راهنمای تدریس در دانشگاه ها

صفحه 1:
راهنمای تدریس در دانشگاه ها O. R. Oiler, O. P. Oiler ترجمه: دکتر ویدا میری 

صفحه 2:
نقش و مسئولیت مدرس 

صفحه 3:
نقش و مسئولیت مدرس نقش مدرس: > تسهیل يادگيري > نه فقط توزیع اطلاعات و انتقال شفاهي اطلاعات از يادداشتهاي مدرس به جزوه دانشجو > »> میزان موفقیت مدرسان به میزان قابلیت آنها در تونا ساختن فراگیران به فراگيري سریع و بهنگام مطالب درسي بستگي دارد. حیطه هاي مهارتي که اثربخشي کار یک مدرس را تعیین مي کنند: الف) ضلاحیت و توانایی فتی - علم و مهارت در درس مورد آموزش ب) صلاحیت و توانايي حرفه اي - أكاهي از برنامه ريزيءلرائه و ارزيابي آموزشي ج) صلاحيت شخصي ويزكيهاي شخصي و رفتاري موثر در فرايند تعليم و تعلم 

صفحه 4:
الف) صلاحیت فني ۱ ۳ احاطه بر موضوع درس: ویل راجرز: «همان طور که نمي توان از محل نبوده بازگشت. نمي توان نادانسته را آموخت» فراگیر هرگز نباید در مورد مهارت مدرس خود دچار تردید شود. سطح تحصیل و تجربه مدرس بر اعتبار او تأثیر مي گذارد. تجربه مدرس موجب ارائه مثالهايي مي شود که تدریس را جالب و قابل فهم مي سازد. آگاهي مدرس از موضوع درس و تجربه او به اعتماد به نفس بالاتري براي او مي انجامد میزان اثربخشي تدریس او را هم بالا مي برد. احترام دانشجویان را نسبت به او جلب مي 8 اما اگر اعتبار منبعث از سابقه و تجربه كاري مدرس. از طریق شواهد عيني و مهارتهاي عملي حمايت نشود. مزيت آن از بين خواهد رفت. ۸ 

صفحه 5:
الف) صلاحیت فني * الف) احاطه بر موضوع درس (ادامه): * محدودیتها: > بسياري از افراد واجد دانش و تبخر بالاي علمي و فني نمي توانند مدرس خوبي هم باشند. > نقش مدرس ایجاب مي کند که دانشجو و فراگیر را به کسب دانش و مهارتهاي لازم وا دارد. - اگر مدرس توان. شكيبايي و قدرت لازم را براي کمک به دانشجوي تازه کار نداشته باشد. علم و مهارت او ارزش چندانی ندارد. >> نیاز مدرس به مطالعه بیشتر و کسب تجارب جدید در زمینه درسي - دانشجویان در ارزيبي مهارت مدرسان خود از قابلیت و آگاهي خويي برخوردارند. 

صفحه 6:
الف) صلاحیت فنی الف) احاطه بر موضوع درس (ادامه): محدودبتها: < دانشجویان بسرعت ادعاهاي بیجا و بلوف زدنها را کشف مي کنند و حتي كاه در مورد جنبه هايي از موضوع درسي که مدرس بدانها آگاهي کامل دارد نیز بدگمان می شوند. 1 ۱ - مدرسي که در موارد عدم اطمینان از دانسته هاي خود به صحنه سازي متوسل می شود. احترام دانشجویان را از دست می دهد. برخورد در برابر سئوال دانشجو که مدرس پاسخ را نمی داند: < مدرس تباید مضطرب شود < نباید در لحن و گفتا شود. 7 احترام و اعشبار عناصر مهمي به شمار مي آيند و اين عناصر را مدرسانى به دست مى آورند كه در زمينئه درسى خود تبحر داشته باشند. از بيزاري و آزردگي مانع طرح سوالات ديكر 

