳ 40 

صفحه 41:
ال ۵-۱ در شکل ۰۱۵-۰۱ تصویر قاثم یک تونل كه با سه چراغ ۰۸ 8 و > روشن می‌شود تشان داده شده است. شدت نور متوسط چراغهای ۰۸ 8و 6 به ترتیب ۰۵۰ ۶۰و ۷۰ شمع است. تدت روشنائی حاصل از این سه چراع را در نقطه 94 محاسبه کنید. حا ‎By = Qe cos" YO = V/4F‏ ۵ اه ع a mean’ L more’ Ey ‏و‎ )۵۳۰۱۳( 2 ۴۵۸ شکل ۱۵-۱-مربوط به مثال ۵-۱ ty = tan ۴۴ ‏لل نا‎ ۰۱۴۰۵۵۸ ۱/۹۶۱/۳۵۲ + بج + بقع ‎a‏ 

صفحه 42:
مثال 1 در شكل 18-1 شدت نور منبع 5كه در ارتفاع 7 مترى نصب شده؛ در تمام جهتها ۰ شمع است. ‎Ys)‏ شدت روشنائى در تقطه 4 درست زير جراغ و نقطه 8كه به فاصله 0 مترى از .8 قرار دارد را محاسبه كتيد. ثانياً: جريان نور در دايرهاى به مركز 4 و قطر يك متر را تعيين كنيد. ۲ > وه ‎cos" 04 2۷/۵۶ ۵:‏ یه مه جر ‎Ep‏ ‎ ‏با فرض آنکه شدت روشنائی در دا ‎an AA ws‏ را ثابت و برابر ‎ ‏شدت روشنائی نقطه ۸ منظور کنیم» جریان نور در اين دایره خواهد شد: ‏0۱-۸ ۷۷ 2۵۵/۵۶ مع د م ‎42 ‎ 

صفحه 43:
ال ۷-۱ مطابق شکل ۱۷-۱ بخشی از یک جاده به وسیله دو چراغ ببابه شدت ۵۰۰ شمع و با به شدت ۴۰۰ شمع که به فاصله ۲۰ متری از هم نصب شده‌انده روشن می‌شود چراغها در ارتفاع ۶ متری نصب شده‌اند. شدت روشنائی در نقاط ۵ 8 و © را محاسبه ‎AS‏ 4 500 400 1 “مس 0 ‎A 9m Se‏ شکل ۱۷-۱-مربوط به مثال 1۴[۷-۱ حل: شدت روشنائی در نقطه ۸ خواهد شد: 4 - ‏ید‎ ۱۳۵ ae 3ه 

صفحه 44:
yer ke ‎tart ۳/۳‏ یو ‎ ‎ ‎Eau: = Locos? ۳۱۲ ‎Ex = Eats + Eat * ۱۳/۸۹ + ۰/۲۶۳ > ‏به همین ترتیب شدت روشنالی در نقطه 8 خواهد شدد ‎۳۳۹۸ ‏و بالاخره شدت روشنائى در نقطه © خواهد شد ‎ ‎3 ‎Eo = Tee Ve ‎8 ‎ ‎۷۳/۳ ‎ ‏اه ‎ ‎Fxg = So cos" ۳۳۳ ‏ع ؟ 2 ۰/۳۲۹ + ۱۱/۱۱ 2 «ظ‎ ‎ ‎aay ov eae le ‏عولد‎ ‏كن > زدن) "ممم لبي - مك‎ ‏یگ < من‎ 7 (۲ ‎۱۹+ tte ‎ 

صفحه 45:
7 ‏تراكم نور ياد رخشندكى‎ 4-0-١ به طور کلی اجسام وقتى مرئى مى شوند كه تشعشع کنند و برای این منظور ممکن است خود نورانی باشند وا اینکه توری راکه روی آنها می‌تابیب منعکس سازند. اگر دو منبع نورانی که شدت نور برابر ولی ابعاد مختلف دارنده به حالت پشت سر هم دیده شوند, متبعی که کوچکتر است» درخشنده‌تربه نظر می‌رسد. طبق تعریف, درخشندگی یک سطح يا منبع نورانی در جهت معین؛ عبارت از خارج قسمت شدت تور آن به مساحت در همان جهت است. بدین‌ترتیب اگر ۵۸ سطح جسم روشن؛ "۸۸سطح آن در امتداد معین و ,ا شدت نور آن در جهت موردنظر و #زاویه بین امتداد موردنظر و امتداد عمود بر سطح روشن باشدء درخشندگی آن در جهت یادشده خواهد شد (شکل ۱۸۰۱):شمع نورانى مط اعد عه 6 ۰ 2۸ 7 L Ory), 45 

