مسیحیت بعد از حضرت عیسی (ع)

صفحه 1:


صفحه 2:
مسیحیت بعداز حضوت کیسی لع کاری مشترک از : اسدیان؛ بيات باراهنمایی استاد محترم : جناب آقای دکتر مجتبوی کارشناسی امورتربیتی بهار88 

صفحه 3:
تحولات مذهبی عیسوی در نزد مسیحیان قرن اول حوادثى كه بعد از شهادت عیسی اتفاق افتاد بیش از آنچه در ایام عمر او روی داد اهمیت دارد. البته سرگذشت زندگی و تعالیم و مواعظ ‎Atha ta‏ افکار ایشان قیمت بسیار داشت, ولی مسئله قيام او از ميان اموات معنى و ارزشی عالیتر و والاتر دارد, یعنی او را خداوند صاحب حيات و مبقی ارواح و رابطه وحدت روحانی مابین ایشان با خداوند یا پدر اسمانی دانستند. 

صفحه 4:
عصر رسولان قیام قدیمی ترین زوایتن که در باب ظهور عیسی بعد از قیام او به ما رسبده است آن است 5 تارف نقلآنموده. وی در حدود سال 52 ملادی به کلیسایی که در شهر کورنت), : ‏ین نوشته است‎ bot ‏كر‎ Pe «الان ای ترادران شما را از انجیلی که به شما بشارت دادم اعلام مي نمایم +.به ‎pes area‏ را که به نشبا بشارت دادم محکم نگاه دارید ... زيرا كه ../ مسلح را ‏07 وراه کناهان ما رد و ایتکه مدفون شد و در روز سیم بر جست ‎LES‏ ‏برخاست و اینکه به کیفا ظاهر شد که بیشتر از ایشان تا امروز باقی هستند اما بعضی ‏حَوَابِيْدة الذ. ا آن ابس به عقوت ظاهر شد و بعد به جميع رسولان و آخر از همه يراهن" ‏مثل طفل سقط شده ظاهر كرديد... و ‏كفت :(من در بد زمانى به جهان آمدم)». ‏قدماى عيسوى مرك را به خفتن تا روز رستاخيز تعبير كرده اند. ‏تکته جالب توجه در کلام بولس جوازی که بعدا می گوید, ‎gal‏ است كه 4 ‎fg PLS gl las]‏ ‏صعود عیسی با پیکر روحانی بوده است و نه با بدن جسمانی و مادی....» این خلاف قیده دیگر اصحاب کلیساست که صعود عیسی را با پیکر جسمانی مي دانستند وحتی‌با ‏نظر لوقا و یوحنا نیز متغایر بود. ‎ 

صفحه 5:
قیام (یا صعود) مسیح حواریان را معتقد ساخت که عیسی از مردگان برخاسته ۳۲ فا دیگز بنوار بر ابزهاء رجعت خواهد کرد. اکثر شاگردان که تمد آنها در آن وقت ‎a‏ يكصد و بيست تن مى رسيد جليل را ترك كرده به سوى آورشلیم رهسپار شدند و در آنجا در غرفه ای بزرگ برای نماز و مشورت اک و ‎ESI‏ سار زسولان آمده است که مریم مادز عسشف اه برادرانش نیز در آن جماعت بودند و حواریان خود پیشوایان آن گروه بودند. نزد این مسیحیان صدر اول, قیام مسیح اثبات حقانیت انجیل بود و هبوط روح ال ور ‎a) ablay‏ آنها اطمیبان قلبما بخشید که اهماز) یرو 22 ۲ دزیر ایشان! ییعوز بود در آنها نیز اطاهر تتلخم ابقله ۸ ار 1 سارك خی دز ‎bb‏ الحشاش) 10555 ‎AI LLIAELS (SUES)‏ وعظ و تبلیغ در کوی و بازار شروع کردند, همانجایی که مخالفان چند هفته پیش, عیسی را گرفته به صلیب آويختند. 

صفحه 6:
دو جيز سبب شد که کلیسیای اورشلیم پایدار بماند و به کلی نابود نشود. نخست آنکه حواریان همه پیروان پیشوایی غایب و متوفا بودند و مخالفین انتظار داشتند که به مرور زمان شوق و ‎ne‏ ان کنات شود دوم آنکه ایشان ظاهرا تمام روم و آداب شریعت يهود را رعایت می کردند و همه روزه مرتبا به معبد رفته, ‎oul‏ موسى را مانند دیگر بهودیان احترام می نهادند. تنها چیزی که ایشان را از دیگر یهودیان امتیاز می داد آن بود که اعتقاد داشتند که عیسی همان مسیح موعود یی کدی کنیس لاك ‎as sll hn)‏ ظهور او را شارت داده اند و عن قريب يسر انسان بار دیگر ب به جهان خواهد آمد. 

صفحه 7:
کلیسای قدیم(150-50 میلادی) بولس حواری را میتوان دومین بانی کلیسای مسیح لقب داد. چه قبل از 1115 كز بود اند كه رحمت ها كشيدند و دین مسلیع ارارتا لام ۲ افگتدرید و رم انتشار دادند. علاوه بر حواریان ناما 1 ی پزتاباس (برناباء این الوعظ) مصاحب بولس) با ر۵/ شمعون ملقب به نیجر و لوکیوس کورنه ای و مناحم برادر رضاعی هرودس واپولو (اپلس) و غیره. که همه اینها در هر سو به جد و جهد تمام سرگرم تاسپس کلیسای مسیح بودند. به طوری گروندگان به آیین نوین پیوستند و این آیین به سرعت در سواحل مدیترانه شرقی افزایش یافت. کامیابی و پیشرفت مسیحیت در صدر اول در مراکز تجاری قلمرو ‎beet eee‏ او انش برد کم رطعم آنابلا کلم بت ی 17 لااقل محله بهودان وجود داشت و هر جا که دین موسی رفته بود پیام مسیح نیز به دنبال آن میرفت. 

صفحه 8:
مقاومت و جفا لال كل دوم امیلادی, مذهب عیسوی, بای حکام رومي کشوزهای فتع شده, اولین مسئله مشکل گردیده بود. مخصوصا در ممالک شام و آسیای صغیر این قضیه دشوارتر شده بود. رومیان بالطبع از امور اسرار آمیز و کارهای مخفی بیزار بودند و به همین سبب در برابر دین مسیح مقاومتی به ظهور رسید. مسیحیان اولیه بر حسب تعالیم دینی, خود را در جهان می دیدند ولی از جهان نمی دانستند. هر چند به ندرت تنی چند از ایشان داخل خدمث لشکری روم شده بود یا مناصب کشوری را تصدی می کردند لیکن اکثر ایشان از کارهای دنیوی کناره می جستند البته در امور دنیوی کاملا مطیع اوامر حکومت بودند: در آن زمان واجب بود ک هر فرد رومی به «جنیوس» امپراتور, یعنی به «روح الاهی» او قسم یاد کرده و به احترام تمثال او در محراب و معبد بخور سوخته و شراب بنوشد. چون مسیحیان از اين عمل سرباز می زدند. حکام یومی این امتناع را نشانه بی وقایی و تمود دانسته, بسیار نگیان می شدند. علاوه بر ان چون عیسویان در اواخر روز به شغل و کار خود مشغول بودند و مجامع دینی خود را برای عبادت و نما در هنكام شب پا در سحرگاهان تش می دادند 