صفحه 7:
)> الف) صلاحیت فني < اطلاعاتي که باید در جریار شود. مطالب مورد علاقه دانشجویان پیشرفته است ولیکن فراتر از سطح کلاس و برنامه است. موضوعاتي که در حال حاضر براي دانشجویان زود و مطالب نامربوط با موضوع درسي مطالبي که اطلاعات دقيقي در مورد آنها وجود ندارد. مدرس باید دانشجو را به طرح سوال ترغيب کند. شیوه صحیح یاقتن پاسخ را به خود دانشجویان محول کنید و در ضمن ارائه سایر مطالب» مطلب مورد سوال را باز دیگر كلاس ككرار كنيد ضمن معرفي منابع و اطلاعات دانشجو را در يافتن ياري روشن تبودن حقيقت ‎ee Varese‏ دانشجويان برسانيد. در مورد تحقيقاتي که در آن أنجام شده: بحث كنيد. اصول یا روند کار را به طور خلاصه توضیح دهید. به پيچيدگي آن اشاره کنید و توصیه نمایید که سوال را در زمان مناسب خود مطرح كنند و در صورت نيازء براي كنجانيدن موضوع در برنامه آتي يادداشتي بتويسيد. خارج از موضوع بحث بودن سوال را يادآور شويد. آمادكي خود را براي کمک به پرسشگر در گرفتن پاسخ بعد از ساعت درسي اعلام كنيد. 

صفحه 8:
ب) صلاحیت حرفه اي * زمینه هاي اصلی صلاحیت حرفه اي: 1) برنامه ريزي درسي 2 ارائه دروس 3 ارزشيايي پیشرفت اثربخشي مدرس را تا حد زيادي, دانش و درک وي از نظریه و عمل فرایند آموزش و يادگيري تعیین مي کند. 

صفحه 9:
ب) صلاحیت حرفه اي 1 برنامه ريزي درسي < تشخیص مهارتها و دانشي که فراگیر باید کسب کند < تعیین محتواي درس ‎X‏ بازبيني و به روز کردن محتوا & میزان مطلب مورد نیاز 

صفحه 10:
ب) صلاحیت حرفه اي 2 ارائه دروس اساسي ترین وظیفه مدرس: تسهیل امر يادگيري دانشجویان > شيوه هاي معمول: - نمايش فيلم واسلايد > تعيين مطالب خواندني براي دانشجويان > مك كيجي: «تدريس دانشكاهي اهداف بسيار مهمي را دنبال مي کند. که يکي از آنها مي تواند بالا بردن انكيزه و توان دانشجویان براي تداوم يادگيري بعد از ترک دانشگاه باشد». 0 

صفحه 11:
a ب) صلاحیت حرفه اي 3) ارزشيابي پیشرفت تحصيلي ارزشيابي, اطلاعاتي را درباره پيشرفتهاي دانشجو و اثربخشي امر تدریس در اختیار مدرس قرار مي دهد بنابراین: فرايندي مداوم اصلي ترین هدف ارزشيابي دانشجو: > نه صرف تخصیص نمره براي ارتقاي به مرحله بالاتر > بلكه تعيين ميزان يا كيفيت فراكيري او > كمك به دانشجو براي تنظيم مطالب به سليقه خود > << درک مطالب و مرتبط ساختن آن به معلومات قبلي ذهني 

صفحه 12:
‎(z‏ صلاحیت شخصي ‏1) خصوصیات ذاتي فرد ‏2 نگرش یا طرز فکر ‏3 توانايبهاي عقلاني ‏4 خلاقیت ‏5) مهارتهاي اجتماعي (بین فردي) 6 رفتار ‏7 همكاري و تعاون ‏8) تحسین, تعارف و تمجید ‏9 رفتار دوستانه ‏0) حرفه اي بودن ‎ ‎ 

