صفحه 1:
ماشین آلات ساختمانی
5
بررسی اجمالی عوامل موثر در اجرای طرح های عمرانی
در پروژه های عمرانی شاید مهمتر از عامل شناسایی و اطلاع از قدرت عمل و بازده ادوات مکانیکی, عوامل
دیگری باشند که بدون توجه و بکار بستن درست آنها ممکن نیست بدرستی و به صرفه انجام پذیرد.
از جمله این عوامل عبار تند از:
۱-۱- بر نامه ریزی
قبل از شروع عملیات باید تمام و یا حداقل قسمت اعظم کارهائی که باید انجام گیرد مشخص شده و تمام
مشکلاتی که احتمالا در جریان کار پیش خواهد آمد بررسی و راه حلهائیکه در آن موقع باید بکار بست
پیش بینی گردد.
۲-۱- تسهیلات ساختمانی
باید محل نگهداری مصالح ساختمانی. ادوات و وسائل مکانیکی و همچنین محل باراندازی(تخلیه) معلوم
شده و منبع تامین آب. تامین روشنایی و غیره که در حین عملیات ساختمانی مورد احتیاج خواهند بود
تعیین شود.
صفحه 2:
بررسی اجمالی عوامل موثر در اجرای طرح های عمرانی
نیروواجیلنی-3-1
بیروی اجراتی که عبارت از مجموعه افراد و ابزار کار است. باید بدقت بررسی شده و روابط آنها
.تا بتواند ب صورت سازمان منظمی کار کند
تسعیین‌حجم عملیانکه تسوسطهر یکلز گروه ها و با هر یبکلز -4-1
ادولتدر مورد هر فقره از كار بايسلنجام شود
حجم كل هر يك از عمليات و هر فقره از هر يك از عمليات بايستى حتى الامكان قبا
.هر یک از فقرات نيروى اجرائى لازم را بيش بينى نمود
ن شود
شده و برای
در این صورت است که می توان با استفاده از تجارب و جداول موجود قیمت اجرا و بازده هر فقره از هر
«یک از عملیات را در حین پیشرفت اجرای عملیات بررسی نمود
اگر عملیات خاکبرداری در نظر گرفته شود بايد ابتدا آنرا به فقرات مختلف نظير كندن. بارگیری. حمل
بارندازی, تسطیح. آب پاشی و بالاخره کوبیدن تقسیم کرد و مقدار هر یک از این کارها را حساب نمود
سپس با مقایسه نیروی اجرایی مامور برای اجرای آنها در حین پیشرفت عملیات و حجم مربوط به هر فقره
«میتوان و کمیت نیروی اجرائی را مطالعه و تصمیمات لازم را اتخاذ کرد
صفحه 3:
بررسی اجمالی عوامل موثر در اجرای طرح های عمرانی
لنتخابصحیح ادولنکار -5-1
در مواردی که انجام یک نوع کار از عهده ماشین های مختلف بر می آید. باید ماشینی را انتخاب کرد که
«بهترين بازده را داشته باشد
مهم تسریرو لساسی‌تریرقلم عملیات-6-1
در هر پروژه یک یا چند قلم از عملیات اساسی تر و مهمتر از سایر اقلام است. لذا فقط با تعیین و
تشخیص آنها است که می توان تصمیمات جدی از نظر طرز اداره کار و ادوات لازم برای اقتصادی بودن آن
«قلم از كار اتخاذ نمود
.مثلا در اسفالت کاری قلم عمده حجم اسفالت است و بالطبع توجه مخصوص باید به آن مبذول شود
مهمترییبزار -7-1 ۱
بعد از تعیین قلم اساسی در هر کار بایستی مناسب ترین ابزار و ادوات را جهت اجرای آن قلم پیش بینی
.کرد
«بین ادوا بینی شده مسلماّ یکی از آنها نقش اساسی و تعیین کننده را بازی می کند
مثلاً در اسفالت کاری مهمترین ابزار ماشین اسفالت است. لذا تعداد و ظرفیت سایر ادوات وابسته به
«حداکثر ظرفیت ماشین اسفالت خواهد بود
صفحه 4:
بررسی اجمالی عوامل موثر در اجرای طرح های عمرانی
۸-۱- ظرفیت ادوات و تعداد هر یک
در مورد هر پروژه بعد از بر آورد حجم عملیات مختلف. ظرفیت هر یک از ابزار و تعداد آنها با
«توجه بهمدت اجرای عملیات با ید تعیین شود
کارهایف نی-9-1
نقشه های اجرائی تفصیلی و برنامه کلی عملیات و حدود کار هر یک از بزار در طول کار بايد
توسط مهندسین و متخصصین که به صورت سر پرست يا اجرا کننده هستند تهیه و تعیین
شود
تسعییرسر آورد عملیاندر مرحله !جرا -10-1
مقادیر کار که در مرحله طرح مطابق با آخرین اطلاعات تعيين شده. بايد در حین اجرای عملیات
با دقتی بیشتر کنترل و تصحیح شود
صفحه 5:
بررسی اجمالی عوامل موثر در اجرای طرح های عمرانی
۱۱-۱- تقسیم و ترتیب کارها
ul از نظر گردانندگان هر پروژه مقدم و موخر بودن عملیات و مراتبی که در جریان کار باید
گرفت معلوم و مشخص گردد
مثلاً قبل از شروع عملیات خاکبرداری .
*_ تمیزکردن و بر داشتن موانع طبیعی از سطح زمین. بربدن در ختان. کندن ريشه ها و خارج کردن
آنها از کارگاه ضروری است.
* عملیات بايد بطور متوالی صورت گیرد و هیچوقت قبل از اتمام یک کار در یک نقطه. عملیات
بعدی را شروع نکرد.
چون شروع دو عمل با هم سبب تداخل عملیات و بروز بی نظمی در کار خواهد شد.
۱۲-۱- اجرای عملیات بطور مرحله
- ممکن است قبل از تکمیل تمام پروژه لازم باشد که از قسمت های ساخته شده بهره برداری نمود.
لذا بايد در برنامه ریزی عملیات. در موارد ضروری چنین پیش بینی هائی را در نظر داشت.
صفحه 6:
بررسی اجمالی عوامل موثر در اجرای طرح های عمرانی
۱۳-۱- پیش بینی های لازم
بايد قبل از شروع عملیات پیش بینی های واقع بینانه ای در مورد نیروی اجرائی بعمل آورده و
در تمام طول کار با دقت آنوا کنترل نمود.
* در تعیین نیروی اجرائی لازم است به پنج نکته زیر توجه شود:
الف - بر رسی محل عملیات
در بر رسى محل عمليات دو نكته بايد مورد توجه قرار گیرد:
-١ اطلاع كامل از موقعيت محل وتسهيلات عمومى از نظر امكان دسترسى به كاركاه و انتقال
افراد و ابزار کار می باشد( از جمله این تسهیلات عمومی وجد جاده اسفالته. شوسه. راه
آهن, فرودگاه و بندر است).
۲- امکان تهیه مصالح و افراد در محل است.
صفحه 7:
بررسی اجمالی عوامل موثر در اجرای طرح های عمرانی
ب - وضع زمين محل
به طور کلی نکاتی که باید در اين مورد در نظر گرفت عبارتند از: ۲
وضع پستی و بلندی زمین. نوع و جنس لایه های ز: بذ پذیری خاک. اطلاعاتی راجع به سفره آب زیر
زمینی و امکانات زهکشی و هدایت آبهای زیر زمینی به بیرون از کار گاه
- آب و هوای محل
ری ت وسیع و دامنه داری باید انجام پذیرد. دانستن شرایط آب و هوا و مطاله آمار هوا شناسی
کاملاً ضروری است تا بر اساس آنها بتوان طوری برنامه ریزی نمود که در شرایط جوی با ازدیاد نیروی
»اجرائی حجم عملیات را حتی الامکان بالا برد
د - مدت اجراى عمليات
توجه به مدت اجرای عملیات بسیار مهم و ضروری است.
زیرا برنامه ریزی و تعیین نیروی اجرائی لازم و مناسب و پیش بینی موارد اظطراری در کار بر اساس آن بایستی
انجام گیرد.
صفحه 8:
بررسی اجمالی عوامل موثر در اجرای طرح های عمرانی
ه - استفاده از منابع محلی
در اکثر پروژه های عمرانی حجم عملیات طوری است که نمی توان جز با استفاده از منابع طبیعی
و نیروی انسانی محلی عملیات را با صرفه و در راس موعد مقرر به اتمام رسانید
لذا مطالعه در منابع محلی, از نظر تهیه مصالح و آب. و طرق اقتصادی استفاده از آنها اهمیت
.دارد
صفحه 9:
مدبريت و سر پبرستی
تاثير عامل مدبریت و سر پرستی
مدیریت و سر پرستی مداوم و طبق برنامه مهمترین عامل در پیشرفت کار است.
بدون برنامه و نامداوم سبب طویل شدن مدت اجرای عملیات و در نتیجه
زیانهای اقتصادی می شود.
نتایج آمار حاصله از مطالعات فراوانی که در عملیات پروژه های عمرانی در امریکا
بعمل آمده نشان می دهد که حداقل ۴۵ در صد از کل مدت اجرای عملیات در اثر
عوامل مختلف از بین می رود.
حال اگر سر پرستی نادرست باشد این رقم هدر رفتگی به ۸۰ در صد نیز خواهد
رسید.
تاثیر ارقام فوق در مثال زیر به خوبی ملاحظه می شود.
صفحه 10:
تاثير عامل مديريت و سر پرستی
٠ مثال
*_ در یک کارگاه باید ۱۰۰۰۰ متر مكعب خاى بردارى انجام كيرد.
* اگر یک بولدوزر در کندن خاک شرکت کند مدت اجرای عملیات چقدر خواهد بود؟
we *
* فرض می شود بولدوزر ساعتی ۵۰ متر مکعب خاک را در فاصله ٩۰ متر جابجا نماید.
*_ طبق گفته های قبل باید ۴۵ در صد از حجم عملیات ساعتی بولدوزر را کاست تا حجم متوسط
عملیات ساعتی بدست بیاید( ۴۵ در صد هدر رفتگی ناشی از تاخیرات طولانی است).
* کاری که به طور متوسط در هر ساعت بولدوزر انجام می دهدبرابر با
po GO*O/GG=CT/S 280
مدت اجرای عملیات برا بر است با
۳ ۱۰۰۰/۲۷/۵ ساعت
صفحه 11:
مدبربت و سر پرستی
تاثیر عامل مدیریت و سر پرستی
اگر فرض شود بولدوزر روزی ٩ ساعت کار کند. مدت واقعی اجرا برابر با
روز 363: 9 40
حال اگر سر پرست قابلی در راس نباشد. مدت اجرای عملیات
ءروز طول‌خولهد کشید 40* ( 0/55) : 0/20 < 110
از آنجا که حق الزحمه دریافتی بابت خاکبرداری فوق فرقی نمی کند. لذا ملاحظه می گردد که
.سر پرستی تا چه حد در سو دو زیان عملیات تاثیر می گذارد
صفحه 12:
هدر رفتگی های مختلف زمانی در مدت اجرا
عوامل مختلفی در طویل شدن مدت اجرای عملیات تاثیر می گذارند
پاره ای از آنها اجتناب ناپذیر بوده و تعدادی از آنها را می توان از بین برد و یا به
«حداقل رسانید
عوامل موثر در هدر رفتن زمان در حین اجرای عملیات
* الف - هدر رفتگی های ناشی از تاخیر های طولانی( تاخیرهای بیش از ۱۵ دقیقه)
این هدر رفتگی ها از دو قسمت تشکیل شدهاند:
۱ - تاخیرهای ناشی از بدی آب و هوا که موجب تعطیل کار می گردد.
مجموع این تاخیرها طبق آمار حاصله در حدود ۱۷-۳۲ در صد و به طور متوسط ۲۳
در صد از کل مدت اجرای عملیات است.
صفحه 13:
مدیربت و سر پرستی
تاخیرهایناشواز شکسته شد رقطعانماشیر] لو احتط لاف ود دولتید کی-2
. در کارگاه و زمانایم بسولی‌تسهیه آنها و بل لخره زمان‌سربوط بسه تسعمیولت
مجموع این تاخیرها در حدود ۱۵-۳۰ در صد و به طور متوسط ۲۳ در صد از کل مدت
ءاجرای عملیات است
.همان طوریکه ملاحظه می شود
.مجموع هدر رفتگی های طولانی به طور متوسط
درصد از کل مدت اجرا خواهد بود. ۴۵ - ۲۳+۲۲
صفحه 14:
مععرويس دي ا هک 0 هل کمتراز ۱۵
دقيقه)
اين هدر رفتگی ها مجموع تاخیر هاى كوتاه مدتى است که ظاهر آ چندان موثر به
نظر نمی رسند. ولی مجموع آنها رقم قابل ملاحظهای می باشد.
این تاخیر ها ناشی از استراحت های کوتاه مدت لازم بر متصدیان ماشین آلات و
بی نظمی هائی است که برنامه روزمره عملیات را به مدت كوتاهى بهم مى ريزند.
در جدول زیر . تاثیر تاخیر های طولانی. کوتاه مدت و همچنین مدت واقعی
اجرای عملیات ( مدت کار مفید ) ارائه گردیده است.
صفحه 15:
مد بربت سر پرستی
مقدار در صد هدر رفتگی ها نسبت به مدت اجرای مختلف
شرح حدود تغییرات متوسط
مدت اجرای عملیات = Ver
تاخیر های طولانی ۳۲-۶۲ ۴۵
تاخیر های کوتاه مدت ۳-۸ 1۶
مدت واقعی کار با توجه ۲۰-۵۵ ۳۹
به نحوه مدیریت
همان طوریکه ملاحظه می شود. مدت واقعی کار در اثر سرپرستی خوب
۵ - ۵۵:۲۰ برایر کمتر از وقتی است که سر پرستی ناقص باشد.
صفحه 16:
اقتصاد ماشین آلات ساختمانی
° آنالیز اقتصادی (در خرید و انتخاب)
* اهداف آنالیز اقتصادی
0 در آنالیز اقتصادی ماشین آلات سه پارامتر مهم مطرح است.
* تخمین مخارج مالکیت
* تخمین مخارج عملکرد (در بهره‌برداری از ماشین آلات)
* تخمین عمر بهینه ماشینآلات از نظر اقتصادی
صفحه 17:
اقتصاد ماشین آلات ساختمانی
هدف از برنامه‌ریزی یک کار و انتخاب ماشین آلات. حداقل
كردن مخارج لازم برای تولید واحد کار میباشد.
بايد توجه داشت. اگر هدف حداکثر کردن سود باشد.
لزوما اين هدف هماهنك با حداقل كردن مخارج نيست.
هر چند اغلب اوقات راه‌حل بدست آمده هم مخارج را
حداقل نموده و هم سود را حداکثر میکند.
آنالیز اقتصادي در مورد جابجایی و تعوبض یک قطعه
ماشین معمولا دارای این هدف است که:
مدت زمانی را برای عمر ماشینی تعیین نماید که با آن عمر
سود حاصله از کار ماشین حداکثر شود.
صفحه 18:
اقتصاد ماشین آلات ساختمانی
مخارج تملک (مالکیت) ماشینآلات
0 اين نوع مخارج. مخارجی است که چه از ماشینآلات استفاده
شود و چه استفاده نشود. برای مالک وجود دارد.
0 اقلام مشمول این نوع مخارج عبار تند از:
۱- استهلاک
۲ - سرمایه اولیه
۳ -مالیات
۳ - بیمه
۵ - مخارج توقفگاه و متفرقه
صفحه 19:
اقتصاد ماشین آلات ساختمانی
استهلاک
استهلاک عبارت است از نقصان در ارزش مالکیت در اثر گذشت زمان. فرمایش و از رده
خارج شدن (ماشین آلات) یا استهلاک عبارت است از کاهش ارزش ماشینآلات در اثر
مصرف و با عمر آنها
در اقتصاد ماشین آلات. محاسبه استهلاک ماشینها سه نیاز را بر آورده میکند.
تعیین آن بخش از مخارج که ناشی از پایین رفتن قیمت ماشین در بازار آزاد در اثر فرسایش
و کار ماشین می‌ود.
تعیین مقدار استهلاک که در تصمیم گیری نسبت به تعویض ماشین آلات بکار گرفته می‌شود.
تعیین مقدار مالیات ماشین آلات.
صفحه 20:
اقتصاد ماشین آلات ساختمانی
0 از روش‌های مختلفی برای محاسبه استهلاک میتوان استفاده نمود.
* باید روشی را بکار برد که حدامکان با در نظر گرفتن واقعییات. میزان استهلاک
ماشین را تخمین بزند.
* در مورد ماشینهای چرخ لاستیکی, چون عمر لاستیک کمتر از عمر ماشین
است. مقدار قیمت قابل استهلاک ماشین راء قیمت کل ماشین منهای قیمت
لاستیک آن در نظر می‌گیرند.
* مخارج ناشی از تعویض و فرسایش لاستیکها را در مخارج تصدی (کا رکرد)
ماشین محاسبه می‌نمایند.
صفحه 21:
اقتصاد ماشین آلات ساختمانی
* قیمت اولیه ماشین:
شا ت خرید ماشین. حمل و انتقال ماشین. سرهم كردن و سرويس اوليه و
مالیات و مخارج گمرک میباشد.
* قیمت نهایی ماشین:
عبارت است از مبلغی که ماشین در پایان دوران محاسبه استهلاک قیمت دارد. این
قیمت را قیمت دسته دوم می‌گویند که میتوان مشابه ماشینهای فروخته شده
مشابه ارزیابی کرد.
* عمر ماشین:
عمر ماشین که برای محاسبه استهلاک سالیانه بکار خواهد رفت.
بايد نشان‌دهنده عمر اقتصادی يا قابل استفاده ماشین باشد.
این مدت بستگی به: نوع ماشین. شرایط کار در روند کلی وضعیت در صنعت دارد.
در آمریکا و کشورهای غربی عمر ماشین ۵ سال است.
صفحه 22:
0
اقتصاد ماشین آلات ساختمانی
راههای مختلف برای محاسبه استهلاک
راههای مختلفی برای محاسبه استهلاک وجود دارد که در اینجا به سه نوع آن اشاره
می‌شود.
این روش‌ها عبار تند از:
روش خطی با نسبت مسقیم
روش مجموع سالهای عمر ماشین (سیستم به نسبت معکوس)
روش دوبرابر کردن یا (روش خط دوگانه متعادل)
روش‌های مجموع سالهای عمر ماشینی و دوبرابر کردن به روش‌های محاسبه
استهلاک تسریع شده موسومند. زیرا که دراین روش‌ها مقدار استهلاک بیشتری
را نسبت به روش خطی در سالهای اول عمر ماشینی منظور میدارند.
صفحه 23:
اقتصاد ماشینآلات ساختمانی
-١ روش
دراين روش مبلغ قابل استهلاك در طول عمر ماشين بطور مساوى تقسيم
می‌شود مبالغ استهلاک عبار تست از:
مخارج اولیه ماشن - قیمت نهایی آن و - قیمت لاستیکهای آن (وقتی ماشین
چرخ لاستیکی باشد).
(قیمت لاستیکها) - قیمت نهایی - قیمت اولیه
1 -استهلاک سالیانه
عمر مفید (سال)
صفحه 24:
اقتصاد ماشین آلات ساختمانی
لأ مثال: مطلوب است محاسبه استهلاک سالیانه و قیمت ماشین در انتهای هر سال
مالی؟
برای یک تراکتور چرخ زنجیری
ت اولیه ماشین: ۶۵۰۰۰۰۰ تومان
: ۰ تومان
ه سال
صفحه 25:
قيمت ماشین در انتهاي هر سال
قیمت کل
اقتصاد ماشین آلات ساختمانی
۶۵
۵۷
۳۹
م۴
۳۳
۲۵
م جع م۲۵۰۰ +
استهلاك
۸۰۰۰.۰
۸۰۰۰.۰
۸۰۰۰.۰
۸۰۰۰.۰
۸۰۰۰.۰
سال
ea tae
صفحه 26:
اقتصاد ماشین آلات ساختمانی
۲ - روش مجموع سالهای عمر ماشین (تسهیم به نسبت معکوس)
بن روش نيز مقدار قابل استهلاک را نظیر حالت قبل محاسبه می‌نمائيم. گر چه
مقدار قابل استهلاک در هر سال متفاوت است.
مبلغ استهلاک برای هر سال از ضرب مبلغ قابل استهلاک در ضریب مخصوص آن سال
بدست می آید.
مخرج کسر ضریب استهلاک عبارت است از : مجموع ارقام سالهای عمر مفید ماشین
- مثلاً: براى يك ماشين با عمر مفيد ه سال خواهيم داشت
۴+۵۵ +۳۲ +۱۲
صفحه 27:
اقتصاد ماشین آلات ساختمانی
* صورت کسر فوق‌الذکر عبارت است از رقم سال مزبور منتها از آخر
رقم سال _
مبلغ قابل استهلای م 52 - استهلاك ساليانه
مجموع ارقام سالها
© مثال : مطلوب است محاسبه استهلاک سالیانه و ارزش ماشين در مثال قبل از انتهاى هر سال بروش مجموع ارقام
الهاى عمر ماشين؟
wee
تومان ۳ ban OLED ers VOee eee)
۱۵
تومان ۶ ۲۵۰۰ معا poz.
1۵
تومان D3- TC Pdrere Oreo) = Ateeee 1
۱۵
تومان ۲۵۰۰۳ ۶۵ 04 تیه
eg)
تومان FOeree= VOesese) VP PEPE ( ) ون
صفحه 28:
اقتصاد ماشین آلات ساختمانی
قيمت ماشين در انتهاي هر سال
۱۶۶۷
۴۱۰۰
PY eee
۳۱۷۶۶۶۶۸
استهلاك
۱۳
۱۶۶۶۶۶
۳۳۳۳
۱۶۶۶۶۶
قیمت کل ۶۵۰۰۰۰۰ - ۲۵۰۰۰۰۰ + م۴
سال
صفحه 29:
اقتصاد ماشین آلات ساختمانی
۳ - روش دوبرابر کردن استهلاک
در استفاده از این روش:
* ضریب استهلاک سالیانه از تقسیم ۸۲۰۰ بر عمر مفید ماشینی محاسبه می‌شود.
* سپس مقدار استهلاک برای یک سال بخصوص از ضرب ضریب فوق در مقدار ارزش
ماشین در آغاز سال مزبور بدست می‌آید (معادله زیر)
* (ارزش ماشین در ابتدای سال) - استهلاک سالیانه(۴ظ:
N
عمر ماشین (Slo) =
* توجه کنید. قیمت نهایی در معادله بالا وارد نمی‌شود. با اين حال قيمت ماشين
هیچگاه نباید کمتر از قیمت نهایی آن مستحلک گردد.
*_ در آخر عمر ماشین, احتمالاً باید مقدار استحلاک را کمتر از مقدار محاسبه شده
منظور نمود تا ماشین در انتهای سال مورک بجث.ازآرزتن ماشین کمتر BEA
* این بحث در مسئله ۳ روشن خواهد شد.
صفحه 30:
اقتصاد ماشین آلات ساختمانی
+ مثال ۳:مطلوب است محاسبه استحلاک ساليانه و ارزش ماشين در انتهاى هر سال براى تراكتور
: مثال يك با استفاده از روش دوبرابر كردن؟.
be
تسد و نرخ استهلای
تومان ۲۶۰۰ 20/40۶۵۰۰۰۰
و ممع » -O/AD,
تومان ۱۵۶۰۰۰۰
تومان ۱۴۰۰۰۰۰ - ۲۵۰۰۰۰۰ - ۳۹۰۰۰۰ + 20/4
با توجه باینکه استحلاک ۱۵۶۰۰۰۰ تومان در سال دوم باعث می‌شود که قیمت ماشین کمتر از قیمت نهایی
(۲۵۰۰۰۰۰) ۲۳۴۲۰۰۰ « (.ه»»۱۵۶- ۳۹۰۰۰۰۰) تومان بشود. بنابراین مقدار استحلاک در این سال ۱۴۰۰۰۰۰ تومان در نظر گرفته
می‌شود تا قیمت کل ماشین در انتهاى سال برابر قيمت نهابى شود.
صفحه 31:
اقتصاد ماشین آلات ساختمانی
در انتهاي هر سال استهلاك
سال
.شاه هه مادام
صفحه 32:
اقتصاد ماشین آلات ساختمانی
0 سرمایه‌گذاری اولیه. بیمه و مالیات
* برای تخمین مخارج مالکیت ماشن‌الات. مخارج مربوط به نرخ بهره. مالیات و بیمه
یکجا در نظر گرفته میشوند.
* یک نسبت درصد کلی که نماینده سرمایه‌گذاری, ماليات‌ها و بیمه میباشد در قیمت
ماشین ضرب می‌شود تا مخارج سالیانه برای اقدام فوق بدست آید.
© مخارج توقفگاه و متفرقه
* این اقدام شامل مخارج توقنگاه با تسحیلات و کارگر لازم برای حفاظت از ماشین آلات
در زمانی است که ماشین کار نمی‌کند.
* این مخارج شامل:
* حق‌الجاره پارکینگ. حقوق نگهبانان و هزینه‌های بالاسری مربوطه میباشد.
اینگونه مخارج را معمولاً سالیانه تخمین زده و به نسبت بین ماشین آلات یک موسسه
پا شرکت تقسیم می‌نمایند.
اگر این مخارج براساس درصدی از ارزش ماشین محاسبه می‌شود. میتوان آن را به
درصد مربوط به سرمایه‌گذاری.مالیات و بیمه افزود و یک درصد کلی برای مخارج یاد
شده در دو بند اخیر بدست آورد.
صفحه 33:
اقتصاد ماشین آلات ساختمانی
عوامل تشکیل دهنده مخارج
* مخارج عملکرد ماشین آلات شامل تمام مخارجی است که به طور مستقیم به
کار کردن ماشین مربوط میشوند.
بر حسب مقدار استفاده و نوع استفاده از ماشین آلات میزان آنها فرق
مى كند.
* ميزان حقوق راننده ماشين را مى توان جزئى از اينكونه مخارج بحساب آورد.
معمولاً ان را در آخر كار به طور جداكانه به ساير مخارج ساعتى ماشينآلات
اضافه می‌کنند تا مخارج كل هر ساعت کار کرد ماشین بدست آيد.
صفحه 34:
اقتصاد ماشین آلات ساختمانی
عوامل اصلی متشکله مخارج کار کردن با ماشین عبار تن از:
گازوئیل (سوخت ماشین)
روغنکاری و روغن‌های هیدرولیک قسمت‌های مختلف
فیلترها
سروپس‌های مرتب و اصلاحات جزئی
تعمیرات
لاستیکها
صفحه 35:
اقتصاد ماشین آلات ساختمانی
0 مخارج سوخت
* مخارج ساعتی سوخت را با بدست آوردن مصرف سوخت ماشین در ساعت و
ضرب آن در قیمت سوخت تخمین میزنند.
بیق‌ترین روش بافتن این قلم خرج عبار تست از اندازه‌گیری عملی میزان
سوخت ماشینآلات در شرایط کار مشابه
برای بر آورد تقریبی
مصرف سوخت ماشین در ظرفیت کامل از رابطه زیر بدست می‌آید.
*_توان موتور (اسب بخار) * ۰/۲۲۷ - مصرف سوخت (لیتر در ساعت)
* چون بندرت پیش می‌آید که ماشین تا حداکثر ظرفیت کار کند لازم است مصرف
سوخت آن را با توجه به شرایط کار تصحیح نمود.
* این تصحیح با ضرب مقدار بدست آمده از فرمول فوق در ضرایب جدول ا انجام
میگیرد (جدول ۱۲-۱)
صفحه 36:
جدول ۱۲-۱ : ضرائب مصرف سوخت ( ب1 از وزن کامل )
نوع ماشین شرایط بار
كم متوسط زياد
کلامشل و دراگلاین مع fo bo
جرثقيل be fo fo
گریدر 5 ۶۰ ۸۵
لودر چرخ زنجیری de ۷۵ ۹۰
لودر چرخ لاستیکی هم ۶۰ ۸۵
ون مخصوص خارج از جاده be tod
اسکریپر دارای بالایر عن ۶۵ ۸۰
اسكريير استاندارد م امع vo
اسکریپر دوتایی ( تاندم ) ۵ ۶۵ he
بیل مکانیکی و بیل عکوس Yo fo be
تراکتور چرخ زنجیوی هم ۶۰ ۸۰
تراکتور چرخ لاستیکی ۰ ۶۵ ۸۵
صفحه 37:
اقتصاد ماشین آلات ساختمانی
سرویس
کارخانه جات سازنده ماشین آلات آمار مقدار مصرف سوخت. روغن موتور. روغن‌های هیدرولیک و فیلتر را
برای هر ماشینی تحت شرایط عادی کار عرضه میدارند.
وش تخسسنی ای مخاا ,ویس ساعتی ماشین آلات چرخ لاستیکی این است که مخارج
ساعتی سوخت ماشین را در نک ضریب سرويس مي نما بند.
ضریب سرویس‌های پیشنهادی به روش 11518166 عبارتست
۳ برای شرایط متوسط
۲ برای شرایط حاد و غير مطلوب
۵ برای شرایط مناسب
بنابراين مخارج سرویس یک تراکتور جرخ لاستیکی در شرابط کار متوسط را در حدود مخارج سوخت
صفحه 38:
اقتصاد ماشینآلات ساختمانی
0 تعمیرات
این قلم هزینه شامل همه تعمیرات و مخارج نگهداری به غیر از مخارج سرویس‌های
عادی و يا مخارج تعویض قطعاتی است که خیلی زود فرسوده می‌شود و در نتيجه
زود به زود تعویض میشوند (مثل لبه‌های برنده انتهای تیغه گریدر).
مخارج تعمرات معمولاً بزرگترین قلم مخارج کار کردن ماشینآلات سنگین در
اغلب کارگاه‌ها میباشد.
البته این نوع مخارج برای ماشینهای نو کمتر از ماشین آلات کهنه است.
کار خانجات سازنده ماشین آلات معمولاً ضریبی به عنوان ضریب مخارج تعمیرات
تهبه می‌کنند که برحسب درصدی از مبلغ قابل استهلاک ساعتی ماشین میباشد.
صفحه 39:
اقتصاد ماشین آلات ساختمانی
مجموع هزینه تعمیرات #( جمع ارقام سالها | رقم سالها )- مخارج تعمیرات یک سال
در این رقم سال عدد ۱ برای سال اول و ۲ برای سال دوم و به همین ترتیب (عکس
روش معکوس)
برای استفاده از روش فوق باید اول مخارج تعمیرات ماشین در طول عمر ماشین
تخمین زده شود.
این امر با استفاده از تجارب کارهای سابق و با با ضرب (قیمت اولیه منهای قیمت
لاستیکهای ماشین) # ضریب جدول ذیل حاصل می‌گردد.
۲- (جدول ۱۲-۲)
صفحه 40:
جدول -۲ (۱۲-۲) مخارج کل هزینه تعمیراتی در طول عمر ماشین ( درصدی از قیمت
اولیه منهای قیمت لاستیک)
نوع ماشين شرایط کار شرایط کار شرایط کار
مناسب متوسط نامناسب
- تراکتور چرخ زنجيري 85 90 95
- گریدر 45 50 55
- کامیون مخصوص خارج 70 80 90
از جاده
- اسکریپر 85 90 105
- لودر چرخ زنجيري 85 90 105
- لودر جرخ لاستيكي 50 60 75
- تراکتور چرخ لاستیکی 50 60 75
صفحه 41:
0 مثال
* مطلوب است تخمین مخارج تعمیرات یک تراکتور چرخ زنجیری به ارزش ۶۰۰۰۰۰۰
تومان و عمر مفید ۵ سال در سال دوم استفاده.
*؟ء شرایط کار متوسط بوده.
* ماشین ۲۰۰۰ ساعت در سال کار می‌نماید.
0 حل:
از جدول ۱
۰ - ضریب مجموع هزینه تعمیرات ماشین
تومان ۵۴۰۰۰۰۰ - ۶۰۰۰۰۰۰ : ۰/۹۰ - کل مخارج تعمیرات در طول عمر ماشین
تومان ۷۲۰۰۰۰ - (۵۴۰۰۰۰۰) ۵+ ۴+ ۲/۱+۲+۳- مخارج تعمیرات برای سال دوم
استفاده
تومان ۳۶۰ -
۲ 2۷۲۰۰۰۰ مخارج ساعتی تعمیرات
صفحه 42:
0 هزینه لاستیک
مخارج تعمیر و تعویض لاستیک یکی دیگر از اقلام مهم مخارج ماشین آلات
ساختمانی میباشد.
این قلم پس از مخارج تعمیر کلی ماشینآلات از سایر اقلام مخارج بیشتر است.
این عامل هزینه را بسختی میتوان تخمین زد. زیرا تعیین عمر لاستیک بطور دقیق
مشکل است.
بهترین و مطمئن‌ترین روش تخمین عمر لاستیک استفاده از تجارب موسسه دارنده
ماشین آلات است.
در صورت عدم وجود چنین آماری میتوان از جدول ۳( ۱۲-۳) استفاده کرد.
معمولًقیمت لاستیک بر عمر لاستیک بر حسب ساعات کار تقسیم می‌شود تا مخارج
ساعتی لاستیک بدست آید.
صفحه 43:
جدول -3 (12-3) عمر لاستيكها(ساعت)
نوع ماشین شرایط کار مناسب شرايط كار شرايط کار نامناسب
متوسط
- بولدزر و لودر ۳۳.۰ ۲۳۰ Wee
- گریدر موتوردار eee ۳۳۰ 1۹۰
- اسکریپر تک موتوری ۴۶۰ ۳۳.۰ Yds
- اسکریپر دو موتوری Ns eee Bee
- فشاری - کششی و بالابر Ter ۳۷۰۰ Yoo
Wer ۳۰ Yd کامیونها
صفحه 44:
بعضی مواقع تعمیرات لاستیکها برحسب درصدی از قیمت لاستیک بیان
می‌شود.
این عمل در صورت فقدان ارقام دقیق چیزی حدود ۱۳/ تا ۸۱۷ قیمت
لاستیک میباشد.
علاوه بر اقدام فوق. هزینه بعضی از اقلام نظیر هزینه تعویض بعضی از قطعات
که سریع عوض می‌شود باید به هزینه عملکرد ماشین اضافه شود.
دستمزد راننده
پس از تخمین مخارج مالکیت و عملکرد ماشین باید دستمزد راننده ماشین
را نیز به مقادیرفوق افزود تا کل مخارج ساعتی ماشین بدست آید.
صفحه 45:
ريال در ساعت
بهره. ماليات و بيمه ريال در ساعت
انباردارى و متفرقه ريال در ساعت
.. ريال در ساعت
مخارج كار با ماشين
سوخت ريال در ساعت
سرویس ريال در ساعت
تعميرات ريال در ساعت
لاستیکها ريال در ساعت
ساير اقلام فوقالعاده ريال در ساعت
جمع ريال در ساعت
حقوق رانندهريال در ساعت
مخارج کل‌ریال در ساعت
فرم پیشنهادی برای مخارج مالکیت و کارکرد ماشین
صفحه 46:
مثال
مطلوب است تعيين مخارج ساعتی کار برای یک اسکرییر چرخ لاستیکی
در سال اول کار با در دست داشتن داده‌های زیر:
«الايمك خريناة عتم ندم لا توما
jase Wes aR eed
- عمر مفید تخمینی: ۵ سال (۲۰۰۰ ساعت در سال)
-قیصت ee قوماق
- روش استهلاک: مجموع سالهای عمر ماشین
- نرخ بهره: 1۱۰
- بیمه. پارکینگ و مالیات: 7۸
- شرایط بار و ظرفیت: متوسط
- عمر لاستیک: ۳۰۰۰ ساعت
- قدرت موتور: ۴۱۵ اسب بخار
- قیمت سوخت: ۸۰ تومان هر لیتر
- دستمزد راتنده: ۱۲۰۰ تومان در ساعت
صفحه 47:
حل:
-١ مخارج مالكين
0 ۱ ۱۳۰ ۵
D, =—(————____—_) Sul
ستهلاك ۳ ١
تومن در ساعت ۱۷ 2۱۴۱۶ (1
تومان در سال 2۲۸۳۳۶۰۰ ۱۷۷۲۰۰ 2۱۶ (1
صفحه 48:
۲- سرمایه. مالیات. بیمه و پارکینگ
تومان ۱۲۰۰۰۰۰۰۰ - سرمایه گذاری در آغاز سال
۱۲۰۰۰۰۰۰-۳۰۰ - سرمایه گذاری در پایان سال
تومان ۹۱۶۶۶۰۰ - سرمایه گذاری در پایان سال
۱۶۶۶ ممممه ۱۳۰
۲
تومان ۰۵۸۳۳۰۰ - متوسط سرمایه گذاری
متوسط سرمایه گذاری
مالیات. بیمه و توقفگاه + نرخ بهره - نرخ مخارج
۸ - ۸/ +11۰ -
۸ ۱۰۵۸۳۳۰۰
Foes
تومان در ساعت ۱۴۱۶/۷+۹۵۲/۵-۲۳۶۹/۲-کل مخارج مالکیت
تومان در ساعت ۹۵۲/۵ < - مخارج مربوطه
صفحه 49:
مخارج عملکرد ماشین
مخارج سوخت
قدرتموتور (سب بغا) ۲۲۷|سمصرف سوخت
ضریب سوخت برایاسکریپر۱۲۲۷۴۱۵(/۶-مصرف سوخت ساعتی
۸/حصرف سوخت (لیتر در ساعت)
تومان 0۶/۵:۸۰-۴۵۲۰-مفارج سوخت ساعتی
صفحه 50:
مخارج سرویس
ارج سوخت تخمین زده می‌شود
۷ - ۴۵۲۰ > م - مخارج سرویس
مخارج تعمیرات (با استفاده از رابطه ۵ و جدول )
رقم سال
مجموع رقم سالها
(مجموع هزینه تعمیرات) ارج تعمیرات یک سال به خصوص
۱۲۰۰۰۰۰۰-۱۵۰۰۰۰۰۹)-هزینه تعمیرات در طول عمرماشین
HAF Drees
۱ ۰
وار )سم -هزينه تعميرات ساعتی در سال اول
صفحه 51:
مخارج سروبس
) .
8 مخارج سوخت تخمین زده می‌شود
١
»ا - مخارج سرويس 501+ - MOY
)١ مخارج تعميرات (با استفاده از رابطه له و جدول
رقم سال
(مجموع هزينه تعميرات) ررموع رق سريب - - مخارج تعميرات يك سال به خصوص
۱۳۰۰۰۰۰۰-۱۵۰۰۰۰۰(<۹)-هزینه تعمیرات در طول عمرماشين
HUF Doves
۰ ۱
(Nd -هزینه تعمیرات ساعتی در سال اول
صفحه 52:
مخارج لاستیک
م۱۵
تومان در ساعت ۵۰۰ - ----- -مخارج تعویض لاستیک
Vee عمر لاستیک
تومان در ساعت ۵ ۵۰۰*۰/۱۵-۷- مخارج تعمیر لاستیک
تومان در ساعت ۵-۵۷۵ ۵۰۰+۷-کل مخارج لاستیک
کل مخارج لاستیک . هزينه تعميرات مخارج سرویس مخارج سوخت
۷۵ + ۳۱۵ + ۱۵۰۷ + ۴۵۲۰ - کل مخارج عملکرد ماشین
۷ - کل مخارج عملکرد ماشین
تومان در ساعت ۱۲۰۰ - دستمزد راننده
دستمزد راننده . هزینه عملکرد هزینه مالکیت
۰ + ۶۹۱۷ + ۲۳۶۹/۲ - کل مخارج
تومان ۱۰/۴۸۶ - کل مخارج ساعتی
صفحه 53:
تصمیم گیری در مورد تعویض ماشین آلات
0 تعیین زمان بهینه (پتیمم) برای تعویض یک ماشین ساختمانی از نظر اقتصادی
برای صاحب ماشین می‌تواند بسیار اهمیت داشته باشد.
0 با این وصف اغلب (بسیاری) از صاحبان ماشین آلات در تعویض به موقع ماشین
آلات دودل هستند.
0 آنها سعی دارند این کار را تا موقع یک خرابی عمده یا زمانی که پول اضافی برای
خرید ماشین جدا فراهم نشده است به تعویق بیندازند.
0 عوامل مهمی که در ازدیاد مخارج يا بالا رفتن عمر ماشین تعیین کننده
میشوند. عبار تند از:
*استهلاک و مخارج جایگزین
*سرمایه گذاری و بهره‌های مربوطه
"مخارج تعمیرات
*زمانهای از کار افتادگی ماشین
"از رده خارج شدن ماشین
- سابر اقلام نظیر هزینه سوخت و سرویس و لاستیک را در صورتی که سایر
شرایط کار مهم باشند میتوان در آنالیز اقتصادی وارد نمود.
صفحه 54:
روش مخارج جمع شونده
Cumulative Cost Method
در این روش مخارج پیش آمده در زمینه‌های فوق را برای هر سال با هم جمع
می‌کنند و سپس جمع مزبور را بر تعداد ساعاتی که ماشین در طول سال مزبور کار
کرده است تقسیم می‌نمایند.
زمان بهینه برای تعویض ماشین در این روش همان سالی خواهد بود که مینیمم خرج
جمع شونده در ساعت کار ماشین حاصل شود.
صفحه 55:
عمر اپتیمم (بهینه) ماشین
*_ با استفاده از روش‌های یاد شده مجموع مخارج ماشین در انتهای هر سال محاسبه
می‌شود. 1
* _ نتیجه کل بر تعداد ساعت‌های کاری سالانه ماشین تقسیم شده و حاصل آن عبارت
خواهد بود از مخارج اعمال شده به ازای یک ساعت کار ماشین در یک سال
به خصوص. عمر مفیدی بهینه خواهد بود که این عدد به دست آمده اخیر را مینیمم
کند.
صفحه 56:
مثال
با استفاده از روش مخارج جمع شونده مطلوب است تعيين عمر مفيد يك
تراكتور جرخ زنجيرى.
*ارزش تراكتور نو ۸۰۰۰۰۰۰ تومان
*ارزش نهايى آن در انتهاى ه سال 6٠٠٠٠١ تومان خواهد بود.
*مخارج تعمیرات برای ۵ سال ۷۲۰۰۰۰۰ تومان تخمين زده شده است.
*مخارج مربوط به سرمایه گذاری 2۱۵ در سال
*آمادگی به کار ماشین در سال اول تخمینا ٩۷ بوده که در سالهای بعد ۳ در سال
نقصان می‌بابد.
*مخارج تعویض ماشین ۵ در سال افزایش خواهد یافت.
*نقصان تولید در اثر خارج شدن از رده پس از سال اولء برابر با 4“ در سال خواهد
بود.
*مخارج اجاره یک ماشین برای ساعات از کارافتادگی و نظیر آن برابر با ۲۰۰۰ تومان
در ساعت میباشد.
*برای محاسبه استهلاک و مخارج تعمیرات از روش مجموع ارقام سالها استفاده
نمایید.
.ساعات کار سالیانه ماشین ۲۰۰۰ ساعت است
56
صفحه 57:
5 ~ 5 ۳ ع . آله
تصميمكيرى در مورد تعويض ماشين الات
حل
تومان ارزیابی در سال ۴۰۰۰۰۰- ۵۸۰۰۰۰۰۰ - مخارج تعویض ماشین
تومان 2۲۴۰۰۰۰۰ (۸۰۰۰۰۰۰-۸۰۰۰۰۰) 3 - 0 مخارج استهلاک و غیره
۴
تومان ۱۹۲۰۰۰۰-(۸۰۰۰۰۰۰-۸۰۰۰۰۰) D, 2 a
۳
تومان ۱۴۴۰۰۰۰-(۷۲۰۰۰۰۰) -- - ,۲
تومان Yip
۲
7 مان 2۰ (۷۲۰۰۰۰۰) — = D,
5 ها ۲
تومان ۴۸۰۰۰۰-(۷۲۰۰۰۰۰) تس Ds
صفحه 58:
تصمیمگیری در مورد تعویض ماشین آلات
الى - مخارج استهلاك و جايكرى ماثشين به تومان
Fen جايكزين
Hove استپلاک
11٠١ نيزكياجو جح استهلاك
ally ear
0 ۲ ١
fous موك Fae
ان ل
قن dfs pfeers
لظف لال Mtoe
0
و
۰
۰
Nevers
صفحه 59:
تصمیمگیری در مورد تعویض ماشین آلات
ب) مخارج سرمایه‌گذاری بهتومان
۱
jl سال ۳-۰
بايان سال Of
ميانكين سرمايهكذارى Peeves
مخارج سرمايدكذارى 1١7...
(ي احتساب 10/)
جمع شونده ۱۱۳۰
۲
۰
Vheves
Fhe
۰
2
66000
1۰۰
۱۳۳۰۰
۳۰.۰
۳۳.
ور
8000000-2400000=5600000
5600000-00
3680000-1440000=2240000
2240000-960000=1280000
۵ 5
101000000 YY Fevee
نا Wheres
الل Wfeves
\OFe 1۱۳۳.۰
ا ۱
صفحه 60:
تصمیمگیری در مورد تعویض ماشین آلات
ج - مخارج تعمیرات
جمع شونده
۱
۴۸۰۰۰۰ تومان ۴۸۰۰۰۰ - 6۰۰۰۰۰۰-۰۰۰۰ لت ۳
تومان ۵ ۱
۱۴۴۰۰۰ تومان ۹۶۰۰۰۰ - (۸۰۰۰۰۰۰-۸۰۰۰۰۰) بر 1
هد ۲
_* 5 ۲۸۸۰۰۰۰
R= 15 )۸۰۰۰۰۰۰-۸۰۰۰۰۰( ۱۴۴۰۰۰۰ تومان
۴ ۴۸۰۰
R= ca )۸۰۰۰۰۰۰-۸۰۰۰۰۰( ۱۹۲۰۰۰۰ تومان
۷۳۰ 5 هوه
تومان ۲۴۰۰۰۰۰ (۸۰۰۰۰۰۰-۸۰۰۰۰۰) == R,
صفحه 61:
تصمیمگیری در مورد تعویض ماشین آلات
د- مخارج از کار افتادگی ماشین
جمع شونده
۱۳۰۰ تومان ۰/۰۳۲۰۰۰۸۲۰۰۰-۱۲۰۰۰۰- ال
۳۰۰۰ تومان ۴۰۰۰۰ ۰۱۰۶۲۰۰۰۲۰۰۰2۲ Dn,
۷۳۰۰۰۰ تومان ۰/۰۹۲۰۰۰۲۰۰۰-۳۶۰۰۰۰- Dn,
۱۳۰۰ تومان ۸۰۰۰۰ 2۰/۱۲۲۰۰۰۲۰۰۰2۴- Dn,
۱ تومان ۰/۱۵۷۲۰۰۰۸۲۰۰۰-۶۰۰۰۰۰- ما
صفحه 62:
تصمیمگیری در مورد تعویض ماشین آلات
ه- مخارج از رده خارج شدن ماشین
ob, =e جمع شونده
ob, -۰/۰۵(»۲۰۰۰۸۲۰۰۰2۲۰۰۰۰۰ تومان ۷
ob, -۰/۱۸۲۰۰۰۷۲۰۰۰2۴۰۰۰۰۰ تومان 200
ob, =HNOXYovoxVooraPoroes تومان ۱۳۰۰۰۰۰
ob, -۰/۲۰۸۲۰۰۰۸۲۰۰۰2۸۰۰۰۰۰ تومان ۲
صفحه 63:
تصمیمگیری در مورد تعویض ماشین آلات
مخارج جمع شونده
1 ۱ ۲ ۳ ۴ ۵
ما اه ۸۳۲ ۹۳
ما الا ما سنن YOA
VFR ES Frees شا ا ا
Vaseees Vere ۷۳۰ Verses Woes
۲ مما ۱۳ ل
۱ VV Tere AAT Rees PRY eee
37 2 Fee ee ye
۳۳۷۸ ۳۳۳ ۳۳۳۰ ۲۳۹ ۳۳۰
برای تعویض ماشین مذکور در فوق در انتهای سال دوم استفاده از آن میباشد.
صفحه 64:
Pd jb و راندمان ماشین آلات
اطلاعاتی که در محاسبةٌ حجم عملیات خاکی و انتخاب ماشینآلات
لازم‌اند
تورم خاک :
*تورم خاک عبارتست از ازدباد حجم آن بعد از کنده‌شدن از زمین طبیعی.
با كنده شدن خاک فضای بین ذرات متشکلة آن (یا قطعات متشکلة آن در
مورد زمین سنگی) زبادتر گشته و در نتیجه حجم آن افزایش می‌یابد.
*حال اگر خاک متورم دوباره کوبیده شود فضای بین ذرات کم شده و حتی ممکن
حجم آن از حجم خاک کنده‌نشده نیز کمتر شود.
صفحه 65:
بازدهی و راندمان ماشین الات
* در شکل شمارة(۱) تغییر حجم خاک مورد زمینهای معمولی
برای سه حالت مختلف نشان داده شده است.
aeons شاه وید ۱/۹۵ مترعکمپ‌خا نمشد ۱/۰ مترخالکنده فده
ىو 9 9
شکل‌شماره(۱)- تفییرحجم خاله ورحالاتمتتلفآن,کند
شیم [ورجا) : کنده شده وکویده
صفحه 66:
ne ۳ ۳
ضریب تبدیل حجم خاک عبارتست از نسبت حجم خاک در دو حالت مختلف
آن.
oO
همانطور که در بالا اشاره شد خاک می‌تواند به صورت کنده نشده. کنده شده و
کوبیده باشد. البته با دانستن ضریب () میتوان حجم خاک را در سه حالت
در جدول شماره (۲) ضریب تبدیل خاک برای خاکهای مختلف و
جدول شماره (۳) وزن یک متر مکعب خاک کنده شده با جنس‌های مختلف
ارائه شده است.
صفحه 67:
جدول شماره ۲
ضریب تبدیل خاک () برای جنس‌های مختلف آن
ضریب تبدیل خاک (/) در حالات مختلف آن
حالات مختل
نوع خاک
خاک کنده نشده کنده شده کوپیده
خلا 1 ۵
10 Wee 3 شن
Vow wv Wea
3 re 1
۲ We ۸ رن و شن مخاوط
Veo vra wy
۹ 1/۳۳ Ve
use 1۷ ve ws
Vow ۹ ا
Ve var Ve
۸۲ Mes ۷ سنگ شکسته شده
Wow wna ow
var 9
مواد خاکی و vre ee Wes
تیمه سخت مانند ۷ ie ۸۲
سنگ آهک ۷ Wow
صفحه 68:
جدول شماره ۳
وزن تقریبی مواد خاکی مختلف
۳ وزن یک متر
اد وزن یک متر واد خاء مكعب
مواد خاكى وم مواد خاکی
(کیلوگرم)
زقال SERIES at ۳ خاک رس سقت شده که بآسانی قاب
لمي ورقدشدن است
وس شش سنگهای آذری پوسیده it.
yer oie suck Dee | 1060-1150
رس وشن شك yy نها خاتریمیزه ی ماب
اشن ل ra ارغوانی هستند براحتی ورقه‌شده و
شن (قر روی آن با مدا alae
مخلوط ماسه و رس (خشک) Wo. اا
ا میتوان نوشت
مخلوط ماسه و شن (تر) ۱۵ ars ine
ترکیبات سفت و سخت شدة ee
تر و glee
۳ سنگهای نیمه سخت
3 سرب ی امیس
9 سنگهای نزم‌تر از سنگ آمک 2
عد ممع لى نرم تر 1040-1200
صفحه 69:
بازدهی و راندمان ماشین آلات
مثال :
حجم یک متر مکعب شن را پس از کنده شدن از معدن و پس از کوبیدن
همچنین اگر یک متر مکعب سنگ شکسته موجود باشد حجم کنده شده و
كوبيدة آنرا معلوم کنید.
و شماره (۲) ملاحظه می‌شود که.
حجم یک متر شن در حالت کند شده ۱/۱۱ و در حالت کوبیده در حدود ۰/۹۵
متر مکعب بوده و حجم یک متر سنك قبل از كنده شدن ۰/۶۷ و بعد از کوبیده
شدن به ۰/۸۷ متر مکعب تقلیل می‌یابد.
صفحه 70:
بازدهی و راندمان ماشین الات
* مقاومت غلتشی عبارت است از مقاومتی که یک وسیله نقلیه در اثر حرکت روی
سطح جاده با آن مواجه است.
*اين مقاومت با وضعیت سطحی که نقلیه روی آن حرکت می کند متغیر است.
*خاک نرم دارای مقاومتی زیادتر از سطوح سخت جاده می باشد.
*اگر کامیونی از سطح جاده سخت خارج شده و وارد زمین نرم گردد مقاومت در
مقابل حرکت کامیون افزایش می یابد.
*پائین نگهداشتن مقاومت غلتشی بکی از بهترین سرمایه گذاری های مالی است
که پیمانکار می تواند جهت اجراء عملیات خاکی انجام دهد.
*در جدول شمارة (۴) مقاومت غلت با توجه به نوع. جنس و شرایط جادة موقت
(جادهای که تحت ساختمان است) بر حسب کیلوگرم برای هر تن وزن بار حمل
شده ارائه گردیده است
صفحه 71:
مقاومت غلت با توجه به شرايط و نوع جادة موقت
مقاومت غلت
نوع و وضع راه موقت (کیلوگرم)
راه موقتي که سطحش صاف و در زیر عبور و مرور سف شده. مرتب از آن
مراقبت یعمل آمده و آبپاشي شده است. 20
را موقتي که سطحش صاف و سفت بوده و تا حدودي خاك از آن بلند
مي‌شود. در زير بار قدري انعطاف مي يابد. نسبتاً خوب نكهداري و مراقبت
شده و آبپاشي مي‌شود. 33
اه موقتي که در زیر بر نعطاف پذیر بوده, آب پاشي نشده و از آن مراقیت
تعمل تفي آيد. 50
راه وقتي كه تسطيح و تثبيت نشده و هيجكونه نكهداري و مراقبت از آن
بعمل نمي آید و زیر بر وسائل نقلیه سست و نرم مي‌باشد. 75
واه موقتي که نرم و گلي و با مسه‌ي مي‌باشد و هیچ گنه نگهداري و 100-200
مراقبت از آن بعمل نمي‌آید.
صفحه 72:
بازدهی و راندمان ماشین الات
تائب ث 4 شش لاز
* در اثر سربالایی و یا سرپائینی راه موقت. مقاومت غلت اضافه يا كسرمىكردد.
*اين اختلاف مقاومت را مقاومت شیب نامند. مقاومت
برحسب تندی شیب راه
تغییر میکند و معمولا بازاء هر یک درصد شیب و يك تن بار حمل شده مقدار آنرا ۱۰
گرم در نظر می‌گيرند.
*وقتی وسیله نقلیه ای به طرف شیب سربالایی جاده حرکت می کند. کل نیروی کششی
لازم جهت ادامه حرکت وسیله نقلیه تقریباً متناسب با شیب جاده افزایش می یابد.
*وقتی وسیله نقلیه ای به طرف شیب سرازیری جاده حرکت می کند. کل نیروی کششی
لازم جهت ادامه حرکت وسیله ز
يبآ متناسب با شيب جاده :
*متداول ترين روش بيان شيب به صورت در صد مى باشد.
مى يابد.
'يك در صد شيب عبارت از سطح جاده اى كه ٠٠١ متر افقى يك متر بطور قائم اختلاف
ارتفاع دارد.
*اگر جادهای دارای شیب سر بلابی باشد. مثبت و در ۶
شود.
اینصورت منفی تعریف مي
صفحه 73:
بازدهی و راندمان ماشین آلات
* شیب مثبت باعث جلوگیری و شیب منفی باعث افزايش حرکت اتوموبیل
می گردد.
* نیروی کششی لازم جهت هریک در صد شیب برابر با ۱۰ کیلوگرم بر تن
*در صورت امکان قرارگرفتن محل قرضه در ارتفاع مرتفع تر از محل
خاکریز مناسب است.
*چون شیب سرازیر جاده می تواند کمک موثری به کامیون حامل با بار و
سایر ماشین آلات نماید تا بار زیادتری حمل و یا با سرعت زیادتر حرکت
*چون در هنگام بر گشت از خاکربز به محل قرضه وسایل نقلیه به صورت
خالی در سربالایی حرکت می کند. تاثیر شیب بطور محسوس کمتر خواهد
a 1
صفحه 74:
بازدهی و راندمان ماشین آلات
*تاًثیر ارتفاع در عمل کرد موتورهای احتراق
*یک موتور احتراق داخلی از مخلوط اکسیژن هوا با سوخت استفاده می
کند و از سوزاندن مخلوط. انرژی پتانسیل را به انرژی مکانیکی تبدیل می
*قدرت یک موتور بسبت به میزان انرژی تولید شده از سوخت اندازه گیری
می شود.
*برای سوخت و هوا که وارد سیلندر می شود باید نسبت صحیحی بین
مقدار سوخت و هوا موجود باشد تا حداکثر قدرت موثر از موتور عاید گردد.
*نسبت بين مقادير باید طوری باشد که اکسیژن کافی برای مصرف سوخت
لازم جهت احتراق کامل تهیه گردد.
"گر تراکم هوا به علت ارتفاع تقلیل پیدا کند. مقدار اکسیژن در یک حجم
معین هوا کمتر از حجم مشابه هوا در سطح دریا می شود.
صفحه 75:
بازدهی و راندمان ماشین آلات
wt © ارتفاع د د موتورهای احتراق
* هر سیلندر موتور باید به حجم معینی از هوا قبل از جرقه زدن برسد و
مقدار اکسیژن در سیلندر بعلت کاهش تراکم هوا کمتر خواهد بود.
* چون نسبت اکسیژن سوخت باید ثابت باقی بماند. لازم است که مقدار
سوخت موتور را در ارتفاع زیاد کاهش داد.
* اين عمل بوسیله میزان کردن کاربراتور انجام می گردد.
* تاثیر قدرت از دست رفته در اثر ارتفاع ممکن است با نصب یک پمپ هوا
داخل موتور جبران گردد.
صفحه 76:
بازدهی و راندمان ماشین آلات
*_تأثیر درجه حرارت بر روی عمل کرد موتورهای احتراق داخلی
._ بیشتر افرادی که وسط کویر اتوموبیلی را در یک بعد از ظهر گرم
رانندگی کرده اند. متوجه شده اند که عمل کرد اتوموبیل کند بنظر می
رسد.
*اگر رانندگی تا شب که درجه حرارت به طور محسوسی کاهش پیدا می
کند ادامه یابد. عمل کرد موتور به طور قابل توجهی ترقی خواهد کرد.
* بنا بر این. یک موتور احتراق داخلی بیشترین قدرت را در درجه حرارت
کم هوا تولید می کند.
صفحه 77:
بازدهی و راندمان ماشین آلات
*_تأثیر ترکیب فشار و درجه حرارت بر روی عمل کرد موتورهای احتراة
sls
* فشار و درجه حرارت بالا باشد. رادمان ماشین پایین خواهد بود.
*در کوهستان با شمال. درجه حرارت پابین و فشار بالا است. راندمان بالا
است.
*در کویر . درجه حرارت بالا و فشار پایین است. لذا راندمان پایین است.
صفحه 78:
78
صفحه 79:
بازدهی و راندمان ماشین الات
* بازدهی و راندمان ماشین آلات اساسا مقدار کار انجام شده در واحد
زمان می باشد.
* باز دهی ماشین آلات که در کارهای عمرانی مورد استفاده قرار می
گیرند.یکسان نبوده و تابع عوامل زیر می باشد:
* نوع و ساخت ماشین آلات
* شرایط فیزیکی کار و مهارت متصدیان و با رانندگان
* نحوه مدبریت کلی کار به خصوص هماهنگی بین فعالیت‌های وابسته به
هم در بهترین شرایط,
*وقتی که بین کلیه عوامل کار. هماهنگی و همکاری کافی و کامل کاری
وجود داشته باشد بازدهی ماشینآلات به حداکثر ممکن خود می‌رسد و
اصطلاحاً آن را "بازدهی حداکثر "گویند. که در شرایط عادی به علت تأثير
عواملی از قبیل نقص در ایجاد هماهنگی کاری و توقف های کوتاه و نظایر
آن بازدهی پایین‌تری حاصل می‌گردد که آن را "بازدهی عادی " می‌نامند.
73
صفحه 80:
بازدهی و راندمان ماشین آلات
جهت تخمین بازدهی عادی معمولا فرض می‌کنند که از هر ۶۰ دقیقه کاری مثلاً ۴۵ دقیقه
کار با بازدهی حداکثر جریان داشته که در عمل میتوان بازدهی متوسط را با استفاده از
آزمایشهای عملی پیدا نمود و برای هر کار بسته به شرایط خاص آن مقدار بازدهی را
محاسبه نمود.
اگر در کارگاهی از قبل برنامه‌ریزی نشده باشد بازدهی متوسط به میزان زیادی پایین
خواهد آمد که ممکن است رقم آن به ۱۰ تا ۱۵ بازدهی حداکثر هم نرسد.
نکته مهمی که در اینجا بايد بيشتر به آن توجه نمود بیکار ماندن و توقف و خوابیدن
ماشین آلات در کارگاه است که در اثر فقدان برنامه‌ریزی صحیح و عملی و قابل اجرا باعث
می‌شود بهره‌برداری از ماشین آلات که خود به نوعی در حکم سرمایه‌های عمومی است در
کارگاه پایین افتد
در نتيجه ضمن اينكه با عملى غير اقتصادی در کارگاه مواجه خواهیم بود در صورت
تعمیم آن در سطح کل کشور ملاحظه خواهیم نمود این بی‌توجهی در افت سطح تولید
ملی به همان نسبت اثر خواهد گذاشت که زیان آن مستقیماً متوجه عموم ملت خواهد
بود.
80
صفحه 81:
بازدهی و راندمان ماشین آلات
* قدرت و راندمان موتور های ماشین آلات بر حسب شرایط فیزیکی کار
به عواملی که به طور خلاصه ذکر خواهد شد نیز بستگی دارد:
١ - تأثير ارتفاع كاركاه:
* مرتفع بودن محل کارگاه سبب کاهش نیروی کشش ماشینآلات می‌گردد و هرچه
ارتفاع محل کار از سطح دریا بالاتر باشد به علت کاسته شدن از فشار هوا به نسبت
ارتفاع قدرت موتور کاهش پیدا می‌نماید.
*_کارخانجات سازنده ماشین معمولاً تغییرات قدرت موتور را برای ارتفاعات مختلف
همراه جداولی تنظیم و عرضه میدارند.
* حدود این تغییرات در ارتفاعات بالاتر از ۱۰۰۰ متر از سطح دریا به ازاء هر ۳۰۰ متر
ارتفاع ۸۳ از نیروی کشش موتور میباشد.
صفحه 82:
بازدهی و راندمان ماشین آلات
*نیروی کشش موتور در ارتفاع ۷ را میتوان از فرمول زیر را بدست آورد:
= p/100 [100-3*(H-1000/300)]
»که در آن ۴ قدرت موتور و پر قدرت موتور در ارتفاع ۲ و ۷ ار تفاع میباشد.
"ماشینآلاتی که موتور آنها دارای توربوشارژ می‌باشند قادرند تا ار تفاع ۳۰۰۰ متر
قدرت خود را حفظ و نیروی کششی موتور آن افت چندانی نمی‌نمابد. از اين نظر
موتورهای توربوشارژدار بر موتورهای عادی برتری دارند.
توربوشارژ چیست؟ *
موتورها از نظر تنفس به دو دسته کلی تنفس آزاد و تنفس اجباری تقسیم میشوند:
موتورهای با تنفس آزاد:
در این نوع زمان مکش و به علت خلانسبی که در موتور به وجود می‌آید هوای بیرون
كه فشارش 0 1
صفحه 83:
بازدهی و راندمان ماشین آلات
موتورهای با تنفس اجباری:
در این نوع برای اینکه بتوانند هوای بیشتری به موتور بدهند تا فشار تراکم
شود از دستگاهی به نام توربوشارژ استفاده می‌کنند که در نتیجه با حجم ثابت
موتور. یک مقدار هوای اضافی به موتور وارد می‌شود و ازدیادپاشش سوخت هم
به قدرتش اضافه می‌شود در نتیجه در
تفاعات که فشار هوا کمتر از سطح دریا است توربوشارژ کمک میکند تا موتور
بهتر نفس نماید. توربوشارژ از ۲ پره که طرفین یک شفت سوار شدهاند تشکیل
یافته. یکی از پره‌ها حکم توربین و دیگری کار یک پمپ را انجام می‌دهد.
صفحه 84:
بازدهی و راندمان ماشین آلات
۲ - مقاومت در مقابل حرکت:
مقاومت در مقابل حرکت وسیله نقلیه بر روی یک سطح عبار تست‌از مجموع
مقاومت غلت و مقاومت شیب.
,1( متاوستشیب+ () (مقایمتفلبل- (مقایسکل
که در آن را بر حسب کیلوگرم بیان می‌نمایند و گاهی نیز بر حسب کیلوگرم در تن
وزن وسیله نقلیه يا بر حسب معادلی از درصد شیب بیان می‌شود.
صفحه 85:
بازدهی و راندمان ماشین الات
مقاومت غلت:
* مقاومت غلت عبارت از نیروبی است که در مقابل حرکت وسیله نقلیه بر روی
مسیرهای موقت در اثر ناهمواری و عدم تراکم سطح جاده. فرو رفت در سطح
حرکت و جنس خاک. رویه جاده حاصل می‌گردد.
* به عبارت دیگر نیروی غلت برای هر نوع ماشینآلات (خاکبرداری) معادل نیروی
کشش لازم برای تحرک و جنبش آن میباشد.
* مقاومت غلت برای یک وسیله چرخ لاستیکی بر روی یک سطح تراز و صاف و
تخت حدود ۲۰ کیلوگرم برای هر تن از وزن وسیله نقلیه میباشد و به ازاء هر ۲/۵
سانتی متر (یک اینج) نفوذ لاستیک وسیله نقلیه در زمین ۱۵ کیلوگرم برای هر تن
وزن ماشین بر مقاومت غلت افزوده می‌شود. بنابراین ضریب مقاومت غلت برای یک
تن وزن وسیله نقلیه طبق رابطه زیر خواهد بود.
ع ۲۵02 ۲۷۵" ۰( ریبمقایسفلت»0۳)
یا هر ۲/۵ سانتیمتر میباشد.
یه از رابطه زیر محاسبه می گردد:
©
كه در آن © مقدار نفوذ بر حسب ١
مقاومت غلت براى كل وزن وسيله
Ww
صفحه 86:
بازدهی و راندمان ماشین آلات
۰ که در آن ,] مقاومت غلت وسیله نقلیه بر حسب کیلوگرم و ۲ ضریب مقاومت
غلت برای یک تن وزن وسیله نقلیه بر حسب 9/6010 و ۷۷ وزن نقلیه برحسب
تن میباشد. در جدول زیر مقادیر مقاومت غلت بر حسب کیلوگرم در هر تن برای
انواع مختلف زمین ارائه گردیده است.
صفحه 87:
بازدهی و راندمان ماشین آلات
نوع و مشخصات رویه و سطح
جاده
آسفالت با بتن
محکم.صاف و تا حدي انعطاف
ناپذیر زیر بار
خاكي آبپاشي نشده روي اساس
محکم (زيرسازي محکم)
جاده خاكي كه زير بار وسايط
dali سست و نرم و با نفوذ بين 2
تا 5 سانتيمتر
جاده خاكي كه زير بار وسايط
dali سست و نرم و با نفوذ بين 5
تا 10 سانتيمتر
ماسه سست و یا شن
زمین گلي و نرم و سست
مقاومت غلت 160/0۳
20
30
40
70
90
180-140
صفحه 88:
بازدهی و راندمان ماشین الات
مقاومت شیب:
در سطوح شیبدار در اثر سربالایی‌ها و یا سرپائینی‌ها مقاومت غلت اضافه یا کسر
می‌شود این اختلاف مقاومت را مقاومت شیب نامند که این نیرو در سربالایی‌ها به
صورت مثبت و در سرپائینی‌ها به صورت منفی عمل می‌نماید.
* مقدار این نیرو از حاصل‌ضرب وزن وسیله نقلیه در سینوس زاویه‌ای که سطح
شیبدار با سطح افق تشکیل می‌دهد به دست می‌آید که در زوایای کوچک میتوان
از تانژانت به جای سینوس استفاده نمود.
8
٠ ] ۳.۵9 2 ۱ ۳.5۱۸ < 0< 8* 1 (مقاومت شیب - کیلوگرم)
که در آن 0] وزن ماشین و آشیب سطح میباشد
صفحه 89:
بازدهی و راندمان ماشین آلات
* مقاومت شیب را معمولا به ازاء هر یک درصد شیب و یک تن بار حمل شده معادل
۰ کیلوگرم در نظر می‌گیرند بنابراین ضریب مقاومت شیب برای یک تن وزن
وسیله نقلیه طبق رابطه زیر خواهد بود:
9 2 1 * «109/60(ضریستایمشیب ۷۵9/۲0۳)
* مقاومت شیب برای کل وزن وسیله نقلیه از رابطه زیر محاسبه می‌گردد:
R,= g.w ۰
9
* که در آن و؟] مقاومت شیب وسیله نقلیه بر حسب کیلو.گرم و 9 ضریب مقاومت
شیب برای یک تن وزن وسیله نقلیه بر حسب 9/609 و اوزن وسیله نقلیه بر
حسب تن میباشد.
صفحه 90:
بازدهی و راندمان ماشین آلات
ب موثر:
مقاومت در مقابل حرکت را میتوان بر حسب درصد شیبی معین نمود که دارای
مقاومت شیبی برابر با مقاومت کل محاسبه شده باشد. بنا به آنچه ذکر شد معمولاً به
ازاء هر یک درصد شیب یک مقاومت ۱۰ کیلوگرم در تن خواهیم داشت بنابراین
شیب موّثر عبار تست از:
+r
مقاومت کل (کیلو در تن) ___ 9
(درصد) شيب مؤثر - =
10 10
if. مقاومت غلت اکیلو در تن)
Nh ۳ ?
+ درصد شیب - (درصد) شیب موّثر
ملاحظه می‌شود شیب موّثر مجموع جبری شیب واقعی راه وشیب واقعی راه و شیب
ناشی از مقاومت غلت خواهد بود و میتوان روی نمودارها و جداول با توجه به وزن
بار حمل شده نیروی کشش و سرعت حرکت ماشبه آلات را
صفحه 91:
بازدهی و راندمان ماشین آلات
* مثال: یک تراکتور چرخ لاستیکی برروی یک زمین نرم با مقدار نفوذ ۱۲/۵
سانتیمتر (۵ اینج) حرکت میکند وزن تراکتور ۲۰ تن میباشد مطلوبست
محاسبه مقاومت کل و شیب موّثر در حالات زیر:
* الف: تراکتور در حال بالا رفتن از یک شیب ۸۴ است.
*_ب: تراکتور در حال پایین آمدن از یک شیب ۶ است
صفحه 92:
بازدهی و راندمان ماشین آلات
* حل الف:
کیلوگرم در تن ۰ ۹۵ - ۱۲/۵:۲/۵* ۱۵ +۲۰ -۲(ضریب مقاومت (CAE
کیلوگرم ۲۰-۱۹۰۰ * ۹۵ - ,1 (مقاومت (CAE
کیلوگرم در تن ۰ - ۴ : ۱۰ - 0 (ضریب مقاومت شیب)
کیلوگرم ۸۰۰ ۴۰:۲۰ - و (مقاومت شیب)
کیلوگرم ۰۲۷۰۰ ۱۹۰۰+ 8-۸۰۰ 2 ,8 + و (مقاومت کل)
۵ - ۹۵/۱۰+۴۰ -109+۲/- شیب موثر
۰ -(۴+۹۵۱۱۰ -101+۲|- شیب Bh
صفحه 93:
بازدهی و راندمان ماشین آلات
* حل ب:
کیلو گرم در تن ۰ ۶۰--(۶-) :2۱۰ 9 (ضریب مقاومت شیب)
کیلوگرم ۲۰-۱۲۰۰ * (۶۰) = Ry (مقاومت شیب)
کیلوگرم ۷۰۰ -(۱۲۰۰-) + ۹-۱۹۰۰ < ,8 + وا (مقاومت (US
۱۰2 (۶۰-)+۹۵ -100+۲- ش
شيب مؤثر
-۹۵/۱۰+(۴ -) -۱101+۲- شیب مود
موثر
صفحه 94:
بازدهی و راندمان ماشین آلات
۳- نیروی کشش ماشین آلات
نیروی کشش ماشی نآلات چرخ لاستیکی عبار تست از : نیروی کششی موجود
در چرخهای محرک آن هنگامی که ماشین چرخ لاستیکی در حالت استاندارد
کار می کند.
نیروی کششی ماشینآلات چرخ زنجیری عبار تست از : نیروی که می‌تواند در
انجام عملیات مورد استفاده قرار كيرد هنگامی که در شرایط استاندارد مورد
آزمایش قرار میگیرد.
مقدار قابل استفاده این نیرو در ماشین آلات چرخ زنجیری و لاستیکی از رابطه
زیر بدست می‌آید:
t.w=P
صفحه 95:
Ate =P سیروی‌کسششیفیدلبسر حسبکسیلوگرم.
- ضریبچر خشلادستیکها زنجیر بسر حسبنسوع و جنس‌رویه مسیر ح رکتچرخ.
W - مقدار وزن‌سر روی‌چرخ‌هایسمحرکلبسر حسبکیاوگرم).
مقادیر تقریبی ضریب 6 برای انواع مختلف جاده و مسیر به شرح جدول زیر می باشد:
نوع رویه راه و مسیر چرخ لاستیکی
بتن خشک i.
زمین معمولی مخلوط خاک رس و شن ۶ al
زمین معمولی مخلوط خاک رس و شن ۶۵ vz
مرطوب
زمین شنی نرم و سست ۳۵ ۵
سنگ‌فرش ندع adi
زمین ماسه‌ای نرم و خشک You. ۳
برف کوبیده شده Ye ۲۵
بخ wih .107
صفحه 96:
بازدهی و راندمان ماشین الات
مثال: یک تراکتور چرخ لاستیکی به وزن ۲۰۵۰۰ کیلوگرم. حداکثر ۲۰۰۰۰
کیلوگرم نیروی کششی ایجاد میکند این ماشین در ار تفاع ۲۵۰۰ متر و بر روی
زمین مرطوب کار می‌نماید. شرایط کار ایجاب میکند که نیروی کششی به اندازه
۰ کیلوگرم برای حرکت دادن تراکتور و بار مربوطه وجود داشته باشد. آبا
تحت این شرایط تراکتور مزبور قادر به کار میباشد یا نه؟
صفحه 97:
بازدهی و راندمان ماشین آلات
حل: بر نیروی کششی موتور در ارتفاع ۲۵۰۰ متری از فرمول زیر محاسبه می‌شود:
100P/= P,,(H-100/ 3-100)).../r--)
کیلوگرم ۱۷۰۰۰ - ۲۰۰۰۰ ۶ 2۰/۸۵۰ ۲۵۰۰-۱۰۰۰(/۳۰۰) ۳- ۲۰۰۰۰۱۱۰۰۲۱۰۰ - پر
* ملاحظه می‌شود ۱۵ از نیروی کششی موتور به علت ارتفاع کاهش یافته است.
ضریب چرخش از جدول برای زمین مرطوب ۴۵/ خواهد بود و حداکثر نیروی
کششی مفید از فرمول زیر محاسبه می‌شود:
P=t.w
0/45 < ۳۴۲۰۵۰۰-۹۲۲۵ مرگولیک
كيلوكرم ۷۸۴۱ - ۸۵ 9225 - نیروی کششی مفید در ارتفاع
ملاحظه می‌شود که :
0 - نیرووادزم < 97841 - نيروىك ششيهفيدميياشد
بنابراین تراکتور مزبور با اينکه نیروی کششی موتورش ۱۷۰۰۰ کیلوگرم است قادر به
کار در این شرایط نمی‌باشد. ۱
صفحه 98:
عوامل فنی که در انتخاب ماشین آلات موّثرند
* عوامل فنی که در انتخاب ماشین آلات مؤثرند به شرح زير ىباشند:
۱ - نوع عملیاتی که باید انجام شود:
نوع عملیاتی که باید انجام شود با مدت زمانی که جهت انجام آن پیش‌بینی شده
است رابطه مستقیم دارد و هر دو عامل در انتخاب ماشین موّثرند. ماشین آلاتی که
توسط سازندگان طرح می‌شود هر کدام دارای خصوصیات خاصی
می‌آشد که این خصوصیات را معمولا باید با نوع کار و با عملیات موردنظر وفق داد و به
عنوان یکی از عوامل انتخاب ماشین در بررسی نهابی مورد توجه قرار داد.
۲- مشخصات فنی کارهایی که باید انجام شود:
* در مشخصات فنی کارها معمولاً مشخصات و نوع ماشین نمی‌شود فقط به ذکر
خواسته‌ها و کیفیت کار اکنفا می‌گردد.لذا عامل كيفيت کار و خواسته‌های مشخصات
فنی یکی از عوامل موّثر در انتخاب ماشین خواهد بود.
صفحه 99:
عوامل فنی که در انتخاب ماشین آلات موّ ثرند
۳ - تحرک هنگام کار و امکان جابجایی از یک عملیات به عملیات دیگر:
قابلیت جابجایی ماشین در هنگام کار و سرعت عمل آن و مقدار فضای مورد نیاز
جهت جابجایی و مانور می‌بایستی قبل از انتخاب ماشین بررسی گردد.
به عنوان مثال در مورد بتن‌ربزی در یک کارگاه در صورتی که پس از اتمام بتن‌ریزی
در یک قسمت باید در قسمت‌های دیگر نیز بتن‌ریزی شود بتونیرو پا پمپ بتن باید
دارای چرخ یا بر روی تربلر چرخ‌دار نصب شده باشد.
۴ - تأثیر عوامل جوی در عملکرد ماشین*:
این عوامل عبارتند از: باد. باران. برف. درجه حرارت و فشار هوا که همگی در عملکرد
ماشین و در نتیجه انتخاب آن موثرند. این عوامل همچنین در انجام وظیفه متصدیان
و رانندگان و مسئولین ثير می‌گذارد.
به عنوان مثال راندمان موتورهای دیزلی در درجه حرارت بیش از ۱۵/۵ درجه و یا
کمتر از ۱۵/۵ درجه سانتیگراد افت پیدا می‌نماید و اين افت با هر ده درجه افزایش یا
کاهش نسبت به ۱۵/۵ درجه حدود ۲ درصداز راندمان موتور خواهد بود. ضمن اینکه
عمل كرما و سرما در روی نیروی انسانی و عملکرد آنان نیز تأثير می‌گذارد.
صفحه 100:
عوامل فنی که در انتخاب ماشین آلات موّ ثرند
۵ - يجاد هماهنكى بين ماشين آلات وابسته به يكديكر:
* اغلب در عملیات اجرایی ماشینهای متعددی در ارتباط با یکدیگر کار می‌کنند. در
اين صورت روابط بین ماشینها از طریق هماهنگی بازدهی آنها تنظیم خواهد شد.
۶ - کاربردهای متعدد و قابلیت تغییر در ماشین آلات
بیشتر ماشین آلات قادرند بدون تغییر در ادواتی که دارند چندین نوع عملیات را
انجام دهند و یا بعضی از ماشینآلات با مختصر تغییر یا نصب ادواتی قادر به انجام
عملیات متعددی خواهند شد. چنانچه در نظر است که چندین نوع عملیات توسط
یک وسیله انجام گیرد بایستی قبلا حدود تغییر نقش مشخص و بررسی گردد.
* مانند جرثقیل در یک کارگاه که قادر است در بارگیری قطعات در کامیون. نصب
قطعات و ماشین آلات. حمل بتن به داخل قالب (توسط باکت) به کار گرفته شود و با با
ات مختصری مانند افزودن یک سردراگ‌لاین به آن جهت حفاری و خاکبرداری
از آن استفاده نمود. نمونه دیگر تراکتور در کارگاه است که میتوان با اضافه کردم بیل
یا ریپر بولدوزر یا بیل لودر و ابزار دیگر آن را به بولدزر یا لثدر و غیره برای WS رهای
سبک تبدیل نمود.
صفحه 101:
عوامل فنی که در انتخاب ماشین آلات مو ثرند
* یکی از هدف‌های مفید و قابل مطالعه در ساخت ماشین آلات می‌تواند ساختن
دستگاههای با بدنه ثابت باش که با اضافه کردن ادوات مختلف و نصب بر روی
آن بتوان آن را به دستگاهی چند کاره تبدیل نمود. این روش در صورت به
کارگیری به نفع استفاده‌کنندگان از ماشین آلات با حداقل هزینه خواهد بود و
بسیاری از عملیات را با یک دستگاه با بدنه ثابت که روی آن ادوات و ابزارهای
متعددی قابل نصب و سوار شدن خواهد بود میتوان انجام داد از طرفی بعضی
از سازندگان بزرگ بزرگ ماشینآلات سنگین, روندی خلاف این مطلب را
تعقیب می‌نمایند و آن عبارت از ساختن ماشین‌هایی است که منحصراً یکی از
عملیات خاکی را انجام داد.
صفحه 102:
عوامل فنی که در انتخاب ماشین CYT موّثرند
۷- سهولت راه‌اندازی و آسانی سرویس و تعمیرات:
ماشین آلات توسط رانندگان و متصدیان به کار می‌افتد و تحت کنترل آنها کار
آن پیچیده باشد به مهارت بیشتری نیاز خواهد بود که
افت خواهد نمود. سرویس و د جزئی
ماشینآلات نباید پیچیده باشد و نیاز به افرادی متخصص داشته باشد وظایف
مربوط به نگهداری ماشین بایستی در حدی باشد که توسط خود متصدی پا راننده
قابل عمل باشد.
عملا در طرح ماشین آلات امروزی این موضوع در نظر گرفته شده است.
مسئله در دسترس بودن لوازم یدکی یک دستگاه نیز از جمله نکات قابل توجه
است. عدم دسترسی به لوازم یدکی ممکن باعث از کار افتادن یک دستگاه به مدت
طولانی شود از اینرو قبل از انتخاب ماشین به این مسئله باید توجه نمود.
گاهی اوقات انتخاب یک ماشین که لوازم یدکی آن در بازار موجود است ممکن
است به صلاح باشد ولو اینکه در مقایسه با دستگاه مشابه گرانتر و با کارآیی ,
کمتری داشته باشد.
صفحه 103:
عوامل فنی که در انتخاب ماشینآلات موثرند
۸ - تحقیق و سّال از نحوه کار یا کار مشابه از صاحبان تجر
* عامل مهم و عمده دیگری که در انتخاب ماشین آلات موْثر است. تحقیق و سوال از
کسانی است که قبلاً با نحوه کار ماشین آلات مورد نظر آشنایی داشته و با آن کار
نموده‌اند و یا کار و عملیات مشابهی داشته و بر اساس آن ماشینآلات مورد عمل
آن عملیات را انتخاب و به کار گرفته‌اند.
* این تحقیق و سوّال را میتوان با مدیران و مهندسینی که کارهای مشابهی انجام
داده و دارای تجربیاتی در این زمینه می‌باشند مطرح نمود و نقاط ضعف و قوت
مسئله را مورد بحث قرار داد.
* دراین طیف میتوان از مکانیک‌ها و راننده‌ها و مدیران تعمیرگاهها و
افرادی که به نحوی با اشین آلات مورد نظر سروکار داشته‌اند. در مورد نحوه کار»
راندمان ماشین. نوع تعمیرات. نوع لوازم یدکی مورد مصرف. نقاظ ضعف ماشین.
نحوه سرویس, نوع رانندگی و حرکت و کار با آن. طرز حمل و نقل و جابجا نمودن
ماشین و موارد مشابه دیگر سوّال و پرسش نمود.
صفحه 104:
انتخاب ماشین از نظر عوامل فنی:
* پراساس مجموعه اطلاعات و عواملی که به شرح ردیف‌های فوق ذکر گردید و
همچنین اطلاعاتی که از طریق تحقیق و سوّال از افرادی که به نحوی با
ماشینآلات موردنظر سروکار داشته‌اند میتوان ماشینآلات موردنیاز برای
کار و عملیات موردنظر را انتخاب نمود.
صفحه 105:
ماشین آلات عملیات خاکی
عملیات خاکی عبارت است از مجموعه یک با چند فعالیت که بر روی زمین جهت
اجرای ساختمان جسم راه از طربق نیروی انسانی و به کارگیری ابزار وسایل
دستی يا ماشینآلات صورت میگیرد. این عملیات شامل: کندن. ربختن. تسطیح.
حمل, مخلوط کردن و کوبیدن خاک میباشد.
گروه ابزار و وسایل دستی که در کارهای خاکی کم حجم به کار گرفته میشوند
شامل: بیل. کلنگ, دیلم. چکش, زنبه. فرقان و غلطکهای دستی می‌باشند.
این گروه وسایل و ابزار دستی با وجود ماشینهای که جانشین کاربد هر یک از
عملیاتی که توسط آنها انجام می‌شود. شده است. معذالک کارایی خود را از دست
نداده و هنوز مورد استعمال و استفاده قرار میگیرد.
سرعت در اجرای آنهء ماشینهای مختلفی را جانشین هر یک از کاربرد های
وسایل دستی نموده است. گروه ماشین آلاتی که در عملیات خاکی مورد استفاده و
کاربرد دارند عبارتد از:
صفحه 106:
گروه ماشینآلاتی که در عملیات خاکی مورد استفاده و
کاربرد دارند عبارتد از:
انواع بولدزر Bull Dozers
۲- انواع لودر Loaders
۳- انواع گریدر Graders
۴- انواع اسکریپر Scrapers
۵- انواع بیل مکانیکی 50۷615
۶ انواع کامیون ۲۲۷6۷5"
۷- انواع غلتک Rollers
عملیاتی که با هر يك از ماشي نآلات فوق انجام مى شود به طور اختصار به شرح ذيل
مى باشد.
صفحه 107:
بولدوزر
صفحه 108:
لودر چرخ زنجیره ای
صفحه 109:
صفحه 110:
لودر در حال انتقال سنگدانه ها به دستگاه
بجینگ
صفحه 111:
صفحه 112:
صفحه 113:
لودر در حال انجام کار
صفحه 114:
صفحه 115:
گریدردر حال برف روبى
صفحه 116:
صفحه 117:
گریدر در حال شيب بندی
صفحه 118:
صفحه 119:
گریدر در حال کندن جوی
صفحه 120:
گریدر موتور دار
صفحه 121:
نجیرهای و لاستیکی
بیل مکانیکی چرخ زنجیر
صفحه 122:
صفحه 123:
بيل مكانيكى در حال كار كردن
صفحه 124:
صفحه 125:
بیل مکانیکی در حال شکستن سنگ
e,% 5
- 2
صفحه 126:
بیل مکانیکی در حال کار
صفحه 127:
بیل مکانیکی در حال کارکردن
صفحه 128:
صفحه 129:
129
صفحه 130:
بیل مکانیکی برای زاویه دادن به کانا ل های
s+ ۲
صفحه 131:
صفحه 132:
صفحه 133:
دامپر با جام 7 تن
صفحه 134:
صفحه 135:
صفحه 136:
نمایی از کامیون
صفحه 137:
صفحه 138:
نمایی از کامیون
صفحه 139:
صفحه 140:
140
صفحه 141:
صفحه 142:
صفحه 143:
صفحه 144:
غلتك ينومتيك با قابليت تغيير فشارباد
صفحه 145:
غلتک چرخ آهنی ارتعاشی
صفحه 146:
صفحه 147:
صفحه 148:
صفحه 149:
صفحه 150:
غلتک صفحات فولادی(کفشدار)
صفحه 151:
غلتک های ویبره دستی
صفحه 152:
صفحه 153:
عوتور موئد أقرزى براى حركت
مور اد ده ی
جرخ فولادى سنكين جهت ايجا شار جرخ فولادى سنكين جهث ابجا قشار
محقفله مخصوص افزايش وزن غلك
صفحه 154:
ماشين الات عملیات خاکی
بولدوزر:
بولدوزر دستگاهی است دارای یک تیغه برنده و تسطیح کننده جهت کندن و هول‌دادن.
که توسط دو بازوی مفصلی به قسمت جلوی بدنه یک تراکتور وصل گردیده است و در
اکثر انواع آن کلنگ‌هایی نیز در قسمت عقب تراکتور جهت شخم‌زدن زمینهای سفت و
سخت نصب گردیده است.
عملیاتی که با بولدوزر انجام می‌شود به شرح زیر است:
کندن اشجار و ریشه‌های درختان و پاک کردن زمین.
برداشتن خاک نباتی مسیر راهها و محوطه‌ها. باز کردن جاده‌هاي موقت در زمینهای
ناهموار و یا کوهستانی.
کندن زمین و حمل خاک روی زمین (هول دادن (SE
انباشته کردن خاک و مصالح در محلهای تعیین شده.
ربختن و پخش خاک و مصالح در محلهای موردنیاز.
کمک به بارگیری اسکریپر.
سایر عملیات مانند تنظیم و تسطیح موقت کف معادن سنگ. معادن شن و ماسه و یا پرکردن بغل جاده‌ها
جهت تعريض و غيره. 154
صفحه 155:
ماشین‌الات عملیات خاکی- بولدوزر
تیغه بولدوزر بیل و کلنگ‌هایی که در قسمت عقب تراکتور نصب گردیده است را
اصطلاحاً ریپر می‌نامند.
بيل بولدوزر داراى سه نوع حركت يا دوران مى باشد.
حرکت بیل به طرف پایین و با بالا:
عمل خاکبرداری در حالتی که تیغه پایین است انجام می‌شود و عمق خاک OMS
شده در حدود ۲۰ تا ۳۰ سا خواهد بود. در حالتی که تیغه در وسط قرار داده
شود عمل تنظیم و رگلاژ با آن انجام می‌شود و تیغه در حالت بالا برای تغییر محل و
جابجا نمودن و هول دادن خاک مورد استفاده قرار میگیرد.
در شرایطی که بولدوزر خاک را در جهت سراشیبی حرکت می‌دهد بازده و راندمان
آن فوقالعاده افزایش می‌یابد. از اینرو تا سرحد امکان باید عملیات را طوری ترتیب
داد که بولدوزر خاک را در جهت سراشیبی حرکت دهد.
تیغه بولدوزر در جهت حرکت نیز می‌تواند به طور افقی دوران کند. زاوبه چرخش تا
حدود ۲۵ درجه قابل تغییر است. از این حرکت هنگامی که خاک باید به یک سمت
حرکت و هول داده شود استفاده می‌شود. این نوع بولدوزر را انگل دوزر می‌نامند.
صفحه 156:
ماشین‌الات عملیات خاکی - بولدوزر
حرکت بیل با شیب:
تیغه پولدوزر دز این جالت فسبت‌به سطح زمین دارای شیب خواهب بود و مقداز
است. در این حرکت بیل. قدرت بولدوزر در
يك انتهاى تيغه متموتزمیکردد و در مواقع کنال کنی و کندن زمین های سخت
مورد استعمال واقع می‌شود.
موارد استعمال تیغه‌ها:
تیغه مستقیم (6۱06 61۳۵۱9۲۴):
وقتی فاصله حمل مواد کم یا متوسط باشد و جنس خاک سخت نباشد قدرت
حفاری و حمل مواد با این تيغه بيشتر است و بازده کار بسیار زیاد خواهد بود. این
تیغه برای هول دادن اسکریپر نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
تيغه ;5441 «Angle Blade)
این تیغه می‌تواند تا حدود ۲۵ درجه نسبت به حالت مستقیم دوران پیدا نماید و
در برش كنار تپه‌ها و بلندی‌ها و کندن نهر و جوی‌ها مورد استفاده قرار میگیرد.
صفحه 157:
ماشینآلات عملیات خاکی - بولدوزر
(Universal Blade) c,lsac» aig
ابن تيغه با دارا بودن دو دايره در دو طرف تيغه قادر به حمل مقادير زيادترى
مواد حفارى شده در مسافت‌های نسبتاً طولانی تر مى باشد. اين تيغه نبايد
براى حمل مواد خيلى سنكين يا نفوذ به ميزان زياد در زمين مورد استفاده
قرار كيرد زيرا ميزان اسب بخار وارد بر هر متر مكعب مواد در اين تيغه كمتر
از مقدار نظیر آن بر تیغه مستقيم است.
(Cushion Blade) 65 «x3
این تیغه به منظور هول دادن اسکریپر طرح گردیده است و طوری طراحی
شده که می‌تواند ضربات ناشی از اصطکاک با قسمت عقب اسکریپر را جذب
نماید. از این تبغه میتوان در عملیات عادی و تمیز کردن و تسطیح استفاده
نمود.
صفحه 158:
ماشینآلات عملیات خاکی - بولدوزر
علاوه بر تیغه‌های یاد شده انواع دیگر تیغه مانند تیغه خراشنده. تیغه لأ. تیغه
چنگکی یا شنکش نیز در موارد مختلف مورد استعمال قرار میگیرد.
به طور خلاصه: تیغه‌های غیرچرخشی به علت قددرت تحمل فشار زیادتر برای
خاکبرداری‌های معمولی مورد استفاده قرار میگیرد و بولدوزرهای با یغه چرخشی
برای حفاری کانال‌ها و زمینهای سخت.
معمولا هنگام کندن زمینهای دج و يا سخت ابتدا با ریپر شخم‌زده می‌شود و سپس
عمیات کندن با تیغه انجام می‌شود.
صفحه 159:
ماشین آلات عملیات خاکی- بولدوزر
موارد استعمال ریپر:
در مواردی که جنس زمین سفت و سخت باشد. قبل از کندن زمین وسیله
تیفه بولدوزر ابتدا بايد زمین با ریپر شخم زده شود و سپس کار کندن زمین
وسیله بیل بولدوزر انجام شود.
زمینهای سنگی آهکی. سنگی گرگونی و زمین های دج قابل ریپرزدن
می‌باشند و زمین های سنگی از جنس آذری مانند گرانیت و دیوریت و نظایر
آن معمولا قابل ریپرزدن نمی‌باشند. زبرا اینگونه صخره‌ها و زمینهای سنگی
فاقد سطوح از هم جدا شده می‌باشند و غالبا به صورت قطعات خیلی بزرگ
و به هم چسبیده و یکپارچه قرار گرفته‌اند. که در اين مورد از مواد سوزا
جهت منفجر نمودن آنها باید استفاده نمود.
صفحه 160:
ماشینآلات عملیات خاکی - بولدوزر
مشخصات عمومی بولدوزرها:
قدرت موتور : از ۴۰ تا ۶۰۰ اسب بخار و بیشتر
طول تیغه یا بیل: از ۲/۱ تا ۴/۸ متر
ظرفیت بیل: از ۱/۵ تا ۷ مترمکعب
وزن بولدوزر: از ۴ تا ۷۰ تن
سرعت در دنده‌های مختلف: از ۲/۲ تا ۱۴/۴ کیلومتر در ساعت
صفحه 161:
ماشین آلات عملیات خاکی- بولدوزر
محاسبه حجم عملیات در ساعت:
در این قسمت ابتدا روش کلی محاسبه کارکرد و تولید یک دستگاه شرح داده
می‌شود. سپس بر اساس روش کلی نحوه محاسبه حجم عملیات بولدوزر ذر
ساعت توضیح داده می‌شود.
الف - محاسبه کارکرد و تولید ماشین:
به طور کلی در برنامه‌ریزی برای اجرای عملیات خاکی یا عملیات مشابه موضوع
مهم بر آورد ظرفیت دستگاه و ماشینی است که برای انجام آن کار در نظر
گرفته می‌شود. در این مورد ابتدا ظرفیت نظری (تئوریک) دستگاه بر آورد و
محاسبه می‌گردد و سپس با توجه به آن ظرفیت واقعی در عمل تعیین می‌شود.
معمولاً ظرفیت کار کرد دستگاهها بر حسب متر مکعب بیان می‌گردد. اين
ظرفیت به طور کلی از مقدار حجم جابجایی در هر سیکل و تعداد سیکل در
ساعت به دست می‌آید.
صفحه 162:
ماشینآلات عملیات خاکی- بولدوزر
ظرفیت کارکرد از فرمول زیر محاسبه می‌شود:
C*E ۲۲< ۰۱1۰] 2 ۰
© - حجمكاركرد در ساعتبه متر مكعب
6 - ظرفیتهستگاه در هر سيكلبه متر مكعب
N - تعداد سیکلدر هر ساعت
] - بازده دستگاه
60/N) ( < ۲ - نمانهر سیکلبه دقیقه.
ضریب تبدیل خاك:
حجم هر مقدار خاک بستگی به حالت آن قبل از حفاری دارد. این حالات عبارتند
از: خاک طبیعی, خاک انباشته شده. خاک کوییده شده.
کارکرد ماشین حجم خاک را بر حسب انبا
بل هر یک از حالات فوق در جدول زیر درج گردیده
برای به دست آوردن ظر
در نظر میگیرد. ضریب 3
است.
صفحه 163:
نوع خاک
مخلوط خاک و ماسه
خاک رن
مخلوط خاک وشن
قلو‌سنگ کوشهدار ومفرس
سنگ نرم. سنگ آهکی.
سنگهای خیلی سخت.
سنگهای شکسته
سنگهای حاصل از موادمنفجره
۳
انباشته شده
کویده شده
انباشته شده
کوییده شده
انباشته شده
کویده شده
انباشته شده
کوییده شده
انباشته شده
کوییده شده
انباشته شده
کویده شده
انباشته شده
کوسده شده
انباشته شده
کوییده شده
انباشته شده
كوبيده شده
انباشته ده
کوییده شده
كوبيده شده
aN
we
3
erie
1
AY
۹
۳1
2۳
۳
1
۳۹
ae
۳1
7
۳
wie
1
۳
۳
wh
1
صفحه 164:
مثال: مطلوبست حجم خاک انباشته و کوبیده شده ۱۰۰۰ متر
مکعب خاک طبیعی پس از کندن
خاک کوبیده:
مترمکعب ۹۰۰ - ۷۲/۰ ۱۲۵۰۷
مترمکعب ۱۰۳۰ = ۶۹۱/۰ ۱۱۳۰
مترمکعب ۱۲۲۰ - ۷۴/۰ ۷ ۱۶۵۰
خاک انباشته:
مترمکعب ۱۲۵۰ ۲۵/۱ ۱۰۰۰
مترمکعب ۱۱۳۰ - ۱۳/۱ ۸ ۱۰۰۰
مترمکعب ۱۶۵۰ ۶۶۵/۱ ۱۰۰۰
صفحه 165:
ضریب بازده دستگاه (۴):
بازده و راندمان دستگاه به عوامل و شرایط مختلفی بستگی دارد. اهم
این عوامل و شرایط به شرح طبقه‌بندی گردیده‌اند.
مناسب بودن ماشینآلات با توجه به پستی و بلندی و عوارض زمین
محل کار.
هماهنگی و ترکیب ماشینآلات در محل کار.
شرایط جوی محل کار.
مهارت و تجربه راننده دستگاه و سرپرست کارگاه.
با توجه به عوامل و شرایط یاد شده نمی‌توان مقدار معینی برای بازده
دستگاه در نظر گرفت. در عمل بازده دستگاه را به صورت ضریبی با
توجه به شرایط کار مشخص می‌نمابند.
صفحه 166:
ow AST. 4, — ۰
ماشین‌الات عملیات خاکی - بولدوزر
بولدوزر
بولدوزر عبارت است از تراکتوری که در قسمت جلوی آن تیغه‌ای نصب شده باشد.
که افقی و ثابت بوده و یا قابل دوران و گردش باشد. آنرا بولدوزر
پا انگلدوزر می‌نامند.
بولدوزرها به طور کلی دارای چرخ زنجیری با چرخ لاستیکی می‌باشند و با توجه به
مکانیزم حر به دو نوع کابلی و هیدرولیکی قابل تقسیم می‌باشند.
موارد استعمال بولدوز
از بولدوزر برای:
کندن زمین (خاکبرداری با گودبرداری)
جابجایی خاک
بهاحسب نوع 3
پخش مواد خاکی روی بستر راه
جهت پر کردن گودیها (خاکربزی)
استفاده می‌شود.
صفحه 167:
ماشین آلات عملیات خاکی- بولدوزر
که از نظر اقتصادی در کار بولدوزر موثرند:
عواملی که با رعایت آنها اجرای عملیات خاکی بولدوزر مقرون به صرفه خواهند بود
عبارتند ار:
الف - مسافت انتقال حمل و نق
مسافت حمل باید حتی‌المقدور کوتاه باشد. این مسافت بر حسب نوع زمین و شرایط
کار نباید از ۸ متر کمتر بوده و از ٩۰ متر تجاوز کند متر
۰ >مسافت > ۸ متر
ب- سرعت حرکت بولدوزر
در حین اجرای عملیات خاکی بولدوزر باید حداکثر سرعت ممکنه حرکت نماید. در
حالیکه خاک نباید از جلوی تیغه آن سر بخورد.
(سر خوردن خاک از جلوی تی
در مورد مواد شنی صادق است)
بولدوزر
167
صفحه 168:
ماشین آلات عملیات خاکی- بولدوزر
3 سای
بر حسب نوع عمليات با بولدوزر نظير
خاكبردارى
خاكريزى يا كودبردارى »
بايد تيغه آن را تنظيم نمود.
تيغه بخصوص در مورد انكلدوزر بسيار مهم استء زيرا نيغه آن
تا زاویه‌ای برابر ۳۰ درجه در جهت چپ و راست قابل دوران میباشد و
در امتداد قائم نیز متحرک است. به همین جهت در عملیات بغل بغل
Gy کوهها و پرکردن خاکربزها و گودیهاء تنظیم صحیح تیغه باید با
توجه خاصی صورت گیرد.
صفحه 169:
ماشین آلات عملیات خاکی- بولدوزر
ج- خردکردن زمینهای سفت
- در بسیاری از موارد صلاح آن است که زمینهای سفت و سخت و
مواد خاکی بهم چسبیده را قبلاً خرد يا منفجر نموده و سپس از
بولدوزر جهت کشیدن و حمل استفاده نمود.
- باید توجه داشت. جهت خرد کردن زمین میتوان با نصب تیغه‌های
خراشنده‌ای در عقب بولدوزر از آن استفاده نمود.
- بدین ترتیب با حرکت بولدوزر این تیغه‌ها در زمین فرو رفته و آن را
شخم می‌زند و سست می‌سازد و آنوقت عمل کندن و حمل با بولدوزر
به سهولت انجام میگیرد.
در جداول ۵ و ۱۴ مشخصات عمومی تراکتور بولدوزرهای چرخ
بولدوزر ارائه شده است.
صفحه 170:
ماشین آلات عملیات خاکی- بولدوزر
* جدول ۱۴- ظرفیت 7
بولدوزر و انگلدوزر با قدرت‌های مختلف
*_ قدرت اسب بخار ظرفیت تیغه انگلدوزر (متر مکعب) ظرفیت تیغه بولدوزر (متر مکعب)
۰ و بیشتر FIN oly
۳/۸ TIF ۲۵۰ -۵۰
۳/۰ ۳/۷ ۱۵۰ - ۰
Vie VA ۱۰۰-۷۵
Vo 1 ۷۵ - ۰
* مشخصات عمومی بولدوزرها:
* قدرت موتور : از ۴۰ تا ۶۰۰ اسب بخار و بیشتر
* طول تیغه یا بیل : از ۲/۱ تا ۴/۸ متر
be از ۱/۵ تا ۷ متر مکعب
وزن بولدوزر: از ۴ تا :۷ تن
* سرعت در دنده‌های مختلف: از ۲/۲ تا ۱۴/۴کیلومتر در ساعت
صفحه 171:
ماشین‌الات عملیات خاکی- بولدوزر
محاسبه عملیات خا
در مورد عملیات خاکبرداری و خاکریزی فرمول زیر جهت تعیین تقریبی حجم
عملیات ارائه می‌گردد.
Q = (C*F*60*E)/ T
در این فرمول
Q - حجم عملیاتیا حجم کا کرد در بسکساعتلامتر سکع
۴ - ضریبنس بدیل‌خاک
6 - ظرفیتفیغه بسولدوزرلمتر مکعب
۰ - تعداد دقایق در یک ساعت
] - بسازده بسولدوزر - زمازولقعینجام کار / زمان‌مصرفشده بسولواجولیآن
۲ - زمان‌حمل‌بسر حسجقیقه.
صفحه 172:
ماشین آلات عملیات خاکی - بولدوزر
الف - ضریب تبدیل خاک (۴
خاکی که بولدوزر حمل میکند. خاک کنده شده است. لذا بر حسب نوع برآورد
موردنظر میتوان با مراجعه به جدول شمارة (۲) حجم خاک کنده نشده و یا حجم
خاک کوبیده را حساب کرد.
(برای بدست آورهن ظرفیت کار کرد ماشین حجم خاک را بر حسب انباشته یا کنده
شده در نظر می‌گیرند.)
تبغه بولد؛
- دوعامل: آماد تیه و جنن زمین در ظلرفیت تیقه تثیرمی کند: لذا بای در هر
موردی برای تعیین ظرفیت واقعی آن آزمايشات لازم را به عمل آوره
نظر تخمین اولیه میتوان از جداول (۱۴ ظرفیت تیغه برای عملیات خاکی در
زمینهای معمولی و نسبتاً مسطح ارائه شده است.
صفحه 173:
ماشین آلات عملیات خاکی- بولدوزر
تعریف بازده بولدوزر عبارت از نسبت زمان واقعی انجام کار به زمان مصرف
شده برای اجرای آن.
زمان مصرف شده برای اجرای آن / زمان واقعی انجام کار - بازده (])
این بازده متغییر بوده و بستگی به چگونگی مدیریت و سرپرستی و طرز کار و
مهارت راننده و نگهداری و تغییر بولدوزر و شرابط محلی دارد.
در آمریکا رقم متوسط بازده را برابر ۷۰ درصد در نظر می‌گيرند.
به نظر می‌رسد که این رقم حدود ۸۶۰ است.
در ایران
صفحه 174:
ماشینآلات عملیات خاکی- بولدوزر
زمان حمل عبارت از مدتی که طول می‌کشد تا بولدوزر خاک را از محل بارگیری تا
محل باراندازی حمل نموده و دوباره به محل اولیه خود جهت ارائه عملیات بازگردد.
زمان حمل ثابت نبوده و بستگی به:
مانورپذیری دنده‌های بولدوزر
مسافت حمل
فاصله بین مرکز بارگیری تا مرکز باراندازی و
سرعت بولدوزر دارد.
در محاسبات مربوط به حمل. زمانی را که جهت تغییر دنده و شتاب گیری بولدوزر
لازم است بین ۰/۱۵ تا ۰/۳۰ دقیقه بر حسب نوع جعبه دنده در نظر می‌گیرند. این
زمان را که بستگی به مسافت حمل ندارد. زمان ثابت نامند.
در حالیکه زمانی که برای رفت و برگشت بولدوزر لازم است و بستگی مستقیم به
مسافت حمل دارد. زمان متغیر اطلاق می‌شود.
صفحه 175:
ماشین آلات عملیات خاکی- بولدوزر
مثال:
در کارگاهی برای خاکبرداری در زمینی که جنس آن از رس و ماسه و شن تشکیل
شده است. از بولدوزر چرخ زنجیری ساخت کارخانه کاترپیلار. مدل شمارة
(2۷]) استفاده شده است.
اگر مسافت حمل شده ۴۵ متر باشد
الف- حجم خاک کنده شده را در یک ساعت حساب کنید
ب- در صورتیکه کل حجم زمین که باید کنده شود ۱۰۰.۰۰۰ متر مکعب باشد مدت
اجرای عملیات را با توجه به مطالب مذکور در گفتار دوم مدیریت و سرپرستی
محاسبه کنید.
صفحه 176:
ماشینآلات عملیات خاکی - بولدوزر
حل: الف
برای تعیین حجم عملیات ساعتی لز فرمول پیشنهادی میتوان استفاده نمود.
لذاء باید (),(۳(,)6(,)8) معین شوند.
از چهار عامل مذکور. (-۳(,)6) از جدول شمارة (۲) و (۴) بدست می‌آید.
یعنی ۰/۸- ۴ و ۳/۸ - .6 متر مکعب(قدرت موتور بین ۱۵۰ - ۲۵۰ اسب
بخار)
بازده عملیات نیز ۶۰درصد اختیار شده است
بنابراین کافی است که زمان حکل (۲) را محاسبه کنیم
Q = (C*F*60*E)/ T
صفحه 177:
ماشین آلات عملیات خاکی- بولدوزر
زمان متغییر - اگر بولدوزر هنگام رفت با دنده (۳) و در برگشت با دنده (۴) عقب
حرکت نماید. سرعت آن طبق جدول شمارة (۵) به ترتیب ۵ و ۷/۸ کیلومتر در
ساعت خواهد بود.
دقیقه ۰/۸۵ (۱۰۰۰:: ۷/۸) | (۴۵::۶۰) + (۵::۱۰۰۰) ۴۵::۶۰(۱) - زمان متغیر
بنابراین زمان حمل برابر است با
دقیقه ۱/۱۵ ۰/۳۰ + ۰/۸۵ 1"
حال با استفاده از فرمول فوق‌الذ کر. حجم عملیات خاکی در یک ساعت معادل
© - 218:6١ ع٠#:ع( | ١١١0- ۹۵ متر مکعب
صفحه 178:
ماشین‌الات عملیات خاکی - بولدوزر
LY
* طبق محاسبات بولدوزر کاترپیلار (/0۷) در فاصله حمل ۴۵ متر قادر است
در هر ساعت ٩۵ متر مکعب خاک را جابجا نماید.
* .مدت لازم برای جابجا کردن ۱۰۰۰۰۰ متر مکعب خاک. بالغ بر ساعت
۰ ۱۰۵۲ - ۱۰۰۰۰۰۱۹۵ -ساعت کار
۰ به ازاء ۸ ساعت کار روزانه معادل
* روزا۸-۱۳ / ۱۰۵۲ خواهد بود
* در صورت هدر رفتگی (شکسته شدن قطعه‌ای ماشینی, لزوم تعمیر بولدوزر
شرایط جوی در کدت اجرای کار) با احتساب ۰/۵۵ خواهیم داشت
* باید مدت ۱۳۱ روز را معادل ۵۵درصد از کل مدت واقعی تلقی نمود. بنابراین
زمانی که در برنامه‌ریزی عملیات باید پیش‌بینی کرد
* برابر با ۲۳۸ - ۱۳۱/۰۱۵۵ روز میباشد.
صفحه 179:
ماشین‌الات عملیات خاکی- گربدر
گریدر
گریدر در ۷۵ سال گذشته بصورت ابتدائی آن بعنی تيغة معلقی که در زیر دوچرخی
گریدر بدون موتور که توسط تراکتور کشانده می‌شد.
گریدرهای موتوردار که مدرنترین آن است که بعداً به بازار آمد.
جدول ۱۸- مشخصات عمومی گریدرهای مختلف ارائه شده است.
موارد استعمال گریدرها
از گریدرها برای
پخش کردن مواد خاکی
تنظ al;
شيب دادن به سطح راه
ايجاد و تنظيم شيب شاندهاى راه
صفحه 180:
@ ا we AST 4
ماشین‌الات عملیات خاکی- گربدر
همچنین برای اجرای کارهای عمومی ساختمان نظیر کانال‌سازی اعم از کانال با مقطع
۷ و یا کانال ذوزنقه‌ای شکل
مخلوط کردن مواد خاکی با دانه‌بندی‌های مختلف در روسازی آسفالتی
# گریدر موتوردار جدید از نظر اقتصادی و فنی دارای محاسن بسیاری است که در
زیر بطور خلاصه به آنها اشاره شده است.
الف - فقط به یک نفر راننده احتیاج است.
ب- هزینه مالکیت و بهره‌برداریاز آنها با توجه باینکه نوع بدون موتور احتیاج به تراکتور کششی
دارد. کم است.
زاویه و استقرار آن در وضع دلخواه. همچنین هدایت چرخهای جلوی گریدر
توسط سیستم کنترل که در اتاق راننده تعبیه شده است امکان دارد.
ج- حرکت تیغه و ق
د- در محوطه‌ای محدود نیز می‌تواند دور بزند.
»- برگشت آن با دنده عقب کاملاً میسر است.
و - از روی جاده‌ها و باند تکمیل شده فرودگاه‌ها بدون آنکه خراشی به آنها وارد سازد قابل عبور است.
ز- مصرف آن برای برف‌روبی جاده‌ها و باند فرودگاه‌ها امکان‌پذیر است.
صفحه 181:
ماشین آلات عملیات خاکی - گریدر
محاسبه عمليات كريد
برای تعیین حجم عملیات ساعتی گریدر. ابتدا بايد زمان لازم برای اجرای
عملیات را حدس زده و براساس آن حجم عملیات ساعتی را محاسبه نمود.
این زمان با فرمول زیر قابل تخمین است
T = (P*D)/(E*S)
:1 - مدتاجرلوع ملياتإساعبك
- تعناد عبور ليم
- مسافتطی‌شده در هر عبور دکیلومتر)
- بازهه كريدر
5 - سرعتحركتكريدر در طولعملياتةك يلومتر در ساعيك
صفحه 182:
ماشین آلات عملیات خاکی - گریدر
الف - تعداد عبور لازم (۴)
تعداد دفعاتی که گریدر برای اجرای کامل عملیات باید در مسیر خود عبور نماید.
تعداد عبور لازم نامند.
این تعداد بستگی به مهارت راننده گریدر دارد و به همین جهت رقم معینی را
نمی‌توان ارائه کرد.
از آنجائی که هر عبور اضافی ممکن است تا ۲۵ درصد مدت اجرای عملیات را
بالاببرد. لازم است از هرگونه عبور اضافی جلوگیری شود.
ب- مسافت طی شده در هر عبور (0)
مسافتی را که گریدر برای انجام عملیات معینی طی می‌نماید. مسافت طی شده
در هر عبور می‌نامند.
صفحه 183:
ماشینآلات عملیات خاکی- گریدر
ج- بازده گریدر (8)
نسبت زمان واقعی انجام کار به زمان مصرف شده برای اجرای آن را بازده گریدر
سی‌نامندء
اين بازده متغيير بوده و بستكى به طرف مديريت و سريرستى در كاركاه. مهارت
راننده. شرايط و تسهيلات در تعميرات و نكهدارى و بالاخره شرايط محلى دارد.
رقم متوسط بازده گربدر در آمریکا ۶۰ درصد است که در ایران نيز تا حدودى قابل
قبول است
د عت حرکت گریدر (5)
سرعت حركت كريدر را حين اجرا عمليات. سرعت حركت آن نامند اين سرعت
به مهرت راننده و شرايط زمين راه دارد.
در جدول شمارة (19) حدود تقريبى سرعت حركت كريدر در عمليات مختلف ارائه
شده است.
از نظر اقتصادى بايد هميشه سرعت حرکت گریدر حراکثر ممکن انتخاب شود. :5:
صفحه 184:
ماشینآلات عملیات =e SS گریدر
جدول -۱٩ سرعت حرکت گریدر در عملیات مختلف
شرح عمليات سرعت ( کیلو متر در ساعت)
نگهداری رویه جاده 49-9
پخش کردن 40-9
مخلوط كردن 6-9
گودبرداری 6-9
ایجاد شیب در خاکریز 9-9
برف روبی 66-9
تنظیم و تسطیح رویه جاده 6-0
صفحه 185:
ماشین آلات عملیات خاکی- گریدر
مثال:
برای مخلوط کردن و تسطیح و تنظیم روية جادهای شنی بطول ۱۰ کیلومتر و عرض
۸ متر. گریدر موتوردار ساخت کارخانه آلیس حالمرز مدل شمارةٌ (/1001) که
پهنای تیغه آن ۳/۶۶ متر میباشد انتخاب شده است
اگر تعداد عبور لازم ۶ بار باشد
جنس مواد خاکی طوری باشد که گریدر در عبور اول و دوم با دنده (۳)
یعنی سرعتی معادل ۵/٩ کیلومتر در ساعت و در عبور سوم و چهارم با دنده (۴)
یعنی سرعتی معدل ۸۱۲ کیلومتر در ساعت و در دو عبور آخر با دنده (۵)
بعنی سرعتی معادل ۱۲ کیلومتر در ساعت طی کند.
الف - مدت اجرای عملیات را بدون توجه به هدر رفتگی‌های طولانی محاسبه
ب - (سطح) مقدار عملیات را در یک ساعت تعیین کنید؟
صفحه 186:
ماشین آلات عملیات خاکی- لودر
لودر:
لودر عبارت از تراکتوری است که در قسمت جلوی آن جامی که بطور هیدرولیکی قابل کنترل است
نصب شده است.
لودر:
چرخ لاستیکی و چرخ زنجیرهای
البته امروزه اکثر لودرها چرخ لاستیکی هستند. دارای سرعت و مانور پذیری بیشتری هستند.
از نظر سوخت لودرها به دو دسته تقسیم میشوند:
گازوئیلی و بنزینی
مکانیزم حرکت جام لودر هیدرولیکی بوده و شامل:
تلمبه موتوردار. مخزن روغن و سیستم کنترل میباشد.
ظرفیت لودرها بین ۰/۷۶ متر مکعب تا ۴ متر مکعب. بستگی به کوچکی و بزرگی جام و قدرت آن
gs Fe, کت
مشخصات لودرهاى مختلف در جداولهاى شمارة "١ و ١ نشان داده شد.
صفحه 187:
ماشین آلات عملیات خاکی- لودر
* موارد استعمال لودرهاٍ
* _ لودرها می‌توانند کارهای مختلفی را که در چهار دسته زیر خلاصه میشوند. انجام دهند
* الف- بارگیری ماشین آلات حمل مواد خاک
۰ با لودر میتوان مواد خاکی نظیر شن, خاک معمولی. سنگ شکسته. پس‌ماندة کارخانجات و واحدهای
صنعتی و غیره را داغل کامیون و تربلی ربخته و آنها را پر کرد.
* ب-يلند كردن بار و انتقال آنها
* در كارهاى ساختمانى با لودر میتوان مصالح بنایی از قبیل آجر, بلوک بة
را در محوطه كاركاه حمل و جابجا نمود.
بيش ساخته شده و غيره
* ج-خاكيردارى
* در كارهاى خاكبردارى ساختمانهاء بخصوص كودبردارى زيرزمين بناها بسيار سودمند تخصص داده
شده است. زيرا كندن و جابجا كردن خاى و انباشته و باركيرى آن با لودر سريعتر از كار با ساير
ماشینآلات دیگر صورت میگیرد.
صفحه 188:
ماشین آلات عملیات خاکی - لودر
تمیز کردن قسمت سطحی کارگاو
- در زمین‌هایی که جنس آن زیاد سخت نبوده و تا حدودی نرم باشد از لودر جهت کندن و
تمیزکردن محل کار استفاده می‌شود.
- قاب توجه است که با مجهز کردن لودر و تعویض جام آن میتوان کارهای مختلفی که بیل
مکانیکی. بولدوزر و تا حدودی اسکریپر انجام می‌دهد اجرا نمود.
- در تخریب آسفالت خیابان‌ها جهت تجدید بنای آنها میتوان از لودرهای با جام دندان‌دار استفاده
کرد.
- در مواقعیکه ضخامت آسفالت زیاد باشد تجهیزات لودر را با خراشنده‌ای (83۳06۵۲5) که به پشت
آن بسته می‌شود کامل نمود.
ب هم می‌تواند زمین را بکند و هم بارگیری نماید.
صفحه 189:
= 3 3 1 te
ماشين الات عملیات خاکی- لودر
محاسیه عملیات با لو
برای تخمین حجم عملیات خاکی اعم از کندن و بارگیری در یک ساعت فرمول زیر ارائه می‌گردد.
Q = (C*F*60*E*k)/ T
در این فرمول
Q - حجم عملیاتخاکی‌در یسکساعتمتر سکع
۴ - ضریبتسبدیل‌خاک
- بسازده لودر
© - ضرفيتجام خاککسنده شدهل(متر سکع
۰ - تعداد دقایق در یک ساعت
> - بازمه جام
5 - يُمازيكدويه كاملعملياتبر حسهقيقه ميياشد
الف- ضریب تبدیل خاک HF)
بر حسب نوع بر آورد مورد نظر مقدار (۴) فرق میکند. بنابراین در هر موردی با مراجعه به جدول (۲)
حجم عملیات بر حسب حجم خاک کنده و یا کوبیده و بالاخره کنده‌نشده. قابل محاسبه میباشد.
189
صفحه 190:
ماشین آلات عملیات خاکی- لودر
ب-ظرفیت جام لودر (6):
ظرفیت جام لودر بر حسب ظرفیت انباشته آن (خاک کنده شده) معین می‌شود. در جداول (۳۰) و (۳۱)
ظرفیت جام لودرهای باقدرت مختلف ارائه شده‌است.
ج-بازده لودر (6):
ازده لودر عبارت از نسبت زمان واقعی انجام کار است به زمان مصرف شده برای اجرای آن.
مقدار بازده متغیر بوده و هميشه کمتر از صددرصد است. در امریکا حدود 1۶۰ در نظر گرفته شده
است. در ایران در کارگاه‌ها با سرپرستی خوب رقم مذکور قابل استفاده است.
ازده HK) ple
رده جام عبارت از نسبت خاک برداشته شده با جام است به ظرفیت انباشته آن.(ظرفیت بیل لودر)
- این ضریب خاکبرداری ممکن است ۱۰۰ درصد باشد.
- بطور کلی اگر لودر نظیر بیل مکانیکی فرض شود از جدول (۲۴) میتوان مقدار (1) را تعیین کرد.
»-زمان یک دورةٌ کامل عملیات (۲):
زمان یکدوره کامل عملیات با لورد. عبارت از مدتی است که طول می‌کشد تا لودر بارگیری نماید. عقب
براند. تغییر جهت بدهد. دنده عوض نماید و بالاخره مواد خاکی را در کامیون تخلیه کند.
صفحه 191:
ماشینآلات عملیات خاکی- لودر
* این زمان از دو زمان ثابت و متغییر تشکیل می‌گردد.
۱- زمان ثابت:
ابت عبارت از مدت لازم برای بارگیری. تغییر جهت. تعویض دنده و تخل مواد خاکی است.
۲- زمان متغسر:
*_زمان متغییر عبارت از زمانی است که لودر صرفد انتقال خاک و رسانیدن آن به محل تخلیه می‌نماید. این
زمان بستگی به سرعت حرکت و مسافت حمل دارد.
*_زمان لازم برای بارگیری کامل کامیونها با ظرفیت مختلف, در کار با لودر چرخ زنجیری بظرفیت‌های
متفاوت (دقیقه)
ظرفیت لودر ظرفیت ماشین آلات حمل خاک کامیون (متر مکعب)
(متر مکعب) ۳ ۴/۵ ۶ ۷/۵ ۹۵
0۳۵ - ۰۱۵۷ ۳/۴ ۳/۶ - =
۳/۶ ۳/۶ ۳/۴ VA ۰۱۷۵ - ۵
۲/۲ ۲ wv oT: ۱/۱۵ - ۹
صفحه 192:
ماشین آلات عملیات خاکی- لودر
مثال:
برای گودبرداری محل زیرزمین ساختمانی به طول ۳۰ متر و پهنای ۲۰ متر و عمق حداکثر ۲ متر از لودر
کاتر ریپلار مدل (۹۵۰) استفاده شده است.
الف -مدت اجرای عملیات را حساب نمائید.
ب- در صورتیکه جنس زمین از خاک نرم تشکیل شده و طول جاده شیبدار الحاقی برای مانور لودر
نیز حدود ۱۰ متر است.
حل:
الف - حجم عملیات_
کل حجم خاک کنده شده معادل متر مکعب ۱۲۰۰ - (۲
ب- محاسبه حجم خاکیرداری با لودر دز یک ساعت
با توجه به فرمول پیشنهادی فوق باید عوامل (۴,)6(,)(,6,)۲
6-۰ 2 1/15 .۲
1-1٩۰ و - ۶۰
لذا بايد زمان (41 را حساب نمود. 192
صفحه 193:
محاسيه زمن رج ماشین آلات عملیات خاکی- لودر
زمان هر دوره عملیات از زمان ثابتی برابر با ۰/۴ دقیقه و زمان متغییری که بستگی به سرعت حرکت
لودر دارد تشکیل شده است.
اگر سرعت حرکت
- دنده جلو حداقل. یعنی ۶/۶ کیلومتر در ساعت و سرعت حرکت دنده عقب آن نیز ۸/۱ کیلومتر در
ساعت در نظر گرفته شود.
زمان متغییر بازاء ساخت حمل متوسط معادل ۰ ۲۵ -(۱۰+(۳۰/۲))
دقیقه ۱۱۰۰-۰۱۴۱ (AMY ۲۵2۶۰(۱) + ۶۱۶۶۱۰۰۰ ۲۵۶۶۰(۱) - زمان متغیر
لذا کل زمان هر دوره کامل عملیات معادل
۸ ۴۰+ 1-۰۴۱
* توجه به فرمول پیشنهادی. حجم خاکبرداری در هر ساعت برابر:
متر مکعب خاک در محل خواهد بود ۳۶/۸ ~ Fe ۱۰/۸۱ 0۱۵۰/۸۵۰۸/۹۰۷۶۰ -
ج- مدت اجرای عملیات:
با تقسیم حجم عملیات خاکبرداری به میزان عملیات لودر یک ساعت مدت اجرای عملیات بدست
می‌آید.
بدین ترتیب مدت اجرای عملیات برابر با
۴۰-۰ ۱۲۰۰۱ ساعت و یا تقریباً چهار روز کار ۸ ساعت است ۲
صفحه 194:
ماشین آلات عملیات خاکی- جاده کوب ها
جاده کوب ها
تراکم : عبارت از ازدیاد دانسیته خاک از طریق نزدیکتر کردن ذرات و دانه های خاک به یکدیگر.
اين عمل معمولاً با خارج کردن هوا از فضاهای IE بین ذرات خاک انجام میگیرد.
تحکیم: عمل اضافه كردن دانسيته خاك در اثر تخليه آب موجود در (Consolidation).sts
تحكيم در طول ماهها و سالها انجام ميكيرد.
در متراکم شدن خاک باعث اصلاح کردن مشخصات خاک به شرح ذیل است.
اضافه شدن مقاومت خاک
کم شدن قابلیت تغییر حجم
کم شدن قابلیت نفوذپذبری
مقدار تراکم پذیری یک نوع بخصوص خاک بستگی به
دانسیته اولیه خاک
خواص شیمیایی و فیزیکی خاک ( نظیر توزیع دانه بندی ؛ چسبندگی و غیره )
در صد رطوبت
نوع ومیزان نیروی متراکم کننده
در کارگاه ها دانسیته و رطوبت خاک توسط دستگاهی بنام دستگاه دانسیته متر هسته ای استفاده می
شود.
194
صفحه 195:
ماشینآلات عملیات خاکی- جاده کوب ها
فتووهای مت اه تسده
چهار نیروی اصلی در تراکم دخیل هستند
وزن استاتیکی. ضربه . ارتعاش و ارتعاش و استاتیکی (کنترل)
نیروهای ضربه ای معمولا دارای تراکم کم بوده و تعداد ضربه معمولاً زیر ۱۰ ضربه بر ثانیه می باشد.
در مورد ارتعاش این تعداد به ۸۰ ضربه در انیه هم می رسد. ارتعاش مخصوصاً در تراکم خاكهاى غير
چسبنده نظیر ماسه بسیارموثر می باشد.
ماشین آلات زیر انواع اصلی ماشین هایی هستند که جهت تراکم در عملیات ساختمانی ( خاکی )
استفاده می شوند.
غلتک های پاچه بزی ) (Tamping Foot Rollers
غلتک های شبکه ای Grid or Mesh Rollers) (
غلتک های لرزنده با ارتعا شی ) (Rollers/ Vibratory Compactors
غلتک های فولادی صاف ) Steel Drums Smooth (
غلتک های پنو ماتیک ) Penumatic Rollers (
( Segmented Pad Rollers ) غلتک های کفشدار
صفحه 196:
ماشینآلات عملیات خاکی- جاده کوب ها
غلتک باچه بزی
دارای استوانهای مجهز به تعدادی پایه های بیرون آمده است و این پایه ها که به پاچه بزی موسومند
به عمل تراکم کمک می کند.
علت نامیدن پاچه بزی این است که عمل کوباندن اين غلتک شبیه اثری است که یک كله گوسسفند
یا بز بر روی زمین بر جا می گذارد
این غلتک عمل تراکم را با استفاده از فشار استاتیک انجام می دهد.
این غلتک ها با سرعت بیش از ۱۵ کیلو متر در ساعت کار میکند.
غلتک های شبکه ای:
این غلتک ها با سرعت نسبناً زیاد قادر به انجام کار است.
در حین عمل خاک را پراکنده نمی کند.
این غلتک ها برای خرد کردن قطعات کلوخه خاکهای چسبنده مناسب است.
غلتک ها برای خردکردن و تراکم کردن سنگ های نرم ( که دارای ۲۰ در صد با آزمايش لوس
آنجلس می باشد ) استفاده کرد.
قسمت اعظم نیروی متراکم کننده این غلتک از نوع وزن استاتیک و ضر به ااست.
صفحه 197:
ماشینآلات عملیات خاکی- جاده کوب ها
غلتک ها زنده :
در اندازه های مختلف از غلتک کوچک دستی ( تخماق ) با صفحه فلزی لرزان گرفته تا غلتک های
بزرگ که دارای استوانه های صاف يا پاچه بزی موجود می باشد.
این غلتک ها دارای تواتر و دامنه نوسان قابل تنظیم می باشند.
نیروی متراکم کننده غلتک ها ی لرزنده اساسا در ارتعاش و وزن استاتیکی است.
غلتک های با چرخ فولادی صاف :
اين غلتک ها در عمل تراکم اساس و سطح آسفالت راه ها بکار می رود.
غلتک های چرخ فولادی دارای انواع مختلف هستند
- غلتک سه چرخ ( دو محوری )
- غلتک دو محوری تاندوم
- غلتک سه محوری تاندوم
مهمترین نیروی متراکم کننده را تشکیل می دهد.
غلتک های پنو ماتیک
نواع اصلی آن عبارتند از غلتک چند جرخ و غلتک پنوماتیک سنکین.
از غلتک هاى ينوماتيك در تراكم لا يه هاى ضخیم خاک به ميزان زياد استفاده مى شود.
غلتك هاى جند جرخ معمولآ براى انجام كار هاى بايانى روى خاك و سطوح اسفالتى استفاده مى شود.
نوع نيروى تراكم كننده در اين ماشين ها وزن ماشين است. 9
"١ وزن
صفحه 198:
ماشینآلات عملیات خاکی- جاده کوب ها
غلتک های دارای صفحات فولادی :
غلتک های کفشدار
این غلتک ها شبیه پاچه بزی بوده افقط به جای پایه های پاچه بزی صفحات نسبتاً بزرگتر فولادی بر
روی استوانه غلتک سوار شده اند.
تمام نیروی های استاتیک ؛ ارتعاشی و ضربه ای در این علتک موجود است.
نکاتی كه در كار با جاده کویها بابد رعابت. شودعبار تند از:
انطباق عبور - هر عبور باید حداقل ۳۰ سانتی متر از سطح عبور قبلی را پپوشاند
تا از بوجود آمدن باربکه ای نا متراکم در سطح غلتک زنی جلوگیری شود.
طرز غلتک زنی - حرکت غلتک باید ازدو طرف کناره جاده شروع شود و به محور جاده
ختم گردد.
دورزدن - با غلتک ها نباید روی سطح متراکم شده رویه راه دور زد مگر آنکه به
هیچوجه چارهای جز اینکار نباشد. در این مورد بهتر است عمل دور زدن
بتدریج انجام گیرد تا آنکه در اثر نیروی برشی استوانه غلتک در سطح شکاف
ایجاد نشود
نوع جاده كوب - براى متراكم هر نوع مصالح بایستی تا آنجاکه ممکن است سعی شود
جاده - کوبهای مناسب با آن بکار گرفته شود كت
صفحه 199:
ماشینآلات عملیات خاکی- جاده کوب ها
مقدار خاکی که در یک ساعت توسط جاده کوبها مختلف متراکم می گردد بستگی به؛
جنس خاک. رطوبت خاک .ضخامت خاک. سرعت حرکت و تعداد گذر يا عبور جاده كوبها
بطور کلی از فرمولهای زیر مقدار خاک متراکم شده تعیین می شود:
S*W*E*Da 5.
در این فرمول
- حجم خاک متراکم شده در ساعت ( خاک کنده شده بر حسب متر مکعب )
-سطح خاک مترا کم شده در ساعت (متر مربع )
] - بازده جاده کوب. 5 - سرعت حرکت غلتک ( متر در دقیقه )
0 - ضخاملایه خاکقبااز متبلکمشد و( متر ). 3 - تعداد عور جاده کوب
صفحه 200:
ماشینآلات عملیات خاکی- جاده کوب ها
٠ ۷ - پسهای‌مفید جادد (pedis
بقه در ساعتتوجه :
یل حجم وبا سطح خاک کنده شده به حجم یا سطح خاک پس از کوبیده شدن کافی است
ارقام بدست آمده را در ( ۴ 4 یعنی ضویب تبدیل خاک ضرب نماییم:
* _ بازده غلتک - عبارت است از نسبت زمان واقعی انجام کار به مقدار کل زمان مصرف شده برای اجرای
آن ۰ مقدار این بازده متغیر است . در امریکا متوسط بازده غلتک ها
8 در حدود ۷۰ در صد است.
*_ پهنای مفید - پهنای مفید جاده کوبها مختلف است در بعضی موارد پهنای غلتک ها توسط سازنده
5 ارایه می گردد ( جدول -۱)
* سرعت حركت جاده كوب ها - سرعت حركت جاده كوب ها مختلف بر حسب نوع کار ی که
انجام مى دهند تغيير مى نماييد. جدول ١- حدود تقريبى
۰ سرعت ها را بر حسب کار ارایه می دهد.
* ضخامت قشر خاک قبل از متراکم شدن - ضخامت قشر خاک بر حسب جنس خاک و نوع جاده
کوب و همچنین میزان تراکم مورد نظر می کند.
صفحه 201:
ماشینآلات عملیات خاکی- جاده کوب ها
لذا در هر کارگاهی باید آزمایشات لازم بعمل آمده و ضخامت مناسب را تعیین کرد
*_ .تعداد دفعات عبورجاده کوب - برای متراکم کردن مواد ؛ تعداد دفعات عبور جاده كوب ها به
عوامل زیر بستگی دارد؛
*_ میزان تراکم مورد نظر
. جنس خاک
* نوع جاده كوب
* سرعت حركت جاده كوب
* ضخامت لايه كوبييده شده
* رطوبت مواد
صفحه 202:
ماشینآلات عملیات خاکی- جاده کوب ها
برای کوبیدن خاکریزی در جاده ای بطول ۲ کیلو متر و پهنای ۸ متر از جاده کوب پاچه بزی استفاده
شده است.
اگر صخامت لایه خاک ۲۰ سانتی متر . تعداد عبور ۱۰ بار و سرعت حرکت غلتک ۸ کیلو متر
درساعت باشد. زمان لازم برای اجرای عملیات را حساب کنید؟
abe
اگر بازده غلتک پاچه بزی برابر با 1۷۰ فرض شود
حجم خاک کوییده شده در یک ساعت برابر است با
Fox ۰۰۰ / ۷
مترمکعب در ساعت
x60 10
پهنای مفید غلتک طبق جدول -۱ برابر با ۱/۴ متر می باشد. همانطوری که
كفته شده بايد عبور ها حداقل ۰/۳ متر هم پوشانی داشته باشد.
لذا پهنای مفید ۰۱۳۱-۱/۱- ۱۴) متر در نظر گرفته شد.
حال اگر ضریب (۴ ) معادل ۰/۸ فرض شود.
حجم خاک کوبیده شده در ساعت معادل ۰ ۹۸/۴( ۰/۸ ۱۳۳ ) متر مکعب خواهد بود . 202
صفحه 203:
بیل مکانیکی:
بیل‌های مکاتیکی یکی از انواع دستگاههایی است که در گروه ماشینآلات خاکیرداری و جرثقیلها. حفارهاء
شمعکوب‌ها و نظایر آن قرار دارد.
گروه ماشینآلات از سه قسمت اساسی زیر تشکیل گردیده است:
زنجیری. شاسی کامیون.
ساختمان عمومی
الف: شاسی متحرک دستگاه. نظیر شاسی چرخ لاستیکی. شاسی چرخ
ب؛ بدنه گردان دستگاه. شامل اطاق فرمان و کایین رانت
ج: بازوی متحرک دستگاه (یوم). یک طرف این بازو یه بدنه گردان دستگاه متصل گردیده و طرف دیگر آن به
مجموعه متدوعی از انواع جام‌ها و ادوات گوناگون برای کارهای مختلف متصل می‌گردد.
وی دستگاه متصل کردیده است تعیین
نام هر دستگاه از اين گروه ماشین‌الات. از روی ادواتی که به
می‌شود. تام برخی از این دستگاهها به شرح زیر است:
بیل مکاتیکی: یازوی دستگاه مجهز به جام یا بیل میباشد.
دراگ لاین: بازوی دستگاه به جام دراگلاین مجهز است.
جرثقیل: بازوی دستگاه به قلاب جرثقیل متصل گردیده است.
وب مجهز می‌باشند.
حفار: بازوی دستگاه به مته‌های حفاری متصل است.
صفحه 204:
صفحه 205:
ماشین آلات هم‌خانواده با اتواع جام و ادوات:
جرتقیل. کلامعل. دراگلاین. بیل مکانیکی پا چام معکوس. پیل مکانیکی معمولی. شمع کوب.
20
صفحه 206:
206
صفحه 207:
جام تف بارع
انواع ايزار كيودار:
اتبرى. جنعك. مغناطيسى. قيدهار. كازاتيرى.
eo ری ند
اتواع قلاب.
قرقرم BE ساده: قلات يا کیره: قرقره تسمه‌خارهقلابهای مخصوص og
ادوات حقارى:
عنام كلامشل. جام تركفاى
207
صفحه 208:
انواع بيل مكانيكى:
بيهلى مكافيكى از نظر نوع جام در دو كروه زبر طبقفجتدى مى كرطده
الف: ببلهاى مكقيكى باجام معمولى يا جام مستقيم با جرخهاى زنجيرى و چرشهای لاسیکی
یلهای مکانکی با جام ممكوس با جرخهاى زنجيرى و جرخهاى لاستيكىٍ
عملياتى كه با بيلهاى مكانيكى انجام مىشود به شرح زير الست؛
-١ ب ىكنى و حفر كاتالهاى تأسيساتى در محوطدهاى ساختماتي
؟- خاكبردارى در كليه زمينها يه استتناى زمیهای سنگی سخت.
۲ بارگیری عواد و مصالخ تظیر خاک شن و ماسهه ستكه مواد وسى و.
۴- حفر کانالهایآببری و تهرها
۵- تنلیم و اسلاح شيب ترانضدهاء كاتالها و نهرهاى حقارى شده.
ع- سايز عملياث ماتدد بلشد كردن بار و لول هكذارى ابا تعويض le
208
صفحه 209:
نکاتی که در عملیات با
های مکالیکیبایدموردتوجه قرار گید
براى استفاده صحيح و مؤثر از بيلهاى مكانيكى توجه به نكات و عوامل زير لازم و ضرورى مىباشد
الف - انتخاب دستگا
با توجه به چدی زمین یا مصالح و شرایط کارگاه صورت گیرد.
ب - زاویه گردش بیل:
رای به دست آوردن بازده پیشتر لازم است زاویه گردش برای حفاری و بار زدن
كاميوتها حداقل باشد از اينرو يايد محل استقرار بيل طورى انتخاب شود كه اين زاوبه وا حداقل كفده
ج - دسترسى به محل كار: جاده مسترسى به محل حفارى برا بيل و كامهونها و همجتنين جاده مريوط به
تخلیه مواد حفارى بايد مرنباً اصلاح و مرمت كردد.
د شرايط سطح كار: حتوالامكان يليد سعى نمود كه بيل هر سطلح افقى قرار كيرد ودر سطح كار كودال و
یا سنگهای درشت نباشد.
جند راهنمایی مقید برای کار با بیل مکانیکی:
۱ در حين تخليه جام بايد صبر كرد تا جام كاملا از مود كنده شده خی گرد
؟- بيل مكانيكى نبايد خيلى تزديك به جبهه مستقر شود زيرا در هنكام بيرون كشيدن جام لز جبهه حفاری
ممکن است بیل بهزنجیرهای چ
۳- وارد نمودن فشار زياد به بيل باعث كندى باركيرى بيل می‌شود.
مه
پدته دستگاه برخورد کند.
صفحه 210:
؟- از بيل مىتوان به عنوان جارو در مواردی که مواد سست و سطح زمین را بايد كثار زد استفاده نمود يدين
ترتيب كه بيل را روى سطح زمين قرار داده و با كردش بيل روى سطح زمين مواد به كنارى رانده مىشود.
3- زاويه بازوى بيل را بايد متناسب با تعويض شرايط باركيرى و کندن تفیبر داد
ع- كاميونها بايد برا ياركيرى طورى مستقر شوند كه بيل مكلنيكى يراى بر كردن آنها نياز به كردش و
حركات اضافى نناشته باشد. همجنين كاميونها بايد در محلى قرار كبرند كه يراى تخليه مواد جام در داخل
أنها. لازم نباشد بازوى بيل به صورت افقى قرار كيرد
اندهاى جام بايد تيز باشد تا ضمن اقزايش بازده دستكام. نيروى فشارى وارد بر جام و بازو نيز كاش
يابد. دنداندهاى يدكى يايد در انيار كاركاه موجود باشد تا در صورت نياز بلافاصله تعويض شود.
سطح زمين جلوى جبهه يايد صاف باشد. براى رسيدن به بازده حداكثر. بيل مكانيكى بايد در سطح
قرار of
-٩ در حفارى مواد سخت ابتدا بايد قسمت بالای جبهه کنده شود و سپس جبهه از بالا به پایین خاکبرداری
شود.
۱۰- در پارگیری ستگهای حاصل از انفجار. سطح جبهه باید تا حد امکان به صورت عمود نگهداشته شود
ی
رعایت این نکتهباعث می‌شود سنگهایی که از جامريخته می‌شود به زیر
۱- راننده دستگاه هنگام بارگیری باید توجه کند که قسمت عقب جام هم پر شده باشد.
صفحه 211:
دراكلاينها (وعمنآ هد,0):
ساختمان عمودى دراكلاينها مانند بيلهاى مكانيكى است با اين تفاوت كه بازوى آن طويلتر و از نير
مشبك تشكيل كرديده است و برای با و
این بردن جام از کابلهای مختلف استفادهمی‌گردد.
عملیاتی که با دراگلاینها انجام می‌شود به شرح زیر !
- حفاری خاکهای غیر متراکم. شن و ماس خاک وس اشیاع شده.
۲- خاکبرداری در زیر آب و لجن‌برداری.
۳- حقر ترانشه و کانالهای آپباری.
حفاری با دراگلاین از طریق کشیدن جام بر روی مواد حقاری توسط کایل کشضی صورت میگیرد. کابل
تخلیه در هنگام حمل مواد یا ایجاد کشش روی کایل کششی باعث می‌شود که انتهای جام الا تگهداشته شود
و از ریختن مواد داخل چام به بیرون جام جلوگیری به عمل آید. در هنگام تخلیه. کابل تخلیه کشش وارد بر
کابل کشتی را آزاد کرده و جام تخلیه می‌شود در این حالت جام توسط کابل بالاپرنده نگهداشته می‌شود.
جام‌های مختلقی برای دراگلاینها موجودند که موارد استعمال هر کدام برای شرایط مخصوصی خواهد بود.
همچنین جام‌های دراگلاین در دو نوع میک و غیرمشیک ساخته میشوند. چام‌های مشبک برای حفاری در
زیر آب یه کار می‌روند. وجود سوراخها باعت تخلیه آب و در تتیجه سیک شدن جام و اقزایش یازده دستگاه
می‌شود. دراگلاینها قادرند در سطح بالاتر از سطلح اتکا خود نیز کار تمایند ولی استفاده از آن در سطوح
پایین‌تر از سطح اتکا موترتر میباشد.
صفحه 212:
برنری دراگلاینه بر بلهای مکنیکی در علیت مشابه ابن است كه دراكلاين مجبور نيست داخل كود و
ترانشه قرار كيرد بلكه در زمين طببعى مستقر م شود و أقدام به حفر ترأنشه و يا كانال با ُود مونمايد و
همین طور در باركيرى نيز كاميونها مجبور نيستند در داخل كود كه همواره كل آلود. يا تاهموار مىياشند
مستقر شوند بلكه مىتواند در بالاى كود مستقر و باركيرى شوند همجدين در حالنى كه در نظر است خاک
حامل از ریا کار كثال تله نودب دراي بن عمل در بك مرحله نجام موود
صفحه 213:
عمل کندن و بارگیری و باراندازی با دراگلاینها با یکی از دو روش زیر صورت میگیرد:
الف - روش حفاری در امتداد مستقیم: در اين روش دستگاه در امتداد محور گود قرارمی‌گیرد و عمل
حفارى را أنجام می‌دهد و در جهت دور شدن از محل شروع, حرکت میکند و مواد حفاری را در امداد گود يا
كاثال كنده شده در يك يا دو طرف أن تخليه مىنمايد. أز اين روش براى كندن كانالها و ترانشههاى با عرض
تسیا كم استفاده مىشود. در هنكام كانالكنى ابتدا بايد دو طرف كانال را حفر نمود و سبس اقدام به كندن
قسمت وسط كانال نمود زيرا در غير أين صورت احتمال دارد به تدريج عرض كنال باريك يا يهنتر از اندازه
تعیین شده شود.
ب روش حفارى به موازات منطقه عمليات: در اين روش دستكاه به موازات منطقه عمليات عمل حفارى
را اجام می‌دهد و دسنگاه به مات منطقه حفاری حرکت میکند. ین روش در مرردی که عرض منطقه
حفری زد بش وبا املع شیب Jit yet bE تاه یبش
صفحه 214:
(Clam Shell) Janos
ساختمان عمومی کلامشل ماتند دراگلاین است با اين تفاوت که جام آن از دو قطمه که به هم لولا شدهاند
تشکیل گردیده است.
کلامشل رای انجام عملیاتی از قبیل کندن چاه. گودالهای عمودی. پی‌کنی و انتقال مواد از محلهای مختلق و
تخلیه آن به محلهای تعیین شده مانند: کامیون یا واکونهای باری و غیره مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین
کلامشل‌ها در عملیات زیر آب و تمیز کردن آیروها و مخازن زیرزمینی کاربردی وسیع دارند. عملیا
خاکیرداری با کلامشل‌ها همیشه به صورت قائم ضورت میگیرد.
مرو
صفحه 215:
(Cranes) Ls Jad y=
ساختمان جرثقیلها نیز مانند دراگلاینها میباشد با اين تفاوت که به جای جام. به بازوی مشیک دستگاه
قلاب جرتقیل متصل گردیده است. جرئقیل‌ها برای بلند کردن اجسام سنگین و جابجا نمودن آنها مورد
استفاده قرار می‌گیرند. عمل جابجایی بار و قرار دادن آن در محلهای تعیین شده به وسیله بازوی مشبک (بوم»
و یا از طریق حرکت جرثقیل انجام می‌شود.
215
صفحه 216:
ظرفیت جرثقیل:
ظرفيت جرثقيل براى بلند كردن بار از روى شعاع عمل أن تعيين مىشود. شعاع عمل جرثقيل عبار
افقی بین محور چرخش اطاق فرمان تا قلاب انتهاى بازوى مشبك (بوم) جرثقيل مىباشد. اين فاصله نابع طول
بوم جرثقيل و زاويه أن با سطح افق مىباشد.
ساير عاملى كه در ظرفبت جرثقيل تهيين كننده مىباشتد عبارتد از
نوع زمين محل كارء وزن وزنه تعادل» نوع و اندازه كابل فلزى متصل به قلاب, اندازه قلاب؛ وضعيت بوم نسبت
به اطاق فرمان: وضعيت مكانيكى جرثقيل.
كارخانههاى سازنده معمولاً جداول مخصوص برای تعیین ظرفیت جرثقیل در شرایط مختلف نهیه و ارائه
از فاصله
می‌نمای. برسنج‌های الکترونیکی نیز وجود دارد که در هر لحظه بار حقیقی بوم جرثقیل را نشان می‌دهد و در
صورتی که بار به حد ظرفيت حداكثر نزديك شود اخطار مىنمايد. حداكثر ظرفيت جرثقيل برابر مقدار بارى
ست كه م تود يدون خطر بلند كند. جهت برقرارى تعادل بليستى شرايط زي بقرار باشد.
صفحه 217:
Pat Qb=Ws
P وزن بازوی مشیک (یوم) که در مرکز تقل بازو تأتیر حاده شده است.
» - فاصله اققی مرکز ثقل یازوی مشبک تا محور چرخش
- وزن بار * وزن (قلاب جرفقیل با جام کلامشل با جام دراگلاین و غیر.؛
- فاصله افقى محور بار تا محور چرخش.
W برایتد. وزن دستگاه و وزتههای تمادل
5 - فاسله تأثیر تیروی ٩۷ از محور چرخش
پا استفاده از شریب تعادل رابطه قوق جهت برقراری تعادل به شرح زیر خواهد بود:
PatQb<tws
كه 99 JADU 1FO CD ward gl در نظر گرفته می‌شود. با توجه به ا
که ایجاد خطر نمی‌کند میتوان ظرفیت جرفقیل را تا ۸۵ گشتاور واژکونی دستگاه در نظر گرقت ولی در
مواردی که بوم چرتقیل متمایل و ید حالت افقى نزديكتر مىباشد آن را حداكثر دع كشتاور واژگوتی در تخلر
می‌کيرند.
ضریب ملاحظله می‌شود در شرایملی
217
صفحه 218:
علاوه بر شرايط فوقمی‌ون بای بل بردن ظرفیت جرثیل وزن‌های تال ات حدی افزیش داد لی این
عمل محدود ست و مىبايستى در اين مورد با توجه به دستورات سازندكان كه حداكثر وزتفهاى تعادل رأ
مشخص كرددائد عمل نمود. حداكثر وزنه تعادل به طورى انتخاب شود كه فاصله | از 11٠١ فاصله 8 بيشتر
orf خطر ابش ب مورد وزندهاى تعادل مربوط به هنكامى لست كه جرثقيل بارى بلند نمىكند و در
حالت أزاد قار دارد كه در اين حالت إين وزندها باعث عدم تعادل دستكاه مىكردد.
رین در مواردى كه جرثقيلى قادر به بلند كردن بارى نيست به جلى افزايش بورويه وزندهاى تعادل لازم
أست از جرثقيل با ظرفيت بيشتر استفاده نمود.
صفحه 219:
یکی دیگر از عواملی که در تعیین ظرفیت چرتقیل موتر است جنس زمین و بررسی باربری زمین است که در
زیر چرخهای جرتقیل قرار دارد. در زمینهای سست خطر قرو رفتن چرخها در زمین وجود دارد در اين نوع
زمینهامی‌بایستی مقاومت خاک را اندزهگیری نمود و پیش‌بینی‌های لازم برای جلوگیری از خطرات ناشی از
واژگون شدن دستگاه را نمود. لازم به تذكر است كه توزیع فشار زیر چرخهای جرتقیل یکنواخت نیست.
۳
توزيع با رؤيرجرقيا ومرقفيل |1
عامل ديكرى كه در تعيين ظرفيت چرثقیل تعیین كننده میباشد زاویه بوم نسبت به افق است. هنگامی که
بوم به حالت افقی نزدیک می‌شود ظرفیت جرثقیل به سرعت کاهش می‌یابد این کاهش سریع ظرقیت به علت
تأثیر وزن بوم (۳) در جمع گشتاورهای واژگونی میباشد یعنی عبارت (۵.) بزرگتر می‌شود. بنابراین در تعیین
ظرفیت جرنقیل می‌بایستی مشخص شود در چه حالتی ظرفیت مورد نظر است؟
صفحه 220:
سازندگان جرتقیل معمولاً حداکثر ظرفیت جرثقیلها را در حالتهای زیر ذکر م ىكنند:
الف: ظرفیت در حالت حداقل فاصله (۵) و حداقل طول بوم که در این حالت اين مقدار ار برابر حداکثر باری
است که جرثقیل می‌تواند در حالت تقریباً متمایل به قائم بلند کند.
ب: ظرفیت در حالتی که طول بوم (از محل نصب روی کابین تا نوک یوم) برابر ۱۵/۲۴ متر (۵۰ فوت) و شعاع
عمل یعنی فاصله اققی (0) مساوی ۱۲/۲ متر (۴۰ فوت) در نظر گرفته شود. (اين اعداد فقط از نظر مقایسه
کارآیی جرثقیلها با یکدیگر ذکر می‌گردند و ممکن است در عمل شماع عملیات وسیعتر و حداکثر باری که
جرثقیل قادر است با ایمنی کامل بلند نماید کمتر از پر فرضی در حالت فوق باشد.
۶
صفحه 221:
Pitedrivers) iss aas
ساختمان عمومی شمح‌کوبها نیز ماندد جرنقیل‌ها میباشد با این تفاوت که به چا قلابه وزنه سنگیلی در
اتهای عير مشک (موم) آن تیه شنة اشت و لاو بر پوم رای یک لوله حادی می‌اشید: که رای بت
استداد بالا بردن وزنه و سقوط آن و همچنین کمک در حفظ راستای محیح شمع در هنگام کوبیان مورا
انفادها زان عن کیرد:
عمل کوبیدن شمع؛ با الا بردن وزته توس شم‌کوب و سپس ید صورت توسانی و یا یه سووت سقوط ازاك
روی شمع انجام می‌کردد.برای جلوگیری از اتلاف نیروهوزنه با چکش شمع کوب از دو قسست ساشته مش
یکی قسمت فوقانی وزنه اسر وزنه یا سر چکش)» کد ید انتهای کلبل با برند وزنه متصل است و دیگری
قسمت سقوط کننده وزند میباشد. قسمت سقوط كندده در هتكام بالا بردن به سر وزته پسته می‌شود و ثم
هنگام پایین آمدن, سر وزنه آن را جر ارتقاع مطلوب رها میکند.
221
صفحه 222:
برای سرعت بخشیدن در عمل شمعكربى انراع متعددى شمعكوب ساخته شده لست كه در أنه وه بهوسیله
موتور حركت مىكندء PILE Sed so شمعکوب هیدرلیکی شمعکوب هوای فشرده شمعكوب
بخاری.دیزل و لرزهای در این نوع شمعکویا جرفقیل براینگهداشتن وله هادی وزنه و نگهداشتن شمع و
وزنه در محل به كار می‌رود:
براى شمعكوبى مؤثر بايد وزن قسمت سقوط كننده (وزنه) حداقل برابر وزن شمع بأشد. در مورد شمعكوبى
شمعهاى مايل بهتر است از نوع شمعكويهاى موتوردار استفلاه نمود.
شمعكويهاى هيدروليكى و ديزلى هنكام كار سر و صناى كمترى دارند و بدين جهت بيشتر مور استفاده قرار
مىكيرند. شمعكويهاى دبفرانسيلى را مىتوان جهت بيرون كشيدن شمعها به كار برد
۶۲
صفحه 223:
ماشینهای حمل و نقل خاک و مصالح:
ماشینهای حمل و نقل از یک اطاقک جهت بارگیری مواد و مصالح. که بر روی یک شاسی چرغخ‌دار سار
گردیده و درای سیستم تخلیه مکانیکی یا هیدرولیکی میباشد تشکیل گردید‌اند و حرکت آنها به وسیله
موتوری که به شاسی آن متصل است و یا شاسی را می‌کشد تأمین می‌شود.
این ماشینها شامل ناع کامیونهای کمپرسی, تريلىهاء داميرها و واكونها می‌باشند.
عملیاتی که با ماشینهای حمل و نقل انجام می‌شود به شرح زیر است:
-١ در عمليات راهسازی و کارهای مشابه حمل و جابجا کردن اوع مواد و ممالج. جهت ایجادبدنه رام
زیرسازی» پی‌سازی و ساختمان ابنیه راه
۲- در عملیات ساختمانی بارگیری و باراندازی مصالح لازم از قبیل شن و ماسه و آهک و خاک سنگ لاشه.
آجر فشارى.
۲- حمل ساير مصالح و مواد و وسايل مختلف كه هنكام تخليه با وسايل ديكرى غير از سیستم تخلیه ماشین.
بار آنها
صفحه 224:
نحوه تخليه بار ماشين:
تخليه بار در اين ماشينها به طريق مختلف انجام مىكردد كه متداولترين آن حالات به شرح زير مىباشد:
الف: تخليه بار أز عقب دستكاه (عقب بازشو).
ب: تخليه بار از بغل دستگاه(یغل بازشو).
ج: تخليه بار از كف دستكاه (كف بازشو).
د: تخليه بار با وسايل ديكر.
1
۱
A
صفحه 225:
تخلیه بار از عقب دستگاه متداولترین نوع تخلیه بار است. که یه نام کسپرسی معروفند. این نوع کامیون و
تریلی می‌توانند مواد خاکی یر چسبنده
جيل ات وشن رو مشاه وگن سنگ AES واغیزه را
بارگیری و حمل و در محلهای تعیین شده تخلیه نمایند. معمولاً کف این نوع کامیونها را برای جلوگیری از
صیمات ناشی از سقوط مصالح سنگی در حین بارگیری, با صفحات فولادی تقویت می‌نمایند. در مناطقی که
هوا خیلی سود است برای جلوگیری از بخ زدن مصالح مرطوب و تسهیل در تخلیه آن. کازهای خروجی موتور
را که گرم است توسط لولههابی از میان جدارهای کف اطاق و بدنه کامیون عیور می‌دهند.
225
صفحه 226:
ب تخليه بار از بغل دستكاه (بغل بازشو):
أطاق اين كاميون به طور مجزا بر روى شاسى نصب كرديده است. اين نوع كاميون يا دارای وسیله تخلیه
سرخود مىباشد و يا فاقد آن است كه در اين حالت. كاميون توسط وسيله تخليهاى كه در محل باراندازى
تعبيه كرديده است تخلیه مىشود. أمتياز عمده كاميونهاى بغل بازشو بر كاميونهاى عقب بازشو این است که در
محل تخليه احتياجى به دور زدن و يا عقب و جلو كردن نداشته و هنكام باركيرى و همجنين باراندازى نياز به
محوطه وسیعی ندارند.
تخلیه بار از کف دستگاه (کف بازشو):
کامیونها و دستگاههای کف بازشو در دو نوع موتور سرخود و بی‌موتور مورد استفاده قرار می‌گیرند. نوع
بی‌موتور آن به وسیله اناع تراکتور. یدک کش لوکوموتیو به حرکت در می‌آید.
سیستم تخلیه بر از کف (کف بازشو) از خصوصیات و امتیزانی برخوردار است که ذيلا به آن أشاره م كردد:
صفحه 227:
AF tei A عاق , سياف ميتي agg SS pill tet متميلي خرده نت
قابل استفاده هستند.
۲- به علت پهن بودن چرخها و کمی باد چرخها در
می‌کندد.
ای نرم بهتر از کامیونهای عقب یازشو حرکت
۳- قابل تبدنیل یه وسیله حمل یا سرخت پیشتر هستند.
۴- در ضمی حرکت میتوان مضالح کامیون را در قشرهای به عخامت لسبیتاً یکنواحت ۶
نظر اقتصادی وسیله حمل مناسبی |
با ماشینهای دیگر کمتر است و همچتین کار یا آن آسانتر است.
و مخارج حمل و تقل با آن و هزینه‌های نگهداری آن در مقایسه
F در صورتی کد ماشین دارای وسیله تخلیه سرخود نباشد. میتوان با وسیله تخلیه جداگانه‌ای کد در محل
بازندازی پیصی‌بیدی سحه سمل wis Gail yall
۷- ایعاد اطاق در جلو معمولاً بزرکتر از ابعاد آن در قسمت عقب. در نظر گرفته می‌شود به دلیل آنکه بار
Soh MAL paige tle Jol it SIN يفير زو تمر سهان ونشيقة متك
227
صفحه 228:
د - تخلیه بار با وسایل دیگر:
در صورتی که کامیون یا دستگاه فاقد سیستم تخلیه باشد و یا یار آن طوری باشد که نتوان آن را توسط
سیستم تخلیه دستگاه باراتدازی تمود جهت تخلیه بار میتوان برحسب مورد. از طریق تخلیه دستی یا تخلیه با
جرثقیل و غیره استفاده تمود.
ظرفیت بار کامیون:
ظرفیت یار کامیون معمولا به دو صورت وزتی و حجمی بیان می‌شود:
ظرفیت وزنی: عبارت است از ظرفیت مجاز یا بار مجاز کامیون برحسب تن.
ظرفیت حجمی: عبارت است از حجم کود شده (با شیب ۲ به ۱) برحسب مترمکعب.
تخته‌های جانبی حجم اطاق
در این حالت اگر وزن مواد کمتر از وزن مجاز ماشین باشد میتوان با استفاده
را افزایش ob
فیت مجاز علوه بر فرسودگی ماشین از قدرت تحرک و مور ماشین می‌کاهد همچنین
بار زدن بیش از
بارهای بیش از حد مجاز آثار تخریبی بر روی جاده‌ها دارند
صفحه 229:
خرایی جاده‌ها تاشی از عیور بارهای غیرمجاز کامیون:
این آثار
راهها و جاده‌ها زبر عبور بارهای محوری غیرمجاز به شدت آسیب‌پذیر و تخریب می‌گردند.
تخریبی ناشی از افزایش بار محوری به صورت خطی عمل نمی‌کند بلکه تا چند برایر است. به عنوان
مال اکر بار محور ۱۱ تن به ۱۳ تن تیدیل شود یمنی ۸۲۰ افزایش یلید آتار تخریبی آن معادل ۲۰ نمی‌شود
پلکه آثار تخریبی آن ۳/۳ برایر محور ۱۱ تن می‌گردد.
بر اساسی آزمایشهای انجام شده تبدیل بار محور ۱۳ تن یه سایر محورها به شرح زیر اتدازه‌گیری شده است.
با
تدش تاشی از یک محور ۱۳ تن معادل 1
۸ برابر محور ۱۲ تن
ve
برای تبدیل یار محورها یه همدیگر فرمولهای تجربی مختلفی وجود دارد که از جمله آنها فرمول به شرح ز
میباشد:
۵-0 ۳-۱۰۲۴
F -ضريب تيديل.
P < وزن محور تيديل شوتده.
© - وزن محور تيديل.
در جدول زير بار مجاز محوری؛ تعدادی از کشورها درج گردیده است.
صفحه 230:
ot
۰ تن
or
عاتن
امریکا ۵ تن ۵ تن
شوروی ۰ تن ۸ تن
سوئیس ot ۵ تن
ایتلیا ۰ تن ۵ تن
با توجه یه جدول فوق و آثار تخریبی ناشی از عبور بارهای غیرمجاز ملاحظه می‌شود بار محوری هرچه کمتر
باشد عمر مفید جاده‌ها بیشتر می‌گردد.
در ار تعداد کمتری کامیون, تناز را اضافه نموداند که در اين مورد می‌بایستی برای مقابله
با آثار تخریبی عیور محورهای سنگین شخامت پی‌سازی و روسازی را بیشتر از ۱۳ تن در تظر گرفت. هزیته
اين افرایش شخامت در هنگام ساختمان چاده حداکثر 1/۱۵ خواهد بود در حالی که پس از خرابی. با هزینه
بسیار سنگین‌تری جاده‌ها را باید نوسازی و روکش نمود.
ان یرای استفاده
صفحه 231:
نواع دیگر وسایل حمل مصالح:
lel je و تیه دستگاههای مختلف ديكرى براى حمل و ثقل مصالج وجود درد که از جمله ها
داميرها واكونهاى جرخ فولادى كه بر روى ريل حركت می‌مایند. تمه نها و غیره یش که با
ظرفيتهاى مختلف براى كارهاى كوناكون ساخته شدداند.
دامبرهاى با ظرفيت كم براى كارهاى ساختمانى و حمل و نقل در كاركاهها و دامبرهاى با ظرفيت زياد (
۸۰-۰ تن) بای کارهای در معادن و خارج از جادمها مورد اسنفاده قرار م ىكيرند. واكونهاى جرخ فولادى كه
بر روى ريل حركت مى نمايند غالبا جهت حمل و نقل خاك و سنك حاصل از حفارى توئلها مورد استفاده قرار
مىكيرند. در نقاطى كه عرض جاده محدود و شيبهاى تند وجود داشته باشد. رادحل ريل و واكون نيز قابل
مطلعه موياشد. قاصله دو ريل معمولاً بين 8٠ تا ٠١ سانتيمتر ست و عرض واكونها نا د برابر عرض ريلها
خواهد بود.
صفحه 232:
تعیین تعداد کامیون لازم برای کار با خاکبردارها:
محاسبه تعداد کامیون لازم برای کار با بیل مکانیکی یا لودر (با ظرفیت معین) باید بر این اساس باشد که بیل
مکانیکی یا لودر بيكار تماند. براى اين كار بايد همواره رايطه زير برقرار باشد:
Novel
t
صفحه 233:
مثال: در كاركاهى براى حمل مترمكب سنك شكسته حرشت به وزن مخصوص 1/٠١ كبلوكرم در
مترمكعب تا فاصله ۱۵۰۰ متراز ز كاميون بايد استفاده شود اكر وسيل باركيرى لودر بأشده
jae وفيت بو درو اون مین نید در تیه رای میت یک سل
]- اكر حداكثر سرعت كاميون ۰ كبلومتر در ساعت باشد تعداد كاميون لازم در كار ه را محاسبه نمابيد.
حل: اكر تعداد روزهاى کار در ماه ۲۵ روز باشد و 1۲۰ بات تأخبرات ناشى أز عوامل جوى و بأرندكي و غيره
در نظر گرفته شود. تعداد روزهاى Yen gly
روز ۰/۸۰۴۰ ۲۵ ۶ ۱۳
صفحه 234:
80 مان یک دوره عمليات معادل 5/< هدر رکفت شم خامل ct ey Ae I 5/< زا
متفر خر ده لو و مب
جم مدعي عدف هف اک )فراعت او ره یبد متا سید
oF _ حجم ممالح طيصر
شوب تبیل 5
ری اتب ریت اون متسب با ریت ور توجه ه دول عمل مد
ee
ابا توجد به تلرفيت بي VED sl مترمکمب) هو کمیون Re A OF TAG HO
ان ۱۳/۵ مترسكني 6ج ...01/00 6 لول لوقي
CaS UNE ee In ot
٩۹/۸ 9 8 Sell me فنبرای مسالح سنگ خنکسته به وزن مخصوس ۱۶۰۰ ye
BA ease
حوس در مقال ۷۸۷ مترسکمب طرفیت (۱۳/۵ تن
ترتع og ۱۳/۵ We هر یل ۱۱۸۰ مترمکمب قلرفیت ۱۹/۸0 تن
ازمان 669 يد ضوح ویر محاسبه می‌کردد"
234
صفحه 235:
زمان "3 - زمان بارگیری + مان حمل + زمان تخلیه و دور ودن + زمان برگشت + زمان استقرار
زمان بارگیری: بربر زمان بارگیری لودر است.
زمان حمل: شریب سوعت در رفت برابر
حقیقه ۲۸۵ -
أمويواة مدوم هع
زمان تخلیه و دور زدن: برابر ۱/۵ دقیقه در نظر گرفته می‌شود.
اسرعت حداکثر
زمان برگشت: شریب سرعت در برگشت eA
- 1۷۰ در نظر گرفته می‌شود.
مرت ye SBT WS 25
Fontes ews
زمان استقرار:برابر ۱ دقیقه در تظر گرفته می‌شود.
tina = PIV FIO VOTIVE VDA VEE adds oles
than UT ۵۰۱۵۰۳۲ هيعد رح
موسيم رمق
مع
عامیون ۴ سوه بو له و - ول
oth ee pete اا
در این مستله با توجه به ینکه تعداد کامیونهای ۱۳/۵ تن یکی پیشتر از تعداد کامیونهای ۱۹/۸ تنی است بهتر
این نوع کامیون استفاده کردد.
صفحه 236:
نگهداری و مراقبت. لاستیکها و مسئله ایمنی در ماشین آلات
نگهداری و مراقبت
* نگهداری و مراقبت از ماشین آلات ساختمانی شامل سرویس. اصلاح و تعمیر
ماشین آلات میباشد. به بعضی مسائل باید در اين رابطه توجه شود از جمله
بسیاری از مدیران کارگاه‌ها برای بالا بردن راندمان کار و تسریع کار پروژه.
ماشین آلات را با ظرفیت غیر مجاز به کار می‌اندازند و این عمل باعث خراب
شدن ماشین زودتر از موعد معمول می‌شود.
روش‌های مراقبت از ماشین آلات اگر صحیح اجرا شود مخارج تعمیرات را
تقلیل داده و راندمان کار ماشین را بالا می‌برد. پیشنهاداتی برای مراقبت از
ماشینها در زیر ارائه شده است که به سه دسته تقسیم میشوند.
* این دسته‌بندی شامل مراقبت برای جلوگیری از خراب شدن ماشین.
تعمیرات جزئی و تعمیرات اساسی میباشد.
صفحه 237:
مراقبتهای مستمر برای جلوگیری از خراب شدن ماشین
این مراقبتها شامل کنترل مستمر وضعیت ماشین و اصلاحات جزئی است تا همواره
ماشین در بهترین شرایط آماده بهره‌برداری باشد.
این مراقبتها نظیر حلقه‌های زنجیر به هم مربوطند. حلقه‌های اولیه
عبار تند از مهارت راننده. روشی که ماشین به کار گرفته می‌شود: روغن کارن محیم
ماشین و اصلاحات پریود یک به طور منظم.
اگر به هر کدام از اين نکات دقت کافی مبذول نشود باعث خراب شدن زودتر از موعد
ماشین خواهد شد.
کارخانجات سازنده. برنامه‌های دقیقی برای روغن کاری. سرویس و اصلاحات جزتی
لازم عرضه میدارند. این دستورالعمل‌ها باید به دقت اجرا شوند.
روغن‌های مخصوصی برای شرابط متفاوت کار وجود دارند که بهتر است همواره از
روغن مناسب استفاده شود. با در نظر گرفتن شرایط کار مشکل ماشینآلات
ساختمانی. باید مراقبت نمود تا از ورود گرد و خاک و آب به داخل محوطه موتور و
سایر قسمت‌های مکانیکی ماشین جلوگیری شود.
براى اين منظور بايد از کار صحیح فیلترهای هوا و روغن ماشین اطمینان حاصل نمود.
سوخت ماشین ید تمیز نگاه داشته شود.
صفحه 238:
چند نکته برای تمیز نگه داشتن سوخت ماشین در زیر ذکر می‌شود:
تا حد امکان از بشکه به منظور حمل و ذخیره سازی مواد سوختی ماشین آلات
استفاده شود.
در صورتی که از بشکه استفاده می‌شود حتما قبل از سوختگیری باید فرصتی داد تا
مواد معلق در بشکه ته‌نشین شده و سوخت مزبور حتما به کمک تلمبه از داخل
بشکه برداشت شود.
تا حد امکان برای ذخیره مواد سوختی از ماشینهای تانکر يا مخازن ثابت در
محوطه کارگاه استفاده شود.
مخازن ذخیره سوخت باید از جاده‌های حمل مواد خاکی و قسمت‌های پر گرد و
خاک دور باشند.
استفاده از ترکیبات حساس در مقابل آب باعث می‌شود که به وجود آب در داخل
مخازن ذخیره سوخت پی ببریم.
در صورتی که وجود آب در مخزن مشخص شد باید حتما آب مزبور را در نقاط
مختلف مخز و مخزن را کاملا خشک نمود.
برای گرفتن ذرات معلق احتمالی در هنگام سوخت گیری باید از فیلترهای مخصوص
استفاده نمود. سرشیلنگ‌های سوختگیری باید حتما تمیز و عاری از ذرات خارجی
باشند. 3
صفحه 239:
پس از پایان کار روزانه بهتر است مخزن سوخت ماشین آلات را پر نمود تا در
طول شب از تجمع رطوبت در داخل مخزن جلوگیری شود. این مسئله به خصوص
در مورد کار در مناطق سردسیر اهمیت پیدا می کند.
از سوختگیری زير باران و با برف و یا در هوای بسیار پرگرد و غبار بهتر است
خودداری شود.
هوای تمیز برای موتور به اندازه سوخت تمیز اهمیت دارد. فیلترهای هوا را باید
طبق دستورالعمل کارخانه سازنده تمیز با تعویض نمود. روغن کاری ماشین نیز
بايد مطابق دستورات دفترچه راهنمای ماشین به طور دقیق اجرا شود.
صفحه 240:
سازماندهی سرویس. مراقبت و تعمیر ماشین آلات
سرویس مرتب و مراقبتهای عادی ماشین باید به طور پریودیک صورت
این نوع اعمال در مناطق سرپوشیده با گاراژهای سرباز انجام میشوند.
* تیم سرویس با راننده ماشین وظایف محوله را انجام می‌دهند. محلهای
سرویس باید در مناطق دور از جاده‌های حمل مواد خاکی و نقاط کم گرد و
خاک باشند. تعمیرات جزئی ماشین آلات توسط گروه تعمیراتی کارگاه و یا
گروه‌های تعمیراتی سیار انجام میگیرد.
برای تعمیرات اساسی معمولا به نمایندگی ماشینها مراجعه می‌شود. در
پروژه‌های بزرگ به خصوص در مناطق پرت و دورافتاده شاید احداث یک
تعمیرگاه مجهز انجام تعمیرات اساسی. اقتصادی باشد.
صفحه 241:
لاستیکها
مخارج مربوط به لاستیک یکی از مخارج عمده مدیریت و کار با ماشین آلات
ساختمانی است. بنابراین لازم است که با انواع لاستیکها و نقش‌های مربوطه که در
عملیات خاکی به کار می‌روند آشنا شویم.
لاستیکها به انواع معمولی. رادیال و لاستیکهای مخصوص عملیات ساختمانی
تقسیم‌بندی میشوند.
یک اصطلاح مهم در مورد لاستیکها عبارت است از ضریب سیما ASPECT)
۳۷/0 این ضریب عبارت است از نسبت ارتفاع لاستیکها به پهنای آن. ضریب
برای لاستیکهای استاندارد ۱. برای لاستیکهای پهن ۸۵ و برای لاستیکهای با
profile) oligs aio 1۵۷۷) ۰/۶۵ میباشد.
صفحه 242:
سیستم شناسایی لاستیکها
یک کد تشخیصی لاستیکها توسط یک موسسه خارجی ترتیب داده شده که برای
طبقه‌بندی لاستیک‌هایی به کار می‌رود که در نقاطی غیر از شاهراه‌ها و راههای
آسفالته به کار می‌روند.
این سیستم به منظور کم کردن اشکالات ناشی از انواع متعدد مارک‌های لاستیک و
مدل‌های عرضه شده توسط کمپانی‌های مختلف ابداع شده است.
انواع گروه‌هایی که برای دسته‌بندی لاستیکها به کار می‌روند عبارتند از:
* کارهای غلطک‌زنی و تراکم: )
* كارهاى حمل مواد خاكى: 155
* گریدر: 6
1 لودر: ٠
* کارهای معدنی و گمانه زنی: ۲۱
صفحه 243:
عمر و کارکرد لاستیک
بعضی از عوامل تعیین کننده عمر لاستیک عبارتند از اندازه. نوع. گرماء شرایط
سطح راه یا محل عبور ماشین. کیفیت رسیدگی به ماشین. مهارت راننده و فشار
باد در لاستیک.
تولید گرما در لاستیکها بر روی مقاومت و فرسایش لاستیک تاثیر می‌گذارد.
گرمای تولید شده از روی بار. سرعت و مسافت حمل و درجه حرارت محیط
تعیین می‌شود.
کارخانه‌های تولید کننده ماشین آلات و لاستیک یک سیستم درجه‌بندی برای
منسوب کردن عدد ماکزیمم تن مایل در ساعت (۲۱۷۱۷) به لاستیکها ابداع
کرده‌اند. معادله زیر برای پیدا کردن این شاخص به کار می‌رود.
سرعت متوسط (مایل در ساعت) » متوسط بار لاستیک (تن) - ۲۳۳۲۷"
متوسط بار لاستیک از متوسط گرفتن بین بار لاستیک در حالتی که ماشین DE
است و بار لاستیک وقتی که ماشین با ظرفیت کامل کار میکند. به دست مى آيد.
صفحه 244:
سرعت متوسط از تقسیم کل مسافتی که ماشین در یک روز پیموده بر ساعات کار ماشین در روز
مزبور تعیین می‌شود. (طول روز کار شامل توقف‌های کوتاه برای استراحت و توقف کار برای نهار و غيره
نیز میباشد.)
لاستیک‌هایی که مورد استفاده قرار می‌گیرند باید دارای شاخص 31۲۸ مساوی یا بالاتری نسبت
TMPH 4 محاسبه شده از طریق رابطه بالا باشند.
علاوه بر اين بايد مقدار بار لاستيكها با توجه به ميزان فشار زياد موجود در آنها کنترل شود. فشار باد
لاستيكها بايد لااقل روزى يك بار كنترل كردد.
علاوه بر فرسايش لاستيكها در اثر بالا رفتن كرما در لاستیکها. فرسايش لاستيك به شرايط
فیزیکی سطح راه نیز بستگی دارد.
فرسایش لاستیک با بالا رفتن شیب جاده. پیچ‌های تند. صخره‌ها و موانع تيز در سطح oly و کار در
مناطقی که به طور موثر زهکشی نشده‌اند زیاد می‌شود.
ترمزهای بیش از اندازه. سائیده شدن لاستیکها به شاسی و غیره همه باعث فرسایش زودتر از موعد
لاستیک میشوند. مهارت راننده در بالا بردن عمر لاستیک تاثیر دارد.
مقدار عمر مفید متوسط برای لاستیکهای ماشین آلات مختلف و شرایط متفاوت کار در جدول زیر
ارائه شده اند. بعضی از کارخانجات لاستیک‌سازی روشی برای تعیین عمر لاستیک براساس عواملی
نظیر مقدار بار وارده. سرعت. شیب و غیره ابداع کرده‌اند.
صفحه 245:
انتخاب لاستیک
هدف از انتخاب لاستیک مناسب از نظر اقتصادی برای یک کار به خصوص عملیات خاکی, انتخاب
لاستیکی است که پایینترین رقم مخارج را در ساعت کار توليد نماید بدون اينكه به مقدار تولید
ساعتی ماشین لطمه وارد شود.
معمولا لاستیکهای رادیال کمتر از لاستیکهای عادی داغ میشوند و تراکسیون بهتری ایجاد
می‌نمایند و دارای مقاومت غلطشی کمتری می‌باشند.
بنابراین در عملیات خاکی برای حمل مواد خاکی در سرعت‌های بالا معمولا لاستیکهای رادیال
مناسب‌ترند.
هنگامی که کار در محیط‌های بسیار فرساینده صورت میگیرد بهتر است از لاستیکهای مخصوص
مناطق صخره‌ای و با صخره‌ای با نقش‌های بسیار عمیق استفاده شود.
در مناطق صخره‌ای نیز بهتر است از لاستیکهای مربوطه استفاده نمود و در صورت لزوم
زنجیرهای محافظ به کار برد.
شرکت کاترپیلار پیشنهادات زیر را جهت انتخاب لاستیک اسکریپر و ماشینهای حمل مواد خاکی
به عمل آورده است:
اولین مسئله‌ای که باید در نظر گرفته شود مسئله ۲0۳۷ است.
از پایین ترین (۲29 ۱) درجه پلای که جوابگوی شرایط موجود است استفاده شود.
از بزرگترین اندازه لاستیک ممکن استفاده شود.
از کلفت‌ترین و مقاوم‌ترین نوع نقش هماهنگ با ۲0۷۱۳۷ محاسبه شده استفاده شود
صفحه 246:
ایمنی
مسئله ایمنی در عملیات ساختمانی از مهمترین مسائل است. به کار بردن اصول
ایمنی برای جلوگیری از اتلاف جان کارگران و معلولیت آنها و جلوگیری از
وقفه‌های ناشی از وقوع اتفاقات مزبور در جریان کار میباشد.
در بسیاری از کشورها. عملکرد غیر محتاطانه و غیر مسئولانه شرکت‌ها در مورد
مسائل ایمنی باعث بالا رفتن حق بیمه و پرداخت غرائم و جریمه می‌شود.
قوانین ایمنی بعضی کشورها در مورد کار با ماشین آلات ساختمانی مقررات نسبتا
سختی وضع نموده است.
به موجب این مقررات باید حتما حفاظی برای قسمت‌های متحرک ماشین در نظر
گرفته شود. کمربند ایمنی, بهبود و تکمیل سیستم ترمزهاء تعبیه میله‌های حفاظ
سقف که در صورت برگشتن و غلطیدن ماشین. اتاق راننده خرد نشود. حد مجاز
مقدار صدای تولید شده در اتاقک راننده و برای کارگرانی که در محوطه کارگاه
کار می‌کنند. از مقررات و محدودیت‌هایی است که قوانین و مقررات آمریکا برای
کار با ماشینهای ساختمانی قائل شدهاند.
صفحه 247:
برنامه‌های ایمنی
تعلیم مسائل مربوط به ایمنی به پرسنل کارگاه بسیار مهم است. بعضی از نکاتی که
باید در مورد تدوین یک برنامه برای تامین ایمنی در نظر گرفت عبار تند از:
۱. برقرار کردن کلاس‌های آموزش مسائل ایمنی در محل کار برای تمام پرسنل
جدیدالاستخدام و ترتیب دادن کلاس‌های گاه به گاه برای یادآوری اصول
ایمنی.
۲ تامین تمام وسایل حفاظتی و پوشش (لباس) ایمنی
۳ تامین کمک‌های اولیه و اشخاص وارد به اینگونه مسائل در کارگاه‌های بزرگ.
۴ تامین وسایل تخلیه مجروحین حوادث در صورت وقوع سانحه به مراکز درمانی
در اسرع وقت
۵ کنترل دام خطرات موجود در محوطه کار
۶ جلب نظر مدیریت در مورد اهمیت مسئله ایمنی. مسئولیت برنامه‌ریزی و
هدایت برنامه‌های ایمنی باید به طور مشخص تعیین گردد.
صفحه 248:
مراقبتهای مربوط به ایمنی
در این مورد بهتر است نکات زیر را در نظر داشت:
. به کارگران نباید اجازه داده شود که به طور ایستاده سوار ماشین آلات بشوند.
مگر اینکه برای آنها محل نشستن تعبیه نشده باشد.
. باید توجه نمود که در هنگامی که ماشینی تحت تعمیر است امکان به راه افتادن
آن به طور اتفاقی موجود نباشد.
. هنگامی که تکنیسین‌ها با استفاده از جک زیر ماشین کار می‌کنند و بار وارده بر
جک‌ها زیاد است. باید در زیر ماشین بلوک قرار داده شود.
. پس از اتمام کار روزانه باید ماشین را در حالت ترمز کامل متوقف نموده. جام يا
تیغه آن را در تماس با زمین قرار داد و سویچ را از استار تر خارج نمود.
. راننده ماشين بايد برای سوار و پیاده شدن ماشین از دستگیره‌ها و پله‌های
مخصوصی که برای همین منظور تعبیه شدهاند استفاده نماید.
. هرگونه حفاظ و وسیله ایمنی که در حین تعمیر ماشین از محل خود برداشته
شده پس از اتمام تعمیرات باید دوباره در محل خود تعبیه گردد.
صفحه 249:
-۷ هنگامی که میدان دید راننده کافی نیست و یا کارگران در نزدیکی ماشین
مشغول به کار هستند حتما باید از یک نفر راهنما برای فرمان دادن به راننده
ماشین استفاده نمود.
- ۸ جریان در مدارهای الکتریکی در حین تعمیر ماشین باید قطع شود.
- ٩لوله‌ها و قسمت‌هایی از ماشین را که در اثر کار ماشین داغ میشوند. بايد به طور
وضوح علامتگذاری یا رنگ آمیزی کرد نا از سوختگی کارگران به طور اتفاقی
جلوگیری به عمل آید.
-۱۰ در حین سوختگیری. موتور باید خاموش بوده و از کشیدن سیگار خودداری
شود.
- ۱اقبل از انجام تعمیرات بر روی مخازن مربوط به بچ بلانت یا مواد سنگی باید حتما
آنها را خالی نمود.
- ۲اماشینآلات کم سرعت که بر روی شاهراه‌ها حرکت می‌کنند برای اخطار به
ماشینهای سریع‌السیر باید حتما از چراغ‌های چشمک‌زن استفاده نمایند.
- ۱۳در حین کار کردن در شیب‌های تند باید حداکثر احتیاط را به کار برد که ماشین
واژگون نشود.
صفحه 250:
- ۱۴هنگامی که کارگران با ماشین آلات در داخل خاکبرداری به عمق بیش از ۴
فوت (۱۲۰ سانتیمتر) کار می‌کنند باید حتما قبلا به وسیله‌ای دیواره
خاکبرداری را در مقابل رانش حفاظت نمود (نظیر احداث سپرهای حفاظتی و
غيره) و يا بايد شيب ترانشه طوری باشد که از زاویه شیب طبیعی خاک تندتر
tls
- ۱۵کابل‌ها و طناب‌های فلزی بايد متناسب با بارهای وارده انتخاب شده و لااقل
هفته‌ای یک بار برای فرسایش و خرابی مورد بازدید قرار گیرند.
- ۱۶ هیچگاه نباید ماشین آلات مفصلی را در حالتی که موتور خاموش است هل
داد. بهترین روش حمل اینگونه ماشین آلات به محوطه تعمیرگاه. استفاده از
تریلر است و در صورتی که فاصله حمل کوتاه باشد میتوان با توجه به
دستورالعمل‌های داده شده توسط کارخانه سازنده ماشینهای نوع مزبور را
يدك كشيد.
صفحه 251:
251