صفحه 9:
هقی ري قثل ظام مسیجیان در شهر رومیه الکبری به سال 64 میلادی میرنسد انا دب نک رن نمام حکام رومی غالبا مسیحیاتی را که از پرستش تمثال امپرائور سر باز مب زدند: به فجیعتزین صورتی ب5 قتل ‎os‏ رسانیدند بعنی با آن ها را زنده می سورانیدند 0ل که یه شیر آن و ددان می ساختند. در ‎Whaat ud Ne‏ جوامع مسیحیان تحول یافته و به صورت واحدهای مستقلی که دارای قلف کل ةنظم بود در آمد. در زمان بولس حواری. هنگامی که مسیحیان ای 0 کلیس تبودند وااز سایر جوامع بشری کناره گرفتند و خود جع اخوتی تشکیل دادند, اعمال و عبادات ایشان دو نوع بود: اولا تجیع در عبادت گاهها برای انجام مراسم دینی مطابق نمونه کنیسه های بهود که درهای آن به روی ‎afl aor‏ از مومن قدیم پا سالک و تازه وارد. باز بود و در آنجا از روی ‎١0١‏ سي ولاس فقرانی تلاوت مي کردند و تماژها و دعاها می خوائدنه وابه اوتطا ‎no‏ گفتند و از مزامیر می سرودند. ‏خواندن قسمت هایی از «انجیل» و رسالات مسیحیان به دنبال تلاوت «ئوراتِ» بغذ از قرنْ دوم میلادی در کلیسا معمول گردیده است. ‏تانپا شرکت در «صیافت محبت» که فقط خاص مومنان بود و آن عبانم بود از ورن سفره طعام در برابر تمام حضار و در اثنای صرف آن تشریفات ساده ای انجام می شد. ‎ees‏ از لش زطعاه آخرین عیسی یاد ی کردند. به زبان پونانی به میتی «شکزگر اراد + می باشد. ‎ 

صفحه 10:
در آغاز کار, تشکیلات کلیساها بسیار مشوش و بی نظم بوده است ولی در اواخر قرن اول جوامع مسیحی در هر چا که بودند برای تنظیم امور خود شورایی از متقدمان تشکیل دادند و یک تن رئیس در راس آنها قرار گرفت که او را «اسقف» اسم نهادند و اسقفها را هریک معاونی بود که «شماس» نامیده می شد. ولی تعلیم و موعظه همچنان خاص رسولان و معلمان بود که يا خود دائما جزء آن جامعه بودند یا آنکه سیاحان انجیلی بودند که از بلاد دیگر موقتا به آنجا سفر کرده بودند. بعضی جوامع را اسقفی واحد اداره می کرده و قدمای قوم و شماسان او ار معاونت می نموده اند و بعد از چندی عمل تعلیم و موعظه نیز جزء وظایف همین رئیس روحانی یا اسقف قرار گرفت و رفته رفته نام معلمان و انبیا یا مسافران انجیلی به تدریج از زندگانی کلیسا محو گردید. 

صفحه 11:
تحولات عقاید تا اواسط قرن دوم (150 میلادی) همقدم با نمو و گستزش سازمان های صویری, میادی و اصول معنوی نیز در عالم مسیحیت رو به رشد و افزایش نهد درست هنگامی که صد سال تمام | زمیلاد مسيح می گذشت, یک سلسله نوشته ها و آداب به پیروی از دایره کنب عهد عتیق (صحف انبیای بهود) به وجود آمده بود که از بعضی جهات و میادی می توانستند آن را عهد جدید نام بگذارند. به تدریج طبقه اول مسیحیان از میان یفتند و انتظارات و عقایدی که در باب رجعت عیسی, سوار بر ابرهای آسمان وجود داشت نیز خرد خرد محو گردید. در آن زان پتحاه شال از زمانی که ایشان عیسی را پم چشم دیده بودند گذشته بود و نسل دوم مومنان مسیح ‎SV eS‏ ایشان با اورشلیم مسافت بعیدی فاصله داشتند در طلب نوشته و اثری بودند که از تاريخ سر گذشت آن پیغمبر و تعالیم او ایشان را آگاه سازد. وقتی که در سال 70 میلادی اورشلیم ویران شد و مردمش پراکنده شدند.البثه ار طلب و تقاضا اشنداد یافت: انجیل مرقس قدیمی ترین و کوناهترین انجیل هاست و به احتمال قوی 9 شهر انطاکیه در حدود سالهای 70*65 میلادی به رشته تحریر در آمده است. اير انجبل عبادت از خاطرات قدیس پطرس خواری است کم مرقس حوازی در وقتن كه شنوز ذر أورشليم مي زیسته. قبل از آنکه‌به انظاکیه یاید.آنها را تحربر و تدوین کرده است ان نجل ‎ose‏ خاصى در وقازع تولذ و خوادث ذوره شباب عيسى ذكر مى کند و از هنگام تعمید از شروع ‎ae‏ تن کرده او شرحی روشر, از بعثت و رسالت او بیان نموده است و در عین حال اشارات و بيانات زياد از احساسات بشزی عیسی را متضمن کرده است. در انجیل مرقس, عیسی موجودی ما فوق بشر نشان داده می شود و او را «فرزند انسان» معرفى مى تمايد كه خداوند أو را در هنكام تعميد به فرزندى خود بركزيد و او را مسیج حقيقى و فرزند يكانه خداست. در اين اتجيل اثرى از اصل تجسم الاهى در بيكر عيسى و از اصل ازلیت عیسی (وجود قبل از خلقت) بر طبق آن مبادی که بولس حواری بعدها وضع کرد دیده نمی شود. آما انجیل متي و انجیل لوقا از این مرحله بالاتر از انجیل مرقس هستند و زمینه را برای اعتقاد به نجسم ریوبیت در پیکر عیسی آماده مي کنند و در هر دو حكايات و روایات چند باب دوشیزگی مریم عذرا و حوادث فوق طبیعی که در هنگام طفولیت عیسی واقع شد نقل مي تمايند. 

صفحه 12:
کلیسای قدیم کاتولیک (150نا 1054 میلادی) لع یکی زرا آغار به معنای مطلق ‎ale‏ «جهانی» استعمال عبش" همینکه دین مسیح در سراسر قلمرو و امپراتوری روم و نزد تمام طبقات خاص و عام انتشار یافت, تحولی جدید حاصل کرد و معنی فنی جدیدی کی بلاط آفرن دوم میلادی (154-150) کلیسای کاتولیک ان از تشک بود ولی برای اینکم همچنان واخدوامام بماند لازم بود که نه تنها در برابر دشمنان خارجی, بلکه در برابر فرقه ‎EMSA‏ ای کذا ‎Usb)‏ 401( مطیح بم وجود آمده ابودند؛ مقا ولك هالا و از اين رو در آن کلیسا دو امر به وقوع پیوست : نخست یک سیستم مبادی دینی که به زعم ایشان روشن و پاک و مطهر بود که آن را «ارتدوکس» یعنی کامل و صحیح گفتند. دوم یک سلسله سازمان کشیشی و رهبران دینی که عقاید ایشان بر قاعده رسالت جامعیت و وحدت و قدوسیت کلیسا استوار بود. ولی این هر دو امر همچنان برقرار و دایم نماند و تحولاتی جدید در آنها به وجود آمد. 

صفحه 13:
دو فرقه گنوسی و مارکیونی تلع گرد شخصیت و عمل پیغمبری عیسی )1/5 ‎HW isos)‏ و تاوبلات جدید شدند, دو فرقه بودند که در قرن دوم به ظهور رسیدند و بعد از آن, همه مورد تکفیر قرار گرفتند و آن هر دو عبارتنداز : گنوسی ها 11111 ار آغا گنوی اها (اين اسم از گنوسیس اشتقاق ‎axl,‏ 4/48 )| عفان ترجمه مى توان كرد) داراى عقايد خا ضف /4/11) تایب تاو ايلك افلشفة يونان را در مذهب عبسوی میجل نهایندوجود عیسی را آخرین مظهر ترکیب فلسفه شرق و غرب معرفی کردند. مرقیون به اين دعاوی اکتفا نکرد و برای شرح و اثبات نظریات خود کتاب مقدسی نوین برای اصحاب خود تحریر نمود و بعضی از کلمات و تحریرات قدیس بولس حواری و انجیل لوقا را به هم آميخته, انجیلی جدید تاليف كرد و هرگونه عبارتی که عیسی را با خدای عهد عتیق متصل می ساخت از آن ل ]سن تيا فل ‎Adj falls LA,{ se 61!) big) bi‏ منطبق ساخت و کلیسایی نوین مخصوص پیروان خویش تاسیس کرد. 

