مدیریت و کنترل پروژه

مدیریت و کنترل پروژه

اسلاید 1: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie1مديريت و کنترل پروژهتوجه به دو عنصر ”برنامه ريزي” و“ کنترل“ در مديريت علمي به عنوان ارکان اساسي وظايف مديريت شناخته ميشود. توجه به اين دو عامل باعث صرفه جويي در زمان و هزينه انجام پروژه ها خواهد شد.عناصر پنج گانه مديريت عباتند از: برنامه ريزي، سازماندهي، مديريت منابع انساني،راهبري، کنترلسازمانهاي صنعتي،شرکت هاي پيمانکاري، مهندسين مشاور و ساير سازمانهايي که به نحوي در امور طراحي، نظارت و يا اجراي طرح هاي صنعتي، عمراني يا پژوهشي سر وکار دارند، مسلماً ميبايست به اين دانش مسلح باشند.

اسلاید 2: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie2منابعAdvanced Project Management Harrison- 1982- Gower Press Aldershot System Analysis & Project Management Cieland & king-1983- Mc Graw Hillمديريت و کنترل پروژهعلي حاج شير محمدي – جهاد دانشگاهي دانشگاه صنعتي اصفهانبرنامه ريزي و کنترل پروژهمحمود نادري پور- سازمان مديريت و برنامه ريزي کشور برنامه ريزي و کنترل پروژه مجتبي گلشني – نشر زمانکنترل پروژهمجيد سبزه پرور – انتشارات ترمه

اسلاید 3: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie3 تعريف پروژهمجموعه تلاش هاي موقتي براي تحقق يک تعهد در ايجاد يک محصول يا ارائه خدمات مشخص ميباشد. مجموعه اي از فعاليتها براي دستيابي به منظور خاص يا هدف خاص انجام ميگيرد.مجموعه اقدامات و عمليات خاص که داراي روابط منطقي با يکديگر است بوده و براي نيل به هدف يا اهداف معيني انجام ميشود.

اسلاید 4: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie4برخي تعاريف ديگرفعاليت : کوچکترين جزء عملياتي تشکيل دهنده يک پروژه را گويند.مثلاً جوش کاري،اجراي آسفالت، اجراي فونداسيون ، ... در يک پروژه سازهمدت فعاليت : مدت زمان انجام يک فعاليت در پروژه را مدت فعاليت گويند. اين زمان ميتواند کم يا زياد باشد اما صفر يا بي نهايت ممکن نيست.منابع: به کليه امکانات و وسايلي گفته ميشود که براي انجام آن فعاليت مورد نياز است. که به سه دسته عمده تقسيم ميشوند:1- منابع انساني 2- ماشين آلات و تجهيزات 3- مواد و مصالح

اسلاید 5: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie5انواع پروژه 1- پروژه اجرايي: همانند احداث پالايشگاه، احداث سد ، احداث ساختمان و ...2- پروژه مطالعاتي و تحقيقاتي:همانند مطالعه توجيه اقتصادي يک پروژه، مطالعات اجتماعي و فردي يک منطقه يا شهر و ...3- پروژه خدماتي :همانند زيبا سازي شهر، بهبود ترافيک ، دفع زباله و ...

اسلاید 6: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie6ويژگي هاي پروژهموقتي بودنداراي هدف يا اهداف تعيين شده مي باشد.همواره محدوديتهايي به پروژه اعمال مي شوند.داراي چرخه حيات مي باشد.هر پروژه پديده اي يکتا است.همواره با عدم قطعيت همراه است.

اسلاید 7: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie7چرخه حيات پروژهزمـــانشروع آهستهرشداوجآغاز زوال – نزديک به اختتاماختتام و پايان کارميزان کوشش (منابع)هزينهپيشرفت

اسلاید 8: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie8محدوديت‏هاي پروژههزينهزمانسقف بودجهبرنامه زمانيعملکرد (کيفيت)عملکرد (کيفيت) مطلوبهدف

اسلاید 9: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie9پروژه چيست ؟‌ مديريت و كنترل پروژه به چه معناست ؟ در زبانهاي گوناگون و حتي در سازمانهاي مختلف هر كشور در مورد واژه‌هاي برنامه ، طرح يا پروژه ، اختلافات لغوي ، معنايي و قانوني وجود دارد ؛ از اين رو چهارچوب آنان روشن و آشكار نيست و گاه به جاي يكديگر نيز استفاده مي‌شوند .آرمانها و اهداف تعيين‌شده حكومت در سطح برنامه‌ريزي بلندمدت يا استراتژيك ، برنامه  (Plan)ناميده مي‌شود كه اين برنامه‌ها داراي اهداف كيفي مي‌باشند . مانند برنامه توسعه صنايع شيميايي ، برنامه توسعه شبكه راه‌هاي كشوري ؛ دستيابي به اين اهداف و آرمانها در يك فاصله زماني بلندمدت كه معمولا بين ده تا بيست‌وپنج سال است ، امكانپذير مي‌باشد .پس از اينكه برنامه‌ها در سطح برنامه‌ريزي بلندمدت مشخص گرديدند ، هر برنامه در سطح برنامه‌ريزي ميان‌مدت يا تاكتيكي توسط مديريت طراز اول يا سيستم اجرايي كشور به مجموعه‌اي از طرحها (Program) يا برنامه‌هاي اجرايي تفكيك مي‌شود كه شامل مجموعه‌اي از تصميمات مقطعي يا اجرايي هستند كه ظرف پنج تا ده سال آينده بايد اجرا و به نتايج موردنظر برسند . هر طرح در سطح برنامه‌ريزي كوتاه‌مدت يا اجرايي توسط واحدهاي ستادي يا سطوح مديريت مياني نظام اجرايي كشور به مجموعه كارها و عملياتي كه آن را پروژه (Project) مي‌نامند ، تبديل و تقسيم مي‌شود .

اسلاید 10: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie10پروژه چيست ؟‌ مديريت و كنترل پروژه به چه معناست ؟ تعريف برنامه‌ريزي:فرآيند برنامه‌ريزي ، تعيين توالي و توازي فعاليتهاي لازم براي اجراي يك پروژه با در نظر گرفتن زمان مورد نياز براي اجراي هر فعاليت و كيفيت تعيين شده براي آن فعاليت است . تعريف كنترل پروژه:كنترل پروژه فرايندي است در جهت حفظ مسير پروژه براي دستيابي به يك تعادل اقتصادي موجه بين سه عامل هزينه ، زمان و كيفيت در حين اجراي پروژه ، كه از ابزار و تكنيك‌هاي خاص خود در انجام اين مهم كمك مي‌گيرد . در واقع كنترل ، اجراي دقيق و كامل برنامه تدوين‌شده براي پروژه است ، بگونه‌اي كه هنگام خروج از برنامه بتوان با تشخيص علل و طرح اقتصادي‌ترين فعاليتها ، پروژه را به نزديك‌ترين حالت ممكن در مسير اوليه و اصلي خود بازگرداند .

اسلاید 11: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie11تاريخچه مديريت پروژه به چه زماني باز مي‌گردد ؟تاريخچه مديريت پروژه در جهان را معمولا به مديريت پروژه‌هاي عظيمي همچون ساخت اهرام مصر ، ديوار چين و يا بنا نهادن تخت جمشيد به دستور داريوش مربوط مي‏دانند ؛ هريك از اين پروژه‌ها از جمله پروژه‌هاي بزرگ و پيچيده تاريخ بشريتند كه با كيفيت استاندارد بالا و بكارگيري نيروي عظيم انساني ساخته شده‏اند . يك مدير پروژه وقتي به شهر اسرارآميز هخامنشيان سري مي‏زند و در هر گوشه‏اي از آن به نقوش هنرمندانه برجسته باستاني برخورد مي‌كند بدون شك دچار حيرت مي‏گردد كه چگونه چنين پروژه عظيمي قريب دو هزار و پانصد سال پيش با چنين كيفيت منحصر به‏ فردي ساخته شده كه علي‌رغم ويراني و به آتش كشيده شدن پياپي توسط اسكندر و تسخير كنندگان پس از او همچنان به عنوان نماد حيرت‌انگيز پروژه ايراني از آن ياد مي‏شود . هرچند به دستور كوروش ، مهندسان و سازندگان پاسارگاد موظف بودند شرح كار خود و همچنين برنامه كاري روز بعد خود را در لوحه‌هايي كه به نام كارنامك مشهور بود ‏, بنگارند اما امروزه جز با تكيه بر حدسيات نمي‌توان اظهارنظر قاطعي پيرامون نحوه دقيق مديريت پروژه‌هاي عظيم عهد باستان ابراز داشت ، چرا كه متاسفانه تاكنون هيچ مدرك و نشانه‌اي دال بر چگونگي بكار بستن روشها و تكنيكهاي مديريت پروژه در اين طرحها يافت نشده است .

اسلاید 12: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie12تاريخچه مديريت پروژه به چه زماني باز مي‌گردد ؟اما تاريخچه مديريت پروژه در دنياي جديد به سالهاي ابتدايي دهه 1900 ميلادي باز مي‏گردد ؛ جايي كه هنري گانت با توسعه نمودار ميله‏اي ابداعي خود آغازگر حركت پرشتاب بعدي طي سالهاي دهه 1950 و 1960 ميلادي در پروژه‌هاي نظامي و هوافضاي آمريكا و سپس انگلستان گرديد . هرچند نام پرآوازه هنري گانت به عنوان پدر تكنيك‏هاي برنامه‌ريزي و كنترل پروژه در تاريخ ثبت گرديده است ليكن سالهاي دهه 1950 و 1960 به عنوان سالهاي آغازين رشد و توسعه مديريت پروژه در دنياي معاصر شناخته مي‌شود . اين سالها سرآغاز تكوين و توسعه بسياري از روشها و دانشهاي مربوط با مديريتهاي نه‌گانه پروژه است كه سالها بعد توسط نرم‌افزارهاي مختلف عملياتي و در پروژه‌ها بكار گرفته شدند .تغييرات سريع تكنولوژيك ، بازارهاي شديد رقابتي و رايزني فشرده و قدرتمندانه شركتها ، همه‌وهمه سازمانها و بنگاههاي متولي پروژه را تشويق به تغيير سيستم مديريتي خود نمود . در هنگامه نبرد انتخاب بين غرق شدن يا شنا كردن و يا تطبيق و سازگاري يا مرگ و نابودي ، مديريت پروژه و پروژه‌مداري درمديريت تنها انتخاب و راه نجات فراروي پيمانكاران و سازمانها بود

اسلاید 13: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie13تاريخچه مديريت پروژهگانت چارت در اوائل دهه 1900 ميلادي :تاريخچه تكوين بارچارت به دوران جنگ جهاني اول ميرسد ؛ جائيكه يك آمريكايي به نام هنري گانت براي نخستين بار بارچارت را براي برنامه‌ريزي و كنترل پروژه‌هاي موسسه كشتي‌سازي‌اش بكار برد . به پاسداشت اين اقدام نام گانت قبل از عنوان بارچارت تداعي كننده اين اقدام ارزشمند است . كتاب مرجع مهندسان صنايع اشاره مي‌دارد كه هنري گانت به كمك ابزار ابداعي خود در خلال جنگ جهاني اول توانست زمان ساخت كشتيهاي ترابري خود را به ميزان چشم‌گيري كوتاه نمايد . امروزه گانت چارت بدليل ساده و قابل فهم بودن آن , به عنوان روشي جالب و پرطرفدار به شكل وسيعي در دنيا جهت مديريت زمان پروژه‌ها به كار برده مي‌شود . يافته‌هاي يك پژوهش در ميان كاربران نرم افزار برنامه‌ريزي و كنترل پروژه Micro Soft Project نشان داد كه هشتاد درصد مديران پروژه‌ها در دنيا ترجيح مي‌دهند‏ براي برنامه‌ريزي و كنترل پروژه‌هايشان از گانت چارت استفاده نمايند .

اسلاید 14: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie14تاريخچه مديريت پروژه-ادامهمديريت پروژه در دهه 1950 و 1960 ميلادي :تقريبا غالب تكنيك‏ها و روشهاي مديريت پروژه كه ما امروزه از آنها استفاده مي‏كنيم‏ توسط وزارت دفاع ‏, صنايع نظامي و سازمان هوافضاي ايالات متحده در خلال سالهاي دهه 1950 و 1960 ميلادي ابداع و توسعه يافته‏اند كه روشهايي همچون روش Pert , ارزش بدست آمده , مهندسي ارزش و ساختار شكست كار از آن جمله‏اند . صنعت ساختمان نيز در تكوين و توسعه روشهايي همچون روش مسير بحراني , روش نمودار پيش‏نيازي , استفاده از نمودار شبكه‏اي و تسطيح منابع ياري رسانده است . در جريان اين تحولات , پروژه‌هاي بسيار بزرگي همچون پروژه فضايي آپولو و يا ساخت نيروگاههاي اتمي در اين دوران اجرايي گرديدند .يكي از نخستين كاربردهاي علمي و مدرن مديريت پروژه در ساخت اولين زيردريايي هسته‌اي در دهه 1950 در آمريكا صورت گرفت ؛ درياسالاري به نام ) ( Adm. Hyman Rickover مدير پروژه اين طرح ، براي اولين بار جهت هماهنگ كردن صدها پيمانكار ، هزاران منبع و اطمينان از اجراي به موقع پروژه ، روشي جديد كه امروزه با نام Pert شناخته مي‌شود ، ابداع نمود . هرچند بدون وجود كامپيوتر عمليات دستي محاسبه مسيربحراني بسيار دشوار بود اما كمك بسيار زياد اين روش و اجراي موفقيت‌آميز پروژه مذكور موجب شد تا همگان به اهميت علم جديد پي برند . ساليان پس از آن ، اين تكنيك در پروژه‌هاي ساخت فضاپيماها و ديگر پروژه‌هاي نظامي و غير آن ، بارها و بارها استفاده شد .پيشرفت مهم ديگر بدست آمده در اين سالها , تعريف و تكوين مفهوم مسئوليت واحد براي پروژه‌هاي چندبخشي بود ؛ اين مفهوم هنگامي به كار مي‏رود كه يك فرد در پروژه مسئوليت كاري را در پروژه از ابتدا تا تكميل پروژه برعهده مي‏گيرد . عملي ساختن اين مفهوم , تيم پروژه را در به اشتراك نهادن منابع و ياري رساندن به يكديگر در ماتريس ساختار سازماني پروژه كمك مي‌كند .

اسلاید 15: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie15تاريخچه مديريت پروژه-ادامه1960 : پژوهشهاي عملي Nasa پيرامون مفهوم ماتريس ساختار سازماني پروژه‌ها .1962 :Nasa سيستم Pert را معرفي نمود . در اين تكنيك تاكيد ويژه‏اي بر مفاهيم ساختار شكست كار و كنترل هزينه شده بود .1963 :معرفي مفهوم ارزش بدست آمده در پروژه‌ها توسط نيروي هوايي آمريكا .1963 :مفهوم چرخه حيات پروژه توسط نيروي هوايي ايالات متحده تكوين يافت .1963 :براي اولين بار در پروژه پولاريس در انگلستان , رسما در قرارداد از پيمانكاران خواسته شد تا سيستم مديريت پروژه را در مديريت فعاليتهايشان به كار گيرند .1964 :براي نخستين بار سيستم مديريت پيكربندي پروژه توسط Nasa به عنوان مجموعه رويه‌هاي اداري براي تعريف , مستندسازي و خصوصا كنترل فيزيكي سيستم يك پروژه و همچنين بازنگري و مستندسازي تغييرات پيشنهادي در اين سيستم طراحي گرديد .1965 :وزارت دفاع و Nasa در امريكا , سيستم قراردادهاي خود را از قراردادهاي هزينه به‌علاوه درصدي از سود , به سيستم قراردادهاي هزينه به‌علاوه جايزه يا قراردادهاي قيمت ثابت تغيير دادند .1965 :در اواسط دهه 1960 ميلادي دنيا شاهد رشد شگرف استفاده از تكنيك‏هاي مديريت پروژه نوين در صنعت ساختمان بود .

اسلاید 16: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie16تاريخچه مديريت پروژه-ادامه1965 :شكست پروژه ساخت بمب‏افكن TSR-2 , عملا مشكلات و دردسرهاي همزماني توليد و توسعه ، پيش از تكميل طراحي در پروژه‌ها را به اثبات رسانيد . فقدان مديريت صحيح بر افزايش دستور كار پروژه , هزينه‏ها و تاخير‏هاي پروژه را بسيار بالا برد و در نهايت موجب شكست پروژه گرديد .1966 :يافته‌هاي يك پژوهش منتشره در اين سال نشان داد كه اغلب ، زمان كافي براي مراحل تعريف و آماده‌سازي پروژه در چرخه حيات پروژه‌ها در نظر گرفته نشده و دقيقا به همين دليل مغايرتهاي فراواني در كنترل استاندارد زمان و هزينه پروژه‏ها و همچنين كنترل ناكافي تغييرات طراحي بوجود مي‏آيد .1969 :موسسه بين‏المللي مديريت پروژه به عنوان اولين موسسه رسمي مديران پروژه تاسيس گرديد . يكي از مهمترين دستاوردهاي تاسيس اين موسسه , تدوين استاندارد جهاني دانش مديريت پروژه بوده است ؛ ازين پس بود كه دگرگونيها و پيشرفتهاي حوزه مديريت پروژه ، صورتي منسجم و مدون به خود گرفت .

اسلاید 17: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie17مديريت پروژهمديريت پروژه عبارتست از به‏کارگيري دانش‏ها، مهارت‏ها، ابزار و تکنيک‏هاي لازم در اداره جريان اجراي فعاليت‏ها، به‏منظور نيل به اهداف پروژه و انتظارات کارفرما.اصول و مفاهيم مديريت پروژهابزارهاي کنترل پروژهدانش تخصصي پروژهمديريت عمومي

اسلاید 18: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie18مديريت پروژه-ادامهبراي اجراي هر پروژه، مجموعه فرايندهاي مختلف صورت مي‏گيرد. يک فرايند شامل مجموعه فعاليتهاي لازم‏الاجرا براي حصول به يک نتيجه مشخص است. اين فرايندها توسط مجريان پروژه انجام مي‏شود. فرايندهاي مديريت پروژه فرايندهاي تهيه محصول پروژه (تهيه، توليد و ارايه محصول)

اسلاید 19: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie19فرآيندهاي مديريت پروژهفرايندهاي آغازينفرايندهاي برنامه‏ريزيفرايندهاي اجراييفرايندهاي کنترليفرايندهاي اختتامي

اسلاید 20: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie20مراحل انجام پروژه بطور کلي مراحل انجام يک پروژه را ميتوان بصورت ذيل بيان کرد: مطالعات مرحله يکم(مطالعات توجيهي) مطالعاتمراحل انجام پروژه مطالعات مرحله دوم(طراحي تفصيلي) اجرا (مرحله سوم)که معمولاً مراحل 1 و 2 و نظارت بر اجراي مرحله 3 توسط مشاورانتخاب شده از طرف کارفرما انجام ميشود و اجرا توسط پيمانکار مورد نظر کارفرما.

اسلاید 21: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie21وظايف مدير پروژهايجاد هماهنگي لازم در اجراي فعاليتها براي کاربرد مناسب منابع و امکانات، به منظور رسيدن به هدف نهايي پروژه ، وظيفه اصلي مدير پروژه است.وظائفوسائل ضمن اجرا قبل از اجرا

اسلاید 22: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie22كاركرد مديريت پروژه در چيست ؟ همان‌گونه كه در گامهاي پيشين بيان‌ كرديم ،‌ مديريت‌پروژه مجموعه ابزارهايي براي برنامه‌ريزي و هدايت پروژه به سوي اهداف موردنظر است ؛ اين اهداف بر پايه‌ رضايت‌مندي مشتري و توجه به سه ‌عامل زمان ، كيفيت و هزينه استوارند .در نگاه اول ممكن ‌است ابزارها و روش‌هاي مورد استفاده در مديريت پروژه زايد ،‌ زمان‌بر و هزينه‌زا باشند ،‌ اما بايد توجه ‌داشت كه مديريت‌ پروژه تنها راهي است كه مي‌تواند شما را از انجام به‌موقع پروژه مطمئن‌ سازد . مديريت ‌پروژه راهيست براي استفاده‌ مناسب از انسان ، ماشين و پول در راستاي اجراي درست و به‌هنگام يك كار نو ،‌ كاري كه بايد در همان اولين اجرا درست انجام‌ شود .مديريت ‌پروژه يا مديريت بر مبناي پروژه ، روش كارايي در مديريت ، براي برخورد با كارهاي نو و ايجاد توازن در توجه به محدوده‌ پروژه ، هزينه و كيفيت در قالب زمان و در محيطي مملوء از ريسك است . هدف از آموزش مديران پروژه توانمندسازي آنان در برابر مشكلات پروژه و آماده‌سازي آنها براي ورود به فضاي جديد و ناشناخته پروژه است

اسلاید 23: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie23كاركرد مديريت پروژه در چيست ؟-ادامه فنون مديريت ‌پروژه سوالات زير را پاسخ‌ مي‌گويند :   -  چگونه مي‌توان كارهاي لازم براي اتمام موفقيت‌آميز پروژه را تعريف ‌كرد ؟   -  مدت ‌زمان اجراي پروژه چقدر خواهد بود و چه هزينه‌اي در بر خواهد داشت ؟   - چگونه مي‌توان گروه مناسب ‌كاري براي اجراي پروژه ايجاد نمود ؟   -  چه مقدار كار و وظايف را بر عهده‌ يك‌ نفر مي‌توان‌ گذاشت و چگونه مي‌توان از اجراي آن اطمينان‌ يافت ؟   - چگونه مي‌توان انگيزه‌ كاري را در بين افراد يك‌ گروه زنده ‌نگه‌ داشت ؟   -  چگونه بايد با افزايش‌ هزينه‌ها برخورد كرد ؟   -  آيا بودجه و هزينه تحت‌ كنترل است ؟   -  در چه ‌مواقعي و كجا ، پروژه در معرض شكست قرار مي‌گيرد ؟   - براي اطمينان از انجام به‌موقع كارها چه‌ بايد نمود ؟  -   آيا مي‌توان تشخيص‌ داد كه پروژه واقعا بر روي برنامه حركت ‌مي‌كند يا خير ؟

اسلاید 24: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie24برنامه ريزي پروژه – کنترل پروژهبرنامه ريزي، بر روي تعيين اهداف و جهت ها متمرکز است و کنترل، کارها را به سمت آن هدف و جهت ها هدايت ميکند.برنامه ريزي، منابع را به فعاليتها تخصيص ميدهد و کنترل، براي استفاده مؤثر و مناسب از منابع کوشش ميکند.برنامه ريزي، عواملي مثل نوع فعاليت، حجم و اندازه فعاليت، مدت زمان اجرا، منابع مصرفي و... را براي فعاليتها پيش بيني ميکند و کنترل پروژه در عمل آنها را تدقيق ميکند.برنامه ريزي، انگيزه لازم را به منظور دستيابي به اهداف تعيين شده در کارکنان ايجاد ميکند و کنترل، در صورت نيل به اهداف، براي تشويق آنها مورد استفاده قرار ميگيرد.

اسلاید 25: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie25فرايند برنامه ريزي و کنترل پروژه برنامه ريزي پروژهکنترل پروژه

اسلاید 26: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie26بليبليبليبليبلينمودار فرايند برنامه ريزي و کنترل پروژهشروع1- تعريف و تعيين مشخصات پروژه3- تعيين پارامترهاي برنامه ريزي پروژه2 – طراحي WBS و تعيين فعاليتهاي پروژه4- تعيين سازمان و روش اجرا، پارامترهاي برنامه ريزي فعاليتها و رسم شبکه5- تهيه برنامه زمانبندي اوليه پروژه8- تخصيص منابع10- ايجاد اصلاحات در صورت لزوم9و23- تصميم گيري مدير پروژه6- آيا برنامه زمانبندي قابل قبول است؟7- آيا برنامه زمانبندي قابل اصلاح است؟11- تعيين دوره کنترل12- تعيين روند پيشرفت برنامه اي پروژه در طول اجرا 13- بودجه ريزي پروژه14- جمع آوري اطلاعات واقعي اجراي فعاليتها در انتهاي هر دوره کنترل15- آيا پروژه به اتمام رسيده است؟ 17- آيا وضعيت واقعي با برنامه تطابق دارد؟ 16- تهيهگزارش نهائيجامعي ازاجراي کلپروژهپايان18- تهيه گزارش دوره اي پيشرفت19- تعيين علل مغايرتها22- تهيه گزارش دوره اي پيشرفت پروژه و علل مغايرتها20- آيا مغايرتهاي موجود ناشي از اشکال در برنامه است؟21- اقدامجهت ايجاداصلاحات دربرنامه و تهيهگزارش دوره ايپيشرفت پروژهبه همراه اصلاحات ايجاد شده

اسلاید 27: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie27گام هاي برنامه ريزي و کنترل پروژه 13- بودجه ريزي پروژه 14- جمع آوري اطلاعات واقعي 15- مرحله زماني انجام پروژه 16- تهيه گزارش نهايي 17- تطابق با برنامه 18- تهيه گزارش دوره اي 19- تعيين علل مغايرتها 20- وجود يا نبود اشکال در برنامه 21- اقدام جهت ايجاد اصلاحات 22- تهيه گزارش دوره اي 23- تصميم گيري مدير پروژه1- تعريف پروژه و تعيين مشخصات آن2- طراحي ساختار اجزاي WBS3- تعيين پارامتر هاي برنامه ريزي پروژه4- تهيه اطلاعات فعاليتها و شبکه پروژه5- تهيه برنامه زمان بندي اوليه پروژه6- قابل قبول بودن برنامه7- قابل اصلاح بودن برنامه8- تخصيص منابع9- تصميم گيري مدير پروژه 10- اقدام براي ايجاد اصلاحات 11- تعيين دوره کنترل 12- تعيين درصد پيشرفت پروژه

اسلاید 28: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie28سؤالات روز اولفرق فعاليت با پروژه چيست؟چرخه حيات يک پروژه را تعريف نماييد.براي شروع مرحله سوم يک پروژه آيا لازم است مرحله دوم به اتمام برسد؟ توضيح دهيد.تفاوت پيمانکار با مشاور را شرح دهيد.پيمانکار اصلي و فرعي چيست؟هدف از انجام ”برنامه ريزي و کنترل پروژه“ چيست؟

اسلاید 29: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie29ساختار شبکهدر شروع برنامه ريزي، لازم است کارها يا فعاليت هايي که بايد در يک پروژه، عملي شوند تعريف شده و وابستگي هاي بين آنها معلوم گردد. لذا نمايش شبکه اي يک پروژه از اولين اقدامات در امور برنامه ريزي بوده و پايه و تکيه گاه اصلي براي ساير امور برنامه ريزي مي باشد.نمودار شبکه اي به صورتهاي مختلف قابل ارائه ميباشد ولي متداولترين آنها از نوع شبکه هاي برداري ميباشد. در نوع ديگر شبکه ها، فعاليتها در داخل گره ها نشان داده ميشود.(که بعد ها به آن مي پردازيم)

اسلاید 30: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie30ساختار اوليه شبکهاولين اقدامات براي شروع ساخت شبکه، تهيه اطلاعات است، که نمونه اين اين اطلاعات در زير آورده شده است:

اسلاید 31: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie31روشهاي تهيه اطلاعات و تنظيم شبکه1- روش مديريت اجراييتيمي متشکل از 3 يا 4 نفر شامل مدير پروژه، مهندس يا مشاور فني آگاه به CPM خواهد بود که به دليل محدوديت نفرا ت اختلاف سليقه ها کاهش مي يابد ولي در نتيجه محدوديت امکان جمع آوري دقيق مطالب ممکن است با مشکل مواجه شود.2- روش کنفرانسيتيم از روش مديريت اجرايي بزرگتر است(15 تا 20 نفر) و براي هر کار نفر خاص تعيين ميگردد ولي زمان زيادي صرف ميشود ولي احتمال اشکال در آن کم است و جلسات در قالب کنفرانس هاي هر قسمت تخصصي برقرار ميشود.3- روش مشاوره ايکار به دفاتر مشاور مديريت صنعتي و مهندسي صنايع واگذار ميشود. که مزاياي زيادي دارد.

اسلاید 32: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie32تعاريف مرتبط با شبکهشبکه هايي که در آنها فعاليتها بر روي کمانها نشان داده مي شوند را شبکه برداري يا AOA نامند. Activity On Arrowشبکه هايي که در آنها فعاليتها بر روي گره ها نشان داده مي شوند را شبکه گره اي يا AON نامند. Activity On Node فعاليت : جزئي از پروژه است که انجام آن به صرف زمان، منابع، انرژي، نيروي انساني و ... دارد و داراي نقاط آغاز و پايان قابل تعريف هستند.مثل شکل زير : لوله کشي ساختمان

اسلاید 33: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie33تعاريف مرتبط با شبکه- ادامهفعاليتهاي مجازي يا موهوم (Dummy Activity):فعاليتهايي هستند که ضمن اجراي پروژه وجود نداشته و به منابعي مثل زمان يا ساير منابع احتياج ندارند و تنها به منظور نشان دادن وابستگي هاي بين عمليات پروژه، به شبکه اضافه ميشوند وبه وسيله بردار خط چين نشان داده ميشوند.

اسلاید 34: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie34تعاريف مرتبط با شبکه- ادامهرويداد يا گره(Event/Node) : نقاط آغاز يا پايان يک فعاليت، يا دسته اي از فعاليت ها را رويداد گويند.رويداد ها عبارت از مقطع زماني مي باشد و لذا در برگيرنده زمان نبوده بلکه نشان دهنده تاريخ ها ميباشد. رويداد ها را بوسيله دايره اي که داخل آن شماره نوشته شده است، نشان ميدهند .434352638

اسلاید 35: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie35تعاريف مرتبط با شبکه- ادامهگره / رويداد پايه (Tail Event/Node):گره اي که در نقطه آغازين بردار مربوط به آن فعاليت قرار گرفته .گره / رويداد پايان (Head Event/ Node):گره اي که در پايان فعاليت واقع شده است.گره / رويداد پوششي(Merge Event/Node):گره / رويدادي است که نقطه پايان چند فعاليت باشد.گره / رويداد جوششي (Burst Event/Node):گره / رويدادي است که نقطه آغازين چند فعاليت باشد.492036

اسلاید 36: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie36تعاريف مرتبط با شبکه- ادامه تعاريف مرتبط با شبکه- ادامهفعاليت پيش نياز(Precedent Activity):فعاليت A را در صورتيکه پيش نياز فعاليت B ميگويند که بلافاصله بعد از تکميل A فعاليت B قابل شروع شدن باشد.فعاليت وابسته/ پي آمد (Succeeding Activity):فعاليت B را در صورتي وابسته به فعاليت A ميگويند که فعاليت B بلافاصله بعد از تکميل A قابل شروع شدن باشد.گره / رويداد مرکب (Complex Node):گره اي است که بيش از يک بردار به آن وارد و بيش از يک بردار از آن خارج شده باشد.1011121389

اسلاید 37: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie37تعاريف مرتبط با شبکه- ادامهشبکه :مجموعه اي است که نشان دهنده فعاليت هاي لازم از آغاز تا پايان يک پروژه و وابستگي هاي بين آنها است مثلاً شبکه زير: M D A L P B Q C E K F J D G I R H 202530354010556045500

اسلاید 38: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie38قوانين رسم شبکه هاي برداري 1- پيش از رسم بردار مربوط به هر فعاليت، بايد بردار مربوطه به کليه فعاليتها ي ماقبل که پيش نياز فعاليت مربوطه هستند، رسم شده باشد.2- يک بردار فقط و فقط نشان دهنده وضعيت تقدم وتأخر انجام فعاليتي است که با آن بردار معرفي ميشود. به عبارت ديگر، شکل ظاهري بردار(طول،پهنا،زاويه و...) ارزش ومعني خاصي ندارد.3- به منظور شناسايي گره ها، آنها را کد گذاري مي کنند، که هيچ دو يا چند گره اي نبايد شماره يکسان داشته باشد.

اسلاید 39: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie39قوانين رسم شبکه هاي برداري4- هر دو گره را فقط يک بردار ميتواند به هم وصل نمايد نادرست درست5- شبکه فقط ميتواند يک گره شروع و يک گره پايان داشته باشد. نادرست درست 111012131110123276541987654321

اسلاید 40: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie40اشتباهات عمومي در ترسيم شبکهايجاد حلقه(Loop):در صورت عدم رعايت منطق شبکه، احتمال به وجود آمدن حلقه در جريان ترسيم وجود دارد. مشهود است که چنين امري در طبيعت غير ممکن است.وابستگي هاي غير ضروريدر شرايطي که چند فعاليت در يک شبکه احتياج به يک گره مشترک دارند، وابستگي غير ضروري بروز ميکند که اين مسئله با فعاليت هاي موهوم برطرف ميشود . البته اين مسئله باعث طولاني تر شدن زمان پروژه و محدوديت در نحوه کاربرد منابع ميگردد.12435

اسلاید 41: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie41اشتباهات عمومي در ترسيم شبکه- ادامهفعاليتهاي موهومي اضافيفعاليت موهومي 5-3 نشان ميدهد که 7-5 به 3-1 وابسته است. اگر 5-3 از شبکه حذف شود، اين وابستگي نيز از بين ميرود پس وجود فعاليت 5-3 ضروري است.ولي براي آغاز 7-5 لازم است 2-1 انجام شده باشد. که اگر 5-2 را حذف کنيم، باز اين وابستگي از طريق 4-2 و5-4 حفظ شده است، پس فعاليت 5-2 غير ضروري است.031265478

اسلاید 42: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie42انواع وابستگي هاوابستگي هاي طبيعيکه به علت خواص ويژه و طبيعي فعاليتها و ارتباطات منطقي بين فعاليتها ايجاد ميشوند. مثلاً در يک در يک ساختمان ” نصب کاشي کف سيستم بهداشتي“ پس از ”عايق کاري کف“ انجام مي شود.وابستگي هاي امکاناتيکه به دليل محدوديت منابع ايجاد مي شود. مثلاً در يک دانشگاه ظاهراً فعاليت“ ثبت نام دانشجويان“ با فعاليت ” اعلام نتايج نمرات به دانشجويان“ وابستگي ندارد ولي ممکن است به دليل محدوديت منابع انساني، يکنفر پس از تکميل اولي به دومي بپردازد.

اسلاید 43: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie43مثال رسم شبکهپروژه اي با عنوان ” ايجاد پل عابر پياده در يکي از خيابانهاي شهر“ مطرح است. براي اجراي اين پروژه، فعاليتهايي که تعريف شده به همراه مدت زمان اجرا و روابط منطقي بين آنها در جدول زير آورده شده است و از فعاليتهاي جزئي تر آن چشم پوشي شده است، شبکه برداري اين پروژه رارسم نماييد.

