صفحه 1:
صفحه 2:
درس سيزدهم مطالعات اجتماعی نهم
انقلاب مشروطیت؛ موانع و
ارائه دهنده:
تهیه کننده:
علم مربوطه:
صفحه 3:
خلاصه درس
۱ - در دور مضفرالدین شاه انقلاب مشروطیت به وجود امد که به دنبال آن
نظام پادشاهی مشروطه جایگزین نظام پادشاهی استبدادی شد.
۲ - نظام پادشاهی استبدادی» نظامی است که در ان» پادشاله تمام قدرت و
ارات را دست دارد.
۳ - در نظام پادشاهی مشروطه قدرت و اختیارات شاه براساس قانون محدود
می‌شود و ادراة کشور تنها در اختیار شاه نیست و نهادهاى مجلس و هيئت
وزیران نیز مشار کت می کنند.
صفحه 4:
)١١ به دليل عقب ماندككى ايرالن و ناتوانى حكومت قاجار در برابر
روسيه و انكلستان سرزمينهاى بهناورى از خاكك ما جدا شد.
۲) واكذارى امتيازهاى بسيار به انكليسىها و روس‌ها علاوه بر مسلط
- کردن بیگانگان بر منبع ثروت اقتصادی کشوره ضربة شدیدی به
صنعت. کشاورزی و بازرگانان ايران وارد 28
۱) زمینه‌های داخلی: از عوامل داخلى می‌توان به آموزه‌های دین اسلا
هذهب شيعه مردم براى مبارزه با ظلم و ستم و ثلاش براى برقرارى
عدالت اشاره كرد. -
)١ آشنايى ايرانيان با افكار و
كتطوردهاى تندن جديد ا
۲) گسترش اندیشه آزادی خوامی و
۲ زمینه‌های خارجی حکومت مشروطه تحت تاثیر انقلاب کبیر فرانسه
(تحصیل کرد گان اروپا و مدرسه
ع 0
صفحه 5:
۵ - ناصرالدین شاه به دست میرزا رضا کرمانی به قتل رسید. جانشین ناصرالدین شاه
مظفرالدین شاه بود. مضفرالدین شاه فرمانروایی نرم‌خو و نالتوان بود.
۶ - روحانیان مشهور تهران در زمان مضفرالدین شاه آيت الّه سید محمد طباطبایی و آیت
الله بهبهانى بودند.
۷ - مهم ترين دليل شروع انقلاب مشروطه ماجرای به چوب بستن بازركانان به بهانة كرالن
شدن قند در تهران به دست عین‌الدوله صدر اعظم بود.
۸ - مهم‌ترین خواستل مهاجرت کنندگان ازتهران به ری (بست نشستگان حرم شاه
عبدالعظیم) تاسیس عدالت خانه برای رسیدگی به شکایت مردم بود. علت SUT
اعتراض‌های دوباره به حکومت قاجار» عمل نکردن مظفرالدین شاه به وعثه‌های خود بود.
٩ - مهم‌ترین خواستة متحصنین دورة دوم(بست نشستگان سفارت انگلستان) تشکیل
مجلس شورا بود.
۰- کسانی که رهبری اعتراضات علیه مظفرالدین شاه را برعهده داشتند ۱) علما ۲)
روشنفکران
۱ - در ۱۴ مرداد ۱۲۸۵ ش . فرمان مشروطه توسط مظفرالدین شاه امضاء شد.
صفحه 6:
۱) مخالفت طرفداران حکومت استبدادی
۲ - مشکلات حکومت مشروطه | ۲) اختلاف و دو دستككى ميان مشروطه خواهان
۳) افزایش دخالت‌های خار.
۴ وقوع جنگ جهانی اول
۳ - مظفرادلین شاه مدتی پس از امضای فرمان مشروطه در گذشت.
۴ - محمدعلی شاه پسر مظفرالدین که فردی مستبد بو با حمایت دولت روسیه جانشین مظفرالدین شاه شد. به دستور محمد
على شاه ؛ مجلس به توب بسته شد و منحل گردید.
۵ - رهبر مجاهدان مشروطه خواهتبریزه ستارخان و باقرخان بودند.
۶ - طرفدارن مشروطه در گیلان و اصفهان راهی تهران شدند و تهران را فتح کردند. پس
و پسر خردسالش .احمد میرزاه جانشین او شد.
۷ - آیت اه شیخ فضل ال نوری از مخافان مشروطه بود.علت مخالفت شیخ فض il نورى با مشروطه؛ عدم اعتقاد رهبران
مشروطه به اسلام بود.در تن زمان روشنفکران از اروپاییان بسبارتقلید می کردند. آیت اه شبخ فضل اه نوری به اتهام مخالفت با
نظام مشروطه محاكمه و اعدام شد.
le محمدعلى شاه بر
إيش و مجارستان به قدرتهاى بزركك اروكابى تبديل شدند.
