علل متأخر رکود فرهنگ‌ و تمدن اسلامی از سده دهم هجری

علل متأخر رکود فرهنگ‌ و تمدن اسلامی از سده دهم هجری

اسلاید 1: مرکز تربیت معلم شهید رجایی و دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) قزوینتهیه کننده:حسین اویسیاستاد یارWeb: ovicy.blogfa.com Email: oveisi8@yahoo.com

اسلاید 2: علل متأخر رکود فرهنگ‌وتمدن اسلامی از سده دهم هجری

اسلاید 3: استعمار از نظر لغوی به معنای آباد کردن استاز لحاظ ‌سیاسی ‌به‌معنی‌ حاکمیت‌گروهی بیگانه برمردم یا برسرزمین ‌دیگر است.مارکسیست‌ها به‌جای‌واژة استعمار از واژه‌ای دیگر به‌نام «امپریالیسم» استفاده می‌کنند. امپریالیسم به‌حکومتی گفته ‌می‌شد که درآن، یک‌حاکم نیرومند بر بسیاری‌از سرزمین‌های‌دور و نزدیک‌حکومت‌داشتپیدایش استعمار با ظهور قدرتمند اروپایی یعنی انگلیس، فرانسه، پرتغال، اسپانیا و .... همراه بودمفهوم و تاریخچه استعماراستعمار کهنه و نو

اسلاید 4: استعمار کهنه و نوکشف راه های دریایی در اطراف افریقای جنوب شرقی (1488م) و کشف قاره امریکا(1492م)جستجوی طلا، عاج و اشیای قیمتی دیگرتجارت و انتقال مواد اولیه معدنی و کشاورزی به اروپاتسلط اقتصادی، فرهنگی و سیاسی بر کشورهای بومی و ضعیفتغییر ساختار اقتصادی کشورهایی که از قدرت بالایی برخوردار بودندمفهوم و تاریخچه استعمار

اسلاید 5: استعمار کهنه و نواز بعد سیاسی، رقابت‌های سیاسی و نظامی قدرت‌های‌بزرگ اروپایی طی قرن شانزدهم و بعد از آن، موجب ظهور و گسترش استعمار بود. استعمار پدیده‌ای‌نژادی تلقی‌می‌شود که سفیدپوست(اروپایی) به‌منظور اصلاح و متمدن‌کردن برمردم نژاد‌های دیگر حکومت‌کنند.استعمار پدیده‌ای اقتصادی و محصول توسعه نظام سرمایه‌داری نوین است.علل پیدایش استعماردلایل ظهور و گسترش استعمار نظرات متعددی ارائه‌داده اند

اسلاید 6: استعمار کهنه و نوورود پرتغالی‌ها به سواحل شمال شرقی هند باهدف تجارتهشت سال بعد پرتغالی‌ها به‌دنبال فتح سرزمین‌های جدید با هدف سیاسی و نظامی و مذهبی برآمدند ولی برای تثبیت موقعیت خود موفق نبودندظهور رقبای اروپایی جهت استیلا بر آسیا نظیر هلند، انگلیس و فرانسهدست‌یابی به‌محصولات آسیا نظیر ادویه، پارچه و زینت‌آلات با تشکیل شرکت‌های تجاری هند شرقی هلند، انگلستان و فرانسهخاتمه دور اول با پیروزی انگلیس‌ها بر هندی‌ها با بهره‌گیری از قدرت دریانوردی و سلاح‌های آتشین خوداستعمار در آسیادور اول روابط استعماری اروپا بر آسیا (1757-1498م)استعمار در آسیا

اسلاید 7: استعمار کهنه و نودخالت اروپاییان کمتر شکل نظامی داردتسلط انگلیس بر تجارت هند و حمایت دورادور نظامی از آن و سپس در دست گرفتن حکومت هنددست اندازی هلندی‌ها بر اندنزی و کسترش محصولات قهوه و شکروارد شدن فرانسویان به‌هند و چین به استثنای تایلند و گرفتن امتیازات کشتیرانی، گمرکی، تجاری و حتی امتیاز کاپیتولاسیونورود تریاک به‌چین و شکست چین در جنگ تریاک توسط انگلیس و شکست مجدد چین توسط انگلیس و فرانسه و گرفتن امتیازات...استعمار در آسیادور دوم روابط استعماری اروپا بر آسیا (1858-1757م)