صفحه 13:
2) نگرش یا طرز فکر > افراد واجد نگرشهای مثبت.مدرسان کارآمدئری هستند. مدرسي که مثبت به تدریس نگرش مثبتي دارد نوعي پيام تقویت کننده را به دانشجویان خود انتقال مي دهد که خود این پیام در يادگيري آنها تأثیر مثبت دارد. > مثال بارز: 7 مدرساني که براي جلب توجه و تحت تأثیر قرار دادن دانشجویان موقعیت خود را به رخ آنها مي کشند نيازهاي فراخودي دارند که مانع اثربخشي تدریس آنها مي شود > نگرش مدرس مبني بر توجه كردن و اهمیت دادن به دانشجويان بايد به نوعي ابراز شود. دانشجویان مایلند تحت نظر مدرسي درس بیاموزند که به دانشجویان خود و به موضوع درس علاقه مند است. 06 

صفحه 14:
ج) صلاحیت شخصي 2 نگرش يا طرز فکر (ادامه) تشویق و چشمداشت: عوامل تقویت کننده يادگيري دانشجو این گونه می انديشد: «مطمئناً مي توانم. جون شما باور دارید که من مي توانم». - «من تا به انجام رساندن کار به تلاشم ادامه خواهم داد چون شما مرا مجاب كرده ايد که من قادر به انجام آن هستم». مدرساني که کار خود يا سازماني خود را دوست ندارند. غالباً نگرش دانشجويان را تيدحت تأثير قرار می دهند. 

صفحه 15:
ج) صلاحیت شخصي 3) تواناييهاي عقلاني > مدرس بايد استدلال كند استنتاج کند حلال مشکل باشد محاسبه کند جمع بندي کند تصمیمات عاقلانه بگیرد ارتباط مناسب برقرار کند روان و واضح سخن بگوید 

صفحه 16:
ج) صلاحیت شخصي ن و مجسم کردن مطالب درسي خود تدابيري مي انديشد تا به كمك آنهاء مطالب درسي را به شكل زنده و يويا ارائه دهد - به کوچکترین نشانه هايي از سردرگمي, عدم درك یا خستگي و بي علاقگی دانشجویان آگاهی دارند 7 مي توانند در جهت حل مشکل به نحوي در روش تدریس خود تغييراتي ایجاد کنند. A مدرسان ضعیف غالبا بدون توجه به موضوع درس روش واحدي را در تدريس به كار مي كيرند. 

صفحه 17:
a ج) صلاحیت شخصي 5) مهار تهاي اجتماعي (بین فردي) < ارتباط اجتماعي مطلوب. يادگيري بهتر را تضمین نمي كند ولي به بحقیی ثابت شده است, که اضاسمتفتی دا نشخویان سیک ببه: مدرسء خود. موجب کاهش میزان يادگيري دانشجویان مي شود. - دانشجويي که بترسد و یا عصباني و نگران باشد نمي تواند خوب یاد ایو 1 1 اشتن تلقي منفي از خود. غالباً در قالب ریشخند. گرفتن حالت تدافعي: اهانت به دیگران. خصومت و تندروي نسبت به دانشجویان ظاهر مي شود. < هرجند تعیین جایگاه مدرس در ارتباط متقابل استاد- دانشجو لازم :4 لومي رده إبنبجايكاء و ‎genes abel‏ موی او بي اعتنايي, عدم توجه و یا تفاوت در ارزش میان انسانها جلوه کند 

صفحه 18:
ج) صلاحیت شخصي 6 رفتار < بسياري از تأثيرگذاريهاي مدرس در يادگيري فراگیران. حاصل رفتارهاي كلامي و عملي اوست. < چنانچه مدرس خودرأي و بي منطق به نظر برسد. بحث هاي مهم با مشکل مواجه مي شود. < 1 بهترين نوع برخورد: شخص نسبت به شنیدن نظریات دیگران توجه و اشتیاق نشان بدهد و با دانشجویان صادق باشد. _ اگر دانشجویان پاسخ نادرستي بدهند. مدرس باید از مسخره کردن پاسخ آنها اجساب کند وتا آتجا که نمکن ابت بعشى از :هاسخ امرست :را تصخيخ كد - مثال: شما در مسير درستي فكر مي كنيد ولي ياسخ شما مشكلاتي دارد 7 مثال: کمي بیشتر توضیح بده, جرا معتقدي اين جواب درست است' 

صفحه 19:
ج) صلاحیت شخصي 6) رفتار (ادامه) * پاسخهاي زیر دانشجو را شرمنده مي کند: - نه شما کاملاً در اشتباهید - شما جطور مي توانيد اين گونه فکر کنید؟ 7 وقتي ديروز راجع به اين موضوع صحبت مي كرديم حواست كجا بود؟ < مسخره کردن و طعنه زدن در امر يادگيري تأثير منفي دارد واز آنجا که دانشجو ‎We‏ براي حفظ موقعیت خود تلاش مي کند. ممکن است به بروز رفتار نامطلوب وي در مقابل مدرس منجر شود. 