۸ - هم زمان با وقوح انقلاب مشروطه در ایرانء آلمان» ایلیا وا
صفحه 7:
-٩ در قرارداد ۱۹۰۷ روسیه و انگلستان؛ ايران را بين خود تقسيم کردند.
و در خراسان؛ حرم مطهر امام رضا (ع) به
۰- نیروهای روسیه در تبریز تعدای از مشروطه خواهان را
گلوله بستند.
۱-جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴ میلادی (۱۲۹۳ شمسی) آغاز شد.
۲- متحدین جنگ جهانی اول شامل آلمانن ايتالياء اتريش» مجارستان و عثمانی بودند.
۳- در جنگ جهانی اول انگلستان؛ روسیه فرانسه و آمریکا (در اواخر) که متفقین مشهور شدند.
۴- جنگ جهانی اول چهار سال طول كشيد.
۵- دولت ایران در جنگ جهانی اول اعلام بی طرفی کرد؛ اما انگلستان» روسیه و عثمانی نیروهای خود
را وارد ایران کردند.
۶ -فرماندة مردم دلیر تتگستان رئیس علی دلباری بود .
ك جهانی اول اوضاع ایران را آشفته و بی ثبات کرد
۸- در جنگ جهانی اولف ایران دچار بلایا و مصیبت‌های بزرگی مانند قحطی؛ فقر گرسنگی؛ و شیوع
بیماری‌های وا گیردار گردید
صفحه 8:
انقلاب مشروطیت؛ موانع و مشکلات
در دوره حکومت مظفرالدین شاه رویدادی بزرگ
در ایران رخ داد. این رویداد انقلاب مشروطیت بود
كه به دنبال آنن, نظام پادشاهی مشروطه جایگزین
نظام پادشاهی استبدادی شد.
در نظام پادشاهی استبدادی, پادشاه از قدرت و
اختیارات فراوانی برخوردار است. خواست وی در
حکم قانون است و او بر اساس میل و اراده خود
حکومت می‌کند. در مقابل؛ در نظام پادشاهی
مشروطه قدرت و اختیارات پادشاه براساس قانون
محدود می‌شود و ادراٌ کشور تنها در اختیار شاه
0ه بان مجلس شورا و هيئثت
وزيران(دولت) در اداره كشور مشاركت و دخالت
دارند.
صفحه 9:
چرا انقلاب مشروطه به وقوع پیوست؟
در فصل بيش خواندید که به دلیل عقب‌ماندگی ایران و ناتوانی حکومت قاجار در برابر روسیه و انگلستان؛
سرزمین‌های پهناوری از خاک کشور ما جدا شدند. از سوی دیگر, واگذاری امتیازهای بسیار به انگلیسی‌ها و
روس‌هاه علاوه بر اينکه باعث تسلط بیگانگان بر منابع ثروت اقتصادی کشور شده ضربهٌ شدیدی به صنعتء
کشاورزی و بازرگانی ایران وارد کرد و بیکاری را در سراسر کشور گسترش داد. در این دوره با وجود فقر و
بیکاری مردم؛ ماموران مالیاتی حکومت با بی رحمی از آنهاملیات طلب می کردند.
ى: عوامل فکری و فرهنگی نقش مهمی در وقوع انقلاب مشروطه داشتند
١ - داخلی: آموزه‌های دين اسلام و مذهب شیعه مردم را به
مبارزه با ظلم و تلاش برای برقراری عدالت فراهم می‌خواند. مردم
مسلمان ايران با درس كرفتن از قيام امام حسين-(ع) و واقعة كربلاء
همواره آماده بودند كه در برابر ظلم و بى عدالتى ب يستند.
صفحه 10:
یکی دیگر از علل مهم انقلاب مشروطه. آشنایی
ایرانیان با افکار و دستاوردهای تمدن جدید اروپا بود. هم زمان
با تاسیس حکومت قاجار؛ انقلاب کییر قرانسه رخ داد. اين
انقلاب» باعث گسترش انديشهٌ آزادی خواهی و حکومت
مشروطه در سراسر اروپا شد. در نتیجه عده‌ای از ایرانیان که
در جست و جوی دلایل عقب ماندگی ایران و پیشرفت
کشورهای اروپایی بودند؛ متوجه نظام مشروطه و حکومت
قانونمند در آن کشورها شدند. آنان سرانجام به اين نتيجه
رسیدند که ايران نیز با داشتن حکومت مشروطه می‌تواند در
مسیر پیشرفت و ترقی قرار گیرد. این عده که اغلب تحصیل
کردگان لروپا و مدرسة دارالفنون بودند» و به روشنفكران
معروف شدند. تلاش می کردند که از طریق کتاب و روزنامه؛
مردم رابا محاسن حکومت قانون(حکومت مشروطه) و معایب
حکومت استبدادی آشنا کنند.
