صفحه 1:
1
ده
دارو درمانی
Ae
صفحه 2:
دارو درمانی
ه به تعريل و اصلاح عمللررهای پرا
زارودمارة اى اس تله بس از ورور به بر
منیر میشور
عواملیکه بر عملترر راروها تاثیر م يگزارثر
:عوامل و توههات مربوط به رشر
افرار مسی,نوزاران»بارراری +شیررهی
is
عوامل نك و فرهتلی +تفاوت تقاهرات رارویی د رگروه های (آنتروپولوژی) مفتلف قومی و
نار
مفیط ببیمار یکه راروى مسلن را در يك فیط فعال و پر سر و صرا چریافت مینمایر نميتوائ ركاملا
ز فواثر آن رارو استفاره تمایر
موی
بزمان وارو راون؛ پاتولوژی
عوامل روافی: انتارات یکه پیماران از تاثیرات دار رارر بلاسبواماره ايى بى اثر و غیر فعال ارو
ust را موجه مسق Dekonr, ot با 06000 و6
صفحه 3:
اسامی دارویی ~
زتريى نامي اكه توسيط كارجانه با راندی ۳۶
رسمى:بوسيله اين نام در انتشارات و
دستورالعمل ها شناخته ميشود
تجاری:به آن مارک دارو هم می گویند #
demas CODE by Dekour, x chaste of موه همطل
صفحه 4:
مکانیسم عمل داروها
تس ۱ ۳ 1
فارمالورینامیل,ف رآینری له طی آن ارو فیزیولوژی سلول را تغیر می رهر
a iar | Ll ۳۹
فارمال كينتيك:مطالعه مركت موكلول هاى دارو در برن در ارتباط با
مزب,پفش و متابولیسم رفع
اس I
مزب:فرآینری له طی آن رارو از ممل ورور به دافل پرن به جریان فون
راه یابر
اقا 4 ی ۳
متابوليسم:شلستن رارو و تبريل آن به شلل غير فعال(لبر اولین ملان)
1 | 04 || اهلا
..رفع:بعر ازْ متابوليسم اتفاق مى افتر(لليهءريهءروره و
demas CODE by Dekour, x chaste of همطل eon
صفحه 5:
فاکتورهای تاثیر گذار بر جذب
دارو
+ راه تمویز,تزریقی سریعتر از فوارآلی و
طلالیت رارودراروهای مایع سریعتر از جامر
اسيريته:يسته به اسيريته ممیط:راروهای اسیری در معره بهتر جزب می شونر
Jaa yl pli Jao تجویز:هر چه سطح جزب پیشتر:وزب پيشتم(رر
سوفتلی:تزریق (Aad ihe
مقرار رارو
demas CODE by Dekour, x chaste of موه همطل
صفحه 6:
اترات داروها
۰ "dle! Orde EPR ect
اثر تجمعی
بسج۳۳() هلمح( تیمع متاریر رارویی و متابولیژه نشرن راروها
GPRect میب
اثر آنتالوئيستى راروها مملن است اثر يلريكر را
تقوی تکنتر(اثر مینرژیسم)یا اثر هم را فنثى ه ىالنئد
ات۳( سا( ثرات الرثيك
اثرات سول ۲ثرات غیر طبیعی و غیر قابل پیش بینی
demas CODE by Dekour, x chaste of موه همطل
صفحه 7:
بررسی و شناخت
بررسی تاریخچه دارویی: از اصطلاحات تخصصی
استفاده نشود
:تشخيص
تغيير در وضعيت سلامتى در ارتباط كام نبودن
از داروى مورد استفاده(ضد انعقاد)
اضطراب در ارتباط با تزریق روزانه(انسولین)
اختلال در تصویر ذهنی در رابطه با استفاده از
۰..داروی شیمی درمانی و
demas CODE by Dekour, x chaste of موم همطل
صفحه 8:
برنامه ریزی
در نظر گرفتن تمامی قوانین دارو درمانی
هیچ دارویی بدون دستور پزشک قابل تجویز نیست
:انواع دستورات دارویی
بد سییر و ورط ی 0۲ بلج +
Giecte-Ovee Orders jg2S_5 pois! *
:دستور Groeriony Orders yluly *
تا زمانی که دستور جدیدی عنوان شود قابل اجرا ۰
:دستور در صورتلزوم0۳۲ PRO *
demas CODE by Dekour, x chaste of موه همطل
صفحه 9:
اجراى لك دستور دارویی
ناع پیماراز ۵ کامل استفاره گذیر
تاریغ و زمان رستور؛ به فضوس «اروهای یکه رر زمان فاض بایر استفاره شور
ناما رارو«معمولا إنريك
مقزار داروبرای استقاره در منزل:واهر ائرازه كيرى ظروف
0
الام le 5 ei ۳ ۳ 1
.تزرق عضلائى,تزريق رافل جلرى,تزريق وريرى-روش استفاره پوستی,واژینال,رلتال و
رت 0
امشا فرر یکه رارو را تويز و ثب تككرره است
Oops ODDS by Dekour, a dust of مها موب
صفحه 10:
Pd ا ال | | ١ | 1 1ل
Measure
GpstewSs pio مس(
Ost بر اسا سکیل وگرع كرم| يا PL che 9 عهم بر اساس سی سی يا ليتر مفاسبه ميشور
مجو 8) تا
1 1 1 7 ۶ او ۳ ۶ af
له در این سیستم از معیارهای فاص مثل اونس , لواتر, پینت , پونر و., در بعضی لشور های اروپایی
اشتعاره اميشول
erated Gypsies زر
07 me ۲ 1 اط ءا رو on
'** سى سى و مربا فوری هسی سی و پای فوری ۲ سی سی در نظر ٠١ در این سیستع قاشق غزافوری
5 لم ۳ وا
الرفته ميشور.ليوان ها بر فسب ائزازه +0 -؟١! سى سى فرض) مى شوثر
80410 سا موب a duce of ,سج( ربجا 000 ملموو 63
صفحه 11:
دوزهاي دارويي
* فرمولهاشامل بستن تناسب ومحاسبه
مقادیرجامدومایع دارومي باشد.
دوز موبورامقرار داروی در دسترس -روز مورر نظر/((مقرار راروی مورر نیاژ)
مثال ؛ رستور دارویی آموکسی سیلین ۶۲۵ میل یگرع از راه رهان می باشر راروی معلول هايع
اس تکه هر ۲۵۰ میل ی ٠ PA دره سی سی میباشر پرستار به pone aa از رارو امتیلج رارر 5
موب ۵-۲۵۰/۵ 46/۶۲
:مثال :رستور فنوباريتال (اكرين)فوراكى: قرص ۳۰ میل یگرح:چه یزان قرصس
)6 یراب Fonbe/l Fy
همطل CODE by Dekour, x chaste of تلو63
صفحه 12:
دوزهاي دارويي
sly Ses Ly and مماسیات روزهای دارویی ب هکار برره می شور به شرح زیر است:
روز هورر نظر اروز موجور © هقرار در رسترس
این فرمول هم پرای plas ها و هم قرص ه اکارپرر «ارر.
*** مماسیات وارویی در اطفال:
Lo اساس Sof eg يا سطح برن(90809))
بر اساس aul 223, DOD را كله ابرا اناس jg 9 قل السی(نیورار وست)
BOD, WOW * بزيكسال: روز بريكسال رو زكويك
ar pel) هبيسن 60 nil
Oops ODDS by Dekour, a dust of مها موب
صفحه 13:
Safe Drug Administration
نکاتلیمنیدر لماده سازعداروها
٩ )( مه( سا ان
* Right Onniqrsas.sylo:
:مقدار صحيحع2ن(1) Right *
تبیمار صحیح Richt Cleat *
:روشصحیح۱) ۱۱/۰ ۰
:زمانصحیح:1 () *
ميمه سا موب a duce of سس بو 000 ملموو 63
صفحه 14:
قانون سه بار چک
نکات ایمنی در اماده سازی داروها
زمانب رداشتندارو()
قلبلان | للا زاكر داري سای درا اور
هنگام بیرگرداندندارو به كمد دارو(9
و سا موب a duce of سس بو 000 ملموو 63
صفحه 15:
موی لوه Oncy Guppy
سیستم های ذخیره دارو
0 tose Pore
.ارو ساز واروی هر پیمار را مرآلانه تماره گرره و به پیمار می رهر
Gtock supphed drugs
.هر رارو با ا۴ فورش در بای مشفصی قرار رارر *
Tedividu Guppy
1 سيستم زفيره كك نفره : راروهای مفتلف هر بیمار ر یل جعبه فاص
ia اام
قرارلرفته اسع
موه سا موب a duce of ,سج( ربجا 000 ملموو 63
صفحه 16:
انواع فراورده های دارویی
السول ,جدود 0).
اللزیر « رارويى هاوى مايع شغاف آب وشیری نکننره ها می باشنر هو
ا ار ۱ 7
“ا) روغن : راروهايى هستئر له شامل اللل - روغن يا صابون له روى بوست ماليره (A
LIDTOECOT si
۴) لوسیون | راروهایی هستت رکه معمولا به عنوان نرع کنثره یا مرطو ب لنثره براي مصارف موضعى
استفاره میشور
۵) قرص هاى مليرنى راروها ىلوهلى به شل لكر ؛ پیشی یا مستطیل می
باشتر LOTEOGER
/ ۱ ۳ \
۶) پمار : ماره ثیمه پامری اس تکه برای استفاره غارف یکاریرر دارر «معمولا رارای روغن می باشر
اه به این موار مرهم نیز م ی لوینر 010۳00۲۲۰
80418 سا موب a duce of سس بو 000 ملموو 63
صفحه 17:
انواع فراورده های دارویی
۷ هب : مفلوطی از پودر و یک ماره پسبتاک می پاش رکه به صور ت گرد يا
بیضی می باشر 0۳-۰
)5000000208 پورر : ترکیبی از يك يا ند رارو مى باشر. (A
9) شياف: يك مُلل دارویی بسیار زر که توسط ماره ای مفلمتر مثل ثلاتين
GOPPOCIPORY. can! 3, UG
) سوسپانسیون : زرا ت کول غیر قابل هل از «ارو همراه با یک مایع می
باشر. قبل از مصرف بابر كلان راره شور 660660000
demas CODE by Dekour, x chaste of «موو همطل
صفحه 18:
انواع فرآورده های دارویی
ا)شريت ؛ رارو با لب ویک معلول قتری ترلیب شره Gury. cual
alll ۱ ۸ 1
قرس راروی ویلهامر فشرره شره 1 قالپیزیش ره رر (49)
٠ اسلا (هفتلغمیب اشراجاطه1
لاس
کاهی مواقع به شلل قرص های پوشش «ار روده ای وپور چارد. پوشش
اين ماره در مفیط اسیری معره غیر قابل است .
این راروها باع تکاهش التها Botertc Oveted iif
ميمه سا موب a duce of سس بو 000 ملموو 63
Fundamentals of Nursing: Standards & Prac
2E
Medication
Administration
دارو درمانی
دارو درمانی
دارو:ماده ای است که پس از ورود به بدن موجود زنده به تعدیل و اصالح عملکردهای بدن وی
منجر میشود
عواملي كه بر عملكرد داروها تاثير می گذارند
:عوامل و توجهات مربوط به رشد
افراد مسن،نوزادان،بارداری ،شیردهی
وزن
عوامل ژنتيك و فرهنگي :تفاوت تظاهرات دارويي در گروه هاي (آنتروپولوژی) مختلف قومي و
نژاد
محيط :بيماري كه داروي مسكن را در يك محيط فعال و پر سر و صدا دريافت مينمايد نميتواند كامال
از فوائد آن دارو استفاده نمايد
،زمان دارو دادن ،پاتولوژي
عوامل رواني :انتظاراتي كه بيماران از تاثيرات دارو دارند پالسبو(ماده ایی بی اثر و غیر فعال دارو
:نما
Co p y ri g h t 2002 b y De l m a r, a d i v i si o n o f Th o m so n Le a rn i n g
اسامی دارویی
ژنریک:نامی که توسط کارخانه سازنده
تعیین میشود اغلب نام شیمیایی دارو است
رسمی:بوسیله این نام در انتشارات و
دستورالعمل ها شناخته میشود
تجاری:به آن مارک دارو هم می گویند
29-3
Co p y ri g h t 2002 b y De l m a r, a d i v i si o n o f Th o m so n Le a rn i n g
مکانیسم عمل داروها
فارماکودینامیک:فرآیندی که طی آن دارو فیزیولوژی سلول را تغییر می دهد
فارماکوکینتیک:مطالعه حرکت مولکول های دارو در بدن در ارتباط با
جذب،پخش و متابولیسم دفع
جذب:فرآیندی که طی آن دارو از محل ورود به داخل بدن به جریان خون
راه یابد
متابولیسم:شکستن دارو و تبدیل آن به شکل غیر فعال(کبد اولین مکان)
..دفع:بعد از متابولیسم اتفاق می افتد(کلیه،ریه،روده و
29-4
Co p y ri g h t 2002 b y De l m a r, a d i v i si o n o f Th o m so n Le a rn i n g
فاکتورهای تاثیر گذار بر جذب
دارو
.راه تجویز:تزریقی سریعتر از خواراکی و
حاللیت دارو:داروهای مایع سریعتر از جامد
اسیدیته:بسته به اسیدیته محیط:داروهای اسیدی در معده بهتر جذب می شوند
محل یا شرایط محل تجویز:هر چه سطح جذب بیشتر:جذب بیشتر(در
سوختگی:تزریق عضالنی کمتر)
مقدار دارو
29-5
Co p y ri g h t 2002 b y De l m a r, a d i v i si o n o f Th o m so n Le a rn i n g
اثرات داروها
Side Effectاثرات جانبی• ”:
اثر تجمعی
:Accumulative Effectتجمع مقادیر دارویی و متابولیزه نشدن داروها
Antagonistic Effect
اثر آنتاگونیستی داروها ممکن است اثر یکدیگر را
تقویت کنند(اثر سینرژیسم)یا اثر هم را خنثی می کنند
Allergic Effectاثرات آلرژیک
اثراتIdiosyncraticاثرات غیر طبیعی و غیر قابل پیش بینی
29-6
Co p y ri g h t 2002 b y De l m a r, a d i v i si o n o f Th o m so n Le a rn i n g
بررسی و شناخت
بررسی تاریخچه دارویی :از اصطالحات تخصصی
استفاده نشود
:تشخیص
تغییر در وضعیت سالمتی در ارتباط با آگاه نبودن
از داروی مورد استفاده(ضد انعقاد)
اضطراب در ارتباط با تزریق روزانه(انسولین)
اختالل در تصویر ذهنی در رابطه با استفاده از
...داروی شیمی درمانی و
29-7
Co p y ri g h t 2002 b y De l m a r, a d i v i si o n o f Th o m so n Le a rn i n g
برنامه ریزی
در نظر گرفتن تمامی قوانین دارو درمانی
هیچ دارویی بدون دستور پزشک قابل تجویز نیست
:انواع دستورات دارویی
:دستور فوریStat Orders
:دستور تک دوزSingle-Dose Orders
:دستور پایدارStanding Orders:
تا زمانی که دستور جدیدی عنوان شود قابل اجرا است
:دستور در صورت لزومPRN Orders
29-8
•
•
•
•
•
Co p y ri g h t 2002 b y De l m a r, a d i v i si o n o f Th o m so n Le a rn i n g
اجرای یک دستور دارویی
نام بیمار:از نام کامل استفاده کنید
تاریخ و زمان دستور :به خصوص داروهایی که در زمان خاص باید استفاده شوند
نام دارو:معموال ژنریک
مقدار دارو:برای استفاده در منزل:واحد اندازه گیری ظروف خانگی
روش تجویز:خوراکی
:زیر زبانیSub lingual
تزریق زیر جلدی Subcutaneous:
..تزرق عضالنی،تزریق داخل جلدی،تزریق وریدی-روش استفاده پوستی،واژینال،رکتال و
:تعداد دفعات تجویز… Bid,Tid,qid,daily,q6h,
امضا فردی که دارو را تجویز و ثبت کرده است
Co p y ri g h t 2002 b y De l m a r, a d i v i si o n o f Th o m so n Le a rn i n g
System of Weight and
Measure
سیستم اندازه گیری دارو
متریک Metric System
:وزن بر اساس کیلو گرم ،گرم یا میلی گرم و حجم بر اساس سی سی یا لیتر محاسبه میشود
Apothecary System
.که در این سیستم از معیارهای خاص مثل اونس ،کواتر ،پینت ،پوند و ...در بعضی کشور های اروپایی استفاده میشود
Household System
در این سیستم قاشق غذاخوری 10سی سی و مربا خوری 5سی سی و چای خوری 2سی سی در نظر گرفته میشود.لیوان
.ها بر حسب اندازه 100-250سی سی فرض می شوند
29-1 0
Co p y ri g h t 2002 b y De l m a r, a d i v i si o n o f Th o m so n Le a rn i n g
فرمول هايي براي محاسبه
دوزهاي دارويي
فرمولهاشامل بستن تناسب ومحاسبه
مقاديرجامدومايع دارومي باشد.
دوز موجود/مقدار داروی در دسترس =دوز مورد نظر(X/مقدار داروی مورد نیاز)
مثال :دستور دارويي آموكسي سيلين 625ميلي گرم از راه دهان مي باشد داروي محلول مايع
است كه هر 250ميلي گرم ،در 5سی سی میباشد پرستار به چه حجم از دارو احتياج دارد ؟
/Xجواب12/5625=250/5 :
:مثال :دستور فنوباربیتال (ا گرین)خوراکی :قرص 30میلی گرم:چه میزان قرص
/Xجواب 60=30/1 2:
Co p y ri g h t 2002 b y De l m a r, a d i v i si o n o f Th o m so n Le a rn i n g
فرمول هايي براي محاسبه
دوزهاي دارويي
فرمول ديگري كه براي محاسبات دوزهاي دارويي به كار برده مي شود به شرح زير است:
دوز مورد نظر /دوز موجود * مقدار در دسترس
این فرمول هم برای محلول ها و هم قرص ها کاربرد دارد.
محاسبات دارویی در اطفال:
بر اساس وزن کودک یا سطح بدن()BSA
بر اساس BSAدقیقتر است چرا که بر اساس وزن و قد است(نمودار وست)
BSA کودک BSA/بزرگسال * دوز بزرگسال = دوز کودک
BSA بزرگسال 1/7:متر مربع
Co p y ri g h t 2002 b y De l m a r, a d i v i si o n o f Th o m so n Le a rn i n g
Safe Drug Administration
نکات ایمنی در آماده سازی داروها
Guidelines for Medication
•
•
•
•
•
Right Drugداروی صحیح:
Right Doseمقدار صحیح:
Right Client بیمار صحیح:
Right Routeروش صحیح:
Right Timeزمان صحیح:
Co p y ri g h t 2002 b y De l m a r, a d i v i si o n o f Th o m so n Le a rn i n g
29-1 3
قانون سه بار چک
نکات ایمنی در آماده سازی داروها
زمان برداشتن دارو)1
قبل از باز کردن و آماده کردن دارو)2
هنگام برگرداندن دارو به کمد دارو)3
29-1 4
Co p y ri g h t 2002 b y De l m a r, a d i v i si o n o f Th o m so n Le a rn i n g
Drug Supply and Storage
سیستم های ذخیره دارو
Unit dose form
.دارو ساز داروی هر بیمار را جداگانه آماده کرده و به بیمار می دهد
Stock supplied drugs
.هر دارو با نام خودش در جای مشخصی قرار دارد •
•
Individual Supply
• سیستم ذخیره تک نفره :داروهای مختلف هر بیمار در یک جعبه خاص قرار گرفته است.
29-1 5
Co p y ri g h t 2002 b y De l m a r, a d i v i si o n o f Th o m so n Le a rn i n g
انواع فرآورده های دارویی
)1کپسول .Capsule،
)2الگزیر :دارویی حاوی مایع شفاف آب وشیرین کننده ها می باشندElixir .
)3روغن :داروهایی هستند که شامل الکل – روغن یا صابون که روی پوست مالیده می
شوندLINTMENT.
)4لوسیون :داروهایی هستند که معموال به عنوان نرم کننده یا مرطوب کننده برای مصارف موضعی استفاده
میشود.
)5قرص های مکیدنی داروهای کوچکی به شکل گرد ،بیضی یا مستطیل می باشندLOZENGER.
)6پماد :ماده نیمه جامدی است که برای استفاده خارجی کاربرد دارد .معموال دارای روغن می باشد گاهی به
این مواد مرهم نیز می گویند OINTMENT.
29-1 6
Co p y ri g h t 2002 b y De l m a r, a d i v i si o n o f Th o m so n Le a rn i n g
انواع فرآورده های دارویی
)7حب :مخلوطی از پودر و یک ماده چسبناک می باشد که به صورت گرد یا بیضی
می باشد Pill- .
)8پودر :ترکیبی از یک یا چند دارو می باشدPOWDER.
)9شیاف :یک شکل دارویی بسیار نرم که توسط ماده ای محکمتر مثل ژالتین شکل
گرفته است SUPPOSITORY.
)10سوسپانسیون :ذرات کوچک غیر قابل حل از دارو همراه با یک مایع می باشد.
قبل از مصرف باید تکان داده شود SUSPENTION
29-1 7
Co p y ri g h t 2002 b y De l m a r, a d i v i si o n o f Th o m so n Le a rn i n g
انواع فرآورده های دارویی
)11شربت :دارو با آب ویک محلول قندی ترکیب شده است Syrup .
.اشکال مختلف می باشد Tabletقرص :داروی کوچک جامد فشرده شده یا قالب ریزی شده در )12
گاهی مواقع به شکل قرص های پوشش دار روده ای وجود دارد .پوشش این ماده در محیط اسیدی معده غیر قابل است .
این داروها باعث کاهش التهاب گوارشی Enteric Coated
29-1 8
Co p y ri g h t 2002 b y De l m a r, a d i v i si o n o f Th o m so n Le a rn i n g