اسلاید 8: استعمار کهنه و نو

اسلاید 9: دریاسالار آلبوکرک پرتغالی، جزیره هرمز را در 1514تصرف کردپرتغالی ها در1512م گمبرون (بندر عباس) را اشغال کردندآن‌ها حدود یک سده بر منطقه خلیج فارس تسلط داشتندشاه عباس با عقد قرارداد با انگلیسی‌‌ها پرتغالی‌‌‌ها را از خلیج بیرون راندبه‌دلیل راهبردی خلیج فارس انگلیسی‌ها به‌‌نفوذ خود در منطقه ادامه دادندایران به‌دلیل موقعیت جغرافیایی بیشترین آسیب را در جریان استعمار دیدضعف قاجار باعث شد ایران به انگلیس و روسیه امتیازات بیشتری بدهدورود کالاهای وارداتی و خروج محصولات خام کشاورزیاستعمار در خلیج فارسپرتغالی ها نخستین اروپاییانی بودند که به خلیج فارس قدم گذاشتنداستعمار کهنه و نو

اسلاید 10: با شکست عثمانی‌ها در جنگ جهانی اول، انگلیس و فرانسه کشورهای عربی را به‌عنوان اِعمال قیمومیت بین خود تقسیم کردند.عراق، فلسطین و اردن زیر سلطه انگلیس قرار گرفت و سوریه و لبنان نیز به فرانسه رسید.استعمارگران جغرافیای سیاسی و مرزبندی‌های این کشورها را براساس منافع خود تنظیم کردند.از آغاز سده بیستم منابع نفتی خاورمیانه مورد توجه استعمار قرار گرفت.استعمار ساختار اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را تغییر داد.استعمار در خاور میانهاشغال عراق، شرق مدیترانه، مصر، الجزایر، و لیبی در سده19و20استعمار کهنه و نو

اسلاید 11: بین‌سال‌های1763م تا1870 رشد استعمار کمتر بود، زیرا اروپائیان‌ درگیرمسایل‌داخلی و انقلاب‌های‌ آزادیخواهانه و انقلاب‌ صنعتی‌ بودند.از سال1870 تاجنگ‌جهانی‌اول، رشد استعمار بسیار وسیع بود و تمامی افریقا و خاور دور را دربرگرفت. در دهه‌های 1950 و 1960، شاهد رشدسریع جریان‌ استعمارزدایی (مبارزه برای کسب‌استقلال‌سیاسی) بودیم، به‌گونه‌ای‌ که تعدادکشورهای عضوسازمان‌ملل‌متحد به‌دوبرابر افزایش‌یافت استعمارزدایی آنان نه تنها مشکلات‌آن‌ها را حل‌نکرد، بلکه این‌کشورها‌را دچار دوگانگی‌ساخت.استعمار نواستعمار کهنه و نو

اسلاید 12: پس از جنگ جهانی دوم و تشکیل سازمان ملل متحد شاهد رشد سریع جریان‌های استعمارزدایی بودیم که منجر به دوبرابر شدن اعضا شدبه دلیل نفوذ استعمار کهنه دچار دوگانگی در ساختار سیاسی شدندارتباط کشورهای استعمارگر پیشرفته با کشورهای تازه استقلال یافته مستعمره پیشین به گونه‌ای شکل گرفت که آن را استعمار نو می‌نامند.کشورهای پیشرفته از طریق شرکت‌های تجاری چند ملیتی و نهادهای بین‌المللی می‌کوشند تا بر کشورهای محروم یا در حال توسعه تسلط یابنداستعمار نواستعمارگران از راه فتوحات نظامی کشورها را زیر سلطه درآوردنداستعمار کهنه و نو

اسلاید 13: شرکت‌های‌چندملیتی که به‌شرکت‌های‌فراملیتی نیز معروف‌اند به‌دلیل پیشرفت ‌فناوری وتولید انبوه، نیاز پیدامی‌کنند که دامنه فعالیتشان‌را به ‌کشورهای دیگر توسعه‌دهند.آن‌ها با افزایش سطح‌بازدهی و تولید، هزینه متوسط تولیدات را پایین می‌آورند.شرکت کوکاکولا، جنرال‌الکتریک و وستینگ‌هاوس برمبنای قرارداد با شرکت‌های‌مستقل و به‌ازای دریافت قسمتی از سود به آن شرکت‌ها اجازه می‌دهند تا کالاها یا خدمات‌خود را تحت‌عنوان شرکت‌اصلی تولیدکنند و به‌فروش برسانندشرکت‌های چند ملیتیروند ایجادشرکت‌های‌چندملیتی اساساً از امریکا آغازشد.استعمار کهنه و نو

اسلاید 14: بانک‌جهانی و صندوق‌بین‌الملل‌پول از نهادها و سازمان‌های‌بین‌المللی‌وابسته به‌سازمان‌ملل است.به‌منظور مدیریت امورمالی نوسانات شدید نرخ‌های تبدیل و کاهش‌رقابتی ارزش‌ پول به‌وجود آمدند با وجود آن‌که این‌ سازمان‌ها‌ شامل ‌کشورهای‌متعددجهان‌است‌اماغلبه‌‌کشورهای‌قدرت‌مند و استعمارگران سابق در تصمیم‌گیری‌های کلیدی آن‌ها کاملاً آشکار استامریکا باداشتن یک‌پنجم سهام صندوق‌بین‌الملل‌پول، که در آن‌قدرت‌رأی هرعضو براساس سهمیه‌اش است، نقشی تعیین‌کننده‌دارد؛نهادهای مالی بین‌المللیاستعمار کهنه و نو

اسلاید 15: افزایش و پیشرفت در ابزارهای ارتباط جمعی، رسانه های گروهی و مانند این، تعاملات بشری با شتاب و آسانی بیشتری صورت می گیرد.برخی بر این‌باورند که جهانی‌شدن پروژه‌ای است که کشورهای پیشرفته به‌اجرا درآورده‌اند تا به‌چپاول هرچه بیشتر کشورهای درحال توسعه و توسعه‌نیافته بپردازند. برخی معتقدند جهانی‌شدن باعث تحمیل فرهنگ استعمارگران می‌شودجهانی‌شدن در تضعیف حاکمیت کشورهای جهان سوم نقش داشته است.استعمار نو نسبت به استعمار کهنه بسیار خطرناک و پیچیده‌تر است.جهانی شدن و پیامدهای آنجهانی شدن پدیده دنیای امروزاستعمار کهنه و نو

اسلاید 16: برخی جهانی‌شدن را برابر با امریکایی شدن می‌دانند.ترویج الگوهای‌سیاسی و حکومتی به‌نام دموکراسی و ارزش‌های لیبرالی(از جمله حقوق‌بشر) عامل‌دیگری است که در تضعیف حاکمیت‌ کشورهای‌ جهان‌سوم نقش داشته‌است. کشورهای‌غربی باتبلیغ این‌نظام‌حکومتی می‌کوشند تاشکل‌حکومتی همة کشورهای‌ جهان(به‌ویژه‌کشورهای‌خاورمیانه) را مطابق‌با الگوهای‌خود درآورند استعمارنو از جنبه‌های گوناگون سعی می‌کند تا با نفوذ در کشورهای‌دیگر راه‌هایی برای بهره‌بردن از ثروت‌های فکری و مادّی این کشورها ایجاد کندجهانی شدن و پیامدهای آنجهانی شدن پروژه‌ دنیای امروزاستعمار کهنه و نو

اسلاید 17: غربی‌ها مدعی هستند که با پژوهش‌های عینیت‌گرا دربارة شرق توانسته‌اند نکات و زوایای‌پنهانی‌را به‌شرقیان بشناسانند که شرقیان‌خود توانایی‌رسیدن به‌آن‌را نداشته‌اند.شرق‌شناسی ابزاری برای تحکیم و توجیه‌قدرت‌غربیان‌استعمارگر است.شرق‌شناسی گفتمانی‌غربی است که نهادها و ادبیات و مطالعات و باورها و دیوانسالاری‌استعماری ویژة خود را دارد.بیشتر شرق‌شناسان سدة هجدهم ونوزدهم و حتی بیستم کارمندان وزارت امورخارجة دولت‌های متبوع خویش در سرزمین‌های استعمار شده بودند؛ شرق‌شناسیشرق‌شناسی یکی‌از مهم‌ترین رشته‌های‌مطالعاتی است .استعمار کهنه و نو

اسلاید 18: مرحله‌اول: خاستگاه و نقطه‌آغاز شرق‌شناسی در پیوند باکلیسای‌اروپایی‌است و هدف‌آن نیز پاسداری‌از عقایدمسیحی دربرابر تهدیدهای‌ناشی از اندیشه ‌اسلامی و برتری‌آن بوده‌است. مرحله‌دوم: شرق‌شناسی چهره‌ای‌معطوف به ‌بیرون به‌خودگرفت و در کنار گرایش مسیحی‌گرایانة‌خود، رنگ‌وبویی‌سلطه‌مدارانه‌نیز پیداکرد. که می‌توان آن‌را شرق‌شناسی پیوسته‌به استعمارنامید؛براساس آن تحلیل‌ها با این جوامع برخورد کنند و بر آنان سلطه یابند و به‌غارت منابع آنان بپردازند.ایوانزبریچارد برآن‌است‌که‌شرق‌شناسی درخدمت‌حکومت‌های‌استعمارگر قرار داشته‌‌است. شرق‌شناسیمطالعات شرق‌شناسی را می‌توان در دو مرحله بررسی کرد:استعمار کهنه و نو

اسلاید 19: اعمال‌سلطه‌غربی جوامع‌شرقی شرق‌شناسی شرق‌شناسیدر یک جمع بندی می‌توان پیوند شرق‌شناسان و استعمار و خدمت آنان به‌دولت‌های استعمارگر را هم‌چون آلن‌روسیون به این شکل نشان‌داد.استعمار کهنه و نو

اسلاید 20: بسیاری از جـريان‌ها و گــروه‌ها در كــشورهای غربی، به‌‌ويژه در ميان ملی‌گـرايان، صهيونيـسم را به‌عنوان اقليت پـرنفوذ و ســلطه‌طلـب يهودی دركـشورهايـشان می‌دانند كه با سيطره بر ابعاد گوناگون زندگی اجتماعی (اعم از اقتصاد، سياست، رسانه‌های عمومی و غـيره) حاكميت ملی آن‌ها را نقض كرده‌اند. از اين رو آن‌ها نيز از اين واژه به‌عنوان صفتی منـفی در نوشته‌ها و سخنانشان استفاده می‌كنند. چگونگی شكل گيری و گسترش صهيونيسمشكل گيری و گسترش صهيونيسم

اسلاید 21: ناثان بیرنبائوم نویسنده مقاله «یهودیت و صــهیونیسم» كه خود از صــهيونيــست‌های متعصب است، دربـاره واژه صــهيونيــــسم می‌گويد: ‹‹هرتزل، (پس از نـگارش كـتاب دولـت يهود و انتشــار مجله هفتـگی با نام دنــيا در ســال 1887) همــه كوشــش‌ها و استعدادهای سازمانی خود را بر آن معطوف سـاخت تا نشستی را بين نمـايندگان گروه‌های صهيونيستی تشكيل دهد.» شكل گيری و گسترش صهيونيسم

اسلاید 22: تئودور هرتزل (1904-1860)بنیانگذار سازمان جهانی صهیونیسم شكل گيری و گسترش صهيونيسم

اسلاید 23: عبدالوهاب المسـيری در كـتاب صهيونيسم در توضيح اين پديده، از اواخر سـده شانزدهم تا آغاز سده هجدهم را به عنوان «صهيونيسم دينی غير يهودی» با زمينه مسيحی و از اوايل سـده هجدهم تا اوايـل سده نـوزدهم را به عـنوان « صهيونيسم فرهنگی غيريهودی» با زمينه لائيك، رمانتيك و ارگانيك و غيره نام برده است. شكل گيری و گسترش صهيونيسم

