صفحه 1:
بسم الله الرّحمن الرّحيم
صفحه 2:
Lo ES دردرس
صفحه 3:
صفحه 4:
جایگاه درس مبانی جامعه شناسی
سل
جامعه شناسی یکی از رشته های علوم اجتماعی است. دیگر رشته های علوم
اجتماعی عبارتند از مردم شناسی. جمعیت شناسی. پژوهشگری اجتماعی و
ار تباطات اجتماعی و ... . « مبانی جامعه شناسی» بر خوردار از یک نگاه
کلی به موضوع های جامعه شناسی است و برای کلیه رشته های تحصیلی
اعم از علوم انسانی ضروری است. مبانی جامعه شناسی به ارایه تعاریف و
مفاهیم می پردازد و مختصری از دیدگاه های جامعه شناختی را در بر دارد.
صفحه 5:
طرح درس مبانی جامعه شناسی:
۱- کلیات ۷- انحرافات اجتماعی
۲- روش تحقیق ۸- قدرت و سیاست
۲- فرهنگ -٩ کار و شغل
۴- گروه و سازمان ۰- خانواده
۵- نهاد های اجتماعی ۱- پایگاه و نقش
۶- قشر بندی اجتماعی AG
صفحه 6:
اهداف درس مبانی جامعه شناسی :
1 آشنايى با جايكاه اين رشته در مقايسه با رشته هاى ديكر علوم -١
اجتماعى
۲- آشنایی با تعاریف مفاهیم مرتبط با جامعه شناسی مانند؛ فرهنگ.
گروه. نهاد. قشر بندی, قدرت . پایگاه و ...
۳- آشنایی مختصر با دیدگاه های جامعه شناختی و نظریه های اجتماعی
۴- ارایه دیدگاه و چارچوب تحلیلی به دانشجویان برای تجزیه و تحلیل
مسایل اجتماعی
صفحه 7:
فپرست مطالب
فصل اول: کلیات جامعه شناسی
فصل دوم: روش تحقیق
فصل سوم: فرهنگ
فصل چهارم: گروه و سازمان
فصل پنجم: نهاد های اجتماعی
فصل ششم: قشربندی اجتماعی
فصل هفتم: انحرافات اجتماعی
فصل هشتم: قدرت و سیاست
فصل نهم: کار و شغل و اقتصاد
قصل دهم: خانواده
فصل يازدهم: بايكاه و نقش
فصل دوازدهم: ساختار و تغييرات
اجتماعى
Sin
صفحه 8:
فصل اول
عنوان:
OLS جامعه شناسی
اهداف:
۱- آشنایی با مفاهیمی مانند جامعه و جامعه شناسی
۲- آشنایی با تاریخچه جامعه شناسی
۳-آگاهی از جایگاه جامعه شناسی در مان سایر رشته های
علوم اجتماعی
صفحه 9:
جامعه:
2
مفهوم جامعه به افرادی اشاره دارد که در یک
قلمرو جغرافیایی خاص زندگی میکنند با هم
تعامل دارند و در هویت و فرهنگ مشترکی:
صفحه 10:
جامعه شناسی چیست؟
.=
جامعه شناسی, مطالعه با ۱۳۳
گروههای انسانی است ۱۱ ۱۳
اجتمامی. نگرشها و رفتارهای افرا ۰ ۲۰۲۲۱۲
جوامع شکل میگیرند و تغییر می کنند تاکید دارد.
صفحه 11:
جامعه شناسان به شیوههای مختلف «جامعه شناسی» را تعریف
کردهاند. ۱- آگوست کنت فرانسوی آن را علم تجزیه و تشریح
مظاهر زندگی اجتماعی, نامید. ۲- امیل دور کیم فرانسوی
جامعهشناسی را علمی میداند که شیوههای خاص و متفاوت زندگی
اجتماعی را که منکی بر «وجدان جمعی | ۲
صفحه 12:
جامعه شناسی و علوم اجتماعی:
اصطلاح علم به بدنهای از دانش اشاره دارد که به وسیله
روشهای مبتنی بر مشاهده سیستماتیک بدست آید.
جامعه شناسی مانند رشتههای علمی دیگر. به منظور
افزایش درک و فهم در مطالعه .۰۱ ۰ ۱
یافته پدیدهها (در این مورد. رفتار انسانی) در گیر است.
صفحه 13:
ویژگیهای علم
«رابر تسون» علم را دارای ویژگیهایی بدین شرح میداند:
۱- علم. تجربی است.
Feral ean علم؛ معرفتی -۲
۳ یافتههای علمی قابل تعمیم است.
۴- علم درصد تبیین جهان است.
صفحه 14:
پیدایش و توسعه جامعه شناسی
at
جامعه شناسی جوانترین رشته علوم اجتماعی است. اگوست
کنت در فرانسه. واژه جامعه شناسی را در کتاب فلسفه اثباتی
که در سال ۱۸۳۸ منتشر شد. ابداع کرد. او عقبده داشت که
علم جامعه شناسی باید مبتنی بر مشاهده و طبقهبندی
سیستماتیک باشد نه بر مبنای اقتدار و حدس و گمان.
صفحه 15:
جایگاه جامعه شناسی
==
«اگوست کنت» جامعه شناس فرانسوی را پدر «جامعه شناسی
جدید» دانستهاند. زیرا وی جامعه شناسی را علم مستقلی اعلام
کرد و آن را در طبقهبندی علوم جای داد. او میگوید: علوم به
ترتیب زیر از «فلسفه» جدا شده و استقلال یافتهاند:
۱- ریاضیات ۲- نجوم ۳- فیزیک ۴- شیمی ۵- زیستشناسی
۶- جامعه شناسی
صفحه 16:
تقسیمبندی جامعه شنا
سی
1
1 سی را از لحاظ: ۱ مطالعه
۱ - روش
سطوح تحليل. ۲- هدف یز |
پژوهش.
۴
موصوعء خدد
ع» به ب و 5
1 بخشهای مختلفى تقسيم
صفحه 17:
تقسیمبندی جامعه شناسی از نظر سطوح
calss تحلیل 4
دو سطح مهم از سطوح مختلف عبارتند از:
۱- جامعه شناسی کلان: عبارت از تحلیلی است که نظامهای اجتماعی گسترده و
پردامنه. مانند شهر. سازمان های اجتماعی و ساختارهای اجتماعی را مورد
مطالعه قرار هد
۲- جامعه شناسی خرد: این سطح تحلیل جامعه شناختی با برخوردهای رو در روی
اجتماعی در زندگی و رفتارهای بین اشخاص در گروههای کوچک سر و کار
دارد.
صفحه 18:
جامعه شناسی و دیگر علوم اجتماعی
+
علوم اجتماعی علاوه بر جامعه شناسی ۵ علم
اجتماعی دیگر یعنی gus مردم شناسی,
اقتصاد. سیاست و روانشناسی را شامل
مى شود.
صفحه 19:
رشتههای تخصصی جامعه شناسی
+
جامعه شناسی به بسیاری از رشتههای تخصصی تقسیم میشود که قسمتی از آنها
به شرح زیر است:
جرم و بزهکاری
جمعیتشناسی
جامعه شناسی صنعتی
جامعه شناسی روش شناختی
روش شناسی و آمار
صفحه 20:
ادامه رشتههای ...
رفتار جمعی وارتباط ۱ جامعه خناسی و
جامعه شناسی فرهنگی روانشناسی اجتماعی
بوم شناسی انسانی جامعه شناسی آموزش و پرورش
ازدواج و خانواده
جامعه شناسی پزشکی
جامعه شناسی نظامی
جامعه شناسی مذهبی
جامعه شناسی شهری
قشربندی و تحرک
جامعه شناسی سیاسی
صفحه 21:
سطوح تجزیه و تحلیل: جامعه شناسی
خرد و كلان !0
جامعه شناسی خرد و کلان بايد به عنوان سطوح
تجزیه و تحلیل در نظر گرفته شوند. زیرا آنها
تعیین میکنند که جامعه شناسی میخواهد چه
جنبههایی از ساختار اجتمای ۲۱۲۱۱ ۳۳
صفحه 22:
تعریف خرد و کلان
جامعه شناسی خرد با مطالعه افرادی که با هم در زندگی
روزانه در تعامل هستند در ارتباط است.
جامعه شناسی کلان به روابط میان ساختارهای اجتماعی
بدون اشاره به تعامل افراد در گیردر آن تا ۲۱
صفحه 23:
مروری بر مفاهیم فصل Jol
اد
۱- جامعه شناسی کاربردی: استفاده از رشته تام eels
به کارگیری کاربردهای علمی برای رفتار انسانی و سازمانها.
۲- دیدگاه تضاد: یک رویکرد جامعه شناختی که فرض میکند رفتار
اجتماعی به بهترین وجه برحسب تضاد یا تتش بین گروههای در حال
رقابت درک میشود.
۳- کژ کار کرد: یک عنصر یا فرایند جامعه که ممکن است سیستم اجتماعی
را برهم زند یا به کاهش ثبات بینجامد.
صفحه 24:
۳
ادامة مروری ...
۴ دید گاه تعامل گرا: رویکردی جامعه شناختی است که به شکلهای تعامل
اجتماعی روزمره یا اساسی تعمیم مییاید.
۵- کار کردهای پنهان: کار کردهای ناخواسته و ناآگاهانه. اهداف پنهان.
۶- تخیل جامعه شناختی: آگاهی از ارتباط بین یک فرد و جامعه وسیعتر.
۷- جامعه شناسی: مطالعه سیستماتیک رفتار احتماعی و کرووهای 1 ۱
صفحه 25:
فصل دوم
عنوان:
یوش تحقیق
اهداف:
۱- آشنایی با مفاهیم موجود در روش تحقیق در علوم
اتماعی
۲- آگاهی از انواع تحقیقات اجتماعی
صفحه 26:
تحقیقپذیری يا اثبات پذیری
ia
تحقیقپذیری بدین معنی است که هر مطالعه میتواند بوسیله
دانشمندان دیگر دوباره انجام شود. این به این خاطر ممکن است
که دانشمندان به تقصیل گزارش مه ۳۱۱
تحقیقاتشان را انجام میدهند. تحقیقپذیری مهم است زیرا
بخشی از تحقیق را برای بررسی انتقادی دانشمندان. آزمایش
مجدد و بازنگری بوسیله همکاران فراهم میکند.
صفحه 27:
متغیر مستقل و وایسته
متغیرهایی که علت وقوع چیزی میشوند متغیرهای
مستقل هستند. متغیرهایی که در آنها تغییر (یا
اثری) مشاهده میشود متغیرهای وابسته هستند.
صفحه 28:
نمونه
+
معمولا به خاطر اینکه بررسی همه افراد در جامعه
آماری مورد مطالعه غیرممکن است جامعه
شناسان از یک نمونه استفاده می کنند. نمونه
انتخاب تعدادی از افراد به روشی است که نماینده
گروه بزرگتر باشد.
صفحه 29:
کر
یک متغیر یکسری خصوصیات (سن. تحصیلات. طبقه اجتماعی)
است که در درجات متفاوت رخ میدهد. بعضی مواد ثقل
بیشتری از بقیه دارند. بعضی افراد درآمد بیشتری از بقیه دارند.
میانگین سطح تحصیلات در کشورهای توسعه بافته بیشتر از
کشورهای در حال توسعه است. هر کدام از (esl فهر 05
است. متغیری که به طور عددی اندازه گیری میشود.
صفحه 30:
مطالعه موردی
بررسی کامل یک گروه کوچک. یک تصادف یا
یک جامعه است. مطالعات موردی ۲ ۲۱۱
طریق مشاهده دقیق. کسب اطلاعات از مطلعین 9
مصاحبههای غیررسمی انجام میشوند.
صفحه 31:
طرح تحقیق
طرح تحقیق. یک طرح تفصیلی یا روشی برای بدست
آوردن دادهها به طور علمی است. یک طرح تحقیق.
گام حساسی برای جامعهشناسان است و نیاز به خلاقیت
و ابتکار دارد.
صفحه 32:
فرضیه
از یک بررسی دقیق نظریه مرتبط و یافتههای قبلی, یک
جامعه شناس قادر به بیان یک یا چند فرضیه خواهد
بود. فرضیه بیان موقتی و قابل آزمایش در مورد روابط
ميان متغيرها است. اين متغيرها بايد به طور دقيق
تعریف شوند تا قابل اندازه گیری باشند.
صفحه 33:
آزمایش
طرح آزمایشی شامل یک رو ۳
مشاهده رفتار است که محقق متغیرهای مستقل
را دستکاری میکند تا اثرات آنها راروی
متغیرهای واسته ۰ ۲۰
صفحه 34:
تحقیق میدانی
==
وقتی محققان میخواهند زندگی اجتماعی را در محیط طبیعی آن
مطالعه کنند. آنها نوعاً طرح تحقيق میدانی را انتخاب میکنند.
در حقیقت. رفتار جامعه شناختی به بهترین شکل موقعی مطالعه
مى شود كه مردم به احتمال زياد به طور طبیعی رفتار میکنند و
احتمال کمتری وجود دارد که آنها سعی کنند به شیوههای مورد
انتظار رفتار کنند.
صفحه 35:
ييما يش
==
پیمایش, معمولترین روش تحقیق است که بوسیله جامعهشناسان
به کار برده میشود و شامل جمعآوری دادهها به وسیله پرسیدن
سوالاتی از مردم درباره رفتارها و نگرشهاست. این سوالات
ممکن است به روش مصاحبه رو در رو پا مصاحبه تلفنی با
بوسیله یک پرسشنامه (کاغذ و قلم) پرسیده شود.
صفحه 36:
5
روش علمى
ينج كام اساسى در روش علمى وجود دارد كه جامعهشناسان و
دیگر محققان از آن پیروی میکنند. آنها عبارتند از: ۱) تعریف
مساله. ۲) بررسی و مرور ادبیات. ۳) تنظیم فرضیه. ۴) انتخاب
طرح دقیق و سپس جمع آوری و تجزیه و تحلیل دادهها و ۵)
انجام نتیجه گیری.
صفحه 37:
اعتبار و روایی
روش علمی مستلزم داشتن اعتبار و روایی در نتایج تحقیق
است. اعتبار به اين موضوع اشاره دارد که معیار با
مقیاس به کار گرفته شده تا چه اندازه به طور واقعی
نمایانگر پدیده مورد مطالعه است.
روایی به درجه ثبات نتایج یک تحقیق اشاره دارد.
صفحه 38:
نظریه و الگوی تبیینی
مجموعهای از مفروضاتی است که به طور
منطقی مر تبط بوده و میتواند در برابر
واقعیت آزمایش شود.
صفحه 39:
ل حيو |
یک دکترین فلسفی است که اعتقاد دارد دانش علمی فقط ینوا ۲
موجودیتهای قابل مشاهده سر و کار داشته باشد که تثوریها را بات
یا رد مى كند.
جامعه شناسی پوز
شناسی باید از اصول علوم طبیعی پیروی کند و از طریق روشهای
تحقیق معتبر, کمی و خالی از ارزش, دانش عینی تولید کند.
یسم با ایدهای همراه است که براساس آن جامعه
صفحه 40:
مفاهیم اساسی «روش تحقیق»
۱- روش: مجموعه شیوهها و تدابیری است که برای شناخت حقیقت و
بر کناری از خطا بکار میرود.
۲- تحقیق: تحقیق به معنی پژوهش. ثابت کردن. رسیدگی و وارسی کردن و
به کنه مطلب رسیدن است.
۳- روش تحقیق: عبارت است از کلیه وسائل و مراحل جمع آوری منظم
اطلاعات و شیوه تجزیه و تحلیل منطقی آنها برای نیل به یک هدف.
صفحه 41:
۲ مه at gee
مراحل روش علمی تحقیق عبار تند از:
۱- بیان مساله و طرح موضوع: اين امر شامل محدود کردن مسلله ۳
ضرورت مساله و لزوم انجام بررسی تجربی در مورد آن است.
۲- ارایه فرضیه: «فرضیه» حدس و گمانی است که در ذهن محقق درباره
رابطه احتمالی «علت و معلول» ps a ۱
۳- طرح تحقیق: طرح تحقیق شامل طرح. نقشه, برنامه خط مشی. «روش
جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات» يا مجموعهای از جستجوهایی است
که محقق برای رسیدن به «هدف تحقیق» خواهد پیمود.
صفحه 42:
Blea
گردآوری داده: يس از اينكه دادهها و اطلاعات لازم جمع ۴
آوری شد محقق باید به تجزیه و تحلیل آنها بپردازد.
نتیجه گیری و تهیه گزارش تحقیق: پژوهشگر پس از آنکه -۵
مراحل مذکور را با دقت انجام داد باید مشخص کند آیا فرضیه
نخستین تایید میشود يا رد میگردد یا نتایج بدست آمده
ناکافی است و به نتیجه گیری نمیانجامد.
صفحه 43:
شیوههای گرد آوری اطلاعات
الف) پژوهش میدانی یا مشاهده همراه با مشار کت
ب) روش پیمایش
ج) مطالعات «آزمایشی» و گروه کنترل
د) استفاده از اسناد و مدارک
ه) نمونه گیری. سر گذشت گروهی: مطالعه موردی
صفحه 44:
قانون و نظریه در جامعه شناسی
ia
اگر «جامعه شناسی» بخواهد به مفهوم دقیق کلمه «علمی» باشد.
باید پدیدههای اجتماعی گذشته را تبیین و پدیدههای اجتماعی
آینده را به دقت علوم تجربی «فیزیک و شیمی» پیشبینی کند.
به همین منظور جامعهشناسی نیز به قوانین کلی نیاز دارد تا
بتواند تحت آن قوانین حاکم بر روند جامعه. پدیدههای اجتماعی
را مورد تبیین و پیشبینی قرار دهد.
صفحه 45:
مروری بر مفاهیم فصل دوم
۱- همپستگی: ارتباط بين دو متغير كه به موجب آن یک تغبیر در
يكى با تغيير در ديكرى همراه است.
۲- متغير وابسته: متغيرى در ارتباط علت و معلولى که در معرض
تاثير متغير ديكر است.
۳- فرضیه: یک بیان حدسى در مورد روابط بين دو يا جند متغير.
صفحه 46:
ادامة مرورى ...
۴- متغیر مستقل: متغيرى در يك رابطه علت و معلولى كه وقتى
تغییر کند. موجب تغییر در متغیر دوم میشود یا به آن اثر
میگذارد.
۵- تعریف عملیاتی: تبیین یک مفهوم انتزاعی که به اندازه ای خاص
است که به محقق امکان میدهد. مفهوم را اندازه گیری کند.
۶- روایی: درجهای که یک Gals olde با ثباتی را فراهم میکند.
صفحه 47:
ِ
ادامة مروری
سل
۷- طرح تحقیق: یک طرح تفصیلی یا روشی برای جمع آوری داده به روش
علمى.
۸- روش علمی: یک سری مراحل سیستماتیک و سازمان یافته که حداکثر
عینیت و ثبات در تحقیق را برای یک مساله تضمین میکند.
-٩ متغیر: یک رفتار یا خصوصیت قابل سنجش که در معرض تغییر. تحت
شرایط گوناگون است.
صفحه 48:
عنوان
اهداف:
۱- آشنایی با مفاهیم مربوط به فرهنگ
۲- اطلاع از انواع فرهنگ
۳- آگاهی از ویژگی های فرهنگ
صفحه 49:
انسجام فرهنگی
22>
ارزشها و هنجارهاى هر فرهنك بعضى مواقع باهم
در تضادند. انسجام فرهنكى به بيوند دادن
عناصر فرهنگی متضاد که یک کل منسجم و
همنوایی را موجب میشود دلالت دارد.
صفحه 50:
نمادها
==
کلمات. تصاویر. ایما و اشارهها یا اشیاء که مفهوم و معنی
خاصی را حمل میکنند یا در بر دارند و فقط به وسیله
افرادی درک میشوند که در یک فرهنگ. مشترک هستند.
یک نماد به طور ساده هر چیزی است که به صورت
معنیدار چیزی را به موجودات انسانی معرفی میکند.
صفحه 51:
>
مقرراتی برای رفتارهایی است >( ۱ ۲ PP
دارند. آنها به اندازهای مهم فرض میشوند که اتصال به
آنها برای حفظ اخلاق صلح و ثبات در جامعه ضروری
در نظر گرفته میشود مثل آداب و رسوم.
صفحه 52:
فرهنگ
تعریف کلاسیک از فرهنگ بوسیله ادوارد تیلور صورت گرفته
است که: «فرهنگ. کل پیچیدهای است که شامل
دانش, اعتقاد. هنر اخلاقیات قانون. آداب و رسوم و
هر نوع تواناییها و عادتهاست که بوسیله انسان به
عنوان عضوی از جامعه کسب میشود».
صفحه 53:
خرده فرهنگ.
كت
خرده فرهنگ متعلق به بخشی از جامعه است که
در الگوی متمایزی از عرف. آداب و رسوم و
ارزشها شریک هستند و با الگوی جامعه بزرگتر
فرق می کند.
صفحه 54:
شوک فرهنگي.
كت
شوک فرهنگی, فشار اجتماعی و روانشناختی
است که ما ممکن است وقتی با فرهنگی
مواجه شویم که به طور اساسی با محیط
فرهنگی ما متفاوت است تجربه کنیم.
صفحه 55:
قوانین:
at
قانون نوع سوم از هنجار است. قوانین. هنجارهایی هستند
که به طور رسمی تعریف میشوند و به وسیله اشخاص
طراحی کننده آنها؛ تقویت میشوند. آداب و رسوم و
عرف به کندی تغییرمی کنند و اغلب به طور ناآ گاهانه
ایجاد میشوند اما قوانین به طور آگاهانه ایجاد و
تقویت میشوند.
صفحه 56:
ضدفرهنگ:
یک ضدفرهنگ, خرده فرهنگی است که ارزشها و
هنجارهای اجتماعی را رد میکند و در جستجوی
سبک زندگی جایگزین است ضدفر هت ۳۱۱
افراد جوان متداول است.
صفحه 57:
57 ۰ اح
بازتوليد فرهنكى:
| هنجارها و ارزشهای فرهنگی از نسلی به فسل دیگر la
بازتولید فرهنگی به مکانیزمهایی دلالت دارد که به وسیله
آنها تداوم تجربه فرهنگی در طول زمان حفظ میشود.
فرآیندهای آموزش و پرورش در جوامع مدرن از مکانیزمهای
اصلی باز تولید فرهنگی است.
صفحه 58:
هنجار:
at
۳ هنجارها به طور ساده. مقررات و استانداردها و انتظار۱
که رفتار اعضای یک جامعه را هدایت میکنند. آنها تعاریف
۲ آماده شده برای وضعیتها و نقشههایی برای انتظار
۱ ۱۱ درباره رفتار مناسب و نامتاسب هستن اه
سه دسته عمده از هنجارها را شناسایی کردهاند که عبار تند
از: آداب و رسوم. عرف و قوانین.
صفحه 59:
فرهنگ به لحاظ تحلیل غالبا به دو جزء « مادی و غیرمادی» تقسیم
میشود:
الف) فرهنگ غیرمادی: عبارتست از ارزشها. هنجارهاء باورها. نگرشها و
نمادها.
ب) فرهنگ مادی: شامل وسایلی است که + ۱ ee
ساخته شده و برای اعضای حاضر به ارت ماد ۱ ۱
سل
صفحه 60:
فرهنگ
شیوه کلی زندگی مردم و در بردارنده رسمهاء نهادهاء باورها و
ارزشهای جامعه است. فرهنگ به مثابه یک نیروی پیوند دهنده.
عمل میکند و با ویژگیهایی که دارد مردم رااز نظر نگرشها.
باورها و سنتهای مشترک بهم پیوند میدهد. اين ویژگیها عبار تند
il
۱- انتقال فرهنگی
۲- انباشت فرهنگی
۳- اشاعه فرهنگی
صفحه 61:
22>
به معتی اشکال در نحوه انتقال تجربهها از گذشته » ال ۱ ۲
طرح مساله گسیختگی از آن جهت اهمیت پیدا میکند که روند
استمرار فرهنگی با فراز و نشیبهایی مواجه است.
در اثر تکنولوژی جدید. کشورهای در حال گذار, دچار تغییر و تحول
شدند و در این تحولات. سنتها و آداب و رسوم آنها روبه سستی
گذارده بی آنکه فرهنگ گذشته. تثبیت و یا فرهنگ نوین صنعتی,
کاملا جذب شده باشد.
صفحه 62:
از خود بیگانگی
از خود بیگانگی به وضعیتی اطلاق میشود که در آن
مردم اختیار خود را درباره دنیای اجتماعی که خود
بدست آوردهاند از دست بدهند و در نتيجة آن, خود
را در یک محیط اجتماعی خصمانه. بیگانه مییابند.
صفحه 63:
کارل مارکس و اصطلاح «از خود بیگانگی»
=
به زعم « مار کس» از خود بیگانگی در روابط تولید جای دارد. تقسیم کار و
مالکیت فردی وسایل تولید. موجبات پیدایی شرایط و مقتضیاتی دون شأن
انسان را فراهم میسازد که در آن انسان مورد بهرهکشی انسان قرار میگیرد.
محصول فعالیت انسان از تولیده کنندهاش جدا میشود و اقلیتی بدان دست
مییابد. جوهر انسانی به جای آنکه به خودانسان باز گردد در اشیای تولید
شده جذب میشود و اینگونه از خود بیکانکی در انسان اما ۱
ب میشود و ر ححود بد میس
صفحه 64:
پس افتادگی فرهنگی:
at
پس افتادگی فرهنگی یا «تاخر فرهنگی» مشهومی است
که توسط «ویلیام آگ برن» جامعه شناس آمریکلیی
مطرح گردید. او میگوید: «الگوهای فرهنگی» یک
جامعه در تمامیت خود از عناصر بهم پیوسته و منسجم
تشکیل میشود.
صفحه 65:
ادامة پس افتادگی فرهنگی:
اگر در بخشی از آن تغییری حاصل شود این تغییر سبب
ایجاد تنشها و فشارهایی در بافت دیگر قسمتها
مى شود و به ناگزیر تناسبی که بین آن عناصر و
عنصرهای دیگر برقرار است از میان میرود و در
نتیجه «پس افتادگی فرهنگی» پدید میآید.
صفحه 66:
مروری بر مفاهیم فصل سوم:
00
-١ انسجام فرهنكى: دور هم جمع کردن عناصر متضاد فرهنگی, که
نتيجه آن همتوايى و انسجام در كل الك
۲- نسبیت فرهنگی: نگرش به رفتار افراد از دیدگاه فرهنگ خود.
۳- ویژگیهای عام فرهنگی: آعمال کلی که در هر فرهنگی پیدا
میشود.
۴- فرهنگ. کلیت رفتار قابل یادگیری و فابل انتال ۱ ۱
صفحه 67:
ادامة مرورى ...
+
۴- شوک فرهنگی: احساس تعجب و بی جهتی که افراد. وقتی اعمال
فرهنگی متفاوت از فرهنگ خود را میبینند و تجربه میکنند.
۵- هنجارهای رسمی: هنجارهایی که عموماً مکتوب و شامل مقررات
دقیق برای تنبیه متجاوزان است.
۶- هنجارهای غیررسمی: هنجارهایی که به طور عمومی درک
میشود اما به طور دقیق ثبت شده نیستند.
صفحه 68:
ادامة مرورى ...
==
۷- فرهنگ مادی: جنبههای فیزیکی یا تکنولوژیکی زندگی روزانه
ماء
۸- فرهنگ غیرمادی: تعدیل فرهنگی با عوامل غیر مادی نظیر
آداب و رسوم. اعتقادات. الگوهای ارتباطات و شیوه استفاده از
اشیای مادی.
-٩ خرده فرهنگ: بخشی از جامعه که در الگوی متمایزی از
عرف. آداب و رسوم و ارزشهاء از الگوی جامعه بزرگتر متفاوت
است.
صفحه 69:
فصل چهارم
عنوان:
گروه و سازمان
اهداف:
۱- آشنایی با مفاهیم مربوط به گروه و سازمان
۲- آگاهی از انواع گروه ها و سازمان ها
۳- اطلاع از آسیب های دیوان سالاری
صفحه 70:
=
پویایی گروهی:
گروهها تمایل دارند روی اعضای خود نفوذهای موثر و قدرتمندی
اعمال کنند و آنها تمایل به تغییر دارند. در جستجوی کلمهای
که جوهره اين فرایندهایی را که در گروهها رخ میدهد بپوشاند.
کرت لوین. محقق مشهور گروههاء اصطلاح پویایی گروهی را
ابداع کرد.
صفحه 71:
بوروکراسی:
at
سیستمی از اداره در جوامع مدرن است که با سازمان
پیچیدهای همراه بوده و بر مبنای مقررات رسمی. وظایف
شغلی gonads ساختار سلسله مراتبی و غیرشخصی
استوار است. در نظر ماکس و ۱ ۱۳۱
بورو کراتیک. پیامد اجتنابناپذیر افزايش عقلائیت در
جوامع مدرن است.
صفحه 72:
اس
ساز کاری:
همگرایی تفکرات. احساسات و رفتار افراد به سمت هنجار
گروهی. ساز گاری نامیده میشود. در اکثر اوقات. این
تمایل اجازه میدهد که واکنشها و پاسخهای افراد دیگر.
پاسخها و واکنشهای ما را هدایت کند و به این علت است
که ما به طور خصوصی نظر گروه را میپذيريم.
صفحه 73:
سازمان غیرر سمی:
+
در هر سازمانی الگوی تعامل و روابطی که وجود دارد که به وسیله نمودار سازمان
رسمی پیش بینی نشده است.
هرکسی در سازمانهای بوروکراتیک کار کرده پاش ما Per ete
حقیقت درون ساختار رسمی تنیده شده است. روابط اولیه درون چیزی پیدا
مىشود كه آن را سازمان غير رسمى فى تامار 01 00000000007
روابط شخصى با مقررات, تشریفات و احساسای هد ةا
رسمی آن را فراهم نکرده است.
صفحه 74:
گیهای بورو کراسی:
ماکس وبر نوع ایدثال بوروکراسی را دارای شش جنبه اساسی زیر میداند:
۱- ساختار اختیار سلسله مراتبی
۲- تقسیم کار و تخصص گرایی
۳- قوانین و مقررات مکتوب
۴- شایستگی فنی یا تخصصی
۵- غیرشخصی بودن
۶- ارتباطات مکتوب و رسمی
صفحه 75:
الیگاررشی:
حکمرانی با افراد محدود و pal رورا ۱۳۱۱۲۱
اجتماعی. مورد علاقه و توجه نظریه پردازان تضاد بوده
است.
رابرت میشلر از طریق تحقیقاتش, ایده «قانون آهنین
الیگارشی» را ابداع کرد یعنی شرایطی که تحت آن یک
سازمان دمکراتیک به یک بوروکراسی تبدیل میشود و
حکمرانی با افراد محدودی است.
صفحه 76:
گروههای مرجع:
توت
افراد به عنوان استاندارد برای ارزیابی خودشان و
رفتارهایشان از آنها استفاده می کنند. اصطلاح
گروه مرجع را به کار میگيرند.
صفحه 77:
در اصطلاح جامعه شناختی» کرو ۳۱
گویند که دارای هنجارهاء ارزشها و انتظارات
مشترک است و به طور منظم و آگاهانه با هم
تعامل دارند. اعضای تیم بسکتبال باثراا ۱
یک گروه را تشکیل میدهند.
صفحه 78:
طبقه بندی گروهها:
=
گروههای اجتماعی را میتوان براساس ویژگیهای خاص
آنها به انواع متعددی تقسیم کرد:
الف: گروه اولیه یا نخستین: «چارلز هورتن کولی» اصطلاح
گروه نخستین را برای توصیف گروههایی چون:
خانواده. دوستان. همسایه و همسالان بکار برد.
صفحه 79:
ب: گروه انویه يا دومین:
گروههایی هستند که بیشتر حالت رسمی دارند و روابط
میان افراد کمتر مبتنی بر احساس و عاطفه و صمیمیت
است. اعضای این گروه بنا به مقاصد ویژه و عملی مانند
تصمیم گیری و انعقاد قرارداد بیکدیگر میپیوندند.
صفحه 80:
گروههای فشار و ویژگیهای آنها:
+
گروههای سازمان یافتهای هستند که اعضای آن تا ۰۱
در دیگران داشته و قصد دارند برای رسیدن به هدفهای خود بر
دیگران فشار آورند. مانند. سندیکاها و کارتل ها. جامعه
شناسان «احزاب سیاسی» را از نوع گروههای فشار به حساب
نمیآورند زیرا آنها در تلاش یافتن قدرت به صورت مستقیم و
صفحه 81:
آسیبهای دیوان سالاری (بورو کر اسی):
00
-١ تحجر د"
۲- دیوان زدگی
۳- کاغذ wil
۴- جابجایی هدفها و وسیلهها
صفحه 82:
مروری بر مفاهیم فصل چهارم
a
۱- بورو کراسی: بخشی از سازمان رسمی است که در آن مقررات و
رتبهبندی سلسله مراتبی برای رسیدن به کارایی مورد استفاده قرار
میگیرد.
۲- سازمان رسمی: گروهی با هدف خاص است که در جهت حداکثر
کردن کارایی. طراحی و ساختار مییابد.
۳- گروه: تعدادی از افراد با هنجارهاء ارزشها و اتتظارات مسر ۸
طور منظم و آگاهانه با هم در تعامل هستند.
صفحه 83:
5
ادامة مرورى ...
۴ قانون آهنین الیگارشی: اصلی در زندگی سازمانی است که تحت شرایط
آن حتی سازمانهای دمکراتیک نیز به بورو کراسیهایی تبدیل میشوند که
به وسیله افراد محدودی اداره میشوند.
۵- گروه اولیه: گروه کوچکی که به وسیله صمیمیت. تجمع چهره به چهره و
همکاری توصیف میشود.
۶- گروه ثانویه: یک گروه رسمی و غیرشخصی که در آن صمیمیت اجتماعی
و درک متقابل کمی وجود دارد.
صفحه 84:
۰
عنوان:
نهاد های اجتماعی
اهداف:
۱- آشنایی با مفاهیم مربوط به نهادهای اجتماعی
۲- اطلاع از انواع نهادهای اجتماعی
م أكاى. نيت به كار 5 3 0313
صفحه 85:
روابط متقابل نهادها:
هیچ نهادی در خلاء عمل نمی کند.
مذهب. حکومت. تجارت. آموزش و پرورش و خانواده در
حالت پایداری از ols ۰ ۳۱۲۰
صفحه 86:
کار کردهای نهادی:
نهادهاء کار کردهای آشکاری دارند که به آسانی به عنوان
بخشی از اهداف ظاهری نهاد قابل تشخیص است و
کار کردهای پنهانی که غیرعمدی بوده و ممکن است
قابل تشخیص نباشد و اگر قابل شناسایی باشد به عنوان
پیامد جانبی مورد توجه قرار میگیرد.
صفحه 87:
عی
جامعه شناسان پنج نهاد اصلی را شناسایی نمودهاند که برای نسلها دوام
آوردهاند و در واقع در همه جوامع شناخته شده وجود داشتهاند.
۱- خانواده
۲- آموزش و پرورش
۳- اقتصاد
۴- حکومت
۵ مد
صفحه 88:
توتالیتاریسم:
توتالیتاریسم که در مقابل دموکراسی قرار دارد. نوعی از
سیستم سیاسی است که در آن یک حاکم با قدرت مطلق
سعی میکند همه مراحل زندگی اجتماعی را کنترل کند.
خصوصیات دولت توتالیتر شامل یک ایدئولوژی تفصیلی
است که طراحی شده تا همه مراحل زندگی افراد را شامل
شود.
صفحه 89:
دمو کراسی:
مفهوم نوین دموکراسی مبتنی بر دو فرض اساسی است.
اول اينکه سیستم سیاسی دمکرانت ۳
انتخابات برقرار میشود.
دوم. از شهروندان انتظار نمیرود به طور عمیق در سیاست
درگیر شوند. صرفاً نیاز اس که ۱۱۱۱ ۳
صفحه 90:
ایدئولوژی:
اعتقادات يا نظریات مشترک به توجیه علائق و منافع
گروههای مسلط کمک میکند. لیدئولوژی در همه
جوامعی که در آنها نابرابری سازمان یافته وجود دارد.
یافت میشود. مفهوم ایدئولوژی با قدرت پیوند نزدیکی
دارد.
صفحه 91:
مفهوم نهاد اجتماعی:
«نهاد» را معمولا بخش با ناه ۱۳۰۱۱
شیوههای قومی. آداب و رسوم و قوانین میدانند
که نقش آن استقرار رفتارهای مناسب برای ایفای
«کار کردهای سیاسی» در یک جامعه است.
صفحه 92:
طبقهبندی نهادهای اجتماعی
سل
آنها به دو دستة نهادهای اصلی و نهادهای فرعی تقسیم می شوند. سه صفت:
الف: عمومی, ب: ضروری» ج: مهم
ملاکهای این طبقهبندیاند. نهادهای اصلی و پایه آنهایی هستند که عموم
افراد جامعه در آنها مشارکت دارند و وجودشان برای دوام و بقای جامعه
ضروری است و برای خیر فردی و جمعی بسیار مهماند.
نهادهای فرعی اين صفات را ندارند. اینها «نهادهای وابسته و متغیری» هستند
که در درون نهادهای «اصلی و پایه» جا دارند.
صفحه 93:
مروری بر مفاهیم فصل پنجم:
a
۱- ویژگیهای عام فرهنگی: اعمال عام که در هر فرهنگی پیدا میشود.
۲- بنیادگرایی: متصل به دکترینهای مذهبیای که قبلا پذیرفته شده و آعلب ب
یک کارکرد همرا ۳
۳ برنامه درسی پنهان: استانداردهای رفتار که به و ۲ ۱۱
نظر گرفته میشود و با ملایمت و زیر کی در مدارس آموخته میشود.
*- دنيوى كردن: فرایندی است که از طریی آن ش ۱ ۱۳
دیگر اجتماعی از بین میرود.
صفحه 94:
قشربندی اجتماعی
اهداف:
۱- اطلاع از عوامل موّثر بر قشربندی اجتماعی
۲- آشنایی با انواع قشربندی های اجتماعی
صفحه 95:
سح
+
اعمال افراد و گروههایی که به طور سیستماتیک و به صورت
معکوس بر فرصتهای زندگی دیگران اثر میگذارند. تبعیض
ممکن است از تعصب و پیشداوری و خصومت عمدی در
مقابل دیگران ناشی شود. ولی ممکن است همچنین به طور
غیرعمدی رخ دهد حتی وقتی که مردم به صورت فعال
سعی میکنند دچار پیشداوری و تعصب نشوند.
صفحه 96:
اصطلاح IS برای توصیف فرایندی به کار میرود که به
موجب آن گروههای اقلیت قومی و نژادی به تدریج
الگوهای گروه اکتریت رااتحاد ۰ ۲
اجتماعی وسیعتر جذب میشوند.
صفحه 97:
نژاد پرستی نهادی:
00
آداب و رسوم. قواین و اعمال تصویب شده كه به طور
سیستماتیک نابرابریهای نژادی در جامعه را ایجاد و
منعکس می کند. چه افراد اين اعمال را به قصد
نژادیرستی داشته باشند یا خیر.
صفحه 98:
کثرت گرایی:
5<
در جوامع کثرت گراء گروه زير دست و تحت سلطه
مجبور نيست كه سبى زندكى و سنتهاى خود را كنار
بگذارد. کثرت گرایی بر مبنای ۱۳۱ ۳۱
گروههای متنوع در یک جامعه برای فرهنگهای
Sain ۳
صفحه 99:
قشربندی طبقاتی:
اصطلاح قشربندی طبقاتی به سیستم نهادینه
شدهای اشاره دارد که به کمک آن بعضی از
گروهها منابع اقتصادی 9 قدرت بیشتری از
دیگران دارند.
3
صفحه 100:
تعارض بین افراد یا گروهها در جامعه است. تضاد به دو
شکل رخ میدهد. یکی در جایی که بین منافع دو یا چند
فرد یا گروه برخورد پیش میآید و دیگری در جایی که
مردم یا جمعیتها به صورت تضاد فعال با دیگری
درگیر میشوند.
صفحه 101:
طبقه حاکم و طبقه زیردست:
ia
کارل مارکس عقیده داشت که برای درک نظم اجتماعی باید
کسی را که ابزار تولید اقتصادی ۰ ee
دارد. شناسایی ودرک کرد. او مبتای با 0000
عامل کلیدی ساختار اجتمای مد ۳۳۱
مارکس, قشربندی اجتماعی و ساختار اجتماعی یکی و مشابه
هم بودند.
صفحه 102:
ادغام:
=
وقتی که یک گروه اکثریت و یک گروه اقلیت با هم
ترکیب میشوند تا یک گروه جدیدی را تشکیل
دهند. از طریق ازدواج با همدیگر در طی چند نسل.
گروههای متنوع در جامعه ترکیب شده و گروه
جدیدی را تشکیل میدهند.
صفحه 103:
قشربندی اجتماعی
دو اصطلاح برای طبقهبندی و قراردادن افراد جامعه در «لایههای 1
گوناگون» بوجود آمده است. یکی تفکیک و دیگری قشربندی:
الف: تفكيى: فرآیندی است که مردم ۱ ۱۱ ۰ ۳
در جامعه دارند به گروههای مختلف تجزیه و مرتبهبندی میکند.
ب. قشربندی: در قشربندی تفاوتهای موجود در پایگاه آفراد 000
بيدا مى كند. بطوريكه از رهگذر این فر آیند در ساختار جامعه
تثبیت شوند.
صفحه 104:
انواع مختلف قشربندی اجتماعی در تاریخ:
جامعه شناسان در طول تاريخ چهار نوع «قشربندی اجتماعی» را تشخیص
دادهاند:
۱- نظام بردگی
۲- نظام کاستی
۳- نظام سلسله مراتبی
۴- نظام طبقاتی
صفحه 105:
هویت جنسی و نقش های جنسیتی:
«هویت جنسی» مربوط میشود به احساس فرد از «زن بودن
یا مرد بودنش» اما «نقشهای جنسیتی» به «فر آیند جامعه
پذیری» اشاره دارد که طی آن «هنجارهای اجتماعی
زنانگی و مردانگی» تثبیت میشود.
صفحه 106:
مروری بر مفاهیم فصل ششم:
a
۱- آپارتاید.سیاست حکومت آفریقایی جنوبی که برای حفظ جدايى سياها؛ رنگی
پوستها و آسیاییها از سفیدهای حاکم طراحی شده است.
۲- همانند گردی: فرآیندی است که به وسیله آن شخص, سنت فرهنگی خودش
را برای اینکه جزئی از فرهنگ متفاوت دیگری شود. فراموش می کند.
۳- فرضیه برخورد: یک دیدگاه تعامل گراست که معتقد است تماس نژادی بین
افراد پایگاههای یکسان در شرایط غیررقابتی. تعصب را کاهش خواهد داد.
صفحه 107:
ادامة مرورى ...
۴- کثرت گرایی:احترام طرفینی بین گروههای متنوع در یک
جامعه برای فرهنگهای همدیگر است. به طوری که به آقلیتها
اجازه اظهار فرهنگ خودشان بدون بروز تعصب داده میشود.
۶- کلیشهها: تعمیمهای غیرمعتبر درباره همه اعضای یک گروه که
تفاوتهای افراد را در داحل کر ۲
صفحه 108:
و ۱ : we
عنوان:
انحرافات اجتماعی
اهداف:
۱- آشنایی با مفاهیم مربوط به انحرافات اجتماعی
۲- آگاهی از انواع انحرافات اجتماعی
صفحه 109:
نظریه فشار یا محدودیت:
00
در طول دهه ۱۹۶۰ رابرت مرتون بر مبنای بینش دور کیم یک
نظریه از انحراف, ساخته و ارایه کرد که مبتنی بر مفاهیم نادار
یا فشار ساختاری است. این نظریه. نظریه فشار یا محدودیت
تامیده میشود. مرتون اظهار مدا Foes
ناهنجار, یک فشار ساختاری بين اهداف ۲ ۱۱
سیستم اجتماعی و ابزارهای نیل به هدف که به طور اجتماعی
پذیرفته شدهاند. ایجاد میشود.
صفحه 110:
انواع انحراف
+
مرتون میگوید افراد در مقابل فشار به یکی از پنج شیوه زیر پاسخ میدهند. فقط
شیوه اول انحراف نیست.
١ سا زگاری:
یک فرد سازگار هر دو اهداف متداول جامعه و ابزارهای متداول رسیدن به آنها را
میپذیرد.
۲ نوآوری:
یک فرد نوآور اهداف جامعه را میپذیرد اما ابزارهای که ب لور ۰ ۶
شده است را رد میکند و بتابراین مستعد انحراف اس ۱ ۱ ۰
صفحه 111:
ادامة انواع انحراف
۳ آیین گزاری:
یک آیین گزار. علاقه و منافعی در اهداف متداول جامعه ندارد. هر
چند که با پیروی از رفتارها و مقررات مقرر شده به حرکت خود
ادامه میدهد. با رد کردن اهداف ماو ۰ ۱ 0000007
منحرف است.
صفحه 112:
۴- واپس زنی:
یک واپس زن یا واگرا ابزارها و اه ۱۳۱۳
صفحه 113:
نهاد. خود و فراخود
اد
طبق نظر فروید. شخصیت سه جزء دارد: نهاد. خود و فراخود. نهاد براساس
خواستهها: محرکات و تمابلات مورونی > ۳
مىشود. خودحواه. تحريكى: قدا جات ۱
خود. جزء آگاهانه و عقلایی شخصیت است که فک ۳ ۳ ۰ ۳
تصميم مى كيرد.
در حدود چهار یا پنج سالگی. فراخود - خیلی آگاهانه - شروع به رشد
من کند.
صفحه 114:
3
جرم سازمان یافته یا تشکیلاتی:
جرم سازمان یافته. جرمی است که از طریق عملیات
تجاری غیرقانونی انجام میگیرد. این عملیات با ساختار
کم و بینش رسمی تعریف میشود که در طول زمان
تداوم مییابد. به سوی اهداف مشتر کی هدایت میشود
که رهبران مشخص,. TIS از قانون انجام میدهند.
صفحه 115:
جرم سياسى:
at
جرم سیاسی شامل سوء عملکرد و جرمی است که در
داخل یا بر علیه یک سیستم سیاسی صورت می گیرد.
این دسته از کجرویها در برگیرنده طیف وسیعی از
فعاليتهاى سوء استفاده از قذرت ف كرد ۱۱
جرايم سياسى ماهيتاً اقتصادى است.
صفحه 116:
کجروی و نابهنجاری:
كت
«کجروی اجتماعی و فرهنگی» نتیجه نابسامانیها و
گسیختگی میان ارزشها و هنجارهای اجتماعی
است. جامعه شناس اصطلاح «بهنجار» را در
عطف به رفتار یا ساختاری «منظم و استاندارد
شده» به کار میبرد.
صفحه 117:
مروری بر مفاهیم فصل هفتم
۱- ناهنچاری: از دست رفتن مسیر دریک جامعه وقتی که کنترل اجتماعی
رفتار فردی غیرموثر شده است.
۲- جرم: تجاوز از قوانین کیفری که برای آن جریمههای رسمی به وسیله
مقامات حکومتی به کار برده میشود.
۳- جرایم شاخص: هشت نوع جرم که ۴81 در گزارشهای سالائه خود ارایه
می کند عبارتند از: قتل. تجاوز. راهزنی. حمله. دزدی با اعمال عنف» سرقت.
دزدی با وسایل موتوری و آتش زدن.
صفحه 118:
ادامة مرورى ...
۴- نظریه برچسب زدن: رویکردی انحرافی که سعى دارد توصيف
کند چرا افراد به عنوان کجرو در نظر گرفته میشوند در حالی
که دیگران که در رفتار مشابه درگیرند در نظر گرفته نمیشوند.
۵- جرایم یقه سفید. جرایمی که افراد یا شرکتهای مرفه در
ارتباط با فعالیتهای تجاری روزانهشان مرت ۱۰۰۰
صفحه 119:
wh ۵ ۱ 3
عنوان:
قدرت و سیاست.
اهداف:
۱- آشنایی با مفاهیم مربوط به قدرت و سیاست
۲- آگاهی از مدل های قدرت
۳- اطلاع از انواع قدرت
صفحه 120:
مدل های قدرت و اقتدار:
00
-١ مدل نخبكان قدرت: مدل نخبكان قدرت به طور بسيار
نزديكى با نظريه تضاد اجتماعى بخصوص با كار سى رايت ميلز
در سال ۱۹۵۶ همراه است. میلز بحث میکند که ابالات متحده
تحت تسلط یک سری نخبگان قدرت است که یک گروه نسبتا
کوچکی از ثروتمندان و افرادی است که بخوبی به هم متصل
است و به طور یکنواخت با هم تعامل دارند.
صفحه 121:
ادامة مدلهای ...
00
۲- مدل کثرت گرا: برخلاف میلز و دامهوف. تحلیلگران دیگر. مدل
کثرت گرا را اين گونه توصیف میکنند که به موجب آن قدرت
بین بسیاری از گروههای ذینفع در حال رقابت توزیع میشود.
کترتگرایان منکر اين هستند که قدرت ابا eM tes
آنها بر این عقیدهاند که به طور کلی قدرت به طور گسترده در
سرتاسر جامعه به شکل مراکز قدرت چند گانه در ایالات متحده
توزیع شده است.
صفحه 122:
مشروعیت:
باورافراد که قدرت اعمال gs) ay ous ۱ ۱۱۱۱
میدانند. برای مثال از دل ۱۱ feo
است برای حکمرانی زاده ۳۰۲۰۰۰
حکومت به طور دمو کران > ۳۲۳
صفحه 123:
آنار شیسم:
==
این لغت به معنی بدون حکمران است که در گذشته
به صورت توهین آمیز به کار برده میشد تا در
نیمه قرن نوزدهم در فرانسه به شیوه مثبتی برای
توصیف یک ایدئولوزی ۱ ۳
به سازمان بدون حکومت. اطلاق شد.
صفحه 124:
اقتدار کاریزماتیک
+
اقتدار کاریزماتیک وقتی وجود دارد که کنترل دیگران مبتنی بر
خصوصیات شخصی یک نفر است. رهبران کاریزماتیک به دلیل
شخصیت جذابشان يا احساس اعتمادی که در دیگران به وجود
میآورند. اطاعت میشوند. هیتلر. گاندی ناپلتون. جولیوس
سزار و مائوتسه تانگ مثالهای نوعی از رهبرانی هستند که
مشروعیت آنها در اقتدار کاریزماتیک آنها بوده اس
صفحه 125:
اقتدار سنتی
+
در گذشته بسیاری از دولتها به اقتدار سنتی تکیه
داشتند که در آن مشروعیت یک رهبر ريشه در
آداب و رسوم دارد. پادشاهان قدیم. اغلب ادعا
داشتند که آنها با یک go تا ۳۳
اراده خداست. حکمرانی مى کنت(
صفحه 126:
اقتدار عقلائي - قائونی
اکثر حکومتهای مدرن متبنی بر اقتدار عقلایی - قانونی هستند.
قدرت ماموران حکومتی مبتنی بر ادارهای است. که این
رهبران در آنجا هستند. کسانی که در اداره حکومت هستند.
بايد بر مبناى مقررات و دستورالعملهای خاص عمل کنند
که حقوق و مسئولیتهایشان راتعریف. و تعیین می کند.
صفحه 127:
3
شورش
==
طغیان علیه مقامات سیاسی که در بر گیرنده استفاده
از زور یا تهدید به زور است. شورشهاء برخلاف
انقلابات. بیشتر قصد دارند که رژیم يا حکمرانان
خاص را بر کنار کنند تا اینکه ۱ ۳۳
ساختاری در جامعه باشند.
صفحه 128:
مدیریت و حکومت متنفذان:
«حکومت متتغذان» در تمامی سازمانها ۱۱
میزان وسعت. آنها توسعه پیدا میکند. حتی در سازمانهای
خیلی کوچک هم اين گرایش مطرح میشود که اداره توسط
گروه معدودی صورت میگیرد. «حکومت متنفذان» مستقيماً
از الگوی مشار کت اعضای عادی گروه سرچشمه میگیرد.
صفحه 129:
سیاست:
سل
علم سیاست به مطالعه پدیده «قدرت» و شیوه فر آیندهای «حکومت»
میپردازد. این علم که به عنوان یک رشته علمی در آمریکا رشد کرد
دو دلبستگی را در پی داشت:
الف: شناخت نظریه سیاسی شامل نظریههات با ۱ ۲۱
روسو, مارکس و دیگران
ب: سازماندهی دولتی «ساخت رسمی» و کار کردهای سازمانهای دولتی
صفحه 130:
مروری بر مفاهیم فصل هشتم:
a
۱- اقتدار: قدرتی است که نهادینه شده است و به وسیله مردمی که به آنها اعمال
شده به رسمیت شناخته میشود.
۲- اقتدار کاریزماتیک: اصطلاح ماکس وبر برای قدرت که به وسیله جاذبههای
احساسی یا خصوصیات شخصی استثنایی رهبر در نزد پیروان مشروعیت مییابد.
۳- کمونیسم: به عنوان یک نوع آرمانی, یک سیستم اقتصادی است که تحت
شرایط آن همه دارایی به صورت مالکیت مش ک ۱ ۳۱
مبنای توانایی افراد در تولید شکل نمی گیرد.
صفحه 131:
ادامة مرورى ...
+
۴- مدل نخبه: نگاهی به جامعه به عنوان اینکه به وسیله گروه کوچکی از افراد که
در مجموعه مشترکی از منابع اقتصادی و سیاسی شریک هستند. حکمرانی شود.
۵- اقتدار عقلایی - قانونی: اصطلاح ماکس وبر برای قدرتی که به وسیله قوانین
مشروعیت مییابد.
۶- مدل کثرت گرا: یک نگاه جامع که در آن بسیاری از گروههای متضاد در داخل
یک جامعه بة ادارات جکومتی دسترسی دارند وبا هد ۲۱ ۱۰۰
تصمیمات دولتی نفوذ کنند.
صفحه 132:
ادامة مرورى ...
۷- جامعه پذیری سیاسی: فرایندی که به وسیله آن افراد نگرشهای 1
سیاسی را کسب میکنند و الگوهای رفتار سیاسی را توسعه میدهند.
۸- قدرت نخبه: اصطلاحی که به وسیله سی رایت میلز برای یک
گروه کوچک از رهبران نظامی, صنعتی و حکومتی که سرنوشت
ایالات متحده را در کنترل دارند. استفاده شد.
-٩ تروریسم: استفاده یا تهدید به خشونت علیه اهداف تصادفی یا
نمادی در تعق ۲۳۳۱۳۵
صفحه 133:
فصل نهم
کار و شغل و اقتصاد
اهداف:
۱- آشنایی با مفاهیم کار و شغل و اقتصاد
۲- آگاهی از دید گاه های مربوطه
صفحه 134:
مفهوم کار:
کار را به عنوان فعالیتی که کالاها و عدماتی را رای تا ۳
کرده یا در مبادله برای پرداخت. تولید میکند تعریف میکنیم. اين
تعریف مزیت شمول بر هر سه نوع کار را دارد: کار بازاری یا پرداختنی؛
که در آمد ایجاد میکند. کار اجباری که مردم برخلاف ارادهاشان و با
دریافت کم یا بدون دریافت مجبور به آن میشوند مثل برد گان یا
زندانیان زندانها, و کار غیربازاری یا غیر پرداختی که مردم آن را برای
خودشان یا دیگران انجام میدهند شامل کارخانگی و کار داوطلبانه.
صفحه 135:
بازارها:
==
نواحی که در داخل آن خریداران و فروشندگان همدیگر یا
ملاقات میکنند تا کالاها و پول را مبادله کنند.
لییر الیسم عقیده دارد که بازار بنیان آزادی در جوامع مدرن
و مبتنی بر انتخاب است. در حالیکه مار کسیستها بحث
میکنند که همین که مردم به بازار نابرابر وارد میشوند.
صرفا نابرابری. مجدد ایجاد میکنند.
صفحه 136:
سرمایهداری:
22>
جوامع سرمايهدارى بر مبناى اعتقاد به اينكه سازمانها و افراد خصوصی حق
دارند سود شخصی خودشان را تعقیب کنند. استوار است و جامعه از
فعالیتهای آنان. سود میبرد. اگرچه فعالیت اقتصادی تحت
سرمایهداری به وسیله تعقیب سود انگیخته میشود. افراد وسازمانهاتی
که در تعقیب سود هستند همچنین با خطر از دست دادن پول روبرو
هستند. این ترکیب سودجویی و مخاطره پذیری فقط در شرایط
برخورداری از مالکیت اقتصادی ممکن است.
صفحه 137:
جامعه شناسان فقر را اغلب با تمایز بین فقر مطلق و فقر
نسبی مطالعه می کنند. اصطلاح فقر مطلق به شرایطی
اشاره دارد که در آن مردم ابزار تامین نیازهای
اساسی زندگی را ندارند.
صفحه 138:
از طرف دیگر اصطلاح ققر نسبی به استاندارد محرومیت متفیر
اشاره دارد که در آن مردم سبک زند گی خودشان را با افراد
دیگر جامعه یا جاهای دیگر مقایسه می کنند. بنابراین افرادی
بسته به گروه مورد مقایسه نسبتاً بدون مزیت یا دارای مزیت
محسوب میشوند.
صفحه 139:
2.۱ كح + ٠
از خودبیگانگی,
احساس و حالتی که تواناییهای خود ما به عنوان موجودات
انسانی بوسیله موجودیتهای دیگر بر ما غلبه مییابد و ما را
کنترل می کند. اين اصطلاح در اول بوسیله مار کس برای
اشاره به از دست دادن کنترل کار گران روی ماهیت وظایف
کاری و محصول کار خودشان به کار رفت.
صفحه 140:
پورژوا و پرولتاریا:
==
اگرچه مارکس وجود چندین طبقه اجتماعی در جوامع
صنعتی قرن نوزدهم (کشاورزان. خادمین. کار گران
کارخانه. صنعتگران. مالکین بازرگانیهای کوچک.
سرمایهداران پولدار) را قبول داش اما ۳
همه جوامع صنعتی در نهایت فقط دو طبقه را در
برخواهند گرفت.
صفحه 141:
بورژوا و پرولتاریا:
00
بورژوا فردی است که مالک ابزار تولید ثروت در جامعه
صنعتی است و پرولتر فردی است که برای بورژوازی در
برابر دستمزدهای در حد امرار معای ا ۳
مارکس, عامل کلیدی برای آشکار ساختن تاریخ, تضاد
طبقاتی بود. تضاد بین آنهایی که ۱۱۱۰ ۳۳
دست دارند و افرادی که برای ۱۱ ۳ ۲
صفحه 142:
مروری بر مفاهیم فصل نهم:
۱- بورژوازی: اصطلاح کارل مار کس برای طبقه سرمایهدار. شامل
مالکان ابزار تولید.
۲- کاست: سیستم ردهبندی سلسله مراتبی. معمولا مذهبی که
نسبتاً ثابت و غیرمتحرک است.
۳ طبقه: اصطلاحی که برای اشاره ۰ ۰۱۶ ۳ ۳ ۳
ثروت و در آمد دارند. به کار میرود.
صفحه 143:
5
ادامة مرورى ...
؟- آكاهى طبقاتى: در نظر کارل مارکس By as AT
طبقه با توجه به منافع مشترک گسترده آنها و نیاز به عمل سیاسی جمعی
که تحول اجتماعی را یه دا ۱
۵ نظریه وایستگی: رویکردی که معتقد اس لل ۱
کشورهای در حال توسعه برای سود خودشان ادامه خواهند داد.
۶ اقتصادی غیررسمی انتقال پول, کالاها یا خدماتی که به حکوم را ۲
نمیشود.
صفحه 144:
ادامة مرورى ...
ia
۷- نابرابری اجتماعی: شرایطی که در آن اعضای یک جامعه مقدار متفاوتی از
ثروت. پرستیژ یا قدرت دارند.
۸- حرک ساختاری: حرکت عمودی گروه. طبقه یا شغل خاص نسبت به بقیه
در سیستم قشربندی.
-٩ نظریه سیستمهای جهانی: نگرشی است که سیستم اقتصادی جهانى بين
ملتهای صنعتی خاص که کنترل ثروت را دارند و کشورهای در UG
توسعه که تحت کنترل و استثمار هستند؛ تقسیم میشود.
صفحه 145:
فصل دهم
عنوان:
خانواده
اهداف:
۱- آشنایی با مفاهیم خانواده
۲- آگاهی از انواع خانواده
صفحه 146:
خانواده
«اگوست کنت» جامعه شناس فرانسوی اعتقاد داشت که
«خانواده» (نه «فرد») باید واحد اجتماعی علم در حال
گسترش جامعه یعنی «جامعه شناسی» قرار گیرد. «چارلز
هورتون کولی» جامعه شناس آمریکایی «خانواده» را اولین و
ایده آلیترین مثال برای «گروههای نخستین» میدانست.
صفحه 147:
۶- فراهم کردن پایگاه اجتماعو
صفحه 148:
خانواده راهیابی (نسبی) و خانواده فرزندزدابی (سببی):
اگر شما مثل افراد مجرد باشید. احتمالا خودتان را به عنوان خانواده رادیایی
توصیف میکنید. خانوادهای که در آن یک شخص زاده میشود یا به فرزند
خواندگی پذیرفته و در آن بزرگ میشود.
در عوض وقتی ما ازدواج یا رولبط صمیمی با شخصی برقرار میکنیم یا بجه به
دنیا می آوریم. ما چیزی ایجاد میکنیم که جامعه شناسان به آن خانواده
فرزندزدایی میگویند.
صفحه 149:
بعد اذ ۲ نوع ازدواج یعنی: چند همسری و تک همسرى؛
شکل سوم ازدواج سنوگامی يا ازدواج گروهی است که
در آن همه زنان و مردان در یک گروه به طور همزمان
با همدیگر ازدواج میکنند.
صفحه 150:
درون همسری:
شامل هنجارهای انتخاب همسر است که افراد را تشویق
مى كند در داخل نوع خود ازدواج کنند. در ایالات
متحده یک هنجار درون همسری ایجاب می کند که
الگوهای ازدواج از نژاد مشابه باشد.
صفحه 151:
دگرگونی در خانواده
15
اساسیترین دگرگونیهایی که در طی چند دهه اخیر در «ساخت و روابط
خانوادگی» در اغلب نقاط دنیا روی داده است را میتوان به شرح زیر خلاصه
کرد:
۱- وسعت ابعاد خانواده
۲- سن ازدواج
۳- گرایشها و آمادگیهای افراد در مقابل «طلاق»
۴- نسبت ورود زنان همسردار به «بازار کار»
صفحه 152:
مروری بر مفاهیم فصل دهم:
۱- تبار دوجانبه: یک سیستم خویشاوندی که در آن هر دو طرف خانواده
شخص به اندازه هم آهمیت دارند.
۲- برون همسری: ملزوماتی که افراد همسران خود را بیرون از گروههای
خاص انتخاب میکنند.
۳- خانواده گسترده: خانوادهای که در آن بستگان علاوه بر والدین و فرزندان
(مثل والدین بزرگ, عموهاء دابیهاء عمهها و خالهها) در یک اه 3
میکنند.
صفحه 153:
ادامة مروری
سل
۴- مردمسالاری: یک حس قوت ارزش شخصی و غرور در جنس مرد.
۵- خانواده هستهای: یک زوج ازدواج کرده و بچههای مجرد آنها با همدیگر
زندگی میکنند.
۶- چندشوهری: شکلی از چند همسری که در آن یک زن میتواند چند شوهر
همزمان داشته باشد.
۷- خانواده تک والدینی: خانوادهای که در آن فقط یک والدین از بچهها
مراقبت میکنند.
صفحه 154:
فصل يازدهم
عنوان:
پایگاه و نقش
اهداف:
آشنایی با مفاهیم و انواع پایگاه و نقش
صفحه 155:
پایگاه انتسابی:
م
ای
بعضی از پایگههای ما در ۰ ۱۳۳۲
قرار میگیرند. آنهایی ۱ ۳
تولد تعیین میشوند و ما کنترل کمی روی
آنها داریم یا اصلا ۳ ۳
صفحه 156:
يايكاه اكتسابى:
پایگاههای دیگر نظیر آموزش و شغل در
دست میآیند.
صفحه 157:
پایگاه اجتماعی:
1
5
بايكاه اجتماعى ارزشى ام که بک ۴ ۳
اجتماعی قابل |
به طور کلی دو نوع پایگاه وجود دارد:
۱- پایگاه انتسابی یا «محول»
۲- پایگاه اکتسابی یا «محتّق»
صفحه 158:
سل
انتقال فرد یا گروه از یک پایگاه اجتماعی به پایگاه دیگر
را «تحرک اجتماعی» میگویند و آن بر دو گونه است:
۱- تحرک افقی
۲- تحرک عمودی
صفحه 159:
تحر ک صعودی:
3
اين تحرى متضمن ترقى يايكاه اجتماعى فرد است»
مثلا کسی که با کوش و 0000
پایین اجتماعی به یک حرفهای که در جامعه از
ارزش بسیاری برخوردار است انتقال یابد.
صفحه 160:
pagel oS pa ds
میزان «تحرک اجتماعی» افراد به عوامل زیر بستگی دارد:
۱- ساخت شغلی متحول
۲- نرخ تولد در میان طبقات اجتماعی بالا
۳- تحصیل
۴- نگرشهای فردی
صفحه 161:
«نقش» الگویی از رفتار است که از فردی که پایگاه
بخصوصی را اشغال میکند. انتظار ۲ ۱۳۱۰
نقشهای چند گانهای دارد که به آن متصل هستند.
که مجموع نقش نامیده میشود.
صفحه 162:
ابهام نقشها:
at
ابهام نقش موقعی رخ میدهد که متصدی نقش درباره
نقش خودش نامطمتن است. بعنی انتظارات یک یا
چند نفر از اعضای مجموعه نقش غیرواضح بوده و
بنابراین بر آورد آنها مشکل است.
صفحه 163:
تعارض نقش:
تعارض نقش زمانی رخ میدهد که متصدی نقش قادر
به برآورد انتظارات یک یا چند نفر از اعضای مجموعه
نقش نباشد. افراد در ک می کنند که چه چیزی لازم
است انجام شود اما به خاطر وجود دلایلی نمیتوانند
از آنها پیروی کنند.
صفحه 164:
تضاد نقش زمانی رخ میدهد که انتظارات ناسازگاری از یک
شخص در یک يا چند موقعیت اجتماعی وجود داشته باشد.
مثلاً یک سرپرستی که تازه ارتقاء پیدا کرده است به عنوان
یک دوست. او باید همکاری سابق خود را با دوستانش
حفظ کند و به عنولن یک سرپرست باید کارمندی را که
کارش رضایتبخش نیست. گزارش کند.
صفحه 165:
نقش اجتماعي:
توت
منظور از نقش اجتماعی «8۵۱6 ا501» «یکی از فعالیتهایی است که
شخص در جامعه برعهده دارد. چون نقشی را که فرد برعهده دارد.
انتظاراتی را در دیگران بوجود میآورد. بنابراین میتوان كفت نقش به
معنای انتظاراتی تلقی میشود که شخص دارنده موقعیت و پایگاه
اجتماعی باید آن را ب رآورده سازد.
صفحه 166:
مروری بر مفاهیم فصل یازدهم
+
۱- پایگاه برتر: پایگاهی که دیگران را تحت تسلط قرار میدهد و به موجب
آن موقعیت عمومی شخص را در جامعه تعیین میکند.
۲- نهادهای اجتماعی: الگوهای سازمان یافته اعتقادات و رفتار بر محوریت
نیازهای اجتماعی اساسی.
۳- پایگاه: اصطلاحی که به وسیله جامعه شناسان برای اشاره به طیف کاملی
از موقعیتهای تعریف شده اجتماعی در داخل یک گروه بزرگ يا جامعه
به کار میرود.
صفحه 167:
فصل دوازدهم
عنوان:
ساختار و تغییرات اجتماعی
اهداف:
آشنایی با مفاهیم و عوامل تغییرات اجتماعی
صفحه 168:
کنش متقابل اجتماعی (تعامل اجتماعی):
اگر شما عملی در مقابل شخصی انجام دهید. آن شخص
تحت شرایط معمولی, به اعمال يا كنشهاى شما پاسخ
خواهد داد. اين كنشها و ياسخهاء تعامل اجتماعی را
تشکیل میدهند. چنین تعاملی میتواند خیلی
غیررسمی و معمولی باشد.
صفحه 169:
انسجام اجتماعي
==
مفهومی است که توصیف کننده راههای متفاوتی است
که مردم به همدیگر از طریق عضویت در نهادهای
اجتماعی پیوند میخورند یا مقید میشوند. نهادهایی
نظیر خانواده. سازمانهای کاری و مذهبی.
صفحه 170:
فاصله اجتماعي:
5
درجه جدایی که بین افراد. گروهها یا هر
دو كه اغلب به خاطر نبود دانش یا
بعضی مواقع به خاطر تعصب نگه داشته
میشود.
صفحه 171:
جمعیت شناسی رسمی و اجتماعی
جمعیت شناسی به دو بخش تقسیم میشود:
۱- جمعیت شناسی رسمی که با جمع آوری. مرتب کردن:
تجزیه و تحلیل و ارایه دادههای جمعیتی همراه است.
۲-جمعیت شناسی اجتماعی که به ما ۰ ۰ ۰ ۱۳
كنيم مرك و مير اطفال در ب بین افراد فقیر بیشتر از افراد
غنى است.
صفحه 172:
عوامل جامعهپذیری
جامعه پذیری یک فرایند است و اجرای آن به عوامل
جامعه پذیری بستگی دارد. افراد و سازملنها مسئول
انتقال فرهنگ یک جامعه هستند. از جمله مهمترین
عوامل جامعه پذیری: خانواده. همکاران. مدرسه و
رسانههای ۰ ۳۳۱۲
صفحه 173:
بوم شناسی انسانی
22>
بوم شناسى انسانى با روابط متقابل بين مردم و محيط جغرافیایی
و محيط فيزيكى سر و كار دارد. بوم شناسان انسانى از ديرباز
به جكونكى شكل دهى محيط فيزيكى به زندكى مردم
علاقهمند بودند.
صفحه 174:
اثرات مهاجحرت
=a
مهاجرت از نقطهای به نقطه دیگر اثرات گوناگونی به بار
میآورد هم بر روی مهاجران و هم بر روی گروهها و
ساختارهای اجتماعی که این مه ۱ ۲ ۳
میشوند. از لحاظ تاریخی پرمعناترین نتیجه «مهاجرت»
«اشاعه فرهنک» ,۱۱
صفحه 175:
تعریف و نقش جامعه پذیری
a
«جامعه پذیری» فرآیندی است که طی آن فرد. شیوههای رفتاری, باورها.
ارزشها؛ الگوها و معیارهای فرهنگی خاص جامعه را یاد میگیرد و آنها را
جزء شخصیت خود میکند.
جامعه پذیری دارای دو نقس انا ۱۱
۱- از نظر فرد
۲- از نظر جامعه
صفحه 176:
مروری بر مفاهیم فصل دوازدهم:
۱- تغییرات انتقالی جمعیت: اصطلاحی که برای توصیف تغییر از نرخ زاد و
ولد و مرگ و میر بالا به نرخ زاد و ولد و مرگ و میر نسبتا پایین به كار
مرو
۲- هرم جمعیت: نوع خاصی از نمودار میلهای که توزیع جمعیت را برحسب
جنس و سن نشان میدهد.
۳- تغییر اجتماعی: تغییر اساسی در طول زمان د که ۵ ۳۳۰
شامل هنجارها و ارزشها.
صفحه 177:
بسم الله الرّحمن الرّحيم
صفحه 178:
نام درس: شد
م درس: جامعه شناسى توسعه
صفحه 179:
نام کتاب: جامعه شناسی توسعه
موّلف: دکتر عبدالعلی لهسایی زاده
انتشارات دانشگاه ple نور
چاپ سوم- ۱۳۸۳
صفحه 180:
: توحه
توج 1
دانشجویان عزیز به این موضوع دقت کنند که
حدوداً شامل ۰ محتوای درس نآ این
جامعه شناسی توسعه است و برای اطلاع کامل
صفحه 181:
:طرح درس جامعه شناسی توسعه
توضيح مفاهیم مربو(: کامل: غییر وشد ۲ وس لت ۱ ۲
نظریه پیشگامانتوسعه -۲
نظریه هایجامعه شناسیت-وسعه -۲
مولنع وسمه در > شورهای ۳
رویکردهایگذشته و نو در خصوصتوسعه -۵
توسعه در لیرلن-۶
صفحه 182:
اهداف درس جامعه شناسی توسعه
آشناییب ا رویکردهاین ظریدر مورد توسعه -۱
آگاهیاز نتایج برخیت حقیقاندر خصوصت وسعه در -۲
كشويهاىمختلف
لمطلاع از ارتباط جامعه شناسیت-وسعه با دیگر حوزه های-۳
جامعه شناسی
آگاهیاز عولملو مولنع توسعه در لیرلن-۴
صفحه 183:
جایگاه درس جامعه شناسی توسعه در
:میان حوزه های جامعه شناسی
سل
جامعه شناسی مجموعه ای از حوزه های گوناگون مانند
جامعه شناسی شهری. روستایی, انقلاب. انحرافات
.اجتماعی, توسعه و ... است
صفحه 184:
جایگاه درس جامعه شناسی توسعه
جامعه شناسی توسعه یکی از شاخه های تخصصی
جامعه شناسی و مرتبط با دیگر شاخه های جامعه
شناسی مانند تغیرات اجتماعی. جامعه شناسی
.سیاسی 9 جامعه شناسی جهان سوم است
صفحه 185:
جایگاه درس جامعه شناسی توسعه
مطالعه اين حوزه در كنار حوزه های دیگر جامعه
شناسى به شناخت عوامل و موانع توسعه يافتكى
صفحه 186:
فصل اول: تعریف توسعه و مفاهیم مربوط به آن
فصل دوم: پیشگامان توسعه
فصل سوم: نظریه های جامعه شناسی توسعه
فصل جهارم: موانع توسعه در کشورهای در حال توسعه
فص پنجم: رویکردهای قدیمی و نو توسعه
فصل ششم: فرایند توسعه در ایران
صفحه 187:
فصل اول
:عنوان
تعریف توسعه و مفاهیم مربوط به آن
:اهداف
... آشناییبامفاهیمیچون تغییر تکاملیشد نوسانیو -۱
لطلاع از جنبه هایکسمیو کیفیسفهوم توسعه -۲
آگاهیاز تعاریفگونا گونت وسعه از دید گاه هایمختلف۳
صفحه 188:
مفاهیم مربوط به توسعه
توسعه در واقع نتیجه تکامل, تغییر. رشد.
ترقی يا نوسازی است ۲ ۲ ۱۳۳
مفاهیم روشن نگردد. درک اینکه واقعاً
.توسعه چیست مشکل خواهد بود
صفحه 189:
تکاملا
فیر چایلد در فرهنگ جامعه شناسی (۱۹۷۶) تکامل
فرایند تغییری میداند که در آن هر مرحله جدید.,
علاوه بر ویژگیهای خاص خود ویژگیهای مرحله
قبلی را نیز در بر دارد. به عبارت دیگر تکامل. رشد
.یا توسعهای است که در ان تداوم وجود دارد
صفحه 190:
ادامه تعر یف تکامل
پس تکامل نمودار فرایند تغییر در کمیت و کیفیت
اجتماع به ویژه در شاخه فرهنگی است. تکامل ضمن
اینکه در یک خط و مسیر جهانی سیر میکند تنوع
در گونهها را به وجود میآورد. هر گونه نیز خود
مسیر تکاملی را ۳
صفحه 191:
تغيير لجتماعی|
تعریف فرهنگ جامعه شناسی (۱۹۷۶) از مفهوم کلی
.و روشن شدن است
صفحه 192:
- تغییر اجتماعی]
تغییر زمانی رخ میدهد که شیثی یا عضوی از یک ۷
نظام اشیای متحرک از لحاظ موقعیت. در مسیری که
.ترتیبات ساختی نظام متفاوت است. جابجا شود
صفحه 193:
تغییر اجتماعی ممکن است مترقی یا پسرفتی باشد.
شناسان معتقدند که دو نوع تغییر اجتماعی وجود
دارد: یکی برنامهریزی شده و دیگری بدون طراحی
.و برنامهریزی قبلی
صفحه 194:
رابطه تغییر اجتماعی و توسعه
در علوم اجتماعی دو برداشت از تغییر اجتماعی وجود دارد:
یک برداشت به مفهوم وسیع و دیگری به معنی محدود.
تغییر اجتماعی به معنی وسیع همان معنی اصطلاح توسعه
.را دايد
در تغيير اجتماعى؛ به معنی محدود. دگرگونی منحصر به
واقعیتهای اجتماعی یک ۳۳۰۰ ۳]
صفحه 195:
- یشد۳
در واقع رشد هر جامعه تغییرات کمی در سطوح فنی.
صنعتی و کشاورزی است. اما باید در نظر داشت
جنبههای دیگر جامعه یعنی جنبههای جمعیتی:
فرهنگی و سیاسی نیز رشد دارند. اما در تعریف رشد
.تاکید بیشتر بر جنبههای اقتصادی هر جامعه است
صفحه 196:
- ترقی
ترقی عبارت است از: حرکت در مسیر هدفی مشخص.
در فرهنگ جامعه شناسی جدید آمده است که تغییر
در یک مسیر مورد انتظار. ترقی است؛ تغییری که
شرایط يا پدیدههای معینی را به عنوان اصلاح
.شرایط یا پدیدههای قبلی به وجود میآورد
صفحه 197:
مفهوم کار کرد BLS ترقی
منهوم ترقی در قرن بیستم با نظریههای کارکردگرایی
در هم آميخته است. کار کرد گرایان ترقی را به
شکل افزایش در تقسیم کار اجتماعی در نظر
گرفتهاند و در واقع این بحث را با بحثهای تکامل
.و تغییر اجتماعی پیوند زدهاند
صفحه 198:
- نوسانی۵
نوسازی مفهومی است که در کل, معادل فرایندی برای دگرگونی
.جامعه به کار میرود
اصطلاح نوسازی برای تحلیل مجموعه پیچیدهای از تحولاتی که
در همه زمینهها برای انتقال از جامعه سنتی به جامعه صنعتی
رخ میدهد به کار برده میشد. نوسازی شامل تحولات در
.زمینههای اقتصادی. سیاسی, اجتماعی. فرهنگی و روانی است
صفحه 199:
مفهوم نوسازی در انسان شناسی
انسان شناسان بر این باورند که نوسازی عبارت است از تابود
کردن روابط سنتی که مانع از پیشرفت جامعه است و پذیرش
ارزشهای نو که راه توسعه را هموا ۰ ۰ ل الا
خویشاوندی. پدرسالارانه و توارث سالاری را مانع از گسترش
.روابط صنعتی و بورو کراسی در کشورهای عقب مانده میدانند
ia
صفحه 200:
توسعه ۶ 5
علماى علوم اجتماعى از توسعه تعاريف كوناكونى ارئه دادداند. مايكل
تودارو بر اين باور است كه توسعه را بايد جريانى جند بعدی دانست که
مستلزم تغييرات اساسى در ساخت اجتماعى. طرز تلقى عامه مردم و
نهادهاى ملى و نيز تسريع رشد اقتصادى. كاهش نابرابرى و ريشه كن
كردن
فقر مطلق است
صفحه 201:
توسعه و ارزشهای فرهنگی
برخی از جامعهشناسان بر ارزشهای فرهنگی و اجتماعی
تاکید دارند و توسعه را چنین تعریف کردهاند: توسعه
ایجاد زندگی پرثمری است که فرهنگ آن را تعریف
مى كند. به اين ترتیب. میتوان گفت که توسعه دستیابی
.فزاینده انسان به ارزشهای فرهنگی خاص توسعه است
صفحه 202:
انواع توسعه 4
برای رسیدن به آرمان بهتر شدن جامعههاء. در جریان توسعه
ملل. رهیافتهای گوناگونی اجرا یا توصیه شده است. در
اینجا به تعریف مهمترین آنهاء «توسعه درونزا»: «توسعه
برون زا». «توسعه ناموزون» «توسعه موزون» ۰«توسعه از
.بالا» و «توسعه از پایین» بسنده می کنیم
صفحه 203:
- توسعه درینزا۱
در توسعه درونزا از رشدی صحبت به میان میآید
که نتیجه عملکرد داخلی نظام اجتماعی است. این
نوع رشد با عملیات تسا اقتصادی پیچیدهای به
دست میآید و نتیجه تلاش اقتصادی به ویژه
صفحه 204:
توسعه برورنا۲
.=
این الگو منشاء و جهتگیری خارجی و بیرونی دارد
و الگویی تقلیدی است که براساس آن
کشورهای توسعه نیافته باید از همان الگوهای
.توسعه کشورهای توسعه یافته استفاده کنند
صفحه 205:
توسعه ناموزونا
هرگاه سخن از الگوی توسعه ناموزون به میان میآید.
منظور توسعهای است که در سه سطح خرد. میانه و
کلان فاقد تعادل باشد. در سطح کلان, منظور این
است که بین کشورهای توسعه یافته و کشورهای
.توسعه نیافته تعادل در فرایند توسعه وجود ندارد
صفحه 206:
- توسعه موزور
چهار گانه (اقتصادی, اجتماعی. سیاسی,
فرهنگی) زیربنا یا روبنا به شمار نمی آیند که
.در نتیجه یکی از دیگری مهمتر جلوه BS
صفحه 207:
«مبادلات خارجی در توسعه «موزون
در توسعه موزون تلاش میشود که در ارتباطات و
مبادلات خارجی عمدنا با درف :۲۳۱
بازرگلنی. تجاری. و صنعتی بسته شود که هدفشان
به زیر سلطه کشیدن کشورهای. در حال توسعه
sls.
صفحه 208:
- توسعه از بلله
یکی از معروفترین نظریههای این زمینه. تبیینهای.
ویلفردو پارتو و موسکا است که تأکید دارند
نخبگان عامل تغییر در جوامعاند و با دردست.
گرفتن قدرت قادرند از نخبگانی که قدرت ندارند
.استفاده کنند
صفحه 209:
جایگاه قدرت و مردم در توسعه از
بالا
==
توسعه از بالا تاکید زیلدی بر تمر کز قدرت و نوسازی
ابزار و نهادهای اعمال قدرت دارد. در اين رهيافت
بر تقسیم کار تاکید میشود و دخالت همگان در
.نظارت اجتماعی نامطلوب به شمار میآیذ
صفحه 210:
معمولا. توسعه از پایین با انقلاب همیاه است و
مشارکت توده مردم و همگان از اصول نخستین آن
است. توسعه از پایین یعنی تغییرات بنیادی. در این
نوع دگرگونی. مشارکت جوانان در تحولات سهم
.مهمی دارد
صفحه 211:
نقش شوراها در توسعه از پایین =
طرفداران توسعه از پایین. بر مشار کت همگانی در
جریانات اقتصادی - اجنیا ۲ ۳۲
براى تحقق اين مشارکت تشکیل در ۱۱۱۲
.اصلی مشار کت مردم در فرایند توسعه میدانند
صفحه 212:
نتبجه گیری
توسعه مفهومیبیچیده و دارلیلبعاد -۱
لقتصادیسیاسی فرهنک ۳۳۱۱
00
در برخواز یهیافقا و تعاریفت وسعه را -۲
.ولیسته ب>ه روما ۰ ۰۷
صفحه 213:
نتیجه گیری
كت
توسعه پدیدملیک املات اریخیلستو بسه -۲
.صووتجر يانودر طولزِما نمطرح لست
توسعه در سطوح سه گانه خرد میانه و کلان-۴
.مطرح لست
تسوسعه در بعضواز جولمع کاملابه صویت.۵
.موزونپیاده موشود
صفحه 214:
فصل دوم
عنوان
پیشگامان توسعه
اهداف
آشناییب | آرلیپیشگامانبه طور عام -۱
لطلاع از آرلیمتأخریندر خصوصت-وسعه -۲
آگاهیاز آرلیمتخصصانلیردوید -۳
صفحه 215:
آرای پیشگامان و بنیانگذاران جامعه شناسی
درباره توسعه 3
بنيانكذاران و بيشكامان جافقة | ۱ ۱۳:۱۰
بحتهای مربوط به توسعه بودهاند که میتوان از
اگوست کنت. هربرت اسینسر کارل مار در
SL... وبرء اميل دو ركيم و ويلفردو يارتو ياد كرد
صفحه 216:
١ ١تنكتس 3
1 كو
به اعتقاد کنت. باید اساس قوانین تاریخی در مورد
پیشرفت دانش بشر را از طریق مراحل سه كانه
۰«الهی». «مابعد الطبیعی» و «اثباتی» تبیین کرد
اگوست کنت. متاثر لز زیست شناسان. توسعه نظامهای
.اجتماعی را همچون رشد بدن موجود در نظر مى كيرد
صفحه 217:
هربرنلسپنسر -۲
هربرت اسپنسر ماهیت اصلی پیشرفت را توسعه
ناهمگونیها و جریانی از تک ۳
حرکت کلی از همگونی به ناهمگونی. از ساده به
.پیچیده و از تفکیک نیافته به تفکیک يافته است
صفحه 218:
کایلمایکس- ۲ 4
از نظر مارکس, در اروپا نظامهای اجتماعیبه
ترتیب: نظامهای اشتراکی اولیه. بر دهداری؛
فتودالیسم و سرمایهداری. یکی پس از
.دیگری؛ بر جوامع مسلط بودهاند
صفحه 219:
فرجام سرمایهداری در نظریه
براساس تحلیلهای مار کس. تضادهای درونی نظام
سرمایهداری باعث ایجاد طبقه کارگر انقلابی به نام
>
«پرولتاریا» میشود که در مبارزه با طبقه سرمایهدار
(بوروژوا)؛ اساس و بنیان سرمایهداری را بر میاندازد
9۰ نظام سوسياليستى را پیاده می کند
صفحه 220:
ماکسرهبر -۴
ماکس وبر باور داشت که آئین پروستاتی منشاء
پیدایی روحیه سرمایهداری در غرب گردیده است.
pot او, بزرگترین مانع در راه ظهور سرمایهداری
غرب نیروی جبری ارزشهای سنتی قبل از اشاعه
ان پروتستانیسم بوده cual
صفحه 221:
اقتدار و تکامل
.قانونی - عقلایی میداند
صفحه 222:
لمیلد ورکیم -۵
تفکیک دور كيم ميان همبستگیهای
مکانیکی و ارگانیکی, در واقع. نوعی سنخ
شناسی از انسجامهای موجود در
صفحه 223:
تقسیم کار در نظریه دور کیم
دو ركيم معتقد است که در سازمان جامعههای
پیشرفته تقسیم کار بیشتری وجود دارد و هرجه
جوامع از حالت مکانیکی به ار گانیکی میگرایند.
تقسیم کار بیشتری در ۲۱ رخ خواهد داد
صفحه 224:
- ویلفردو پایتو ۶
:به نظر پارتوء مهمترین خصلتهای نظام اجتماعی عبار تند از
(UI توزیع قدرت
ب) میزان بازدهی نظام
ج) نماد ارزشها و هنجارها
د) میزان نابرابری منابع
۰) سطح تحرک اجتماعی
صفحه 225:
آرای پیشگامان تفکر تخصصی در زمینه
= ۳
پس از تفکرات اولیه علمی درا ۰ ۳
علوم اجتماعی, به طور کلی, با اندیشمندانی
روبهروییم که به صورت تخصصیتری موضوع
توسعه را با شیوههای علمی تری بررسی کردهاند در
.اينجا به ٩ نظریه پرداز میپردازیم
صفحه 226:
لرد باثر -1
لرد بائر معتقد است که قابلیت ویتکا ۱ ۱
تجارت و گسترش بازارها نیروهای محرک
a
.کوچک. به بازارهای بزرگتر را مهم میداند
صفحه 227:
الزوم غرب گرایی
به نظر بائر. منهوم ترقی مادی. که of را نظارت
فزاینده بشر بر محیط زیست و شیوههای. عمل ناشی
از آن میداند. پدیدهای غربی است و آرمان
نوسازی بدون غربگرایی؛ تضاد درونی به همراه
.دارد
صفحه 228:
YS PLS LLS -
کلارک معنقد است برای کنورهای که ۱۳۱۰۰
توسعه اقتصادی را می گذرانند. با ارزشترین
سرمایه گذاریها. سرمایه گذاری در بخش زیربنایی است.
به ویژه برای حمل و نقل, که بدون آن کشاورزی فقط در
.سطح محلی و مصرفی امکانپذیر است
صفحه 229:
نظر هیرشمن بعدها «صنعتی شدن از طریق جایگزینی واردات»
نام گرفت. در صنعتی شدن از طریق جایگزینی واردات» یک
کشور در واردات کالا برتری نسبی به دست خواهد آورد. چرا
که هر قدر واردات کالای مصرفی ۱ ۱۳
بیشتری وجود دارد که صنع داخل ۲ ۲ ۱۳۳
bile. کند
صفحه 230:
سرایتور لوئیس-۴
پروفسور لوئیس سه رهیافت رابرای صنعتی
شدن بیان می کند: افزايش صادرات کشاورزی:
اقتصاد خودیسا و صدور کالاهای ساخته شده
.مربوط به افزایش صادر ۱۳۰۰۲۰
صفحه 231:
کمکهای خارجی
لوئيس به مساله تورم در کشورهای کم توسعه توجه خاصی
داشته و در اين مورد اشارهای ۱ ۲۳۱
کشورهای کم توسعه کرده است. وی باور داشت که باید
به کشورهای ثروتمند فهماند که با اعطای کمک به
.کشورهای فقیر. خود کشورهای ثروتمند بهره میبرند
صفحه 232:
- گونار ميردلا
میردال احساس می کرد که کمک به کشورهای کم توسعه بیشتر باید. به
3
جاى شكل سنتى خود. یعنی کمکهای توسعه برای انجام دادن طرحهای
عظیم صنعتی, به صورت «کمکهای امدادی و اضطراری» در آید تا فقر
.انبوه و فاجعهها را تخفیف دهد
کشورهای کمک دهنده بر چگونگی استفاده از کمک باید نظارت داشته
.باشند
صفحه 233:
- رلئولپره بیش۶
بخش اساسی آرای پره بیش مشتمل بر این مطلب
است که دستاوردهای فنی نها ۱ ۱ ۱۳۳
صنعتی «مر کز» تمرکز یافته و ساختار قیمت کالاها
و خدمات بازرگانی در مراکز و «پیرامون» مانع
.توزیع مطلوب آن شده است
صفحه 234:
خط مشى بینالمللی پره بیش
به نظر پره بیش اتخاد خط مشی بینالمللی براساس
مسئولیت مشترک. هدفهای یکسان و اقدامهای
هماهنگ در تحقق yl توسعه کشورهای پیرامونی
ضروری است. کشورهای پیرامونی باید به مازاد
.اقتصادی خود پویایی ببخشند
>
صفحه 235:
پلروینشتاین- رودلنا
در رشد مطلوب و درونزا؛ باید اختلاف بین دستمزدهای
شهری و روستایی کاهش یابد. برای این منظور یک تجدید
سازمان اساسی در کشاورزی لازم است. به منظور کاهش
نابرابری میان شاغلان و بیکاران. قایل شدن حق اشتغال
برای افراد جامعه حداقل چیزی است که جوامع امروزی با
.عنوان برابری فرصتها باید برای مردم فراهم آورند
صفحه 236:
هلنسپبلیو سینگر -۸
توجه اساسی سینگر به وجود اختلافات ۰ ۳
کشورهای صنعتی صادر کننده کلاهای ۱۰ ۰ ۱
.کشورهای صادر کننده مواد اوله ۳۱۱۰
به اعتقاد سینگر راه حل برای متا Os ۳۱۲۱
بین کشورهای در حال توسعه و پیشرفته به این شرح
>
صفحه 237:
راه حلها برای تعدیل روابط اقتصادی
کشورهای کمتر توسعه یافته و پیشرفته |
تغییر رولبط فیمابینک شویها از نظر قدیت.-۱
تاکید بر خودبساییجمعیاز طریقب سط -۲
تجارتو سرمایه گناریمیانخود کشورهایدر
حللتوسعه؛
صفحه 238:
راه حلها
...ادامه
قطع ایتباط ب از گانیب رلساس ملاحظاتملن -۳
جایگزینی صادرلتبه ن_ظر ویمتعادلکردن-۴
رلبطه مبادلاتی كليد يهاي ىك شورهائدر حلل
.تسوسعه از توسعه نیافتگیلست
صفحه 239:
OS pe SS = 5
تینبر گن اعتقاد داشت که یکی از مشخصههای آشکار توسعه
نیافتگی کمبود سرمایه است که به و ۳۳۱
میشود. اختلاف بین اغنیا و فقرا در کشورهای در حال
توسعه به دو نکته دلالت دارد: نخست کمبود و اختلاف
.در سرمایه انسانی و دوم اختلاف در نیرو و قدرت
صفحه 240:
اهمیت کشاورزی در نظریه تینبرگن
ale
با توجه به رشد سریع جمعیت. افزایش بهرهوری در
کشاورزی باید هدف قرار گیرد. چون سرمایه مادی و
انسانی در کشورهای جهان سوم کمیاب است. اگر به
فعالیتهایی بپردازند که کارگر طلب باشد و بر مبنای
Ss متابع طبیعی باشد. تولید ملی
.رسانید
صفحه 241:
نتیجه گیری
آغاز تسفکر علمیدیبایه توسعه به دورة لند یشمندلن-۱
المجتماع ىك لاسيكمر بوط موشود
ييشكامانه حثهاىت خصصىت وسعه در لبتدلىقر نب يستم -7
.ميلدىويا به عرصه وجود نهادند
محور لصلیت فکرلتلخیر در حوزه توسعه دارلیجهگیری-۲
صفحه 242:
فصل سوم
عنوان
نظریه های جامعه شناسی توسعه
:اهداف
لمطلاع از طبقه بندىكاىنظريه هاىتوسعه ١-
آشناییب | نظر یاتصویتبندیلجتماعی-۲
آ گاهیاز ایتباط اسلگوهایتوسعه بالنگایه هایمختلفجامعه شناختی-۳
صفحه 243:
:دید گام اصلیب رلیتوسعه ۳
«جامعه شناسی توسعه عمدتا ۱ ۰۲ 9 ۳۳۱
الف) دید گاه نوسازی
ب) دید گاه وابستگی
ج) دید گاه صورت بندی اجتماعی
صفحه 244:
الف) نظریات نوسازی
ریشههای نظری این دسته از نظریات به اندیشمندانی میرسد که به
.جامعه به صورت تکاملی خطی يا ادواری مینگر یستهاند
براساس بحثهای این نظریهپردازان, انگارههای مختلفی در نظریات
نوسازی به وجود آمده که هر کدام بر یک یا چند عامل مشخص
تاكيد گذاردهاند. اين انگارهها عبارتند از: ساختی, فرهنگی, روان
.شناختی و فرایند
صفحه 245:
انگارههای نظریه های نوسازی
.ساختى "
,فرهنگی ۷
روان شناختی و *
دنیارف.
صفحه 246:
لنگایه ساختی-۱
انگاره ساختی از نظریه عمومی پارسنز درباره کنش, که
رابطه بين نظام هاى اتداموار ۳
را تبیین میکند. سرچشمه گرفته است. از نظر پارسنز
تکامل مستلزم افزايش تفکیکپذیری در نظامهای
اندامواره. شخصیت. جامعه و فرهنگ و نیز افزایش
.پیچید گی در هر يك از اين نظام هاست
صفحه 247:
انگارة ساختی نش
منینگ نش نوسازی را براساس «اشاعه فرهنگی» در سه مقوله
زیر دستهبندی کرده است: ۱- تغییر با تماس پیرامونی که
مستلزم گسترش مرزهای اقتصادی غرب است. اما به
گونهای که در جوامع دیگر تاثیر بگذارند. بدون آنکه
غربیان و شکلهای سازمان اجتماعی آنان معرفی شوند. ۲-
.تغییر با تماس واسطه ای. ۳- تغییر با تماس مستقیم
صفحه 248:
لنگاید فسرهنگی-۷
انگاره فرهنگی جنبههای پویای نوسازی رابر
حسب ایجاد تغییرات در ساخت هنجاری
اجتماع. به ویژه مجموعهای از ارزشها که مانع
.یا مشوق نوسازی میشوند. بررسی می کند
صفحه 249:
انکاره فرهنگی پیر یز
رالف lol ye Gare پژوهش خود درباره ارزشهای مذهبی در
شرق و تاثیر بازدارنده آنها در توسعه اقتصادی, نتیجه گیری
میکند که اصولاً آن نظام ارزشی که نظمی مذهبی و کناره
گیری از دنیا را برای وصول به رستگاری توصیه میکند در
برابر توسعه سازمان اجتماعی جدید و فن آوری دارای دیدی
-حصمانه است
صفحه 250:
4 رولنة ناختی-۲ [sil
براساس این چشمانداز. ایجاد سلسله تغییرانی ۳۰ ۲
در ساخت شخصیت افراد ممکن است زیربنای
فرایند نوسازی نظامی معین باشد در اینجا تاکید
الگوهای, تغییر در نظام اعتقادات و خصوصیات
صفحه 251:
انگاره روان شناختی مک کللند
دیوید مک کللند عوامل پویلی نوسازی را بر حسب
پرورش کودک. که انگیزههای کسب موفقیت را
تحریک و یا مانع میشود و نهایتاً به توسعه يا
.توسعه نیافتگی اقتصادی میانجامد. توضیح میدهد
صفحه 252:
انگاره روان شناختی اینکلس
آلکس اینکلس پر گرایشهایی که نوگرایی فرد را موجب
.میشوند تاکید میگذارد
ia
از نظر اینکلس انسان نو شهر ون مار ۱ ۱۱
است. در برابر انجام وظایف و کارها احساس مسئولیت کامل
.میکند. مستقل, خودمختار روشتفه و كال | ل 000
صفحه 253:
-لنکایه فرایند۴
نگاره فرایند به عواملی نظیر ارتباا " ۲ ۱۱
صنعتی شدن. دنیایی شدن و غربی شدن نظر دارد و
بر آن است که وجود این عوامل ممکن است زنجیره
توسعه نیافتگی را در کشورهای در حال توسعه از هم
.بگسلاند و آنها را به جانب رشد و توسعه هدایت کند
صفحه 254:
مور و انگاره فرایند
عدهای همچون ویلبرت مور از فرایند صنعتی شدن همچون
اولین عامل محرک نوسازی یاد میکنند. نظریه وی با
جبر گرایی فن آورانه شباهت زیادی دارد. به نظر او در
دنیای نو صنعت با فراوردههایش به خوبی خود را نشان داده
است و هر کشوری که درگیر صنعتی شدن نشود به احتمال
.قوی از رشد و توسعه اقتصادی ار ۰ ۳۳
صفحه 255:
بزرگترین نارسایی نظریات نوداز. ۲ ۳۱۱
۱ خسميوسى إن
.ساخت نى كيد ۱
خت درونی کشورهای جهان سوم است
انگا 5 سو
ارههای توسعه در کشورهای پیشرفته و جهان
00 ۱ ۲
متفاوت است. زيرا ميان كذشته و حال كشورهاى د
=
.نيافته و توسعه یافته کنونی مشابهت
يافته کنونی مشابهتی وجود ندارد
صفحه 256:
ب) نظریات وابستگی
ریشههای فکری این نظریات را میتوان در آرای
مار كس درباره استعمار و کشورهای مستعمره
.جستجو كرد
.در اينجا به 5 نظريه اصلى اين ديد كاه اشاره مى شود
صفحه 257:
یکی از پیشگامان استفاده از عامل امپریالیسم در تبیین
وابستگی و عقب ماندگی کشورهلی جهان سوم پل
باران است 9 دستملیه اصلی اند يشه ویب مفهوم
مازاد اقتصادی و نحوه جذب يا مصرف این مازاد
است
صفحه 258:
مازاد اقتصادی و امپریالیسم
پل باران معتقد است که مازاد داحلی کشورها ۳
cle آنکه در همان جا از نو سرمایه گذاری شود و موجبات
پیشرفت را فراهم آورد. به تصاحب امپریالیسم در میآید و
جذب خارج میشود. بدین ترتیب. کشورهای عقب مانده از
توان و امکانات لازم برای سرمایه گذاری و پیشرفت محروم
Boa
صفحه 259:
- تسوسعه نیافتگیشدید۲ 4
نخستین بار آندره گوندر فرانک مفهوم توسعه نیافتگی
شدید را بیان کرد. وی با پذیرش نظر باران درباره
خروج مازاد اقتصادی از کشور ها ۳
کوشید نظریهای در باب توسعه نیافتگی و ارتباط آن
با توسعه یافتگی عرضه کند
صفحه 260:
نقش متروپل (سرمایه داری جهانی) در
عقب ماندگی
به نظر فرانک آن مناطقی که امروز از توسعه نیافته ترينهایند.
در واقع. همان کشورهاییاند که از لحاظ تاریخی بیشترین و
نزدیکترین ارتباط را با متروپلها داشتهاند. او بر آن است که
تنها راه چاره اولا پایان دادن به نفوذ سرمایهداری مترویل, و
ثانياً از ميان برداشتن سرمايهدارى از طريق بياده كردن
.اصول سوسياليسم است
صفحه 261:
- ولبستگیجد ید۳
در بحث وابستگی جدید تثوتونیو دوز سانتوز پیشگام
>
:است. وی وابستگی را چنین تعریف می کند
منظور ما از وابستگی موقعیتی است که در آن اقتصاد
برخی از کشورها. تابعی از بسط و توسعه اقتصاد
.كشور ديكر مى كردد
صفحه 262:
اقتصاد جهانی عامل آشفتگی
از نظر اواقتصاد جهانی اقتصادهای ملی راز طریق در
اختیار گرفتن یا انحصاری کردن بازار کالاهای
جهانی. سرمایه و حتی نیروی کار. در خود حل
م کند و روابط موجود بين کشورهای مسلط 9
.وابسته را نابر ابر می کند 9 آشفته میسازد
صفحه 263:
نقش شر کتهای چند ملیتی
از نظر دوز سانتوز شر کتهای چند ملیتی در وابستگی کشورهای
جهان سوم آثار بسیار تعیین کنندهای دارند. اولء چون
سرمایهها ملیت مشخصی ندارند. دولتهای کشورهای جهان
سوم نمیدانند که با چه کشوری در امور توسعه خود تماس
دارند. ثانياً موضوع نحوه صنعتی شدن کشورهای وابسته
.مطرح است
صفحه 264:
- توسعه ولیسته۴
فرناندو هنریکو کاردوسو. و انزو فالتو از پیشکسوتان این
دسته از نظریاتاند و تقریا ۰ ۲۳۱۱۱۱۳
.کر دهاند
این دو نظریه پرداز معتقد به رشد سرمایهداری وابسته در
داخل کشورهای در حال توسعه با هدف مولدتر شدن
.بخش سنتی این کشورها هستند
صفحه 265:
توصیه کاردوسو
کاردوسو راهحلهای نو توسعه را چنین خلاصه میکند: تشکیل
بازار «ماورای ملی» که در آن صرفهجوییهای ناشی از مقیاس
تولید اثر تعیین کنندهای دارد؛ تحکیم بازارهای داخلی. به نحوی
که به مصرف گرایی تودهها نینجامد؛ سازمانیابی مجدد و
مشارکت نظامهای سیاسی در جهت حفظ ثبات جامعه و
.انباشت و تراکم بیشتر سرمایه در درون مملکت
Sin
صفحه 266:
نارساییهای نظریات وابستگی
هرچند نظریات وابستگی, در مقایسه با نظریات نوسازی, راه تازهای را
برای مطالعه فرایند تحولات در جهان سوم می گشایند. اين نظریات
:نيز خالى از ايراد نيستند. برخی از این ابراها ۲ ۱
تاکید بیش از حد بر نیروهای خارجی و قایل شدن اهمیت اندک برای
ساخت داخلی و تأکید بیش از حد بر جنبة اقتصادی- سیاسی ار تباط
.بین ساخت کشورهای پیشرفته و عقب مانده
3
صفحه 267:
پ) نظریات صور تبندی اجتماعی 4
تعدادی از جامعهشناسان توسعه و انسان شناسان اقتصادی,
برخلاف نظریات نوسازی و وابستگی, بر آنند که هیچ کدام از
.عوامل داخلى و خارجى دارا تقش ۳
لوئى آلتوسر و اتين باليبار از اولين كسانى بودند كه مفهوم «هم
آمیختگی» شیوههای تولیدی را در چارچوب صورتبندی
.اجتماعى به کار Boy
صفحه 268:
تعریف صور تبندی اجتماعی
این دیدگاه بر آن است که تاریخ جوامع بشری تاکنون شاهد
چندین شیوه تولید بوده است. هر شیوهای از تولید با دوره
تاریخی معینی ار تباط دارد و در مجموعهای به نام صور تبندی
اجتماعی جای گرفته است. صورتبندی اجتماعی مبین نوع يا
ساخت تاریخی جامعه است وب ک ۰ ۱۲۳۹
.مشخص اتکا دارد
صفحه 269:
رشد سرمایه داری تجاری
براساس نظریات صورت بندی اجتماعی به واسطه رخنه
سرمایه و مصنوعات خارجی, در کشورهای جهان سوم
تولیدات صنعتی و سرمایهداری صنعتی مالی به ضعف
گراییده است. در عوض سرمایهداری تجاری رشد کرده و
به عامل واسطه میان امپرالیسم و اقتصاد این کشورها
.مبدل شده است
صفحه 270:
عوارض رشد سرمایهداری وابسته 4
رشد سرمایهداری وابسته در کشورهای جهان سوم دارای عوارض
اقتصادی و اجتماعی فراوانی است که برخی از آنها عبارتند از
در نستیجه (حدلنصنایع جدید صنایع بسومیبه سقوط کشيده -۱
هید وند
اسلگویسرمایه گناییشر کتهایچند ملیتیدر تحلیلنهاییچیزیجز -۲
.همان آگویلستعمارین_خولهند بود
صفحه 271:
...ادامة عوارض رشد
0
سرمایه گناریبیشتر به توليد كللاهاىجملىكه -لا
.به كار قشرهاىميفه موآيد مختصاصداده موشود
تسجهیزلتسرمایهداییو مواد اولیه صنایع کلاز خایج -۴
.وارد میشوند
نابرلبوی!قتصادیدر میانق شوهایم ختلفلفزایشو به -۵
«مهاجوتهلیمی وستاییانمنجر میگردد
صفحه 272:
نارساییهای دید گاه صور تبندی
احتما
جتماعى 5
هرجند كه نظريات صورتبندى در مقايسه با دو دید گاه نوسازی و
وابستكى از جامعيت بيشترى برخوردارند اما آنها نيز داراى نكات
:ضعفیاند که به برخی از آنها اشاره مى كنيم
اول آنکه توصیف دقیقی از ارتباط بین شیوههای تولیدی در درون هر
.صور تبندی عرضه نمی کنند
دوم آنکه بدین مطلب توجه نشده است که تبیین فرایند تحول در
.صورتبندیهای مر کز و پیرامون یکی نیست
صفحه 273:
فصل چهارم
عنوان
موانع توسعه در کشورهای در حال توسعه
اهداف
آشناییسا مولنع دلخلیوخارجیتسوسعه -۱
آگاهیاز شکلهایسنتیساختار سیاسیکشور هایدر حللقوسعه -۲
لطلاع از حاسلهایک لین ظارسلجتماعیبر کشورهایدر حللتسوسعه -۳
صفحه 274:
موانع داخلی توسعه
==
نظام اجتماعی جوامع در حال توسعه به گونهای است که
:در آن دو دسته از مولنع نقش تعیین کننده دارند
مولنم داخلیم
.مولنع خارجی-۲
صفحه 275:
انواع موانع داخلی توسعه
صفحه 276:
- مولنع لقتصادی]
موانع داخلی اقتصادی ناشی از ساختار اقتصادی جوامع در حال
.توسعه است که ۴ شاخص به شرح زیر دارد
کمبود سرمایه گنایی -
توزیع نابرلبر كللاو خدمات-
یشد بیتناسیب خشخدمات-
بیکاییو فقر -
صفحه 277:
- مولنع سیاسیا
موانع داخلی سیاسی در کشورهای در حال توسعه مربوط به بقایای
.ساختار سیاسی سنتی آنهاست و به ۴ شکل خود را نمایان میسازد
لستیناد
مدیریتید سیاسی -
دموک رلسین اقص-
مشا رک شاقصسیاسی -
صفحه 278:
در رویارویی با فن آوری وارداتی, یک موقعیت خاص برای کشورهای در
حال توسعه به وجود آماده که ویژگیهای آن را میتوان از ۴ زاویه
تحلیل کرد
صفحه 279:
- مولنع لجتماعی
شاید از مهمترین عوامل مخدوش کننده توسعه در کشورهای در حال
توسعه همین موانع اجتماعی باشد. این موانع در سطح بسیار وسیع به ۴
.دسته تقسیم میشوند
جمعینو مهاجرت-
وضع بپیلشتو تغذیه -
بيسوادىو نقصنظام آموزشى-
فاصله طبقلتىو بيهدا-تاجتماعى -
صفحه 280:
بسیاری از جامعه شناسان توسعه موانع فرهنگی را اصلیترین موانع توسعه
کشورهای عقب مانده میدانند. این موانع بسیار زیادند. امادر سطح
گسترده به ۴ شکل دیده میشوند
تقدیر گرلیی -
صفحه 281:
- مولنع زیسصحیطی
طرفداران محیط زیست هشدار دادهاند که عوامل متعددی در کشورهای
در حال توسعه ممکن است بازدارنده توسعه باشد. اين عوامل را مى
.توان به ۴ دسته تقسیم کرد
کمبود آبکشاورزی-
خرد کردنزمیهایک شاورزی -
لستفاده بويويه از مواد شيميايى -
صفحه 282:
موانع خارجی توسعه
آهمیت موانع خارجی توسعه کمتر از موانع داخلی
نیست. موانع خلرجی توسعه ۶ دستهاند: اقتصاد
بينالملل؛ سلطه امپریالیستی, فن آوری برتر.
نظارتهای اجتملعی. نفوذ فرهنگی و تخریب محیط
.زیست
صفحه 283:
لقتصاد بیلپلملل-۱
نظام اقتصاد بینالملل همچون تیغ دو لبهای عمل می کند که یک لبه آن باعث توسعه و
رشد کشورهای پیشرفته میشود. در حالی که لبه دیگر آن دقیقاً در جهت استثمار
جهان در حال توسعه و در نتیجه مانع توسعه این کشورهاست. اقتصاد بینالملل به ۴
>
:طریق فرایند جهان سوم را مخدوش می كند
مبادله نابرلبر -
لنتقل مازاد لقتصادی -
تسحریمهایلقتصادی -
صفحه 284:
- ساطه لمپریا لیستی]
آمپریالیسم در مقام پدیده جهانی سلطه گر. در دو قرن پیشین نقش
تعیین کنندهای در جریان توسعه کشورهای در حال توسعه ایفا کرده
است. این پدیده از لحاظ سیاسی به ۴ شعل له ۰ ۳۱۱
. کشورهای جهان سوم اعمال میکند
سر کوبچنبشایملی -
کمک كبا ضد لنقلاب
ژلندایمیسناطق -
ما
صفحه 285:
- فراوییب رتر ۲
کشورهای پیشرفته, با در اختیار داشتن فنآوری, نوع دیگری از سلطه
را بر کشورهای در حال توسعه اعمال می 5 ک ۶ ۱۱
است برای وابستگی هرچه بیشتر کشورهای جهان سوم. فن آوری
.برتر به ۴ طریق در کشورهای در حال توسعه تاثیر میگذارد
ee;
لنتقللفرآويئنامناسب-
لنحصار در عرضه و لیا ۳
لنحصار در علوم -
صفحه 286:
- ن ظایتهایلجتماعی
معمولاً کشورهای پیشرفته به شیوههایی خاص نظارتهای اجتماعی بر
کشورهای در حال توسعه اعمال میکنند و باعث تشدید توسعه
نیافتگی در آنها می گردند. این نظارتها بسیار متنوع است. اما در
.سطح بسیار کلی به ۴ دسته تقسیم میشود
ایتقای طبقاتب الولجتماع -
بر حوجلوه دادنشكافطبقاتى -
دار و دستههاى بين ملل ىتوزيع مواد مخدر -
جذبشخبگان ف کری-
00
صفحه 287:
هم ٩ ه .2
- نفوذ فرهنگی۵
غرب با برخورداری از نظام جهانی سرمایهداری به فرهنگی دست
یافته که دارای خصلت گسترش و نفوذ شده است. این نفوذ به
.شکلهای چهار گانه در جوامع در حال توسعه عملی شده است
مخدوشن مودنف رهنگهایس ومی -
لشاعه فرهدن هنگفربی -
جهانی کر دنفرهنگ-
ترویج مصر فگرلیی -
صفحه 288:
- تخریصحیط زیست*
با وجود سازمانهای حفظ محیط زیست در کشورهای پیشرفته.
سازمانهایی وجود دارند که محیط زیست در جهان سوم را قربانی
نفع اقتصادی خود میکنند. اين تخریب به ۴ روش انجام میگیرد و
.مانع توسعه جهان سوم است
لستیصاله تلبع طبیعی -
آودگیمحیط زیست-
تحمیل مصرفسموم خطرناک-
توسعه ناپایدار -
صفحه 289:
:عنوان
رویکردهای قدیمی و نو توسعه
اهداف
آشناییساسه رویکرد کانتوسعه -1
اطلاع از لساستسفکر طرفدارلنا لگوین وسازی-۲
آگاهیاز رویکرد جهانیشدن-۳
صفحه 290:
تقسیم بندی کلی رویکردهای توسعه 4
الف) رویکرد نوسازی
ب) رویکرد وابستگی
ج) رویکرد توسعه همه جانبه
صفحه 291:
الف) رویکرد نوسازی
در نیمه اول قرن بیستم اصطلاح نوسازی به
فرایند تغییرات در کشورهای عقب مانده
گفته میشد که آنها را از ساختارهای سنتی
.به وضعیت نو انتقال میدهد
صفحه 292:
:ينج الگوی کاربردی نوسازی
نوس 0 ۳
نوسازئإجتماعى "8
نوسانیسیاسی -۲
نوسانعرولنی -۴
نوسانیفرهنگی -۵
صفحه 293:
| لکوین وسازیقنصادی-۱
الگوی نوسازی اقتصادی شامل نوسازی صنعت و
فنآوری. کشاورزی. خدمات و تغییر در نیروی کار
>
است. طرفداران این الگو بر اين باورند که نوسازی
صنعت مستلزم معرفی ماشینهای نو و روشهای
صفحه 294:
- اسلگوین_وسازیسیاسی]
برخی از طراحان رویکرد نوسازی بر این باورند که
پیشنیاز نوسازی IS جوامع عقبمانده. نوسازی
سیاسی است. به عبارت دیگر اينان بیان میکنند که
نخست بايد ساختار سياسى اين كشورها تغيير كند
.تا بتوان به تغييرات در ديكر زمينهها دست يافت
صفحه 295:
تعریف جهانی شدن 4
جهانی شدن براساس «عام گرایی» در GE lie
گرایی». «همگونی» در برابر «تفکیک». «یگانگی» در
برابر «چندگانگی» «تمرکززگرایی» در مقابل «عدم
تمر کز گرایی» و بالاخره «پیوستگی» در برابر «از هم
2
Cal گسیختگی» .
صفحه 296:
بر اثر جریان جهانی شدن, الگوی نوسازی سیاسی در
کشورهای در حال توسعه به عرصهای وارد شده که بر اثر
فشارهای بینالمللی» حکومتهای ای Bens
به تدریج بر میزان مشارکت مردم در جریانات سیاسی
.بیفزایند و از اعمال مستبدانه سیاسی بپرهیزند
صفحه 297:
الكوء: 1 ۱ تما ۳
نوسازى اجتماعى در جوامع در حال توسعه با تغيبر در روابط خانوادكى
همراه بوده است. خانواده از حالت گسترده به شکل هستهای تغییر
.ساختار داده
از سوی دیگر تاکید شده است که در سازمانهای ۱ ۰ ۱
حال توسعه نباید اشغال مقامهای سازمانی بر پایه روابط خویشاوندی
.يا گروهی باشد بلکه باید بر پایه شایسته سالاری انجام گیرد
صفحه 298:
اسلگوین وسازیف رهنگی)
هنگامی که سخن از نوسازی فرهنگی به میان میآید. منظور
.حرکت از فرهنگ سنتی به سوی فرهنگ جدید است
با به وجود آمدن فرهنگ جهانی. نوسازی فرهنگی در
کشورهای در حال توسعه آسانتر میشود و جهان به سمت
.یک فرهنگ واحد قدم مینهد
صفحه 299:
- اللكوىنوسازور ولنىة 57
نوسازی روانی اشاره ۰۷ و ۳
يا ذهنی دارد که در آن افراد ویژگیهای
روانی. ارزشی. انگیزشی و اعتقادی تازهای
.را كسب مى كنند
صفحه 300:
ب ) رویکرد وابستگی
برای مقابله با کاستیهای رویکردهای نوسازی در توسعه
کشورهای عقب مانده, در آمریکای لاتين راهکار «اکلا» به
وجود آمده که عمدتاً از جانب اقتصاددانان توسعه مطرح
.شده بود
براساس رويكرد وابستكى نجات از عقبماندگی با گامهای زیر
«تحقق مییافت
صفحه 301:
Goel’: رهایی
تغيير مسير توسعه معطوفبه خارج به توسعه دلخلى -۱
ve ee gees ce atlas nS AS
۱ ادغام کودههای وا
.دولتهایت وسعهگرا و مستقلاز لحاظ سیاسیت_قویتگردند ۰ -۴
نوعیآیمانتوسعه گرلیلنه در قاللملگویتسوسعه درینا و با ۵
.تساکید بسر رلهبرد جایگزینیواردلتتسحققابد
صفحه 302:
الگوهای جدید رویکرد وابستگی
در رویکرد وابستگی. الگوهای جدیدتری با عنوانهای
«توسعه متوازن». «توسعه بر مبنای خود اتکابی».
«توسعه وابسته» و «توسعه جدید» به وجود آمد و
راههای نجات از وابستگی برای کشورهای توسعه
>
صفحه 303:
اسلگویتوسعه متواین-۱
در الگوی توسعه متوازن چون توسعه نیافتگی جهان
سوم را عمدتا به توسعه یافتگی سرمایهداری
کشورهای غربی مربوط میدانند. تنها راه نجات را در
بریدن از امپریالیسم و برچیدن روابط سرمایهداری
.در درون کشورهای جهان سوم میدانند
>
صفحه 304:
اسلگویتوسعه بر مبنایخود -۲
لتکایی
کشورهای توسعه نیافته در مبادله با کشورهای توسعه یافته
اگر به صورت انفرادی وارد شوند. اسر مبادله نابرابر
-می و۱
برای ایتکه اين کشورها بتوانند در بازار ۷ ۳۲
نابرابر را بشکنند باید با یکدیگر تشکیل «تعاونیهای
.منطقهای» بدهند
سل
صفحه 305:
- اسلگویتسوسعه ولبسته۳ 4
در اين الگو, سرمایه گذاری مشترک بین سرمایههای داخلی و
خارجی به معنی نظارت خارجیان بر فرایند تولید نیست و
.اهداف تولیدی را برنامهریزان ملی تعیین میکنند
از رابطه دو جانبه و غیر سلطه گرانه. فرایند توسعهای به وجود
میآید که طرفین لز آن منفعت میبرند و امکان توسعه
.یافتگی برای کشور توسعه نیافته ایجاد میشود
صفحه 306:
- اسلگویتسوسعه جدید ۴ 4
در الگوی توسعه جدید تاکید بر راهبرد دعوت از
.سرمایه گذاری جا/ ۱ ۳
اکتون در اين الکو از شرکها ۱
میشود تا در زمینههای اقتصادی و به ویژه صنعتی
.کشورها سرمایه کذار . ۱
صفحه 307:
تقسیم کار بینالمللی
در الگوی توسعه جدید. تاکید بر تقسیم
کار بینالمللی جدید در نظم جدید
اقتصاد جهانی است
صفحه 308:
پ) رویکرد توسعه همه جانبه
در جند سال اخير در چارچوب این رویکرد
جدید سه الگوی «توسعه پایدار» . «توسعه
یکپارچه» و «توسعه انسانی» مطرح شده
صفحه 309:
- اسلگویتوسعه پایدار ۱
a
سازمان ملل. توسعه پایدار را به همه کشورها همچون الگوی جامع توسعه
Te
۲-2 ۰. توسعه خودی SES A deg
تسوجه بسه موثر بسودنتوسعه را
در نظر گرفتنموضوعانمهم فآوییمناسیب پدلشتو مسکن ۰ ۴
.بسرلیهمه
.در کلینولقعيینکه لنگیزه مردم محوریرا بايد تقويتكرد ۵
صفحه 310:
اسلگویت_وسعه یکپارچه۲
برای رسیدن به توسعه یکپارچه باید به چهار متغير اصلی توجه
:شود
ارزیلبیتولنایهایطبیعیجامعه مورد نظر -۱
تعیینساختار زیربناییموجود -۲
تشخیصنیرویلنسانیموجود برلیت وسعه -۲
مقدار منلبع مایقابلبسترسدر کشور -۴
صفحه 311:
- اس لگویتوسعه لنسلنی۳
یکی از جدیدترین الگوها در رویکرد توسعه همه جانبه. توسعه
3
انار ات
:در تعريف توسعه انسانى آمده است كه
مساله بنيادين براى مردم عبارت است از برخوردارى از زندكى
طولانی همراه با تندرستی- دستیابی به دانش و توانایی نیل به
.منابعی که برای پدید آوردن سطح مناسب زندگی لازم است
صفحه 312:
فهرست سازمان ملل
براساس فهرست سه گانه سازمان ملل در طبقهبندی
کشورها براساس شاخص توسعه انسانی- کشور ایران
در فهرست دوم یعنی کشورهای با توسعه انسانی
متوسط قرار دارد. ایران در بین ۱۲۰ کشور دارای 25
۰ و بعد از کشور سوریه به لحاظ میزان توسعه انسانی
.قرار دارد
صفحه 313:
عنوان
فرایند توسعه در ایران
:اهداف
آ شناییبا فرلیند توسعه در لیرلن-۱
لطلاع از ساختار سیاسیایرلندر آستلنه نوسازی-۲
آ گاهیاز برنامه هایتسوسعة پساز لنقلاب۳
صفحه 314:
توسعه در ایران قبل از نفوذ غرب
=
بررسیهای تاریخ اجتماعی ایران در زمینه توسعه در
آستانه نفوذ غرب نشان میدهد که نظام اجتماعی
oly! بر پایه شکل خاصی از «خراج پردازی» بوده
که حاصل تضاد و برخورد بین زندگی و معیشت
.ایلی. جماعات روستايى و ساكنان شهرى بوده ست
صفحه 315:
کی ساسار اجتماعی
برخلاف آنچه بسیاری از محققان تاریخ اجتماعی ایران
فکر میکنتد. ساختار اجتماعی یرال ۱ ۱۳۰
غرب بر ایران بسیار تفکیک يافته بوده و اين تفکیک
در هر سه بخش جامعه شهری. روستایی و عشایری
.محسوس بوده است
صفحه 316:
نوسازی در ایران و وابسته شدن
حامعه
==
در دوران رضاه شاه سرمایه گذاری انگلستان در نفت
ایران مرحله جدیدی در نوسازی اقتصادی ایران به
وجود آورد. اقتصاد کاملا تک محصولی و وابسته به
درآمد نفت گردید. اما صنایع جدید در سطح
.محدود به دست خارجیان تاسیس گردید
صفحه 317:
گامهای سریع نوسازی در ۱۳۵۲
از سال ۱۳۵۲ با انفجار ق ۰ ۱
مستقل از طبقات اقتصادی عمل میکند و
گامهای سریعتری در جهت نوسازی
جامعه از طریق برنامههای عمرانی بر
.میدارد
صفحه 318:
...ادامه
در اين دوره سرمايه كذارى دولت تاكيد زيادى بر
بخش شهرى دارد و در زمينه فعاليتهاى
ساختمانی, بخش خدمات و صنايع سنكين متمر كز
مى شود و بخش كشاورزى در آخرين دهه حيات
يهلوى سرمايه كذارىهاى خارجى را جذب
هی کنل
صفحه 319:
نوسازی فرهنگی در دوران پهلوی
ارتباط ایران با کشورهای غربی در سطح گسترده. در دوران
پهلوی فرهنگ جامعه را با وضعیت جدیدی به نام «نوسازی
.فرهنگی» روبرو کرد
دوگلنگیفرهنگی) و در نستیجه تضادهای فرهنگوبیق
عناصر فرهنگسنتیو فرهنگ نو جامعه و کنشرخیاز
.متفكرلنر وشنفكر اجتماعو رط بسر ضد غربزدگیر رلنگیخت
a
صفحه 320:
برنامههای عمرانی پنجگانه در دوران
پهلوی
در تاريخ معاصر ایران نخست در سال ۱۳۱۶ است
که در متون رسمی به مفهوم برنامهریزی بر
میخوریم. در یازدهم فروردین ماه ۰۱۳۱۶ هیات
وزیران, بنا به پیشنهاد اداره کل تجارت. تاسیس
.شورای اقتصادی را تصویب کرد
صفحه 321:
برنامه اول عمرانی سال ۱۳۲۷
از سال ۲۷
achat, pas ot اا
۱ ر آمد. هدفهای برنامه اول
لفزدیشت ولید و لفزلیشصادرلت ۰ -۱
ترقىكشوريىئو صنايع Xe
3 و تکمیلوسایلایتباط We
دود ب لاب ردنسطح معلوماتو fu
بهیود مش
بهبود وضعینمعیشتعمومی . -۵
صفحه 322:
رشد سرمایهداری در برنامه دوم قبل از
انقلاب
==
برنامه دوم پیشتر؛ مجموعهای از طرحهای
پراکنده عمرانی برای سرمایه گذاری دولتی, با
هدف ایجاد زیربنای اقتصادی و اوضاع مناسب
.برای رشد سرمایهداری وابسته بوده است
صفحه 323:
ماهیت برنامه سوم قبل از انقلاب
برنامه عمرانی سوم در اوضاعی تدوین شد که اقتصاد ایران
زير فشار تضادهای سیاسی با ۳
قدرت بود. تورم و کسری تراز پرداختهاء دولت را وادار
به انقباض اعتبارات. افزایش تعرفههای واردات, کاهش
هزینههای عمومی و استقراض از نهادهای بینالمللی و
-کشورهای .5 ۰
صفحه 324:
برنامه عمرانی چهارم قبل از انقلاب 4
برنامه عمرانی چهارم در اوضاعی تدوین گردید که
دهه ۰۱۹۶۰ که از طرف سازمان ملل متحد دهه
«توسعه» نامگذاری شده بود. رو به پایان بود و
اقتصاد کشورهای مهم صنعتی غرب و ممالک در
.حال توسعه با مشکلات فراوان روبهرو گردیده بود
صفحه 325:
برنامه پنجم با افزایش چشمگیر در آمد
بیش از یک سال از اجرای برنامه پنجم نگذشته بود که در
سال ۱۳۵۳ به دلیل افزايش شدید درآمد حاصل از
فروش نفت خام. هدفهاء سیاستها و حجم عملیات برنامه
مذ کور بررسی و تجدیدنظر شد و در اسفند ماه ۰۱۳۵۳
.برنامه تجدیدنظر شده به تصویب قوه مقننه رسید
صفحه 326:
اهداف برنامه پنجم
:اهداف کیفی برنامه پنجم عبارت بودند از
لفزایشسریع سطح زندگی .۰ ۱
تامیرپشتفللهمولد در کلیه مناطقکشور Ve
لستفاده کاملاز ظرفیتهایتولیدی -۲
حفظ يشد مداوم لقتصاد 1
توسعه علوم و فسرلویی . -۵
لیجاد مزینسسبیدر تولید و صدور ک لاهایصنعتیدر
سطح بیلامللی
لستفادم از منلبع اروب رلىجبرلنك مبودهائد ا خلى -۷
صفحه 327:
برنامه شم و انقلاب اسلامی
طراحی شد که همزمان با بروز انقلاب
۷ فرصت تصویب شدن پیدا نکرد و
3
صفحه 328:
انقلاب اسلامی و تلاش برای الگوی
==
در وضعیت اقتصادی ایران در زرا ۳۱
بسیاری از اساسیترین سوااب ۲۱۳۳۲۱۵
حدود مالکیت خصوصی نوع و میزان ارتباط با
اقتصاد جهانی و ضرورت یا عدم ضرورت
.برنامهریزی پاسخ روشنی نداشتند
صفحه 329:
وضعیت اجتماعی شهروندان
اگرچه در ابتدای انقلاب به نظر میرسید که
وضعیت اجتماعی شهروندان بهبود خواهد
یافت.عملا عوامل متعددی وضعیت اجتماعی را در
.جهت تشدید بیعدالتی اجتماعی نشان میدهد
صفحه 330:
عناصر فرهنگی
آنچه پس از انقلاب به عنوان فرهنگ در ایران
میتوان مطرح کرد معجونی است از عناصر
فرهنگی ایرانی. اسلامی و غربی. هر سه عنصر با
.زند گی روزمره مردم ایران عجین شده است
صفحه 331:
برنامههای توسعه پنج ساله پس از
انقلاب
==
در ۱۱ بهمن ۱۳۶۸ اولین برنامه به نام «قانون
برنامه اول توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی
جمهوریاسلامی ایران. ۱۳۷۲-۱۳۶۸» به تصویب
.مجلس شورای اسلامی رسید و به اجرا درآمد
صفحه 332:
ضعف اصلاح اداری در برنامه دوم
نو سعه
در دوره پنجساله برنامف دوم توسعه. پس از
انقلاب به ضرورت تحول بنیادین در نظام
ادارى كشهر بى توجهى شد و توفيقهاى به دست
.آمده در زمینه اصلاح اداری اندک بود
صفحه 333:
نظام مالیاتی در برنامه دوم
از لحاظ نظام مالیاتی: در اين دوره از ظرفيتهاى
درآمدی کشور استفاده مطلمب به عمل نیامده
است. یکی از ایرادات اساسی نظام مالیاتی وجود
.معافیتها و تخفیفهای مالیاتی بی مورد است
صفحه 334:
اصول برنامه سوم توسعه پس از
انقلاب
برنامه سوم توسعه با رویکردی عقلایی تدوین گردید.
براساس آن. بهبود اوضاع کشور در گرو پرداختن همه
جانبه به اداره امور تلفی شده | ۰ ۰ ۰ ۰
در آن تاکید شده که توجه صرف به یک جنبه خاص
.و غفلت از سایر امور شکست به بار خواهد آورد
صفحه 335:
نتیجه گیری
باید سیاستهای علمی و اجرایی توسعه در حد شعار
نباشد. برای تحقق اهداف از يشل 03 ۱۱۳۰
.تواناییهای موجود استفاده بهینه شود
در جهان امروز با توجه به فرآیند توسعه دیگر کشورها,
بدون تخصص گرایی و کار علمی نمیتوان به قافله
.توسعه رسید
صفحه 336: