ماموگرافی
اسلاید 1: ماموگرافی استاد : تهیه کننده:1
اسلاید 2: مبانی ماموگرافیماموگرافی انجام رادیوگرافی از نسج نرم پستان ها است و عمدتاً به منظور شناسایی و تشخیص سرطان پستان و نیز به منظور ارزیابی توده های قابل لمس و ضایعات غیر قابل لمس پستان مورد استفاده قرار می گیرد جذب پرتو X در بافت عمدتاً از طریق جذب فوتو الکتریک و کمپتون صورت می پذیرد. در انرژی های بالاتر از 30Kev جذب فوتو الکتریک کاهش قابل ملاحظه ای یافته و پدیده کمپتون بر آن غلبه می کند که باعث جذب نسبتاً یکنواخت پرتو در بافت های دارای عدد اتمی متفاوت شده و در نتیجه کنتراست تصویر کاهش می یابد. اما در انرژی های بین 20Kev تا 30 اغلب برخوردها از طریق پدیده فوتو الکتریک صورت می گیرد که در این حالت به علت تولید بسیار ناچیز پرتوهای پراکنده و جذب در رادیوگرافی از نسج نرم باید از کیلوولت های پایین برای افزایش احتمال جذب فوتوالکتریک استفاده کرد.2
اسلاید 3: اصول فیزیکی ماموگرافیاساس اشعه X از یک منبع الکترون (کاتد) و یک هدف (آند) تشکیل می شود که داخل یک حباب شیشه ای و خالی از هوا (خلاء) قرار گرفته اند. با ایجاد اختلاف پتانسیل(kVp) بین آند و کاتد ایجاد میدان الکتریکی قوی حاصل از آن الکترون های سطح کاتد شتاب یافته (ma) و با سرعت به آند برخورد می کنند (بمباران الکترونی). در اثر این پدیده بیش از 98 % الکترون ها پس از برخورد به سطح آند متوقف می شوند و انرژی آن ها به صورت انرژی گرمایی آزاد می شود. کمتر از 2% الکترون ها پس از برخورد به سطح آند به لایه های مداری اتم های آند نفوذ می کنند و در اثر جاذبه هسته اتم در آند متوقف شده یا تغییر مسیر می دهند. به دنبال توقف یا تغییر مسیر الکترون ها ، مقداری از انرژی جنبشی آن ها به صورت فوتون های اشعه X آزاد می شود و به این دلیل در اصطلاح به آن اشعه ترمزی گفته می شود. در حالت دیگری پس از تصادم الکترون های شتابدار با آند ، الکترونی از لایه های اطراف اتم خارج شده و اتم دارای بار مثبت شده و در نتیجه ناپایدار می شود.3
اسلاید 4: جهت بازگشت اتم به حالت پایدار ، محل الکترون خالی توسط الکترون دیگری از لایه پر انرژی تر جبران می شود که در اثر این جابجائی ، مابقی انرژی الکترون به صورت فوتون های اشعه X ساطع می شود. طول موج این فوتون ها در هر ماده (آند) متفاوت بوده و بستگی به عدد اتمی آند دارد. در یک لامپ اشعه X با افزایش اختلاف پتانسیل ، تعداد الکترون های شتاب گرفته نیز افزایش می یابد و این افزایش ادامه یافته تا زمانی که پس از آن با بالاتر بردن اختلاف پتانسیل ، تعداد الکترون های ساطع شده ثابت باقی بماند. به این نقطه کار تیوپ اشعه X ، نقطه اشباع گفته می شود. از این نقطه به بعد با گرم کردن سطح کاتد توسط فیلامان تعداد الکترون های تحریک شده که در اثر میدان الکتریکی موجود شتاب گرفته و به سطح آند برخورد می کنند ، افزایش می یابد. لذا با تنظیم میزان گرمای سطح کاتد (کنترل ولتاژ اعمال شده فیلامان ) می توان میزان ma را مستقل از kvp تنظیم نمود. بیش از 98 % از انرژی الکترون های برخورد کننده به سطح آند به صورت انرژی گرمایی آزاد می شوند که این مقدار انرژی در سطح بسیار کوچکی از آند متمرکز می شود و به همین دلیل می تواند موجب ذوب آند شود. در تیوب های جدید ، آند به صورت صفحه از جنس بسیار مقاوم در برابر گرما ساخته می شود.4
اسلاید 5: به منظور افزایش سطح برخورد الکترون ها ، آند را به کمک یک موتور الکتریکی می چرخانند تا به این ترتیب در هر لحظه یک نقطه از محیط دایره در مقابل الکترون های شتابدار ساطع شده قرار گیرد و سطح کوچک آند افزایش می یابد. لامپ آند دوار در دستگاه های مدرن تصویرنگاری امروزی مانند آنژیوگرافی ، فلوئورسکوپی ، رادیوگرافی عمومی ، CT اسکن و ماموگرافی به کار می رود. سطحی از آند را که از آن تشعشع ساطع می شود نقطه کانونی(focal spot) می نامند. هر قدر این سطح کوچک تر باشد ، رزولوشن(resolution) تصویر بهتر خواهد بود. از طرف دیگر با کوچکتر شدن اندازه نقطه کانونی احتمال صدمه آند به دلیل گرمای زیاد نیز افزایش یافته و در نهایت موجب کاهش طول عمر تیوب می شود. به عنوان مثال در یک دستگاه ماموگرافی توان الکتریکی که توسط ژنراتور در اختیار تیوب قرار می گیرد معادل 3KW است که بیش از 2.9KW به انرژی حرارتی و کمتر از0.1KW به اشعه X تبدیل می شود. مقدار انرژی تولید شده را می توان یک بخاری برقی با چهار المنت حرارتی مقایسه کرد. انرژی حرارتی تولید شده در تیوب ها به کمک پنکه الکتریکی و روغن عایقی که در محفظه پوششی دور لامپ اشعه قرار دارد به بیرون منتقل می شود. 5
اسلاید 6: اندازه نقطه کانونی در دستگاه های ماموگرافی امروزی بر اساس تنظیم میدان الکتریکی اعمال شده بر لامپ اشعه تنظیم می شود و غالباً در دو اندازه 0.3 میلی متر مربع و 0.1 میلی متر مربع است. با توجه به توضیحات یاد شده از نقطه کانونی با سطح 0.1 میلی متر مربع فقط در موارد نیاز به رزولشن بسیار بالا و به طور معمول در کلیشه بزرگنمایی استفاده می شود که انتخاب در دستگاه های مدرن غالباً به صورت خودکار صورت می گیرد. اجزای دستگاه ماموگرافی:تیوب اشعه ایکسکمپرسورسیستم گیرنده تصویرصفحه کنترل عوامل تابش6
اسلاید 7: 7دستگاه ماموگرافی
اسلاید 8: تیوب اشعه ایکس:در حال حاضر سه نوع لامپ مولد پرتو ایکس در ماموگرافی وجود دارد که براساس جنس هدف یا آند آن ها ، تقسیم بندی می شوند و عبارتند از :لامپ های پرتو ایکس با هدفی از جنس تنگستن ، مولیبدن و آلیاژ مولیبدن- تنگستن. در مولد های پرتو ایکس از صافی ها جهت بالا بردن کیفیت دسته پرتو تولید شده و حذف پرتوهای کم انرژی موجود در آن و کاهش دوز جذبی پوست بیمار استفاده می شود. دسته پرتو ایکس تولید شده در دو مرحله قبل از رسیدن به بیمار فیلتر می شود. مرحله اول مربوط به روغن درون لامپ و شیشه آن می شود که به آن صافی ذاتی می گویند. مرحله دوم یا صافی اضافی در واقع صفحات فلزی با ضخامت ها و جنس های متفاوت هستند که بسته به مقدار انرژی دسته پرتو و جنس هدف بر سر راه پرتو های اولیه قرار می گیرند. 8
اسلاید 9: در لامپ های مولد پرتو ایکس ماموگرافی ، نوع صافی و ضخامت آن بسیار مهم است.صافی ها قادر هستند با حذف بخش عمده ای از پرتو های ترمزی ، از کاهش کنتراست تصویر توسط این پرتوها جلوگیری کنند. شدت پرتوهای ایکس خروجی از لامپ مولد اشعه پرتو ، در تمام قسمت های دسته پرتو ایکس تولید شده یکسان نیست ، بلکه در سمت آند نسبت به سمت کاتد دارای شدت کمتری است. این کاهش شدت در قسمتی از پرتوهای خروجی که تقریباً موازی با سطح آند هستند ، به علت جذب مقداری از فوتون های پرتو ایکس در هدف صورت می پذیرد . این تغییرات در شدت اشعه را اثر پاشنه آند می نامند که مقدار آن به زاویه خروجی دسته پرتو تابشی از هدف وابسته است . در ماموگرافی با توجه به شکل مخروطی پستان ها ، جهت تابش یکنواخت لازم است که شدت پرتو در قسمت ضخیم تر بافت (سمت قفسه سینه) بیشتر از قسمت نازکتر ( قسمت نوک پستان) باشد.9
نقد و بررسی ها
هیچ نظری برای این پاورپوینت نوشته نشده است.