روش تحقیق ۴

روش تحقیق ۴

اسلاید 1: کارگاه مقدماتی روش تحقیق انتظارات از فراگیران در پایان این مبحثفراگیر قادر باشد تحقیق علمی را تعریف نماید.فراگیر قادر باشد مشکلات محیط خود را با استفاده از فنون مساله یابی فهرست نماید.فراگیر قادر باشد حداقل 4 مورد از معیارهای انتخاب یک عنوان مناسب پژوهشی را نام ببرد.فراگیر اصول صحیح نوشتن بیان مساله را توضیح دهد.فراگیر قادر باشد با تکیه بر اصول انجام تحقیق علمی، یک عنوان مناسب انتخاب و بیان مساله آن را بنویسد.فراگیر قادر باشد عنوان و بیان مساله یک طرح پژوهشی را نقد و بررسی نماید.1

اسلاید 2: معناي تحقيقتحقيق: به معناي درست گردانيدن، پيدا کردن، يافتن يا جستجوي حقيقتتحقيق به روش علمي: مجموعه مقررات و قواعدي که چگونگي جستجو براي يافتن حقايق مربوط به يک موضوع را نشان مي دهد. تحقيق: عملي منظم است که در نتيجه آن پاسخ هائي براي سوالات مندرج در موضوع تحقيق بدست خواهد آمد . Research : systematic investigation to establish facts2

اسلاید 3: سابقه تحقيقهمراهي تحقيق با آدمی در طول تاريخ شيوه ها و روش های مختلف انجام آنضرورت تحقيق از ديدگاه فردی و ديدگاه اجتماعی ضرورت انجام تحقيق از ديدگاه علمی تحقيق را  مايه حيات علم دانسته اند و بدون انجام تحقيق علم همچون آبی که در جائی مانده باشد دچار گنديدگی و به لجنزار تبديل خواهد شد.  3

اسلاید 4: اهمیت تحقیق و پژوهشتحقیق و پژوهش نیروی محرک توسعه پایدار در تمامی حوزه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و ... است.پژوهش، محقق و پژوهشگر را بر آن می دارد تا به جستجوی حقیقت بپردازد و از تعصب و مطلق گرایی بپرهیزد.تحقیق و پژوهش، عنصر نجات دهنده انسان و عامل بلوغ و دست یافتن وی به زندگی آرمانی است.پژوهشگری زاییده فطرت پرسشگر انسان و در ذات او نهادینه است. اهمیت تحقیق و پژوهشتصمیم گیری و عمل بر مبنای پژوهش از اتلاف منابع و امکانات جلوگیری کرده و با افزایش دقت و سرعت باعث بهبود بهره وری در حوزه های مختلف کاری می شود.پژوهش مولد علم است و باعث رشد شتابان علم می شود.همانطور که فردوسی می سراید: توانا بود هر که دانا بود، اساس قدرت علم و دانایی است و نظریه پردازان امروز دنیا نیز معتقدند: قدرت = دانایی .تقویت روحیه کار گروهی و استفاده از مشاوران4

اسلاید 5: کاربردهاي تحقيقحل مسئله خاصکاربرد آموزشيپيشگيري از حوادث و اتفاقاتکاهش هزينه ها (سازمانها و جامعه)ارزش باليني و درمانيتوسعه دانش و علمترکيبي از موارد فوق5

اسلاید 6: مراحل انجام یک تحقیق علمیانتخاب موضوعبیان مسالهمروری بر متوناهداف، فرضیات و سوالاتتبیین و تعریف متغیرهانوع و روش مطالعهجامعه پژوهش و حجم نمونهروش نمونه گیریابزار گردآوری داده هاپایایی و روایی ابزار گردآوریمحدودیت ها و مشکلاتملاحظات اخلاقیجدول گانت اجراییمنبع نویسیبودجه بندیتصویب طرح پژوهشیاجراتجزیه و تحلیل داده هاارائه گزار ش نهایی طرح6

اسلاید 7: آغاز تحقيقجان ديوئي معتقد است: اولين مرحله تحقيق احساس وجود يک مشکل  است؛ به اين معني که پژوهشگر در کار خويش با مانع يا مشکلي روبرو شده است، در حل آن ابهام يا ترديد دارد و نمي تواند در مقابل آن ساکت بماند.”مساله : مسأله يا مشكل پديده اي است غيرعادي، كه در روند كار سيستم وجود دارد و چون اخلال و بي نظمي ايجاد مي كند سبب افت يا كاهش كمي و كيفي جريان كارها و بازده سيستم مي گردد.مسأله يا مشكل عبارت است از شكاف بين وضعيت موجود و آنچه بايد باشد.(GAP)7

اسلاید 8: شناسايي مشکل آغاز يک تحقيق با احساس وجود يک مشکل همراه است. در اين مرحله آن احساس بايد به صورت ” يک پرسش درآيد و بيان شود. اين پرسش می تواند از مسائل روزمره تا مباحث و فرضيات پيچيده علمي را دربرگيرد، مهم آن است که به شيوه اي علمي و صحيح بيان شود.با در نظر گرفتن دو تقسيم بندي مهم در زمينه علائق علمي و احتياج عملي شما ممکن است تحقيقي بنيادي يا کاربردي را در نظر بگيريد 8

اسلاید 9: روش هاي پيداكردن مساله روش هاي غيرفعال كنترل و ارزيابي توسط سرپرستان بازرسي واقعه بحراني بروز شكايت و انتقاد روش هاي پيداكردن مسالهروش هاي فعال ساده كردن كارها كنترل آماري مقايسه آمار ادواري مقايسه با ساير سازمانها مقايسه با شاخص ها 9

اسلاید 10: روش هاي پيداكردن مساله (ادامه) نيازسنجي مصاحبه افراد كليدي مصاحبه گروهي مصاحبه جمعي مشاهده مستقيم روش هاي پيداكردن مساله (ادامه)استفاده از تجارب استنتاج از نظريه ها و فرضيه ها استفاده از متون درسي و مجلات تخصصي دولت ها ، دانشگاه ها و موسسات پژوهشي خصوصي 10

اسلاید 11: روش هاي پيداكردن مساله (ادامه)مطالعه مورد يا موارد پايش يا كنترل گلوگاه (نقاط كليدي)مرور متون و اطلاعات علمي شركت در دوره هاي آموزشي وهمايش هاي علميمثال 1:تصور نمائيد صبح زود قصد داريد به محل کار خود عازم شويد.اتومبيل شما روشن نمي شود (احساس وجود مشکل). حال شما تلاش خواهيد کرد تا علت/علتها را بيابيد.بنابراين به جستجو مي پردازيد تا مشکل اصلي را پيدا کنيد و با رفع آن مشکل و زدن استارت مجدد و روشن شدن خودرو موضوع را پايان يافته تلقي مي کنيد. 11