صفحه 11:
انقلاب مشروطه چکونه رخ داد؟
موفقیت نهضت تنبااکو و در پی آن قتل ناصرالدین شاه به دست میرزا رضا کرمانی» انگیزة مردم
را برای مبارزه با استبداد و سلطةٌ خارجی بیشتر کرد. مظفرالدین شاه فرمانروایی نرم‌خو و ناتوان
بود. در دورة پادشاهی ای سوء استفاده و ستکگری ماموران حکومت و دخالت بیگانیگان در
امور کشور ادامه سافت و برخشم و نارضایتی مردم افزود. درآن زمان دو نفر از روحانیان
مشهور تهران؛ آيتالله سیدمحمد طباطبایبی و آیت‌الّ- سید عبدالّ بهبهانی» انجمنی از
آزادی خو اهان تشکیا , دادند و به فکر ایجاد تغییر اتب , به نفع مر دم افتادند
صفحه 12:
از سوی دیگر شرایط و زمینه‌های انقلاب مشروطیت؛ پیش از آن فراهم شده بود و وقوع چند حادثه نیز به آن
بخشید. یکی از مهم‌ترین این حوادث. ماجرای چوب و فلک کردن بازرگانان بود. عین‌الدوله. صدراعظم مستبد
مظفرالدین شاه برای ترساندن مخالفان و جلوگیری از گسترش اعتراض‌ها دست به کار شد و از جمله به حاکم
تهران(علاءالدوله) دستور داد به بهانة گران شدن قند. تعدادی از بازرگانان را به چوب ببندد. به دنبال این واقعه» بازار
بسته شد و كروهى از علما به رهبرى آيت الثم طباطبایی به نشانة اعتراض در حرم حضرت شاه عبدالعظیم بستد
نشستند. از جمله خواستة آنان» تاسیس عدالت خانه برای رسید گی به شکایت‌های مردم و اجرای عدالت بود.
مظفرالدین شاه قول داد که به خواسته‌های بست نشینان رسیدگی کند اما چون به وعده‌های خود عمل نکرد؛
اعتراض‌های مردمی دوباره شروع شد. در جریان این اعتراض‌هاء Alb جوانی به شهادت. رسید و در نتیجه, تعدادی از
علما اين بار به نشانة اعتراض به قم مهاجرت كردند. هم زمان, تعدادی از مردم تهران در اعتراض یه حکومت قاجار
صفحه 13:
علاوه بر علما و روشتفکران که رهبری
انقلاب مشروطیت را عهده‌دار بودنده
گروها و قشرهای اجتماعی مختلف مانند
تجار» پیشه‌وران و کارگران نیز در اين
انقلاب نقش موثری داشتند.
pbs مظفرالدین شاه تسلیم
خواسته‌های ملت شد و در ۱۴ مرداد
۵ ش. فرمان مشروطه را صادر کرد.
پس از تن» مجلس شورای ملی تشکیل
شد و قانون اساسی مشروطه نیز تدوین و
تصویب گردید. بدین ترتیب برای اولین
بار کشور ما دارای قانون اساسی شد.
99
صفحه 14:
موانع و مشکلات حکومت مشروطه
انقلاب مشروطیت با هدف برقراری حکومت قانون و رها
کردن کشور از چنگ استبداد داخلی و سلطهٌ خارجی شکل
گرفت. مردم امیدوار بودند که با پیروزی این انقلاب»
امنيت» عدللت. آزادی؛ رونق اقتصادی و رفاه عمومی فراهم
شود اما حکومت مشروروطه از همان ابتدای پیروزی با
عبارت بودند از:
شاه مدت کوتاهی پس از صدور فرمان مشروطه در
گذشت. محمد علی شاهه جانشین او پادشاهی مستبد بود. او
با پشتبانی دولت روسیه و حمایت طرفداران حکومت
استبدادی تصمیم گرفت حکومت نوپای مشروطه را نابود
سازد و نظام پادشاهی استبدادی را دوباره برقرار کند. پس از
چند ماه اختلاف و در گیری موافقان و مخالفان مشروطه؛ به
دستور محمدعلی شاه مجلس به توپ بسته شد و منحل
صفحه 15:
مجاهدان مشروطه‌خواه در تبریز به رهبری ستارخان و باقرخان در برابر حکومت استبدای
محمدعلی شاه به پا خاستند. علمای مشروطه خواه نجف نیز آنان را به مقاومت در برابر شاه
مستبد دعوت کردند. طرفداران مشروطه در گیلان و اصفهان با مشاهدة ایستادگی مردم
تبریزه روحیه گرفتند و راهی پایتخت شدند و تهران را فتح کردند. آنها پس از فتح تهران»
محمد علی شاه را برکنار کردند و پسر خردسالش,» احمد میرزا؛ را به جانشینی او
برگزیدند. 2
صفحه 16:
9 9 تم
جوهر فرمان مشروطه خشک نشده بود که میان مشروطه
اختلاف افتاد. آیت الم شیخ فضل الم نوری که در آغاز
ان مشروطه بودء به انتقاد از ان پرداخت. وی معتقد بود
افرادی که رهبری انقلاب مشروطه رابه دست گرفته‌اند؛ به
سلام اعتقادی ندارند و می‌خواهند افکار و فرهنگ
کشورهای اروپایی را در ايران گسترش دهند. منظور او
برخی از روشنفکران بودند که در تقلید از اروپاییان
زیاده‌روی می‌کردند. به تدريجء اختلافات شیخ فضل الله و
همفکرانش با مشروطه خواهان بیشتر شد. سرانجام برخی از
مشروطه‌خواهان بعد از برکناری محمدعلی شاه؛ با فرصت
طلیی شیخ را به اتهام مخالفت با نظام مشروطه محاکمه
کردند و به شهادت رساندند. شهادت او نامطلوبی بر
اوضاع ايران داشت و موجب اختلاف و دشمنی در
داخل کشور شد.
شهید شيخ فضل الله نورى
صفحه 17:
پ) افزایش دخالت‌های خارجی:
هم زمان با وقوع انقلاب مشروطیت در ایران: آلمان و متحدانش؛
ايعنى ايتالياء اتريش و مجارستان, به يكك قدرت اروپایی تبدیل
شده و در صدد دست‌اندازی بر مستعمرات دیگر کشورها بودند. |+
انگلستان و روسیه برای مقابله با قدرت روزافزون آلمان و
متحدانش؛ تصمیم گرفتند به جای رقابت؛ با یکدیگر همکاری
کنند. به همین دلیل این دو کشور طی قرارداد ۱۹۰۷ ایران را
میان خود تقسیم کردند. پس از آن» روسیه با خیالی آسوده در
آمور داخلی ایران مداخله می کرد و اجازه نمی‌دادند که دولت و
مجلس اوضاع آشفتة كشور را سرو سامان دهند. علاوه بر اين؛
نيروهاى روسيه وارد خاكك ايران شدند. آنها در تبريز تعدادى از
مشروطه خواهان را كشتند و در مشهد نيز حرم امام رضا(ع) را به
0
صفحه 18:
ع جنک جهانی اول: جنگ جهانی اول در
سال ۱۹۱۴ / ۱۲۹۳ ش آغاز شد. در ER
سوی این جنگ کشورهایی قرار داشتند
که به متحدین معروف بودند و در سوی
دیگر آن. کشورهایی که به متفقین مشهور
شدندگ جنگ جهانی اول پس از چهار
سال با پیروزی متفقین به پایان رسید. بر اثر
اين جنگ میلیون‌ها نفر کشته» زخمی و
آواره شدند و خسارت‌ها و ویرانی‌های
زیادی به بار آمد.
صفحه 19:
دولت ابران در ابتدای جنگ جهانی اول بی طرفی کامل خود را اعلام کرد اما
انگلستان؛ روسیه و علمانی این بی طرفی را نادیه گرفتند و نیروهای خود را وارد
ایران کردند. پس از انه برخحی مناطق ایران صح نبرد نیروهای روسیه و انگلستان
با قوای عثمانی شد.
در برخی از نواحی ایران مانند بوشهر؛ فارس و خوزستان: نیروهای مردمی از جمله
عثایر غیور به مقابله با قوای اشغالگر انگلیسی پرخاستند. از جمله دلیر مردان
تنگستانی به فرماندهی رئیسعلی دلواری با ايثار جان خويش ضربة سنگینی به
اشغالگران وارد آوردند.
جنگ جهانی اول موجب بی‌ثباتی و آشفتگی بیشتر اوضاع ایران شد. به دا
حضور نیروهای اشغالگر و در گیری‌های نظامی: دولت مرکزی به نهایت ضعف
رسید و تسلط خود را بر امور کشور از دست داد. نافرمانی و سرپیچی از فرمان
دولت مركزى كسترش يافت و امنيت و آستيش مردم از پين رفت. در آن سال‌هاء
ايرانيان دجار مصيبتهاى بز ركى مانند قحطى؛ فقرء كرستكى و شیوع بیماری‌های
واگیردار شدند و افراد زیادی جان خود را از دست دادند.
صفحه 20: