فقر و فساد و ارتباط آن با توسعه

فقر و فساد و ارتباط آن با توسعه

اسلاید 1: فقر و فساد موانع سرمایه داری و توسعه مجيد فرج پور گزینش، تلخیص و تدریس: سعید جعفری مقدم با همکاری آقایان: ايماني، کاظمي و نمازي

اسلاید 2: تعريف فسادفساد عبارت است از : عمل يا تصميمي که موجب شود تا تعداد افراد متاثر از نتايج منفي عمل يا تصميم از تعداد افراد برخوردار از نتايج مثبت آن بيشتر شوند .

اسلاید 3: فساد بر مبناي سطح سازمانيفساد روساي دولت‌، مديران و کارمندان عالي رتبه را فساد کلان و فساد کارمندان جزء‌ مانند ماموران پليس را فساد خرد مي گويند . نکته مهم: فساد اداري در رده هاي مياني و پاييني نظام اداري تا حد زيادي به ميزان فساد دربين سياست گذاران و کارمندان عالي رتبه بستگي دارد .

اسلاید 4: آزاد سازي اقتصاد و رابطه آن با فساد دخالت دولت در بازار آزاد يکي از سرچشمه هاي فساد است. يکي از فعاليت هاي دولت که مظنون به تشويق فساد است، محدوديت آزادي اقتصادي است. هر چه محيط بازار کمتر رقابتي باشد، ميزان فساد از طريق ترغيب کارکنان دولت به اخذ سهمي از رانت هاي انحصاري از راه رشوه بالاتر خواهد بود .

اسلاید 5: فقر و رابطه آن با فساد در کشورهاي در حال توسعه انگيزه براي درآمد اندوزي بيشتر بسيار قوي است و اين امر به وسيله فقر و پايين بودن حقوق کارمندان تقويت مي شود . فساد به کاهش رشد اقتصادي مي انجامد و در نتيجه فقر را در طي زمان گسترش مي دهد. در عين حال خود فقر مي تواند باعث فساد مي شود .

اسلاید 6: آزادي مطبوعات و نقش آن در مبارزه با فساد يکي از راههاي بسيار مؤثر در نظارت بر حکومت و کارگزاران (به ويژه در جوامع مردم سالار) دفاع از آزادي بيان و استقلال و مصونيت مطبوعات، به عنوان يکي از ارکان دموکراسي است.

اسلاید 7: قوه قضائيه و نقش آن در مبارزه با فساد اقتصاد هر کشور براي آنکه شکوفا شود بايد ترتيبات نهادي را براي حل اختلاف هاي ميان بنگاهها، شهروندان و دولت تنظيم نمايد و ضمن رفع ابهام از قوانين و مقررات، تعهد انجام آنها را بر عهده بگيرد . اثربخشي و موفقيت قوه قضاييه در انجام وظايفش منوط به سه ويژگي است:الف. استقلال قوه قضاييه ب. قدرت اجراي قوانين توسط قوه قضاييهج. کارايي قوه قضاييه

اسلاید 8: تطهیر پولهای کثیف پول شویی: خرج کردن پولهایی که از طریق فعالیتهای غیر قانونی و نامشروع – همچون فساد اداری یا سیاسی مقامات فاسد به صورت اختلاس و رشوه خواری، قاچاق مواد مخدر و ... به دست می آید، برای صاحبان انها دشوار است. لذا باید پول شویی کنند یعنی پول کثیف را به پول تمیز تبدیل کنند. پول شویی به فرایندی اطلاق می شود که در آن عواید و منافع حاصل از راههای غیر قانونی و نامشروع به دارائیهای مالی ظاهرا قانونی تبدیل می شود.

اسلاید 9: هدف پول شویی پنهان کردن منشا کسب عواید نامشروع از نظر ضابطان قانون، و گریز از مصادره درآمدهای مزبور، در صورت دستگیری مجرمین

اسلاید 10: مراحل پول شویی1 – جاسازی یا جایابی: در این مرحله وجوه نقد به شیوه های مختلف به نظام مالی تزریق می گردد و یا تغییر ماهیت فیزیکی پیدا می کند. بهترین روش برای پول شویی در اختیار داشتن موسسات مالی مثل بانکها می باشد.2 – لایه سازی: در این مرحله، منبع اصلی تحصیل پول و مالکیت از طریق انجام مجموعه ای از عملیات و داد و ستدهای پیچیده مالی و معاملاتی، اختفا می گردد. طوری که مسیر حسابرسی مبهم می شود.

اسلاید 11: 3 – ادغام: در این مرحله پولهای کثیف و تمیز در هم آمیخته و امتزاج می گردد. یعنی عواید و منافع حاصل از فعالیتهای غیر قانونی و نامشروع یا وجوهی که از منابع مشروع قانونی تحصیل شده ، مخلوط می گردد.پول شویی جرمی سازمان یافته است با ویژگی های زیر: فعالیت گروهی است که توسط بیش از یک نفر انجام می شود. جرمی دراز مدت و مستمر است. در سطح بین المللی رخ می دهد. مقیاسی بزرگ دارد. سود حاصل از آن اغلب صرف فعالیت های غیر قانونی و زیر زمینی می گردد.

اسلاید 12: بررسی فساد ایران فساد در ایران عمدتا ناشی از نوع نظام اقتصادی آن یعنی ”سرمایه داری دولتی” است.نظامی که اقتصاد را به انحصار و تحت سیطره و سلطه عده ای خاص درآورده و انواع رانت خواری اقتصادی، سیاسی و اطلاعاتی را در آن رایج ساخته است.انحصار مولد فساد است. انحصاری شدن فعالیتها سبب اتلاف ثروتها و منابع مالی به دلیل عدم استفاده و تخصیص بهینه منابع و افزایش هزینه تمام شده می گردد.

اسلاید 13: انواع رانت در ایران 1 – رانت اقتصادی: حالتی است که در آن فعالیتهای اقتصادی سودآور به صورت مجوز واردات یا صادرات و نیز به صورت صدور موافقت نامه های اصولی به انحصار فرد، گروه یا حزب خاصی درمی آید.2 – رانت سیاسی: حالتی است که در آن تقسیم موقعیتهای سیاسی و شغلی نه بر اساس شایسته سالاری به یک مقام مسوول صورت می گیرد.3 – رانت اطلاعاتی: یعنی دسترسی به اطلاعات با ارزش اقتصادی یا سیاسی در زمان خاص و سوء استفاده از آن برای مقاصد شخصی، گروهی یا حزبی.

اسلاید 14: خصوصی سازی و رابطه آن با فساد خصوصی سازی عبارتست از : فرایندی که طی آن وظایف و تاسیسات بخش دولتی در هر سطحی به بخش خصوصی منتقل می شود. یعنی کار مردم را باید به مردم واگذاشت. معمولا تصمیم گیرندگان کلیدی خصوصی سازی، سیاستمداران هستند.

اسلاید 15: اگر خصوصی سازی با توسعه مشارکتها و نظارتهای مردمی و موثر قانون بر امور همراه نباشد ، 2 فاجعه اساسی به بار می آورد : 1 – تمرکز ثروت به نفع گروههای خاص و به زیان توسعه همگانی2 – گسترش فساد اداری، ارتشاء و اختلاس.لذا اگرچه استراتژی خصوصی سازی، به عنوان یک راهبرد برای کنترل فساد تلقی می شود اما اگر صحیح انجام نشود، خود به ابزاری برای گسترش فساد تبدیل می شود.

اسلاید 16: فساد و اثر آن بر فقر و بیکاری فساد کلان ، عمدتا علت فقر است تا معلول آن. فساد فقر و توزیع نابرابر درآمدها بیکاری و تشدید فقرفقر و بیکاری از بین نخواهد رفت مگر آنکه رشد اقتصادی تقویت شود و این امر اتفاق نمی افتد مگر اینکه محدودیتهای اقتصادی رفع و اقدام به آزاد سازی اقتصاد شود.

اسلاید 17: ساختار سیاسی و فساد ناشی از آن مطالعه تاریخ ایران نشان می دهد که ساختار سیاسی ایران از گذشته های دور به گونه ای بوده است که نظام اداری و سیاسی به شدت، در هم تنیده و قائم به شخص بوده است.عامه مردم ملزم به اطاعت بی چون و چرا از شاه و در دوران اخیر، دولت و حتی مامورین عادی بودند.در انتصابها نیز به شایسته سالاری توجهی نمی گردد.