اسلاید 12: مشکل :روشن نشدن خودرو به هنگام صبحپرسش : دلايل بالقوه براي روشن نشدن خودرو کدامند؟انجام بررسي عيني از موتور و تجهيزات برقي آنرفع نقص و راه اندازي خودروعنوان : بررسي علل روشن نشدن خودرو مثال 2:تصور نمائيد کارشناس بهداشت محیط شهر خوشاب هستید.پزشک مرکز مراجعه 20 نفر از اهالی را با علائم اسهال و استفراغ به شما اعلام می کند. حال شما تلاش خواهيد کرد تا علت/علتها را بيابيد.بنابراين به جستجو مي پردازيد تا مشکل اصلي ابتلای افراد به اسهال را پيدا کنيد و با انجام اقدام مناسب بهداشتی آن را رفع نمایید.12

اسلاید 13: مشکل :بروز بیش از حد انتظار اسهال در شهرپرسش : راه های احتمالی ابتلای افراد به بیماری کدامند؟انجام بررسي عيني و آزمایشگاهی مواد غذایی یا آب آلودهانجام اقدام بهداشتی و پیشگیری مناسبعنوان : بررسي علل ابتلای اهالی شهر خوشاب به بیماری اسهالیمثال 3:تصور نمائيد سرپرستار بخش جراحی بیمارستان هستید.مدیر بیمارستان مراتب نارضایتی بیماران از بخش تحت سرپرستی تان را به شما اعلام می کند. حال شما تلاش خواهيد کرد تا دلایل نارضایتی را پیدا کنید.بنابراين به جستجو مي پردازيد تا مشکل اصلي را پيدا کنيد و با انجام اقدامات اصلاحی در بخش جراحی، رضایتمندی بیماران را افزایش دهید.13

اسلاید 14: مشکل :نارضایتی بیماران از بخش جراحی بیمارستانپرسش : دلايل بالقوه براي نارضایتی بیماران کدامند؟بررسي عيني و انجام مصاحبه با بیماران ناراضی و راضیرفع نقاط ضعف بوجود آورنده مشکلعنوان : بررسی علل نارضایتی بیماران از بخش جراحی بیمارستاناولویت های پژوهشی کدامند؟منابع محدودمحدودیت وقتکمبود نیروی انسانی پژوهشگرمقاومت مدیران...14

اسلاید 15: معيارها براي اولويت بندي (معيارWHO)مناسبت اجتناب از دوباره کاري قابليت اجرا مقبوليت سياسیهزينه– فايده فوريت نياز به داده ها ملاحظات اخلاقیاز کلمات کوتاه، رسا و در حد امکان از يک زبان استفاده شود.عبارت گويا باشد و گيج کننده نباشد. از اختصارات که ممکن است مخفف عبارات مختلفي باشند پرهيز شود.در تحقيقات توصيفي بيان مکان و زمان تحقيق در عنوان ضرورت دارد.در عنوان دقيقا آنچه محقق بدنبال تعيين آن است بيان شود.سعي شود دامنه تحقيق محدود در نظر گرفته شود.عنوان را غير سوالي مطرح نمائيد.از کلمات مناسب و مطلوب استفاده شود.15 خصوصیات یک عنوان تحقيق خوب

اسلاید 16: بررسی کاهش Vasectomy در سبزوار.آیا افزودن فلوئور به آب روستاها باعث کاهش پوسیدگی دندان می شود.بررسی تاثیر مثبت عصاره زیره بر درمان آلزایمر در سبزوار سال 1391بررسی نگرش و عملکرد کارگران کارخانجات شهرستان سبزوار در مورد استفاده از وسایل حفاظت فردی در سال 1390.16با توجه به موارد گفته شده، عنوان های داده شده را مطالعه و در صورت نیاز ویرایش نموده و در یک برگه بصورت پیشنهاد بنویسید.

اسلاید 17: بررسی علل موثر بر استقبال مردان واجد شرایط از وازکتومی در شهر سبزوار؛ سال 1391.مقایسه تاثیر افزودن فلوئور به آب آشامیدنی در شاخص سلامت دندانی (ِDMFT) دانش آموزان 12 ساله.بررسی تاثیر عصاره زیره بر درمان آلزایمر.بررسی نگرش و عملکرد کارگران کارخانجات شهرستان سبزوار در مورد استفاده از وسایل حفاظت فردی در سال 1390.چرا به بیان مسئله نیاز داریمبه خود و خواننده تحقیق نشان دهیم که چرا تحقیق مان مهم است؟ابعاد تحقیق را روشن کنیم.خلاهای علمی موجود در آن زمینه را پر رنگ نمودن و هنرمندانه نشان دهیم که نتایج تحقیق مان چگونه در پاسخ به خلاهای موجود می تواند موثر باشد.کلمات و واژه های تخصصی و یا خاص در تحقیق خود را بیان نماییم.17

اسلاید 18: آیا بیان مساله همان بررسی متون است؟بررسی متون و مرور مستندات جزیی از بیان مساله هست ولی تمام آن نیست.باید با مرور مستندات و منابع نشان دهیم که در زمینه علمی مورد نظر چه خلاهایی وجود دارد و ما چگونه می خواهیم این خلاها را با تحقیق خود پر نماییم؟بيان مساله تحقيقدر بيان مسئله نكات زير آورده مي شود:الف – اطلاعات زمينه اي ب- توصيف دقيق مسأله - نحوه بروز يا وقوع - وسعت و شدت - عوامل دخيل در بروز مسأله - نحوه برخورد فعلي با مشكل ج – فوايد پژوهش - چه نتايجي از حل مشكل انتظار مي رود.18

اسلاید 19: خصوصیات بیان مساله (1)کوتاه و مختصر و مفید بودن، گاه بیان می شود که حداکثر 700 کلمه باشد؛ اگرچه واقعا نوشتن بیان مساله در این اندازه برای بسیاری از موضوعات تقریباً غیر ممکن است.همبستگی و انسجام مطالب در بیان مساله بسیار مهم است. پراکنده گویی و عدم وجود ارتباط منطقی بین قسمت های مختلف بیان مساله امری بسیار رایج است. زمانی می توان بیان نمود که انسجام کافی وجود دارد که حذف و یا جابجایی حتی یک پاراگراف باعث دشوار شدن درک مطالب شود.19خصوصیات بیان مساله (2)بیان مساله خوب از یک کل شروع شده و به تدریج به جزئیات می پردازد. شروع از یک کل باعث جذابیت بیشتر متن و جلب بهتر توجه می شود.استفاده از منابع و مستندات باید در راستای تبیین بهتر و دقیقتر موضوع و برای نشان دادن اهمیت کار باشد و نشان دهد که موضوع مورد پژوهش چه خلا علمی را پر خواهد نمود. استفاده زیاد از منابع توصیه نمی شود. همچنین انشای روان بیان مساله نباید تحت تاثیر منابع قرار گرفته و به نظر برسد که متن دارای گسست های معنایی و انشایی است.

اسلاید 20: خصوصیات بیان مساله (3)حتماً باید کلمات و مصادیق جدیدی که در منشور تحقیق زیاد مورد استفاده قرار می گیرد و یا کلماتی که اختصاصاً شما برای تحقیق خود ساخته اید را در بیان مساله وارد نمایید.پاراگراف آخر بیان مساله باید روشن و دقیق هدف عالی و نهایی تحقیق را بیان نماید. البته ممکن است این پاراگراف شباهت زیادی با هدف کاربردی تحقیق بیابد که ایرادی ندارد ولی شما در این پاراگراف فضای بیشتری دارید تا هدف را در قالب عبارات و جملات مبسوط تری بیان نمایید.20شما می توانید در بیان مساله :از اشکال استفاده نمایید تا موضوع را بهتر شرح دهید.آوردن نمودارهای مختلف به خصوص در جهت باز نمودن ابعاد تحقیق و تبیین دقیق موضوع مانند conceptual framework توصیه می شود.حتی می توانید از جداول استفاده نمایید.منابع زیاد و متعدد به صورت عمومی توصیه نمی شود. به صورت عرف 20 تا 30 منبع کافی است

اسلاید 21: در بیان مساله نباید:فرافکنی زیاد و ادعاهای بزرگ داشته باشید.به شکل تمسخرآمیزی نتایج تحقیقات دیگران را زیر سوال ببرید.سالادی از جملات و عبارات علمی را ردیف نمایید.از نتایج و نوشته های دیگران کپی برداری نمایید.21از کجا شروع کنیم؟بعد از خواندن دقیق مقالات و گزارشات مرتبط و یافتن دید جامع به موضوع باید برای نوشتن دست به قلم شد.در ابتدا حتما فهرست وار آنچه که لازم می دانید را بیان نمایید. یعنی مشخص کنید که پیام پاراگراف های مختلف بیان مساله چه خواهد بود و بعد شروع به نوشتن بنماییدبرای راحتی کار، با استفاده از روش های زیر می توان نکات مربوط به مشکل اصلی را تحلیل و در بیان مساله به کار برد.تجزيه و تحليل مسالهروش هاي نموداري شناسايي عوامل ايجاد كننده مسأله عبارتند از: شبكه عليت نمودار استخوان ماهي نمودار شش كلمه اي

اسلاید 22: نقش دوره تکميلي در ارتقاء کيفي کارکنانزمان آموزشفراگيران طريقه تدريسامکانات آموزشيمدرسين مدت آموزشامکانات رفاهي خوابگاه تغذيه فوق برنامه .... سن جنس رسته شغل تحصيلات.... سخنراني بحث گروهي نمايش ... کلاسها سمعي و بصريجزوات ....شبکه عليتمکان آموزش22

اسلاید 23: ساکنينامکلنات رفاهينحوه تغذيهعوامل جمعيت شناسيمسافت تادانشگاهنوع مديريت استخوان ماهيرضايت از خوابگاه دانشجويي23

اسلاید 24: شش کلمه استفهامکه ؟ who?کي ؟ when? کجا ؟ where?چگونه؟ How?چي؟ what?چرا ؟ why?24

اسلاید 25: بیان مسأله زمانی کامل است که به سؤالات زیر پاسخ دهد: 1. موضوع چیست و چه چیز باید مطالعه شود؟( تعریف موضوع، اطلاعات، میزان و شدت مشکل، پیامدهای آن) 2. علت انتخاب موضوع چیست؟ ( اهمیت و ضرورت )3. نتایج آن چه فایده ای دارد؟ (فواید)4. چه اطلاعاتی هم اکنون در دسترس است؟ (چه مطالعاتی انجام شده است) 5. در صورتی که مطالعه مشابه ای انجام شده است چرا شما می خواهید تکرار کنید؟ بیان مسأله موجب : 25متمرکز نمودن حیطه عمل طرحپروراندن طرح تحقیقاتی ( اهداف ، فرضیات، روش اجراء و غیره ) آشنایی بیشتر محقق با ابعاد مشکل اهمیت موضوع تحقیق برای دیگران و فواید نتایج آن مشخص تر شود در ارائه طرح و نتایج آن به سازمانهای مربوط مفید است.

اسلاید 26: چرایی بررسی متون....جلوگیری از دوباره کاری دستیابی به یافته های دیگران آشنایی با روش کار دیگران تامین دلائل علمی جهت مطالعه فوقمنابع اطلاعاتی منابع منتشر شده :1- منابع غیر مرجع 2- منابع مرجع (در کتابخانه موجودند)ادواری (بطور دوره ای ماه به ماه .....)غیر ادواری (یکبار چاپ شده و در چاپ بعدی تجدید نظر می شود)TEXT BOOKمنابع منتشر نشده : 1- نتیجه پایان نامه ها 2- عقاید صاحب نظران

اسلاید 27: منابع مورد استفاده می توانند:1- کتب موجود در کتابخانه 2- INDEX مربوط به نشریات یا کتابشناسی 3- چکیده ها و خلا صه ها 4- منابع کامپیوتری مانند MEDLINE5- فهرست منابع انتهای کتب یا مقالات 6- پایان نامه ها و منابع آن 7- روزنامه ها و مجلات غیر علمیمنابع مورد استفاده می توانند:8- گزارشات سازمانها و آمارهای مربوطه 9- آمارهای ملی ،مملکتی ،منطقه ای 10- نظریات متخصصین 11- آژانسهای معتبر WHO-UNICEF

