روش تحقیق و ارائه گزارش (پایان نامه نویسی)

صفحه 1:
بسم الله الرحمن الر حیم 

صفحه 2:
‘eport 0 ۱6515 | Writing) 

صفحه 3:
{pert ‏ون ريزي‎ (GSE ey meee sie ps br 

صفحه 4:
۲ خسته کننده و کسالت ات ما مد ممکن است جالب و سر؟ ‎te‏ يم اد باشد. *تحقیق ممکن است د طول زندکي ‎a se ae‏ و مق ممكن است بكار 

صفحه 5:
2 ‏نکته دز ري‎ om ‏ق را مي توان به راهها‎ ie ‏انجام داد.‎ eee ‏ممكن | وارد رویاها‎ 5 ‏شود.‎ ‎oo ry ‏شمارا‎ cul ‏ممكن‎ ۳ iad ‏دور از ۹ هدایت کند.‎ *“درتحقيق از همان مهارت روزمرة محعق استفاده ‎no‏ شود. 

صفحه 6:
3 ‏رس رای‎ .(strategic ).so,2/, Scns «(deSCriptive) ‏*؟توصيفي‎ ‎ae (explanatory) ‏وارزيابي(3|013]1010ل/اع).‎ ‎( market research) ‏ا‎ ‎3630600112( ‏وتحقيق اكادميك‎ .( research 

صفحه 7:
۱ ‏ریت زررت زمره رز‎ JSiuo J> *تحفیق پنهاني يا ناآشکار(0۷6۲ اک همكاري ۱۵ 0۱9 ۱9 ۶تحقیق و ‎Lea af‏ ابزاري» مشتاركتي و عمليا 

صفحه 8:
۳ روابط و یدیده ها 3 ونظریه ‎sg ee Fee‏ با لاخره 0 ۳ و بررسی يه تحول تاريخ است. 

صفحه 9:
= ‏ا‎ ‎: | ‏ركه هدف‎ eee PACES Py eee) Co ge te ett ia روش, ارزش و... برای هدفی : Sa eet eke areca ie ‏و پروژه های توسعه ای است..‎ 

صفحه 10:
‎erree‏ ا ردت زر ‏شناسايي معلول به منظورکشف علل ‎eees|‏ ۱۳9 مطالعة متغیر وابسته به ‎pi9b ,glaio‏ ۳ ‎0 

صفحه 11:
* تحلیل رگرسیون با هدف بیس ۰ ای ‎in are apr‏ ‎93m L Sinem yusyilo Jule °‏ بررسی مجموعه ای از همبستگیهای دو متغیری در جدولی بنام ماتریس-. 1 

صفحه 12:
و اس به منظور: ‎Ee) eee Fares | seer Err ban‏ *با حد و مرز مشخص ۱ 

صفحه 13:
0 ‏ار لسري‎ eg = ۶۲ ‏انتخاب شده از نظر متعیر‎ je ‏جر شود‎ oo one er 

صفحه 14:
ی ای زر تسار زب مع ی ی ی ی یت روخاني را توصیه مي قوم كارف ور ا ا 21001 اللا ب وقوع Pa < ‏اه 1 (مطالعة فصل‎ ns ‏و تعدو‎ ee Pee a ees eared 1 ano gi |) cpslog sls iS ae 

صفحه 15:
ب اناه 0 ويزكيهاي اشياء, 2 »© امور و يديده هاء ۴ ‎Sed oO‏ آنها ویا چگونگي وضعیت موجود ۲۳/۳ آراء و افکار. 

صفحه 16:
چند صغت در يك مقماع رای ۲ بسر يك هقته: ماه يا سال) :به منظور كردآوري داده ها در طول زمانهاي مختلف.. 2 ye eee Ee aes Oe oar a — db 2590 52 plas ole go> JL bi glail ‏موضوع خاص از طریق رتبه بندي درجة اهمیت آن‎ cs) 

صفحه 17:
WG ie ‏سار‎ ‎Gok ‏ل ل‎ 0 ‏ل‎ VOTO) E) Ca * فرق يايان نامه ورساله؟ ‎Sie ai‏ ا ا ا ‏* نمود قدرت استنباطى دانشجو در فرايند تحصيلات تكميلى (9313آ ‎(Gathering to Data finding‏ ‎eee ces ote re mee Pea ‏ل ا ا‎ Lepr) ioe ese 

صفحه 18:
-مى تواند به عنوان يكك فعاليت آموزشى مهم در ياد كيرى تحقى باشد اهداف بايان نامه ورساله صرفا يكك كار يزوهشى و تحقيقاتى (01 لالا /[561701311) رقابت پژوهشی تكرت تا رك 0 متنا 0 ‏ا كلت لك ل ل‎ ea 7 ‏ا ا ا‎ rl NG) By are iene e eSY Sy) OCC OEE SAPS ltd len ceric a eRe CEES) de [ees 

صفحه 19:
۱ و ا ۱ See Ee eee ed eee * ۱-اصولا در یک مدرسه عالی, گروه آموزشی و یادانشگاه برای چه مفصد ماص ی بان تام و با رساله نوتم ‎Cre‏ * ۲-اگر موضوعات مختلفی در رابطه با دوره کارشناسی ارشد و یا دکتری مى تواند مطرح باشد به جه دليل موضوع انتخابى اولويت دارد؟ 

صفحه 20:
جر ۳ ‎pee‏ ‏* نیاز جامعه را در نظر داشته باشد(گرهی از مشکلات جامعه ۶ دانشجو بتواند استاد راهنمایی را در این رابطه بیدا کند ۰ ‎Ey‏ ‏به تفاهم برسد( توجیه موضوع تحقیق ,ابتداانتخاب استاد؟ دا صلاحیت راهنما) ‎٩‏ حتی للمقدور به زمینه کاری او وابسته باشد.(فهرست زمینه های ۳ علاقه, كسترش به 880 ,كار قبلى) 

صفحه 21:
‎ee‏ ویس استاد سنا اخلاقيات ويرّه استادو. ‏* ۲-عدم اختصاص زمان لازم(ساعات زیاد تدریس,جدی 4 1 ‎pecan <A oC‏ ال ‎cep lor rt Lar‏ و طرحهای تحقیق در دانشکده ها) با مبانی روش تحقیق. ۷۷۵۷5 1۷۷۵" ‏* الف:وارد کردن ایرآدهای غیرعلمی وروش شناختی ‏تصویب بیجا ‏کر ‏مشاور را فراهم آورد.(سركردانى دانشجو...) ‏ا ا ل ال از ‏استاد راهنما و مشاورین در فرایند تحقیق وبالععکس ‎ ‏* ۴-فقدا 

صفحه 22:
وبکليشه ای شدن قالب های ذهنی بعض 7 کر ره از پایان نامه با موضوع و مساله » 9-تكرارى بودن موضوع اكثر رساله ها و رنه [ بررسی نقشها و رابطه ها و ۱ ی ‎٩‏ -دایر شدن مراکز و موسساتی که "پایان نامه نویسی" م ی کنند. و رنج پایان نامه نویسی را هموار ساخته اند ‏ل اد ال ل 0 براى جمع آورى داده هادر تحقيقات 

صفحه 23:
هایی می سازد و سپس آنها را آزمون کرده ودر ‎Eas‏ ‏گیری می کند. ‎SST e ren oo‏ زا را تعريف شده (فصلها ومحتواى انها ),آنجه را كه على رويكرد فرايندى در انجام مراحل و كامهاى تحقيق بدست آورده است ‎Rey a‏ 

صفحه 24:
استاد راهنما (به ‎(5p)‏ = ۱ استادان مشاور 

صفحه 25:
Tess aba ‏ل ار‎ 20 NTO ine eee CB CL ley F ه- غير سوالى بيان كردن عبارات folie by Peels cepyerneZ ۱ ENP SY MRT ESS 6) ‏التخا شه‎ 000 بطور کل می توان گفت "عنوان باید فشرده ومختصرباشدوهدفهای تحقیق را به روشنی 

صفحه 26:
‎me‏ ل ا ايت عر لا 230 ‏اظهارات نامعقول استاد در رابطه با محتوای پایان نامه در حین کار ‎ee ser EeD)‏ ا ‎were ne WOE‏ سر رز پایان نامه نویسی. == عدم هماهنگی دانشجو دراخذ تایید از استاد در رابطه با طراحتی ابزار "جمم آوری ‎Co epics Oo]‏ ی ‏تناقض های بین استاد راهنما-مشاوران وسرگردانی دانشجو در کشاکش اظهارات ناهماهنگ آنها ‏مشخص نبودن (ساز وكار) ‎Ken gO nee SL‏ ۱ سرّكردان ماندن دانشجودربرابراظهارات راهنما يا مشاور ؟ ‎ 

صفحه 27:
نوان,باید هم رو: جلد. وهم درا 3 مر ۳1 i pre ‎scoot ole‏ وی ‏* اهداء,تقدیم ,پیشکش ‏لت ا ا ‎DS ee‏ است بيدا كند., فهرست تا جه حد بايد جزئيات را در بر بكيرة؟ يا محتوايى خوب: ‎ew rece‏ ا ل د ‏* رابطه ميان تقسيمات اصلى وفرعى,با نوشتن عنوان ها,وشمارة فصلهاى ‏اصلى با حروف و اعداد بزرك وعنوان هاى فرعى با خروف و اعداد ‏زيزتر نشان داده مى شود ‏© فهرست اجمالى وتفضيلى 

صفحه 28:
صبه و 1 ۳ ‎ech Gm Cece Sogn rerl| I‏ ار © |)-شماره كذارى مسلسل از )الى آخر : بر ارت نطق ‏خواننده ‏* ب-مشخص سازى اينكه اصولادر يايان نامه مورد نظربة جه چیزهایی شکل,تصوير رنمودارونگاره....اطلاق می شود. و © فهرست جداول ‎ ‎ 

صفحه 29:
ع2 ‎en ry ea ete ee re ee ere‏ زر ومسئله در لن شکل می کیرند را نشان می دهد و جملاتی خطابه ای ,سخن از شرایط و اوضاعی می رود ک بر بر اساس درک آن ,به موضوع رساله روی آورده است نکته اين است كه مقدمه نبايد بيش از حد طولانى باشد و لافطال نت گنجانده شود. ‏ا 0 ‏هب ‎۳۳ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 30:
eS ‏ال‎ 9 ee a ee ‏است . لذا مي توان انتظار داشت:ٍ‎ Se SC ee an Ee Ce Rone ero at) (۲ ‏بر‎ een ‏ات‎ pct ‏ا ا ل ل ل‎ ‏كه بر اساس اين نقشه ( طرح تحقيق ) ساخته خواهد شد تجسم كند . در‎ ‏نتيجه انتظار معقول اين است كه‎ ‎e‏ تأیید» رد با هرگونه پیشنهاد اصلاحي پیرامون طرح هاي تحقیق که از طرف دانشجويان به شوراهاي تحصيلات تكميلي جهت تصويب اراييه مي ‎AEDES Cees Ee‏ ۱ ‎ 

صفحه 31:
ee, 59 5 Feet 5 So) ‏د تدويني: قبل از‎ ‏اوليه تحقيق » مصوب‎ © نبايد جامعه آماري » روش تحقيق » فرضيه ها ... در فصل أو باشند و چيزي جداي از آنچه باشد که شوراي تحصیلات تکميلي 3 کرده است 7 : = 2 * معمولاً در فصل اول هر پایان نامه » تلاش مي شود ارکان کلي و اساسی به ‎ROSS OEE ES BE Ieee)‏ ور رز ‏هستند که به خواننده نشان مي دهند که محتواي این رساله چه مي باشد . 

صفحه 32:
* دوم : براي تدوین © يس از تصويب طرح تحقيق و انجام عمليات لازم ( زر براي ندوین نهايي » پژوهشگر فصلي را با عنوان « فصل اول ‎ye EROS Step PBN CORE VS area]‏ ره ‎re]‏ ا ‎penrprenre‏ ۱ © اجزاي تشكيل دهنده فصل اول در يايان نامه : ‎Ferre aD Eerie nc rennin (a‏ 2 ا ا ا ا ا 2 ۰ ‎Oo‏ چارچوب نظري تحتبق ۵ ا 3 تحقيق (00- قلمرو مكاني تحقيق(جامعه آماري) 0)- قلمرو زماني تحقيق ©0- روش نمونه كيري وتعیین حجم نمونه ©02)- ابزارهاي كردآوري داده ها (اطلاعات ) +6)- روش تجزيهو تحليل"داده ‎emp ee noah‏ ا ۱ 

صفحه 33:
۰ مقدمه تباید برش از جد ‎yf Sp‏ 11.18.68 غیر مرتبط باشد و یا مطالبي را که در بخشهاي دیگر ا © با توجه به اينكه هدف از تهيه فصل اول ‎٠‏ آشنا ۱۳ و در نظر مي گیرند . 

صفحه 34:
1 ۳ ‏بقارا‎ ‎Aero Sw eee sets ype 0 eye eee انيشستين » ال . انفيلد » ا را كه در قالب يك يرسش ظهور كرده است آغاز مي شود , ‎fi‏ ‏اينكه انسجام » هدفمندي و كاربردي بودن خود را ‎er‏ ا سازماندهي شود . ۰ هر مسأله اصلی درواقع,مرکزی است که درحوزه یک مساله » ادا و۱0 0 ‎٩‏ مسائل حاشیه اي » پيراموني و پديداري است که بر گرد مساله اصلي نمودار شده است.. 

صفحه 35:
Oe أن وجود داد ؟ تواند در نظر كرفته شود » در جنين حالتي محقق در بي آن اسن انآ متغير هاي غیر مرتبط نقش مداخله گري و تعديگري آنها را گاهس تحقیق را افزايش دهد ,]516۳1 م ا ار اطي ا ا ا ‎Se‏ ‏العا ا لت كت ار راجع به يك پدیده » مشکل یا معضل اجتماعي ۰ سازماني مطرح مي شود 0011011 هدف محقق از طرح اين سنوال ريشه يابي علت يا علل به وجود اورنده آنّ مشكل يا معضل است. بطور كلي اين ريشه يابي را مي توان در اين سئوال خلاصه كرد كه : جه جيزي اين بديده يا مشكل را به وجود آورده است » و جرا ؟ 

صفحه 36:
‎ise SOONER OCP ۰‏ روا * و در نهایت برگرداندن آن از زبان علمي به زبان عامیانه به مد حلها و چاره جونیها, ‏ي به دنیال طرح مسأله اي آغاز مي شود ره ‎Se Ee EOS TOTS EE Tees)‏ = پردازد و به اين ترتیب » خود را از ا ‎6b pee ee‏ = جلوگيري از كلي بافي و در نتیجه ۰ كلي گويي ‏ لازم است که ‎ES Perey ne re SE BEE ee NED IE oe CG ‏و ‏متاله مزبور روشن کند و ‏»"ان مشورت: با صاحبنظران دريغ نورزد . ‎ 

صفحه 37:
لطي 5-0 ‎i.‏ ‏ل محدود کردن 00 اثبات ضرورت مسأله و لوزوم انجام بررسي تجربي در مورد أن . يرو ‎eee CD UMP IRN poTIEN‏ لا ‎SE Oe ake Se Se Is Oe e eee e nee renee‏ ‎reap oar Unry‏ ا ل ا ‎ae‏ را آن مسأله مورد نظر رخ داده است » در اين مرحله: 0 كسترذكي و علل احتمالي بروز آن نيز شناسايي مي كردد . 

صفحه 38:
ا 0 میس دم مه سو كس اسع عر سه د ) چارچويي براي ارایه نتایج تحقیق ‎٩‏ ه ) مشکلات موجود در سازمان ‏و ) قلمروهاي مورد نظر مدیریت براي بهبود ‎See 0 SO Ley eee Ie SOT)‏ ‎ee ee te TED ‏ل‎ NSS ene DIS) ‏ح)تعريف تمامي متغيرهاي مرتبط اعم از متغيرهاي مفهومي يا عملياتي ‏۱ ار » باشند . باید توجه داشت ‎tie ate Feel N pe iar Ue Went CEU EE Ces‏ ‏و ‎ 

صفحه 39:
ی ۱ * آیا کیفیت زندگي كاري آنان مطرح است ؟ ‎vp er ps ag ono Ware rare vag es pet as BONO EY‏ الك ‎PET SES Ae Ne TCC SY mene RYE ere or) etc}‏ ۰۶ <عملي» باشد . يعني اینکه بتوان بر مبناي آن کارکرد و مخصوصاً باید بتوان: © عناصر ياسخهايي را براي آن فراهم آورد 

صفحه 40:
8 نوره وري رت سر رز 2 م ‎ee 3‏ ال ال ‎i‏ i ‏را‎ een a ‏افراد از آن معناي مشتركي را مي فهمند ۰ اما‎ ‏ال بر(‎ ‏کر‎ BED eee es) ‏نتايج كلي تر و غير را زار‎ © : ‏همواره بايد مد نظر داشت كه‎ ‎ace Oe Te TO nee‏ ا ا ل تر خواهد بود بنابر اين : ‎٩‏ _يك پرسش دقیق و روشن کار تحقبق را از همان ابتدا در چارچوبي ننگ و فاقد امكانات تصميم كيري محصور نمي كند 

صفحه 41:
کت و شش بر اولويت تحقيق را به درستي تشخيص داد .. و © روشنء صريح و حتي المقدور كوتاه كرد ا ل ا ل 2 ‎peer‏ © تحقيقي كه در صدد حل مشكلات جامعه بشري باشد و در كوتاه مدت © ميان مدت و يا درازمدت كاربردي نداشته باشد » جز اتلاف وقت » منابع مالي و انساني تمره ديگري ندارد . 

صفحه 42:
9۶امکان بررسی داشتن اشتن (قابلیت تبدیل ول ان و احدهای تولیدی بخش,< - ناداری وجود.د 005 ا مي توان اميدوار بود كه اين كونه طرحهاي تحقيقاتي به محقق وقتي كه به طرح يرسش أغازي مبادرت مي كند ۱ نظر صلاحیت علمي . بلکه از: ‎eee epee Pre eo‏ ۰ مطمتن باشد . بديهي است که: * يك محقق که تنها مي خواهد پایان نامه تحصيلي بنویسد » با امکانات محدودش نمي تواند از عهده اجراي جنين طرح تحقيقي كه امكانات يك مركز تحقيقاتي را مي خواهد » برآيد 

صفحه 43:
5 ۱» ‏ارزشي‎ ٠ ‏عدم تأكيد بر قضاوتهاي اخلاقي‎ > CAD) 19 ‏در کشور ما اجرأ مي شود از لحاظ اجتما‎ pyre ‏ی‎ Pee te ‏ا ا‎ RS ee eas wee ne ere eye 0 ‏ا‎ ‏موضوع اخلاقي باشد يا احكام اخلاقي صادر كند‎ ‎eee‏ ا ل ان ‏ا ا ا ا ا ا ال مديريت ) هيج راهي در آن ندارد ؟. ‎ese eer ‏ا ل‎ whe Deron S eS TC ne Sams ‏ساخته نشده اند » بلکه فقط مي توانند چگونگي وجود و ماهیت و فرايندهاي تحولشان را‎ ‏تکام کنند‎ 

صفحه 44:
۶ ‏کارخانه داران کارگران را استمار مي کنند‎ i گنه اي ار هرد ل ۳۳ میت ۳ ۰ دیا تقب مالياتي علت كسري بودجه دولت است 6» ‎een Cpe ere‏ جرد سید از ‎oe‏ ‏© آیا هدف طرح کننده پرسش ۰ شناخت يك مساله است یا اثبات آن؟ ‎0 1 MCT Ce ONE UB) Sete Ey See Nee Cray ‏كه‎ ‏۶ از پیش بتوان چندین پاسخ متفاوت براي آن در نظر گرفت بنه اينکه مجدوب ‎reer or enc‏ 1 

صفحه 45:
۴۳۳۳۳۳ 7 ‏ینکه جندان مقید نیمتن.از قابییت اعتاه‎ epee ۱ Wo yen yes eee) Oe eri B Ee on So ii Eve fee kee eer eee fe re این مطلب »علي رغم اینکه برخي از معایب مطرح شده در مثالهاي قبلي ءرا دارد »: جمله اي خبري است و به عنوان يك مسأله مطرح نشده استلذا: ۶ جستجوي پاسخ براي آن بي معني مي شود ,در چنین حالتي محفق نمي داند که از این يس بايد به دنبال جه جيز يا هدفي باشد . 

صفحه 46:
ازي: و ا ا ا روشن نمائیم »» ‎oe eo eto (ed‏ * ذهنیت فلسفي - تاريخي مدیران ايراني چگونه شکل مي گیرد ؟ ‎oo‏ ا ا ا ‎SC Ser Ci‏ اس گيري باشد . باید دقت کرد که در طرح مساله نه تنها باید به وجود روابظ ببق متغيرها توجه داشت بلكه بايد ‎ES‏ ا و ‎٩‏ حل شدني واز طریق روشهاي تجربي ( 6۳005 ۱۳۵۱۲6۵1 )قابل ‎alse oi‏ 

صفحه 47:
‎enon Pe am‏ انتخاب 6 در ‎ ‎ ‎ ‏و ارزش ادامه آن * علاقه مندي ۰ كنجكاوي و کشش علمي براي دریافت واقعیات ا و ‎eres La‏ ‏© فراهم بودن اطلاعات و علمي بودن روش تحقيق ‏ا ا ا ‎SS eee reece es‏ © امكان همكاري و همياري در انجام تحقيق بين واحدها و افراد ذيربط © مخارج تحقيق و استفاده احتمالي از آن ‏* مشكلات » موانع » رويدادها و خسارات احتمالي در رابطه با تحقيق © زمان لازم براي تحقیق((]26 0۲00۰ 

صفحه 48:
۶ ) خلاء موجود در پژوهشهاي گذشته وا ©) واقعيتهاي توصيف و تبيين نشده .و در نهايت انتظار م ( و براورده ساخت : » 01- كاهش زمان » ©- كاهش هزينه هاي زايد ور ۰ 8 ارتقاء کیفیت 

صفحه 49:
آیا اهمیت مساله برحسب يك یا چند ملاك ریر بررسی شده است ؟ الف : دستيايي به يك شیوه نو ب : تدوین يك نظریه ج : تعمیم پذیرتر کردن و گسترش دانش يا نظریه پاسخگويي به مسایل جامعه برد ورس متیر .سر کت آیا گزاره هاي تحقیق ( هدفهاي ویژه سوالها یا فرضیه هاي تحقیق ) با توجه به ‎٩4‏ شک 395و 0 آیا گزاره هاي تحقیق » شیوه اجراي پژوهش را آشکار مي کند ؟ آیا متغيير هاي پژوهش مشخص است ؟ آيَا تعريف عملياتي متغيرها امكان يذير است ؟ 

صفحه 50:
oe Cae) a] 5 ‎ss‏ ا ا ا رد مرتكب جهار نوع اشتباه به شرح زير مي شوند : ‏مساله اي را بدون تحلیل جنبه هاي مختلف آن ۰ شتابزده انتخا ۰ کل ا ا ل ل 1 ۹۳۹ = ‎ ‎ ‎ ‏درل ‏به جاي تعریف دقیق و روشن مفاهیم موجود در مسأله . آن را بصورت کلي توصیف مي کنند .آنچه که بیش از هر چیز اهمیت دارد اين است که: ا ا ا 0 بيامدها و علايم يك مشكل را به عنوان خود مشكل اصلي در نظر نكيريم . 

صفحه 51:
2 الف ) تجارب شخصي ‎ee‏ ا ا ۱ ج ) بهره كيري از دانش قلمرو تخصصي 00 ee eynn ey () « ه) فرصتها و تهديدات بيش آمده و )ارزشهاي فردي 0 5) es) بعد از انتخاب يك عنوان از راههاي بالا و یا دیگر راهها » پژوهشگر باید از تكنيكها و فنون لازم در جهت دستيابي به مسايل تحقيق تلاش كند . 

صفحه 52:
‎gene rcs‏ چه بسا علاقه نت ‎oe‏ از پيچيدگي آن و طریق گوناگون اندیشه درباره آن باشد . بعترین | نظامند يك موضوع: ا ا ار ‎TO CET ea‏ ا ا ا 0 خطاست . مراحل اين فرآيند بدين شرح است: ‏مرحله اول : توجه به جوانب سئوال برانكيز موضوع ‏مرحله دوم : تعیین هدف ‎ ‎ ‏مرحله سوم : بيان موضوع به صورت يك رشته سئوال مرحله جهارم : ساختن فرضيه بر مبناي هر يك از ياسخهاي احتمالي 

صفحه 53:
در عنوان تحقيق حائز اهميت بسيار است . * ج ) عنوان تحقیق باید در پرتو امکانات علمي و واقعد و ار رت رل ‎Beet yd Sab‏ ۶ د ) محقق بايستي هنگام انتخاب موضوع يا عنوان تحقیق » از فرضها ( فرضیه ها ) یا سئوالهايي که در پي این موضوع خواهد آمد : آگاه باشد 

صفحه 54:
© دوره زماني مورد توجه ما کدام است ؟ منطقه جغرافيايي مورد نظر ما چیست ؟ ‎SoC AW eee ewer (‏ 000 0 0 تي كك إن ار لكر ع متم ل و 

صفحه 55:
© اولين قدم در تحقیق تبييني ۰ مشخص کردن این آمر است هستیم یا نتایج ؟ و بهره وري از م7 ©098 تا م09©7 ] . * قدم بعدي تهیه فهرستي از علل یا نتایج احتمالي و سپس گردآوري ۶5 مربوط است . روشهاي براي تهيه جنين فهرستي به شرح زیر وجود دار3 7 ۶ تحقیقات پیشین انجام شده ‎NEC‏ ره ‎٩‏ تصورات و حدسیات شخصي ‏* گفتگو با افراد مطلع 

صفحه 56:
و ‎tig ee earn‏ متلا [ « آیا « ( مناد تبات سياسي ) باعت افزایش مبزان است ؟» ] در جنين حالتي نتايج تحقيق محدود به حل يك مد شود ج ) تبيين به معناي بررسي انديشه هاي بيجده را ۶ بعداز روشن شدن ا 0 ‎Ne Se De rey ae‏ ا ساز و كار (مكانيزم) آن جيست ؟ © _جرا شدت ثباته سياسي باعث افزايش ميزان بهره وري مي شود ؟ ‎dre‏ ۱ اگر بتوانیم آیا شناخت بهتري از علل افزايش بهره وري پیدا خواهیم کرد؟ 

صفحه 57:
‎ee‏ مر ۱ ‏و ‏مفید است : ‏۶ این نمودارها به روشن ساختن تفکرپژوهشگر كمك مي کنند ‏© و به عنوان يك كارمقدماتي در جهت طراحي مدل تحقيقي قلمداد خواهد شد . 

صفحه 58:
گيري از مساله كلي باشند و ارتباط م-:۶ ۳ منطقی محکمی با آن داشته باشند .اگر این کار توس" پژوهشگر صورت گیرد » باید در فرضیه سازي یگ ‎er UTNUW GP NIB Yn eeag)‏ 0 به فرضيه هاي جزيي و خاص تر تقسيم شوند 

صفحه 59:
ey 6 ۱ tee Pete faces =)- ا 1 6 ا ل ا 0 آي كه برا اك را ۶ هدف از گنجاندن بخش پیشینه تحفیق عبارت است از : 0 ما ااا ااا لل ‎Oe‏ ‎PP er‏ ا ‎Be Bee Si iLO co ist hve BIC i‏ ‎Arco Ep top> 5 een eS yer‏ ‎(Geena rere Wee eres kane eb Cor‏ ]جناب از بيان مطالب به رز ر زر بر ربا یکدیگر ا ا ا ا ا ل 2ك © ه) اراية نتايج مطالعات قبلي و نقد آنها 

صفحه 60:
= 3 رتم( موضوع 7 ی 5- ۳ ین تي ‎ee een Pre‏ ‎ee nei‏ رل( در تتررر ار ‎WH) a a) ۱‏ باید نشان دهد که: * تحقیق مزیور از -.. ‎ .‏ به مسایل نگاه مي کند با( ‎٩‏ ‏اثبات برساند. ا ا لت ال <ع < << و ادبيات مي شوند كه تحقيق مزبور مي تواند اين كمبود را جبران كند . 

صفحه 61:
8 2017 ‏وس‎ i cra ‏بر ۱ ۱ ۰۰۱ از گزوههاي متفاوت جا‎ ۳۷۳۳ ۳ ۱ ‏بدرة‎ ‏مي توائد موجب كسترشء تئوري بيشين كردد‎ و ل ل ا مي توان از طریق ارایه خلاصه اي از نوشته هاي ‏ <. < 3 ا ‎Mal A 5 ath‏ ا ا اك تحقیق را به اثبات رسانید و یا درباره آن استدلال کرد را نظران مي شود » بیان کننده اين است که تحقبق مورد نظر از اهمیت خاصتي برخوردار است . 

صفحه 62:
اهداف كلي » ‎lala‏ ‏چيزي را دنبال مي کند و با قصد نعبین آن ر۱ ۵ ۰ لت 0 تا رن کت ور 2 چهانجام می شود و چه انجام نمی شود بتایر این ور وتات اهداف ويزه به نحوي بيان شود كه: 6 بر علمي بودن نتایج پژوهش تأکید داشته باشد و ۶ چارچوبي مناسب ‏ براي نجزیه و تحلیل ارایه دهد 

صفحه 63:
ار ا نقش دارند مي پردازد . جرا تهيه جارجوب نظري كام مهمي در فرايند تحقيق أسكت؟ ‎Se eS aes Eee tec cS Tes‏ پژوهشگر باید تاه رز مداد ‎ari)‏ اک رک ‏بعد باید .۰۰ 1 بین متغیرها به درستي بنا شود » به نحوي که بتوان ‎ ..‏ - ا مربوط را و بعدا مورد ۰ ۰ . قرارداد. ‎OS 2‏ تراد سد وميك وال ‎ahh‏ 0 دان مس5 نحل مود ‎ 

صفحه 64:
eG EE ee hp eer ee ‏و‎ ‎. ‏بيان شود‎ © 2- اكر بتوان ۰ ار بات سای -ا ار( بحث هاء نشانه اي دال بر ....- . ...2 بودن اين روابط اوردة سوكة © “6 بايد به روشني با استفاده از يافته هايي تحقيقات قبلي به اين سوال بت تاد رل ار بر إن ررايك وتجرد زاكته باش , ور ‎uly (Alles Jas) gyi Gye lp dll‏ كك ل ا ال كك 

صفحه 65:
5 oe ل »ب ب ) به عنوان شالوده اي براي فرضیه هايي به کار رود طثارا SS Sepa eee tere ty ata eS) * اگر بتوانیم چارچوب نظري مسأله تحقیق را به گونه اي طرح کنیم که از چارچوبهاي نظري پیشین استفاده کرده واز ۰ ۰ . رود بهتر است . وس ,انا رااز دست ندهیم . نخست براي اينکه باید ۰۰ ۳ ‎Te Le OY‏ لل ۳ روا ۱ ۳ 

صفحه 66:
وچ در ار در 1 ل ا ‎ES)‏ 0 | ترضبيه هايه کر را * چگونگي انتخاب چارچوب نظري ۰ Sree ep eb eB een eee eel بلكه:نشان دادن :با 1 يك جارجوب نظري ار ار ر( حتماً با 171+ :-1- انتخاب كرد .تنها در اين صورت است كه :محفق ار تلا رات تس رر ار ار تر ماكر وكا وات ‎oe‏ 

صفحه 67:
1 0 | ‏ا ال‎ ee re eee a See es err ree - ‏نا كا رو لك كر ل‎ ۶ مفهوم را مي توان انتزاع با تجرید رويداهاي مشاهده پذیر دانست ۰ بدین معنا که:بیانگر يكك چیز ۰ ويژگي » يا پدیده بخصوصی است ۶ تشکیل مفهوم راهي کوتاه براي: تعریف و توصیف و اقعیتها است.و را ی اس تا ار 

صفحه 68:
* قابليت اندازه كبري مفاهیم مناوت ۳.1 1 © هنكامي كه يك مفهوم بر اساس فعاليتهاي حسي و به صَوَرل اكه ‎Ono‏ ا ا ال ا رن سر عبارت دیکر چنا نچه مفهومي ۰۰ .۰ . ۲۳ باشد به آن واقعي یا تجربي گویند . (eter yore Se COP eee SUSE CRD Reyne rere era CUE Se eet hi ren wees ‏ل ا‎ ‏مفاهيم را جرد با نناري كويند » مانند:‎ ‎Cn tawe sre‏ م 

صفحه 69:
‎epee eoron races‏ لت ۶ برخي از دانشمندان و محفقان ترجیح مي دهند که 3 .۰ ‎pel‏ لا ۱۱۳ فده هستند ب> ‎RS) lie‏ ‏© ات و رت و قابل مشاهده نيست . مثال: ‎Bee ‏الا ل‎ ot ‏نظر مي گیرند که ...۰ .-. . 0 ومشاهده كنندكان در حضور‎ . ‏پا عدم حضور آن ۰.۰ داشته باشند‎ 

صفحه 70:
ل اد لك كدر ع رل 1 رز ۶ « تعریف » گویند *از مفاهيم نظري به عنوان .2 استفاده مي ت ‎Weee res)‏ ا ل كن . ‏ی هسنند که از طریق آنها براي‎ ٩ ۱ ‏ی مس بر‎ iie bys 

صفحه 71:
ی )3 ‎Apel‏ ‏صورتي که مفهوم مورد نظر قبلاً توط باشد ويا توضیح مورد قبولي در باره آن ‎oer eee‏ زر( گیرد . این عمل معمولا از راه نقد و مراجعه به نظر - دیگران انجام مي شود . 

صفحه 72:
- ae ‏+است مه کرار ار‎ ۳ Crys ee ‏داشته باشند..‎ os x رررته ات کت ر ات بخبان ‎Sj)‏ مفاشيم . © انقو يمت أمها تار 3 * ملاكهاي ارزشيابي مفاهيم Se Bee ‏ال ا ا ال ا‎ ese . 7 ‏ندارد و نمي توان كفت تعريف مفهوم » --. استايا‎ ‏تعزيف يك مفهوم زماني بهتر از توضيح يا تعريف مفهومي ديكر‎ BY SiS) ss ahr sy ‏ارست کار وق ار‎ 

صفحه 73:
‎ayes :‏ ۱ ‎Sg ESSE Bessa ee‏ انداز» کرو نیستند . ۶ 0- سودمندي یا اثربخشي ‎eee ies ere rea‏ اد .راد در م ا ا 1 لسر رو الا ا ارتیاط ها به مشاهده هاي بيشتري منجرمي شود . ار مون درك اتات هاي بین مفاهیم » ا , ۱ مي‌گردد . ‎ 

صفحه 74:
ویااینکه پژوهشگر در توضیح آن باید از ۳ ۳ © سادكي يكي از ملاكهايي است كه هم در توضيح مفاهيم نظري وهم در تعريف مفاهيم تجربي مورد نظر است. ‎pu es eae‏ ا ل ا ال ا ل ا ل اك بر رال زر رال که اثر اد متتافت ره 2 در مان ‎blade‏ 

صفحه 75:
1 ie aS ظطن ‏وجود داشته باشد کافی به‎ cL Inve eID) CAs gel Fil -S ° ‏مقصود این است که مفاهیم تجربي با درنظر گرفتن‎ * . ‏در ار رز باياني داشته باشند‎ 8b ‏رل با‎ ee nol 17 255010 ‏#سَنطورَانَايْنَ ملاك اين است كه مشاهده كندد.‎ . ‏كه به منظور شناخت انجام مي دهد »مفهوم را درك كند‎ ٠ 

صفحه 76:
مفهوم وقتي ساده وروشن است که پژو هشگران پس از عيني آن » در معناي آن توافق داشته باشند 

صفحه 77:
* )مهم رسیلی ستد که از طری نیا 7:1 7 ۴۳۳۳ مي گیرد . دانشمندان تجارب و مشاهده هاي خود را به صورت مفاهته 7 طبقه بندي مي كنند » سازمان مي دهند » نظم مي بخشْند و تعميم مي ده ا ‎es eC mos eee eae‏ ‎etre ete corer)‏ و ل 0 SO SoU este Oe DE IE er Mee ape aloo Gl ‏ا ل‎ ste ere CS 

صفحه 78:
ا اط ا 3 ieee wee oes) ‏و الم‎ SSE ‏آنها ایجاد شده است ربط داد . مثلا مفاهيمي چون طرز فکر‎ ‏ا‎ Beco Sr tee error eS ae eee Pe rene ere Geegeec Shieh ap re Ee eles BRE Se mes EES Sai ECS oie were ees eM Pep ‏ا‎ oR eNe St ‏هوشمندانه یا غیر هوشمندانه بشمار آید . اما هوش به عنوان يك سازه علمي » داراي معنايي‎ 1 ‏ا ا ا‎ 

صفحه 79:
يا “جع 3 ول رز ی ‎en ene CS ES‏ ا ‎Rar‏ در برس( ات ور ۱ و است » كه از يك سو به مهارت هاي اجتماعي » شناختي و عاطفي و از ‎NT DECI One)‏ اا بین فردي اشاره دارد . مشاهده قابلیت اجتماعي تنها با ایجاد شرایط خاص ا ل ل 

صفحه 80:
يك وظیفه دو جانبه يا دو جهته است : * در مطالعات و تحقيقاتي که فرضیه هاي آنها مبتتی در تک ‎45s ere Tee oer ere eBy sy‏ است ( يعني تئوري را قابل سنجش و مشاهده مي کند ) ESD eee De RC ee Se ‏ا‎ جَزئيات » تبديل امور عيني به امور ذهني ( ساختن فرضيه و تثوزي ) و نزديك كردن تجارب به تفكرات و تئوريهاست. 

صفحه 81:
* اکر مفهوم يك پدیده ‎ .‏ اند ۰ ‎SNES‏ ‏گردن و بافتن ۰۰ ۳ 5 ۴ کردن »جنیه ۰ رد . دعني سب ۱ 3 انديشه کنیم و بدان امکان متجلي شدن و جلوه گري بذهیم ‎z‏ * بر عکس ‏ در مفهوم سازي (6006۵0۲۵۵۱2۵00)) . ا ۰ بر رات دس ر اننيشه اي شام مي بردارد و سعي بر این دارد که از امور جریی ۳:8 ۲6۳۱۰۱۳۳۳۰۲۲ ‎islec‏ ور( نت رل سرد در آررد- ‎re as‏ 2100 011 سرس لبر اساي اي از مشهودات 12/0 ©015)) و تجارب و از آنها تئوري ساختن مي باشد . 

صفحه 82:
|, Soe ee eet eee e . ‏اطلاق شود‎ See eee ‏ل ا ا ی‎ ‏شود .بنابراین »بشر خواه در مورد انديشه ها و خواه در مورد مشاهدات‎ ‏خود ءبا استفاده از الفاظ و عناوين به نام كذاري و در نتيجه ؛به طبقه‎ 0 ‏ا‎ ee went ا ‎Oe‏ اجك مور کی مجموعه این الفاظ نهایتأبه تکوین . . ‎ .‏ منجر مي‌تنود 

صفحه 83:
(gladly Say) ath atlas ۰ ۰ ‏تعریف بايد به كونه اي دقیق باشد که بتوان آن مفهوم ر۱‎ 6 ‏زار بر بر(‎ Ie Se ee ‏ين‎ ‎!2. ‏شده وداراي ب 220 ور‎ ۶3 ۰ ۱( ‏از . . قابل بررسي باشند و از سوي دیگر نتوان آنها‎ . ‏نمود‎ | Wee eet ee Dao Ne Con ۱ Rte ere ere Bey a eh here se TIE ESHA se SETS WEB") FES ‏زا‎ Ie Fe RUC ESS OOM I Pm Earp ‏تعریف دارند‎ 

صفحه 84:
واقعیت بیان نمی ‎aes‏ 21 فرست هبقند.و نه خلط , مزب است که: ‎plas lle gc ۰ ۱ ۱ es re‏ احنمالي ‎ee Sete S|‏ ل ليم ديكر ‏وقتي يك مطلب در گفتار و بیان , ۰۰۰۰ ۰ و هرباربراي تقهیم آن توضیحات طولاني لازم شود ۰ كافي است که آن مطلب بصورت .۰ فقط يك بار تعریف و سپس بجاي ۰-۰ و مکرر از آن واژه أستفاده شود 

صفحه 85:
خواهد شد . ا ‎ERD Pe Care Pe‏ ) ‎eS Seep Prey CCrenee‏ ۱ ‎ib es)‏ ل ‎eT eer‏ »اين كونه بررسي و تعيين معاني را » هميل ‏ تحليل معني » و اوب « تعريف تحليلي » مي نامد 

صفحه 86:
‎pnp‏ أغاز تصمح و در و ‎amma‏ ۳ ‎eee‏ ا ‎ly os‏ از ‎ee era aE PES‏ کر ‎we‏ ا ل ‎reste‏ ا ترا ‎YE)‏ ل ا ‎pve meme‏ 0 ‏سنجش كرايش تعاريف تجزيه اي هستند . 

صفحه 87:
کی مان و و 3 ‎it)‏ مالن). * مفهوم سازمان را نمى توان به اين سادكي تَعريفا بدین ترتیب که ا ل مرزي و محدودة بيروني فضاي مفهوم آن امکان بدیر است و نه با شمردن مفعول هاي نامحدودي که محتواي فضاي مفهوم را تشكيل مي دهند (مانند وزارتخانه» واحد توليديء 30۳ زندان» دانشگاه» مدرسه ‎ep)‏ و أ 

صفحه 88:
(Real ‏بتعريفولقعي(4ء2.‎ 49 ع 0 .= = eee ‏سويب‎ Ceca ٠ ED) ‏مبهم است و معلوم نيست كه با سئوالات‎ Ces DE ew ne ‏ا‎ 7 >) ‏گردد؟‎ © با كمي تأمل و تعمق ممكن است راههايي به نظر برسد كه بتوان اين فضاي مفهوم را مشخص نمودء اما اين راهها حَر اک وک 

صفحه 89:
‎a jini‏ کر بت بر را زر کاربرد تجربي رل لطر دص ار لت تسار ‎ee‏ یرس رگری) را بان تجريي بيرك سي زن وپژوهشگر را قادر مي سازد که با استفاده آز ۰ ( كه همواره به صورت واقعيت هاي مشاهده يدير در اختياز ‎ERNE Dee err]‏ 

صفحه 90:
فا یداه یر( ‎‘Operational def‏ ۳ * اين نوع تعريف بيان مي كند كه متغير مورد ‎gos o jai)‏ خواهد شد. براي ‎Folks‏ * مدیر باهوش ممکن است به عنوان شخ ۳9 اقتصادي خوبي براي سازمان به دست مي اورد با 2۳ شخصي که مسائل کارکنان را بخوبي حل مي کند تعر نه3 کرد. با مدیر پرخاشگر را مي توان عنوان فرذي که رفتارهايش جنبه نمايش 0 ال شر ات ‎Sere es‏ ا ا ا دارد»:توصيف كرد . 

صفحه 91:
۴ب تعریف عملياتي تم ی 086۳2۵ — و له را رده ‎oe‏ ) زرح م 2 * تعریف عملياتي ((ناکامي)) مي تواند ‎gle) ye‏ كه فرد را از رسيدن به هدفي كه به أن نرزديك شذه سنت ‎(EDIE‏ ل ا 6 نشان دهيم ولي آنرا دور از دسترس او قرار دهيمء يك تعريف عملياتي تجربي است[ 

صفحه 92:
باز متغير(ع3:131/ا) جيست؟ ‎pee oop Ae Pe‏ نمی بعني وارینس داشتهباشد)بنابراین هر چبز کم قابل توجهي از مقادیر مثلا نمره هاي يك آزمون هوش یا مقیاس طرز نگرش را 1 متغير يك مفهوم است كه بيش از دو يا جند ارزش يا و رم ويژگيهايي اطلاق مي شود که مي توان آنها را مشاهده یا ادازه کرد و دو تا 0 داد عدد یا ارزش تسبت داده شده به متغير»نشان د از يك فرد به فرد دیگر یا از یک حالکا ۰ب 1 نمي کند و براي مثال مشخص نمي سازد که چه ويژگيهايي از آن مورد نظر است... گاهی 1و4 و ‎a‏ ‏پژوهش اندازه گيري مي شوند ممکن است در پژوهش دیگر.ثابت نگه داشته شوند.(دلاوز» 076 06 ۶ «: متغیر عبارتست از ماهيتي که ارزش هاي مختلف را قبول کند به سخن دیگره چيزي است که تخیر 2 ‎eT aC)‏ ار ۱۱ متفیر» ری است که مي نواند مقادیر گوناگون را به خود بگیرد» یل مقدیر ۲ 9 ۱ ۳۳۳۹۳ يك شخص متفاوت باشند. (1992,75 ,56/!23130) ‎eee ED AST =rIr aaa‏ و 

صفحه 93:
9 Gependent Var) c= 3۳۱ ( ‏متغییر مستقل يك ويژگي از محیط فيزيکي یا اجتماعي است که بعد‎ ‏كاك‎ ٩ ‏دخالت یا دستكاري شدن توسط محقق » مقاديري را مي بذیر‎ Par em REET ۱0۱ ‏در زمره‎ oN (rg pea ee ere re ee Nee eee Geet ‏سر‎ ieee a DS ace PN ole OE aed ۳ ۰ ۰ ‏وایسته را تغییر مي دهد . به عبارتي دیگر»‎ ‏رم نر راتم تقش تسیل گري را‎ 2 re res ey eral ‏هر‎ ‏سطح تحصيلات كاركنان در سازمانهايي با مديريت زنان كمتر از سازمانهايي با مديريت مردان »ميزان‎ << ‏ل رای ار س‎ ) ‏(جنسيت مديران‎ 

صفحه 94:
۰ “ل ری ‎won‏ ح) متغیر کنترل (۷۵۲ 0۵0۳۲۵۱.) * در يك تحقيق اثر تمام متغير ها را بر يكديكر نمي توان به طور همزمان موز بنابراين محقق اثر برخي از متغيرها را كنترل نموده و يا آنها را » متغیرکنترل نامیده مي شود ( بازرگان و دیگران ۰ 9726 ) مثال ارتقاء سازماني با بلوغ سازماني در زنان رابطه مستقیم دارد ؛ در حالي گه بین بین مردان هیچگونه رابطه اي وجود ندارد ‎OEE‏ ا ل ‏ا ا ار ار ‏ور زر ‎Coping‏ ۱ ‎ 

صفحه 95:
ا | دس ‎Analytica)‏ ( مدل مطيلي ‎cl gi ga‏ عار ا و تف كه ل ل ار كند همه ابزارهاي نظري را در اختيار ندارد و احتمالآمجبور أست ال ‎SF Eee te re tere‏ محقق متون علمي مرتبط با مفاهيمي را بخواند که در ثر کثرت استعمال, در ار زر مر بان دور افتاده است و غالبأبراي تعريف دقيق آنها لا خر ار ‎St pA GSB‏ 527 0 » براي ييشرفت در كار تحقيق حائز كمال اهميت است: 

صفحه 96:
ور ‎EO ve oS)‏ ار را واقعیت سه بعدي و از نوع حجمي ارجاع مي دهد . ۶ گام بعدي در ساختن يك مفهوم » ‎ -.‏ << ۳" که ‎alpelases‏ رات لا سیر را ود گیری کرت 

صفحه 97:
9۲ )فرضیه تج هر » قتل فرصیه هاي زیبا » به دسک )) تي .اج افاكسلي : ‎td‏ ال ل ا ا ل لت كه ور را ‎Un et ERTS‏ ات ا ات ل ل ور ار ار صورتي كه كليه اطلاعات يزوهشي رادر مساله مطرح كنيم مساله به تر بزرگ مي شود که تدبیر و هدایت آن امکان پذیر نیست "۳" " 3 رح رل كير الك 1 زر كرد يا فرضيه نابي تبديل. . رابطه فرضيه با تحقيق مثل رابطه راه با مسافرت است . هر جه زاه و جاده هموارتر و مطمئن تر باشد مسافرت راحت تر بي خطر تر مي شود » ‎res‏ ا ‎ee‏ ‎ 

صفحه 98:
نر براي ‎ee‏ ‏اره اي که در دست ازمون باشد اطلاق ه ها مي يردازد ( دلاور » *09760 ) ل ل ل اد ‎eno Ed‏ ا ا ل ال ا ا ‎Fe‏ ‏آزمون ارايه مي شود ((1992 , 56123137 , )) اا الت 7 ‎eee‏ ا ا ا ااا ا ل ا ا ل ‎SEE‏ ‏اعم يا اخص متغيري را به متغير ديكر مرتبط مي سازد » فرضيه را مي توان ذراحكه ‎eer ory‏ ا ا ا ‎(CUSSED Kae‏ * فرضیه ها عبارتند از حد سياتي خاص که به طور منطقي از نظریه ها بر مي یذ و ا ا ل ا كه (Leary,1995) 

صفحه 99:
با eee rene ad 3 ‏اد را ره‎ re EES 0 ‏ل ل ار‎ ee Te ١ ‏وجود دارد . در اعمال مديريت » تنبيه كردن‎ ۱ : هت شيوه مديريت مديران به نوع تحصيلات انها وابستگي دارد .بقاي سازمان با نوع برنامه ريزي رابطه دارد . و ‎a ee eee‏ ا 00 ‎Gl aa) al ep‏ حر.. ‎Analytical Hyp). sisi ol§ 5 us b Causal Hyp‏ . Te TOO Rare DIO DRS Te ۰ . ‏هاي غیر متمرکز باعث اقزایش بهره وري سازمان مي شود‎ ad 

صفحه 100:
ا اي ا ل ‎aes‏ | جهت همبستکي بین دو يا جند متغيراست.متآل © بين درجه تمركز و ميزان فشارهاي رواني كاركنان رابطه وو دارد » فرضيه هاي علي :يزوهشكر در كار كشف و تعيين رابطه علت - معمولي دو يا جند متغير است .مثال © فشارهاي رواني موجب كاهش رضايت شغلي كاركنان مي شود 

صفحه 101:
شود كه يزوهشكران نتوانسته اند با توجه به بررسيهاي حَود فرضیه هايي دست یابند . « در صورتي که محثق باتوجه به ييشينه تحقق نتواند جهت خاصي را براي يافته هاي خود بيش بيني نمايد و رابطه بين متغيرها را حدس بزند مي تواند به بيان سؤالهاي يزوهش بيردازد . ( بازرگان و ديكران » ©0970 ) 

صفحه 102:
x 4 ا ‎ae‏ 7 * فرضیه باید با دید صرفه جويي و اقتصادي ندوین شود . اور ۰ ۱۶ جهت حل يك مسأله معين بيش رود » فرضیه اي که از لحاظ اف 2 1 ‎EOS FOSS TE EO Ee Pe eee ee‏ باشد . فرضيه هاي ساده بر فرضيه هاي بيجيده برتري دارد فرضيه بايد سادكي منطقي داشته باشد فرضيه بهتر بستكي كمتري به فرصي هاي پشتيباني کننده دارد و مفرضه هاي أن نيز كمتر است . © فرّضيه را بايد به شكل كمي بيان كرد ( و يا به راحتي كميت يذير باشد ) » فرضية بايد نتايج زيادى را در بر داشته باشد وجشم انداز وقلمرو آن كلى باشد. 

صفحه 103:
به داي ‎PEO‏ مانند : ۰ الف : اهداف تحقیق © ب: نحوه كردآوري داده ها ا ‎AG iter Speke ye Eee BSN‏ کاربردها » مزایا ل سر ارك . يزو هشكر بايد توح داشكة باشد كه اعتبار دستاوردهاي تحقيق به شدت تحت تأثير اعتبار روسي اسك کی ار رل کر کر 0 

صفحه 104:
لد رت يا عدم باور نسبت به دستاوردهاي تحقيق فعلي را أبجَاذ كنذا كت ا ا ا ‎EI aCe‏ در آن صورت گرفته است » اين شرايط فراهم مي ايد تا اول بتواند ‎eee ee aS SE Tee nee ES)‏ 0 0ك توجه قرار دهد و از اين طريق آكاهي بيشتري نسبت به تحفيق بيدا كنذا ' ‎ ‎ 

صفحه 105:
‎١ 1‏ زرد ر بكارگيري دستاوردهاي تحفیق مي نو اند تصمیم ول بت 2 ‏جارجوب زماني انجام آن را نيز معين ی زر زمينه مطرح مي شود اين است كه: ‎Tae ie‏ ا رك ‎=D Dr)‏ ا ل ا ‎eC Erp eis Sh‏ كن ‎ ‎ ‎ ‎NOs WHET TIL‏ ل را ل ا كل ل ل ‎kr cx‏ و ‏كك 3 

صفحه 106:
۳ نمونه گيري و تعبین حجم نمونه وس ل و J 222 nO ee rae Beer Pee RIE A ‏كرداوري آنها و ساختار جامعه آماري ... نمونه اي رآ كه مَعَرفا‎ ‏تربيد‎ ۱ ean 00 ۰ ‏داشته باشد‎ * ال ) نمونه بايستي با توجه به اهداف تحقیق انتخاب شود . * ب)رعایت انصاف و عدم اعمال ذهنیتها شرط اساسي است . ۰ Ry OURS i Ga 

صفحه 107:
35 ‏ا‎ ‎AG ee ‏دار‎ eee Lee ete ‏ا‎ ‎SS eee ee ee ere Tee es CE) Se eer or et aS be Soa ‏اس‎ Or we We ‏اك ل ا ا‎ Sy انتخاب ابزارها باید بگونه اي باشد که پژو هشگر بتواند از نحوه انتخاب ابز ار خود دفاع کند و از اين طریق دستاوردهاي پژوهش خود را معتبر سازد 

صفحه 108:
تیجه گيريهاي مار زا ۲ ۲ ۲ ۲ ۳ ‎Tee ey rer‏ ار و ۶ يك بعد کمي وجود دارد که آن محاسبات اماری حا است و يك © بعد كيفي » كه آن تحليلها » استدلالها و استنتاجهايي است که بر نتایج محاسبات أماري صورت مي يديرد تا بتوان در نهايت آن را به جامعه آماري تعميم داد . 

صفحه 109:
ا 2 تحفيق» ‎bes 5‏ موز ‏مو رو دهد کد* ‎ ‏رک ان ) رد ‎ ‎٩‏ در مورد فرایند تحقیق او قضاوت عادلانه ام باشد . از طرفي ديكر سعي مي كند : = ‎eS eeneay‏ ا ل ‎eet‏ ‏انجام دهد و به عبارتي با واقع نگري از افتادن در 5( کی دوب )) بر هبزه 

صفحه 110:
a 3 Ma fb IN CG : نبود سوابق تحقيقاتي ييرامون موضوع : كرفتاريهاي شخصي فرد يزوهشكر ا ا م 1 ‎ECE CO SIE‏ ۳ : کمبود زمان در اختیار ( بویژه در دانشگاههاي خصوصي ) . ‎Ie eB rene genes‏ ا لل : غيره 

صفحه 111:
SU ens :» ‏و متغير هايي را که فکر مي کند‎ ee re eee ae ‏رح‎ ee ED Eee ES BeBe ‏ا‎ nears ۱ SB VOT Neo اعلام کند که از این اصطلاحات و واژه ها چه معنايي را در تحقیق مد نظر داشته است . 

صفحه 112:
gg ee ‎COED PI CRS emer ee)‏ لت ار ۱ كدر ‏معناي آنها ابهام و يراكندكي ديدكاه مطرح باشد. 5 © ب:اشاره به منابع مستند براي مفاهيم ‏لل وتات سرد را از ‎a‏ ا ‎ee rn‏ ار ‎rete eer er)‏ ا ‎OD ere‏ 0 ‎Bost) Geese) se, AL.‏ _ 

صفحه 113:


بسم اهلل الرحمن الرحيم روش تحقیق وارائه گزارش )(پایان نامه نویسی Research Methodology and Report Presentation (Thesis and /Dissertation Writing) تعريف تحقيق تحقيق فرايندي است: برنامه ريزي شده، هوشيارانه، نظام مند () systematic و قابل اعتماد براي يافتن حقايق يا فهم عميق مسايل. 3 ده نكته در مورد تحقيق • تحقيق خيلي وقت گير است. • تحقيق يك پديدة ذهني است • تحقيق خسته كننده و كسالت آور است اما ممكن است جالب و سرگرم كننده هم باشد. •تحقيق ممكن است در طول زندگي محقق تداوم داشته باشد. •فرايند تحقيق ممكن است بسيار جالبتر از نتايج آن باشد. 4 ده نكته در مورد تحقيق •تحقيق نوعي فضولي كردن است. •تحقيق را مي توان به راههای گوناگوني انجام داد. •تحقيق ممكن است وارد روياهای شما شود. •تحقيق ممكن است شمارا به راههای دور از انتظار هدايت كند. •درتحقيق از همان مهارت روزمرة محقق استفاده می شود. 5 انواع تحقيق(از ديدگاههاي مختلف) •تحقيق نظري (،)pure كاربردي( ) appliedو راهبردي( .)strategic •توصيفي( ،)descriptiveتبييني ( )explanatoryوارزيابي(.)evaluation •تحقيق آزاد () market research وتحقيق آكادميك(academic .) research 6 انواع تحقيق(از ديدگاههاي مختلف) •تحقيق اكتشافي() exploratory آزمايشي(experimental or testing ) out حل مشكل(.) problem solving •تحقيق پنهاني يا ناآشكار(،) covert رقابتي( ) adversarialومبتني بر همكاري (.) collaborative •تحقيق بنيادي( ،) basicكاربردي، ابزاري ،مشاركتي و عملياتي 7 تقسيم بندی انواع تحقيق •برحسب هدف: •بنيادی که هدف آن: • آزمون نظريه ها, • تبيين روابط و پديده ها • ونظريه پردازی, • وباالخره توليد دانش و بررسی نظريه تحول تاريخ است. 8 تقسيم بندی انواع تحقيق •کاربردی که هدف آن: • کاربرد عملی دانش درزندگی است. •توسعه ای ,که هدف آن: • تشخيص مناسب بودن يک دانش, روش ,ارزش و ...برای هدفی خاص • ويا تهيه و تدوين برنامه ها ,طرحها و پروژه های توسعه ای است. 9 تقسيم بندی انواع تحقيق • بر حسب نحوه گرد آوری اطالعات يا طرح تحقيق • توصيفی (توصيف شرايط ,اشياء ,امور وپديده ها به منظور شناخت بيشتر آنها). • پس رويدادي ( عّلي-مقايسه اي) كه هدف آن شناسايي معلول به منظوركشف علل احتمالي آن ويا مطالعة متغير وابسته به منظور يافتن متغير مستقل 10 تقسيم بندی انواع تحقيق • همبستگی :تحليل رابطه ميان متغيرها بر اساس هدف تحقيق: • مطالعه همبستگی دو متغيری • تحليل رگرسيون با هدف پيش بينی تغييرات يک يا چند متغير وابسته با توجه به تغييرات متغيرهای مستقل • تحليل ماتريس همبستگی با هدف بررسی مجموعه ای از همبستگيهای دو متغيری در جدولی بنام ماتريس. 11 تقسيم بندی انواع تحقيق •تحقيق در عمليات يا اقدام پژوهي به منظور: • مشخص كردن موقعيت معين و رفع مشكل، • آشنائي با روشهاي نو و اشاعة نو آوري. •مطالعةموردي به منظور: • انتخاب و مطا لعة يك مورد يا واد يا نظام •با حد و مرز مشخص •به صورت كل گرايانه ()holistic 12 تقسيم بندی انواع تحقيق •تحقيق تجربي يا آزمايشي با استفاده از شبوه هاي زير: • انتساب تصادفي(اختصاص هرآزمودني با شانس مساوي به گروه آزمايشي يا گواه) • همتا كردن تصادفي( همانندي آزمودنيهاي انتخاب شده از نظر متغير ناخواسته) • انتخاب همگن ( بكسان كردن ميانگين متغيري كه بايد كنترل شود در گروه هاي مورد نظر) 13 تقسيم بندی انواع تحقيق • تحقيق تاريخي (مطالعة فصل دوم از بخش سوم جلد دوم روشهاي تحقيق تأليف دكتر ساروخاني را توصيه مي كنيم) • قوم نگاري براي تحقيقات مردم شناسي از طريق ثبت وقايع و پديده ها در شرايط طبيعي وقوع • روشهاي تحليل محتوي (مطالعة فصل چهارم از بخش سوم جلد دوم روشهاي تحقيق تأليف دكتر ساروخاني را توصيه مي كنيم) 14 تقسیم بندی انواع تحقیق •پيمايشي براي مطالعة: • ماهيت يا ويژگيهاي اشياء، • امور و پديده ها، • شرايط و روابط موجود ميان آنها • ويا چگونگي وضعيت موجود •و همچنين سنجش آراء و افكار. 15 تقسیم بندی انواع تحقیق تحقيق پيمايشي به سه دسته تقسيم مي شود: مقطعي :به منظور گردآوري داده ها در بارة يك يا چند صفت در يك مقطع زماني ( مثًًال در يك روز ،يك هقته، ماه يا سال) طولي :به منظور گردآوري داده ها در طول زمانهاي مختلف. روش دلفي :به منظور گردآوري داده ها در بارة اتفاق نظر يك جمع صاحب نظر در مورد يك موضوع خاص از طريق رتبه بندي درجة اهميت آن 16 • ”رساله““,تز“ یا ”پایان نامه چیست؟ • ....” Arthur Coleگزارشی است کامل ,که محققی آن را به عهده گرفته و به پایان رسانیده است ,مشروط بر اینکه همه مراحل موضوع بحث را ,از زمانیکه به شکل سوژه یا اندیشه ای بوده تا وقتی که به شکل نتایج مدون و مرتب که با ادله و براهین و مدارک مستدل شده است را در بر گیرد. • پایان نامه شبیه سایر درس ها جنبه تمرینی ندارد!!! • فرق پایان نامه ورساله؟ • جایگاه و اهمیت پایان نامه در فرایند تحصیلی • نمود قدرت استنباطی دانشجو در فرایند تحصیالت تکمیلی ()Data Gathering to Data finding • Theory as a hypothesisجهانی بیاندیشید و محلی عمل کنید • ویژگی های پایان نامه کارشناسی ارشد • - 1اولین تجربه در تحقیقات دانشگاهی به شمار می آید .دانشجو می تواند با یک نوع تالش پژوهشی آشنا شود و این مقدمه ای برای کار تحقیقی دوره دکترا و تحقیقات در دنیای واقعیت باشد. • - 2می تواند دانشجو را دست کم در یک جنبه از موضوع حرفه ای یا اکادمیک ماهر سازد • - 3می تواند به عنوان یک فعالیت آموزشی مهم در یادگیری تحقیق پیشرفته مطرح باشد • اهداف پایان نامه ورساله • صرفا یک کار پژوهشی و تحقیقاتی () Scholarly Work • رقابت پژوهشی ()Research competence • مشارکت در دانش ()Contribution to Knowledgeاهداف چیست؟ • پایان نامه ورساله :راه نشان دهد,ذهن دانشجو را در مسیر مسائل جامعه به حرکت درآورد و او را برای آیندهای بهتر آماده سازد • مسائل کاربردی و نظری تواما(جاذبه بیشتر ”ثمره فعالیت های خود را بزودی مشاهده نماید) • طرح پیشنهادی تحقیق ؟Research Proposal • سواالتی که باید دانشجو پاسخ گوید: • آیا این موضوع ارزش تحقیق دارد؟ • آیا می شود در این موضوع رساله ای نوشت؟ • آیا من توان انجام آن را دارم؟ • آیا میل وعالقه ای به این کار در من است؟ • نحوه انتخاب موضوع پایان نامه یا رساله • بطورکلی پایان نامه نویسی با سواالت اساسی زیر روبروست: • - 1اصوال در یک مدرسه عالی,گروه آموزشی و یادانشگاه برای چbbه مقصbbد یا مقاصدی پایان نامه و یا رساله نوشته می شود؟ • -2اگر موضوعات مختلفی در رابطه با دوره کارشناسی ارشbbد و یا دکbbتری می تواند مطرح باشد به چه دلیل موضوع انتخابی اولویت دارد؟ آنچه به هنگام انتخاب موضوع باید مورد توجه باشد • مورد عالقه دانشجو باشد(بدترین شکل انتخاب برای پایان نامه یا رساله) • دانشLLجو توانLLایی خLLود را در نظLLر داشLLته باشLLد(عLLدم تبLLیین موضLLوع و یLLا گستردگی کار وعدم پیش بینی های الزم در تهیه اسناد و مدارک) • نیاز جامعه را در نظر داشته باشد(گرهی از مشکالت جامعه را بگشاید) • دانشجو بتواند استاد راهنمایی را در این رابطه پیدا کند و با او برای کLLار بLLه تفLاهم برسLLد( توجیLLه موضLوع تحقیLLق ,ابتLLداانتخاب اسLتاد؟ دانشLگاه و شLهر؟ صالحیت راهنما) • حتی المقدور بLLه زمینLLه کLLاری او وابسLLته باشLLد(.فهرسLLت زمینLLه هLLای مLLورد عالقه ,گسترش به , PhDکار قبلی) آفت زدگی فرایند پایان نامه نویسی در ایران • • • • • • • -1تقبل بیش از حد مسئولیت راهنمایی یا مشاوره توسط اساتید(.باال بودن تعداد دانشجویان,وضع نامناسب معیشتی اساتید,نشانه برتری ومقبولیت استاد,حرص,وضعیت خاص تخصصی,کمبود استاد آشنا,اخالقیات ویژه استادو)... -2عدم اختصاص زمان الزم(ساعات زیاد تدریس,جدی نگرفتن,عدم آشنایی,مکان مناسب) -3نا آشنایی اکثر اعضای شوراها و کمیته های تحصیالت تکمیلی (ویا مراکز تصویب کننده طرحهای تحقیق در دانشکده ها) با مبانی روش تحقیقTwo ways. الف:وارد کردن ایرادهای غیرعلمی وروش شناختی تصویب بیجا -4فقدان مکانیزمی که نحوه هماهنگی تدریجی در طی مراحل تحقیق بین استادان راهنما و مشاور را فراهم آورد(.سرگردانی دانشجو)... -5نبود یک ذهنیت مشخص در بین دانشجویان در میزان و چگونگی انتظار آنان از نقش استاد راهنما و مشاورین در فرایند تحقیق وبالعکس • - 6کلیشه ای شدن قالب های ذهنی بعضی استادان در امر تحقیق. • - 7بحران حجم گرایی:بیربط بودن بخش هایی از ادبیات تحقیق پایان نامه با موضوع و مساله اصلی تحقیق,استفاده از حروف درشت و...... • - 8غیر استاندارد بودن معیارهای ارزیابی یک رساله تحقیقی • - 9تکراری بودن موضوع اکثر رساله ها و محدود شدن آنها به بررسی نقشها و رابطه ها و DBT((...... • - 10عدم همکاری سازمانها با دانشجویان ودانشگاه • - 11دایر شدن مراکز و موسساتی که ”پایان نامه نویسی“ می کنند و رنج پایان نامه نویسی را هموار ساخته اند • - 12شیوع بی رویه نظرسنجی و کاربردهای بی مورد پرسشنامه برای جمع آوری داده هادر تحقیقات دو رویکرد در پایان نامه نویسی • الف-رویکرد فرایندی • ب -رویکرد تدوینی • الف-درواقع انجام وبکارگیری روش علمی است که طی آن بعLLد از مشLLخص شLLدن مسLLئله اصLLلی تحقیLLق,پژوهشLLگر فرضLLیه هLLایی می سازد و سپس آنها را آزمون کرده ودر نهایت نتیجه گیری می کند. • ب -در این رویکرد ,پژوهشگر با استفاده از یک چارچوب تعریف شده (فصلها ومحتوای انها ),آنچه را کLLه طی رویکLLرد فراینLLدی در انجام مراحل و گامهای تحقیق بدست آورده است مدون می سازد. آرم دانشگاه نام دانشکده جهت دریافت کارشناسی ارشد/دکتری در رشته....................گرایش.................. موضوع/عنوان ............................... ............................... استاد راهنما (به راهنمایی) سرکارخانوم دکتر/جناب آقای دکتر استادان مشاور ............... ............... استادان ناظر ................ ............... دانشجو (تهیه کننده) ....................... ترم تحصیلی (نام فصل) تشریح برخی از اجزاء صفحه عنوان ()Title Page • عنوان (موضوع):درواقع دریچه ای است که از طریق آن خواننLLده باافقهLLا و محتوای یLLک تحقیLLق آشLLنایی کلی پیLLدا می کنLLد و بLLا تامLLل در آن ,می توانLLد قلمروجستجو وتحقیق پژوهشگر را برآورد کند. • قضاوت,انتظارات وتشویق و ترقیب:برای رسیدن به این اهداف: • • • • • • • • -1استفاده از واژه ها و تعابیر دقیق -2ایجاد وزن و آهنگ خاص در کل عبارات موضوع -3کوتاه و مختصر بودن -4رعایت سالست و بالغت -5غیر سوالی بیان کردن عبارات -6بصورت جمله ناقص بیان شدن -7به کارگیری دقیق واژه هایی چون ”بررسی““,مطالعه““,تبbbیین““,طراحی“......,با توجbbه بbbه روش تحقیbbق انتخاب شده -8مشخص کردن جامعه آماری • بطورکلی می توان گفت ”عنوان باید فشرده ومختصرباشدوهدفهای تحقیق را به روشنی نشان دهد“ استاد راهنما و مشاورین • نحLLوه انتخLLاب :افLLراط وتفریLLط,وظLLایف متقابLLل اسLLتاد و دانشLLجویان,مLLدیریت پروژه,هماهنگی کلی ,بعد از پایان یافتن چه فعالیتی؟ • متاسفانه گاها این رابطه متقابل به علت آشفتگی درانتظارات مخLLدوش اسLLت. مواردی مثل: • • • • • اظهارات نامعقول استاد در رابطه با محتوای پایان نامه در حین کار ارایه پایان نامه کامل توسط دانشجو به استاد بدون کوچکترین هماهنگی در طول فرایند پایان نامه نویسی. عدم هماهنگی دانشجو دراخذ تایید از استاد در رابطه با طراحی ابLزار ”جمLع آوری اطالعLات“ و اقدام به کارگیری ابزار در نمونه آماری و ارایه نتایج آن به استاد. تناقض های بین استاد راهنما-مشاوران وسرگردانی دانشجو در کشاکش اظهارات ناهماهنگ آنها مشخص نبودن (ساز وکار) مکانیزم تقسیم کار بین استاد راهنما ومشاورین ودر نتیجLLه سLLرگردان ماندن دانشجودربرابراظهارات راهنما یا مشاور ؟ تذکر:صفحه عنوان,باید هم روی جلد وهم دراولین صفحه بعد از روی جلد پایان نامه قرار گیرد • معموال دانشجویان برای تیمن و تبرک,بعد از صفحه روی جلLLد,یLLک صLLفحه را به نام خداوند متعال مزین می سازند. • تشکر ,سپاسگزاری ,قدردانی • اهداء,تقدیم ,پیشکش • فهرست مطالب:خواننده به سهولت بتواند قسLLمتی کLLه توجLLه اورا جلب نمLLوده است پیدا کند ,.فهرست تا چه حد باید جزئیات را در بر بگیرد؟ یک فهرسLLت محتوایی خوب: • خالصهای از محتوای گزارش را به نحومطلوب ارایه می دهد • رابطه میان تقسیمات اصلی وفرعی,بLLا نوشLLتن عنLLوان هLLا,وشLLماره فصLLلهای اصلی با حLLروف و اعLLداد بLLزرگ وعنLLوان هLLای فLLرعی بLLا حLLروف و اعLLداد ریزتر نشان داده می شود • فهرست اجمالی وتفضیلی فهرست اشکال • ضمن تهیه یک فهرست با ذکر شماره صفحات ,باید چند موضوع راروشن کنند: • الف :تعیین منطق بکار گرفته شده برای شماره گذاری • -1شماره گذاری مسلسل از1الی آخر • - 2شماره گذاری براساس فصل ها,بخش ها ومعرفی این منطق برای خواننده • ب-مشخص سازی اینکه اصوالدر پایان نامه مورد نظربه چه چیزهایی شکل,تصویر,نمودارونگاره....اطالق می شود. • ج -آوردن شرح کوتاهی برای هرشکل بعد از شماره تعیین شده. • فهرست جداول • پیشLLگفتار,دیباچLLه,مقدمLLه,درآمLLد:محقLLق در این قسLLمت بLLا اختصLLاص چنLLد صLLLفحه تالش می کنLLLد دریچLLLه ای کالن وگسLLLترده را بLLLر روی فضLLLای موضوع بگشاید. • نقش اساسی مقدمه چیست؟ • این است کLLه بLLه گونLLه ای کلی اهمیت وضLLرورت قلمLLرویی کLLه موضLLوع ومسئله در آن شکل می گیرند را نشLLان می دهLLد و در آن قالبLLا بLLا جمالتی خطابه ای ,سخن از شرایط و اوضاعی می رود که پژوهشLLگر بLLر اسLLاس درک آن ,به موضوع رساله روی آورده است .نکته اساسی این اسLLت کLLه مقدمه نباید بیش از حد طوالنی باشد و مطالبی در آن گنجانده شود. • چکیده بجای مقدمه • تشکر • شماره گذاری • اهميت فصل اول در ساختار كلي پايان نامه • فصل اول پايان نامه به عنوان اصلي ترين فصل ،در واقع شبيه ماكت ، مدل يا مينياتوري براي اين خانه است . • به عبارت ديگر فصل اول شكل تكامل يافته ( طرح اوليه تحقيق ) ( ) Proposalاست و مانند ( نقشه ساخت ) يك ساختمان مي باشد كه توسط آرشيتكت ( = دانشجوي پژوهشگر ) اركان و كليات آن طراحي شده و براي شروع كار نيازمند به ( مجوز ساخت از سوي مراجع ذيربط ) است .لذا مي توان انتظار داشت: • هرگاه يك مهندس خبره ( استاد ) ،نقشه اي ‌( طرح تحقيق ) را مورد بررسي علمي قرار مي دهد ،بايد بتواند ساختماني ( پايان نامه اي ) را كه بر اساس اين نقشه ( طرح تحقيق ) ساخته خواهد شد تجسم كند .در نتيجه انتظار معقول اين است كه • تأييد ،رد يا هرگونه پيشنهاد اصالحي پيرامون طرح هاي تحقيق كه از طرف دانشجويان به شوراهاي تحصيالت تكميلي جهت تصويب ارايه مي شود بر پايه چنين رويكرد متخصصانه اي باشد . • رويكرد تدويني :قبل از هر چيز پژوهشگر بايد فصل اول را بر اساس مندرجات « طرح اوليه تحقيق » مصوب ،تنظيم مجدد نمايد و در موارد الزم آنها را با توجه به اطالعاتي كه در فرآيند تحقيق به دست آورده است بطور گسترده تر شرح نمايد . • پژوهشگر بايد به اين نكته توجه داشته باشد كه نبايد موارد مشترك بين « طرح اوليه تحقيق » توسط مسئولين و « فصل اول » با هم اختالف داشته باشند مثًال: • نبايد جامعه آماري ،روش تحقيق ،فرضيه ها ...در فصل اول تغيير كرده باشند و چيزي جداي از آنچه باشد كه شوراي تحصيالت تكميلي تصويب كرده است . • معموًال در فصل اول هر پايان نامه ،تالش مي شود اركان كلي و اساسي به طور مختصر آورده شود .اين اركان در واقع ،ايجاد كننده چشم اندازي هستند كه به خواننده نشان مي دهند كه محتواي اين رساله چه مي باشد . • دانشجو در طول فرآيند پايان نامه نويسي دو بار بندهاي 16گانه را ارايه مي دهد : • اول :براي تصويب:هنگامي كه براي تصويب طرح تحقيق خود نياز دارد اطالعات الزم را به استادان و مسئوالن مربوطه ارايه كند . • دوم :براي تدوين • پس از تصويب طرح تحقيق و انجام عمليات الزم ( پايان رويكرد فرآيندي ) براي تدوين نهايي ،پژوهشگر فصلي را با عنوان « فصل اول طرح تحقيق /كليات » تهيه مي كند كه در واقع شكل تكامل يافته همان طرح تحقيق اوليه اي است كه براي تصويب ارايه كرده است . • اجزاي تشكيل دهنده فصل اول در پايان نامه : • -1مقدمه -2بيان مسأله ( تعريف موضوع تحقيق ) -3تاريخچه و سابقه موضوع (مساله) تحقيق (پيشينه تحقيق) -4اهميت و ضرورت موضوع تحقيق -5اهداف تحقيق -6چارچوب نظري تحقيق -7مدل تحليلي تحقيق -8فرضيه هاي تحقيق -9روش تحقيق -10قلمرو مكاني تحقيق(جامعه آماري) -11قلمرو زماني تحقيق -12روش نمونه گيري وتعيين حجم نمونه -13ابزارهاي گردآوري داده ها (اطالعات ) -14روش تجزيه و تحليل داده ها -15محدوديتهاي تحقيق -16شرح واژه ها و اصطالحات بكار رفته در تحقيق • -1مقدمه • معموًال‌در مقدمه ،پژوهشگر سعي مي كند با آوردن مطالبي براي خواننده ذهنيت مورد نظر خود را در رابطه با موضوع ايجاد نمايد .در واقع از اين طريق مي خواهد خواننده را با مباني و كليات موضوع تحقيق مورد نظر خود آشنا كند و او را براي فهم بهتر موارد ديگري كه آماده سازد . • مقدمه نبايد بيش از حد طوالني باشد و در برگيرنده مطالب حاشيه اي و غير مرتبط باشد و يا مطالبي را كه در بخشهاي ديگر اين فصل خواهد آمد مطرح كند . • با توجه به اينكه هدف از تهيه فصل اول ،آشنا ساختن خواننده با كليات تحقيق مي باشد لذا معموًال براي قسمت مقدمه حداكثر 2/1تا 3صفحه را در نظر مي گيرند . • -2بيان مسأله ( پرشس آغازي تحقيق /مسأله اصلي تحقيق ) • صورت يك مسأله غالبًا اساسي تر از حل آن است .حل مسأله ممكن است فقط مستلزم مهارتهاي تجربي و و يا رياضي باشد ،حال آنكه طرح سئوالت نو و بررسي مسائل قديمي از ديدگاهي تازه ،نيازمند ذهني خالق است و اين نكته بيانگر آزمودگي فرد در علم است « .آ .انيشستين ،ال .انفيلد » • هر پژوهش در واقع با قصد پاسخگويي و راحل يابي براي يك مسأله اصلي كه در قالب يك پرسش ظهور كرده است آغاز مي شود .هر پژوهش براي اينكه انسجام ،هدفمندي و كاربردي بودن خود را حفظ كند بايد بر حول يك مسأله اصلي ،سازماندهي شود . • هر مسأله اصلی درواقع,مرکزی است که درحوزه یک مساله Problem( ، ) Areaقرار گرفته است .حوزه مسأله در برگيرنده: • مسائل حاشيه اي ،پيراموني و پديداري است كه بر گرد مسأله اصلي نمودار شده است . • • • • • • • اصلي يا حاشيه اي بودن يك مسأله در واقع به هدف تحقيق وابسته است ،لذا مي توان گفت ،اصلي يا حاشيه اي بودن يك مسأله امري نسبي است .مثال اصلی« چه رابطه اي بين ساختار سازماني و ميزان بهره وري كاركنان وجود دارد ؟ » اما در تحقيق ديگري در همان سازمان(مثًال نقش انگيزشي شيوه هاي فعلي پرداخت دستمزد ) همين مسأله به عنوان يك« مسأله پيراموني » ( حاشيه اي /جانبي ) مي تواند در نظر گرفته شود ،در چنين حالتي محقق در پي آن است تا با كنترل متغيرهاي غير مرتبط نقش مداخله گري و تعديگري آنها را كاهش داده و اعتبار تحقیق را افزايش دهد Scientific. به عبارت ديگر مسأله اصلي تحقيق بايد يك مسأله علمي باشد و « مسأله علمي عبارت از تحريك ذهني است كه نيازمند به يك پاسخ از طريق تحقيق علمي مي باشد. ( )Nachmias & et al , 1987مساله ،سئوالي است كه در ذهن پژوهشگر راجع به يك پديده ،مشكل يا معضل اجتماعي ،سازماني مطرح مي شود objective. هدف محقق از طرح اين سئوال ريشه يابي علت يا علل به وجود آورنده آن مشكل يا معضل است. بطور كلي اين ريشه يابي را مي توان در اين سئوال خالصه كرد كه : چه چيزي اين پديده يا مشكل را به وجود آورده است ،و چرا ؟ • اركان وظايف يك پژوهشگر : • انتخاب يك معضل عمومي با بيان عاميانه ، • تبديل آن به زبان علمي و صورتبندي آن در قالب يك مسأله علمي ، • بررسي و مطالعه آن با استفاده از روشهاي علمي ، • نيل به شناخت علمي در مورد علل و روابط مربوط به مسأله مورد نظر • و در نهايت برگرداندن آن از زبان علمي به زبان عاميانه به منظور ارايه راه حلها و چاره جوئيها. • هر تحقيقي به دنيال طرح مسأله اي آغاز مي شود .اگر اين مسأله در ذهن محقق از وضوح و روشني الزم برخودارنباشد ،به اجبار محقق به كلي گويي مي پردازد و به اين ترتيب ،خود را از علم و روش علمي دور مي كند .لذا براي جلوگيري از كلي بافي و در نتيجه ،كلي گويي ،الزم است كه : • اوًال محقق در مورد پديده يا مسأله مورد نظر به تفكر بيشتري بپردازد • و در قدم بعدي ،از طريق بررسي ادبيات و منابع مربوط ذهن خود را در مورد مسأله مزبور روشن كند و • از مشورت با صاحبنظران دريغ نورزد . • حل مسأله نيازمند شناخت خود مسأله است و بدون شناختن و روشن كردن صورت مسأله ،هيچ مسأله اي قابل حل نخواهد بود .حل مسأله به دو امر بستگي دارد : • ) 1محقق بداند چه كاري را مي خواهد يا بايد انجام دهد . • ) 2مسأله خوب چيست ،و يا مسأله علمي چه ويژگيهاي دارد ؟ • بطور كلي مي توان گفت « :منظور از بيان مسأله ،طرح مسايل اجتماعي بزبان علمي است ،اين امر شامل: • محدود كردن مسأله ، • اثبات ضرورت مسأله و لوزوم انجام بررسي تجربي در مورد آن .پژوهشگر بايد بتواند مسأله را به گونه اي بيان كند كه اهميت آن را به اثبات برساند • در شناسايي مسأله تحقيق ،پژوهشگر سعي برآن دارد تا شواهدي دال بر وجود مسأله عرضه كند به عبارت ديگر پژوهشگر زمينه اي را تصوير ميكند كه در آن مسأله مورد نظر رخ داده است ،در اين مرحله: • ويژگيهاي مسأله ، • گستردگي و علل احتمالي بروز آن نيز شناسايي مي گردد . • بيان يك مسأله روشن ،دقيق و قابل بررسي شايد مشكل ترين مرحله تحقيق باشد .بيان خوب يك مسأله ،بر اطالعات زير استوار است : • الف ) اهميت مسأله • ب ) تحديد مسأله در يك حوزه تخصصي • ج ) اطالعات كلي درباره تحقيقات انجام شده • د ) چارچوبي براي ارايه نتايج تحقيق • ه ) مشكالت موجود در سازمان • و ) قلمروهاي مورد نظر مديريت براي بهبود • ز ) قلمروهاي نظري و مفهومي كه پژوهشگران قلمرو تحقيقات بنيادي بايد از طريق نمودها و عوارض آنها را مشخص تر و محدود تر كنند . • ح)تعريف تمامي متغيرهاي مرتبط اعم از متغيرهاي مفهومي يا عملياتي • مسايل تحقيق ،مي توانند ‹ساختارمند› يا ‹ غير ساختارمند › باشند .بايد توجه داشت كه درجه ساختارمندي مسأله ،تابع برداشتي است كه از آنها مي شود • ويژگيها و چگونگي بيانيه مسأله تحقيق (پرسش آغازي) :مجموعه صفاتي كه بايد در يك پرسش آغازي ( بيان مسأله )خوب جمع باشد عبارتند از : • 2-1-1واضح ،روشن ،محدود و بدون ابهام بودن • تغييرات در سبك مديريت چه نتايجي در زندگي كاركنان سازمان دارد ؟ اين پرسش: • بسيار گنگ است ، • معلوم نيست منظور از تغييرات چه نوع تغييراتي است ؟ • منظور از ‹ زندگي كاركنان › چيست ؟ آيا منظور زندگي شغلي ،خانوادگي ، اجتماعي يا فرهنگي است ؟ • آيا امكانات زندگي آنها مورد نظر است ؟ • آيا كيفيت زندگي كاري آنان مطرح است ؟ • آيا منظور از تغييرات در سبك ،سبك كليه مديران عالي و مياني است ؟ يا فقط مديران عالي ،يا مياني؟ و......بطورکلی يك پرسش آغازي خوب بايد: • ‹ عملي› باشد ،يعني اينكه بتوان بر مبناي آن كاركرد و مخصوصًا بايد بتوان: • عناصر پاسخهايي را براي آن فراهم آورد • علل كاهش بهره وري در صنايع خودروسازي ايران چيست ؟ • علي رغم اينكه برخي ابهامها مانند: • چه نوع بهروري؟ كل ؟ جزيي ؟ يا عوامل كل ؟ ،علل درون صنعتي يا برون صنعتي ؟ ....را مي توان درباره اين پرسش مطرح كرد ،اما • اين پرسش تا حدودي دقيق و روشن است ،و مي توان مدعي شد كه اكثر افراد از آن معناي مشتركي را مي فهمند ،اما • دامنه و فراگيري آن بسيار وسيع و تحديد نشده است .كرانه هاي مسأله ابعاد بسياري را در بر مي گيرد و در نهايت به: • نتايج كلي تر و غير كاربردي تري مي انجامد ،لذا:اين نكته اساسي را همواره بايد مد نظر داشت كه : • هرچه سئوال كلي تر باشد درنتيجه جوابهاي آن مبهم تر و غير كاربردي تر خواهد بود بنابر اين : • يك پرسش دقيق و روشن كار تحقيق را از همان ابتدا در چارچوبي تنگ و فاقد امكانات تصميم گيري محصور نمي كند • تا چه حدي افزايش مشاركت كاركنان در تصميم گيريهاي مديريتي به منظور افزايش توليد نه صرفًا به خاطر ارتقاء روحيه كاري و افزايش رضايت شغلي بر افزايش بهره وري و وجدان كاري تأثير دارد ؟ • اين پرسش هم طوالني و هم مبهم است . • مفروضات آن متعدد و هدف آن مكرر است .به طوري كه نمي توان اولويت تحقيق را به درستي تشخيص داد .. • بطور خالصه ،براي آنكه پرسش آغازي پردازش پذير باشد ،بايد آن را: • روشن ،صريح و حتي المقدور كوتاه كرد • و بايد موضوعي را برگزيد كه محتاج راه حلي باشد كه از تحقيق به دست مي آيد . • تحقيقي كه در صدد حل مشكالت جامعه بشري باشد و در كوتاه مدت ، ميان مدت و يا درازمدت كاربردي نداشته باشد ،جز اتالف وقت ،منابع مالي و انساني ثمره ديگري ندارد . • 2-1-2امکان بررسی داشتن(قابلیت تبدیل به فرضیه شدن/عملی بودن) • آیا میان کارایی مدیران واحدهای تولیدی بخش خصوصی ومدیران در بخش دولتی تفاوت معناداری وجود دارد؟ • چنانچه چندين سال وقت صرف اين تحقيق شود ،بودجه اي چندین ميليون توماني و همكاراني ورزيده و صاحب صالحيت در اختيار باشد مي توان اميدوار بود كه اين گونه طرحهاي تحقيقاتي به جايي برسد . • محقق وقتي كه به طرح پرسش آغازي مبادرت مي كند ،بايد نه تنها از نظر صالحيت علمي ،بلكه از: • ميزان وقت ،پول و امكاناتي كه براي اجراي طرح تحقيق نياز دارد مطمئن باشد .بديهي است كه: • يك محقق كه تنها مي خواهد پايان نامه تحصيلي بنويسد ،با امكانات محدودش نمي تواند از عهده اجراي چنين طرح تحقيقي كه امكانات يك مركز تحقيقاتي را مي خواهد ،برآيد • • • • • • • • • -2-1-3عدم تأكيد بر قضاوتهاي اخالقي ،ارزشي ،فلسفي آيا نظام مالياتي كه در كشور ما اجرا مي شود از لحاظ اجتماعي عادالنه است ؟ از اين پرسش پيداست كه طراح آن قصد ندارد كاركرد نظام مالياتي را بررسي كند ،بلكه مي خواهد؟ درباره آن از لحاظ ارزشي داوري كند و اين برخورد ،بيرون از صالحيت علوم اجتماعي و مديريت و ...است ،زيرا تفكيك ديدگاه علمي از ديدگاه ارزشي ،هميشه به آساني ميسر نيست . به طور كلي ،يك پرسش آغازي خوب :نبايد در پي صدور حكم اخالقي باشد .هدف پرسش آغازي ،قضاوت كردن نيست ،بلكه فهميدن است لذا نبايد تحقيق ،نمايشگر يك موضوع اخالقي باشد يا احكام اخالقي صادر كند مباني فلسفي شكل گيري سازمانهاي ايراني چيست ؟ اين پرسش از مقوله؟فلسفه است و روشهاي تحقيق علوم مهندسی و اجتماعي ( بويژه مديريت ) هيچ راهي در آن ندارد ؟. زيرا اين روشها براي انديشيدن درباره معنا و ماهيت چيزها و كيفيت زندگي اجتماعي ساخته نشده اند ،بلكه فقط مي توانند چگونگي وجود و ماهيت و فرايندهاي تحولشان را تحليل كنند . • آيا كارخانه داران كارگران را استثمار مي كنند ؟ • اين پرسش يك ‹ پرسش كاذب › است ،يا به عبارت ديگر ،ديدگاهي است كه در قالب پرسش استتار شده است . • اين مسلم است كه پاسخ اين پرسش در ذهن طرح كننده اش پيشاپيش ‹ آري› يا ‹ نه › است .با چنين پرسشهايي هميشه اين امكان وجود دارد كه تحقيق را به گونه اي اجرا كرد كه پاسخ به آن ‹ مثبت › باشد ،يا بالعكس . • ‹‹آيا تقلب مالياتي علت كسري بودجه دولت است ؟›› • در اين مورد نيز به آساني مي توان پي برد كه طرح كننده پرسش مي خواهد به هر نحو پاسخ از پيش آماده مشخصي را تحميل كند.جا دارد هميشه از خود بپرسيم : • آيا هدف طرح كننده پرسش ،شناخت يك مسآله است يا اثبات آن؟ • يك پرسش آغازي خوب ،بايد يك ‹‹پرسش حقيقي›› يا يك ‹‹پرسش باز ››باشد ،يعني پرسشي كه:؟ • از پيش بتوان چندين پاسخ متفاوت براي آن در نظر گرفت ،نه اينكه مجذوب يك پاسخ قطعي از پيش آماده شده براي آن باشيم. • • • • • • • • • • • -2-1-4عدم تمركز بر پيش بيني هاي كلي وضعيت آينده مديريت سازمانهاي ايراني چه خواهد شد ؟ اين مسأله بر يك پيش بيني كلي تأكيد دارد كه با روشهاي تحقيق متداول قابل پاسخگويي نيست و در حوزه تحليل آينده نگرها ( )Futuristsقرار مي گيرد.لذا در چهارچوب اهداف يك پايان نامه نمي توان به چنين تحقيقاتي پرداخت .بنابراين براي يك پژوهشگر تازه كار بهتر است: مسآله خود را پيرامون مقوالتي تنظيم كند كه اكنون وجود دارند نه آنچه كه هنوز وجود ندارد .اين پيش بيني ها :،؟ گذشته از اينكه چندان مفيد نيستند،از قابلييت اعتماد كمي هم بر خوردارند و اعتماد قابل مال حظه اي به آنها نمي توان كرد . -2-1-5بصورت سوالي مطرح شدن جهاني شدن تجارت بر فعاليت بخش صنعت ايران تآثير دارد. اين مطلب ،علي رغم اينكه برخي از معايب مطرح شده در مثالهاي قبلي ،را دارد :، جمله اي خبري است و به عنوان يك مسآله مطرح نشده است.لذا: جستجوي پاسخ براي آن بي معني مي شود .در چنين حالتي محقق نمي داند كه از اين پس بايد به دنبال چه چيز يا هدفي باشد . • -2-1-6توجه به رابطه بين حداقل دو مفهوم يا متغير كلي • آيا به اجراي مديريت مشاركتي نياز هست ؟ • در مسأله باال رابطه اي مشاهده نمي شود ،لذا مشخص نيست كه محقق در تحقيق خود كدام رابطه را بين چه متغيرهايي دنبال مي كند .در هر پرسش آغازي: • ‹‹ حتي المقدور بايد روابط و نوعی بستگي بين دو يا چند متغير را تعريف و روشن نمائيم ›› • – 2-1-7امكان اندازه گيري داشتن • ذهنيت فلسفي – تاريخي مديران ايراني چگونه شكل مي گيرد ؟ • بطور كلي بايد گفت مسأله تحقيق بايد:قابل بررسي و به سخن دقيقتر ،قابل اندازه گيري باشد .بايد دقت كرد كه در طرح مسأله نه تنها بايد به وجود روابط بين متغيرها توجه داشت بلكه بايد • روابط متغيرهاي مورد نظر نيز قابل اندازه گيري باشند .لذا بايد مسأله تحقيق : • حل شدني واز طريق روشهاي تجربي ( ) Empirical Methodsقابل آزمايش باشد. • – 2-2مالكهاي انتخاب مسائل تحقيقاتي :در خصوص انتخاب مسائل تحقيقاتي نكاتي را بايد مورد توجه قرار داد كه بعضي از مهمترين آنها عبارتند از : • خودداري از دوباره كاري در تحقيقات و وفاداري نسبت به تحقيقات انجام شده قبلي • درجه اهميت مسأله تحقيق و ارزش ادامه آن • عالقه مندي ،كنجكاوي و كشش علمي براي دريافت واقعيات • آموزش ،شرايط و كيفيات فردي شخص محقق • فراهم بودن اطالعات و علمي بودن روش تحقيق • وجود وسايل و امكانات مورد نياز تحقيق و مناسب بودن شرايط كار • امكان همكاري و همياري در انجام تحقيق بين واحدها و افراد ذيربط • مخارج تحقيق و استفاده احتمالي از آن • مشكالت ،موانع ،رويدادها و خسارات احتمالي در رابطه با تحقيق • زمان الزم براي تحقيق((.prob. Def • بنابراين بهتراست مشكل را اين گونه تعريف كنيم : • هر وضعيتي كه به عنوان فاصله بين واقعيت و وضعيت مطلوب پديدار شود • راههاي دستيابي به مسأله عبارتند از : • ) 1خالء موجود در پژوهشهاي گذشته • )2عدم مطابقت نتايج پژوهشهاي انجام شده • )3واقعيتهاي توصيف و تبيين نشده .و در نهايت انتظار مي رود بتوان با بكارگيري نتايج تحقيقات چهارهدف عمده و مرتبط با هم را برآورده ساخت : • -1كاهش زمان • -2كاهش هزينه هاي زايد • -3افزايش كميت • -4ارتقاء كيفيت • • • • • • • • • • • • • • • -3/2چگونگي ارزيابي مسأله تحقيق براي ارزيابي مسائل تحقيق و گزاره هاي آن بايد به سؤال زير پاسخ داد : آيا زمينه مسأله ,گستردگي و ويژگيهاي آن با توجه به يك پيشينه تحقيق يا تجربي بيان شده است ؟ آيا بيان مسأله دامنه مطالعه را محدود مي كند ؟ آيا بيان مسأله ،قلمرو علمي مسأله را مشخص مي كند ؟ آيا اهميت مسأله برحسب يك يا چند مالك زير بررسي شده است ؟ الف :دستيابي به يك شيوه نو ب :تدوين يك نظريه ج :تعميم پذيرتر كردن و گسترش دانش يا نظريه د :پاسخگويي به مسايل جامعه ه :پيشبرد روش شناسايي در تحقيق آيا گزاره هاي تحقيق ( هدفهاي ويژه سؤالها يا فرضيه هاي تحقيق ) با توجه به ابعاد تشكيل دهنده مسأله تدوين شده است ؟ آيا گزاره هاي تحقيق ،شيوه اجراي پژوهش را آشكار مي كند ؟ آيا متغييرهاي پژوهش مشخص است ؟ آيا تعريف عملياتي متغيرها امكان پذير است ؟ • • • • • • • -4/2خطا ها در هنگام انتخاب مسأله اكثر محققان در تشخيص مسأله دچار مشكل مي شوند .اين مشكل هنگام پيدا كردن مسأله براي تهيه يك پايان نامه خود را بيشتر آشكار مي سازد ،زيرا در پژوهشهاي غير دانشجويي غالبًا سفارش دهنده تحقيق ،مسأله تحقيق را بيان مي كند و يا اينكه مسأله در يك فرآيند آسيب شناسي ( ) Pathologyتعريف و تدوين مي گردد .دالن معتقد است دانشجويان و پژوهشگران هنگام انتخاب مسأله مرتكب چهار نوع اشتباه به شرح زير مي شوند : مسأله اي را بدون تحليل جنبه هاي مختلف آن ،شتابزده انتخاب مي كنند . بدون مطالعه منابع مرتبط با موضوع مورد نظر ،اقدام به انتخاب مسأله مي نمايند قبل از انتخاب مسأله پژوهشي ،روش اجراي تحقيق را مشخص مي كنند . به جاي تعريف دقيق و روشن مفاهيم موجود در مسأله ،آن را بصورت كلي توصيف مي كنند .آنچه كه بيش از هر چيز اهميت دارد اين است كه: بدانيم در پي پاسخگويي به چه مسأله اي هستيم .به عبارت ديگر مطمئن شويم كه پيامدها و عاليم يك مشكل را به عنوان خود مشكل اصلي در نظر نگيريم . • -5/2رابطه بيان مسأله با عنوان ( )Topicتحقيق • اولين گام در هر تحقيق ،انتخاب يك عنوان است .براي انتخاب عنوان ، فرمول و قاعده خاصي وجود ندارد .پژوهشگران با :پالودن ،تصحيح ومحدود كردن عنوانهاي انتخاب شده به سئوال و مسأله اصلي تحقيق نزديك مي شوند . • راههاي انتخاب عنوان تحقيق • الف ) تجارب شخصي • ب ) كنجكاوي در اطالعات منتشره از سوي رسانه ها • ج ) بهره گيري از دانش قلمرو تخصصي • د ) تمايل به حل يك مسأله • ه ) فرصتها و تهديدات پيش آمده • و ) ارزشهاي فردي • ز ) زندگي روزمره • بعد از انتخاب يك عنوان از راههاي باال و يا ديگر راهها ،پژوهشگر بايد از تكنيكها و فنون الزم در جهت دستيابي به مسايل تحقيق تالش كند . • فنون دستيابي به مسأله تحقيق در عنوان تحقيق • • • • آزمون نظريه ها ،مدلها و روشهاي مطروحه در ادبيات قلمرو تخصصي بحث بر سر ايده ها با ديگران بكارگيري يك محتواي خاص تعريف اهداف و خواسته مورد نظر از تحقيق • تبديل موضوع به مسأله قابل تحقيق • • • • • • موضوع تحقيق بايد كامًال معين و تعريف شده باشد .چه بسا عالقه شما به موضوع ناشي از پيچيدگي آن و طريق گوناگون انديشه درباره آن باشد .بهترين راه بررسي نظامند يك موضوع: تقليل آن به سئوال يا سئواالت قابل تحقيق است .اين فرآيند تبديل انديشه ها به سئواالت و سپس جرح و تعديل و پيرايش آنها و رسيدن به مسأله تحقيق شامل يك رشته آزمايش و خطاست .مراحل اين فرآيند بدين شرح است: مرحله اول :توجه به جوانب سئوال برانگيز موضوع مرحله دوم :تعيين هدف مرحله سوم :بيان موضوع به صورت يك رشته سئوال مرحله چهارم :ساختن فرضيه بر مبناي هر يك از پاسخهاي احتمالي • براي تنظيم عنوان تحقيق بايد نكات زير را رعايت كرد : • الف ) عنوان تحقيق ،بايد شناختي دقيق و روشن از حوزه موضوع تحقيق را عرضه دارد و درعين داشتن ويژگيهايي نظير صراحت ، قاطعيت و اختصار ،خالي از هرگونه ابهام و پيچيدگي باشد . • ب ) محقق بايد آگاه باشد كه نظم و ترتيب و كاربرد صحيح كلمات در عنوان تحقيق حائز اهميت بسيار است . • ج ) عنوان تحقيق بايد در پرتو امكانات علمي و واقعيتها با توجه به اصول و موازين علمي ،تهيه و تنظيم گردد ,واقع گرايي را بر آرمان گرايي ترجيح دهد . • د ) محقق بايستي هنگام انتخاب موضوع يا عنوان تحقيق ،از فرضها ( فرضيه ها ) يا سئوالهايي كه در پي اين موضوع خواهد آمد ،آگاه باشد • -6/2رابطه بيان مسأله و نوع تحقيق • پژوهشگر بايد به اين نكته توجه كند كه بين چگونگي بيان مسأله تحقيق و نوع تحقيق رابطه منطقي بر قرار سازد . • -1/6/2چگونگي بيان مسأله در تحقيق توصيفي • با توجه به اينكه در تحقيقات توصيفي ،پژوهشگر بدنبال ترسيم تصويري از ‹‹ آنچه كه هست ›› مي باشد ،لذا سئوالهاي زير مي تواند به هر چه دقيق تر شدن مسأله تحقيق و مشخص تر شدن آن كمك كند . • دوره زماني مورد توجه ما كدام است ؟ • منطقه جغرافيايي مورد نظر ما چيست ؟ • آيا خواهان توصيف كلي هستيم يا مقايسه و مشخص كردن الگوي گروه هاي فرعي ؟ • در پي چه جنبه اي از موضوع هستيم ؟ • در چه سطحي از انتزاع ،مايل به بررسي مسأله هستيم ؟ • -2/6/2اشكال مختلف بيان مسأله در تحقيق تبييني • الف ) تبيين به معناي جستجوي علل يا نتايج • مثال [ :طي 10سال گذشته ميزان بهره وري در اكثر كشورهاي آسيای جنوب شرقي افزايش يافته است ] • اولين قدم در تحقيق تبييني ،مشخص كردن اين امر است كه در پي علل هستيم يا نتايج ؟ • قدم دوم تعيين چيزي است كه در پي علل يا نتايج آن هستيم [ مثًال ميزان بهره وري از 1987تا . ] 1997 • قدم بعدي تهيه فهرستي از علل يا نتايج احتمالي و سپس گردآوري داده هاي مربوط است .روشهاي براي تهيه چنين فهرستي به شرح زير وجود دارد : • تحقيقات پيشين انجام شده • داده هاي مرتبط با موضوع • تصورات و حدسيات شخصي • گفتگو با افراد مطلع • ب ) تبيين به معناي بررسي يك انديشه ساده • اين شيوه طرح و تدوين سؤالهاي تحقيق تبييني ،محدودتر از شيوه قبلي است و به جاي جستجوي علل افزايش ميزان بهره وري ،كار خود را به يك سئوال خاص محدود مي كند : • مثًال [ « آيا ( Xمثًال ثبات سياسي ) باعث افزايش ميزان بهره وري شده است ؟» ] در چنين حالتي نتايج تحقيق محدود به حل يك مسأله خاص مي شود • ج ) تبيين به معناي بررسي انديشه هاي پيچده تر • بعداز روشن شدن اينكه ثبات سياسي با افزايش بهره وري در كشورهاي آسياي جنوب شرقي قرين است ،اما : • ساز و كار (مكانيزم) آن چيست ؟ • چرا شدت ثبات سياسي باعث افزايش ميزان بهره وري مي شود ؟ • آيا مي توانيم چگونگي پيوندهاي آنها را دريابيمَ ؟ • اگر بتوانيم آيا شناخت بهتري از علل افزايش بهره وري پيدا خواهيم كرد؟ • خالصه آنكه درتحقيق توصيفي بايد معين و روشن سازيم كه چه چيزي را مي خواهيم توصيف كنيم و در تحقيق تبييني بايد پرسيد : • در پي تبيين چه چيزي هستيم ؟ • علل ممكن كدامند ؟ • كدام علل را مورد بررسي قراردهيم ؟ • سازوكارهاي ممكن كدامند ؟ • ترسيم اشكال و نمودارها كه بيانگر روابط باشند در ابتداي تحقيق مفيد است : • اين نمودارها به روشن ساختن تفكرپژوهشگر كمك مي كنند • و به عنوان يك كارمقدماتي در جهت طراحي مدل تحقيقي قلمداد خواهد شد . •نكته : • برخي پژوهشگران ،براي تحقيق يك مساله اصلي را مطرح مي كنند كه حالت كلي دارد .سپس آن را به مسايل فرعي و جزيي تر تقسيم مي كنند .در اين كار بايد دقت كرد كه مسايل فرعي دقيقًا قابل نتيجه گيري از مساله كلي باشند و ارتباط محتوايي و منطقي محكمي با آن داشته باشند .اگر اين كار توسط پژوهشگر صورت گيرد ،بايد در فرضيه سازي يك فرضيه كلي( اهم ) ساخته شود ،سپس اين فرضيه ، به فرضيه هاي جزيي و خاص تر تقسيم شوند • • • • • • • • • • • • -3تاريخچه /سابقه موضوع ( مساله ) تحقيق /پيشينه تحقيق برای اینکه پژوهشگرتحقيقات خود را در راستايي مجموعه پژوهشهاي هم خانواده قراردهد و آن را با دستاوردهاي تحقيقاتي ديگران هماهنگ كند ,نياز دارد با مراجعه به مدارك و اسناد پيرامون موضوع و مساله اي كه براي تحقيق انتخاب كرده است ، آگاهي خود را گسترش دهد . هدف از گنجاندن بخش پيشينه تحقيق عبارت است از : برقراري ارتباط منطقي ميان اطالعات پژوهش هاي قبلي با مساله تحقيق آشنايي با چارچوب نظري و يا تجربي مساله تحقيق آشنايي با روشهاي تحقيق مورد استفاده در پژوهشهاي گذشته براي رسيدن به اين اهداف توجه به نكات زير ضروري است : الف ) انتخاب منابع اطالعاتي مرتبط با مساله تحقيق ب ) ارايه مطالب از كلي به جزيي ( عمومي به اختصاصي ) ج ) اجتناب از بيان مطالب به طور مجرد و بدون رابطه با يكديگر د ) تنظيم مطالب به طور سازماندهي شده همراه با روندهاي منطقي ه ) ارايه نتايج مطالعات قبلي و نقد آنها • -4اهميت و ضرورت موضوع تحقيق • يك مشكل اصلي در برابر پژوهشگر قراردارد و آن اين است كه بايد مشخص كند که: • اين تحقيق در چه زمينه اي از اهميت بيشتري برخوردار است؟ • -1/4اهميت تحقيق از نظر تئوري • بحث درباره اهميت موضوع تحقيق از نظر تئوري اغلب به صورت استداللي است ودر سايه بررسي ادبيات مربوط پديدار مي گردد .محقق بايد نشان دهد كه: • تحقيق مزبور از ديدگاهي جديد و خالقانه به مسايل نگاه مي كند • اهميت و ارزش تحقيق را نسبت به ادبيات و نظريه هاي موجود به اثبات برساند. • اغلب پژوهشگران در مطالعات خود متوجه جاي خالي موضوعي در ادبيات مي شوند كه تحقيق مزبور مي تواند اين كمبود را جبران كند . • • • • • • • اگر تحقيق در زمينه اي است كه تئوري سير تكاملي خود را پيموده است در آن صورت تحقيق مي تواند: آزمون مهمي از تئوري يا موجب بسط و گسترش آن باشد و يا امكان دارد :پژوهشگراز مفاهيم يا اصولي استفاده كند كه پژوهشگران قبلي استفاده كرده اند و پرسشهاي خود را همانند پرسشهايي كه آنها در تحقيقات پيشين بكار گرفته اند تنظيم نمايد ،ولي:داده ها از گروههاي متفاوت جامعه ديگري و بدون ترديد در زمان ديگري جمع آوري مي شود از اين رو نتايج حاصل از تحقيق مي تواند موجب گسترش تئوري پيشين گردد -2/4اهميت تحقيق از نظر مديران اجرايي وضرورتهاي سازماني مي توان از طريق ارايه خالصه اي از نوشته هاي صاحب نظران و خبرگان آگاه كه موضوع را مهم مي دانند و خواستار تحقيق برروي اين مسائل هستند اهميت تحقيق را به اثبات رسانيد و يا درباره آن استدالل كرد ارايه آمار و ارقام از رويدادها و تأكيدي كه به وسيله متخصصان و صاحب نظران مي شود ،بيان كننده اين است كه تحقيق مورد نظر از اهميت خاصي برخوردار است . • -5اهداف تحقيق • اهداف تحقيق مي تواند به دو صورت كلي و ويژه مطرح شود : • الف :اهداف كلي • هدف كّلي مستقيمًا از مسأله پژوهش مشتق مي شود ،در واقع يكي از اهداف كلي ،خود موضوع تحقيق است كه معلوم مي دارد پژوهش چه چيزي را دنبال مي كند و يا قصد تعيين آن را دارد . • ب :اهداف ويژه • اهداف ويژه تحقيق اصوًال ازمسأله پژوهش و اهداف كلي آن نشأت مي گيرد .محقق با بيان اين اهداف دقيقًا تصريح مي كند كه در اين تحقيق : • چه انجام مي شود و چه انجام نمي شود .بنابراين ضروري است اهداف ويژه به نحوي بيان شود كه: • بر علمي بودن نتايج پژوهش تأكيد داشته باشد و • چارچوبي مناسب ،براي تجزيه و تحليل ارايه دهد • • • • • • • • • -6چارچوب نظري تحقيق بطور كلي مي توان گفت چارچوب نظري پايه اي است كه تمام طرح يا پروژه تحقيقاتي بر روي آن قرار داده مي شود. چارچوب نظري به رابطه بين متغيرهايي مانند متغيرهاي مستقل ( ، )Independentوابسته ( ،)Dependentمداخله گر()Interveningو تعديل گر( )Moderatingكه تصور مي شود در دگرگوني شرايط مورد بررسي نقش دارند مي پردازد . چرا تهيه چارچوب نظري گام مهمي در فرآيند تحقيق است؟ در اين مرحله آشكار مي شود كه براي پيدا كردن راه حلهاي خوب جهت مساله ابتدا پژوهشگر بايد مساله را بشناسد و سپس متغيرهايي را كه در مساله نقش دارند معين كند بعد بايد شبكه ارتباطات بين متغيرها به درستي بنا شود ،به نحوي كه بتوان فرضيه هاي مربوط را ايجاد و بعدًا مورد آزمون قرارداد. بر پايه نتايج حاصله از آزمون فرضيه ها ،معلوم مي شود كه تا چه حد به كمك يافته هاي تحقيق مي توان مساله را حل نمود • اجزاء چارچوب نظري • در هرچارچوب نظري بايد پنج ويژگي اساسي وجود داشته باشد : • -1متغيرها ي مورد بحث مربوط به تحقيق بايد به روشني شناسايي و نامگذاري شوند . • -2درتحقيق بايد چگونگي ارتباط بين دو يا چند متغيروابسته و مستقل بيان شود . • -3اگر بتوان ماهيت و جهت روابط را براساس يافته هاي حاصل ازتحقيقات قبلي به صورت نظري بيان كرد ،در اين صورت بايد در بحث ها ،نشانه اي دال بر مثبت يا منفي بودن اين روابط آورده شود . • -4بايد به روشني با استفاده از يافته هايي تحقيقات قبلي به اين سؤال پاسخ داد كه چرا ما انتظارداريم اين روابط وجود داشته باشد . • -5نمودار شماتيك چارچوب نظري (مدل تحليلي) بايد ارايه گردد يا خواننده بتواند روابط نظري را مجسم نمايد • بطور كلي مي توان گفت (: )Nachmias & Others , 1987 • چارچوب نظري ،ساختاري را براي تشريح يك پديده ( نمود ) تجربي فراهم مي سازد كه دامنه آن به قلمرو خاص محدود نيست بلكه در برگيرنده مفاهيم مختلف ( توصيفي و عملياتي ) مي باشد وهمچنين مفروضاتي رانيزدربر مي گيرد • كاركردهاي چارچوب نظري :چارچوب نظري دو كاركرد اصلي دارد : • الف ) اجازه مي دهد پرسش آغازي را از نو فرمول بندي يا به صورت دقيق تري بيان كرد • ب ) به عنوان شالوده اي براي فرضيه هايي به كار رود كه به اعتبار آنها محقق پاسخ منسجمي به پرسش آغازي خواهد داد . • اگر بتوانيم چارچوب نظري مسأله تحقيق را به گونه اي طرح كنيم كه از چارچوبهاي نظري پيشين استفاده كرده واز آنها فراتر رود ،بهتر است جانب روشن بيني و احتياط را از دست ندهيم .نخست براي اينكه بايد انتخابي به عمل آورد و همه چيز را نمي توان همزمان تبيين كرد سپس براي اينكه همه نگرشهاي يك مسأله با هم جمع پذير نيستند . • نکته: • حتي اگر نظريه اي مشهور به عنوان چارچوب نظري تحقيق انتخاب شده باشد ،باز هم فرمول بندي مجدد صريح ومنسجم مسأله تحقيق ضروري است .بي توجهي در اين كار باعث: • ناتمام ماندن كار محقق در مرحله بعدي ،يعني مرحله ساختن مدل تحليلي خواهد شد ،و جاي مدل تحليلي را فرضيه هاي سطحي و نامربوط خواهد گرفت . • چگونگي انتخاب چارچوب نظري • آنچه در اينجا اهميت دارد طرفداري از اين مفهوم نظري نيست ، بلكه:نشان دادن مقتضيات انتخاب يك چارچوب نظري است .بايد آن را حتمًا با آگاهي تمام انتخاب كرد .تنها در اين صورت است كه :محقق آمادگي گسستن از سوابق ذهني ،پيشداوريها و توهمات را پيدا خواهد كرد • انتخاب چارچوب نظري چگونه به عمل مي آيد؟ • به طور معمول در پي جهتي كه پرسش آغازي ترسيم مي كند وكيفيت اطالعاتي كه از مصاحبه هاي اكتشافي و آمارهاي موجود فراهم آمده است به عمل مي آيد • -1/6مفهوم ( ) Conceptچيست • « مفهوم ،يكي از مهمتزين نمادها درزبان ،بويژه در رابطه با پژوهش علمي است .علم براي تشريح دنياي تجربي با تشكيل مفاهيم آغاز مي شود و هر پژوهشگر به منظور درك روابط موجود بين داده هاي خود ،ناگزير به كاربرد آنهاست . • مفهوم را مي توان انتزاع يا تجريد رويداهاي مشاهده پذير دانست ، بدين معنا كه:بيانگر يك چيز ،ويژگي ،يا پديده بخصوصي است • تشكيل مفهوم راهي كوتاه براي :تعريف و توصيف واقعيتها است و مقصود از آن :ساده كردن امر تفكر است . • بطور كلي مي توان گفت ( «: )Newuman ,1997مفاهيم بلوكهايي هستند كه ساختمان نظريه به وسيله آنها ساخته مي شود يك مفهوم ،ذهنيتي است كه در قالب آن نمادها و كلمات بيان مي شود . مفاهيم در علوم تجربي غالبًا به شكل نمادهايي مانند (… )x,y,و يا فرمولهاي مختلف و در علوم اجتماعي به صورت كلمات بيان مي شوند • قابليت اندازه گيري مفاهيم متفاوت است(انواع مفهوم) ؟ • هنگامي كه يك مفهوم بر اساس فعاليتهاي حسي و به صورت عيني و يا حداقل كوشش ساخته شود ،واقعي يا ملموس يا تجربي ناميده مي شود .به عبارت ديگر چنا نچه مفهومي قائم به يك شرايط زماني و مكاني خاص باشد به آن واقعي يا تجربي گويند . • مفاهيمي وجود دارند كه از هرگونه شرايط زماني و مكاني خاص مستقل هستند و به توصيف موجوديتها غير قابل مشاهده مي پردازند .اين گونه مفاهيم را مجرد يا نظري گويند ،مانند: • وطن ،عاطفه و ارتباط . • اولين مرحله در توسعه و گسترش دانش ،تشخيص مفاهيم نظري و تجربي است .اين تشخيص به اين دليل ضروري است كه: • هر كدام از اين دو دسته مفهوم ،وظايف مختلفي در توسعه و گسترش دانش دارند .ابهام در گسترش دانش ،ناشي از بكار بردن اين مفاهيم به صورت غلط است • برخي از دانشمندان و محققان ترجيح مي دهند كه مفهوم واقعي و ملموس را براي چيزهايي كه مستقيمًا قابل مشاهده هستند بكار برند .مشكل اصلي در اينجا:؟ • « مشاهده مستقيم » است .هيچ مفهومي بدون فعاليتهاي شناختي قابل مشاهده نيست .مثال: • به منظور اجتناب از اين دشواريها ،آن مفهومي را تجربي در نظر مي گيرند كه ماهيتًا مجرد نباشد ومشاهده كنندگان در حضور يا عدم حضور آن توافق داشته باشند . •روشهاي توسعه مفاهيم • هنگامي كه نوع مفهوم مشخص شد ،بايد آن را توسعه و گسترش داد .توسعه و گسترش يا ادراك يك مفهوم نظري: • «توضيح»ناميده مي شود ،در صورتي كه توسعه و گسسترش يا ادراك يك مفهوم تجربي را • « تعريف » گويند •از مفاهيم نظري به عنوان وسايل تفكر استفاده مي شود در صورتي كه مفاهيم تجربي :، •ابزاري هستند كه از طريق آنها براي آزمون تفكر از مشاهده استفاده مي شود . • مفاهيم نظري •براي كسب ايده در باره ميزان و چگونگي توضيح يك مفهوم الزم است:به توضيحات پيشين در مورد آن مفهوم مراجعه كرد .چنانچه توضيحات گذشته موافق ايده توضيح دهنده باشد او آن را مي پذيرد ،و در صورتي كه مفهوم مورد نظر قبًال توضيح داده نشده باشد ويا توضيح مورد قبولي در باره آن وجود نداشته باشد ،بايد توضيح داده شده ،مورد آزمون قرار گيرد .اين عمل معموًال از راه نقد و مراجعه به نظر ديگران انجام مي شود . • مفاهيم تجربي • ممكن است مفاهيم يا گزاره هاي يكسان براي افراد مختلف معاني متفاوتي داشته باشند .لذا:پژوهشگر روشهاي معيني را براي دريافت پديده ها به كار مي برد و سپس كوشش مي كند كه يافته هاي خود را به ديگران منتقل سازد .او براي ايجاد ارتباط يا انتقال ،به زبان دقيق و معيني نياز دارد و از اين رو بايد از مفاهيم دقيق و روشن استفاده كند .برداشت يكسان از مفاهيم ،نياز به: • تعريف آنها دارد. • مالكهاي ارزشيابي مفاهيم • در تعريف و توضيح يك مفهوم ،معناي دقيق و درستي وجود ندارد و نمي توان گفت تعريف مفهوم ،صحيح است يا غلط . تعريف يك مفهوم زماني بهتر از توضيح يا تعريف مفهومي ديگر است كه:در آن مالكهاي ارزشيا بي مفاهيم ،بهتر رعايت شده • مال كهاي ارزشيابي مفاهيم نظري • -1اهميت و اعتبار تجربي • منظور اين است كه هر يك از مفاهيم نظري بايد پژوهشگر و يا جوينده دانش را به يك يا چند مفهوم تجربي راهنمايي كند .رعايت چنين مالكي ضروري به نظر مي رسد ،زيرا مفاهيم نظري مستقيمًا قابل مشاهده و اندازه گيري نيستند . • -2سودمندي يا اثربخشي • گاهي اوقات منظور از اثربخشي ،تعداد ارتباط هاي است كه يك مفهوم مي تواند با مفاهيم ديگر داشته باشد .مفاهيم پسنديده و مطلوب بايد با مفاهيم زيادي ارتباط داشته باشند و تعداد اين ارتباط ها بايد به حد اكثر ممكن برسد • هنگامي كه تعداد ارتباط هاي بين مفاهيم زياد باشد ،آزمون تجربي اين ارتباط ها به مشاهده هاي بيشتري منجرمي شود .آزمون تجربي همبستگي هاي بين مفاهيم ،موجب كسب دانش و اطالعات بيشتر مي گردد . • -3ثبات دروني • در توضيح مفاهيم نظري نبايد تناقض دروني وجود داشته باشد .اين تناقض نه تنها در معناي مفاهيم نبايد وجود داشته باشد ،بلكه در توضيح آنها نيز نبايد يك مفهوم يكسان در مكانهاي متفاوت و با معاني مختلف به كاربرده شود • -4عمليات رياضي • مقصود تعيين اين واقعيت است كه آيا مفهوم ،قابل تبديل شدن به كميت است ويا اينكه پژوهشگر در توضيح آن بايد از نماد هاي رياضي استفاده • -5سادگي • سادگي يكي از مالكهايي است كه هم در توضيح مفاهيم نظري و هم در تعريف مفاهيم تجربي مورد نظر است .