اسلاید 18: سازمانها و قوای نظارت کننده برای جلوگیری از فساد مقررات حاکم بر امور مالی سازمان هاذیحساب به عنوان نماینده وزارت امور اقتصادی و داراییسازمان مدیریت و برنامه ریزی (تحت نظارت مستقیم دولت)سوال: در هر مورد كه حداقل يك چهارم كل نمايندگان مجلس شوراي اسلامي از رئيس جمهور ويا هر يك از نمايندگان از وزير مسئول , درباره يكي از وظايف آنان سوال كنند, رئيس جمهور يا وزير موظف است در مجلس حاضر شود و به سوال جواب دهد و اين جواب نبايد در مورد رئيس جمهور بيش از يك ماه و در مورد وزير بيش از ده روز به تاخير افتد مگر با عذر موجه به تشخيص مجلساستیضاح دولت توسط مجلس استيضاح وقتي طرح در مجلس است كه با امضاي حداقل ده نفر از نمايندگان به مجلس تقديم شوددیوان محاسبات کل کشور (در مجلس)دیوان عدالت اداری (قوه قضائیه)سازمان بازرسی کل کشور (قوه قضائیه)اگر زباغ رعیت ملک خورد سیبی برآورند غلامان او درخت از بیخ

اسلاید 19: علل گسترش فساد در ایران الف ) عوامل اداری ، ساختاری و مدیریتی:وجود سازمانهای موازی، تعدد مراکز تصمیم گیری. حاکم بودن نظام بوروکراسی پیچیده بودن مراحل انجام کار توزیع نامناسب اختیارات

اسلاید 20: ب ) عوامل اقتصادی دخالت بیش از حد دولت در اقتصاد وجود محدودیتها در بخشهای بازرگانی و ... گسترش انحصارات دولتی و شیوع رانت خواریها نرخ بالای تورم توزیع نامناسب درآمد عدم تناسب درآمدها و هزینه ها

اسلاید 21: ج ) عوامل سیاسی وجود دو بخش دولتی و حکومتی توسل به رفتارهای سیاسی برای حفظ پست فعال نبودن احزاب نبود فضای سالم رقابتی بین گروههای سیاسی فقدان رسانه های آزاد

اسلاید 22: د ) عوامل فرهنگی حاکم شدن فرهنگ قدرت طلبی و مال اندوزی استفاده ابزاری از دین حاکم شدن فرهنگ سیاسی بازی و سیاسی کاری عدم پایبندی به اصول اخلاقی و باورهای مذهبی

اسلاید 23: کشورهای توسعه نیافته و عوارض فساد در آنهاویژگیهای کشورهای توسعه نیافتهسطح پایین زندگی و درامد سرانهعدم توزیع عادلانه درآمد سطح پایین بهره وری نرخ بالای رشد جمعیت نرخ بالای بیسوادی حاکم بودن روابط به جای ضوابط وابستگی و آسیب پذیری در روابط بین الملل ناکارامدی و تقلیدی بودن ساختار نظام اداری

اسلاید 24: در کشورهای توسعه نیافته ، در مورد مسائل بیشتر حرف زده می شود تا عمل.از ارمانها و ایده آلها صحبت می شود اما از عمل خبری نیست. برخی دولتهای کشورهای توسعه نیافته به دلایلی نسبت به گسترش فساد، مسامحه می کنند.

اسلاید 25: فقدان نظارت و پاسخگویی سیاسی و سانسور اطلاعات در این کشورها ناتوانی در افزایش حقوق، لذا برخی از مدیران به آنها اجازه می دهند با توسل به انواع فساد اداری، از این طریق کسب درآمد کنند. جلوگیری از بروز تفرقه و تنش در داخل هیات حاکمه حفظ آبروی نظام از طریق مسکوت گذاشتن مساله فساد دلایل مسامحه کشورها در برابر گسترش فساد

اسلاید 26: فساد و پیامدهای آن در کشورهای توسعه نیافتهفساد از طریق خدشه واردکردن برسیاستهای دولت برای تأمین منافع واهداف اکثریت باعث اتلاف منابع محدود اقتصادی شده وهزینه های هنگفتی برجامعه تحمیل می کند.فساد با تضعیف انگیزه هاموجب زیان اجتماعی،باتضعیف نهادهای موجود باعث زیانهای سیاسی وباتوزیع ناعادلانه منابع موجب زیانهای اقتصادی می شود.

اسلاید 27: فساد به افزایش هزینه های معاملات وفعالیتهای اقتصادی وکاهش امکان پیش بینی های اقتصادی منجر می شود وسیاستهای اقتصادی تشویقی- حمایتی را خدشه دار ساخته ومانع توسعه پایدار است.فساد موجب تضعیف اعتقاد مردم به توانایی واراده سیاسی دولت وکاهش اعتماد عمومی ومقبولیت اجتماعی حکومت می گردد.

اسلاید 28: فساد موجب ایجاد موانع بی مورد در برابر تجارت بین المللی و مانع رقابت و رشد اقتصادی شده،عدم اطمینان را افزایش و سبب کاهش انگیزه سرمایه گذاری های داخلی وخارجی، کاهش بهره وری سرمایه گذاریها و نیز فرار سرمایه های داخلی و مهاجرت نیروی کارامد و خبره (فرارمغزها) به علت وضعیت نابسامان اجتماعی، سیاسی و اقتصادی می گردد.فساد سبب توزیع ناعادلانه درآمد، افزایش فقر و تبعیض شده و فاصله طبقاتی را به شدت افزایش می دهد.

اسلاید 29: فساد سبب پایین آمدن سطح خدمات اجتماعی وکاهش سطح کیفیت آن برای مردم بویژه افراد کم درآمد می گردد.فساد ثبات سیاسی وهنجارهای اجتماعی واصول اخلاقی را بهم می ریزد.فساد درآمدهای مالیاتی دولت را کاهش می دهد.فساد سبب قهقرایی و پس روی فعالیتهای خدماتی و تجاری انجام شده در شرکت های کوچک می شود، و بطور کلی” ساختارهای انحصارطلبی را تقویت می کند.

اسلاید 30: فساد سبب انتقال استعدادهاومانع ازفعالیتهای مولد به سمت فعالیتهای دلالی،رانت جویی واقتصاد زیرزمینی” می گردد.فساد سببتخریب محیط زیست، افزایش نرخ مرگ و میر نوزادان می گردد.فساد اثرات نامطلوبی بر ترکیب مخارج دولت دارد.

اسلاید 31: الگوی حکومتی حضرت امیر درمبارزه با فساد1. علل سقوط ونابودی ملتها و لزوم عبرت آموزی از حکومتهای پیشین2. معیارهای گزینش و انتخاب کارگزاران دولت و لزوم تأمین مالی آنها (مبارزه با فقر)3. رعایت اصل شایسته سالاری و سپردن کار به کاردان4. ضرورت ارتباط مستمر و شفاف حکومت با ملت و پاسخگویی دولتمردان به جامعه

اسلاید 32: 5. معیارهای انتخاب قضات و ضرورت برآوردن نیازهای آنها6. پرهیز از استفاده ناروا از بیت المال و هشدار نسبت به خیانت در اموال عمومی7. نفی هرگونه رابطه مداری و دادن امتیاز به نزدیکان و خویشاوندان8. حسابرسی از اموال مسئولان و ضرورت اظهار دارایی از سوی مقامات ارشد حکومتی9. تأکید بر نظارت و کنترل کارگزاران دولت و برخورد قاطع با فساد و خیانتکاران به اموال عمومی بدون هیچ گونه اغماض یا مصالحه

اسلاید 33: راهکارهای مبارزه با فساد در ایران

اسلاید 34: آزادسازی اقتصاد و حذف محدودیتهای گسترده غیرمنطقی و زائد حاکم بر بخشهای بازرگانی، گمرکی، بانکی، نظام پولی، مالی و ارزی، اصلاح نظام بودجه ریزی، استقلال بانک مرکزی و لغو عوارض فراوان تحمیلی بر صنایع کشور ساده و شفاف سازی قوانین حاکم بر سازمانها، نهادها و بخشهای مختلف اقتصادی و اداری کشوراصلاح ساختار اداری سازمانهای دولتی، رفع بوروکراسی زائد حاکم بر آنها و سیاست زدایی از نظام اداری

اسلاید 35: ملزم ساختن کلیه دستگاهها و نهادهای استفاده کننده از بودجه دولتی به پاسخگویی، ارایه گزارش عملکرد سالیانه به افکارعمومی و شفاف ساختن فعالیت های خود. تقویت کارایی و اثربخشی سازمانها، نهادها، شرکتها و وزارتخانه های دولتی از طریق بهبود کنترلهای داخلی، تعیین سطح استاندارد خدمات قابل ارایه به شهروندان، آشناسازی شهروندان به حقوق خود، به حداقل رساندن میزان تماس مستقیم ارباب رجوع و مستخدمین دولت، تعیین دقیق مسیر و مراحل و مدارک لازم برای انجام امور، جایگزینی شایسته سالاری به جای رابطه بازی و...

اسلاید 36: شناسایی ادارات و دستگاههایی که سبب ایجاد بیشترین نارضایتی و بروز فساد در جامعه بوده و در اولویت قراردادن برنامه های ضد فساد در آنها حذف انحصارات، تقویت بخش خصوصی، کوچک سازی دولت و از بین بردن کامل زمینه های رانت خواری تأمین سطح شایسته ای از استانداردهای زندگی برای مستخدمین دولت برقراری نظام تأمین اجتماعی کارامد و ایجاد افق روشنی از زندگی در دوران بازنشستگی برای مستخدمین دولت

اسلاید 37: ازبین بردن زمینه های بروز فقر، تبعیض و فاصله طبقاتی از طریق نظام مالیاتی کارامد وهدفمند کردن یارانه های دولتی علاوه برمجازات مرتکبین فساد، مدیران مافوق آنها (بدلیل انتصاب) نیز باید مجازات و یا حداقل توبیخ شوند. اعمال نظارت و حسابرسی مستمر برمشاغل و بخشهای حساس مستعد فسادشرکتهای دولتی بصورت سهامی، باید صورت حسابها، ترازنامه، حساب سود و زیان و گزارش عملکرد خود را به طور شفاف و مستند دراختیار سازمانهای بازرسی کننده، سهامداران و مردم قراردهند.

اسلاید 38: انتشار مناقصه ها و مزایده ها و اعلام کلیه استخدام های دولتی از طریق جراید تدوین یک برنامه جامع و بلندمدت و راهبردی برای مبارزه مستمر با فساد و اولویت دادن به برنامه های پیشگیریتغییر نگرشاطلاعات محرمانه است مگر برای افراد خاص به اطلاعات عملکرد دستگاهها آزاد است مگر اطلاعات خاص برای مقاصد خاص“ ایجاد نهادی مستقل ازهرسه قوه (جهت جلوگیری ازاعمال نفوذها) و امکانات فنی و مالی، نیروی انسانی مجرب و پلیس تحت امر برای مبارزه با فساد

اسلاید 39: مسئولین و کارکنان مبارزه بافساد باید ازپاکترین و درستکارترین افراد جامعه باشند و خود درگیر فعالیتهای اقتصادی نباشند. حمایت از افشاکنندگان رسوایی های مالی، رشوه خواری ها و سایر مصادیق فساداجرای دقیق و بدون استثنای اصول 142و 49 قانون اساسی به منظور بررسی دارایی های مستخدمین دولتی در هر مقام، درجه و لباس و ... هرگونه تبعیض، مسامحه، سیاسی کاری و مصلحت گرایی در مجازات مرتکبین به فساد به بهانه حفظ آبروی نظام و ... سبب شکست برنامه مبارزه با فساد خواهد شد.

اسلاید 40: ارایه نتایج تحقیقات، اقدامات و اخبار مربوط به فساد و مجازات مرتکبین آنها به جامعه و شهروندان با هدف بازدارندگی و پیشگیری تعیین متصدیان پست های حساس دولتی از طریق انتخابات به جای انتصابات رفع نقایص قانونی ووضع قوانین لازم برای مبارزه با فساد مقابله با شکل گیری پدیده دولت در دولت از طریق نظارت کامل

اسلاید 41: تدوین نظامنامه رفتارکه درآن معیارهای رفتاری واخلاقی واصولی تشریح شده باشد.بسترسازی فرهنگی ازطریق تقویت ارزشهای اخلاقی و دینی، ترویج اصول درستکاری واطلاع رسانی درمورد اثرات فساد در جامعه با استفاده ازمطبوعات، رسانه ها و.. گنجاندن واحدهای درسی در ارتباط با موضوع فساد، ریشه ها، پیامدها و راهکارهای مقابله با آن در دانشکده ها و نیز طراحی وب سایت در این ارتباط

اسلاید 42: آموزش مدیران و کارکنان سازمانها و نهادهای دولتی جهت آشناسازی آنان با فساد و نحوه مقابله با آن تشویق مقامات عالی رتبه، سیاستمداران و نمایندگان برای اعلام دارایی های خود جهت انتشار آن در جراید استفاده از تجارب کشورهای موفق در مبارزه با فساد