اسلاید 28: سایر روش ها شخص کلیدی و متخصصلیست سخنرانان کنفرانس و سمینار افراد صاحب منصب در مشاغل بخصوص بررسی صورت جلسه ها ،گزارش ها و دستور العمل ها تماس با کتابداران تماس با آژانسهای اطلاعاتی فواید بررسی متون انتخاب عنوان مناسب بیان مسئله و تأمین دلائل آن آمار و ارقام پشتیبانی از ضرورت تحقیقبیان پیشینه قبلی مطالعه و خلاء موجود شناسایی روش و طرح مناسب برای تحقیق انتخاب روش و ابزار گرد آوری اطلاعات

اسلاید 29: شناخت متغیرهای موثر در مطالعه و نقش آنها و نحوه کنترل تعاریف نظری و عملی برای واژه ها حجم نمونه روشهای آماری مناسب روشهای اجرایی گزارش نویسی انواع مطالعات: یک تحقیق از زوایای مختلف قابل تقسیم بندی است و برای پاسخ به سوال پژوهش و همچنین با در نظر گرفتن محدودیتهای اجرایی، بار مالی و مباحث اخلاقی باید بهترین شیوه مطالعه انتخاب شود. فواید بررسی متون

اسلاید 30: مطالعات اولیه: توصیفی: Descriptiveتحلیلی: Analyticمطالعات ثانویه:روایتی: Narrativeنظام مند: systematic30

اسلاید 31: گزارش موردي بيمار (Case Report)سری‌هاي بيماران (Case Series)مطالعه‌هاي مقطعي (Cross Sectional Studies)مطالعه‌هاي اكولوژيك (Ecologic Studies)مطالعه‌هاي مورد شاهدي (Case Control Studies)مطالعه‌هاي هم‌گروهي (Cohort Studies)مطالعه‌هاي تجربي (Experimental Studies)مطالعه‌هاي شبه‌تجربي (Quasi-Experimental Studies)كارآزمايي‌هاي باليني (Clinical Trials)كارآزمايي‌هاي جامعه‌اي (Community Trials)انواع مطالعات (اولیه)31

اسلاید 32: 32انواع مطالعاتتوصيفيتحليليمداخله ايمشاهده ايكارآزمايي بالينيكارآزمايي اجتماعيكارآزمايي ميدانيمقطعيمورد شاهديكوهورتاكولوژيكگزارش موردگزارش موارد

اسلاید 33: مطالعه‌هاي توصيفيمطالعه‌هايي هستند كه پژوهشگر تنها وضعيت يك متغير را بررسي كرده يا وضعيت چند متغير را بدون در نظر گرفتن ارتباط آنها با يكديگر بررسي مي‌كند.مطالعه‌هاي تحليليمطالعه‌هايي هستند كه پژوهشگر به ارتباط بين دو يا چند متغير پرداخته و هدف تعيين اين ارتباط است.انواع مطالعات33انواع مطالعات توصیفیگزارش مورد (بیمار) Case Reportمجموعه مورد Case Seriesمقطعي Cross-sectionalاكولوژيك Ecological

اسلاید 34: اين مطالعات در شروع كشف يك پديده‌ي سلامتي در هر منطقه يا هر گروه اهميت زيادي دارند.هر مطالعه‌ي تحليلي داراي بخش‌، ‌يا بخش‌هاي توصيفي است كه بدون انجام آن بخش‌ها رسيدن به نتيجه‌گيري صحيح ممكن نمي‌باشد. هرچند ممكن است بخش‌هاي توصيفي اين مطالعه تنها در حد خود آن مطالعه ارزش داشته باشد.هدف معمولاً توصيف الگوها و روندها است.به فرضيه‌سازي (Hypothesis Generation) كمك مي‌كنند.به برنامه ريزي كمك مي‌كنند.به اندازه گیری فراوانی وقوع بیماری و پیامدهای دیگر سلامتی می‌پردازند.اهميت مطالعات توصيفي در چيست؟34مزایای مطالعات Case Report و Case Seriesبه محقق اجازه می دهد که بیماریهای جدید را توصیف کند.امکان توصیف پیامدهای همراه با بیماریهای نادر را فراهم می کند. چون شرح جزء به جزء می دهند به روشن ساختن مکانیزمهای بیماری و درمان کمک می کند.

اسلاید 35: تعیین فراوانی وقوع بیماری، ممکن نیست.نباید مبنای تغییر در روش طبابت قرار گیرند. چون حتی وقایع نادر نیز به حکم شانس ممکن است باهم روی دهند.نمی تواند رابطه علیتی بین مواجهه (ریسک فاکتور) و پیامد (یا بیماری) را بررسی کند. به عبارت دیگر امکان آزمون فرضیه وجود نداردمعایب و محدودیتهای مطالعات Case Report و Case Series35

اسلاید 36: اين مطالعات معمولا بر روي نمونه‌اي تصادفي از گروه تعريف‌ شده‌ي اصلي انجام مي‌گيرد.اين مطالعات توانايي تعيين شيوع نقطه‌اي يك پديده را در جامعه دارند.بررسی افراد یک جمعیت ( هر فرد فقط یک بار بررسی می شود)متداولتر از سایر مطالعات استمطالعه مقطعی که به عنوان مطالعه «شیوع» نیز خوانده می شود، معمولاً شامل یک نمونه گیری تصادفی از جمعیت هدف است. در مرحله بعد فراوانی بیماری و وضعیت مواجهه های فعلی یا قبلی افراد و سایر متغیرهای مورد علاقه محقق در این نمونه بررسی می شود. مطالعات مقطعي (Cross-sectional studies)36

اسلاید 37: واحد مطالعه در این حالت «جامعه» است، نه «فرد».ارتباط بین سطح مواجهه و فراوانی بیماری را در بین تعدادی از جوامع بررسی و مقایسه می کند. نقطه قوت آن در تعیین ارتباط بیماری با متغیرهایی است که در سطح جامعه بیشتر معنی پیدا می کنند.مطالعه اکولوژیک یا همبستگی (Correlation study)37

اسلاید 38: ecological fallacy (مغالطه اکولوژیک): ممکن است ارتباطی که در سطح جامعه بین مواجهه و پیامد دیده می شود، در سطح فرد وجود نداشته باشد. میانگین مربوط به جامعه است (در مورد فرد نمی توانیم قضاوت کنیم) و فقط دیدی کلی در مورد جامعه می دهد.معایب مطالعه اکولوژیک38

اسلاید 39: مطالعه‌هاي مشاهده‌ايمطالعه‌هايي هستند كه در آن پژوهش‌گر هيچ نقشي در وجود و مقدار متغيرهاي مستقل و مخدوش‌كننده در بين واحدهاي پژوهش ندارد.مطالعه‌هاي مداخله‌ايمطالعه‌هاي هستند كه پژوهش‌گر حداقل يك متغير مستقل (مواجهه) را خود تعيين مي‌كند.تقسيم‌بندي مطالعه‌های تحلیلی39

اسلاید 40: مطالعات تحليلي به دو سؤال زیر پاسخ می دهند: الف) آيا ارتباط آماري بين علت و معلول وجود دارد؟ ب) اگر ارتباطي وجود دارد قدرت اين ارتباط چقدر است؟40

اسلاید 41: مقطعي Cross-sectionalمطالعه مورد شاهدي Case-controlمطالعه كوهورت Cohort studiesمطالعات تجربي Interventional/Experimental studies انواع مطالعات تحلیلی41

اسلاید 42: مطالعه مورد شاهدي: مطالعه كوهورت:مواجهه(exposure)مواجهه(exposure)پیامد(outcome)پیامد(outcome)42

اسلاید 43: الف) مواجهه و بيماري هر دو قبل از شروع مطالعه رخ داده‌اندب) سمت و جهت مطالعه از بيماری به سوي مواجهه مي‌باشد.ج) از گروه شاهد براي رد يا قبول فرضيه استفاده مي‌شود.مشخصات مطالعات مورد شاهدي43

اسلاید 44: مطالعات مورد شاهدي44

اسلاید 45: الف) هم ‌گروهها )مواجهه‌دار و غیر مواجهه‌دار) قبل از ظهور بيماري مشخص مي‌شوند.ب) سمت و جهت مطالعه از مواجهه به سوي بيماری مي‌باشد.ج) گروههاي مورد مطالعه را در طي دوره زماني مشخص از نظر ظهور بیماری مورد بررسي و پيگيري (Follow) قرار مي‌دهيم.مشخصات مطالعات همگروهی45

اسلاید 46: مطالعات همگروهی46

اسلاید 47: مطالعه‌هاي هستند كه پژوهش‌گر حداقل يك متغير مستقل (مواجهه) را خود تعيين مي‌كند.کاربردهای مطالعات تجربي یا مداخله ای:الف) بررسی عوامل علیتی (يا خطر) بيماريهاب) بررسی اثربخشي و كارائي خدمات بهداشتي و درماني (دارو ...)مطالعات مداخله‌اي47

اسلاید 48: طرح کلی کارآزمایی بالینیSPECStudy Group OutcomeNoOutcomeSP = Study PopulationEC = Eligibility CriteriaR = Randomize interventionT = Elapsed timeTRInterventionNoIntervention48

اسلاید 49: کارآزمایی بالینی (Randomized Clinical Trials) : برروی بیماران انجام میشود. کارآزمایی میدانی) (field trial یا کارآزمایی پیشگیری:به منظور جلوگیری از ایجاد یا گسترش یک بیماری یا پیامد سلامتی انجام میشود.(بر روی افراد سالم انجام می شود) کارآزمایی جامعه (community trial):بر روی دو یا چند جامعه انجام می شود و واحد درمانی آن به جای فرد، ”جامعه“ است.طبقه بندی انواع کارآزمایی49

اسلاید 50: انتظارات از فراگیران در پایان این مبحث:فراگیر قادر باشد انواع مطالعات را تعریف نماید.فراگیر قادر باشد انواع مطالعات را با ذکر مثال توضیح دهد.فراگیر قادر باشد نوع مطالعات ارائه شده در تمرین را به درستی تعیین کند.فراگیر قادر باشد انواع اهداف یک طرح پژوهشی را تعرف کند.فراگیر قادر باشد برای یک عنوان مشخص، انواع اهداف پژوهشی را بنویسد.فراگیر قادر باشد برای یک عنوان مشخص فرضیه و سوال مناسب بنویسد.فراگیر قادر باشد انواع متغیر را نام برده و تعریف نماید.50

اسلاید 51: بررسی عوامل موثر بر میزان فعالیتهای بدنی دانشجویانبررسی ارتباط بین میزان بروز سرطانهای پوست با میزان شدت مواجه مستقیم با نور خورشیدسنجش شدت فشار روانی وارد بر بازماندگان زلزله بممقایسه اثرات دو شیوه مسواک زدن در کاهش پلاکهای دندانیبررسی نقاط قوت و ضعف آموزش روش تحقیق به شیوه از راه دوربررسی تاثیر واکسن آنفلوانزا بر پیشگیری از بیماری سلبهترین نوع مطالعه را برای عناوین زیر تعیین نمایید. برای هر مطالعه ممکن است بیش از یک روش قابل بیان باشد و از ابعاد مختلف یک مطالعه ممکن است مشخصات متعدد داشته باشد مثلاً کاربردی، کمی، تحلیلی و هم گذشته نگر باشد

اسلاید 52: انواع اهدافهدف کلی نشان می دهد که در انتهای تحقیق به چه نقطه ای خواهیم رسید. برای آنکه غایت و انتهای تحقیق خود را نشان دهیم باید هدف کلی تحقیق خود را به گونه ای بنویسیم که قابل سنجش و ارزیابی باشد.اهداف جزیی مراحل رسیدن به هدف کلی را نشان می دهد.هدف کاربردی بر خلاف اهداف قبلی خیلی دقیق و قابل سنجش نیست و سعی می کند جنبه های کاربردی موضوع را نشان دهداهداف فرعی سعی می کند نتایج جنبی قابل توجه را نشان دهد و معمولاً نتایج تحقیق در زیر گروهها را تشریح می کند52

اسلاید 53: هدف کلیهدف کلی بسیار شبیه به عنوان و گاه دقیقاً تکرار آن می باشد. بیان جزئیات بیشتر در هدف کلی در صورت نیاز توصیه می گردد.بعضی افراد صاحب نظر اصرار دارند که حتماً هدف کلی و اهداف جزیی با کلمات قابل سنجش مانند ”تعیین“ و یا ”مقایسه“ شروع شود. این مورد درباره عنوان تحقیق الزامی نیست.همچنین ضرورت بیان زمان و مکان تحقیق در هدف کلی بیشتر از عنوان است53

اسلاید 54: مثالی از هدف کلیبررسی رابطه بین سواد علمی با قدرت بیان مدرسان در دانشگاه علوم پزشکی سبزوارهدف کلی: تعیین رابطه بین سواد علمی با قدرت بیان مدرسان در دانشگاه علوم پزشکی سبزوار از دیدگاه دانشجویان در سال 139154

اسلاید 55: اهداف جزییمراحل رسیدن به هدف کلی را روشن می کنند. یعنی بیان می کند که چه قدمهایی باید برداشته شود تا به هدف کلی برسیم.هدف کلی: تعیین رابطه بین سواد علمی با قدرت بیان مدرسان در دانشگاه علوم پزشکی سبزوار از دیدگاه دانشجویان در سال 1391اهداف جزییتعیین سواد علمی مدرسان از نظر دانشجویانتعیین قدرت بیان مدرسان از دیدگاه دانشجویانتعیین ارتباط بین سواد و قدرت بیان مدرسان از دیدگاه دانشجویان55

اسلاید 56: اشتباه رایج در نوشتن اهداف جزیییک تحقیق ممکن است هدف جزیی نداشته باشد. در اینگونه موارد بیان روش کار به عنوان اهداف جزیی اشکال دارد.مثال: تعیین میانگین فشارخون مردان شهر سبزوار در سال 1391این هدف کلی بسیار ساده بوده و برای پاسخ به آن قدمهای خاصی نباید برداشته شود. در اینگونه موارد نوشتن اهداف جزیی توصیه نمی شود. البته ممکن است به اشتباه، روش کار به عنوان اهداف جزیی بیان شود. مثلاً :انتخاب نمونه، تهیه پرسشنامه، تکمیل پرسشنامه و سنجش فشارخون نمونه ها 56

اسلاید 57: هدف کاربردیالزامی نیست ولی در صورت ضرورت باید کاربرد نتایج تحقیق در قالب چند جمله نوشته شود.هدف کلی: تعیین رابطه بین سواد علمی با قدرت بیان مدرسان در دانشگاه علوم پزشکی سبزوار از دیدگاه دانشجویان در سال 1391هدف کاربردی: در صورت یافتن رابطه مثبت بین این دو فاکتور می توان با تلاش در جهت ارتقا دانش تخصصی اساتید، توانمندی ایشان را در انتقال مطالب افزایش داد ولی در صورت عدم وجود ارتباط قوی می بایست برای افزایش قدرت بیان مدرسین از روشهای مجزا و متفاوتی بهره گرفت 57

اسلاید 58: اهداف فرعیالزامی نیست ولی در صورت نیاز باید به نتایج فرعی که ممکن است در تحقیق یافت شود اشاره نمود. عمدتاً اهداف فرعی به آنالیز بر روی زیر گروهها اشاره دارند.هدف کلی: تعیین رابطه بین سواد علمی با قدرت بیان مدرسان در دانشگاه علوم پزشکی سبزوار از دیدگاه دانشجویان در سال 1391اهداف فرعی1. تعیین ارتباط مذکور از دیدگاه دانشجویان دختر و پسر و همچنین از دیدگاه دانشجویان بر حسب رشته و مقطع تحصیلی58

اسلاید 59: نوشتن اهداف فرعی به جای اهداف جزیی ایراد دارد ولی متاسفانه در بسیاری از فرمهای پروپوزال، این دو نوع هدف از یکدیگر مجزا نیستند.بازی با کلمات و یا نوشتن اهداف متعدد و زیاد توصیه نمی شود. به اهداف فرعی مثال قبل توجه فرمایید. تاثیر جنس دانشجو و رشته ایشان در یک هدف آورده شده در حالی که بعضی اعتقاد دارند بهتر است این موارد در اهداف مجزا بیاید. طولانی نمودن لیست اهداف بدون اضافه نمودن هیچ مفهوم جدید چندان مقبول نیست اگر چه جدا کردن آنها نیز خطای جدی محسوب نمی شود.59نکته

اسلاید 60: لطفاً برای موضوع «بررسی رابطه بین مصرف غذاهای آماده با خطر ابتلا به سکته قلبی در سبزوار؛1391» انواع اهداف بیان شده را بنویسید60

اسلاید 61: مثال در خصوص اهدافعنوان: بررسی رابطه بین مصرف غذاهای آماده با خطر ابتلا به سکته قلبیهدف کلی: تعیین رابطه بین مصرف غذاهای آماده با خطر بروز سکته قلبی در شهر سبزوار در سال 1391اهداف جزییتعیین میزان مصرف غذاهای آماده در افرادی که سکته قلبی نموده اندتعیین میزان مصرف غذاهای آماده در افرادی که سکته قلبی ننموده اندمقایسه میزان مصرف غذاهای آماده در دو گروه فوقهدف کاربردی: با دانستن میزان ارتباط شاید بتوان توصیه های پیشگیرانه بهتری برای کاهش خطر بروز سکته قلبی ارایه داداهداف فرعیتعیین میزان ارتباط فوق الذکر بر اساس زیر گروههای مختلف سنی و جنسیتعیین میزان ارتباط فوق الذکر بر حسب میزان و نوع غذاهای آماده مورد مصرفتعیین میزان ارتباط فوق الذکر بر حسب سایر متغیرهای تاثیرگذار مانند میزان فعالیت بدنی و مصرف سیگار61

اسلاید 62: سوالات و فرضیات پژوهشسوالات: پرسشهایی هستند که برای رسیدن به اهداف باید پاسخ داده شوند. فرضیات: پیش فرضهایی که می توان برای ارتباط بین متغیرها متصور بود.62

اسلاید 63: انواع فرضیاتفرضیه صفر یا فرضیه خنثی که هر گونه ارتباط بین متغیرها را رد می کند و با علامت H0 نمایش داده می شود.رابطه ای بین مصرف غذاهای آماده و خطر ابتلا به سکته قلبی وجود نداردفرضیه مقابل که ارتباط بین متغیرها را تایید می کند و با علامت HA نمایش داده می شود. این فرضیه ممکن است دو دامنه باشد و جهت خاصی را دنبال نکند : مصرف غذاهای آماده با خطر ابتلا به سکته قلبی رابطه داردیا ممکن است یک دامنه باشد و جهت ارتباط را نیز تعیین کندمصرف غذاهای آماده خطر ابتلا به سکته قلبی را افزایش می دهد63

اسلاید 64: شیوه نگارش فرضیات و سوالاتبه صورت کلی متن فرضیات و سوالات بسیار شبیه به اهداف جزیی است. تعداد فرضیات و سوالات نیز برابر تعداد اهداف جزیی خواهد بود.به صورت کلی برای اهداف جزیی توصیفی سوال و برای اهداف تحلیلی فرضیه نوشته می شود.. بیان مشخص فرضیه مقابل باعث سوگیری نخواهد شد چرا که عدم بیان آنچه که محقق فکر می کند درست است مانع اعمال نظر وی نخواهد شد. برای کاهش خطر سوگیری باید به متدلوژي تحقیق دقت شود.64

اسلاید 65: لطفاً برای موضوع «بررسی رابطه بین مصرف غذاهای آماده با خطر ابتلا به سکته قلبی در سبزوار؛1391» فرضیه و سوال بنویسید65

اسلاید 66: مثالاهداف جزییتعیین میزان مصرف غذاهای آماده در افرادی که سکته قلبی نموده اندتعیین میزان مصرف غذاهای آماده در افرادی که سکته قلبی ننموده اندمقایسه میزان مصرف غذاهای آماده در دو گروه فوقفرضیات و سوالاتمیزان مصرف غذاهای آماده در افرادی که سکته قلبی نموده اند چقدر است؟میزان مصرف غذاهای آماده در افرادی که سکته قلبی ننموده اند چقدر است؟میزان مصرف غذاهای آماده در دو گروه فوق متفاوت است. (فرضیه مقابل دو دامنه)66

اسلاید 67: انتظارات از فراگیران در پایان این مبحث:فراگیر قادر باشد مفهوم پایایی و روایی ابزار پژوهش را با ذکر مثال شرح دهد.فراگیر قادر باشد انواع اعتبار را توضیح دهد.فراگیر قادر باشد اصول صحیح استخراج اطلاعات را بیان نماید.فراگیر قادر باشد انواع هزینه های پژوهش را نام ببرد.فراگیر قادر باشد جدول گانت پژوهش را رسم کند.فراگیر قادر باشد اصول اخلاق در پژوهش را شرح دهد.67

اسلاید 68: تعیین فعالیتهای مهم تحقیقاولین قدم در تدوین جدول زمانبندی لیست نمودن فعالیتهای مختلفی است که باید در تحقیق انجام شوند.در مرحله بعد باید تعیین گردد که هر فعالیت چه میزان زمان خواهد برد و کدام فعالیت می تواند موازی و کدام فعالیت می تواند به صورت سری انجام شود. به عنوان مثال جمع آوری اطلاعات و ورود اطلاعات به رایانه تا حدود زیادی می توانند موازی و همزمان انجام شوند ولی تجزیه و تحلیل اطلاعات یک فعالیت سری است و باید بعد از اتمام دو فعالیت قبلی صورت پذیرد.

اسلاید 69: شیوه مرتب نمودن فعالیتهااستفاده از جدول Gantt: برای طرحهای سادهاستفاده از نمودار PERT: برای پروژه های بسیار سنگین و پیچیده که افراد با تخصصهای مختلف باید با هم کار نموده و پروژه را جلو ببرند

اسلاید 70: نمونه ای از جدول گانت

اسلاید 71: نکات عملی در تبیین زمان بندی پروژهزمانهای تلف شده بسیار بیشتر از حد انتظار هستند؛ حتماً توجه فرماییددر تعیین زمان فعالیتهایی که به شما وابسته نیستند محتاط باشیدفعالیتهای ویژه و مهم که می توانند زمانبندی پروژه را به شدت تحت الشعاع قرار دهند شناسایی فرماییدطولانی نوشتن ولی سریع انجام دادن مشکل آفرین نیست ولی بر عکس آن ممکن است کار شما را زیر سوال ببرد

اسلاید 72: دسته بندی هزینه های تحقیقهزینه های پرسنلیهزینه های خرید خدماتهزینه های تجهیزاتیهزینه های مواد و وسایل مصرفیهزینه های مسافرتهاهزینه متفرقه

اسلاید 73: شیوه نگارش هزینه هابرای هر دسته از هزینه ها باید جدول جداگانه ای نوشت.با توجه به قوانین و مقررات موسسه حمایت کننده مالی باید هزینه ها را تدوین نمود.اگر به هر شکل سعی بر کاهش هزینه های تحقیق است بهتر است ابتدا به صورت واقعی هزینه ها نوشته شود و بعد بیان شود به چه دلیل قسمتی از هزینه ها به روشهای جایگزین پوشش داده خواهد شد.

اسلاید 74: هزینه های پرسنلیباید ساعت کاری هر فرد مشخص گردد.باید حق الزحمه ساعتی هر فرد تبیین گرددحق الزحمه ساعتی هر فرد معمولاً متناسب با مدرک و نوع کار (تخصصی، نیمه تخصصی و غیر تخصصی) و قوانین و مقررات موسسه حمایت کننده مادی تعیین می شود.معمولاً حق التحقیق برای اعضای هیئت علمی در دانشگاههای کشور، 1:60 دو بند اول فیش حقوقی در نظر گرفته می شود

اسلاید 75: خرید خدمتدر بسیاری از تحقیقات، انجام آزمایشات، کارهای کامپیوتری و حتی آنالیز آماری ممکن است به شکل خرید خدمت صورت گیرد و موسسات و شرکتهایی در قبال دریافت وجه این خدمات را ارایه دهند.طبیعی است که در صورت خرید خدمت، نباید این موارد در قسمت هزینه های پرسنلی نیز آورده شوند.

اسلاید 76: هزینه های تجهیزاتیبرای انجام تحقیق ممکن است نیاز به خرید تجهیزاتی اعم از آزمایشگاهی، کامپیوتری، و پشتیبانی باشد که باید در جدولی مجزا نوشته شوند.البته در بعضی موارد لازم است مواد مصرفی مانند کیتهای آزمایشگاهی در جدولی جداگانه آورده شود و در بعضی موارد جزیی از جدول تجهیزاتی است.به صورت یک اصل کلی در صورت خرید دستگاهها و وسایل غیر مصرفی، بعد از اتمام تحقیق مالکیت این وسایل با سازمان حمایت کننده است مگر آنکه در متن قرارداد چیز دیگری نوشته شود.

اسلاید 77: مسافرت هامعمولاً مسافرتها به داخل شهری و بین شهری تقسیم می شوند.البته برای بعضی طرحها در این قسمت ممکن است هزینه یک سفر خارجی برای مثلاً شرکت در کنفرانس بین المللی برای ارایه نتایج نیز آورده شود.معمولاً تعداد مسافرتها در هزینه متوسط آنها ضرب می شود.

اسلاید 78: هزینه های متفرقهمعمولاً هزینه های مربوط و نوشت ابزار، پست، تلفن و چیزهایی از این دست در این قسمت نوشته می شود.باید در این قسمت مالیات طرح نوشته شده و به کل بودجه طرح اضافه شودمعمولاً متناسب با کل بودجه تحقیق هزینه مختصری نیز تحت عنوان غیر قابل پیش بینی نوشته شود.

اسلاید 79: طرح های بین سازمانیممکن است بتوان هزینه یک طرح را توسط چند سازمان تامین نمود و یا قسمت مشخصی از بودجه را به روشهای دیگری تامین کرد.این مشارکتها را معمولاً در انتهای بودجه بندی طرح بیان می کنند.

اسلاید 80:

اسلاید 81: چرا اخلاق در پژوهش؟؟؟؟1. تجربه آزمايش واکسن تيفوس و مرگ چند هزار نفر در اردوگاههای آلمانها در سال های 5-19432. تزريق خون آلوده در مؤسسه روبرت کخ به 40 نفر برای بررسی آن3. انتقال پشه های انوفل از مردابها به اردوگاهها برای درک نحوه انتقال بيماری مالاريا4. وارد کردن سنگ و شيشه به زخمها و جراحات ايجاد شده برای بررسی اثر سولفوناميد در رفع عفونت

اسلاید 82: 5. مرگ بسياری از دوقلوها برای بررسی اثرات ژنتيک6. تلاش آمريکايی ها برای کشف واکسن شيگلا و استفاده از آن در افراد عقب افتاده7. مرگ 700 ژاپنی برای تلاش ژاپنی ها در مورد شناخت بيماری طاعون8. بررسی تاسکجی (Tuskegee) بر روی سياهپوستان در مورد سير سيفليس

اسلاید 83: افشای فعاليتهای غيراخلاقی پزشکان نازی در پايان جنگ جهانی دوم منشأ پيدايش قانون نورنبرگ شد و گردهمايی های بعدی زير تصويب سلسله قوانينی را به همراه داشت :قانون نورنبرگ در سال 1947 در 10 بندبيانيه هلسينگی در سال 1964 در 32 بندراهنمای شورای بين المللی سازمانهای علوم پزشکی (cioms) در 1982 در 21 راهنمای اصلیاصلاحيه اونيبورگ در سال 2000بازنگری ژنو در سال 2002

اسلاید 84: پژوهش همواره با دو هدف انجام می شود :توسعه دانش بشریکاربردی کردن آن در راستای عدالت

اسلاید 85: اصول اخلاقی تحقيقات :احترام به افراد : کسب رضايتنامه آگاهانه و درک مورد از هدف و ماهيت، خطرات، منافع و ديگر راههای درمانسود بخشی : تعادل بين منافع و مضار احتمالی برای افراد مورد مطالعهعدالت و انصاف : عدم بهره برداری از افراد محروم و عدم محروميت از سود بردن

اسلاید 86: عمده ترين نکات اخلاقی در يک پژوهش :انتخاب موضوع تحقيقبيان مسألهبازنگری مدارک موجودارائه هدفها و فرضياتتهيه طرح و روش شناسی (متدولوژی) تحقيقآماده کردن زمينه اجرائی تحقيقانتخاب نيروی انسانی و نيز مشاورانمديريت، نظارت و ارزشيابی طرحجمع آوری و تجزيه و تحليل دستاوردهااستفاده از نتايج و توزيع آنها

اسلاید 87: عناصر اصلی بررسی اخلاقی :مبانی علمیمحققشرکت کنندگان

اسلاید 88: بررسی اخلاقی مبانی علمی :آيا سوال پژوهش اخلاقی است.آيا پژوهش دانسته های جديد و مفيدی برای جامعه بدست خواهد داد.آيا دانش علمی موجود برای پاسخ به سوال مورد نظر کافی نيست.

اسلاید 89: بررسی اخلاقی محقق :آيا پژوهشگر صلاحيت لازم برای انجام پژوهش را دارد.آيا علائق و خواسته های پژوهشگر با حقوق، سلامت و رفاه سوژه ها تعارضی نمی يابد.آيا محقق به تمام اطلاعات دسترسی کامل داشته و مجاز به انتشار آنهاست.وظيفه پژوهشگر در اطلاع رسانی چيست ؟

اسلاید 90: Cover Letter بررسی اخلاقی شرکت کنندگان :آيا نحوه جمع آوری نمونه ها يا جلب شرکت کنندگان منصفانه بوده است.آيا حقوق گروههای آسيب پذير مورد توجه ويژه قرار گرفته است.نسبت فوايد بالقوه پژوهش با خطرات آن معقول بنظر می رسد.آيا استانداردهای رضايت داوطلبانه و آگاهانه لحاظ شده است.محافظت لازم در مورد محرمانه ماندن اطلاعات و حفظ رازداری صورت خواهد گرفت.

اسلاید 91: وظايف اصلی کميته های اخلاق :Protection محافظت از حقوق، رفاه و سلامت داوطلبان انسانی از هر گونه خطر روحی يا روانی طی مراحل مختلف تحقيق محافظت از حقوق مشروع محققين در انجام پژوهش محافظت از اعتبار دانشگاه/بيمارستان محل پژوهش يا حاميان مالی پروژهAdvice ارائه مشاوره و راهنمايی لازم در مواردی که ممکن است پروژه برای شرکت کنندگان يا جامعه وسيعتر با خطرات يا تهاجماتی همراه باشد.

اسلاید 92: وظايف اصلی کميته های اخلاق :Educationافزايش دانش و آگاهی ها در مورد مسائل اخلاقی و قوانين و راهکارهاResearch Quality برای اخلاقی بودن يک پژوهش، پروژه بايستی از لحاظ علمی قابل پذيرش باشد.Conciliation رفع اختلافات و ايجاد وفاق مابين محققين و شرکت کنندگان

اسلاید 93: بررسی اخلاقی شرکت کنندگان :آيا نحوه جمع آوری نمونه ها يا جلب شرکت کنندگان منصفانه بوده است.آيا حقوق گروههای آسيب پذير مورد توجه ويژه قرار گرفته است.نسبت فوايد بالقوه پژوهش با خطرات آن معقول بنظر می رسد.آيا استانداردهای رضايت داوطلبانه و آگاهانه لحاظ شده است.محافظت لازم در مورد محرمانه ماندن اطلاعات و حفظ رازداری صورت خواهد گرفت.

اسلاید 94: محدوديت هاي تحقيق محدوديت هاي تحقيق آن دسته از عواملي هستند كه در مسيرجمع آوري اطلاعات و كسب نتايج مطلوب مانع ايجاد مي كند.محدوديت هاي در اختيار محقق محدوديت هاي خارج از اختيار تحقيق