اسلاید 44: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie44جواب رسم شبکه A B C D E F G65432178

اسلاید 45: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie45انواع روابط ميان دو فعاليتمنظور از رابطه(Relationship) يا بستگي(Dependency) ميان دوفعاليت، تعريف قيود و الزامات ضروري ميان شروع يا خاتمه يک فعاليت با شروع و خاتمه هر يک از فعاليتهاي بعدي(Successor activities) وهر يک از فعاليتهاي قبلي(Predecessor Activities) آن است. روابط ميان هر دو فعاليت از فعاليتهاي يک پروژه را مي توان به چهار نوع، به شرح زير گروه بندي کرد :1) رابطه فيزيکي 2) رابطه منطقي3) رابطه سازماني 4) رابطه محدوديت منابع

اسلاید 46: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie46انواع روابط ميان دو فعاليت-ادامه1) رابطه فيزيکي(Physical Relationship):رابطه ميان ماهيت،طبيعت يا فيزيک دو فعاليت به گونه اي است که شروع يکي از آنها قبل از خاتمه ديگري ممکن نيست.مثل اغلب روابط ميان فعاليتهاي يک پروژه(حفر کانال و لوله گذاري).2) رابطه منطقي(Logical Relationship):اجراي يکي از فعاليتها به خاتمه ديگري بستگي ندارد اما منطقي است(يا به صلاح است) که يکي از آنها پس از ديگري اجرا شود.مثلاً مدير پروژه تاکيد دارد قبل از اجراي فعاليت انجام هر بخش، فعاليت مطالعه بخش بعدي را نبايد اجرا کرد.

اسلاید 47: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie47انواع روابط ميان دو فعاليت-ادامه3) رابطه سازماني:برخي از موارد، بخشنامه ها، آئين نامه ها و مقررات وضع شده از طرف مديريت رده اول سازمان مولد پروژه،‌ ما را به رعايت روابط خاصي ميان دو فعاليت ملزم مي نمايد. رابطه سازماني از نظر مديريت سازمان منطقي است و نقض آن، عدم رعايت قوانين و مقررات را باعث ميشود.4) رابطه محدوديت منابع:محدوديت استفاده از منابع اجرايي ما را وادار ميکند که فعاليتي را بعد از خاتمه ديگري اجرا کنيم. اين نوع بستگي ناشي از نياز دو فعاليت به منابع اجرايي مي باشد که مقدار آن محدود است .

اسلاید 48: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie48نمودار گانتدر اوايل قرن بيستم، هنري گانت(1919-1861)و فردريک تيلور(1915-1856)براي برنامه ريزي پروژه ها از يک نمودار که محور افقي آن نشان دهنده عامل زمان بود و محور عمودي آن نشانگر فعاليتهاي لازم در اجراي پروژه بود، استفاده نمودند. اين نمودارها براي نشان دادن زمان هاي آغاز و پايان فعاليتها بوده و هنوز هم بسياري از مؤسسات و سازمانها از آن استفاده ميکنند.از اشکالات عمده نمودار گانت، اين است که ارتباط بين تاريخ هاي اجراي فعاليتهاي پروژه، و ترتيب تقدم و تأخر بين آنها در اين نمودار ها بخوبي مشهود نيست . بنابراين در صورتي که در يک يا چند فعاليت تأخير رخ دهد،اثرات چنين ديرکردهايي بر ساير فعاليت ها و در نتيجه تکميل پروژه براحتي قابل درک نيست.

اسلاید 49: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie49روش مسير بحراني(CPM)در سالهاي دهه 1950 گروهي از دانشمندان علوم تحقيق در عمليات به فکر ايجاد روشهاي کاملتري براي برنامه ريزي پروژه ها افتادند.شرکت توليدي ”دوپان-Du pant ” يک گروه تحقيقاتي را مأمور بررسي کاربرد هاي روشهاي جديد مديريت در امور مهندسي شرکت نمود.نهايتاً اين گروه در سال 1957 به سرپرستي مورگان واکر، موفق به ابداع روش مسير بحراني(Critical Path Method) شد. واولين بار در پروژه ساخت يک کارخانه براي شرکت دوپان، با سرمايه گذاري 10 ميليون دلار بکار رفت.پيش از پرداختن به اين روش، با تعاريف زير آشنا ميشويم:

اسلاید 50: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie50HIJDEOCBFGAراه (مسير) شبکهA-F-E-IA-F-O-HA-F-D-JA-G-HB-C-J

اسلاید 51: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie51تعريف مرتبط با CPMبرآورد مدت زمان اجرا فعاليت(Duration): (i-j) زودترين زمان وقوع واقعه (Earliest Event time): i ديرترين زمان وقوع واقعه(Latest Event time): i زودترين زمان شروع فعاليت(Earliest Start time): (i-j) زودترين زمان پايان فعاليت(Earliest Finished time): (i-j) ديرترين زمان شروع فعاليت(Latest Start time): (i-j) ديرترين زمان پايان فعاليت (Latest Start time): (i-j)

اسلاید 52: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie52تعريف مرتبط با CPM-ادامهفرجه يا شناوري کل براي فعاليت (Total Slack or Total Float): (i-j)فرجه يا شناوري آزاد براي فعاليت(Free Slack or Free Float): (i-j)زمان ختم پروژه(Time Specified for project completion): فرجه يا شناوري مستقل (Independent slack or Independent Float): فرجه يا شناوري تداخلي(Interfering Slack or Interfering Float):

اسلاید 53: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie53محاسبات روش مسير بحراني حرکت رفت (Forward Pass) :محاسباتي است که از گره شروع پروژه آغاز مي شود و گره به گره و فعاليت به فعاليت به سمت گره پايان پروژه پيش ميرود و در آن گره خاتمه مي پذيرد. که داراي 3 قانون است:قانون 1- زودترين زمان وقوع گره شروع را برابر صفر بگيريد مشروط بر آنکه شماره 1 به گره شروع تخصيص يافته باشد. البته اين ضابطه براي سهولت کار است و در چگونگي انجام محاسبات تاثيري ندارد.

اسلاید 54: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie54محاسبات روش مسير بحراني-ادامهادامه محاسبه حرکت رفت :قانون 2- زودترين زمان وقوع گره (i) يا شروع فعاليت (i-j) به طوري که گره j بعد از گره i باشد، برابر حداکثر مقدار مربوط به زودترين زمان پايان کليه فعاليتهاي پيش نياز آن است، يعني:بنابراين ، در گره هاي ساده مانند گره i در شکل زير ميتوان نوشت:ijkij

اسلاید 55: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie55محاسبات روش مسير بحراني-ادامهادامه محاسبه حرکت رفت :قانون 3- زودترين زمان ختم فعاليت (i-j) برابر است با زودترين زمان شروع فعاليت، بعلاوه زمان انجام آن فعاليت.

اسلاید 56: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie56مثالشبکه زير را نظر بگيريد: 5 12 10 2 4 2 5 10 5 7 3 8 زمان هر فعاليت روي کمان مربوطه نوشته شده است. واحد زمان در اين شکل ”روز“ است. براي شروع محاسبه يک تاريخ براي رويداد آغازين شبکه تعيين مي شود.6534021

اسلاید 57: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie57حل مثالاگر تاريخ وقوع رويداد آغازين شبکه صفر باشد، زودترين تاريخ وقوع رويداد 1، برابر با 4 خواهد بود . همين طور ، زودترين تاريخ وقوع رويداد 2، برابر با 3 ميباشد. براي رسيدن به رويداد 3، سه راه وجود دارد اين سه راه عبارتند از:الف) 3 0 (از رويداد صفر به رويداد 3)ب ) 3 2 0 (از رويداد صفر به رويداد 2 و از 2 به رويداد 3)ج ) 3 1 0 ( از رويداد صفر به رويداد 1 و از 1 به رويداد 3)زمانهاي لازم براي عبور از اين سه راه :الف) 5 ب ) 10=7+3 ج)6=2+4پس براي اينکه رويداد 3 محقق شود، زودترين تاريخ وقتي است که هر سه فعاليت که به اين رويداد ميرسند ، انجام شده باشند. که اين زودترين تاريخ برابر با عدد 10 خواهد بود پس داريم:

اسلاید 58: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie58حل مثال-ادامهرويداد 4 از دو راه قابل دسترسي است:الف) از 1 به 4 - زمان لازم عبارتست از:ب ) از 3 به 4 – زمان لازم عبارتست از :زودترين تاريخ رويداد 4، برابر با بزرگترين عدد بدست آمده است، يعني :به همين ترتيب زودترين تاريخ براي وقوع رويداد 5، عبارتست از:زودترين تاريخ وقوع رويداد 6 (زودترين تاريخ تکميل پروژه) عبارتست از:

اسلاید 59: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie59نتايج محاسبات حرکت رفت

اسلاید 60: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie60محاسبات روش مسير بحراني-ادامهمحاسبه حرکت برگشت:محاسبات حرکت برگشت ، به منظور تعيين ديرترين زمان وقوع هر گره و ديرترين زمانهاي شروع و پايان هر يک از فعاليتهاي شبکه انجام ميشود و داراي سه قانون ميباشد: قانون1- ديرترين زمان مجاز براي وقوع گره پاياني را برابر با مقدار مورد نظر( از پيش تعيين شده) يا برابر زودترين زمان وقوع آن گره در نظر بگيريد. يعني در مرحله تعيين پارامترهاي برنامه ريزي پروژه اگر تاريخ پايان پروژه معلوم باشد، در محاسبات حرکت برگشت،ديرترين زمان تحقق گره پاياني پروژه ، معادل با آن قرار داده ميشود در غير اينصورت ديرترين زمان تحقق گره پايان پروژه، برابر با زودترين زمان وقوع ان در نظر گرفته ميشود.

اسلاید 61: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie61محاسبات روش مسير بحراني-ادامهادامه محاسبه حرکت برگشت: قانون 2- ديرترين زمان وقوع گره j يا ختم فعاليت (i-j) را برابر با کوچکترين مقدار ديرترين زمانهاي شروع فعاليتهاي بعد از فعاليت(i-j) بگيريد، يعني: k طبق اين قانون، ديرترين زمان پايان کليه فعاليتهايي که به يک گره وارد ميشوند، برابر با ديرترين زمان وقوع آن گره است. همچنين چنانچه فقط يک فعاليت از يک گره خارج شود، ديرترين زمان تحقق آن گره ، برابر با ديرترين زمان شروع فعاليت مزبور خواهد بود.ij

اسلاید 62: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie62محاسبات روش مسير بحراني-ادامهادامه محاسبه حرکت برگشت:قانون 3- ديرترين زمان شروع فعاليت (i-j) برابر با ديرترين زمان ختم فعاليت منهاي مدت زمان اجراي آن است، يعني:

اسلاید 63: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie63 حل مثالمحاسبات حرکت برگشت را برا ي شبکه مثال قبل انجام ميدهيم:چون زمان خاصي براي مطرح نشده است، دير ترين زمان وقوع گره پاياني، برابر با زودترين زمان وقوع آن قرار ميگيرد.حال به دير ترين تاريخ هاي ممکن براي ساير رويدادهاي شبکه توجه ميکنيم.براي رويداد 4 ديرترين تاريخ ممکن عبارت است از ديرترين تاريخ رويداد 6 منهاي زمان فعاليت 6-4 ميباشد.به عبارت ديگر در صورتيکه لازم باشد رويداد 6 حداکثر تا تاريخ 32 به وقوع بپيوندد، الزاماً بايد رويداد 4 حداکثر تا تاريخ 20=12-32 اتفاق افتاده باشد، در غير اينصورت تاريخ وقوع رويداد 6 از 32 تجاوز خواهد نمود.به همين ترتيب:

اسلاید 64: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie64ادامه حل مثالدر حرکت بازگشتي از رويداد پاياني به سوي رويداد آغازين و براي رسيدن به رويداد 3 ، سه راه وجود دارد:الف) از 6 به 3 ب) از 4 به 3 ج) از 5 به 3 ديرترين تاريخ ممکن براي وقوع رويداد 3 عبارت از کوچکترين عددي که بدين طريق محاسبه شده، يعني عدد 10 خواهد بود. (زيرا در صورتيکه رويداد 3 در هر تاريخي ديرتر از 10 به وقوع بپيوندد فعاليت 4-3 ديرتر از تاريخ 20 تکميل شده و در نتيجه تاريخ وقوع رويداد 4 از عدد که قبلاً محاسبه شده تجاوز خواهد کرد) پس داريم :

اسلاید 65: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie65ادامه حل مثالبه همين ترتيب براي هر رويداد کوچکترين عدد بدست آمده بعنوان ديرترين تاريخ انتخاب مي شود:براي رويداد 1:براي رويداد 2:و براي رويداد صفر:

اسلاید 66: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie66نتايج محاسبات حرکت برگشت

اسلاید 67: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie67ادامه محاسبات رفت و برگشتبراي سهولت در انجام محاسبات رفت و برگشت، در روي شبکه ميتوان در کنار هر رويداد(گره) مستطيلي که از دو مربع تشکيل شده قرار داده و به ترتيب که اعداد تا E و L براي گره ها محاسبه مي شوند، آنها را در داخل اين مربع ها قرار داد و به اين ترتيب شبکه زودترين و ديرترين تاريخ هاي وقوع رويداد ها را نشان ميدهد.15432060 03 322 1510 108 420 2032 32

اسلاید 68: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie68108752121023554شبکه با ديرترين و زودترين تاريخ وقوع14036250020204810103232331522

اسلاید 69: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie69شناوري در تاريخ هاي وقوع رويدادهابا مراجعه به شکل قبل مشاهده ميشود که به عنوان مثال گره 1 ميتواند در هر تاريخي بين روزهاي 4 تا 8 اتفاق بيفتد . در اينجا گفته ميشود که رويداد (گره) 1 داراي شناوري است و مقدار اين شناوري عبارتست از:4=4-8تعريف: مقدار شناوري رويداد عبارتست از تفاضل بين زودترين تاريخ و ديرترين تاريخ وقوع:

اسلاید 70: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie70شناوري در تاريخ هاي وقوع رويدادها- ادامهبراي مثال قبل ميتوان جهت نشان دادن مقدار شناوريهاي رويداد جدول زير را تشکيل داد:

اسلاید 71: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie71ادامه تعاريف مسير بحرانيرويداد بحراني: در يک شبکه رويداد هائي هستند که داراي شناوري صفر(0) مي باشند. زودترين و ديرترين تاريخ هاي وقوع اين رويدادها همواره مساوي بوده و هر تغييري در اين تاريخ ها باعث خواهد شد که زمان لازم براي تکميل پروژه را تغيير دهد.راههاي (مسيرهاي) شبکه: يک سري از فعاليتها که از رويداد آغازين شبکه شروع، و به رويداد پاياني شبکه ختم ميشوند را راه يا مسير مينامند.(Network Paths)مقدار شناوري يک راه: عبارت از اختلاف بين کل زمان لازم براي تکميل پروژه ،‌و جمع زمانهاي فعاليتهاي تشکيل دهنده آن راه ميباشد. پس براي يک راه که شامل فعاليتهاي1,2,…m باشد داريم:= شناوري راه

اسلاید 72: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie72ادامه تعاريف مسير بحرانيکه در آن به ترتيب زودترين تاريخ وقوع رويداد آغازين شبکه و تاريخ وقوع رويداد پاياني بوده و عبارت است از زمان لازم براي اجراي فعاليت i .لذا در مثال مربوط به شبکه، شناوري راه 6-4-1-0 داريم:مسير (راه) بحراني(Critical path):در هر شبکه حداقل يک راه وجود دارد که شامل طولاني ترين زمان ميباشد. اين راه را مسير بحراني مي نامند.مقدار شناوري مسير بحراني همواره برابر صفر است. مسير بحراني از رويداد آغازين تا پاياني ، همواره از رويدادهاي بحراني عبور مي نمايد.

اسلاید 73: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie73ادامه تعاريف مسير بحرانيفعاليتهاي بحراني: فعاليتهاي تشکيل دهنده يک مسير بحراني، فعاليتهاي بحراني ناميده ميشوند. در روي مسير که بحراني باشد، همه فعاليتها بحراني خواهند بود و رويدادهاي پايه و پايان فعاليتهاي بحراني ، همواره بحراني خواهند هستند ( ولي اين شرط براي بحراني بودن فعاليتها کافي نمي باشد)قبل از توضيح در مورد تشخيص فعاليتهاي بحراني و در نتيجه مسير بحراني، لازم است تاريخ ها و شناوري هاي فعاليت ها مورد بحث قرار گيرند.

اسلاید 74: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie74ادامه تعاريف مسير بحرانيتاريخ هاي فعاليت: علاوه بر تاريخ رويدادها، لازم است زودترين و ديرترين تاريخ هاي ممکن براي شروع و پايان فعاليتها نيز براي مديران و دست اندرکاران اجرا پروژه معلوم باشد .بطور مثال در شکل بعد ، زودترين و ديرترين تاريخ هاي وقوع رويدادهاي پايه و پايان فعاليت i-j ، همراه با زمان اين فعاليت نشان داده شده و اين تاريخ ها و زمانها بر روي يک محور زمان نيز به نمايش درآمده اند.پس 1) زودترين تاريخ شروع فعاليت(i-j) = زودترين تاريخ وقوع رويداد I

اسلاید 75: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie75ادامه تعاريف مسير بحراني2) زودترين تاريخ پايان (i-j) = زودترين تاريخ شروع(i-j) + زمان (i-j)3) ديرترين تاريخي که فعاليت(i-j) ميتواند کامل شود، بايد تاريخي باشد که باعث به تاخير افتادن تاريخ وقوع رويداد j نشده و در نتيجه زمان تکميل پروژه را به تاخير نيندازد،‌پس : ديرترين تاريخ پايان (i-j) = ديرترين تاريخ وقوع زويداد j4) براي اينکه(i-j) بتواند حداکثر تا تاريخ کامل شود، ديرترين تاريخ شروع آن عبارت خواهد بود از: ديرترين تاريخ شروع (i-j) = ديرترين تاريخ پايان (i-j)-زمان فعاليت(i-j)

اسلاید 76: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie76حداقل زمان17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0Dij = 135716ijتاريختاريخ هاي فعاليتحداکثر زمانEi = ESij = 3EFij = ESij+ Dij = 3 + 1 = 4LSij = LFij- Dij = 16 - 1 = 15Li = LFij = 16Ej = 7Li = 5

اسلاید 77: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie77شناوري فعاليت هابا مراجعه به شکل قبل ميتوان نتيجه گرفت که فعاليت i-j را ميتوان در تاريخ 3 شروع کرد، ولي حتي اگر شروع اين فعاليت تا تاريخ 15نيز به تعويق بيفتد،‌ به شرط آنکه بتوان فعاليت را در زمان معمولي خود يعني يک روزه انجام داد، فعاليت در تاريخ 16 که ديرترين تاريخ ممکن براي وقوع رويداد j است تکميل شده و بنابراين در زمان تکميل پروژه اثري نخواهد گذاشت.در يک شبکه ممکن است تعداد زيادي از فعاليت ها از همين خاصيت انعطاف پذيري در تاريخ هاي شروع يا پايان برخوردار باشند. در اصطلاح برنامه ريزي، فعاليتهايي را که داراي چنين خاصيتي هستند، فعاليتهاي داراي شناوري يا فرجه ميگويند.

اسلاید 78: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie78انواع شناوريما سه نوع شناوري داريم:1- شناوري جمعي: مقدار زماني که يک فعاليت ميتواند به تعويق بيفتد، يا به زمان اجراي آن افزوده شود، بدون آنکه در کل زمان اجراي پروژه تاثيري بگذارد، شناوري جمعي Total Slack (Float) آن فعاليت ناميده مي شود.براي يک فعاليت i-j داريم:حداکثر زمان قابل دسترس براي فعاليت “i-j”= و بنابراين مقدار شناوري جمعي اين فعاليت عبارتست از:

اسلاید 79: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie79انواع شناوري- شناوري جمعيولي داريم: پس :همينطور داريم:پس :مثال : شکل زير را که بخشي از يک شبکه است، مقدار شناوري جمعي فعاليت (4-3) عبارتست از:E=0,L=0 E=3 ,L=5 E=7. L=16 E=14 ,L=22 D=2 D=1 D=4 1348

اسلاید 80: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie80انواع شناوري- شناوري جمعي-ادامهفعاليت (4-3) را ميتوان حداکثر به مقدار شناوري جمعي آن (12 واحد زمان) به تأخير انداخت و به جاي تاريخ 3 آن را در تاريخ 15 شروع نمود.همينطور اين فعاليت ميتواند در تاريخ 3 شروع شده،‌ولي به جاي آنکه يک روزه اجرا شود،‌حداکثر به مقدار 12 روز به زمان اجراي آن افزوده شده و 13 روزه تکميل گردد. در هر يک از اين شرايط، تاريخ رويداد 4 از 16 تجاوز ننموده و در نتيجه تأثيري بر زمان تکميل پروژه نخواهد داشت.

اسلاید 81: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie81انواع شناوري- شناوري آزاددر شکل مثال قبل، اگر فعاليت (4-3) از کل زمان شناوري خود استفاده نمايد، الزاماً رويداد 3و4 به ترتيب در زودترين و ديرترين تاريخهاي ممکن به وقوع مي پيوندند. چنين حالتي باعث خواهد شد که مثلاً فعاليت (8-4) نتواند در زودترين تاريخ ممکن، يعني در تاريخ 7، شروع شود چون هنوز فعاليت(4-3) کامل نشده و بنابراين رويداد 4 به وقوع نپيوسته است.مقدار زماني که يک فعاليت ميتواند به تعويق بيفتد،‌يا به زمان اجراي آن افزوده شود، بدون آنکه برمقدار شناوري فعاليتهاي بعد خود تأثيري بگذارد، شناوري آزاد(Free Float) آن فعاليت ناميده ميشود. يعني:

اسلاید 82: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie82انواع شناوري- شناوري آزاد-ادامهولي : پس داريم :در مثال شکل قبل داريم:

اسلاید 83: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie83انواع شناوري- شناوري مستقلدر شکل قبل، در صورتي که فعاليت (4-3) از زمان شناوري آزاد خود استفاده نمايد ، گو اينکه بر فعاليت بعدي خود اثري نميگذارد ولي رويداد پايه اين فعاليت يعني رويداد 3 بايد الزاماً در زودترين تاريخ ممکن اتفاق بيافتد. چنين امري ايجاب ميکند که فعاليتهايي که به رويداد 3 ختم ميشوند نتوانند از حداکثر زمان شناوري خود استفاده نمايند. در شرايطي که لازم باشد آن مقدار شناوري براي يک فعاليت مورد استفاده قرار ميگيرد که علاوه بر عدم تاثير بر فعاليتهاي بعد از خود بر فعاليتهاي پيش از خود( پيش نياز هاي خود) نيز اثري نداشته باشد، مناسب است مقدار شناوري مستقل(Independent Float) فعاليت محاسبه گردد،‌بنا به تعريف:مقدار زماني که يک فعاليت ميتواند به تعويق بيفتد، يا به زمان اجراي آن افزوده شود بدون آنکه بر شناوري فعاليتهاي قبل و بعد از خود تاثيري بگذارد، شناوري مستقل آن فعاليت ناميده ميشود

اسلاید 84: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie84انواع شناوري- شناوري مستقل-ادامهپس مقدار شناوري مستقل فعاليت (i-j) عبارتست از:در مثال قبل ، مقدار شناوري مستقل فعاليت (4-3) عبارتست از:لازم به يادآوري است که مقدار شناوري مستقل فعاليتها ميتواند کوچکتر از صفر(منفي) باشد. چنين شرايطي در يک فعاليت اين معني را ميرساند که فعاليت مربوطه داراي شناوري مستقل نبوده و حتي در شرايطي که اين فعاليت در زمان معمولي خود اجرا ميشود، بر شناوري فعاليتهاي پيش نياز و پي آمد خود تأثير خواهد گذاشت. در شرايطي که مقدار شناوري يک فعاليت منفي باشد، در محاسبات برنامه ريزي، شناوري آن را برابر با صفر (0) منظور مي نمايند.

اسلاید 85: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie85انواع شناوري-به صورت شماتيکِD Ei Li IF+D Ej Lj FF+D TF+D ij

اسلاید 86: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie86تعيين فعاليتهاي بحراني و مسير هاي بحراني شبکهقبلاً گفته شد که در هر شبکه مسير يا مسير هايي که داراي طولاني ترين زمان باشند، مسير بحراني ناميده شده و فعاليتهاي روي اين مسيرها، فعاليتهاي بحراني ناميده ميشود. پس:فعاليتهاي بحراني در يک شبکه، فعاليتهايي هستند که شناوري جمعي آنها برابر صفر باشد. بديهي است هر مسيري که شامل يک يا چند فعاليت بحراني باشد، الزاماً همگي فعاليتهاي موجود بر روي آن بحراني نخواهد بود.در يک شبکه ممکن است بيش از يک مسير بحراني وجود داشته باشد و حتي در مواردي ممکن است همه فعاليتها و در نتيجه همه مسيرهاي يک شبکه بحراني باشند(در عمل بسيار نادر است) .

اسلاید 87: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie87تعيين فعاليتهاي بحراني و مسير هاي بحراني شبکه-ادامهدر يک شبکه ممکن است رويدادهاي پايه و پايان آنها بحراني باشند ولي آن فعاليتها بحراني نباشند، شبکه زير اين موضوع را بهتر نشان ميدهد. 5 5 8 12 10 7 4 3 10 03476527 715 1520 2025 2537 3721 7

اسلاید 88: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie88تعيين فعاليتهاي بحراني و مسير هاي بحراني شبکه-ادامهجدول زير مقادير شناوري جمعي فعاليتهاي شبکه نشان داده شده و فعاليتهاي بحراني مشخص گرديده اند. فعاليت 6-2 گو اينکه داراي رويداد پايه و پايان بحراني است ولي اين فعاليت بحراني نبوده ودر حقيقت از 8 واحد زمان، شناوري جمعي برخوردار است. شبکه بحراني با خطوط زخيم مشخص شده است.

اسلاید 89: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie89فعاليتهاي بحراني شبکهتفکيک فعاليتهاي بحراني از ساير فعاليتهاي شبکه از آن نظر شايسته اهميت است که مديران و مسؤولان اجرايي بتوانند اين فعاليتها را با دقت و توجه بيشتري زير نظر و کنترل داشته و از به تعويق افتادن يا طولاني تر شدن زمان اجراي آنها جلوگيري نمايند.چون هرگونه تأخيري در تاريخ تکميل اين فعاليتها،‌تاريخ تکميل پروژه را به تعويق خواهد انداخت.شکل اسلايد بعد ، شبکه مربوط به شکل قبلي با مقياس زمان را نشان ميدهد.

اسلاید 90: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie90فعاليتهاي بحراني شبکه- ادامهدر شکل زير فعاليتهاي بحراني، مسير بحراني 7-6-5-3-2-1 را تشکيل داده اند. ساير فعاليتهاي پروژه (فعاليتهاي 4-1 و6-4 و6-2) بحراني نيستند . همانگونه که در شکل ملاحظه ميشود فعاليتهاي غير بحراني را ميتوان تا حدود معيني ديرتر شروع نمود، يا زمان لازم براي اجراي آنها را طولاني تر نمود، بدون آنکه زمان تکميل پروژه به تأخير بيفتد. 37 35 30 25 20 15 10 5 0 7 6 5 3 2 1 4466

اسلاید 91: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie91جدول محاسبات اصليبهتر است در گوشه سمت راست صفحه اي که بر روي آن شبکه پروژه ترسيم شده است جدولي مثل جدول بعد تشکيل داده و اطلاعات مربوط به زمانها را در آن نشان داد. اين جدول مربوط به شکل بعد که محاسبات پيشروي و بازگشتي انجام گرفته،ميباشد.مسير بحراني شامل فعاليتهاي داراي شناوري صفر (TF=0) بوده و اين مسير در شکل بعد مشخص شده است.

اسلاید 92: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie92جدول محاسبات اصلي- مثالنتاعا 5 3 2 1 2 12 3 9 2 8 1632574811 216 719 190 05 317 152 210 10

اسلاید 93: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie93جدول محاسبات اصلي-ادامهزودترين تاريخ شروعزودترين تاريخ پايانديرترين تاريخ شروعديرترين تاريخ پايانشناوري جمعيشناوري آزادشناوري مستقل

اسلاید 94: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie94جدول محاسبات اصلي-ادامه

اسلاید 95: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie95ترتيب بندي فعاليتها به ترتيب درجه بحراني بودنيکي از دلايل لزوم تفکيک فعاليتهاي شبکه به فعاليتهاي بحراني و غير بحراني، آن است که براي مديريت و مسئولين، اين امکان فراهم باشد که توجه خود را به فعاليتهاي بحراني معطوف داشته و تاريخ هاي شروع و پايان آنها تحت کنترل داشته باشند.در يک شبکه ، علاوه بر فعاليتهاي بحراني که داراي شناوري جمعي صفر هستند، ممکن است فعاليتهاي ديگري نيز وجود داشته باشند که گرچه داراي شناوري جمعي صفر نيستند و در نتيجه طبق تعريف بحراني ناميده نمي شوند، ولي مقدار شناوري جمعي آنها بسيار کم ميباشد. چنين فعاليتهايي در اصطلاح برنامه ريزي ” نيمه بحراني“ يا Sub-Critical ناميده ميشوند.

اسلاید 96: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie96ترتيب بندي فعاليتها به ترتيب درجه بحراني بودن-ادامهدر صورتي که مثلاً تاريخ اجراي يک فعاليت زير بحراني با شناوري جمعي 2 روز، به مدت 2 روز به تأخير بيفتد ديگر امکان به تعويق انداختن تاريخ اجراي آن وجود نداشته و عملاً اين فعاليت حالت بحراني خواهد داشت.بنابراين، براي کنترل نحوه پيشرفت کار مناسب است که توجه مسئولين پروژه به فعاليتهاي مختلف، بستگي به مقدار شناوري اين فعاليتها داشته و به هر ميزان که شناوري فعاليتي کمتراست، دقت و توجه بيشتري از سوي مديريت به آن معطوف گردد.

اسلاید 97: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie97ترتيب بندي فعاليتها به ترتيب درجه بحراني بودن-ادامهبراي مرتب کردن فعاليتها به ترتيب ميزان بحراني بودن آنها به روش زير عمل ميکنيم:1- فعاليتها را به ترتيبي گروه بندي ميکنيم که هرگروه داراي فعاليتهايي باشد که شناوري جمعي آنها با يکديگر مساوي است.2- گروهها را به ترتيب افزايش شناوري جمعي فعاليتهاي آنها مرتب مي کنيم.3- در داخل هر گروه، فعاليتها را به ترتيب افزايش زودترين تاريخ ممکن براي شروع، مرتب ميکنيم.

اسلاید 98: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie98ترتيب بندي فعاليتها به ترتيب درجه بحراني بودن-ادامهدر صورتي که روش بالا را براي فعاليتهاي مربوط به شبکه نشان داده شده در شکل وجدول قبل اعمال کنيم، فعاليتها به ترتيب نشان داده شده در ستون سوم جدول زير قرار خواهند گرفت:

اسلاید 99: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie99 واقعه کليدي(Milestone)در پروژه هاي واقعي و بزرگ، به دليل وجود فعاليتهاي بسيار زياد، وقايع بسياري نيز وجود دارد. برخي از اين وقايع، از اهميت و حساسيت فوق العاده اي برخوردار هستند، بطوريکه يکي از ملاکهاي اصلي در تعيين وضعيت پيشرفت پروژه محسوب مي شوند. به هر يک از اين وقايع نام واقعه کليدي اطلاق مي گردد. وقوع هر يک از وقايع کليدي در پروژه، حاکي از رسيدن پيشرفت پروژه به مقطع خاصي است.براي مثال، واقعه شروع و واقعه پايان، از وقايع کليدي محسوب ميشوند زيرا شروع و پايان هر پروژه براي مسئولين از اهميت فراواني برخوردار است.واقعه کليدي، در بسياري از موارد، واقعه بحراني شبکه است اما اين موضوع در کليه موارد صادق نيست، يعني کلمه وقايع کليدي يک پروژه لزوماً بحراني نيستند، بلکه مشخصات پروژه ، نظريات مدير پروژه، نظريات مدير بالاتر مدير پروژه، عوامل جوي، محل انجام پروژه، امکانات و ... تعيين کننده کليدي بودن يک واقعه است.

اسلاید 100: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie100وابستگي ربطياين نوع وابستگي که از نوع وابستگي طبيعي است، وقتي مطرح ميشود که شروع يا پايان فعاليتي با شروع يا پايان فعاليت يا فعاليتهاي ديگر رابطه زماني داشته باشد.بنابراين چهار حالت ممکن است بين هردو فعاليت از پروژه وجود داشته باشد.SSيا شروع به شروع:(Start to start) شروع فعاليت دوم با شروع فعاليت يکم رابطه زماني دارد SF يا شروع به پايان:(Start to Finish) پايان فعاليت دوم با شروع فعاليت يکم رابطه زماني دارد FS يا پايان به شروع:(Finish to start) شروع فعاليت دوم با پايان فعاليت يکم رابطه زماني دارد FFيا پايان به پايان:(Finish to finish) پايان فعاليت دوم با پايان فعاليت يکم رابطه زماني دارد

اسلاید 101: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie101شبکه هاي گره ايعلاوه بر شبکه هاي برداري، براي نشان دادن فعاليتها و وابستگي هاي بين آنها، روشهاي ديگري نيز ابداع گرديده است.شبکه هاي گره اي که در اوايل دهه 1960 ميلادي پايه گذاري شده است، گزينه مناسبي براي نمايش فعاليتهاي پروژه و وابستگي هاي بين آنها بوده و در سالهاي اخير کاربردهاي زيادي را به خود اختصاص داده اند.در نمودارهاي گره اي، فعاليتها به وسيله گره ها نشان داده شده اند و ارتباطات و وابستگي ها ي بين فعاليتها توسط بردارها نمايش داده ميشوند. شبکه هاي گره اي (AON) اولين بار توسط مهندس Mons. Bernard Royاز شرکت مهندسي مشاورMetra International پايه گذاري شده است.

اسلاید 102: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie102عناصر شبکه هاي گره ايشبکه ها ي گره اي از دو عنصر اصلي، فعاليت و بردارهاي نشان دهنده وابستگي تشکيل ميشوند.فعاليتها را معمولاً بوسيله يک چهار ضلعي (مربع يا مستطيل) و در مواردي به وسيله دايره يا بيضي نشان ميدهند، که داخل علامتها، نام يا توضيحي مختصر از فعاليتها نوشته ميشود.بردارهاي نشان دهنده وابستگي ها براي نشان دادن ارتباطات پيش نيازي بين فعاليتها مورد استفاده قرار ميگيرند. که بردارها با خطوط مستقيم يا شکسته يا منحني نشان داده ميشوند. در شکل زير ، دو فعاليت A و B اين را ميرساند که قبل از شروع فعاليت B بايد فعاليت A تکميل شده باشد.AB

اسلاید 103: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie103عناصر شبکه هاي گره اي- ادامهدر صورتيکه فعاليت هاي A ، B، C و D بخشي از مجموعه فعاليتهاي يک پروژه بوده و بين آنها روابط پيش نيازي زير برقرار باشد:C وابسته به A است.D وابسته به A و B است.آنگاه شبکه AON براي اين فعاليتها به شکل زير خواهد بود. ACBD

اسلاید 104: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie104عناصر شبکه هاي گره اي- ادامهيا اگر بين فعاليتهاي P,N,M,L,K و Q از يک پروژه روابط مطابق جدول زير برقرار باشد:آنگاه شبکه AON براي اين فعاليتها مطابق شکل اسلايد بعد خواهد بود.پيش نيازهافعاليت--K--K,MMP,NKLMNPQ

اسلاید 105: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie105عناصر شبکه هاي گره اي- ادامهيکي از مزاياي قابل توجه در شبکه هاي AON، اين است که در آنها نيازي به ترسيم فعاليتهاي مجازي که در شبکه هاي برداري (AOA) مورد استفاده قرار مي گرفتند، نيست.عيب شبکه هاي گره اي نسبت به برداري اين است که تعداد گره ها در آن بسيار بيشتر از شبکه برداري است. به همين دليل چندان مورد استفاده واقع نمي شود.KLMQNP

اسلاید 106: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie106علائم قابل کاربرد بر روي فعاليتهادرصورتيکه نمايش نتيجه محاسبات زمانها، بر روي شبکه مورد نياز نباشد مي توان فعاليتها را به صورت دايره يا بيضي نشان داد. شرح مختصر هر فعاليت نيز در داخل علامت مربوطه نوشته مي شود. شکل زير يک نمونه شبکه با اين نوع علائم را نشان مي دهد. 10تغيير A1030نصب A1240نصب B2545نصب C2320تغيير B115بازکردن A1415بازکردن B1225بازکردن C1435تغيير C24

اسلاید 107: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie107علائم قابل کاربرد بر روي فعاليتها- ادامهدر قسمت بالاي هر فعاليت، شماره هر فعاليت و در قسمت پائيني آن، زمان تخمين زده شده براي اجرا يادداشت مي شود. در شماره گذاري فعاليتها مناسب است از شماره هائي با فواصل 5 تائي يا 10 تائي استفاده شود تا امکان اضافه نمودن يک يا چند فعاليت به شبکه در صورت لزوم وجود داشته باشد و همچنين بهتر است شماره گذاري از سمت حرکت کمانها رو به افزايش باشد. در صورتيکه نمايش نتيجه محاسبات زمانهاي فعاليتها بر روي شبکه لازم باشد، مناسب است از علامتهاي مربعي يا مستطيلي به شکل زير استفاده شود. شماره شماره شماره شماره ESشرح مختصرشرح مختصرEFLSشرح مختصرشرح مختصرLFLSDTFLF

اسلاید 108: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie108محاسبات زمان در شبکه هاي گره اياصول محاسبات زمانها در شبکه هاي گره اي، دقيقاً مطابق اصولي است که براي محاسبات زمانها در شبکه هاي برداري بکار گرفته ميشد. در شکل بعد يک شبکة گره اي را ملاحظه مي کنيد که محاسبات زمان بر روي آن انجام گرفته است. 101010100BB484812252525255D*D*12570125050505023* پايان* پايان232300234545454513H*H*231310023303030305E*E*1358013151515150A*A*50505202020200CC67671355550* آغاز* آغاز00000

اسلاید 109: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie109محاسبات زمان در شبکه هاي گره اي- ادامهدر حرکت پيشروي براي يافتن زودترين تاريخ پايان (EF)، زودترين تاريخ شروع فعاليت (ES) به زمان فعاليت افزوده ميشود. مثلاً براي فعاليت شماره 25 داريم :EF25 = ES25 + D25= 5+7= 12در صورتيکه بيش از يک کمان به فعاليتي مي رسد، زودترين تاريخ آغاز آن فعاليت برابر با بزرگترين عدد مربوط به EF هاي فعاليتهاي پيش نياز آن فعاليت مي باشد. مثلاً براي فعاليت 35 داريم:ES35 = Max (EF10, EF25) = Max (4 , 12)= 12

اسلاید 110: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie110محاسبات زمان در شبکه هاي گره اي- ادامهحرکت بازگشتي نيز به طريق مشابهي انجام مي گيرد و در صورتيکه بيش از يک کمان از فعاليتي خارج شود، عدد LF مربوط به آن فعاليت برابر با کوچکترين عدد مربوط به LS هاي فعاليت پيامد آن خواهد بود. مثلاً براي فعاليت 15 داريم: LF15 = Min(LS25, LS30, LS40)= Min(5,5,13)=5مقدار شناوري جمعي هر فعاليت نيز، از تفريق اعداد LS و ES مربوط به هر فعاليت قابل محاسبه است. مثلاً براي فعاليت 40 داريم:TF40= LS40 – ES40= 13 – 5

اسلاید 111: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie111محاسبات زمان در شبکه هاي گره اي- ادامهخطوط بحراني در اين شبکه ها به راحتي قابل تشخيص مي باشند. در شکل قبل فعاليتهائي که داراي شناوري جمعي صفر (0) هستند با علامت ستاره (*) مشخص گرديده اند. اين فعاليتها طبق آنچه قبلاً گفته شد، بحراني هستند بنابراين خطوط بحراني شبکه عبارتند از: 1- مسير (پايان 50 35 25 15 شروع)2- مسير (پايان 50 45 30 15 شروع)

اسلاید 112: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie112شبکه تقدمي يا مستطيلي (Precedence Network)شبکه تقدمي، نوعي شبکه گرهي است که در آن گروهي از روابط بين فعاليتها که از نوع وابستگي ربطي مي باشند، نمايش پذير هستند. بنابراين چنانچه برخي از وابستگي ها بين فعاليتهاي يک پروژه از نوع ربطي باشد، الزاماً بايد از شبکه تقدمي براي مدل سازي آن پروژه استفاده کرد.شبکه تقدمي خود به دو نوع يکم و دوم تفکيک مي شوند:شبکه تقدمي نوع يکمابتدا شبکه گرهي اساسي رسم ميگردد و سپس نوع وابستگي ربطي بين هر دو فعاليت و ميزان تاخير مربوط بر روي برداري که رابطه آن دو فعاليت را نشان مي دهد، نوشته مي شود.

اسلاید 113: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie113مثال شبکه تقدمي نوع يکم FS+0.5 FS+1 SS+2 FF+1 SS+1 FS-0.5 FF+1ABCDFEGH

اسلاید 114: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie114شبکه تقدمي نوع دومدر شبکه تقدمي نوع دوم،‌گره ها به صورت مربع يا مستطيل رسم ميشوند و داراي دو ناحيه شروع و پايان به شکل زير هستند. چنانچه شروع فعاليتي با فعاليت بعدي ارتباط زماني داشته باشد، بردار خروجي از گره متناظر با اين فعاليت، از ناحيه شروع خارج ميگردد و اگر پايان فعاليت با فعاليت بعدي ارتباط زماني داشته باشد، بردار مزبور از ناحيه پايان خارج ميشود.به همين ترتيب بردار ورودي به گره مربوط به فعاليت دوم (بعدي) از طريق ناحيه شروع يا پايان به آن گره وارد ميشود .در اين حالت 4 حالت ممکن است رخ دهد که در ادامه بيان ميشود.ناحيه پايان فعاليت i ناحيه شروع فعاليتii

اسلاید 115: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie115شبکه تقدمي نوع دوم-ادامهالف- شروع به شروع: در اين حالت شروع فعاليت يکم (i) با شروع فعاليت دوم(j) رابطه زماني دارد (رابطه ss). طريقه رسم بردار ارتباطي بين اين دو فعاليت، در شکل زير ارائه شده است. در اين شکل، بردار مزبور از يک نقطه واقع بر ناحيه شروع فعاليت (گره) i خارج و به يک نقطه واقع بر ناحيه شروع فعاليت (گره) j وارد ميشود. ميزان تاخير مربوط نيز بر روي بردار نوشته شده است. 3+ ij

اسلاید 116: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie116شبکه تقدمي نوع دوم-ادامهب ) رابطه شروع به پايان: چنانچه شروع فعاليت يکم(i) با پايان فعاليت دوم (j) ارتباط زماني داشته باشد (SF)، بين آنها را بصورت شکل زير ميتوان رسم کرد 5+ج) پايان به شروع : يک نمونه از رابطه زماني پايان فعاليت i با شروع فعاليت j با تاخير منفي در شکل زير ارائه شده است. دراين مثال، فعاليت j دو روز پيش از اتمام فعاليت i ميتواند آغاز شود. 2-ijij

اسلاید 117: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie117شبکه تقدمي نوع دوم-ادامهد) پايان به پايان : آخرين حالتي که ممکن است وجود داشته باشد، رابطه زماني پايان فعاليت يکم با پايان فعاليت دوم است. شکل زير چنين رابطه زماني را بين فعاليتهاي i و j ارائه ميکند. 4+ij

اسلاید 118: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie118مقايسه شبکه هاي تقدميمزايا و معايب شبکه تقدمي نوع دوم نسبت به نوع يکم عبارتند از:مزيت : شکل ظاهري تقدمي نوع دوم، حاوي اطلاعات بيشتري است زيرا نقاط مختلف يک گره،‌معني يکساني ندارد و بنابراين نقطه خروج بردار از گره يا ورود آن به گره مفهوم خاص خود را دارد.عيب يکم: رسم شبکه تقدمي نوع دوم از رسم شبکه تقدمي نوع يکم دشوارتر است. اين دشواري هنگامي بيشتر جلوه ميکند که تعداد قابل توجهي از بردارها به يک گره وارد و تعداد متنابهي ار آن خارج شوند.عيب دوم: شکل ظاهري شبکه تقدمي نوع دوم زيبا نيست.

اسلاید 119: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie119

اسلاید 120: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie120معرفي استانداردهايPM وآشنايي با PMBOKبا توجه به اهميت دانش مديريت پروژه در سالهاي اخير، استانداردهاي متنوعي در اين زمينه پديد آمده اند. اين استاندارد ها بر اساس تجربه افراد خبره و متخصص در امر مديريت پروژه شکل گرفته است و به عبارتي از دل پروژه ها پديد آمده است.تمرکز استانداردها معمولاً روي اصول کلي است و از بيان جزئيات و متدولوژيها پرهيز ميکنند. زيرا اين جزئيات ممکن است در هر پروژه متفاوت باشد. هر چند دانستن يک استاندارد منجر به طراحي يک سيستم جامع مديريت پروژه نميشود ولي با توجه به اينکه استانداردها حاصل تلاش و تجربيات خبرگان بوده و از دل پروژه ها بيرون آمده اند آگاهي از آنها بسيار سودمند است.

اسلاید 121: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie121برخي از استانداردهاي معروف مديريت پروژهمعروفترين و گسترده ترين استاندارد در بين استانداردهاي فوق PMBOK(Project Management Body Of Knowledge) يا استاندارد دانش مديريت پروژه است که توسطPMI (Project Management Institute) توسعه داده شده است.

اسلاید 122: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie122استانداردهاي معروف مديريت پروژهاستاندارد ISO 10006 حکم راهنما را دارد لذا براي شرکتهاي پروژه محور که بدنبال گواهينامه ISO هستند، همان ISO 9001 انطباق داده ميشود.استاندارد Prince 2 استانداردي است که تا حدودي مبتني بر متدولوژي ميباشد.PMBOK يک کتاب راهنما يا مرجع اصلي دارد تحت عنوان “PMBOK Guide-2004 Edition” که هر چهار سال يکبار ويرايش ميشود.

اسلاید 123: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie123

اسلاید 124: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie124آشنايي با استاندارد مرجع PMBOKتاريخچه: انجمن مديريت پروژه ايالات متحده آمريکا PMI در سال 1969 تاسيس شد. اين انجمن در سال 1976 تصميم گرفت نظرات مديران پروژه را مستند کند که نتيجه اين فعاليت در سال 1987تحت عنوان Project Management Body Of Knowledge به چاپ رسيد.در سال 1996 اولين نسخه رسمي استاندارد PMBOK به چاپ رسيد و در سال 1999 به تاييد ANSI رسيد.در پايان سال 2004 بيش از يک ميليون نسخه از کتاب راهنماي PMBOK فروخته شده بود و نزديک به 75000 نفر مدرک PMP دريافت کرده اند.

اسلاید 125: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie125PDCA فرآيندهاي فوق بر اساس دمينگ پايه ريزي شده اند. استاندارد PMBOK مراحل انجام پروژه را به 5 فرايند به شرح نمودار زير تقسيم ميکند.تحويلشدنيهدايتراهنماييوضعيتتغييراتمنشور پروژهو مجوزهاشروعفرآيندهاي آغازين فرايندهاي PMBOKفرآيندهاياختتاميفرآيندهاياجراييفرآيندهاي کنترليفرآيندهايبرنامه ريزيبرنامه ها

اسلاید 126: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie126

اسلاید 127: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie127فرايندهاي PMBOK1- گروه فرآيندهاي آغازين (Initiating Process Group)فعاليتهاي لازم براي اخذ مجوزها و اختيارات رسمي شروع يک پروژه را گويند. خلاصه اين فعاليتها شامل دو مرحله اصلي زير است:1-1- تهيه چارت پروژه : شامل اخذ مجوزهاي پروژه، اقدامات اوليه، شناسايي حامي مالي، ذينفعان و افراد کليدي، مستند سازي نيازها، تشکيل تيم آغازين پروژه و مدير آن، برنامه ها، جلسات مذاکره، رويه هاي کنترلي آغازين، بيانيه پروژه(Statement of Work).1-2- ايجاد بيانيه(اوليه) محدوده پروژه: اين سند شامل مستندات نيازهاي تحويل شدني هاي اصلي، محدوده هاي اصلي يا مرزهاي پروژه، روشهاي تاييد و کنترل سطح بالاي محدوده ميشود.

اسلاید 128: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie128فرايندهاي PMBOK2- گروه فرآيندهاي برنامه ريزي (Planning Process Group)اين فعاليتها بسيار وسيع تر از فعاليتهاي زمانبندي پروژه(Project Scheduling) هستند. در واقع Scheduling زير مجموعهPlanning است (نمونه اين فعاليتها در جدول بعد آمده است).3- گروه فرآيندهاي اجرايي (Executing Process Group)شامل تمام اقدامات و هماهنگي هاي لازم براي اجراي برنامه ها و توليد شدني ها طبق کيفيت و مشخصات خواسته شده است. (نمونه اين اقدامات در جدول بعد آمده است).

اسلاید 129: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie129فرايندهاي PMBOK4- گروه فرآيندهاي کنترلي (Controlling Process Group)فعاليتهايي شبيه کنترل و اندازه گيري عملکردها ونتايج، مقايسه نتايج عملکردها با پيش بيني ها، شناخت علل انحرافات و انتخاب يک استراتژي مناسب و...(که قسمتي از آنها در جدول بعد آمده است).5- گروه فرآيندهاي اختتامي (Closing Process Group)فرآيندهاي مورد نياز براي خاتمه رسمي پروژه است. اين فعاليتها شامل تحويل اقلام قابل تحويل و يا پايان دادن به يک پروژه منحل شده (Cancelled Project) است.

اسلاید 130: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie130فاز شروعسطحفعاليتفاز پايانفرآيندهايآغازينفرآيندهايبرنامه ريزيفرآيندهاي اجراييهمپوشاني فرآيندهاي پنجگانهPMBOKهمپوشاني(Overlap) فرآيندهاي پنجگانه در شکل زير نشان داده شده است.فرآيندهاي پايانيفرآيندهاي کنترلي

اسلاید 131: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie131دانشهاي نه گانه مديريت پروژه PMBOKدر استاندارد PMBOKبراي هدايت موفق پروژه ها9 سطح دانش به شرح شکلروبرو تشخيص داده شده است.

اسلاید 132: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie132دانشهاي نه گانه مديريت پروژه PMBOK4 سطح دانش پايه اي: از نه سطح نشان داده شده در شکل قبل 4 مورد آن (مديريت محدوده، زمان، هزينه و کيفيت) را سطوح دانش پايه اي گويند. زيرا مستقيماً منجر به توليد تحويل شدني ها و تأمين اهداف پروژه مي شوند.4 سطح دانش تسهيل کننده : 4 دانش مديريت منابع انساني، ارتباطات، ريسک و تدارکات را گويند. زيرا حکم وسيله هاي کمک کننده براي دستيابي به تحويل شدني ها و اهداف را دارند. يک سطح دانش ارتباط دهنده : سطح دانش مديريت يکپارچگي پروژه وظيفه هماهنگ سازي هشت سطح بالا را داشته و موجب استانداردسازي آنها مي گردد بنابراين بر ساير سطوح دانش تأثير گذاشته و از آنان تأثير مي پذيرد.

اسلاید 133: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie133جايگاه نه سطح دانش در 5 گروه فراينديدر هر يک از سطوح دانش لازم است کارها و وظايفي انجام شود. جايگاه اين وظايف با توجه به مرحله يا گروه فرايندي تعيين مي شود. تعداد اين فعاليتها که در واقع بيانگر وظايف تيم مديريت پروژه است در استاندارد PMBOK شامل 44 وظيفه يا فرايند است.در ادامه ضمن توصيف گروه نه گانه و زير فرايندهاي 44گانه، جايگاه اين فرايندها در جدولي مشخص مي گردد.

اسلاید 134: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie134جايگاه نه سطح دانش در 5 گروه فرايندي 1- مديريت يکپارچگي پروژه Project Integration Managementفرايندهاي لازم براي اطمينان از هماهنگي اجزاء مختلف پروژه و فرايندهاي آن را گويند. اين فرايندها 7 مورد بوده که عبارتند از:1- تهيه منشور يا چارت پروژه Develop Project Charter2- تهيه بيانيه يا سند محدوده پروژه Develop Project Scope Statement3- تهيه برنامه جامع مديريت پروژه Develop Project Management Plan 4- هدايت و مديريت اجراي پروژه Direct & Manage Project Execution5- پايش و کنترل کار پروژه Monitor & Control Work Project6- کنترل هماهنگ و يکپارچه تغييرات Integrate Change Control7- خاتمه پروژه Close Project

اسلاید 135: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie135جايگاه نه سطح دانش در 5 گروه فرايندي 2- مديريت محدوده پروژه Scope Managementفرآيندهاي لازم براي اطمينان از اينکه تمام فعاليتهاي مورد نياز براي انجام کامل پروژه شناسايي شده و در محدوده پروژه به عنوان دستور کار قرار گرفته است. تعداد اين فرآيندها 5 مورد هستند که عبارتند از:1- برنامه ريزي محدوده پروژه Scope Planning2- تعريف محدوده پروژه Scope Definition3- ايجاد ساختار شکست کار Create WBS 4- تاييد محدوده کار Scope verification 5- کنترل محدوده پروژه Scope Control

اسلاید 136: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie136جايگاه نه سطح دانش در 5 گروه فرايندي 3- مديريت زمان پروژه Time Managementفرآيندهاي لازم براي اطمينان از انجام به موقع پروژه را گويند. اين فرايندها 6 مورد بوده که عبارتند از:1- تعريف فعاليتها Activity Definition2- تعيين توالي فعاليتها Activity Sequencing3- برآورد منابع فعاليتها Activity Resource Estimating4- برآورد زمان فعاليتها Activity Duration Estimating 5- تهيه برنامه زمانبندي Schedule Development 6- کنترل زمانبندي Schedule Control

اسلاید 137: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie137جايگاه نه سطح دانش در 5 گروه فرايندي 4- مديريت هزينه پروژه Cost Managementفرآيندهاي لازم براي اطمينان از انجام پروژه تحت بودجه تعيين شده را گويند. اين فرآيندها 3 مورد بوده که عبارتند از:1- برآورد هزينه Cost Estimation2- بودجه بندي هزينه Cost Budgeting3- کنترل هزينه Cost Control

اسلاید 138: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie138جايگاه نه سطح دانش در 5 گروه فرايندي 5- مديريت کيفيت پروژه Quality Managementفرآيندهاي لازم براي اطمينان از انجام پروژه تحت نيازهاي کيفي تعيين شده را گويند. اين فرآيندها 3 مورد بوده که عبارتند از:1- برنامه ريزي کيفي Quality Planning 2- اجراي تضمين کيفي Perform Quality Assurance3- اجراي کنترل کيفيت Quality Control

اسلاید 139: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie139جايگاه نه سطح دانش در 5 گروه فرايندي 6- مديريت منابع انساني Human Resource Managementفرآيندهاي لازم براي هدايت و رهبري نيروي انساني را گويند. اين فرآيندها از علم مديريت و رفتار شناسي نشأت گرفته و 4مورد بوده که عبارتند از:1- برنامه ريزي منابع انساني Human Resource Planning 2- جذب نيروي انساني و کارکنان Staff Acquisition 3- تشکيل تيم پروژه Team Development 4- مديريت تيم پروژه Manage Project Team

اسلاید 140: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie140جايگاه نه سطح دانش در 5 گروه فرايندي 7- مديريت ارتباطات Communication Managementفرآيندهاي لازم براي اطمينان از توليد به موقع و مناسب اطلاعات، جمع آوري، پخش،‌ نگهداري و به هنگام سازي اطلاعات را گويند. اين فرآيندها 4 مورد بوده که عبارتند از:1- برنامه ريزي اطلاعات Communication Planning 2- توزيع اطلاعاتInformation Distribution 3- گزارش عملکرد Performance Reporting4- مديريت ذينفعان پروژه Stakeholders Manage

اسلاید 141: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie141جايگاه نه سطح دانش در 5 گروه فرايندي 8- مديريت ريسک Risk Managementفرآيندهاي لازم براي اطمينان از شناسايي ريسک، تحليل کمي و کيفي آن، واکنش به ريسک و کنترل ريسک، به منظور کاهش خطرات احتمالي و اثرات منفي بر پروژه را گويند. اين فرآيندها 6 مورد بوده که عبارتند از:1- برنامه مديريت ريسک Risk Management Planning 2- شناسايي ريسک Risk identification 3- تحليل کيفي ريسکQualitative Risk Analysis 4- تحليل کمي ريسکQuantitative Risk Analysis 5- برنامه ريزي واکنش به ريسکRisk Response Planning 6- کنترل و پايش ريسک Risk Monitoring & Control

اسلاید 142: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie142جايگاه نه سطح دانش در 5 گروه فرايندي 9- مديريت تدارکات Procurement Managementفرآيندهاي لازم براي اطمينان از تامين و تدارک کالا و خدمات، خارج از سازمان مادر (مجري) را گويند. اين فرآيندها 6 مورد بشرح زير است:1- برنامه سفارشات خريد و در خواستهاPurchasing & Request Planning 2- برنامه عقد قراردادها Contracting Plan 3- درخواست و برگزاري مناقصه ها & Performing Tenders Request4- گزينش برندگان مناقصه Select Winners 5- اداره قرارداد Contract Handling 6- خاتمه قرارداد Ending Contract

اسلاید 143: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie143فرآيندهاي 44 گانه حاصل از جايگاه 9 سطح دانش در 5 گروه فرآيندي PMBOK:2004

اسلاید 144: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie144نمونه گواهينامه

اسلاید 145: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie145موازنه زمان - هزينهدر موارد بسياري لازم است پروژه را زودتر از تاريخ محاسبه شده بر روي شبکه تکميل نمود. يکي از راه حلهاي کوتاه نمودن زمان اجراي پروژه، تسريع در انجام فعاليتها ميباشد.براي کاهش زمان يک فعاليت بايد ميزان منابع مورد استفاده در آن فعاليت را افزايش داد. به عبارت ديگر براي اجراي يک فعاليت در زماني کوتاه تر از آنچه در شرايط معمولي قابل اجراست، لازم است به حجم منابعي نظير نيروي کار و تعداد تجهيزات و ماشين آلات افزوده و يا از ماشين آلات پر توان تر استفاده کرد .کاهش زمان اجراي پروژه همواره با صرف هزينه همراه است که در مقابل با کاهش زمان تکميل پروژه، صرفه جويي هايي عايد ميشود.

اسلاید 146: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie146مدل هاي ممکن در بررسي زمان – هزينهبراي تغييرات عوامل هزينه و زمان محدوديتي وجود ندارد.تاريخ تکميل مشخص شده است.بودجه معيني براي تسريع تاريخ تکميل تعيين شده است.

اسلاید 147: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie147مدل اول: براي تغييرات عوامل هزينه و زمان محدوديتي وجود ندارددر شرايطي ممکنست تعيين زمان مناسب براي تکميل پروژه به عهده برنامه ريز گذاشته شده باشد. به اين معني که با صرف هزينه اي مناسب براي اجراي پروژه موافقت شده،‌ ولي تعيين اين ميزان هزينه ، و در نتيجه تعيين تاريخ مشخصي براي تکميل که به ازاي آن اين هزينه مصروف خواهد گرديد به عهده برنامه ريز باشد. در اين شرايط عاملي که بايد حداقل شود، جمع هزينه هاي پروژه است. در صورتي که مدت انجام پروژه بسيار طولاني شود، هزينه هايي مثل سرمايه بلوکه شده، جريمه تاخير و... افزايش خواهند يافت و اگر مدت انجام پروژه خيلي کاهش يابد هزينه هايي مثل هزينه کاهش زمان فعاليتها زياد خواهند بود.در اين مدل هدف تعيين زمان اقتصادي براي اجراي پروژه است که به ازاء آن جمع هزينه هاي مستقيم و غير مستقيم در حداقل ممکن باشد.

اسلاید 148: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie148مدل دوم: تاريخ تکميل مشخص شده است.در بسياري از پروژه ها، بنا به دلائلي ممکن است تاريخ تکميل يا Tc تعيين شده باشد . در صورتي که اين تاريخ از تاريخ محاسبه شده بر اساس روش محاسبات CPM کمتر(زودتر) باشد، ممکن است فشرده نمودن يا کاهش دادن زمان بعضي از فعاليتها در پروژه الزامي گردد. در اجراي اين امر، ممکن است ترکيبهاي مختلفي از فعاليتها که زمان آنها قابل کاهش است مورد نظر قرار گيرند. با کاهش زمان فعاليتهاي هر يک از ترکيبهاي مورد نظر اين امکان وجود خواهد داشت که تاريخ پروژه را به Tc برسانند.در چنين مدلي هدف عبارت از تعيين ترکيب بهينه ( اقتصادي ترين ترکيب) براي کاهش فعاليتها است، به نحوي که با امکان پذير نمودن اجراي پروژه در تاريخ تعيين شده يا Tc، ميزان اضافه هزينه بابت تسريع، در حداقل ممکن باشد.

اسلاید 149: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie149مدل سوم: بودجه معيني براي تسريع تاريخ تکميل تعيين شده است.در مدل قبلي (دوم) عامل زمان محدود به Tc بوده و عامل قابل تغيير، عبارت از هزينه قابل صرف براي تکميل پروژه در تاريخ Tc بود. در اين مدل بر عکس حالت قبل، عامل زمان قابل تغيير بوده، ولي حداکثر مقدار اضافه هزينه اي که براي تسريع پروژه قابل پرداخت است، تعيين شده است.در چنين مدلي هدف يافتن بهترين ترکيب کاهش فعاليتها است، به صورتي که پروژه در زودترين تاريخ ممکن قابل تکميل شدن بوده، ولي ميزان هزينه اي که صرف کاهش زمان فعاليتها ميشود، از بودجه تعيين شده براي اين منظور عدول ننمايد.

اسلاید 150: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie150چگونگي موازنه هزينه- زمان (Time-Cost Trade-off)در محاسبات CPM فرض براين است که کليه فعاليتها، در زمان پيش بيني شده و معمولي خود قابل انجام هستند. حال در مواردي لازم مي شود پروژه حتي زودتر از زمان برنامه ريزي شده به اتمام برسد. طبيعي است براي رسيدن به زمان تکميل زودتر بايد زمان تعدادي از فعاليتها را کاهش داد. اين کاهش زمان توأم با افزايش منابع کاري آن فعاليتها و صرف هزينه است که آن را انجام ضربتي يا فشرده سازي زمان فعاليت گويند.از آنجائيکه تاريخ تکميل پروژه در هر مرحله، حاصل از مجموع زمانهاي فعاليتهائي است که در مسير يا مسيرهاي بحراني واقع شده اند، هدف تبادل هزينه و زمان براي دستيابي به زمان تکميل زودتر پروژه، انتخاب مجموعه اي از فعاليتها براي فشرده سازي است، بطوريکه هزينه کل فعاليتها کمينه شود.

اسلاید 151: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie151چگونگي موازنه هزينه- زمان (مثال)شخصي مي خواهد با اتوبوس از ايران به ترکيه سفر کند در اين حالت زمان مسافرت 22 ساعت و هزينه کرايه اتوبوس 10،000 تومان است، اگر بخواهيم زمان سفر را کاهش دهيم مي توان با صرف هزينه بيشتر با ترن سريع السير مسافرت کرد، باز هم براي کاهش بيشتر زمان مي توان مسافرت با هواپيما را انتخاب نمود. (به شرح جدول زير)حالت نرمالحالت فشردههزينه (تومان)زمان (ساعت)روش انجام فعاليتحالت نرمالحالت فشرده10،00020،00060،00022102مسافرت با اتوبوسمسافرت با ترنمسافرت با هواپيما

اسلاید 152: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie152زمانچگونگي موازنه هزينه- زمان ، ادامه10مشاهده مي شود کاهش زمان فعاليت تا حد خاصي امکان پذير است که اين حد را حالت فشرده انجام فعاليت گويند. در مثال قبل چون روش کوتاهتر از مسافرت با هواپيما وجود ندارد، اگر بخواهيم زمان اين فعاليت را از 2 ساعت کمتر کنيم، اين کار امکان پذير نبوده و هزينه آن بينهايت است. پس حالت فشرده اين فعاليت، حالت مسافرت با هواپيما است.22210،00020،00060،000هزينه

اسلاید 153: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie153چگونگي موازنه هزينه- زمان ، ادامهاگر روشهاي زيادي براي انجام فعاليت وجود داشته باشد (Multi – Mode) رابطه هزينه – زمان آن بصورت منحني خواهد بود.همانطوريکه اشاره شد براي کاهش زمان پروژه به اندازه يک واحد زماني بايد يک يا چند فعاليت که در مسير يا مسيرهاي بحراني هستند را انتخاب نمود و زمانهاي آنها را يک واحد کم کرد. اين انتخاب بايد براساس کمترين هزينه فشرده سازي يک واحد زماني صورت گيرد، چون بدست آوردن مقدار اين هزينه از روي منحني کار دشواري است، از تقريب شيب خط استفاده مي شود.60،000هزينهزمان2225001h

اسلاید 154: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie154چگونگي موازنه هزينه- زمان ، ادامهاين خط مطابق رابطه زير حساب مي شود : هزينه نرمال – هزينه فشرده = شيب خط يا هزينه تسريع يک واحد زماني زمان فشرده – زمان نرمال 10،000 – 60،000تومان 2500 = = هزينه تسريع يک ساعت مسافرت به ترکيه 2 – 22 به عبارت ديگر به ازاي هر يک ساعت زودتر رسيدن به ترکيه بايد تقريباً 2500 تومان خرج نمود.

اسلاید 155: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie155هزينه هاي مستقيم پروژههزينه هاي مستقيم پروژه هزينه هائي هستند که مستقيماً صرف کاهش زمان پروژه مي شود و مقدار آن با کاهش زمان اتمام پروژه افزايش مي يابد :1- الگوريتم ابتکاري 2- روش زيمنس 3- برنامه ريزي خطيدو روش اول در مسائل بزرگ کارآئي زيادي ندارند ولي دانستن الگوريتم ابتکاري کمک بزرگي به درک روند محاسبات هزينه هاي مستقيم و همچنين نحوه مدل سازي آن بوسيله برنامه ريزي خطي مي کند.

اسلاید 156: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie156الگوريتم ابتکاريگام اول : شيب هزينه يا هزينه تسريع يک واحد زماني را براي کليه فعاليتها محاسبه مي کنيم.گام دوم: براي کليه فعاليتها زمان نرمال اجراي آنها را در نظر گرفته و زمان اتمام پروژه يا وقوع رويداد نهائي En را محاسبه مي کنيم. اين زمان را Tf مي ناميم. هزينه اتمام پروژه در اين حالت برابر با مجموع هزينه هاي اجراي فعاليتها در حالت نرمال است.گام سوم: در اين مرحله مي خواهيم به برنامه Tf=Tf-1 برسيم براي اين کار مسيرهاي بحراني حالت قبل را در نظر گرفته و فعاليتهائي که در مسيرهاي بحراني هستند را فهرست برداري مي کنيم سپس فعاليت يا ترکيبي از فعاليتها که يک واحد تغيير در زمان آنها باعث مي شود زمان کل پروژه يک واحد زماني کاهش يابد را در نظر مي گيريم.

اسلاید 157: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie157الگوريتم ابتکاري - ادامهاينک براساس معيار هزينه تسريع واحد زماني از فهرست مذکور فعاليت يا ترکيبي از فعاليتها براي کاهش يک واحد زماني انتخاب ميشوند که داراي کمترين مجموع شيب هزينه باشد. با اين انتخاب زمان انجام آن فعاليت يا فعاليتها را به هنگام و مجموع شيب هزينه آنها را به هزينه مرحله قبل اضافه مي کنيم. بديهي است مقدار تغيير در زمان هر فعاليت بين مقادير زمان نرمال و فشرده آن ميسر است.گام چهارم : گام سوم را آنقدر تکرار مي کنيم تا زمان فعاليتهاي مسيرهاي بحراني به زمان فشرده آنها برسد. بطوريکه ديگر کاهش زمان پروژه به Tf=Tf-1 امکان پذير نباشد.

اسلاید 158: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie158الگوريتم ابتکاري - مثالفعاليتحالت نرمالحالت نرمالحالت فشردهحالت فشردهشيب هزينهفعاليتزمان (روز)هزينه (1000ريال)زمان (روز)هزينه (1000ريال)شيب هزينه2-13-13-25-24-35-36-46-5486945372104005005405001501506003647143628056060060011002401507507080503020090∞1502-13-13-25-24-35-36-46-54869453730503647143642807080503020090∞150

اسلاید 159: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie1591506-73-32001-44-590307-9504-6703-46-8الگوريتم ابتکاري – ادامه مثالطبق گام 1 : شيب هزينه يا هزينه تسريع يک واحد زماني براي کليه فعاليتها را محاسبه و در ستون آخر جدول قبل نوشته شده است. براي راحتي محاسبات شيب هزينه هر فعاليت در زير پيکان هر فعاليت در شکل بعدي نشان داده شده است.طبق گام 2 : زمان اتمام پروژه با در نظر گرفتن زمانهاي نرمال فعاليتها Tf= 22 و هزينه آن C22= 3050‌است.12345680∞

اسلاید 160: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie160الگوريتم ابتکاري -ادامه مثالمرحله 1 از گام 3: هدف رسيدن به برنامه T=21 روزه است، يعني پروژه بايد در 21 روز به اتمام برسد. از آنجائيکه زمان اتمام پروژه 22 روز حاصل از زمان مسير بحراني 6-5-3-2-1 است، بنابراين براي کاهش زمان پروژه به اندازه يک روز بايد زمان نرمال يکي از فعاليتهاي اين مسير که داراي هزينه تسريع واحد زماني کمتري است، يک روز کاهش يابد. فعاليت 3-2 با شيب هزينه 50 داراي کمترين شيب در بين فعاليتهاي مسير بحراني فوق است. پس زمان نرمال اين فعاليت که 6 روز است را يک روز کاهش مي دهيم. هزينه پروژه در اين حالت 3100 = 50 + 3050 = C21 است.

اسلاید 161: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie161الگوريتم ابتکاري – ادامه مثالمرحله 2 از تکرار گام 3: هدف دراين مرحله رسيدن به برنامه T=20 روزه است. نظر به اينکه زمان اتمام 21 روز باز هم حاصل از زمان مسير بحراني 6-5-3-2-1 است بنابراين براي کاهش زمان پروژه به اندازه 1 روز باز هم زمان فعاليت 3-2 که هزينه تسريع کمتري دارد را يک روز کاهش ميدهيم. با اينکار زمان اين فعاليت که در مرحله قبل 5 شده بود به يک روز ديگر کاهش و به 4 روز يعني زمان فشرده اش ميرسد. هزينه انجام پروژه دراين حالت C20=3100+50=3150 است.

اسلاید 162: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie162الگوريتم ابتکاري – ادامه مثالمرحله 3 از تکرار گام 3 : هدف در اين مرحله رسيدن به برنامه T=19 روزه است . از مرحله قبل ميدانيم برنامه 20 روزه داراي سه مسير بحراني : 6-5-3-2-1 و 6-5-2-1 و 6-5-3-1 است بنابراين براي کاهش زمان پروژه به اندازه 1 روز بايد ترکيبي از فعاليتها را انتخاب نمود که زمان هر سه مسير را يک روز کاهش دهد و داراي کمترين شيب هزينه باشد. بعنوان مثال ميتوان فعاليتهاي 2-1 . 3-1 را با مجموع شيب هزينه70+80 و يا فعاليت 6-5 که در هر سه مشترک است را با شيب هزينه 150يک روز کاهش داد. اما يک راه جالب با هزينه کمينه اين است که زمان فعاليتهاي 2-1و 5-3 را يک روز کاهش دهيم که در اين حالت هزينه تسريع 70+90 به هزينه ها ي پروژه افزوده ميشود اما با اينکار زمان مسير 6-5-3-2-1 به جاي 19 روز که هدف برنامه بوده، 18 روزه ميشود( چون دو فعاليت در اين مسير فشرده شده است)

اسلاید 163: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie163الگوريتم ابتکاري – ادامه مثالبنابراين ميتوان زمان فعاليت 3-2 را که اشتراکي با ساير مسير ها ندارد و قبلاً 2 روز فشرده شده است يک روز افزايش دهيم و بدين ترتيب 50 هزار ريال را که قبلاً براي فشرده سازي يک روز از زمان اين فعاليت درنظر گرفته بوديم پس انداز کنيم، در نتيجه هزينه اضافي براي برنامه 19 روزه 110=50-90+70 خواهد شد. هزينه انجام پروژه دراين حالت 3260=110+3150=C19 خواهد شد. زمان فعاليت 2-1 سه روز، فعاليت 5-3 چهار روز و 3-2 را به پنج روز تغيير ميدهيم.

اسلاید 164: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie164الگوريتم ابتکاري – ادامه مثالمرحله 4 از تکرار گام 4 : هدف در اين مرحله رسيدن به برنامه T=18 روزه است . از مرحله قبل برنامه 19 روزه باز داراي سه مسير بحراني 6-5-3-2-1 و 6-5-2-1 و 6-5-3-1- است. زمان فعاليت هاي 2-1 و 5-3 چون به مقدار فشرده اشان رسيده اند را ديگه نميتوان کاهش داد. کم هزينه ترين راه کاهش يک روزه زمان فعاليت 6-5 با هزينه تسريع 150 است. هزينه انجام پروژه در اينحالت 3410=150+3260=C18 و زمان فعاليت 6-5 به زمان فشرده اش يعني 6 خواهد رسيد.

اسلاید 165: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie165الگوريتم ابتکاري – ادامه مثالمرحله 5 از تکرار گام 3: هدف در اين مرحله رسيدن به برنامه T=17 روزه است. زمان فعاليت قبل برنامه 18 روزه باز داراي 3 مسير بحراني 6-5-3-2-1 و 6-5-2-1و 6-5-3-1 است. زمان فعاليتهاي 2-1و 5-3و 6-5 چون به مقدار فشرده اشان رسيده اند را ديگر نميتوان کاهش داد. تنها راه کاهش يک روز از زمان هر يک از فعاليتهاي 3-1و 3-2و 5-2 با هزين تسريع 30+50+80 است. هزينه انجام پروژه در اينحالت3570=160+3410=C17 و زمان فعاليت 3-1 هفت روز،‌3-2 چهار روز و 5-2 به هشت روز خواهد رسيد.

اسلاید 166: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie166الگوريتم ابتکاري – ادامه مثالمرحله 6 از تکرار گام 3 (گام 4): هدف دراين مرحله رسيدن به برنامه T=16 روزه است. از مرحله قبل برنامه 17 روزه باز داراي سه مسير براي 6-5-3-2-1-و6-5-2-1و 6-5-3-1 است. اما فقط ميتوان فعاليتهاي 3-1 و 5-2 را يک روز فشرده کرد ساير فعاليتها به زمان فشرده خود رسيده اند. امکان فشرده سازي بيشتر آنها وجود ندارد. با فشرده سازي اين دو فعاليت تنها زمان مسيرهاي دوم و سوم فوق به 16 روز ميرسند. اما زمان مسير بحراني اول همان 17 روز باقي خواهد ماند و چون به هيچ طريق امکان کاهش زمان اين مسير وجود ندارد،‌زمان پروژه همان 17 روز و با هزينه مرحله قبل 3570=C17 باقي خواهد ماند.

اسلاید 167: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie167هزينه هاي غير مستقيم پروژهعلاوه بر هزينه هاي مستقيم که مستقيماً صرف تسريع فعاليتهاي پروژه ميشوند نوع ديگري از هزينه ها به نام هزينه هاي غير مستقيم وجود دارد که متناسب با طولاني شدن مدت پروژه افزايش مي يابند که شامل مخارج غير مستقيم پروژه مثل آب، برق، انرژي، اجاره محل، بيمه، جريمه ديرکرد و غيره ميباشد.نکته اصلي در تشخيص هزينه هاي غير مستقيم اين است که اين هزينه ها براي کل پروژه صرف شده و نميتوان آنرا بر حسب تک تک فعاليتها تفکيک نمود.

اسلاید 168: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie168ادامه مثال قبلفرض کنيد در مثال قبل هزينه انرژي، اجاره وسايل و بيمه کارگران از قرار روزي 60 هزار ريال و هزينه هاي ناشي از ديرکرد کار از قرار روزي 90 هزار ريال باشد. در اينصورت مجموع هزينه هاي غير مستقيم پروژه از قرار روزي 150 هزار ريال خواهد بود يعني بطور مثال براي برنامه اتمام 20 روزه، مجموع هزينه هاي غير مستقيم 3000=150*20 هزار ريال خواهد بود.مقادير اين هزينه ها براي برنامه هاي مختلف اتمام پروژه در جدول بعد محاسبه شده است که اين هزينه ها بر خلاف هزينه هاي مستقيم با افزايش طول پروژه افزايش و با کاهش آن کاهش مي يابد.

اسلاید 169: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie169ادامه مثال قبل171819202122برنامه اتمام پروژه (روز)357025506120341027006110326028506110315030006150310031506250305033006350هزينه مستقيم پروژههزينه غير مستقيم پروژههزينه کلهزينهزمانهزينه کلهزينه غير مستقيمهزينه مستقيم

اسلاید 170: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie170الگوريتم زيمنس براي موازنه زمان-هزينهکاربرد اصلي اين الگوريتم، براي حل مسائلي است که پروژه داراي تاريخ تکميل مشخص و تعيين شده اي(Tp) ميباشد و اين تاريخ از تاريخي که بر اساس محاسبات معمولي CPM با در نظر گرفتن زمانهاي معمولي فعاليتها محاسبه شده است، کوچکتر(زودتر) باشد.براي ارائه روش زيمنس، ابتدا به تعاريف زير مي پردازيم:ضريب(شيب) هزينه=هزينه فشرده(تعجيلي)=Cf هزينه معمولي=Cn زمان فشرده(تعجيلي)= Df زمان معمولي=Dn

اسلاید 171: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie171الگوريتم زيمنس- ادامه تعاريفطول مسير(Dp)طول مسير يا طول زماني مسير =زمان قابل کاهش فعاليت(TAij) زمان قابل کاهش فعاليت= = زمان فعلي فعاليت i-j ميباشد(قبل از شروع کاهش ها، = است)ضريب هزينه مؤثر (ECij) i-j ضريب هزينه مؤثر=که در آن Nij تعداد مسيرهايي است که فعاليت i-j بر روي آنها قرا گرفته و به اندازه کافي کوتاه نشده اند.

اسلاید 172: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie172الگوريتم زيمنس- ادامه تعاريفمقدار کاهش لازم مسير = TR(اگر TP > طول فعلي باشد) TP – طول فعلي مسير(اگر <TP طول فعلي باشد) (صفر) 0حال براي درک بهتر الگوريتم زيمنس، با حل مثالي کاربرد اين روش را تشريح مينمائيم.

اسلاید 173: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie173مثال الگوريتم زيمنسپروژه اي با فعاليتهاي A تا H با روابط پيش نيازي و شرايط فشردگي زمانهايي مطابق جدول زير مورد نظر است. لازم است زمان پروژه از مقدار معمولي خود که 25 هفته است به 22 هفته کاهش يابد. هدف بهترين ترکيب کاهش فعاليتها در مدت انجام 22 هفته براي پروژه است.

اسلاید 174: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie174HACEGBDFحل مثال الگوريتم زيمنسقدم اول :شبکه مربوط به پروژه طرح شده را رسم ميکنيم:زمان قرارداد براي پروژه برابر با 22 هفته تعيين شده است(Tp=22)با توجه به اين امر مسير هايي که به اندازه کافي کوتاه مطابق جدول بعد مشخص مي شوند.1234560

اسلاید 175: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie175حل مثال الگوريتم زيمنسمسيرهاي شبکه زمان -6 16 A C E H -5 17 A C F G H +3 25 A B D F G H +2 24 A B D E H همانطور که مشاهده ميشود دو مسيري که در آنهاTR>0 است، قابل کاهش بوده و لذا براي تحليل انتخاب ميشوند. جدول بعدي شکل مناسبي براي کاربرد روش زيمنس ميباشد:

اسلاید 176: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie176حل مثال الگوريتم زيمنس

اسلاید 177: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie177نمودار گانت وشبکه هاي داراي مقياس زماناين نمودارها، پايه واساس نمودارهاي ميله اي هستند که هم اکنون نيز در برنامه ريزي پروژه ها متداول ميباشد. از نارسائيهاي اين نمودارها، عدم قابليت آنها در نشان دادن ارتباطات (وابستگي ها) بين فعاليتهاي پروژه است. در ترسيم نمودارهاي گانت رعايت چند قانون ساده الزامي است که باعث خواهد شد که به ميزان قابل توجهي به کارايي آنها افزوده شود.در صورت داشتن يک شبکه CPM، تبديل آن به نمودار ميله اي باعث خواهد شد که شبکه حاصل، هم از مزاياي نمودار گانت (نشان دادن زمانهاي فعاليتها) و هم از مزاياي شبکه CPM (نشان دادن وابستگي هاي بين فعاليتها) برخوردار باشد.

اسلاید 178: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie178نمودارهاي گانت (ميله اي)بر روي يک صفحه مختصات شامل دو محور عمود برهم، محور افقي براي نمايش تاريخهاي شروع و پايان فعاليتها و محور قائم براي نمايش فعاليتها مورد استفاده قرار مي گيرد که علائم مورد استفاده در شبکه گانت به شرح زير است:معنيعلامتآغاز يک فعاليتپايان يک فعاليتمجموعه نشان دهنده تاريخهاي آغاز و پايان و مدت زمان فعاليتمقدار عملي پيشرفتعلامت مشخص کننده تاريخ مورد نظر براي بررسي┌┐V

اسلاید 179: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie179DCBAتاريخ بررسي11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1نمودارهاي گانت (ميله اي)- مثالدر شکل زير ملاحظه مي کنيد فعاليت C طبق برنامه بايد در روز سوم شروع و در پايان روز ششم به اتمام برسد و فعاليت D بايد در روز چهارم شروع و تا پايان روز هشتم ادامه داشته باشد. علامت V در روز پنجم نشان دهنده آن است که وضعيت پيشرفت امور اجرائي فعاليتها در انتهاي روز پنجم مورد بررسي قرار گرفته است. فعاليت A,B تکميل شده اند.فعاليتهازمان (روز)V

اسلاید 180: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie180تبديل شبکه هاي CPM به نمودارهاي گانتشبکه هاي داراي مقياس زمان، تلفيقي از نمودارهاي گانت و شبکه هاي CPM بوده و از مزاياي هر دو نمودار برخوردار هستند. براي ترسيم اين نمودارها، با در دسترس داشتن يک شبکه CPM و با بکار بردن سه دستورالعمل زير مي توان نمودارهاي داراي مقياس زمان را ترسيم کرد. 1- فعاليتها را به ترتيب افزايش شماره رويداد پايان از بالا به پائين بر محــور قــائــم مي نويسيم. در شرايطي که دو يا چند فعاليت داراي يک رويداد پاياني مشترک هستند، اين فعاليتها به ترتيب افزايش شماره رويداد پايه نوشته مي شوند.2- از تاريخ آغاز پروژه پاره خطي افقي به طول مناسب با زمان اولين فعاليت از چپ به راست ترسيم مي شود. در ابتدا و انتهاي پاره خط به ترتيب شماره هاي رويدادهاي پايه و پايان نوشته مي شود. 3- ساير فعاليتها به ترتيب، به نحوي رسم مي شوند که شماره پايه فعاليت با رويدادي که داراي همين شماره بوده و در منتهي اليه سمت راست نمودار واقع است در يک راستاي قائم قرار گيرد. اين دستور بايد در مورد فعاليتهاي موهوم نيز ترسيم شود.

اسلاید 181: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie181222تبديل شبکه هاي CPM به نمودارهاي گانت- مثالشبکه CPM زير مد نظر است، زمان فعاليتها روي شبکه يادداشت شده است و رويدادها با رعايت قانون بزرگتر بودن شماره رويداد پايان نسبت به پايه شماره گذاري شده اند.0123645224263

اسلاید 182: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie18213 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 تبديل شبکه هاي CPM به نمودارهاي گانت- مثالتوجه : مسير بحراني در نمودار زير شامل فعاليتهائي است که بصورت دو خطي که بر روي نمودار نشان داده شده، مشخص هستند.فعاليتزمان تاريخ1-02-03-03-13-24-14-35-26-36-46-522204222630

اسلاید 183: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie183برنامه ريزي و تخصيص منابعدر مراحل قبلي از برنامه ريزي، شناخت روابط ميان فعاليتهاي پرو‍ژه و برآورد مدت زمان اجراي آنها مورد نظر بودند، و فرض بر اين بود که منابع (نيروي انساني، تجهيزات، ابزار و ماشين آلات، مواد، مصالح و پول)مورد نياز براي اجراي پروژه در زمان اجرا، آماده ميباشد.اما غالباً مديران پروژه در استفاده ازمنابع مورد نياز محدوديت دارند.مدير پروژه علاوه بر احساس مسئوليت علاقه و توجه به اجراي پروژه در چارچوب برنامه زماني و بودجه از پيش تعيين شده، بايد منابع اجراي پروژه خود را تراز(Level) نمايد.روشهاي متعددي براي برنامه ريزي، تخصيص و تراز کردن منابع ابداع شده اند که در دوره به چند نمونه آن اشاره ميشود.

اسلاید 184: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie184منابع چيستند؟ (Resources)تاکنون کوشش خود را صرف بهينه نمودن زمان(Time) نموديم که بي ترديد در راس ساير منابع قرار دارد. حال به استفاده بهينه از ساير منابع، يعني نيروي انساني(Man) ، تجهيزات و ماشين آلات(Machine) مصالح و مواد اوليه(Material) و پول(Money) خواهيم پرداخت. نيروي انساني، ماشين آلات و تجهيزات، منابعي هستند که استفاده از آنها در اجراي هر فعاليت، موجب از بين رفتن آنها نميشود. از اين رو آنها را منابع قابل استفاده مجدد (Renewable Resources) مينامند.حال آنکه مواد اوليه و مصالح، منابع مصرف شدني (Non-Renewable Resources) هستند.

اسلاید 185: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie185برنامه ريزي تخصيص منابع محدود (RCPSP) (Resource – Constrained Project Scheduling Problem)جزو معروفترين مسائل برنامه ريزي پروژه محسوب مي شود که از دهه 1950 تاکنون ذهن متخصصين را به خود مشغول داشته و هزاران تز دکترا و فوق ليسانس در اين زمينه ارائه شده است.در اين حالت فرض بر اين است از هر نوع منبع تعداد محدودي در دسترس باشد و بخواهيم پروژه را با همين تعداد منابع انجام دهيم.حال اين سؤال مطرح است که زمان شروع فعاليتها با در نظر گرفتن محدوديت منابع و روابط وابستگي بين فعاليتها چگونه باشد تا پروژه با حداقل تأخير ممکن نسبت به زمان اتمام محاسبه شده، به اتمام برسد.

اسلاید 186: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie186برنامه ريزي تخصيص منابع محدود (RCPSP)- ادامه (Resource – Constrained Project Scheduling Problem)مثلاً فرض کنيد تعداد کارگران مورد نياز يک پروژه 5 نفر ولي تعداد کارگر موجود محدود به 4 نفر باشد (R=4) يعني محدوديتي از نظر تعداد منابع در دسترس وجود داشته باشد در اينصورت تنها راه براي برخورد با محدوديت منابع، جابجائي يا شيفت دادن برخي فعاليتها به سمت راست است. اين کار ممکن است باعث طولاني شدن زمان پروژه گردد. بنابراين به روشي نيازمنديم که به کمک آن فعاليتها را طوري برنامه ريزي کنيم که: اولاً پروژه با حداقل تأخير غيرمجاز (نسبت به En) به اتمام برسد.ثانياً پروژه با تعداد R=4 کارگر قابل انجام باشد. در مقايسه با مدل سازي برنامه ريزي رياضي، اولي هدف و دومي محدوديت است.

اسلاید 187: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie187الگوريتم تخصيص منابع محدوددر اين الگوريتم براي اجراي فعاليتها به ترتيب و در مرحله اول، کمترين زمان شناوري و در مرحله دوم کمترين زمان براي اجراي فعاليتها مد نظر قرار ميگيرد. لازم به ذکر است، در عمل به جاي کاربرد شناوري، از عامل زماني «ديرترين زمان شروع فعاليت» (LS)‌استفاده مي شود. ديرترين زمان شروع در اين الگوريتم همان نتيجه را بدست مي دهد که عامل زمان شناوري بدست خواهد داد.مقدار شناوري جمعي يک فعاليت عبارت از تفاضل مقادير ديرترين و زودترين تاريخهاي شروع فعاليت مي باشد. حال در يک مقطع زماني معين T که دو فعاليت هر دو قابل شروع شدن هستند، زودترين تاريخ شروع براي هر دوي آنها همان عدد T خواهد بود. بنابراين هرکدام که LS‌بزرگتري داشته باشد، شناوري جمعي بيشتري خواهد داشت.

اسلاید 188: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie1883-41-32-41-2R=422222445555550برنامه ريزي تخصيص منابع محدود (RCPSP)- ادامه (Resource – Constrained Project Scheduling Problem)نمايش مازاد بر محدوديت منابع در (Resource Graph) زمان t1386312345تعداد کارگر لازم3 3 3 3 3 32 2 2 2 2 2 22 2 22 2 2 2 2نمودار گانت

اسلاید 189: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie189پيش فرضهاي الگوريتم تخصيص منابع محدود1- پروژه مورد نظر بايد به وسيله يک شبکه CPM معرفي شده باشد.2- مقادير حداکثر منابع قابل دسترسي در مقاطع مختلف زمان اجراي پروژه بايد مشخص باشند.3- مقدار منبع لازم براي هر فعاليت بايد معين و در طول زمان اجراي فعاليت، ثابت باشد.4- انقطاع در امور اجراي فعاليتها مجاز نيست و بايد تا تکميل فعاليت بطور مداوم ادامه داشته باشد.

اسلاید 190: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie190شرح الگوريتمقدم اول : با انجام محاسبات پيشروي و بازگشتي، زودترين و ديرترين تاريخهاي وقوع رويدادهاي شبکه، و در نتيجه، زودترين تاريخهاي شروع فعاليتها را محاسبه مي کنيم. (محاسبه ES‌و LS) در اين محاسبات تاريخ وقوع رويداد آغازين را برابر با عدد يک در نظر مي گيريم.قدم دوم : مجموعه فعاليتهاي واجد شرايط يا EAS (Eligible Activity Set) (T=1) را مشخص مي کنيم. اين مجموعه شامل فعاليتهائي است که برنامه ريزي نشده اند، ولي فعاليتهاي پيش نياز آنها برنامه ريزي شده اند.قدم سوم: از مجموعه فعاليتهاي واجد شرايط (EAS) زيرمجموعه فعاليتهاي آماده شـروع و اولويـت بنـدي شده يا OSS (Ordered Scheduling Set)‌را برمي گزينيم. زير مجموعه OSS‌شامل فعاليتهائي است که در آنها ES≤T بوده و به ترتيب افزايش ديرترين تاريخ شروع (LS) ترتيب بندي شده باشند. نکته : در صورت تساوي مقادير LS دو يا چند فعاليت، اين فعاليتها به ترتيب افزايش زمانهاي اجراي (D)‌ترتيب بندي مي شوند.

اسلاید 191: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie191شرح الگوريتم - ادامهقدم چهارم :‌ فعاليتهاي مرتب شده در زيرمجموعه OSS را به ترتيب مورد نظر قرار داده و در صورتيکه براي آنها و براي کل زمان اجراي فعاليت، منابع کافي وجود دارد، آن فعاليتها را براي شروع در تاريخ T برنامه ريزي مي کنيم. هر فعاليتي که برنامه ريزي شد، مجموعه EAS‌، و ميزان منابع باقيمانده را به هنگام مي کنيم.قدم پنجم : در صورتيکه همه فعاليتها برنامه ريزي شده اند، متوقف مي شويم. در غير اين صورت به T يک واحد اضافه نموده (T=T+1)‌و پس از به هنگام نمودن ES براي فعاليتهائي که پيش نياز آنها در قدم چهارم برنامه ريزي شده اند، به قدم دوم برميگرديم. شکل بعد نمودار جريان عمليات براي الگوريتم تخصيص منابع مي باشد.

اسلاید 192: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie192خيربلينمودار جريان عمليات الگوريتم تخصيص منابعشروعT=1محاسبه ES و LS‌براي فعاليتهاتعيين مجموعه EASانتخاب زيرمجموعه OSS‌از مجموعه EASتخصيص منابع به فعاليتها براساس ترتيب آنها در مجموعه OSSآيا EAS تهي است؟T=T+1به هنگام نمودن مقادير EASتوقف

اسلاید 193: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie193الگوريتم برنامه ريزي تخصيص منابع محدود - مثال (RCPSP)در اين مثال حالتي بررسي مي شود که در آن فعاليتها فقط به يک نوع منبع نياز دارند و جدول محاسبات انجام شده آن به شرح زير است: با توجه به اطلاعات زير که در آن فعاليتهائي که نيامده اند ماهيتشان به گونه اي است که احتياج به منبعي ندارند، مثل فعاليت خشک شدن رنگ.حال در صورتيکه تعداد منبع قابل دسترس محدود به عدد 8 باشد بوسيله الگوريتم فوق مي خواهيم کوتاهترين زمان ختم پروژه و زماناتمام فعاليتها را مشخص کنيم. فعاليت1-3 1-4 3-6 4-7 2-5 5-8 7-9 تعداد وسايل لازم rij 4 4 3 5 2 3 6

اسلاید 194: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie19435733432224الگوريتم برنامه ريزي تخصيص منابع محدود – حل مثال (RCPSP)براي سادگي فهم، شبکه AOA اين فعاليتها را به شکل زير رسم مي نمائيم: مرحله اول: T=0 و R=8 و چون فعاليتهاي 1-2, 1-3, 1-4‌پيش نياز ندارند مي توانند برنامه ريزي شوند. حال مقدار منابع در دسترس را به ترتيب OSS به فعاليتها تخصيص داده و زمان پايان آنها را برنامه ريزي مي کنيم. با توجه به اينکه r14=4 است 4 تا از R=8 منبع موجود را به فعاليت 1-4 اختصاص داده و در نتيجه اين فعاليت که در زمان T=0 برنامه ريزي شده در زمان T+D14=0+3=3 به اتمام مي رسد. چون r13=4 است، 4 منبع باقيمانده را نيز به فعاليت 1-3 تخصيص مي دهيم که زمان اتمام آن T+D13=0+2=2 خواهد شد. چون فعاليت 1-2 به منبعي احتياج ندارد پس آن را نيز برنامه ريزي کرده بطوريکه در زمان 2 پايان پذيرد. 123456789

اسلاید 195: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie195الگوريتم برنامه ريزي تخصيص منابع محدود – حل مثال (RCPSP)مرحله دوم: در اين مرحله T را برابر کوچکترين زمان اتمام فعاليتهاي مرحله قبل يعني 2 جلو مي بريم. از مرحله قبل پيدا است که در زمان 2 فعاليتهاي 1-2,1-3 به اتمام ميرسند با اتمام فعاليت 1-3، 4 واحد منبع و با اتمام فعاليت 1-2، صفر واحد منبع آزاد ميگردد. در نتيجه T=2, R=4 خواهد بود. براي EAS چون فعاليتهاي 1-3, 1-2 تمام شده اند فعاليتهاي پس نياز آنها شامل 2-5,3-6,3-7 مي تواند برنامه ريزي شوند. اما چون فقط R=4 واحد منبع موجود است فعاليت 2-5‌ را نمي توان برنامه ريزي نمود. مرحله سوم: در اين مرحله T=3‌يعني زمان اتمام فعاليت 1-4 قرار مي دهيم. با اتمام اين فعاليت 4 واحد منبع آزاد مي گردد، از طرفي يک واحد منبع استفاده نشده در مرحله دوم داشتيم در نتيجه کل منبع در دسترس ما در اين زمان R=5 خواهد بود تنها نکته جديد در مورد EAS است و آن اينکه چون فعاليت 2-5 در مرحله قبل به دليل کمبود منـابـع برنامه ريزي نشد مجدداً تکرار گرديده است. ساير مراحل تکرار گامها به همين ترتيب طي مي گرددو پروژه در پايان روز شانزدهم به پايان ميرسد.

اسلاید 196: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie196الگوريتم برنامه ريزي تخصيص منابع محدود – حل مثال (RCPSP)

اسلاید 197: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie197الگوريتم برنامه ريزي تخصيص منابع محدود – حل مثال (RCPSP)

اسلاید 198: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie198مسئله تخصيص منابع تجديد ناپذير(مصرفي)منابع مورد استفاده در پروژه ها ممکنست حالت مصرفي داشته، و در نتيجه مصرف، از موجودي کاسته ميشود. مواد ومصالح که در کار اجراء پروژه ها مصرف ميشوند چنين حالتي را دارند. لذا محدوديت آنها بر اساس دوره هاي زماني نبوده، بلکه روي مصرف کل ميباشد. با مثال زير موضوع را بيشتر شرح ميدهيم:مثال: شبکه AON زير را با روابط(Finish to Start)FS=0 در نظر بگيريد. Task B5 weeksTask A6 weeksTask C3 weeksTask D2 weeks

اسلاید 199: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie199مسئله تخصيص منابع تجديد ناپذير(مصرفي)فرض کنيد اطلاعات فعاليتهاي اين شبکه به قرار جدول زير باشد:يک فعاليت زماني ميتواند شروع شود که تمامي منابع مورد نياز مصرفي آن در لحظه شروع در دسترس باشد. فرض کنيد طبق قرارداد بايد هر دو هفته يکبار 4 واحد از منبع مصرفي در ابتداي پريود هاي زماني T=1,3,5,…,19 (يکي در ميان در 19 دوره)پس مجموعاً 10 پريود بايد تحويل شود. يعني کلاً 40 (4*10) واحد از منبع مصرفي تا آخر پروژه تحويل داده خواهد شد. اگر محدوديت منابع وجود نداشته باشد، پروژه 13 روز طول خواهد کشيد. مجموع نياز منابع فعاليتها 36 واحد ميباشد

اسلاید 200: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie200مسئله تخصيص منابع تجديد ناپذير(مصرفي)گراف منابع در حالتيکه فعاليتها بر حسب LS(ديرترين زمان شروع) برنامه ريزي شده اند،‌در اسلايد بعد آورده شده است.مقدار نياز هر فعاليت در ابتداي گانت آن نمايش داده شده است.مقادير تجمعي در دسترس و مقادير نيازمندي فعاليتها به ترتيب با خطوط توپر و خط چين رسم شده اند..هر برنامه اي که منحني خط چين آن زير منحني توپر بيفتد موجه(Feasible) خواهد بود.

اسلاید 201: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie201مسئله تخصيص منابع تجديد ناپذير(مصرفي)زمانتعدادتجمعيمنبعلازم19 17 15 13 11 9 7 5 3 1403632282420161284منبع تجمعي مورد نيازمنبع تجمعي در دسترسA 6 B 12 C 10 D 8

اسلاید 202: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie202مسئله تخصيص منابع تجديد ناپذير(مصرفي)در گراف قبل با وجوديکه فعاليتها در زمان LS برنامه ريزي شده اند، برنامه حاصله موجه نيست . براي دستيابي به يک برنامه موجه مجبوريم تاخير غير مجاز را پذيرفته و برخي از فعاليتها را حتي بيش از LS به تاخير بياندازيم.نتيجه اين اقدام در گراف بعد نشان داده شده است.در شکل بعد سعي شده که با حداقل شيفت فعاليتها به سمت راست،‌خط چين به زير خط توپر بيفتد.

اسلاید 203: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie203مسئله تخصيص منابع تجديد ناپذير(مصرفي)زمانتعدادتجمعيمنبعلازم19 17 15 13 11 9 7 5 3 1403632282420161284منبع تجمعي مورد نيازمنبع تجمعي در دسترسA 6 B 12 C 10 D 8

اسلاید 204: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie204تسطيح منابع(Resource Leveling) در اين حالت فرض بر اين است مقدار کافي از منابع مورد نياز موجود است اما هدف از تعيين برنامه در چنين حالتي به حداقل رساندن هزينه هاي ناشي از نوسانات سطوح منابع مختلف است. بطوريکه تاخير غير مجازي در هيچ يک از فعاليتهاي پروژه پيش نيايد، منظور از نوسانات در نيروي انساني استخدام و اخراج و در مورد ماشين آلات نصب و راه اندازي ميباشد.در صورتي که واحد زمان مثلاً ”روز“ و واحد سطح منابع ”نفر“ باشد. حجم منابع لازم براي کل پروژه R برابر خواهد بود با:که در آن rt عبارت از سطح منبع مورد نياز در تاريخt ميباشد.پس متوسط نفرات لازم در هر روز براي پروژه عبارت ميشود از:

اسلاید 205: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie205تسطيح منابع(Resource Leveling)-ادامهدر يک حالت ايده آل، بايد رابطه زير به ازاي تمام مقادير ممکن t برقرار باشد:در عمل ، لازم است سعي شود رابطه زير که عبارت از مجموع مربعات تفاضل ميزان احتياج به منابع در تاريخهاي مختلف در طول زمان اجراي پروژه است به حداقل برسد:در اينجا، برنامه ريزي رياضي (غير خطي) زير مطرح ميشود:

اسلاید 206: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie206تسطيح منابع(Resource Leveling)-ادامهبا توجه به منفي نبودن اجزاي تابع هدف، مقدار تابع وقتي مينيمم ميشود که داشته باشيم: و در اينصورت:حال به جاي تابع هدف معرفي شده در بالا، تابع زير را در نظر ميگيريم:جواب اين مسئله برنامه ريزي رياضي نيز، همان براي همه مقادير t خواهد بود. به عبارت ديگر، همان جوابهايي را که از برنامه ريزي رياضي اولي قابل انتظار است، از برنامه ريزي رياضي اخير نيز خواهيم داشت.

اسلاید 207: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie207الگوريتم برگس(Burgess) براي تسطيح منابعروش برگس براي برنامه ريزي پروژه ها در شرايط عدم محدوديت در سطح منابع و وجود محدوديت در تاريخ اجراء پروژه،‌ميباشد.اين الگوريتم سعي دارد که ميزان نوسان در سطح منابع مورد نياز را به حداقل برساند. قدم هاي اين الگوريتم بشرح زير است:قدم 1- فعاليتها را به ترتيب افزايش شماره رويداد پاياني و در صورت که دو فعاليت داراي يک شماره رويداد پاياني هستند،‌به ترتيب افزايش شماره پايه از بالا به پائين در جدولي قرار ميدهيم.قدم 2- از آخرين فعاليت پائين ليست شروع نموده و فعاليتها را به ترتيبي برنامه ريزي ميکنيم که رابطه در آن حداقل باشد.توضيح: عبارت از سطح منبع مورد نياز براي اجراي فعاليت ij در تاريخ t ميباشد.

اسلاید 208: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie208الگوريتم برگس(Burgess) براي تسطيح منابعدر صورتي که اين رابطه در دو يا چند وضعيت مختلف حداقل شد، وضعيتي را انتخاب ميکنيم که فعاليت از حداکثر شناوري خور استفاده کرده باشد.(بديهي است در اين عمليات موقعيت فعاليتهاي بحراني ثابت است)قدم 3- عمليات مربوط به قدم 2 را به ترتيب براي ساير فعاليتها از پائين به بالا تکرار ميکنيم.قدم 4- بعد از کامل شدن عمليات مربوط به قدم 3، قدم هاي 2و3 را تکرار ميکنيم. در اين عمليات در اغلب موارد لازم است فعاليتها به سمت راست هدايت شوند.

اسلاید 209: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie209مثال الگوريتم برگس(Burgess) براي تسطيح منابعمثال: پروژه اي با اطلاعات مندرج در جدول زير براي اجرا انتخاب شده است. اگر براي انجام فعاليتهاي اين پروژه فقط يک نوع منبع يعني نيروي انساني(کارگر) مورد نياز باشد و تعداد نيروي انساني در دسترس محدوديتي نداشته باشد، برنامه زمان بندي قابل قبول براي اجرا فعاليتها پروژه تعيين کنيد.

اسلاید 210: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie210(15و15)(15و11)(8و8)(8و4)(8و8)(4و4)(4و4)(10و6)(10و6)(7و0)(10و3)(10و5)(8و3)(8و3)مثال الگوريتم برگس(Burgess) براي تسطيح منابعبا استفاده از مشخصات جدول قبل، شبکه برداري پروژه مطابق شکل زير رسم ميگردد. سپس محاسبات زمانبندي به روش CPM انجام شده و نتايج روي شبکه قرار ميگيرد که مسير 6-4-3-1 تنها مسير بحراني اين پروژه است. (5و0)132564(0و0)ES LSEF LF

اسلاید 211: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie211Z=855

اسلاید 212: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie212به منظور کاهش مقدار z بر اساس الگوريتم برگس، تغييراتي در زمان بندي انجام فعاليتها ي غير بحراني در داخل مدت زمان شناوري آنها (ابتدا، آخرين فعاليت در جدول يعني 6-5 و سپس به ترتيب ، فعاليتهاي غير بحراني رديفهاي قبلي) ايجاد ميشود که در اثر آن گزينه جديد زير ارائه ميشود:Z=838

اسلاید 213: Management & Project Control - Present by Dr.Amir.A.Shojaie213مثال الگوريتم برگس (Burgess) - ادامهدر مرحله بعد، تغييرات جديدي در زمان بندي انجام فعاليتهاي غير بحراني مطابق با روش برگس انجام ميگيرد.نهايتاً مقدار Z معادل با 814،کمترين ميزان و بهترين گزينه محاسبه ميشود.