مبانی جامعه شناسی

صفحه 1:


صفحه 2:


صفحه 3:


صفحه 4:
مقدمه جامعه شناسی را باید با دورکیم آغاز کرد . او یکی از سه جامعه شناس مهم کلاسیک است و به لحاظ تاثیری که بر جریان جامعه شناسی گذاشت از آن دو نفر ديكز (ماركس و وبر) مهم تر است.. دورکیم یکی از مهمترین جامعه شناسان کلاسیک است و به لحاظ دقت علمی و تاثیر در جریان اصلی جامعه شناسی و به جا گذاشتن سنت خاص خود شاید مهمترین آنها باشد . 

صفحه 5:
سح #امیل دورکیم در سال 1858 در فرانسه و در خانواده ای یهودی متولد شد . اولین درس جامعه شناسی را در سال 6 در فرانسه ارائه داد . نخستین اثر وی کتاب تقسیم کار اجتماعى بود كه در سال 1893 به جاب رسيد و در آن نظریه اصلی خود را درباره ساختار جامعه ارائه داد #دورکیم برخلاف بقیه متفکران ‎Cree‏ زندگی فکری خود را بر چند مسئله معین متمرکز #املین مسئله ای که دورکنم به آن پزداخت : تلاش او ‎sl,‏ بنیان گذاری جامعه شناسی بر پایه تجربی بود . ‎le aS jos Ie‏ بسن ار كنت تواست با انديشة خودايه جامعة شناسى اعتبار لازم را بدهد , او معتعد است که جامعه شناسی به هیچ علم دیگری پیوسته نیست بلکه خود علمی ممتاز و مستقل است . 

صفحه 6:
دومین مساله ای که دورکیم به آن پرداخت معنى بيدايش فردكرابى در جامعه نوين بود او در رساله ى دكتراى خود كه تقسيم كار نام دارد نشان داد كه آرمانهاى فرد كرايى سبب ييدايش نوع جديد از نظم اجتماعى است و آسيب شناسى به شمار تمى رود ‎٠.‏ _ سومين مضمونى كه بر سراسر اثار دوركيم حاكم است , پرداختن به سرچشمه ها و سرشت نیروی اخلاقی است . دورکیم بر این عقیده بود که دانشمند اجتماعی 

صفحه 7:
#دورکیم را باید یکی از طرفداران جریان روشنگری و اثبات گرایی دانست , مهمترین مفهوم جامعه شناسی دورکیم امر اجتماعی است , و به نظر دورکیم امر اجتماعی یا واقعیت شیوه عمل و انديشه احساسی است که فراتر از فرد وجود دارد و می گوید برای یک واقعه اجتماعی باید چندین نفر عمل خود را در هم بياميزند و ازین ترکیب محصول جدیدی بیرون آورند , این محصول بيرون از ماست و وجودی مستقل دارد و به هیچ اراده خصوصی جداگانه ای بستگی ندارد . پس واقعیت های اجتماعی در طول زمان تغییر نمی کند , جنبه تجربی ( خارج از ذهن دارد ) و قابل تقلیل به فرد نیست و دارای کیفیتی نسبتا ثابت و مشخص است . 

صفحه 8:
© خصوصيات وقايع اجتماعى به نظر دوركيم : ©1-نسبت به فرد بيرونى يا خارج است ©2-جمعى است و جون جمعى و كلى است عام ©3-جبرى است كه اين جبرى بودن از دو راه ثابت مى شود : 1- وقتى كه مكافاتى در ميان است 2- مقاومتى است كه واقعه اجتماعى در برابر عمل فردى كه خيال تخلف دارد از خود نشان 

صفحه 9:
6- فیزیولوژی اجتماعی : پدیده های متراکم و سازمان يافته اجتماعی در جایی پیدا می شوند که سازمان معینی در کار باشد .مثل سیستم های اقتصادی , تعلیم و تربیت -رفتار گروهی و جمعی (درونی ترین قسمت پدیده اجتماعی است ) که همانند دسته اول متبلور نیستند اما بر فرد نفوذ و سلطه دارند , به این دسته جریان های اجتماعی می گویند . *- مرفولوژی :که بیشترین شکل بیرونی جامعه رادربرمیگیرد ومربوط به ساخت و ترکیب مادی جامعه است. 

صفحه 10:
) فرد و جامعه #موضوع اصلی انديشه دور کیم , مناسبات افراد با احتماع است . #چگونه مجموعه ای از افراد می تواند جامعه ای را تشکیل دهد ؟ #چگونه افراد تشکیل دهنده جامعه می توانند شرط لازم برای هستی اجتماعی , یعنی اجماع اجتماعی را تحقق #دورکیم برای پاسخ دادن به اين پرسش های بنیادی , مسئله همبستگی اجتماعی را مطرح می کند . 

صفحه 11:
همبستگی اجتماعی به نظر دورکیم تنها از طریق فشار اجتماعی مى توان ميل ‎a‏ ‏را در جهت کسب منافع فردی و زندگی بدون اخلاق مهر کرد . که این فشار و تحمیل اجتماعی نر نظام ساختاری از همیستگی اجتماعی رخ میدهد . پین سلام جامعه وایسته به میزان درجه همیستگی ایتماعی و بررسی این میزان را از وظایف ‎ale‏ جامعه شناسی میدانند همبستگی اجتماعی می تواند وحدت , سلامت , یکیارچگی گروه را تعیین کند . هر جا اين همبستگی نیرومندتر باشد افراد را به سوی هم بیشتر متمایل میکند و بر میزان روابط متقابل آنها می افزاید و هر چه همبستگی کمتر باشد از اين میزان کاسته میشود . دورکیم دو شکل همبستگی را از هم متمایز می سازد : 1- همیستگی اندامی یا ارکانیکی 2-.همیستکی ساختی.یا مکانیکی 

صفحه 12:
i =a =s ‏#اين همبستگی ناشی از تمایز اجتماعی افراد با هم است‎ ‏*اقراد دیگر مثل هم نیستند بلکه متفاوتند و این تمایز ريشه‎ . ‏در تقسیم کار و تخصص افراد دارد‎ ‏#درجامعه ارگانیکی نیاز متقابل افراد به یکدیگر موجب‎ . ‏شکل گیری یک همبستگی ارگانیکی است‎ ‏#در اين جوامع نظارت وجدان جمعی بر افراد کم است و‎ . ‏فردیت افراد زیاد است‎ 

صفحه 13:
2- همبستگی خود بخودی يا ساختگی (مکانیکی) نوعی همبستگی از راه همانندی است , یعنی مبتنی بر شباهت ها , احساس و در نتیجه عملکرد کنشگران است . در این نوع همبستگی افراد جامعه تفاوت چندانی با هم ندارند . آنها به ‎ele lee‏ واحدی وابسته اند . جامعه منسجم تر است چون افراد تمایز اجتماعی ندارند , این گروه اغلب از لحاظ اقتصادی خودکفا بوده و قادرند نیازهای مصرفی خود را تامین کنند . وجدان جمعی نظارت شدیدی بر کنشگران دارد و ‎be‏ د اق اد مرس را ارس وعدي أو يسع وت ‎١‏ :هن يدن توس ل 1 

صفحه 14:
همانندی هرا ور از باس ناسر از دو : امر مهم است منایع جعرفتی واحد که موجب بی شنود افراد بم اززش های واجدی دل بسته باشند . 8 متا دومی کهبه هتانتدی افزاد ‎oe ats acl Gul js‏ شود آين اسك كه تفسیم کار اجتماعی است تا نفی از تقابل اين دو نوع همبستگی , نوع دیگری از اجتماع انسانی ایجاد میشود که در اصطلاح به آن جامعه قطاعی یا تیره ای گویند و تقسیم کار به شکل جدید خود در آنها ظاهر.می گردد © قطاع يا تيره از نظر دوركيم : #اتوعى كروة اجتماعي است كه افرادآن با هم بیوندهای بسیاز مزدیکی دارندء حموتان اين كزوة ‎las‏ مشخص : نسيًا جدا از دیگر گروهها است و بارای زنگی خاص خود میباشند . تقسیم کار : ِ 8قسيم کاری که دورکیم در سدد درک وغریف انست با تفلنيم کار موره نظر: اقتصاددانان فرق دارد * 

صفحه 15:
ا مس ‎ue‏ از تمایز پذیری اجتماعی است كه دوركيم آن را مقدم مى شمارد . مننشنا اين نوع تعايز يذيرى اجتماعى از هم باشيدكى همبستكى ساختكى و شالوده قطاعى يا تيره مانند جامعه است . تقسيم كار نتيجه ‎SK‏ مكانيزم ييجيده اجتماعى است و نمى توان برای آن تببین فردی ارائه کرد . اساسا تقسیم کار یک پدیده انوی و سطحی است و حتی می تواند تقلیدی یا انتقالی باشد . آنچه که مشخحه همیشتگی ارگانیک است وجدان جامعه است نه تقسیم کار . گونه ای تقسیم کار , تقسیم کار جنسیتی است که کار بر مبنای جنسیت است یعنی درجامعه زنان یک وظیفه دارند و مردان وظايف دیگر (بر مبنای ویژگیهای فیزیکی شان) ن به خوبی می دانیم که تقسیم کار در جامعه یکی از بنیان های اساسی نظم اجتماعی است . 

صفحه 16:
۳5 ۳۹ ب تقسیم کار دورکیم دو هدف را پیگیری : می کند 6 هدف اول :اراله پاییکی نوو جدید به سوالی انباسی نود که از فرن. 8 مطرج شد ودر فرن يوزده نير اذامه یاف © جكونكى تحول جوامع در تاريخ و رسيدن آن به عصر مدرن و تحولات بعدى آن ؟ هر کدام از دانشمندان تظریه های خاصی را مطرح کردند مثلا : *- اسپنسر از تحول جامعه از نظامی به صنعتی سخن ككفت 6 کتت نظریه مراخل ننه کاند 8 مارکس نطریة مراحل پنجگانه را مطرح کرد * در نهايت آنجه از تطور تاريخ مى توان فهمید این است که جامعه بشری از یک نوع ساده به سوی فرد گرایی , تخصص و نوع خاصی از ‎i‏ ‏اندامی در حرکت است ا ‎92m -2°‏ دوم دورکیم :توضیح مناسبات فرد و جامعه و اثبات تقدم جامعه بز قرد است- ‎ ‎ 

صفحه 17:
وجدان جمعی : نخستین فکر اصلی دورکیم به مفهوم وجدان جمعی مربوط میشود . وجدان جفعی غبارسنت از مجموعه باورها , احساشات فشترک در بين حد واسط اعضای یک جامعه چگونگی گسترش و نیروی وجدان جمعی به تفاوت جوامع بستگی دارد . در جواععی که همبستگی مکانیکی مسلط است , وجدان جمعی بزرگترین بخش وجدانهای فردی را در بر می گیرد . دورکیم در کارهایش بعدها وجدان جمعی را کنار گذاشته و روح جمعی را مطرح کرد . روح جمعى ند هنجارها و ارزشهای اجتماعات خاص مانند خانواده , گروههای شغلی : دولت , نهادهای آموزشى و مذهبى كفته مى شود . در مورد چگونگی تبدیل جامعه مکانیکی به ارگانیکی دروکیم عامل جمعیت را دلیل تحول جامعه مکانیکی به ارگانیکی می داند . 

صفحه 18:
* از نظر دورکیم تقسیم کار نوعی نمود اجتماعی است و فقط با نمود اجتماعی دیگری می تواند تببین شود و آن هم چیزی نیست جز ترکیبی از حجم . تراکم مادی و اخلاقی : ® حجم :همان تعداد افرادی که به اجتماعی معین تعلق دارند , یعنی میزان جمعیت , 6 تراکم هادی :مداد افراد در رابظه نا ستطح تین خاک فعین براکم تسبى , #تراکم اخلاقی :شدت ارتباط و میادلات بین افراد #أبرااين اسان هر جه جفعيت كمتر تراكم أخلاقى و ماذى كمقر و تفاين ‎sy.‏ کمتر و بالعکس هر چه جمعيت تراكم مادى و اخلاقى هم ‏و در نتیجه تمایز پذیری اجتماعی بیشتر در این مورد چون جمعیت بیشتر است تنازع برای بقا نیز بیشتر است . ‏#تنازع باعث رو در رویی عده بیشتری می شود و برخی نابود و برخی باقی می مانند . تمایز پذیری اجتماعی و در نتیجه تقسیم کار راه حل مسالمت آمیزی است برای تنازع بقای افراد بیشتری . ‎ 

صفحه 19:
سه نظریه مهم دورکیم : 1- تقسیم کار 2- دين 3- خودکشی 1- نظریه تقسیم کار ؛: الف - از تطور تاربخی می توان فهمید جامعه بشر از یک نوع ساده به سوی فرد گرایی , تخصص و نوعی خاص از همبستگی انذامى در حرکت است ‏ ب - جامعه بر فرد تقدم دارد , او جامعه را بر اساس نوع فمیسنگی به جامعه مکالیکی (که منوجه اصل همانندی و همبستگی افراد در جامعه است) و جامعه ارگانیکی (به علت اینکه ‎oe‏ مکی ‎wos eal 5, (dus‏ پیچیدم ‏د . سرانجام افراد تخصص محور میشوند و نتیجه اين فرآیند ‏گوناگون شدن يا ناهمانندی آنهاست و سبب نیازمندی افراد بهم و ‏شکوفا شدن استعدادها میگردد . ‏به نظر دورکیم هرچه جمعیت بیشتر باشد , تراکم اخلاقی و مادی تمایزپذیری اجتماعی بیشتر و تنازع برای بقا بیشتر می گردد ‏پیوند در جهان نوین را تقسیم کار پیچیده میداند ) ‎ ‏(او علت 

صفحه 20:
خب ۱7 ©- نظريه دين #از نظر دوركيم مذهب هم مانند ساير يديده هاى اجتماعى داراى منشا اجتماعى مى باشد و دين همان شيوه اى است كه جامعه از طریق آن خودش را به صورت یک واقعیت اجتماعی غیرمادی متجلی میسازد . 6- نظریه خودکشی #دورکیم به خودکشی هم به عنوان پدیده اجتماعی می نگرد و ازدیاد و کمی میزان آن را با میزان همبستگی اجتماعی , رفتارها و عادات احکام دینی گروهی و جمعی در رابطه ای تنگاتنگ است . #دورکیم در سالهای آخر عمرش در فکر نوشتن رساله ای در ‎als‏ ‏اخلاق بود که عمرش فجال نداد. اه دز سال 1917 در سن بنجاه و نه سالگی و در اوج شهرت در گذشت ... 

صفحه 21:
دورکیم نظریه همبستگی را از طریق نمودهای وجدان جمعی مطرح کرد و ادعا کرد که با تراکم مادی و اخلاقی , جامعه بشری مراحل تراکم خود را ‎i‏ ‏پیشرفت و تکثر گرایی طی میکند . جامعه به طرف عقل گرایی , تولید دانش , آزادی فردی , تکثرگرایی و حقوق تعاونی و ترمیمی پیش می رود که نمود اين پیشرفت تقسیم کار تخصصی وفنی است. دورکیم جامعه شناسی را علم مطالعه نهادها توصیف میکند و نهاد اصلی که بر أن متمایزاست ابتدا قانون بعد خانواده و سپس دین است اما توجه رویکرد او نه ماتریالیستی است و نه ایده الیستی , بلکه کانون توجه او بر سرشت در حال دگرگونی سازمان اجتماعی و تغییرات بعدی در خاستگاه تضاد بود . 

صفحه 22:
خب ۱7 © او معنقد بود که با افزایش جمعیت و کمیاب شدن منایع گوناگون , رقابت برای کسب منابع , مردم را به سوی تخصصی شدن کارها رهنمون کرد و تقسیم کار را بصورت کلی در جوامع نشرداد . در سایه کار جوامع به دو دسته ساده و ابتدایی و پیشرفته و مدن تقسیم شدند . کیقیت این دو نوع جامعه درگرو وجدان جمعی است که در جامعه ابتدایی زیاد و در جامعه ارگانیک کم است . پیامدهای تقسیم کار را در جوامعی که هنوز هنجارهای پیشرفت در آنها درونی نشده است , به شکل نابسامانی خود را نشان میدهد و بروز می کند تا زمانیکه برابری و عدالت در جوامعی شکل نگیرد و درونی نشود هرگز تقسیم کاری به شكل بستار عادلانه در جامعه تخواهيم داشت.. iil Ges ‏التوفیق‎