اسلاید 24: به هر حال آن چه زیر نام «صهیونیـسم» آمده عبارت است از تفکر استعماری، استثماری و استـکباری در غرب که از سدۀ نوزدهم برای نیل به اهداف توســعه طلـبانه خود، اقلیت یهود را به تدریج با مهاجـرت به فلسطین و اسکان آنها در این سرزمین مسلط ساخته است. شكل گيری و گسترش صهيونيسم

اسلاید 25: به طور کلی سه نظریه در توجیه این اقدام مطرح است: الف) ايجـاد يك گسـل صهـيونـيستی و ضد اسـلامی در قلب جغرافيای سياسی جهان اسلام (كه از آغاز تاريخ اسلام تا كنون پيوستگی جغرافيايی و سياسی سرزمينهای اسـلامی در ملتقای سه قاره آسيا ، افريقا و اروپا به شمار می آمد) و تنشهای پياپی ومتعدد حاصل ازآن طی چند دهه گذشته كه اوضاع اين منطقه را دستخوش تلاطم نموده است . شكل گيری و گسترش صهيونيسم

اسلاید 26: ب) انتقال بحران تاريخی مسيحيت - يهوديت اروپا (كه سبب كشتارهای متعدد يهوديان و طرح اتهامات نژادپرستی شده بود) به جهان اسلام و تبديل آن به بحران اسلام - يهود در فلسطين . اين طرح در نهايت زيركی به انجام رسيد وبدان پايه اهميت داشت كه در يك جمله می توان آن را معامله ای تاريخی دانست كه بخشی ازآن تبرئه يهود از اقـدام به قـتل عيسی مسيح(ع) بود. ج) تحقق تدريجی آرمان موهوم يهوديان نژادپرست و افراطی در برپايی حكومت يهوديان در فلسطين.شكل گيری و گسترش صهيونيسم

اسلاید 27: پوسـتر یک فیـلم تبلـیغاتی صهیونیسم در دهه 1930 در مورد اسکان یهودیان در فلسطین کـه بـه زبـان رومانـیایی ”به سوی یک زندگی جدید“ و به زبان مجاری ”سرزمین موعود“ نام گرفت. شكل گيری و گسترش صهيونيسم

اسلاید 28:

اسلاید 29: اعلام تأسیس اسراییل توسط بن گوریون (1948)

اسلاید 30: روزنامه ای که بعداً جروزالم پست نام گرفت.

اسلاید 31: اين جنــگ به بهای جــان هــزاران نـفر و آوارگی ميليون ها انسان تمام شد. شجره خبيثه ای كه نخست در رويای هرتزل شكل گرفت و در وعده بـالفور تعبير گرديد، چـــرچـــيل دستور كِشت آن را در كنفرانس قاهره صادر کرد و در سرزمين فلسطين به ثمرنشست.چگونگی شكل گيری و گسترش صهيونيسم

اسلاید 32: وینستون چرچیل (1965-1874)

اسلاید 33: وایزمن اولین رییس جمهور دولت اسراییل

اسلاید 34: بن گوریون اولین نخست وزیر اسراییل:«مسأله ما حفظ وضع موجود نیست، وظیفه ما آن است که دولتی متحرک در جهت توسعه هر چه بیشتر ایجاد کنیم».

اسلاید 35: موشه دايان در اوت 1967 گفت:‹‹اگر تورات مال ماست و اگر خود را قـــوم تــورات مـی دانيم، پس بايد سـرزمينـهای تــوراتی، سـرزمينــهای داوران و ريش سفيدان را نيز دراختيار داشته باشيم››.‹‹به بيانيه استقلال امريـكا توجه كنيد، هيچ نوع ذكری از حدود اقليمی نكرده است. ما مجبور نيستيم حدود حـكومت خود را مشخص كنيم››.

اسلاید 36:

اسلاید 37: اگر كشورهای مسلمان در پی آزادی ســرزمين های اســلامی برآيند، سياستمداران و تبليغاتچي های غربی برچسب حمـايت از تروريـــسم را به آن ها می زنند، اما عـامــلان كشــتارهای دير ياسـين، كفرقاســم، حــرم ابــراهــيم (ع)، و . . . نه تنها تقبيح نمی شوند؛ بلكه به عنوان مناديان دموكراسی و حقوق بشر غربی مورد حمايت و تمجيد قرار می گيرند. چگونگی شكل گيریو گسترش صهيونيسم

اسلاید 38: اردوگاه صبرا

اسلاید 39: تحقق اين امر از ديدگاه رهبران صهيونيستی به فراهم بودن دو عنصر بستگی داشت: 1. ادامــه دريافت كمكــهای سيــاسـی، اقتصــادی و نظــامی از كشورهای امپرياليستی به ويژه امريكا.2. حفظ برتری فنی چشمگير به ســـود موجــوديت اســرائيل در برابر همه كشورهای عـــربی جهــان اســـــلام ( كميت عــربی در مقابل كيـفيت صهـيونيـستی) و از طــريق برخــوردار بودن از این قـــدرت بازدارنده نظـــــامی واقتصــادی قادر به تحمـيل تسـليم بر عـربها وقبولاندن این حرف شده که هرگونه درگيری با اسـرائيل به شكـست عربی می انجامد. چگونگی شكل گيریو گسترش صهيونيسم

اسلاید 40: رژيــم صهونــيستی پس از تشكــيل در انديــشه فعــاليتهای هســته ای برآمد و كمـيته انـرژی هســته ای را در 1952 تشكيل داد و برای ساخت راكتور ناحال سـورک در 1955 با امريكا پيمان بست. اين راكتور با 5 مگاوات قـدرت تحت اشــراف و بازرسی آژانس بين المللی هسته ای در وين قرار دارد. اين رژيم در 1954 با فرانــسه مذاكـــراتی محــرمانه در مـورد توســعه فعاليتهای هسته ای خود انجام داد كه ساخت راكتور ديمونا در 1963 حاصل اين مذاكرات بود. چگونگی شكل گيریو گسترش صهيونيسم

اسلاید 41: راکتور دیمونا

اسلاید 42: اسرائيل تاكنون انجام هرگونه بازرسی بين المللی را از راكتور دیمونا نپذيرفته است. براساس اطلاعات اولـيه قدرت اين راكــتور 24 مگاوات است كه برای تولــيد پلوتــونيوم جهــت ساخت يك كلاهك در يك سال كافي است اما برخی اطلاعات حاكی از افزايش قدرت قدرت آن به40 مگاوات؛ يعنی توليد ساليانه 3 كلاهك می باشد. چگونگی شكل گيریو گسترش صهيونيسم

اسلاید 43: در مورد ذخيره هسته ای اين رژيم اختلاف نظر وجــود دارد و منابع گونــاگون آن را تا 200 كلاهك هسته ای ذكر كرده اند. اين رژيــم از 1967 از امضــای پيـــمان منــع سلاح های هســته ای طــفره رفــته و بازرسی بين المللی را نپذيرفته است. چگونگی شكل گيریو گسترش صهيونيسم

اسلاید 44: بنيامين نتانياهو، نخسـت وزيـر رژيــم صهيونيستی (9-1996) و رهبر حزب ليكود می نويسد: از سويی ديگر هم اكنون شاخصهای ديگری وجود دارد كه مژده دهنده خير و نيكی برای ملت ما نيست. ما شاهد افزايش جديد اسلام گـرايی، از جمله مـوج قوی انزجار و تنفر عليه اسرائيل ازسوی نيروهای اسلامی كه قدرتشان رو به افزايش است، هستيم.

اسلاید 45: مخالفت با صهیونیسم در میان یهودیانRabbi Goldstein Rabbi Yisroel Dovid Weiss Rabbi Moshe Dov Beck Rabbi David Shlomo Feldman …

اسلاید 46: ازتوجه‌شمامتشكرم