صفحه 46:
در منابع گسترده درخشندگی همه سطح بك منبع نور لزوماً یکسان نیست و بتابراین در مورد اين منابع بايد اصطلاح درخشندگی متوسط منبع نور را به کار برد و یا درخشندگی هر یک از اجزای منبع را جداگانه تعریف کرد درخشسندگی سطوح را به طریق دیگری نیز تعریف می‌کنند و آن عبارت از حاصلضرب روشنایی سطح در ضریب انعکاس آن است. درخشندگی را نبایستی با روشنایی اشتباه کرد. شدت روشنایی یک سطح درواقع مقدار جریان نوری است که به واحد سطح آن می‌رسد در عورتی که درخشندگی آنء مقدار جریان نوری است که از سطح منعکس شده و یا در مورد منابع نور از آن صادر می‌شود. بدین‌ترتیب اگر میزی را یه وسله چراغضی روشن کنیم» روشنائی میز؛ مقدار معینی است. در صورتی که درخشندگی آن به جنس سطح میز بستگی دارد و بسته به نوع این سطح؛ متفارت است. واحد درخشندگی استیلب " است که با 58 نموده می‌شود و معادل یک شمع بر سانتیمتر مربع است: any) علاوه براين واحدء از واحد دیگری که به نام آپوستیلب " موسوم است و با نماد 00 نموده می‌شود نیز استفاده می‌کنند (۱۵۱) مت كال د فهر ‎x‏ 

صفحه 47:
ar واحد لامبرت " (1) نیز از جمله واحدهای دیگر درخشندگی است و آن عبارت درخشندگی سطحی است که نور با شدت یک لومن بر مترمربع از آن صادر یا منعکس به شکل زیر است: شود. رابطه لامبرت و اس عم استيلب ل > لامبرت ۱ واحد متداول ديكرى كه براى بيان درخشندكى كاريرد دارد» واحد نیت " است که به شكل زبر تعريف می‌شود: ۲ 2 ۱ نیت رابطه بین شدت روشنائی 8 و درخشندگی سابه شکل زير است [۳]: La 7 ‏لفك‎ که در آن ضریب انعکاس سطح است که بعداًآثرا تشریح خواهيم كرد. 

صفحه 48:
48 موجدول 61 ومرسمملاق جبدميع رز مرج هایس منيع تور خورشيد دز ظهر خورشيد در موقع طلوع ماه آسمان صاف (در روز) آنتمان انز رعد و برق شعله شمع لامپ فلورستت ۴۰ وات لامپ رشته‌ای (با رشته تنگستن) لامپ سدیم با فشار کم (۳۵ تا ۱۸۰ وات: لامپ سدیم با فشار زیاد و شيشه روشن (۲۵۰ ۱ ۱۰۰۰وات) لامپ جیوه‌ای با اندود فسفر لامپ هالید فلزی با شيشه شفاف لامپ مخلوط (جیوه‌ای -رشته‌ای) چراغ کاربیتی درخشندگی استیلب 1 ‎Pee‏ ۰/۳۵ YY ۳-۶ ۳۷۰۰ ۹-۷ Ay 

صفحه 49:
49 | -۵-٩-طریب‏ جذب نسبت جريان نور جذب شده به وسیله یک سطح به جریان نوری که به آن می‌تابد به نام ضریب جذب آن سطح (مثلاً سطح داخلی حباب) نامیده می‌شود. ۱۰-۵-۱-ضریب انعکاس ۱ نسبت جریان تور منعکس شده از یک سطح به جریان نوری که به آن می‌تابده به نام ضریب انعکاس آن سطح (مثل سطح داخلی حباب) نامیده می‌شود. ضریب اتعکاس اجسام مختلف در مقیاس وسیعی تغییر می‌کند. در جدول ۵.۱ ضریب انعکاس چند جسم و در جدول ۶۱ ضریب انعکاس رنگهای مختلف درج شده است. 