توضيح يا تعريف يك مفهوم ممكن است براي عده اي ساده و براي عده اي ديگرمبهم باشد . بنابراين سادگي عبارت است از :درجه توافقي كه افراد مختلف در روشن بودن معاني مفهوم دارند . • مالكهاي ارزشيابي مفاهيم تجربي • -1پايايي مشاهده گرها • منظور اين است كه مشاهده كنندگان در گزارش از پديده هاي يكسان ،توافق داشته باشند .بايد توجه كرد امكان توافق كامل وجود ندارد و در صورتي كه در ميان مشاهده كنندگان 80تا 90 درصد توافق وجود داشته باشد كافي به نظر مي رسد . • -2انتزاعي بودن • مقصود اين است كه مفاهيم تجربي با درنظر گرفتن محدود يتهاي زماني يا مكاني يا هر دوي آنها،بايد آغاز و پاياني داشته باشند . • -3ادراكي • منظوراز اين مالك اين است كه مشاهده كننده با حداقل فعاليت هايي كه به منظور شناخت انجام مي دهد ،مفهوم را درك كند . • -4ارتباط با برخي از مفاهيم نظري • مراد اين است كه بعد از مشاهده مفاهيم تجربي ،شخص بتواند مفاهيم نظري همتا و مقابل آن را پيدا كند .رعايت اين مالك مشابه توجه به مالك اعتبار تجربي در مفاهيم نظري است . • -5سادگي • سادگي براي مفاهيم نظري و تجربي معناي يكساني دارد .يك مفهوم وقتي ساده وروشن است كه پژوهشگران پس از مشاهده عيني آن ،در معناي آن توافق داشته باشند • كاركردها و نقش مفاهيم • الف) مفاهيم در حقيقت به عنوان پديده هاي تجربي وجود ندارند ،يك مفهوم به خودي خود يك پديده نيست ،بلكه نمادي از يك پديده است .مثال خطاست اگر مفهومي مانند (قدرت ) را به عنوان عاملي كه داراي كششها ،نيازها و غرائز است در نظر بگيريم . • ب) مفاهيم ،بيانگر يك دورنما ،يعني راهي براي پديده هاي از طريق (مفهوم سازي ) هستند .مفهوم ،دانشمند را قادر مي سازد كه به جنبه اي از واقعيت ارتباط پيدا كند و به آن كيفيت مشتركي منسوب نمايد . • ج ) مفاهيم وسايلي هستند كه از طريق آنها عمل طبقه بندي و تعميم صورت مي گيرد .دانشمندان تجارب و مشاهده هاي خود را به صورت مفاهيم ، طبقه بندي مي كنند ،سازمان مي دهند ،نظم مي بخشند و تعميم مي دهند . ( مقصود از مفهوم سازي تا حدودي يعني تعميم دادن ،و مقصود از تعميم ، يعني كاهش تعداد چيزها از طريق ادراك برخي از آنها است ) • د ) مفاهيم به عنوان مؤلفه هاي تئوري عمل مي كنند و بدين ترتيب مؤلفه هاي تبيين و پيش بيني بشمار مي آيند . • -2/6سازه Constructچيست ؟ • واژه هاي « مفهوم » و «سازه » معاني مشابه دارند با اين وجود تمايز مهمي در بين آنها وجود دارد ( كرلينجر ) 62 ، 1374 ،براي درك اين تمايز ،بايد به تفاوتهايي بين انواع مفاهيم توجه كنيم : • برخي مفاهيم با واقعيتها و چيزهايي كه توصيف مي كند ارتباط نزديك دارند مثًال مفهوم ميز را مي توان با نشان دادن ميزها به آساني بيان كرد . • برخي مفاهيم را نمي توان به آساني به پديده هايي كه اين مفاهيم در برابر آنها ايجاد شده است ربط داد .مثًال مفاهيمي چون طرز فكر ،يادگيري ، نقش انگيزش ،از اين گونه اند . • سازه نيز يك مفهوم است .اما داراي اين معناي اضافي نيز هست كه :به گونه ارادی و خود آگاه براي يك هدف خاص علمي اختراع یا پذيرفته شده است . • مثًال هوش به عنوان يك مفهوم ،انتزاعي است از مشاهده هاي مربوط با رفتارهايي كه هوشمندانه يا غير هوشمندانه بشمار آيد .اما هوش به عنوان يك سازه علمي ،داراي معنايي است كه مي تواند هم بيشتر و هم كمتر از چيزي باشد كه مقصود از يك مفهوم است • دانشمندان سازه را به گونه اي نظامدار به دو طريق زير بكار مي برند : • نخست آنكه سازه مورد نظر ( مثًال هوش ) از راههاي مختلف به سازه هاي ديگر ارتباط پيدا مي كند .مثًال مي توان گفت پيشرفت تحصيلي به نحوي تابع هوش و انگيزه است . • دوم آنكه هوش به گونه اي تعريف مي شود كه بتوان آن را مشاهده و اندازه گيري كرد .با اجراي آزمون هوش Aمي توانيم درباره هوش كودكان مشاهده هايي بعمل آوريم ،يا از معلمان بخواهيم درجات نسبي هوش شاگردان خود را معلوم كنند . • بطور كلي مي توان گفت ( بازرگان و ديگران : ) 1376 ، • سازه ها غالبًا از نظريه ها مشتق مي شوند مثًال قابليت اجتماعي يك سازه است ،كه از يك سو به مهارت هاي اجتماعي ،شناختي و عاطفي و از سوي ديگر به فرآيند اجتماعي شدن و تجربه هاي اجتماعي در روابط بين فردي اشاره دارد .مشاهده قابليت اجتماعي تنها با ايجاد شرايط خاص و با كمك متغيرها امكان پذير مي گردد . • رابطه مفهوم با سازه • تحقيق عبارت است از مقابله و مقايسه انديشه با واقعيت ،براي اين مقابله و مقايسه ،پژوهشگر گاهي از: • انديشه به سراغ واقعيتها مي رود و زماني برعكس از: • واقعيتها به سوي انديشه رهسپار مي شود .بنابراين ،محقق داراي يك وظيفه دو جانبه يا دو جهته است : • در مطالعات و تحقيقاتي كه فرضيه هاي آنها مبتني بر يكي از تئوريهاي رايج است ،وظيفه مجقق نزديك كردن ذهنيات به عينيات است ( يعني تئوري را قابل سنجش و مشاهده مي كند ) • در تحقيقات اكتشافي وظيفه محقق از طريق مشاهده و اندازه گيري جزئيات ،تبديل امور عيني به امور ذهني ( ساختن فرضيه و تئوري ) و نزديك كردن تجارب به تفكرات و تئوريهاست . • هر يك از اين دو حركت متضاد ،نام خاص خود را داراست: • حركت محقق از باال به پايين ،يعني از انديشه ( تئوري ،فرضيه يا مفهوم ) به مشاهده ( مشهود ،متغير يا اندازه ) را اصطالحًا « عملياتي كردن » ( ) Operationalizationگويند .منظور از عملياتي كردن قابل مشاهده ساختن يك تئوري و پيش بيني طرق اندازه گيري آن است . • اگر مفهوم يك پديده غير قابل رويت باشد ،عملياتي كردن به معناي قابل رويت كردن و يافتن مصداقي عيني و واقعي براي مفهوم است .پس عملياتي كردن ،جنبه جايگزين سازي دارد .يعني شيئي را در دنياي واقعي ،جايگزين انديشه كنيم و بدان امكان متجلي شدن و جلوه گري بدهيم • بر عكس ،در مفهوم سازي ( ) Conceptualizationمحقق از تجارب و مشاهدات روزانه خود به طرف محفوظات و مفهومات ذهني و انديشه اي گام مي بردارد و سعي بر اين دارد كه از امور جزيي قانون يا اصلي كلي (تئوري ) بسازد تا بدين وسيله بتواند امر جزيي مشابه را تحت نظم وكنترل خود در آورد .پس ،مفهوم سازي قابل فهم كردن و تابع نظم و كنترل كردن مشهود يا سلسله اي از مشهودات ))Observedو تجارب و از آنها تئوري ساختن مي باشد . • ليكن براي انجام اين حركتهاي متضاد ،يعني از مفهوم به مشهود ،و بر عكس ،از مشهود به مفهوم ،محقق نيازمند ابزار و وسيله اي خاص است تا بتواند به سر منزل مقصود برسد .اين ابزار يا وسيله ،چيزي جز :سازه نيست .مسلمًااز مفهوم تا مشهود شكاف يا خاليي وجود دارد كه سازه آن را پر مي كند (.مفهوم,سازه,مشهود) • مفهوم يعني چيزي كه فهم بر آن واقع شود ،يعني چيزي كه فهميده شود • سازه يعني جيزي كه لفظ بر آن واقع شود ،يعني لفظي يا نامي بر آن اطالق شود . • و بالخره مشهود يعني چيزي كه بر آن مشاهده واقع شود يعني ديده شود .بنابراين ،بشر خواه در مورد انديشه ها و خواه در مورد مشاهدات خود ،با استفاده از الفاظ و عناوين به نام گذاري و در نتيجه ،به طبقه بندي كردن آنها مي پردازد(سازه) • پس سازه انتخاب لفظ و نامي خاص براي يك مفهوم يا يك مشهود مي باشد .مجموعه اين الفاظ نهايتًابه تكوين يك زبان خاص علمي منجر مي شود • • • • • • • • – 3/6تعريف ( ) Definitionچيست ؟ « تعريف قضيه اي است كه ماهيت يا خاصيت يك پديده يا مفهوم را بيان مي كند و به وسيله آن مي توان به معاني يك پديده يا مفهوم پي مي برد » ( ساده )1375 ،به طور خالصه مي توان گفت كه در تعريف واژه دو نكته مورد توجه است -1تعريف بايد طوري باشد كه:فضاي مفهوم بطور پايدار تثبيت شود تا همه افراد ،از آن مفهوم فقط يك مطلب را بفهمند و امكان تغيير مفهوم و تعبير گوناگون از آن وجود نداشته باشد ( شرط پايداري ) -2تعريف بايد به گونه اي دقيق باشد كه بتوان آن مفهوم را به سادگي بررسي نمود ، بدين معني كه:صفات و اصطالحاتي كه براي تعريف يك واژه بكار گرفته مي شوند بايد دقيقًا تعريف شده وداراي فضاي مفهومي مشخص و صريحي باشند ،بطوريكه :از يكسو از نظر تجربي قابل بررسي باشند و از سوي ديگر نتوان آنها را بطرق گوناگون تعبير نمود . پاسگال در كتاب روح هندسي مي گويد كه : امور معلوم نيازي به تعريف ندارند . هيچ امري هرچند داراي ابهام اندكي باشد نبايد بي تعريف گذاشته شود . در تعريف يك امر ،از اصطالحات نبايد استفاده برد ،زيرا اصطالحات خود نياز به تعريف دارند • انواع تعريف • )Iتعريف مفهومي ().Conceptual Defهرگاه در تعريف يك مفهوم يا سازه از ساير مفاهيم و سازه ها استفاده شود آن را تعريف وضعي مي گويند « تعريف مفهومي تقريبًا همان شرحهايي است كه معموًال در فرهنگ واژه ها آورده مي شود و كاربرد خاصي در امر تحقيق ندارند • IIتعريف اسمي ( (.Nominal Defتعاريف اسمي چيزي را درباره واقعيت بيان نمي كنند ،لذا نه درست هستند و نه غلط .مزيت آنها در اين است كه: • از يك سواز اين طريق معاني واژه ها مشخص وسوءتفاهمهاي احتمالي برطرف شده و امكان سنجش و بررسي متغيرميسر مي گردد و از سوي ديگر • وقتي يك مطلب در گفتار و بيان بارها تكرار و هرباربراي تفهيم آن توضيحات طوالني الزم شود ،كافي است كه آن مطلب بصورت يك واژه ،فقط يك بار تعريف و سپس بجاي توضيحات طوالني و مكرر از آن واژه استفاده شود • )IIIتعريف تحليلي ((.Analytical Def • مفاهيم گرفته شده از زبان عاميانه ،گاه از نظر گروه هاي مختلف جامعه داراي معاني كامًال متفاوتي مي باشند ، بطوريكه اگر شخصي از يك گروه بخواهد آن واژه را در گروه ديگر بكار برد ،باسوءتفاهم و يا عدم تفاهم روبرو خواهد شد . • الزم است معاني واژه هاي مورد استفاده ( مثًال در يك پرسشنامه ) را قبًال بررسي كرده و معاني معمول آن واژه هاي را در گروه يا جامعه مورد نظر تعيين نمود . • اين گونه بررسي و تعيين معاني را ،همپل « تحليل معني » و اوپ « تعريف تحليلي » مي نامد • ) IVتعريف تجزيه اي.:تعريف تجزيه اي ،روشي نسبتا دقيق است كه واژه مورد نظر را بطور كامال صريح و مشخص محدود مي سازد (محرك _پاسخ ) •اين نوع تعريف كه در آغاز بوسيله كارناپ نشان داده شد و در علوم اجتماعي بسيار معمول است ،مبتني بر جريان (محرك _پاسخ ) مي باشد ،بدين ترتيب كه به يك عده از افراد محركي ( مثال به صورت يك سوال ) داده مي شود و بر مبناي عكس العمل هاي آنها در مقابل اين محرك ،به آنها يك صفت داده مي شود .تقريبا همه (سواالت ) يك پرسشنامه و خصوصا مقياس هاي سنجش گرايش تعاريف تجزيه اي هستند . • ) Vتعريف چند مرحله اي: • برخي از واژه هاي علوم اجتماعي ،بعلت موارد استفاده گوناگون ،داراي فضاي مفهومي نسبتًا وسيعي هستند كه نمي توان آنها را با تعاريفي كه گذشت محدود و مشخص نمود. مانند واژه (سازمان). • مفهوم سازمان را نمی توان به اين سادگي تعريف نمود .بدين ترتيب كه تعريف آن نه از طريق تعيين خطوط مرزي و محدودة بيروني فضاي مفهوم آن امكان پذير است و نه با شمردن مفعول هاي نامحدودي كه محتواي فضاي مفهوم را تشكيل مي دهند (مانند وزارتخانه ،واحد توليدي ،بيمارستان، زندان ،دانشگاه ،مدرسه ،ارتش و )... • ) VIتعريف واقعي (: ).Real Def • اين گونه تعاريف هدفش تعيين ((ماهيت)) يك واژه با سواالتی شبيه ... (( :يعني چه؟ يا (( ...چيست؟) مي باشد (مثًال :تربيت يعني چه؟ دموكراسي يعني چه؟) • بدين ترتيب مالحظه مي گردد كه لغت ماهيت خود بسيار مبهم است و معلوم نيست كه با سئواالت ((يعني چه)) و ((چيست)) چگونه فضاي مفهوم واژه مورد نظر تعيين مي گردد؟ • با كمي تأمل و تعمق ممكن است راههايي به نظر برسد كه بتوان اين فضاي مفهوم را مشخص نمود ،اما اين راهها جز آنچه كه تا كنون گفته و بررسي شده اند نخواهد بود. • ) VIIتعريف عملياتي (عملي) (: ).Operational Def • گفته شد براي بررسي تجربي يك تئوري ،ابتدا الزم است متغيرهاي آن تعريف شوند ،سپس مشخص كرد كه مي توان اين متغيرها را از نظر تجربي بررسي نمود؟ • چنين تعارفي معاني مفاهيم را لمس پذير مي كند ،وروش هاي اندازه گيري که مالكهايي را براي كاربرد تجربي مفاهيم به دست مي دهد، طرح و خالصه می کند.بنابراين تعاريف عملياتي : • سطح مفهومي (نظري) را با سطح تجربي پيوند مي زند وپژوهشگر را قادر مي سازد كه با استفاده از داده هاي اوليه اي که همواره به صورت واقعيت هاي مشاهده پذير در اختيار اوست ،پژوهش را اجرا كند. • انواع تعاريف عملياتي • الف :تعريف عملياتي اندازه پذير().Measured Operational def • اين نوع تعريف بیان مي كند كه متغير مورد نظر چگونه اندازه گيري خواهد شد .براي مثال، • مدير باهوش ممكن است به عنوان شخصي كه فرصت هاي اقتصادي خوبي براي سازمان به دست مي آورد ،يا به عنوان شخصي كه مسائل كاركنان را بخوبي حل مي كند تعريف كرد .يا مدير پرخاشگر را مي توان عنوان فردي كه رفتارهايش جنبه نمايش و دعوا دارد ،سر وصدا مي كند‌،بلند حرف مي زند و صحبت وي حالت توهين به ديگران دارد‌،توصيف كرد . • ب) تعريف عملياتي تجربي (Experimental ).Operational def • اين نوع تعريف جزئيات دستكاري ()Manipulation متغيري را كه بايد به وسيله پژوهشگر صورت گيرد ،مشخص مي سازد .در اينجا پژوهشگر سعي مي كند با استفاده از يك شيوه معين موجب شود كه پديده مورد مطالعه رخ دهد .مثًال • تعريف عملياتي ((ناكامي)) مي تواند چنين باشد(( :حالتي كه فرد را از رسيدن به هدفي كه به آن نزديك شده است بازدارد)). براي مثال ] اگر به كارمندي يك عامل انگيزشي نشان دهيم ولي آنرا دور از دسترس او قرار دهيم ،يك تعريف عملياتي تجربي است[ • • • • • • • • • متغير( )Variableچيست؟ الف :متغير چيزي است كه مي تواند از لحاظ مقدار تغيير كند و معموًال چيزي است كه مي تواند ارزشهاي عددي متفاوتي را بپذيرد(به زبان آماري ،يعني واريانس داشته باشد) بنابراين هر چيز كه وجود داشته باشد يك متغير است...و در واقع ويژگيهايي است كه پژوهشگر آنهارا مشاهده ،كنترل و يا در آنها دخل و تصرف مي كند( .هومن)1373،113 ، ب :متغير ،ايده اصلي در يك تحقيق بوده و مفهومي است كه تغيير مي كند)Neumen, 1997,106( . ج :متغير كميتي است كه در دامنه اي معين مي تواند از يك فرد به فرد ديگر يا از يك مشاهده به مشاهده ديگر مقادير مختلفي را اختيار كند ،بنابراين چيزي است كه تغيير مي پذيرد .نمادي است كه اعداد يا ارزشها به آن منتسب مي شود ،براي مثال X يك متغير است ،يعني نمادي است كه مي توانيم مقادير عددي بدان نسبت دهيم .متغير Xمي تواند ،مجموعه قابل توجهي از مقادير مثًال نمره هاي يك آزمون هوش يا مقياس طرز نگرش را اختيار كند(.كرلينجر)93 ،1375 ، د :متغير يك مفهوم است كه بيش از دو يا چند ارزش يا عدد به آن اختصاص داده مي شود .به عبارت ديگر متغير به ويژگيهايي اطالق مي شود كه مي توان آنها را مشاهده يا اندازه كرد و دو يا چند ارزش يا عدد را جايگزين آنها قرار داد، عدد يا ارزش نسبت داده شده به متغير‌،نشان دهنده تغيير از يك فرد به فرد ديگر يا از يك حالت به حالت ديگر است .ميز يك مفهوم است نه متغير ،اما وزن ميز ،يك متغير است .مفهوم ميز به تنهايي بر وجود ارزش هاي چندگانه داللت نمي كند و براي مثال مشخص نمي سازد كه چه ويژگيهايي از آن مورد نظر است ...گاهي اوقات ويژگيهايي كه در يك پژوهش اندازه گيري مي شوند ممكن است در پژوهش ديگر ثابت نگه داشته شوند(.دالور)39 ،1376 ، مي­پذيرد ه :متغير عبارتست از ماهيتي كه ارزش هاي مختلف را قبول كند به سخن ديگر ،چيزي است كه تغيير (ساده)1375،54 ، و :يك متغير عبارت از يك نمود تجربي است كه دو يا چند ارزش را مي تواند بپذيرد)Nachmias, 1385,56( . ز‌:يك متغير ،چيزي است كه مي تواند مقادير گوناگون را به خود بگيرد ،اين مقادير مي توانند در زمانهاي مختلف براي يك شخص متفاوت باشند)Sekaran, 1992,75( . ح :متغيرها شرايط يا خصايصي هستند كه محقق آنها را كنترل‌،دستكاري يا مشاهده مي كند(بست )1371،84 • • • • • • طبقه بندي متغيرها الف) متغییر وابسته(( :.Dependent Varمتغییر وابسته,متغییری است که هدف محقق تشریح یا پیشبینی تغییرپذیری در آن است,به عبارت دیگر,آن یک متغییر اصلی است که به صورت یک مساله حیاتی برای تحقیق مورد بررسی قرار میگیرد. ب) متغيير مستقل ().Independent Var متغيير مستقل يك ويژگي از محيط فيزيكي يا اجتماعي است كه بعد از انتخاب ، دخالت يا دستكاري شدن توسط محقق ،مقاديري را مي پذيرد تا تأثيرش بر روي متغير ديگر مشاهده شود ج ) متغير تعديل گر ().Moderator Var متغيري كه داراي تأثير قوي بر رابطه بين متغير مستقل و متغير وابسته است ،يعني حضور يك متغير سوم ،رابطه مورد انتظار اصلي اوليه بين متغيرهاي مستقل و وابسته را تغيير مي دهد .