صفحه 20:
eo ج) صلاحیت شخصي 7 همكاري و تعاون 4 مدرس باید مسئوليتهاي غیرآموزشي خود را با مدیریت واحد آموزشي قر میان نگناود قا بخوبی ‎cg BRE‏ را که:ا: از انتظار می روف خرف کنفاه 8) تحسین. تعارف و تمجید < موجب ارتقاي كارآيي و احساس رضایت افراد مي شود. 

صفحه 21:
eq ج) صلاحیت شخصي 7 رفتار دوستانه > مدرسي که با دانشجویان و همکاران خود با لبخند و اداي کلمه اي تهنیت آمیز برخورد مي کند در کار با آنان موفقتر است. > نصيحت قديمي: «با عدالت رفتار کن محکم باش و رفتار دوستانه داشته باش» اینکه دانشجویان مدرس خود را فردي خوش برخورد و قابل دسترسي بدانند براي آنان بسیار مهم است. 

صفحه 22:
ج) صلاحیت شخصي 7 رفتار دوستانه (ادامه) ؟ اگر مدرس داراي هر يك از این رفتارها باشد. دانشجویان او را معلمي سختگیر و بداخلاق تلقي خواهند کرد: ۱ - الف) پرخاشگري و داشتن حالت تهاجمي - ب) با لحن آمرانه سخن كفتن ج) همواره ترشرو بودن - د) غير قابل انعطاف جلوه كردن - ه) لاف زدن و تهديد به اينكه كسي نمي تواند از او نمره الف بكيرد و) خودداري از تكرار مطلب و ياسخ ندادن به سوالات دانشجو ح) رفتار با دانشجو به نحوي که باید به جاي راهنمايي او را به زور پیش برد ط) کم توجهي به دانشجو 

صفحه 23:
66 ج) صلاحيت شخصي 7) رفتار دوستانه (ادامه) > اين روشها شاكردان را از همكاري و يكدلي با مدرس روكردان مي كند > وقتي دانشجو احساس ترس و انزجار يا آزردكي مي كند. يادكيري اتدکی تخاضل عی:شود: < مدرس کارآمد ضمن اعمال قدرت. براي تسهیل يادگيري, از خود شكيبايي درایت و خویشتن داري نیز 

صفحه 24:
ج) صلاحیت شخصي 7) حرفه اي بودن > يك مدرس حرفه اي باید هشیار به نظر برسد. هشیار باشد. و هشیارانه ‎canes‏ ‏> از ‎eh as Gal‏ مدرس زیر ذرة بین و دید نزديك دانشجویان قرار دارد و مورد تقلید آنان و شاید همکاران خود قرار مي گیرد. بايد در مورد آراستگی ظاهر خود بیشتر مواظب باشد. 

صفحه 25:
< نقش مدرس نقش پر از چالشي است که نیازمند تعهد و التزام مادام العمر به یادگیری است. تجرفه‌معلیی پاذاههان را یه رازه که یی ملسن را موحي من ‎"as‏ 1 1 ۱ < 7 از جمله پاداشهاي مهم و رضایتبخش: علم به اين واقعیت که در سایه تلاش او يك انسان به يك فرد شايسته تر و معتمد به نفس تر تبدیل میشود انگیزه دادن به دانشجو و ارتقا دادن قابليتهاي او و نیز لذت ناشي از تجلي شايستگي هاي نو در دانشجویان 7 برخوردهاي مستمر با دانشجو به خاطر تفاهم و احترام متقابل ناشي از کار و يادگيري که به دوستيهاي مستحکم مادام العمر مي انجامد 

صفحه 26:
برنامه ريزي و آغاز به کار 

راهنماي تدريس در دانشگاه ها ‏W. R. Miller, M. F. Miller ترجمه :دکتر ويدا ميري نقش و مسئوليت مدرس نقش و مسئوليت مدرس • نقش مدرس: • حيطه هاي مهارتي که اثربخشي کار يک مدرس را تعيين مي کنند: تسهيل يادگيري نه فقط توزيع اطالعات و انتقال شفاهي اطالعات از يادداشتهاي مدرس به جزوه دانشجو  ميزان موفقيت مدرسان به ميزان قابليت آنها در توانا ساختن فراگيران به فراگيري سريع و بهنگام مطالب درسي بستگي دارد. الف) صالحيت و توانايي فني −علم و مهارت در درس مورد آموزش ب) صالحيت و توانايي حرفه اي −آگاهي از برنامه ريزي ،اBرائه و ارزيابي آموزشي ج) صالحيت شخصي −ويژگيهاي شخصي و رفتاري موثر در فرايند تعليم و تعلم 3 الف) صالحيت فني • الف) احاطه بر موضوع درس: ويل راجرز« :همان طور که نمي توان از محل نبوده بازگشت ،نمي توان نادانسته را آموخت». • مزايا: فراگير هرگز نبايد در مورد مهارت مدرس خود دچار ترديد شود. ‏ ‏ ‏ ‏ 4 −سطح تحصيل و تجربه مدرس بر اعتبار او تأثير مي گذارد. تجربه مدرس موجب ارائه مثالهايي مي شود که تدريس را جالب و قابل فهم مي سازد. آگاهي مدرس از موضوع درس و تجربه او به اعتماد به نفس باالتري براي او مي انجامد که ميزان اثربخشي تدريس او را هم باال مي برد. احترام دانشجويان را نسبت به او جلب مي کند. اما اگر اعتبار منبعث از سابقه و تجربه کاري مدرس ،از طريق شواهد عيني و مهارتهاي عملي حمايت نشود ،مزيت آن از بين خواهد رفت. الف) صالحيت فني • الف) احاطه بر موضوع درس (ادامه): • محدوديتها: تبحر باالي علمي و فني نمي توانند بسياري از افراد واجد دانش و ّ مدرس خوبي هم باشند. −نقش مدرس ايجاب مي کند که دانشجو و فراگير را به کسب دانش و مهارتهاي الزم وا دارد. −اگر مدرس توان ،شکيبايي و قدرت الزم را براي کمک به دانشجوي تازه کار نداشته باشد ،علم و مهارت او ارزش چنداني ندارد. نياز مدرس به مطالعه بيشتر و کسب تجارب جديد در زمينه درسي −دانشجويان در ارزيابي مهارت مدرسان خود از قابليت و آگاهي خوبي برخوردارند. 5 الف) صالحيت فني • الف) احاطه بر موضوع درس (ادامه): • محدوديتها: دانشجويان بسرعت ادعاهاي بيجا و بلوف زدنها را کشف مي کنند و حتي گاه در مورد جنبه هايي از موضوع درسي که مدرس بدانها آگاهي کامل دارد نيز بدگمان مي شوند. −مدرسي که در موارد عدم اطمينان از دانسته هاي خود به صحنه سازي متوسل مي شود ،احترام دانشجويان را از دست مي دهد. • برخورد در برابر سئوال دانشجو که مدرس پاسخ را نمی داند: مدرس نبايد مضطرب شود نبايد در لحن و گفتار ،با ابراز بيزاري و آزردگي مانع طرح سواالت ديگر شود. −احترام و اعتبار عناصر مهمي به شمار مي آيند و اين عناصر را تبحر داشته باشند. مدرساني به دست مي آورند که در زمينه درسي خود ّ 6 الف) صالحيت فني مدرس بايد دانشجو را به طرح سوال ترغيب کند. وضعيت شيوه صحيح اطالعاتي که بايد در جريان تدريس شناخته و آموخته شود. يافتن پاسخ را به خود دانشجويان محول کنيد و در ضمن ارائه ساير مطالب ،مطلب مورد سوال را بار ديگر در کالس تکرار کنيد. مطالب مورد عالقه دانشجويان پيشرفته است وليکن فراتر از سطح کالس و برنامه است. ضمن معرفي منابع و اطالعات دانشجو را در يافتن ياري دهيد. مطالبي که اطالعات دقيقي در مورد آنها وجود ندارد. روشن نبودن حقيقت درباره موضوع را به اطالع دانشجويان برسانيد .در مورد تحقيقاتي که در آن زمينه انجام شده ،بحث کنيد. موضوعاتي که در حال حاضر براي دانشجويان زود و پيچيده است. اصول يا روند کار را به طور خالصه توضيح دهيد ،به پيچيدگي آن اشاره کنيد و توصيه نماييد که سوال را در زمان مناسب خود مطرح کنند و در صورت نياز ،براي گنچانيدن موضوع در برنامه آتي يادداشتي بنويسيد. مطالب نامربوط با موضوع درسي خارج از موضوع بحث بودن سوال را يادآور شويد. آمادگي خود را براي کمک به پرسشگر در گرفتن پاسخ بعد از ساعت درسي اعالم کنيد. 7 ب) صالحيت حرفه اي • زمينه هاي اصلي صالحيت حرفه اي: )1برنامه ريزي درسي )2ارائه دروس )3ارزشيابي پيشرفت تحصيلي −اثربخشي مدرس را تا حد زيادي ،دانش و درک وي از نظريه و عمل فرايند آموزش و يادگيري تعيين مي کند. 8 ب) صالحيت حرفه اي )1برنامه ريزي درسي ‏ ‏ ‏ ‏ 9 تشخيص مهارتها و دانشي که فراگير بايد کسب کند تعيين محتواي درس بازبيني و به روز کردن محتوا تعيين ميزان مطلب مورد نياز ب) صالحيت حرفه اي )2ارائه دروس اساسي ترين وظيفه مدرس :تسهيل امر يادگيري دانشجويان شيوه هاي معمول: −سخنراني −نمايش فيلم و اساليد −تعيين مطالب خواندني براي دانشجويان مک کيچي« :تدريس دانشگاهي اهداف بسيار مهمي را دنبال مي کند ،که يکي از آنها مي تواند باال بردن انگيزه و توان دانشجويان براي تداوم يادگيري بعد از ترک دانشگاه باشد». 10 ب) صالحيت حرفه اي )3ارزشيابي پيشرفت تحصيلي ارزشيابي ،اطالعاتي را درباره پيشرفتهاي دانشجو و اثربخشي امر تدريس در اختيار مدرس قرار مي دهد −بنابراين :فرايندي مداوم اصلي ترين هدف ارزشيابي دانشجو: −نه صرف تخصيص نمره براي ارتقاي به مرحله باالتر −بلکه تعيين ميزان يا کيفيت فراگيري او کمک به دانشجو براي تنظيم مطالب به سليقه خود =< درک مطالب و مرتبط ساختن آن به معلومات قبلي ذهني 11 ج) صالحيت شخصي • صالحيت شخصي: )1خصوصيات ذاتي فرد )2نگرش يا طرز فكر )3تواناييهاي عقالني )4خالقيت )5مهارتهاي اجتماعي (بين فردي) )6رفتار )7همكاري و تعاون )8تحسين ،تعارف و تمجيد )9رفتار دوستانه )10حرفه اي بودن 12 ج) صالحيت شخصي )2نگرش يا طرز فكر افراد واجد نگرشهاي مثبت مدرسان كارآمدتري هستند. −مدرسي كه مثبت به تدريس نگرش مثبتي دارد نوعي پيام تقويت كننده را به دانشجويان خود انتقال مي دهد كه خود اين پيام در يادگيري آنها تأثير مثبت دارد. مثال بارز: −مدرساني كه براي جBلب توجه و تحت تأثير قرار دادن دانشجويان موقعيت خود را به رخ آنها مي كشند نيازهاي فراخودي دارند كه مانع اثربخشي تدريس آنها مي شود. نگرش مدرس مبني بر توجه كردن و اهميت دادن به دانشجويان بايد به نوعي ابراز شود. −دانشجويان مايلند تحت نظر مدرسي درس بياموزند كه به دانشجويان خود و به موضوع درس عالقه مند است. 13 ج) صالحيت شخصي )2نگرش يا طرز فكر (ادامه) تشويق و چشمداشت :عوامل تقويت كننده يادگيري −دانشجو اين گونه مي انديشد: « −مطمئناً مي توانم ،چون شما باور داريد كه من مي توانم»، « −من تا به انجام رساندن كار به تالشم ادامه خواهم داد چون شما مرا مجاب كرده ايد كه من قادر به انجام آن هستم». مدرساني كه كار خود يا سازماني خود را دوست ندارند ،غالباً نگرش دانشجويان را نيز تحت تأثير قرار مي دهند. 14 ج) صالحيت شخصي )3تواناييهاي عقالني مدرس بايد − − − − − − − − 15 استدالل كند استنتاج كند حاّل ل مشكل باشد محاسبه كند جمع بندي كند تصميمات عاقالنه بگيرد ارتباط مناسب برقرار کند روان و واضح سخن بگويد ج) صالحيت شخصي )4خالقيت مدرس خالق براي تبين و مجسم كردن مطالب درسي خوBد تدابيري مي انديشد تا به كمك آنها ،مطالب درسي را به شكل زنده و پويا ارائه دهد −به كوچكترين نشانه هايي از سردرگمي ،عدم درك يا خستگي و بي عالقگي دانشجويان آگاهي دارند −مي توانند در جهت حل مشكل به نحوي در روش تدريس خود تغييراتي ايجاد كنند. مدرسان ضعيف غالباً بدون توجه به موضوBع درس ،روش واحدي را در تدريس به كار مي گيرند. 16 ج) صالحيت شخصي )5مهارتهاي اجتماعي (بين فردي) ارتباط اجتماعي مطلوب ،يادگيري بهتر را تضمين نمي كند ولي به تحقيق ثابت شده است كه احساس منفي دانشجويان نسبت به مدرس ،خود ،موجب كاهش ميزان يادگيري دانشجويان مي شود. −دانشجويي كه بترسد و يا عصباني و نگران باشد نمي تواند خوب ياد بگيرد. −داشتن تلقي منفي از خود ،غالباً در قالب ريشخند ،گرفتن حالت تدافعي ،اهانت به ديگران ،خصومت و تندروي نسبت به دانشجويان ظاهر مي شود. هرچند تعيين جايگاه مدرس در ارتباط متقابل استاد -دانشجو الزم به نظر مي رسد ،اين جايگاه و فاصله تخصصي نبايد به صورت نوعي بي اعتنايي ،عدم توجه و يا تفاوت در ارزش ميان انسانها جلوه كند. 17 ج) صالحيت شخصي )6رفتار ‏ ‏ ‏ ‏ بسياري از تأثيرگذاريهاي مدرس در يادگيري فراگيران ،حاصل رفتارهاي كالمي و عملي اوست. چنانچه مدرس خودرأي و بي منطق به نظر برسد ،بحث هاي مهم با مشكل مواجه مي شود. بهترين نوع برخورد :شخص نسبت به شنيدن نظريات ديگران توجه و اشتياق نشان بدهد و با دانشجويان صادق باشد. اگر دانشجويان پاسخ نادرستي بدهند ،مدرس بايد از مسخره كردن پاسخ آنها اجتناب كند و تا آنجا كه ممكن است بخشي از پاسخ نادرست را تصحيح كند. −مثال :شما در مسير درستي فكر مي كنيد ولي پاسخ شما مشكالتي دارد −مثال :كمي بيشتر توضيح بده ،چرا معتقدي اين جواب درست است؟ 18 ج) صالحيت شخصي )6رفتار (ادامه) پاسخهاي زير دانشجو را شرمنده مي كند: −نه شما كام ً ال در اشتباهيد −شما چطور مي توانيد اين گونه فكر كنيد؟ −وقتي ديروز راجع به اين موضوع صحبت مي كرديم حواست كجا بود؟ مسخره كردن و طعنه زدن در امر يادگيري تأثير منفي دارد و از آنجا كه دانشجو غالباً براي حفظ موقعيت خود تالش Uمي كند، ممكن است به بروز رفتار نامطلوب وي در مقابل مدرس منجر شود. 19 ج) صالحيت شخصي )7همكاري و تعاون مدرس بايد مسئوليتهاي غيرآموزشي خود را با مديريت واحد آموزشي در ميان بگذارد تا بخوبي نقشي را كه از او انتظBار مي رود درك كند. )8تحسين ،تعارف و تمجيد موجب ارتقاي كارآيي و احساس رضايت افراد مي شود. 20 ج) صالحيت شخصي )7رفتار دوستانه مدرسي كه با دانشجويان و همكاران خود با لبخند و اداي كلمه اي تهنيت آميز برخورد مي كند در كار با آنان موفقتر است. نصBيحت قديمي« :با عدالت رفتار كن ،محكم باش و رفتار دوستانه داشته باش» اينكه دانشجويان مدرس خود را فردي خوش برخورد و قابل دسترسي بدانند براي آنان بسيار مهم است. 21 ج) صالحيت شخصي )7رفتار دوستانه (ادامه) اگر مدرس داراي هر يك از اين رفتارها باشد ،دانشجويان او را معلمي سختگير و بداخالق تلقي خواهند كرد: − − − − − − − − 22 الف) پرخاشگري و داشتن حالت تهاجمي ب) با لحن آمرانه سخن گفتن ج) همواره ترشرو بودن د) غير قابل انعطاف جلوه كردن ه) الف زدن و تهديد به اينكه كسي نمي تواند از او نمره الف بگيرد و) خودداري از تكرار مطلب و پاسخ ندادن به سواالت دانشجو ح) رفتار با دانشجو به نحوي كه بايد به جاي راهنمايي او را به زور پيش برد ط) كم توجهي به دانشجو ج) صالحيت شخصي )7رفتار دوستانه (ادامه) اين روشها شاگردان را از همكاري و يكدلي با مدرس روگردان مي كند وقتي دانشجو احساس ترس و انزجار يا آزردگي مي كند ،يادگيري اندكي حاصل مي شود. مدرس كارآمد ضمن اعمال قدرت ،براي تسهيل يادگيري ،از خود شكيبايي ،درايت و خويشتن داري نيز نشان مي دهد. 23 ج) صالحيت شخصي )7حرفه اي بودن يك مدرس حرفه اي بايد هشيار به نظر برسد ،هشيار باشد ،و هشيارانه عمل كند. از آنجا كه يك مدرس زير ذره بين و ديد نزديك دانشجويان قرار دارد و مورد تقليد آنان و شايد همكاران خود قرار مي گيرد ،بايد در مورد آراستگي ظاهر خود بيشتر مواظب باشد. 24 نتيجه نقش مدرس نقش پر از چالشي است كه نيازمند تعهد و التزام مادام العمر به يادگيري است. حرفه معلمي پاداشهايي را به همراه دارد كه چنين تالشي را توجيه مي كند. −از جمله پاداشهاي مهم و رضايتبخش: −علم به اين واقعيت كه در سايه تالش او ،يك انسان به يك فرد شايسته تر و معتمد به نفس تر تبديل ميشود −انگيزه دادن به دانشجو و ارتقا دادن قابليتهاي او و نيز لذت ناشي از تجلي شايستگي هاي نو در دانشجويان −برخوردهاي مستمر با دانشجو به خاطر تفاهم و احترام متقابل ناشي از كار و يادگيري که به دوستيهاي مستحكم مادام العمر مي انجامد 25 برنامه ريزي و آغاز به کار