صفحه 50:
so (053 al ‏آجر قرمز (كهنم).‎ قير جو س كرم رنك (تازه. فير جو س كرم رذك (كهنه) تير روشن جوب زبلاكتجشك آکازو جوب كردو پردههای زردرنگ ها ترمزرنگ بردمعاى آی‌رنگ عمل يفال ‎sie‏ سفیدرنگ ‏کل صیقلی شده آوینوممیقلی شده آلومينيوم مات ‏عرو سيف جد کردم مات ‎ ‎ ‏ضریب انعکاس 39 معا ۵۷۵ همل ميا ۵ م۳ ۵۵ ‎sel‏ ‏۵۵ ‏اه هل ۳ ۵-۵ ۵ ۳۵ ۳ ‎ ‎ ‏قب موه ‎jer‏ ۵۳ قب موه ۵ ۰۳۵ ‎“Pass‏ ‏مما كوه ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 51:
ضریب انعکاس اجسام نقش مهمی در وضعیت روشنائی آنها دارد. اگر ضریب اتعکاس سطح یکنواخت باشد. از هر جهت که به سطح نگاه کنیم» درخشندگی آن یکنواخت است. در مورد بسیاری از سطوح؛ اگر زاویه دید نزدیک یه زاویه تابش نور باشد. درخشندگی سطح زیادتر است. جدول ۶-۱-ضریب انعکاس رنگهای مختلف [۸] ‎Ss‏ تیره متوسط _ |_روشن زرد ۳۳۹ ۰/۵۰ ‎SINS,‏ ‏1 ۰/۳۵ ۰/۵ ۰/۶۵ قهوه‌ای ‎s/n‏ ۰/۳۵ ۰/۵۰ قرمز ‎ve‏ ۰۳۰ ۰/۳۵ سبز ۲ ۰۳۰ | ۰/۶۰ ‎foe [oie | fo | ol‏ خاکستری ‎te‏ ۵ | لحك سفید نج ف ۰۸ سیاه 55 ۱۰۴ — ‎ ‎ ‎ ‎ ‎51 ‎ ‎ ‎ 

صفحه 52:
شیوه انعکاس نور در اجسام را می‌توان در رده‌های مختلف گروه‌بندی کرد که انواع مسهم آن در شکسل ۱۹-۱ نشان داده شده است. شکل الف نحوه انمکاس خاص از سطوح صاف مئل سطح فلزات و یا آسنه را نشان می‌دهد. در شكل به انمکاس با براكنش خاص دیده می‌شود. شکل چ حالت انعکاس پراکنده با تمرکز خاص را نشان می‌دهد و بالاخره حالت انعکاس کاملا پرکنده در شکل دز در معادق خشک اتعكاس , دبوارههاء. معدن عمدتاً |1 ۶ < است. اما اك معدت داراى كرد و خاك زياد باشد, اتعكاس سطوح از نوع د خواهد برد (1۳ بايد توجه داشت كه آنجه در شكل 19-1 نشان داده شده است» تا حد زيادى با أن داده شده است. حالت واقعى تفاوت دارد؛زیرا در عمل: به جای یک شعاع تایش» مخروطى از اشعه به سطح می‌تابد و نیز ممکن است از جهات مختلف تور بر سطح بتابد. ae ۱ 52 

صفحه 53:
53 ۱۱-۵-۱-طریب بهره منبع نور در لامپهای برقی؛ بخش قابل توجهی از توان اعمال شده بر چراغ به كرما و بخش دیگر آن به تشعشعات الکترومغناطیسی تبدیل می‌شود که این تشعشعات طیف وسیعی دارند و تنها قسمتی از این طیف در رده نور مرنی قرار می‌گیرد. بنابراین بازده چراغ با آنچه که دریافت می‌کند متفاوت است. هر یک از طول موجهای شار الکترومفناطیسی. اثرنورنی متفاوتی دارد. تبدیل توان الکترومقناطیسی به امواج نورانی در طول موج ۰/۵۵ میکروت به موثرترین شکل خود انجام می‌گیرد و در اين طول موج هر وات توان الکترومقناطیسی. حدود ۶۸۰ لومن شار نورانی تولید می‌کند. در طول موجهای دیگر اين تبدیل کمتر است و مقدار آن را می‌توان از حاصلضرب حساسیت نسبی جسم در هر طول موج در عدد ۶۸۰ به دست آورد [۳]+ 

صفحه 54:
54 الف - طریب بهره نوریٍ خارج قسمت جریان نور چراغ به توان ورودی آنرا به نام ضریب بهره نوری می‌نامند: لمم 7 ‎n=‏ ‏كه در آن: ضریب بهره نوری 2 جریان نور چراغ برحسب لومن ۷ < توان الکتریکی چراغ برحسب وات ب -ضريب بهره الکتریکی خارج قسمت نوان نوری چراغ (برحسب وات) بر توان الکتریکی آن (برحسب وات) به نام ضریب بهره الکتریکی خوانده مى شود ‎Ne = ae ۰ 0۷۱‏ که در أذ #> جريان نور جراغ برحسب لومن 17> توان الكتريكى جراغ برحسب وات 

صفحه 55:
بازه قابل رویت ارو اور ان ور شور 7و "سل ۲ ۳1 /\ Ah ۳ ‏الال‎ IV ۱ ار 107 10° 10° کمه 10 107 وو 55 مادون قرمز 2 ميكروموج امواج رادیویی 0 ۱ i wo 1 tot 0? so? ‏قور كود‎ 1 ۲1 لا ‎eed im)‏ _ ee sia (eM) ۱ 10 02 قور كو كور كور تور قور