به عبارتي ديگر ،هرگاه رابطه بين متغير مستقل و متغير وابسته مشروط به متغيير ديگري شود ،آن متغير سوم در واقع نقش تعديل گري را ايفاد ميكند ( )Sekarn,1992,67مثال: • سطح تحصيالت كاركنان در سازمانهايي با مديريت زنان كمتر از سازمانهايي با مديريت مردان ،میزان بهره وري را پيش بيني مي كند • (جنسيت مديران ) • • • • • • • • • • چ)متغير مداخله گر ().Intervening Var متغييري است كه محقق براي استنتاج از نحوة تأثير متغيرمستقل بر متغير وابسته مورد نظر قرار مي دهد ،تأثير مداخله گر را نه مي توان كنترل كرد و نه مستقيم و مستقل از ساير متغيرها مشاهده كرد ،لذا به اين تأثير در تحليل نهايي اشاره مي شود مثال :كارآيي مديراني كه وظايف خود را بر پايه مقررات انجام مي دهند بيش از کارایی مديراني است كه توجه كمتري به مقررات دارند . م .مداخله گر :شخصيت مديران ح) متغير كنترل ().Control Var در يك تحقيق اثر تمام متغير ها را بر يكديگر نمي توان به طور همزمان مورد مطالعه قرار داد بنابراين محقق اثر برخي از متغيرها را كنترل نموده و يا آنها را خنثي مي كند ،اين نوع متغيرها ،متغيركنترل ناميده مي شود ( بازرگان و ديگران ) 1376 ،مثال ارتقاء سازماني با بلوغ سازماني در زنان رابطه مستقيم دارد ،در حالي كه بين اين دو متغير در بين مردان هيچگونه رابطه اي وجود ندارد . درباره فرضيه باال پژوهشگر احتماال عامل: (( سن )) را به عنوان متغير كنترل بايد در نظر بگيرد ولي متغير جنسيت نقش تعديل گر دارد . تفاوت متغير هاي كنترل با تعديل گر آن است كه اثرات متغير هاي كنترل از ميان مي رود در حالي كه اثرات متغير هاي تعديل گر مورد مطالعه قرار مي گيرد . • )7مدل تحليلي ( ) Analytical Modelتحقيق • گفته شد كه چارچوب نظري الگويي مفهومي و بنيادين است كه تمام تحقيق بر روی آن بنا مي شود و از طريق آن پژوهشگر بين عواملي كه در ايجاد مسأله تحقيق مهم هستند ارتباط برقرار مي كند و فرضيه هاي قابل آزمون خود را ايجاد مي كند . • مدل تحليلي ,نوعي نمودار سازي براي متغيرهاي استخراج شده از چارچوب نظری تحقيق است . • « وقتي كه محقق مي خواهد به آشكار سازي چارچوب نظري تحقيقش اقدام كند همه ابزارهاي نظري را در اختيار ندارد و احتماًال‌مجبور است چند منبع اضا في ديگر را نيز بررسي كند .مثًال‌بسيار مفيد و بجا خواهد بود كه محقق متون علمي مرتبط با مفاهيمي را بخواند كه در اثر كثرت استعمال در مکالمات روزمره با آنها مأنوس شده است اما از معاني دقيق و اصليشان دور افتاده است و غالبًا‌براي تعريف دقيق آنها حضور ذهن ندارد .اينجاست كه فراگيري درسهای نظري كه به موازت فراگيري درسهاي روش تحقيق دنبال مي شود ،براي پیشرفت در كار تحقيق حائز كمال اهميت است . • معرف ( شاخص) ( )Indicatorچيست ؟ • مفاهيم براي قابل استفاده بودن بايد شاخصهاي تجربي داشته باشند. • ساختن يك مفهوم درگام اول عبارت از :تعيين ابعادي است كه آن را تشكيل مي دهد و امر واقعي را منعكس مي سازد .مثال: • مفاهيم « مثلث » و « مربع مستطيل » به واقعيتهاي دو بعدي و از نوع سطحي ناظر است ،در حاليكه مفهوم « مكعب » به واقعيت سه بعدي و از نوع حجمي ارجاع مي دهد . • گام بعدي در ساختن يك مفهوم ،تعريف شاخصهايي است كه به كمك آنها بتوان ابعاد مفهوم را اندازه گيري كرد . • )8فرضيه ( )Hypothesisتحقيق • (( ...با انباشتن حقايق علمي ،بدون ساختن فرضيه ،هيچ گونه پيشرفت عميقي در بينش علمي به وجود نمي آيد و بدون برخورداري از انديشه اي هدايت كننده ،ما نمي دانيم چه حقايقي را جمع آوري كنيم و نمي توانيم امور مربوط را از نا مربوط باز شناسيم )) توماس كوهن • (( براستي كه تراژدي علم ،قتل فرضيه هاي زيبا ،به دست حقايق زشت است )) تي .اچ .هاكسلي • ( دالور ، )1374 ،بيان مساله تنها به صورت كلي پژوهش را هدايت مي كند و تمام اطالعات ويژه پزوهشی را در بر ندارد ،از طرف ديگر در صورتي كه كليه اطالعات پژوهشي رادر مساله مطرح كنيم مساله به صورتي بزرگ مي شود كه تدبير و هدايت آن امكان پذير نیست ،بنابراين مساله هرگز به صورت علمي حل نخواهد شد مگر اينكه به فرضيه یا فرضيه هايي تبديل شود .رابطه فرضيه با تحقيق مثل رابطه راه با مسافرت است .هر چه راه و جاده هموارتر و مطمئن تر باشد مسافرت راحت تر بي خطر تر مي شود ، بنابراين در تحقيقي كه فاقد فرضيه باشد محقق سرگردان و بالتكليف است. • تعاريفي براي فرضيه : • • • • • فرضيه بر هر گزاره اي كه در دست آزمون باشد اطالق مي شود ،خواه آن گزاره يك واقعيت جزيي و خاص را توصيف كند خواه يك قانون كلي را بيان كند ،يا گزارهاي باشد پيچيده تر از اينها ( همپل )1369 فرضيه جمله اي است كه به صورت ربطي بيان مي شود و به توصيف رابطه بين متغير ها مي پردازد ( دالور ) 1374 ، يك فرضيه ،يك حدس مبتني بر دانش يا تجربه در مورد حل يك مساله است و آن را مي توان به عنوان يك رابطه فرضي بين دو متغير دانست كه به صورت گزاره هاي قابل آزمون ارايه مي شود (()) , Sekaran , 1992 فرضيه ،در واقع بيان حدسي و فرضي در مورد روابط احتمالي بين دو يا چند متغير است .پس در درجه اول ،فرضيه بياني است مبني بر احتمال نه يقين ،در در جه دوم ، فرضيه ها ،معموًال به شكل جمالت تفسيري يا اخباري بيان مي شوند و طبعًا به طور اعم يا اخص متغيري را به متغير ديگر مرتبط مي سازد ،فرضيه را مي توان در حكم پاسخ محقق به سؤال مربوط به مسأله علمي تلقي كرده » ( ساده ) ،1375 فرضيه ها عبارتند از حد سياتي خاص كه به طور منطقي از نظريه ها بر مي آيد و نظزيه ها را به سوي درگير شدن با واقعيتها در يك فرآيند قياسي سوق مي دهند () Leary,1995 • • • • • • • • • • • انواع طبقه بندی فرضيه ها : طبقه بندي نوع اول :فرضيه تحقيقي :فرضيه تحقيقي بياني است كه به توصيف رابطه بين متغيرها مي پردازد . الف :جهت دار ( : )Directionalبه فرضيه اي گفته مي شود كه در آن جهت ارتباط يا تأثير متغير مستقل بر متغير وابسته مشخص و معين است .از اين فرضيه هنگامي استفاده مي شود كه پژوهشگر داليل مشخصي براي پيش بيني رابطه معيني داشته باشد . ب :بدون جهت (:)Nondirectionalفرضيه اي كه در آن جهت اختالف يا روابط مشخص نيست ،بدون جهت ناميده مي شود طبقه بندي نوع دوم : فرضيه ها از نظر محتوايي به سه نوع فرعي تقسيم پذيرند : فرضيه هايي كه بر وجود پديده ها داللت مي كنند (توصیفی) .معموًال در هر وزارتخانه ،چند معاونت وجود دارد .در اعمال مديريت ،تنبيه كردن اجتناب ناپذير است . فرضيه هايي كه بر وجود روابط بين پديده ها داللت دارد .شيوه مديريت مديران به نوع تحصيالت آنها وابستگي دارد .بقاي سازمان با نوع برنامه ريزي رابطه دارد . فرضيه ها در صدد بيان علت وجودي و تكويني پديده ها و روابط بين آنها بر مي ْآيند(فرضيه هاي علي .Causal Hypيا تعليلي و گاه تحليلي . Analytical Hyp(. شيوه مديريت مشاركتي موجب افزايش رضايت كاركنان مي شود. ساختار هاي غير متمركز باعث افزايش بهره وري سازمان مي شود . • طبقه بندي نوع سوم : • فرضيه هاي مقايسه اي :پژوهشگر بدنبال بررسي و مقايسه تفاوت تأثير دو يا چند متغير بر يك يا چند متغير ديگر است .مثال • ( اعمال شيوه مديريت مشاركتي ) S( 3در مقايسه با شيوه مديريت تفويضي ) S( 4بر افزايش بهره وري تأثير بيشتري دارد ) • فرضيه هاي همبستگي :پژوهشگر در پي مطالعه ميزان رابطه و جهت همبستگي بين دو يا چند متغيراست.مثال • بین درجه تمركز و ميزان فشارهاي رواني كاركنان رابطه وجود دارد • فرضيه هاي علي :پژوهشگر در كار كشف و تعيين رابطه علت – معمولي دو يا چند متغير است .مثال • فشارهاي رواني موجب كاهش رضايت شغلي كاركنان مي شود • مسأله تحقيق به جاي فرضيه • « گاهي گفته مي شود در تحقيق فرضيه الزم نيست ،زيرا به گونه غير ضرروري تخيل پژوهشگرانه را محدود ميكند ،ديگر آنكه نقش علم و پژوهش علمي كشف امور است نه كار كردن روي امور بديهي و همچنين فرضيه ها منسوخ شده اند و غيره اين گفته ها كامًال گمراه كننده اند ،آنها در تفسير هدف فرضيه ها ،بيراهه مي روند » گاهي اين اظهار نظرها از آن ناشي مي شود كه پژوهشگران نتوانسته اند با توجه به بررسيهاي خود به فرضيه هايي دست يابند « .در صورتي كه محقق با توجه به پيشينه تحقق نتواند جهت خاصي را براي يافته هاي خود پيش بيني نمايد و رابطه بين متغيرها را حدس بزند مي تواند به بيان سؤالهاي پژوهش بپردازد ( .بازرگان و ديگران ) 1376 ، • ويژگيهاي يك فرضيه • فرضيه يايد آزمون پذير باشد ،اما فرضيه اي كه اكنون آزمون پذيرتر باشد بر فرضيه اي كه بالقوه آزمون پذير است برتري دارد . • فرضيه بايد با ساير فرضيه هاي موجود در زمينه هاي كلي مسأله پژوهش هماهنگ باشد • فرضيه بايد به مسايل بخصوصي كه عنوان شده جواب بدهد و نه به مسايل ديگر . • فرضيه بايد با ديد صرفه جويي و اقتصادي تدوين شود .اگر دو فرضيه در جهت حل يك مسأله معين پيش رود ،فرضيه اي كه از لحاظ اقتصادي به صرفه تر است ترجيح داده مي شود .اگر توان و قدرت تبيين كنندگي فرضيه ها يكي باشد .فرضيه هاي ساده بر فرضيه هاي پيچيده برتري دارد • فرضيه بايد سادگي منطقي داشته باشد فرضيه بهتر بستگي كمتري به فرضيه هاي پشتيباني كننده دارد و مفرضه هاي آن نيز كمتر است . • فرضيه را بايد به شكل كمي بيان كرد ( و يا به راحتي كميت پذير باشد ) • فرضیه باید نتایج زیادی را در بر داشته باشد وچشم انداز وقلمرو آن کلی باشد. • )9روش تحقيق • دستيابي به هدفهاي علم يا شناخت علمي ميسر نخواهد بود ،مگر زماني كه با روش شناسي ( ) Methodologyدرست صورت پذيرد .به عبارت ديگر تحقيق از حيث روش است كه اعتبار مي يابد نه موضوع تحقيق . • روشهاي تحقيق به عنوان هدايتگر جستجو هاي علمي در جهت دستابي به حقيقت به شكلهاي مختلف دسته بندي مي شوند :مانند : • الف :اهداف تحقيق • ب :نحوه گردآوري داده ها • هر كدام از اين دسته بنديها در برگيرنده روشهاي مختلفي هستند كه كاربردها ، مزايا و معايب خاص خود را دارند .پژوهشگر بايد توجه داشته باشد كه اعتبار دستاوردهاي تحقيق به شدت تحت تأثير اعتبار روشي است كه براي تحقيق خود برگزيده است، • روابط سه گانه هدف ،روش ،ابزار ابزار→روش → هدف • – 10قلمرو مكاني تحقيق ( جامعه آماري ) • عمومًا الزم است اطالعاتي درباره گذشته وزمينه محيط مورد تحقيق به دست آورد.شناخت از مكاني كه پژوهش در آن صورت گرفته مي تواند به دو شكل در قضاوت خواننده نسبت به دستاوردهاي تحقيق نقش داشته باشد : • الف :آگاهي پيشيني :خواننده با مكاني كه تحقيق در آن صورت گرفته است آشنايي دارد و همين شناخت مي تواند موجبات تقويت يا تضعيف يا عدم باور نسبت به دستاوردهاي تحقيق فعلي را ايجاد كند • ب :آگاهي پسيني:با ايجاد شناخت در خواننده نسبت به مكاني كه تحقيق در آن صورت گرفته است ،اين شرايط فراهم مي آيد تا اول بتواند روشهاي انجام كار ،آزمودنيها نتايج و تعمیمها را در بستر خود مورد توجه قرار دهد و از اين طريق آگاهي بيشتري نسبت به تحقيق پيدا كند . • -11قلمرو زماني تحقيق • در اين قسمت ،پژوهشگر توضيح مي دهد كه اين تحقيق در چه فاصله زماني صورت مي گيرد ،شرح اين مسأله از آن جهت ضروري است كه:بررسي كننده نتايج تحقيق با توجه به اين دوره زماني ،در مورد بكارگيري دستاوردهاي تحقيق مي تواند تصميم گيري كند . • بطور كلي مي توان گفت « :بعد از تعيين موضوع تحقيق ،الزم است چارچوب زماني انجام آن را نيز معين كرد .اولين سئوالي كه در اين زمينه مطرح مي شود اين است كه: • موضوع تحقيق به چه دوره اي مربوط مي شود ؟ به زمان حاضر مربوط مي شود ؟ به پيشبيني آينده نيز مي كشد ؟ گذشته را نيز بايد به حساب آورد ؟ • دومين سئوال به مدت زمان انجام تحقيق مربوط مي شود :تمام مشاهدات در يك مقطع زماني صورت مي گيرد .يا در چند مقطع زماني ؟ • – 12روش نمونه گيري و تعيين حجم نمونه • انجام هر تحقيق علمي مستلزم صرف هزينه و زمان است ،به همين دليل امكان بررسی كامل جمعيت ( جامعه )‌( )Populationبصورت سرشماري ( )Censusوجود ندارد ،لذا پژوهشگران با توجه به چنين واقعيتي درصدد بر ميآيند كه از طریق نمونه گيري ( )Samplingاطالعات احتمالي را با استفاده از تحليل داده هاي به دست آمده پيرامون نمونه به دست آورندودر نهایت از طریق تعمیم این اطالعات را به جامعه اصلي منتسب نمايند . • محقق بايد با توجه به مقتضيات روش تحقيق ،ماهيت داده ها ،نوع ابزار گردآوري آنها و ساختار جامعه آماري ...نمونه اي را كه معرف كيفيات و كميات جامعه باشد انتخاب نمايد ،در اين گزينش بايد به نكات زير توجه داشته باشد : • الف ) نمونه بايستي با توجه به اهداف تحقيق انتخاب شود . • ب) رعايت انصاف و عدم اعمال ذهنيتها شرط اساسي است . • ج) عواملي در تعيين حجم يا اندازه نمونه موثرند . • -13ابزارهاي گرد آوري داده ها ( اطالعات ) • يافتن پاسخ و راه حل براي مسأله انتخاب شده در هر تحقيق ،مستلزم دست يافتن به داده هايي است كه از طريق آنها بتوان فرضيه هايي كه به عنوان پاسخهاي احتمالي و موقتي براي مسأله تحقيق مطرح شده اند را آزمون كرد • ابزارهاي گوناگوني براي به دست آوردن داده ها مانند مشاهده ،مصاحبه ، پرسشنامه و مدارك و اسناد وجود دارد .هر يك از اين ابزارها معايب و مزايايي دارند هنگام استفاده از آنها بايد مورد توجه قرار گيرند تا اعتبار پژوهش دچار خدشه نشود و از طرفي نقاط قوت ابزار تقويت گردد . • هر پژوهشگر بايد با توجه به ماهيت مسأله و فرضيه هاي طراحي شده يك يا چند ابزار را طراحي كند و پس از كسب شرايط الزم در مورد اعتبار اين ابزارها ،از آنها در جهت جمع آوري داده ها بهره جويد تا در نهايت از طريق پردازش و تحليل اين داده ها ،بتوان در مورد فرضيه ها قضاوت كرد • انتخاب ابزارها بايد بگونه اي باشد كه پژوهشگر بتواند از نحوه انتخاب ابزار خود دفاع كند و از اين طريق دستاوردهاي پژوهش خود را معتبر سازد • -14روش تجزيه و تحليل داده ها • براي تجزيه و تحليل داده ها ،با توجه به ماهيت آنها ،روشهاي مختلفي وجود دارد كه پژوهشگر بايد به كاربرد و سنخيت اين روشها توجه كند تا در نهايت بتواند استنتاجها و نتيجه گيريهاي معتبر و دقيقي را به عمل آورد . • پس بطور كلي مي توان گفت كه در تجزيه و تحليل داده ها: • يك بعد كمي وجود دارد كه آن محاسبات آماري خاص است و يك • بعد كيفي ،كه آن تحليلها ،استداللها و استنتاجهايي است كه بر نتايج محاسبات آماري صورت مي پذيرد تا بتوان در نهايت آن را به جامعه آماري تعميم داد . • -15محدوديتهاي تحقيق •در ارايه گزارش از يك پژوهش مانند پايان نامه محقق سعي مي كند با بيان محدوديتهاي كه بر سر راه تحقيق دارد ( و يا داشته است ) به خواننده پيام دهد كه: • در مورد فرآيند تحقيق او قضاوت عادالنه اي داشته باشد .از طرفي ديگر سعي مي كند : •عمليات تحقيقاتي خود را با توجه به اين محدوديتها انجام دهد و به عبارتي با واقع نگري از افتادن در دام (( كلي نگري )) بپرهيزد • محدوديتهاي احتمالي مختلفي بر سر راه محقق وجود دارد كه مي توانند به شكلهاي زير طبقه بندي شوند : • الف :كمبود منابع علمي ( كتابها ،مجالت تخصصي ،مدارك و اسناد )..... • ب :كمبود منابع مالي ( شخصي ،سازمان كار فرما ،كمكهاي دانشگاهي ). • ج :عدم همكاري مسئولين در جامعه آماري ( سازمان مربوطه)با پژوهشگر • د :نبود سوابق تحقيقاتي پيرامون موضوع • ه :گرفتاريهاي شخصي فرد پژوهشگر • و :ناهماهنگي استادان با همديگر( كه غالبا توسط دانشجويان بيان نمي شود) • ز :تعداد و چگونگي متغير هاي نا خواسته • ح :كمبود زمان در اختيار ( بويژه در دانشگاههاي خصوصي ) . • ط :طبفه بندي بودن مدارك و اسناد از نظر نوع دسترسي به آنها • ي :غيره • -16شرح مفاهيم ،اصطالحات و متغيرهاي بكار رفته در تحقيق • در اين قسمت پژوهشگر براي ايجاد: • ذهنيت مشترك بين خواننده و خود ،اصطالحات ،مفاهيم و متغيرهايي را كه فكر مي كند :، • نوع برداشتي كه از آنها مي شود تاثیر مهمي در قضات خواننده دارد ،انتخاب مي كند و بطور مختصر به شرح و توضيح آنها مي پردازد . • در واقع با اين كار ‌،پژوهشگر سعي مي كند به خواننده اعالم کند كه از اين اصطالحات و واژه ها چه معنايي را در تحقيق مد نظر داشته است . • پژوهشگر بايد توجه داشته باشد كه نكات زير مي تواند در غناي هر چه بيشتراین قسمت نقش اساسي ايفا كند : • الف :مطرح نكردن مفاهيم و اصطالحات واضح و روشن • اگر پژوهشگر مفاهيمي كه انتخاب مي كند حالت بديهي داشته باشند به گونه اي که غالب خوانندگان معمولي متون تخصصي با ْآن مفاهيم آشنا باشند ،حالت ناخوشایندی نسبت به عملكرد پژوهشگر در ذهن خواننده ايجاد مي شود و اين احساس بوجود مي آيد كه پژوهشگر رفع تكليف نموده است .لذا بايد واژه هايي برای تشريح برگزيده شوند كه پيرامون معناي آنها ابهام و پراكندگي ديدگاه مطرح باشد. • ب:اشاره به منابع مستند براي مفاهيم • محقق بايد در نظر داشته باشد كه مي توانند برداشت خود را از متغيرها و شرح مفاهیم مطرح سازد و يا اينكه به برداشتها و تعاريف ديگران استناد كند و آنها را مبنای تحقيق خود قرار دهد ،در چنين حالتي بهتر است به منابع اين توضيحات اشاره كند . باتشکر ازتوجه شما