صفحه 14:
پاسخ کلیسا به دعاوی مبتدیان (نوآوران) : اعتقاد نامه رسولان و تشریع (عهد جدید) عق درست دين مسیح آن است که مستند به ‎PMS‏ ‏رسولان باشد زیدا رسولان معرفت کامل داشته اند و هر چه موافق تعالیم ایشان, یعنی نوشته اناجیل و رسالات نباشد قابل قبول نخواهد بود و به اين دلیل بر مبادی گنوستیسیسم و مرقیونیه خط بطلان کشید گفت : افراد ‎a‏ الا عا رز از یه اکلسایی یره که یکی از رسولان تاسیس کرده باشد. کار مهم دیگر که کلیسا در آن تاریخ انجام داد/و آن/ یز از ۰ تنيجه اثبات و شرح اخبار و روايات رسولان حاصل گشت, همانا عبارت بود از تحریر قانونی کتب مقدس. 

صفحه 15:
غلبه قطعی و رسمیت دين عيسوى حکومت امپرانوری روم رسما مخالف آیین نویس عیسوی بود. در خلال ایام قرن دوم میلادی, که کلیسای مسیح در سر تاسر محروسه رومیان رو به رشد و نمو می رفت و در همه جا رقیبی نیرومند در برابر عقاید خرافی قدیم به شمار می آمد. عقاید خدایرستی مسیحیان و تعالیم معنوی عیسی کم و بیش در بين هزاران گروه از قبایل و عشایر بدوی که در طول سواحل رود دانوب و رود و رود رن فرود آمده و هر دقیقه آماده تهاجم به درون خاک امپراتوری بودند. نفوذ کرده بود. مارکوس آورلیوس (161- 0 میلادی) که خود مردی متفکر و حکیم و پیرو اصطلاحات عالیه ‎eu‏ د اقا خرانام لمات جود كه فعا اخ مسيحيان را در سراسر ايالات محروسه روم مورد شدت و عقاب قرار دهد. 

صفحه 16:
اختلاف آریوسی و اعتقاد نامه نیقیه اصول و کلیات کلامی دین کاتولیک همچنان رو به تکامل و توسعه بود. در ال ات ان زا زوم القدس» که مسئله اصولی ذبن مل ‎HV‏ ‏مباحثات و تدفیقات نمودند و موضوع حقانیت کلیسای مسیح و حدود بات ان رطخ کردند, ‎ou lal‏ این دانشمندان دیلی نه قنها تفع ‎ass AS) ee‏ کار به مجادلات و متاظرات تا/ارش 20۳ آریوش بر آن بود که با اينکه عیسی مسیح «کلمه» حق است, مع/ذلک ‎S LEeen ee‏ سنا لدابت ‎(Liat lle‏ )55426 ادن ابیت از «نیست» به «هست» آمده و عنصر او با عنصر الوهیت فرق دارد. ولی اسقف آن شهر قویا بر خلاف عقیده او قیام کرد و بر آن رفت که «ابن» نیز از لیت دارد و مخلوق نیست و از گوهر و ذات الاهی مایه گرفته اشت: در شهر نیقیه, در نزدیکی قسطنطیه, در ساحل بوسفور, جمع آمدند و بعد ‎eee‏ اه تاه اب ‎ISLLLIL ELS Sh S/ hss Lied‏ ‎ld slatalblapa by piles cohen‏ ا ل ‎ 

صفحه 17:
وا یه حدای واحد. پدر قادر مطلق, حاله 44 چیزهایی مرئی و غير مرئى و به خداوند واحد عیسای مسیح؛ ‎Ae‏ | يدر ببرون آمده, فررند بکانه و مولهم 1 که از ذات پدر است, که به وسیله او همه چیز وجود یافت, آنچه در آسمان است و انسانی گردید و رنج برد و روز سوم ۹ مان صعود کرد و خواهد آمد تا زند ان و مردگان را داوری نماید. و ما ایمان داریم به روح اقدس... ات ‎iN‏ استاد تام فوق یه شذت ‎Mn Wass) s/he‏ از زعمای مسیحیت قرار گرفت و در شورایی که بعد تشکیل شد مجددا مورد بحث قرار گرفت. پس از گفت و گوهای زیاد بالاخره مورد قبول قرار گرفت و مع ذلک چندی نسل طول كشيد تا متن فوق جنبه تقدس حاصل کرده نزد کلیساء ای 101311121۳ 

صفحه 18:
. اختلافات اصولی در دین مسیح و اعتقاد نامه کالسدون " کلیساهای مغرب در اين قرن اصل و فورمولی در ماهیت ذات عیسی اختیار کردند و گفتند كه در وجود آو دو حالت در آن واحد مشاهده می شود که هر دو بدون اینکه معارض یکدیگر شوند در شخص واحد متحد شده و به ظهور رسیده اند. به عبارت ذدیگر شخص عیسی مرکب از دو عنصر است : یکی عنصر الوهیت و خالقیت, دوم عنصر انسانیت و مخلوقیت. 

صفحه 19:
تکوین و رشد دستگاه پاب کلیسای شهر رم هم از آغاز از بزرگترین مجامع عیسویان امپراتوری روم گردید. هر وقت ما بين مجامع عیسوی اختلافات و اشکالاتی در اصول و فروع دين پیش می آمد, فتوای کلیسای روم قاطع بود. بعد از اینکه آیین عیسی دین رسمی 21010 رازه كرإذيد؛ اندكى بر نيامد كه اصول رهبانيت ذ ران هذهف /ه/ ظهور رسيد و به سرعت رشد و نمو كرد. عيسوى را از زن و مرد شايسته است كه به تجرد و تفرد زندكى كرده دوشيزه و بى همسر بمانند, در دل داشتند, به اين روشكراييدند لكن ظهور رهبانيت به صورت يى نهضت خاص مبتنى بر قطع علاقه از اجتماع در اواخر قرن سوم ميلادى به وقوع بيوست. . اين اسلوب رهبانيت دسته جمعى از مصر به خارج سرایت کرده. در شام و ‎clay is pee lal‏ یاقب ولطل|رهبائهات انفرادی تام وقلشان اب بكرا رابت كلست يضما در غارفا و بعصا دز الام فدلا دیگر برفراز ستون های سنگی ‎pp ote shies Use pies‏ ی ديكر درون شاخه ا ‎bi! LAGS) blbL) SLUG‏ وا متا زا تدای تفواره رورا 11111 10112ضزضزذز111101' 

صفحه 20:
اشتقاق کلیسا به شرقی و غربی اثر مستقیم فتوحات مسلمانان یک نتیجه عمده به بار آورد. یعنی کلیسا 90 تمريه کرد. امهراتور لتو سوم, در قسطتطنيه/ پس از ‎eee‏ ین عرنه را درا کنار بوسفور شکست فاخش داه/ برع | تفاليم اسلام به بعضی اصلاحات مذهبی ‎Adds)‏ ‏شد و از اين سیب پاپ گرگوریوس دوم را ناراضی ساخت. امپراتور ‎eaete‏ ای للا سيان واحنى بعضى إن اخود مسيحيان كليلبار را /// معرض انتقاد قرار داده اند و احترام به حد يرستش را كه نسبت به تصاوير و تماثیل مقدس در نمازخانه ها معمول می شود, نوعی از بت پرستی ‎wo‏ شمارند. از این رو در سال 726 میلادی فرمانی صادر کرد و ‎Dol eee‏ اه فرغل مود اي امین اف ای ‎Ef‏ ‏را رف سك ‎Scania) CEU) Me‏ لو وکاب عمل واكنش شدیدی, هم در مشرق و هم در مغرب به وجود آورد. 

صفحه 21:
بافلدانورادر باس این عمل برای تلببه پاپ ناحیه سپسیل در جنوب ابنالیاررا از جوز هکیت بان خارج ساخته تحت امر بطرک پوبان فرار داد. در نتیجه پاپ دارای املاک الللطط ا ارك راو ‎er Ser act a tag te eagle een‏ مل زده می شد, ولی فتح و فیروزی مهمی که تصیب پاپ گردید بعد از مرگ پپن آن تفای طاعلاافندار در غرب اروپا امپراتوری وسیعی تحت فرمان خود در آورد کم خض إن امالك افرانسه: شمال شرقی اسپانیا, بلژیک, هلند, قسمت عمدهاغاي آلمان, اثرینش: مجارستان و شمال ایتالیا. اين پادشاه به کلیسا نهابت احترام را رعایت 5( تالا 800 میلادی به رم آمد ودر روز عيد میلاد مسيع, باب للق وم تاج امپراتوری را بر سر او نهاد و از آن زمان رسما امپراتوری روم به دو قسمت شرقی و غربی منقسم گردید. 7 ل ورین از زغهاي کلیسا در اسپاتبا تشکیل گردید ورعفن این ام گرا در اعتقاد نامه آناناسیوسی تحت غنوان و کلمه «فیلیوک» یعنی این گنجانيدند و اضافة کردند. متکلمان و لاهوتیان کلیسای شرق بر این عمل اعتراض کردند و گفتند الحاق 1 مريت مطل إن ذاث يارئ تغالیانلت/ اد فیک ابکارا قدزت کامل الاک می باشد. در سال 876 شورایی از روحانیان در شهر قسطنطنیم تشکیل شده/ ‎GY‏ ۱ ار فقالیت تسیاسیاه زیگز علاقه امندی اه ال فرعا کول اب كل شاخ فتوا در واقع حق جکوهت مطلق بر کلیشا را از پابه ستلب کرد اتفصال نهایی قطعی بین دو کلیسا در سال 1054 میلادی به وقوع پیوست. از آن سال دو شاخه کلیسای کاتولیک هریک راه دیگری برای خود پیش گرفتند و استقلال یافتند. 

صفحه 22:
کلیسای ارتدوکس شرقی پنین از آنکه مراکز مسپحیت در ممالک مشرق زمین, یعنی در بلاد دشیم( و انطاکيه. به دست سپاه اسلام تسخیر گردید/ ار رن اهشتم در مبادی کلامی خداشناسی کلیساهای مذکور تغییر ,۶ اجضی تغبیرات در عبادات و اعمال ‎filet Gul'g‏ نت از آنا بش روزگاری دراز نصیب بظری ‎AAU‏ ‏شد. اتحاد کلیساهای ارتدوکسی در واقع هیچ وقت, منقطع نرگردید. کلیساهای مختلف جداگانه ملل مختلف اسلام با یکدیگر گاهی اختلاف پیدا می کرده اند. عاقبت همه آنها به اقتضای مصلحت که آن را «منفعت اقتصادق» می نامیدند به سوی یکدیگر متمایل می شدند و احکام کلیساهای تکفیر شده منفصل را تدریجا قبول می کردند و استدلال می نمودند که کلیساها پایستی با هم متجد باشند و از قدرت و اختپاراتشان كاسْته نگزدد 

صفحه 23:
شعب کلیساهای ارتدوکس شرقی کما بیش با یکدیگر در مواد اصلی علم لاهوت متفق الکلمه بوده اند. اعتقاد نامه های دیرین را همه قبول داشتند و 0 تن زا همه ایدی و زوال پذیر می ذانستند. ایمان استوارابه تجسم خداوند, اعمال و مناسک دینی از روی خلوص نيت درکلیساها. توجه ‎solo‏ یحیای دمشقی در موقعی به ظهور رسید که سبک معماری خاص کلیساهای شرق تکامل یافت. زمانی که امپراتور لو سوم, چنانچه در فوق تیم بر آن سر شد که احترام نقوش و تصاویر عیسی و مریم و قدسیان را داخل کلیسا قدغن کند, قال و مقالی بسیار ضد تصمیم او در شرق و غرب بلند شد. عینا همان طور که خدا (پدر) در پیکر عیسی (پسر) تجسم یافت. سال 7 میلادی هفتمین شورای عمومی تشکیل شد. یونانیان و رومیان متفقاً شرکت کردند, فتوا دادند که تصاویر و نقوش و تمائیل و نیز صلیب و انجیل های چهارگانه باید همه مورد احترام و تقدیس و تکریم قرار بگيرند, هر چند عبادت آنها مربوط به اصل عبادت الاهی نیست. در این قضیه کلیسای شرق و غرب تا کنون اتفاق کلمه دارند. 

صفحه 24:
در سر قضبه ماهیت الاهی تصاویر, باز بين شرق و غرب اختلافی جوهری و ایمانی پدید آمد. کلیساهای شرق تصاویر مقدس را دارای طببعت و روح الاهی دانستند. کلیساهای روم در مغرب به تصویر و تمثال مریم و دیگر قدیسین منزلت بشری می دهند. در ۴( از آن جهت احترام مي گذارند که مادری است عذرا احساشال و ۲ نت به افرزند خود. در حالی که در کلیساهای مشرق مریم/را ‎AGU‏ ‏ت یر رتش امن کنند و او را موجودی فوق بشر می دانند که درا ژجماو بشریت و الوهیت در پیکر جنین عیسی امتزاج و تجسم یافت.. . در کلیسسای شرقی مقدسات سبعه با کلیسای غرب مختلف است و آن هفت عبازننداز؛ 1) تعمید؛ ‎RS eee te‏ ل فشن وین تازه واردارا جر ام كيذ ‏3) عشای ربانی؛ ‏4 اعتراف؛ ‎G‏ فلولا مطسلء مغرس؛ 6) عروسی؛ 7) تدهین میت که در موقع مرض و بیماری شدید نیز به نیت استشفا آن را به عمل می اورند. ‎ 

صفحه 25:
اتفلافات کلیسا یکی دو مستله دیکرء. شایسته ذکر است. اول آنکه کلیساهای شرقی به طور قطع مخالف این اصل هستند که مردی به نام اسقف شهر رم ریاست عالی بر تمام جامعه کلیسای مسیح داشته باشد, دوم آنکه این عقیده را خطا می دانند که حواریان از عیسی متساویا نیروی روحانی کسب نکرده اند و در آن میان فقط فقط پطرس حواری رئیس ایشان گردید. 

صفحه 26:
وضع کنونی 1ل هی شرفی بسیار مشکل است. بعد از جنگ جهانی دوم ۶ اک شزقی اروبا در مخاطرات عظيمي افتادند.در روننیه تما 0 تا لوسر تشکیلات کلیسا محتل و آشفته گشت. بعصی اش ۱ زا دشتمخل زو نابود نشده اند. از زمان پطر کبیرتا کتون کلام 4101 ات تسار یافته است وبه فرقه ها و شعب گوناگون منقسم تلد ‎٩‏ 1 لك تبافظه كازى ذارند و بعضىئ ذيكرا ناظز ايه اضلاكاك) ‎em‏ 1 ط اجات مذهبي قابل توجه مخضوضها ‎[Lb Lid) js‏ باشند. مهاجرین روس (روس ‎slo‏ سفید) که در ممالک غربی اروپا و امریکا و چین ملی رفته اند بیشتر متمایل به کلیساهای پروتستان شده اند. ‎ho‏ دارند که در ‎Leeds anes‏ بزی آضا بوافتت او میکارای تمابقم دز ابیز ممازی کشورهای| بالکان کلیلماهای ارخدوکس هنوز بر خلاف) جزبانات بنیاشی و کر وا نل توا افشازی و سامت فرارندم آنه اوا شا اد خود را اندک اندک احیا می کنند 

صفحه 27:
کلیسای کاتولیک رومی در قرون وسطی هنگامی که قرون وسطی شروع می شد کلیسای کاتولیک رومی مانند یکی از بزرگترین تاسیسات عصر شد. عطیه قسطنطین که در فوق ذکر شد در حقیقت پاپ را سلطان واقعی کلیه ممالک مغرب زمین قرار می داد. البته سلاطین و شاهزادگان غرب در برابر اختیارات روحانی و عظمت معنوی مذهبی اسقف روم اذعان داشته, تسلیم بودند. ثروت و مالکیت کلیسا به قدری بود و همچنین موقوفات و هدایای مومنین خالص العقیده از هر صنف و طبقه به کلیسا به جایی رسیده بود که در سال 800 میلادی تقریبا یک ثلث خاک فرانسه و همچنین قسمت عمده کشور آلمان و ایتالیا تحت تملک کلیسا قرار داشت. وجود کلیسا در ایجاد وحدت اروپا و انجام مناسک دینی و عبادات به طور منظم و دایم بسیار موثر بود. 

صفحه 28:
رهبانیت در قرون وسطی کی با سدس اصلببيون اصلاحات و غییراتی در اموز راهبان دیرها جندان ۸0 ل ‎11١١‏ ره امام مظاهر و سازمان هاى راهبان در ارويا در الناى جنگ های 1 2 فرقه سیسترسیان و بندیکتیان قرار داشت. عالم ‎G58 Guilin,‏ 11س !1 ]لك رض (إرياضك أن ابه دست دوميتيكيان و فرانسيسيان افتاذ//// 0011 یقت تبلرغانی دانشت مانند کاتارهاء در جنوب ‎AAW se a call‏ 110 ی اشپالبایی آموشس واباتى اين فرقه راهبان انبل که ‎Af ASN‏ ۹ الا يكار پولش حوازی يم سایر تواحی اروپا فرستاه که امردم زار تعالیم مسیحیت کاتولیک آشنا سازد. راهبان پیرو آن فرقه که آنها را فرایارها می ‎ue Neen‏ وی رخ به علم و آموزش دانش تمودم بودید,/ذرازابش هراب 8 ی یا با زشبه فراز داشت که برا پیب چهارشال او اف خود آنها انتخاب می شند ولی بدبختی این جماعت از آنجا شروغ شد که مامور تفتیش ‎one Ee‏ کارا پرزگ و ملمان ‎bplao)| GlLE‏ 25 مه ام مدای نا اول علم لاهوت بودند, در زمان اسان به ظهور رسیدند. مانند البرتوس ماگنوس و توماس اکویناس و دیگر مصلحان و عرفای معروف چون ساووتارولا در فلورانس و ات وناوار از آن ال ان 

صفحه 29:
ليله کلام مدراسی (اسکولاستیک) وا یت کدراین وقابع جریان داشت, مدارس و آموزشتگاه /ها ین زب فراز خرابه دنیای قدیم دنبای جدید 40/5 ۴ یراس علمعا قدیم را از تو در معرض مطالعه واتحفيق) ‎ayn‏ تن موز کاران در طلب حقیقت بر آمدند, آنان به ها ‎NOES‏ تلعب بولگات, اعتقادنامه هاء قوانین شزریعت/ ‎GV‏ ‏ارسطو و افلاطون و فلاسفه رواقی, نوشته های حکمای نو افلاطونی, ‎ee lee‏ راکرس 4اامتال آترا مطالعه مم كرريد/ للك ك1 نیز شروع به نگارش و تحریر و تصنیف رسالات و کتب جدید نمودند که به سرعت در تمام کلیساها و دیرها انتشار یافته و موضوع بحث و جدال ‎SPEECH FETTER Sh‏ زمان شارلمانی کم کم شروع گردید و در آغاز مباحث آن کودکانه می نمود, به مرور بسط و کمال حاصل کرد و فلسفه عمیقی به وجود آورد. 

صفحه 30:
تا قرن دوازدهم میلادی, افلاطون حکیم به وسیله آثار حکمای نو افلاطونی و نوشته های قدیس آوگوستینوس, را دی مطلق علمای الاهی عالم ‏ - ا ی آع نی آمکوستینوس تعلیم می داد کهعالم ماده تیه ام ‎MT 1‏ اشنت و بادرست ذارد. 1 نات درسي اميد بسیار داشتند.كه آراى آباف كليسا وافلاسق/ بزرگ مشترک را تلفیق نمایند. فیلسوفان مدرسی به دو گروه تقسیم شدند : ‎ae‏ داوم موجوديت وعينيت واقعى داشعند مكتث ‎ALLLN,S Gilg‏ ‎te‏ لاا ايل |اشياء تبودند مكتب فلسفه صورى را ‎LES Asis‏ كليسا وجودى واقعى و حقيقى است. بعد از هفتصد سال براى نخستين بار در ۳ یش مورا منم واکامل درادستزین علما وادانشمتدان اقا گرفت. مطالعه علوم طبیعی یک روش خداشناسی جدید یه وسیله مردی دانشمند موسوم به قدیس توماس آکویناس, که بزرگترین پیشوای فلسفه ۱ ۱۱ ۱و تبرش افکار اهل علم گذانشتم شد اسطریه او از فلفی/و یال که هر دو را بدون اینکه یکی دیگری را طرد و نقص کند به هم تلفیق کرده و این بزرگترین خدمتی است که مکتب مدرسی نموده است. 

صفحه 31:
تومانس آکویناس زو یکاش هلا ایتالیاست. خون او مرکب بود از دو نزاد زومی و آلمانی؛ او نیز ‎ial‏ ‏ال فان سلمله و از بزرگترین رجال جامع عصر خود بود. در آمده, تحضیلات خوو زا تگمیل شازد. به ایتالیا بازگشت و در انجا به تالبف آثار و کتب بزرگ پرداخت. از آن ‎alae‏ ‎٩‏ لا یوم تالف کرد: يكي رساله بررداهم کافر و دیگر مختصرالاهیات, رضالهای دراعلمٌ لاهوت. این دانشمند روحانی در تحقیقات خود همواره کوشیده است که ما بین عقل و الهام یا قت ودوت وبا ارسشطو و مسیح تلقیق کند و معلوم سازد که عقل غریژی/و ایمان؛ ‎١١ 31‏ تلف اطرع سلنتوز اهستند که متمم و مکمل ایکذیگرند, انشان ‎aj‏ £49 ‎Sey sinew a belle‏ خود ی توانذ وجود واجب را اتبات کند. برای ‎fe 925 fl USI‏ بنع ظليق اشتدلال مف توإن كرد : 1ن از راو زاف از جتجرک به ‎Spo‏ ‏2) دیگر ضرورت وجود علت اولی؛ 3 دیگر پی بزدن از امکان به واجب: ایو ین طرانل در موجوداتم 5) و بالاخره استدلال علمی کلامی که از وجود و طرح نفس ناطقه و کامل در عالم خلقت. 

صفحه 32:
. ._. . عرفان در قرون وسطی - . در قرون وسطی مرتاضان, یعنی راهبان و راهبات, یک جنبه عرقانی به روش و سیر و اشوک ‎a>‏ دادم بودند. وقتی که گوشه خلوت و انزوا می گرفتند, نفس را از خبافت و شروژ پاک کرده, روح خود را در عالم تجرد و روحانیت با قدیسان و ابرار و حتی تا پایه عرش الاهی الا ماب دید این روش در قرون وسطی هم چنبه سیر و سلوک فردی داشت و هم صورت طریقه ‎ple‏ ‏مذهبی ... در قرن دوازدهم. شخصی به نام برنار کلرووپی پیشوای سلسله سیسترسیان با سخنان پر شور و جذبه خود, حرارت و گرمی نوینی در حیات مذهبی مردم آن زمان به وجود آورد و از طریق محبت به آیین, محبوب نجات دهنده و محب را متصل ساخت.اوگ ‎p>‏ ‏سن ویکتور و بوناونتوره در قرن های دوازده و سیزده میلادی عرفان را به حوزه های مدرسی کشاندند. دو واعظ دومینیکن, اکهارت و جان تاولر اوایل قرن چهاردهم در آلمان دز آمر توسعه آیین عرفانی موثری در ارویای مرکزی توقیق یاقتند. در سوی دیگر جهان کاتولیک, آغاز اختلالات کلیسا در قرن چهاردهم باعث شد که بسیاری از افراد برای تحری تحقیقت و کسب رحمت به عرفان روی آورند. دو زن قدیسه نامدار در گسستن از عقلابق مادی و سی و سلوک عرفانی خود ثیروی برای اصلاح کلیسا و جهان یافتند. تقریبا دو قرن بعد ترسای آویلایی (1515- 1582 میلادی) در اسپانیا پس از تجاربی بی مشابه او نظام کرملیان را اصلاح کرد. 

صفحه 33:
انحطاط دستگاه پایی آنکه فساد لاینقطع پاپها در عالم روحانيت در ميان ملل و امم آروپایی تولید احساس ملیت و قومیت کرد که باعث افتراق بين آنها شد. مخصوصا دو کشور, یعنی فرانسه و انگلستان, توانستند به طرف استقلال قدم بردارند. امپراتوری وسیع به تعدادی از سلطنت های کوچک و امارتهای پراکنده تجزیه شد و از آن پس نفوذ و سلطنت فرانسه از قدرت حکومت های ایتالیا افزونی 0/4/0 ‏ا كطارن اا ساقم بان براحم‎ ET ‏ترتيب كه به تقليد انكليسى ها او نيز يارلمان را براى رسيدكى به‎ Bigs ‏لا لخ‎ lol ‏لاملل‎ ] 11 ‏نمايندكان طبقه روحانيون و اشراف و عامه خلق تشكيل مى شد.‎ ‏از يادشاه فرانسه حمايت كردند. فرمانى صادر كرد كه در تاريخ به‎ ‏نام «اونام سانكتام» معروف است.‎ 

صفحه 34:
نهضت تفردجویی, آزادیخواهی و اصلاح طلبی در همین اوقات جنگهای صلیبی در شرق به وقوع پیوست. از این رو نهضت جدیدی 0 طالات ی تتقرق آثار کلاسیک باستاتی به ظهور رسید که آن را دروه رتسانمز/ تام دادم |اند, شعرا و داستانسرایان ایتالیایی مانند پترارک و بوکاتچو که از اساتید آدباق آن عضر بودند به این نهضت پیوستند. در آن زمان که اکتشافات جغرافبایی دثیا وسیعتری در افق فکر مردم به وجود آورده بود نخستین صلیبیان و سپس سیاحان و مکتشفان جغرافیایی مانند مارکوپولو و کریستف کلمب و پس از آنها ماژلان و دیگران ۲ بان ها رطل پترنامء هاي خود برای مردم کایت کردن: کلیسا در آن زمان مقررات و تاسیسات خاصی ‎sly‏ جمع مال و اخذ وجوه بر پا کرده بود. مثلا به عنوان حق فروش غفران و آزادی از کیفر حق تعالی و به عنوان حق اعتراف گناهان و حق مالیات تعمید و مالیات زواج و عزا و سایر مشاغل و تکالیف ای ات مب آخارا آزز نزسان گرفید. در آن زمان 4 ‎CLAS) SILAS SI LSI‏ ‎ole Lalla soles‏ زو بیان عامه سوق رياد ‎jl)‏ شدم بود/ البتهاتسیل/الشیه باستانی کلاسیک (یونانی و رومی) برای آنها مانند دانشمندان و فضلا میسر نبود. 

صفحه 35:
اصلاح پروتستانیزم اصلاح پروتستانها عالم مسیحیت غرب ارویا را در دو گروه اتصال ناپذیر مجزا و منفصل ساخت. وقتی که مردم اروپا شهر نشینی را آغاز کردند و بلاد آباد در کنار رودخانه ها و سواحل دریاها در اثر ازدیاد 4 تسود مدا آن طبقه متوسط. همینکه از ربرابار ‎NNO‏ یت غالى|بيرون آمدند و تنها برای عکومت لسا ۸۵ هر شهر چند تن به نمایندگی, به عنوان شهردار و مشاوران انجمن شهر باقی ماندند, دارای شخصیت و استقلال شدند و مشکلات حیات و مسائل زندگی را طبق فکر و ذوق خود حل و فصل کردند. جان بال, که او را «کشیش دیوانه کنت» خوانده اند. در انگلستان در آغاز قرن چهاردهم فریاد برآورد : اوضاع انگلستان بهبود نخواهد یافت, مگر آنکه همه بچیزها اشتراکی شود مگر آنکه ازباب و نبرور لردی باقی نماید. 

صفحه 36:
اصلاح مذهب لوتر این شخص رهبر در آلمان به ظهور رسید. مردی آلمانی متهور و بی پروا و بسیار 11 بو که در وجود خود ایمان واعتقاد را با عمل و کرداز در ‎PEL‏ ‏لوتر در لبتدای عمر طریقه رهبانیت پیش گرفته, جاروکشی می کرد, روزه مى ۴ گزا و دعا می خواند و دائما سر در کتابهای خوو. بم مظالهه مرول بود نا حدی که فرط ریاضت از وجود او گوشت و استخوانی بیش نماد ۳ ان تطاطر اه آشایش اضمیر خود را فقط در کتاب مقدس جستجو4) 1 اكه رم گر او مشاهده کرد که چگونه دستگاه پاپ یم دست اجتخاصی) ا قن و تذاکشیشان بر خلاف تعالیم عیسی فقر و شکستگی) را برکا ‎IIS‏ ‏و در وادی تجمل پرستی و ظاهر سازی و خودخواهی گمراه شده اند. AoA EM ‏ویتبرگ مد كم لدم ليباق‎ anol aul Land pla eee aes ‏۶یا ویر ابر پول بكيردا لوترراين عمل زا نایم فاکایت وا‎ ee 01 ‏غلنا پر ضدراین کار زشت سخن گفت.در تاریخ 31 اکتبر 1517 نامه آي/تولثشث‎ ‏اسب این تام بم فیل) بل‎ Logie Lal ‏را ال که در تاريخ‎ ee ee ‏خرید و فروش غفران و انابه را که منبع عایداتی برای کشیش ها بود تخطئه و تقبیح‎ ‏کرد, مورد توجه تمام مردم آلمان واقع شد.‎ 

صفحه 37:
اصلاح مذهبی در سوئیس 39 کشور سوئیس اصلاح مذهبی به صورت قطعیتر در آمد. اولریش تسوینگلی (1482- ایا ات به تعاليم اومانيستها رغبت کرد وبا مبارژه ای که ‎MUNN‏ ‎Ae‏ مزا کردند همراه شد ورجعت به ‎ALIN Sind) age) GUS as‏ ۲ از اهننيه فزار داد در سال 1522 بالاخیه به اين عقیده نهابی رسد کم ‎ib LEE 7‏ احکام کتاب مقدس عمل نمایدو لاغیر: تسوینگلی بر حسب مبادی ند شود 032 ‎Biss‏ را 0 كرد كه تمام صور و تماثيل و ها )1 از کلیساها بردارند و سرود ها را بدون ارغتون بسرایند. بر خلاقف ا لو[ شود بذن و خون عیسی در آن واحد هم در آسمان/باشند هم اد ز ارو 169 ها هوار بخیانه بر روی زمین (چنانکه لوتز معتقد بود) به زعم اور بان و بقراب | مق رمزی ‎Cuts ub‏ که در حقیقت یادگار مقدسی از صلیب آویختن عیسی و فداکازی او در زاه نجات بشری می باشد. بر وان صات ستوینگلی غالب مبادی اصلاحيه اش در تینشتر ابلاة اروبای مکی فا ‎ln‏ رن وس مولهاورن واسراسبورگ انتشار يافك! ‎plat Stl) Sela Late‏ پیروان او و کاتولیک ها کردید. جوانی ذانشمند از اهل فرانسه موشوم یه ژان کالون رز 2 كا مما | تاليف كيدة پم نام فیادی دس فشیحیاولین رکب اجه کلاسیک دروه اصلاحات. دینی شمرده شد. همین کتاب است که پایه و اساس یکی از نظام های پروتستان. موسوم به پیسبیتری را تشکیل می دهد. 

صفحه 38:
اصلاحات مذهبی در فرانسه و هلند بز, دانشمند فرانسوی و پیشوای اومانیسم, و کوردیه, سر آمد مربیان و دانشمندان در هنگام اشتعال آتش اختلاف بین کاتولیک ها و پروتستان ها در فرانسه از آن کشور گریخته, به ژنو پناه بردند. نهضت اصلاح طلبی در آن قرن در فرانسه به شدت پیش می رفت. پروتستان های فرانسه, که به نام هوگنوها معروفند, طریقه و روش ۲ ان کون زا پیرویا تمود, کشیشان کاتولیک که متکی به‌درباز فرانل بودند ‎٩‏ قوت شمشیر و آتش خواستند که آن نهضت را خاموش کنند, کاترین دو ۷ لت تست با هوگنوها از دز مسالمت درآمد ولی/بعدازاضله ‎conte pile]‏ و پاذشاه ضعیف فرانسه شارل نهم را بر آن داشت که فرمان قتل؛غامٌ پروتستان ها را در سن بار تلمی صادر کند.گویند بیست هزار تن پروتستان در آن واقعه به قتل زسبیدند (lad 3 ‏توت فرمای ک در سال 1598 از طرف پادشاه فراستم صافر مب‎ af ‏اراءى ععيام راسان واابسفاداکامل از اسقوق دیق در دوشگ‎ 11 ene ‏شهر فرانسه به آنها اعطا گردید. پرتستانیم فرانسه هر چند رشد و انبساط زیادی‎ ‏حاصل نکرد ولی در امان دولت قرار گرفت. لوئی چهاردهم در سال 1685 مبلادی آن‎ ‏فرمان را فسخ نمود.‎ 

صفحه 39:
اصلاح مذهبی در اسکاتلند لال یت دوم با لیام خموش را بتوان نمایشی اندوهبار خواند, ازدواج ماری با پادشاه فرانسه به پیونستان های اسکاتلندی مجالی داد که به سرعت از آن بهره جویی ‎eee‏ ان نود اصلاح مذهبی اسکانلند نبود, بلكه خود مولود و تعرم ین اضلاح بود. مجلس تصویب کرد که اسقفهای رم در سراسر سرزمین اسکاتلند حق دآفری و ضلاحیت نذازند. سخترانی و استماع گفتار و جتی حضور آنان در مراسم نما ‎Yeas‏ نلاشت. رزهبري مشایخ پرونستان عنوان نهاده اند, حکومت کلیسایی حالتی سل به خود گرفت. در راس این انجمن های ناحیه ای. شورای رهبری شیوخ, که مركب از کشیشان نواحی و 1 ارالك لض |ي4 انما لركى انتكابى تواجى مذكوى بود! 81154 ‎LS) bd dsb‏ قاس شورآهای شلد محلس ایالتی اسقفان با جق فقاهت و نظارت برا لراخهل اال شوراهای شیوخ واقع شده بود. در راس سازمان های مذهبی, مجمع عمومی با حق وک بر كلبساجالى مملئ فراراداشت که از اشغف ‎Alf Lisl Iolo‏ همان تعداذ شنالمتذان تشکیل مي شد. میکز این نظام از یک مسو به اندازه لازام کوک ‎ease‏ 6 33 رک و فقالیت اشته و هايند ریدم موشه ای میریم ا ‎ul anys‏ ككل اشام كشو کشنرده و إمنكاد اروف کم اک ‎GLE‏ موجوديت آن را تهديد كند به خوبى از عهده مبارزه بر آيد 

صفحه 40:
اصلاح مذهبی در انگلستان اصلاح مذهبی در کشور انگلستان در نتیجه حوادث و وقايع به ظهور رسید. رادیکال های پروتستان فقط سنت و روش عیسی را رهنمای خود قرار دادند و به هیچ تاوبل انجراف از آن را جایز ندانستند. عالم عبادات و اعمال, تحقیق و خلوص نیت اساس ایمان است نه تقلید کورکورانه. ذات حقیقی الاهی در کلمه يا عیسی تجلی کرد و اين رابطه بين او و كلمه به وسيله روج القدس انجام كرفت و نيز جون دليلى بر مسئله دوشيزكى مريم عذرا در دست نيست, بنابراين آن عقيده هم باطل است. همجنين وقوع معجزات عيسى را نيز انكار نمود. 

صفحه 41:
ناموافقان (نانکونفورمیستها) مبادی اصولی کت آمیر اتسار دادند, اعتقاد نامه های مسیحیان را مطابق نصوص و ترجمه و _ تفسیر کتب مقدس شمردند. ولی تشکیلات آنها در امور اجتماعی و دینی به کلی مخالف سازمانهای متعارف کلیساهای رسمی بود. 

صفحه 42:
پیرایشگران (پیوریتنها) وقتی که ملکه الیزابت از 1558 سلطان انگلستان شد, جماعتی از يروتستان هاء که دار عهد ملکه ماری به اروپا فرار کرده به کالونیستها 1 تاره غزام مراجعت به موطن خود نمودند. آنان در ایام بإب كالونيستها در سوئیس در تشکیلات واحکومیم ‎yee et‏ دا مبادي نسادکی و بساطت دین و طریقه زهد و تقوااد/ زندگانی از آنها تعلیماتی آموختند و روش خود قرار دادند. ولى در عين | لازا | دالئ) کامل با کلینسای ارسمی/ تبودندا وقتفا که لا شاه آنکلیین شلد تصمیم گرفت که جماغت پیرایشگزان ار 3 سال آنا تان نان کلای انگلیس کنداو یطوط تیاه مرانب اسقفان و کشیشان را در ماين مردم اسکاتلند برقرار سازد. ولی ی کی تام لد زرا استکانلیدی ها بتوگند ابا6 رگا که به قيمت جان خود به مخالفت برخیزند. پیرایشگری از کليساي انگلیس به ‎lS‏ طرد شد و پیروان آن متفرق گشة 

صفحه 43:
کویکرها در حقیقت جنبشی بود از مسیحیان آن کشور پر ضد تشریفات ظاهری دروغی کشیشان. موسس آن فرقه ‎een‏ نام جرج فاکس (1691-1624) که مه وان او را یکی از عارفان جهان و از صاحبان ایمانی. بزرگ دانست. به يقين دانست كه دين عیسی عبارت از قبول یک )كا !!] إعنفاد الفظى ابم انجيلا/ يبلك لك عبارت از اعتقاد قلبى است و رفتن. به كليسا و كوش دادن به سخنان کشیش رسمی و تکرار ادعیه معمولی ایمان_ حقیقی را حاصل نمی کند, بلکه ایمان آن است که دل آدمی از نور باطنی روشن شود و خداوند هر که را بخواهد مورد قبول و قرار گاه کلمه خود قرار می دهد. 

صفحه 44:
نهضت تورع (پینیزم) جه بايد کرد تا مردم مشمول عفو الاهی شوند و از زنجیر و سلسله گناه زا فلب انا با خدای مسیح متصل گردد؛ این ام ‎LEB‏ ‏میسر می شود که مردان و زنان راه زهد و تورع پیش گيرند. بدین وسیله قلب آنها محل ظهور عیسی از عالم دیگر خواهد شد. اين عقیده در اواخر قرن هفدهم در آلمان به ظهور رسید و پیروان آن روش اخلاقی يار سختى پیش گرفتند و به ریاضت و طهارت و تقوا و بالاخره تقدس کامل در زندگانی مشغول شدند و از راه و روش معمولی کلیسا و تشریفات آن دوری جستند. دو نفر پیشوای بزرگ رهبر نهضت تورع آلمان می باشند : یکی کشیشی واعظ به نام فلیپ شپنر (1635- 1705) ازا کلیسای لوتری. " رهبر دیگر تورع معلمی از استادان دانشگاه لایپزیگ به نام هرمان فرانکه بود که طریقت تورع را با تشکیل مجمعی به نام «دوستداران کتاب مقدس» به دوایر آکادمیک آلمان شناساند. 

صفحه 45:
كينا کانولیک رومی از فرن شانزدهم اميراتور شارل ينجم كه قويا ميل داشت ما بين مسيحيان_ وحدتى ايجاد كند و در كليساى کاتولیک اصلاحات به عمل آورد الح اكت تس شدید پروتستان ها را خنثی سازد, کرش فرمود کم با بین کاتولیک ها و پروتستان ها ایجاد 010ل ]11لا ليله بداين آررو موفق نكرديذا ا | )1 رمان سلطلتك ررد يبائم ‏ ابر///4/ اسيانيا بسيار قوت كرفت و دستكاه تفتيش افكار بسيارى بر روی پایه حس ملیت تاسیس کردند که مفتشان ‎ol‏ را شخص پادشاه تعیین می کرد. نتيجه ان شد كه در همان موقع كه دولت اسيانيا روز به روز عظمت يافت و اولين نيروى سياسي ارويا به حساب آمد, كليساى اسيانيا نيز تجديد حيات حاصل كرد 

صفحه 46:
اصلاحات کاتولیکی چنیشی که در محیط کلیسای کاتولیک برای آیجاد اصلاح مذهبی در سه صورت تمایان شد. 1] نخست. شورای دینی کشیشان در شهر ترانت در 1545 تشکیل گردید. کلیسای کاتولیک رومی را به صورت نوینی در آورد. به طوری که پیشوایان پروتستان را نیز متقاعد سازد و او بتواند نفوذ و اقتدار خود را بر سر روا و شاهزادگان پروتستان آلمان دوباره برقرار سازد و بلکه آنها را دیگر بار وارد جرگه کاتولیک عام دوم؛ پاولوس سوم در 1543 به تحریک و تشویق مشاوران خود محکمه تفتیش افکار را دوباره بز قرار نمود. به طوری که در هر شهر و مکان در اروپا به محض تقاضای اولیای حکومت و حمایت ارباب قدرت توانستند آن محکمه رآ فورا تشکیل دهند. سوم, تشکیل گروه های راهبان مذهبی, مخصوصا بسوعیان. اين سازمان های نوین برای تجدید حیات رفح کلیسای کاتولیک و تحریک شوق و حرارت به دين در ميان خلايق تاثير بسزا داشت. حاصل کار شورا که در مدت هجده سال (1563-1545 میلادی) ادامه داشت در ينج اصل ذیل اعلام شد : اخبار و سنن کاتولیک برابر و همو زن کتب مقدس است و منبع حقیقت و سرچشمه اختیارات روجانی می باشد. کتاب مقدس عبارت است از نسخه اصلی لاتینی (وولگات)ترجمه آن از لاتينى به السنه ديكر حق انحصاری کلیسای کاتولیک رومی است لاغیر. مقدسات سبعه همان است که کلیسا در قرون وسطی رسما پذیرفته و شناخته است؛ و اينکه پروتستان ها فقط دو اصل را مقدس می دانتد باطل است. نجات و رستگاری تنها منوط و مبتنی بر ایمان است. ولی بر خلاف عقیده پروتستان ها تنها ایمان عامل حصول آن نیست؛ اعمال صالحه مستوجب عفو و غفران الاهی می شود. این پنج اصل به ضمیمه بعضی منضمات جزئی دیگر, از قبیل قواعد مسیحی یرای امر عفو و غقران و احترام و پرستش قدیسان و آبای روحانی و تحدید ایام تعطیلات مذهبی در سال, در حد احتیاج و ضرورت اقتصادی. حاصل کار شورا بود. 

صفحه 47:
یسوعیان اکتا فلت ابن فرقهايكى ار نجبا و اشراف اسبانناين بورة | گر ‎en (MPRA Sa‏ خود در دیزی از دبرهاع) یاس تشد بذ رباضت و تصفیه نقس پرداخت. 3 ی یشان آن بود که هر قرد یسوعی باید با خلوص کامل مطی اوابر وی و مدت چهار هفته هر تازه وارد یک سلسله تعلیم روحانی می آموخت) پس از آن هر کس را به حسب لیاقت و مذاق او به کار و ماموریتی می گماشتند و آو می بایستی بدون چون و چرا در محل ماموریت خود ولو در بلاد دوردست حاضر شود و ملزم بود که همواره گزارش کار خود را مرتبا برای مقامات مافوق بفرستد. کار مهم ایشان در زمینه اعزام مبلغان دینی بود و آنها مبادی کاتولیکی را در ممالک ‎aim lau!‏ چین و ژاپن انتشار داده در اثنای قرون شانزدهم و هفدهم میلادی یه 0 ا لشت ال ز دزه تسیل و مکزیی ام کالیخر نبا رسلیدیق درآفرن هجذهم, ممالک اسپانیا و فرانسه و پرتغال کاملا در قبضه نغوذ آبان در مه در وقت حاضر گرچه قدرت و نفوذ ایشان بسیار کاسته شده, ولی هنوز عوامل و کارکنان جدی پاپها به شمار می آیند و بر طبق فتوای شورای ترانت در انتشار دینْ کاتولیکی مجاهدت می نمایند. 

صفحه 48:
بعضی تحولات جدید هتفرن نوزد هم بسیاری از متفکران کاتولیک مذهب, اعم از کشیش و عبرم ‎«Sia easel lig‏ تحقیقاتی جدید در زمینه تاریخ و تحقیقات کتب مقدس ‎(ps‏ ‏12 امین اتشافات علمی ‎Ly‏ مخصوصا در میدان حیوان شتانشی و 111 نی بر بظریه جدید تکامل طبیعی است, مورد مطالع» وتو قرار دهند. بعد از نهضتی دیگر به وجود آمد که بیشتر موفقیت حاصل نمود که در آن نیز کوشش امول کامولیک ربا امکار جدید تطبیق تمایندا ایا لک ‎esis Ss Aes‏ |[ ]1 اران اس ‎(PASSE ELL! Lite! Uy LLsl les‏ ‎nee‏ از اخلافلادرا ‎US LULL) (lus! lgs Lilo‏ سنین آخیر و در مواقع فراوان بیشتر از ایام گذشته در فضایای عمومی ‎ow‏ ‏المللی, به نام خداوند متعال و کلیسای مسیح. اعلامیه ها صادر می کند. ا ‎ci ei ica‏ را تا ل ا ل اد الس از رشن اضر پین العللی اممی وارر ی ذالم تاسیس کنگره ای مربوط به آیین قربانی مقدس است که ما بین تمام کلیساهای ا ار سال ار درویکل ار تقاط ممالی اتکی من شید 

صفحه 49:
مذهب پروتستان در جهان جدید تمام اصلاحات و تبدیلات که در فرقه پروتستان روی داد همه مربوط به قبل از فرن هجدهم می باشد. ظهور و انتشار متدیسم که آن را نباید یک اصلاح دینی به شمار آورد, بلکه اساسا عبارت است از توجه به اوضاع و احوال کنونی که در نتبجه ترقیات علوم طبیعی و توسعه سرمایه داری عمومی در جهان صنعت پیش امده است. 

صفحه 50:
خداپرستی در قرن هجدهم انتشار علوم به معنای جدید آن در ممالک غرب در نزد دانشمندان و متفکران در قرن هجدهم به وقوع پیوست و نورانیت قکری و روشنایی اندیشه ما بین طبقات مردم انتشار یافت. روشنفکران جدید در یان قرن البته به مبادی اصولی و تحقیقات کلامی مذهب قانع نشدند و در صدد برآمدند که تحقیقی جدید بنمایند و بدانند انسانهای بدوی چگونه متدین شده اند. مذهب الهامی که مبتنی بر وحی و کاشفه بود در نزد ایشان مطرود شد و در برابر دیده خردمندان, آن بنای رفیع در هم فرو افتاده, متلاشی گردید. بسیاری از کشیشان مبرز و دانشمندان آن قرن, هم در انگلستان و هم در قاره اروپا, رد اتف | رامس تددر الم آنما نا جدودی متمایل به توجید محض و رز لک پیژه اوتبتازیستم بودند و قلیت را پنهانی انکار کردند و در خلوص عقیدت آتها شست/ و فتوری روی ‎orld‏ بود. سخنان ضد عرفانی آنها منجر به آن شد که فکر متدیسم به وجود 00 شك إ ‎fold Gov alalbol dla 4 ileus‏ مخ لاکا و ليا بت قدیم بازگردد. پس عامه مردم همه به اشتیاق, اين روش جدید یعنی متدیسم را پذیرفتند. 

صفحه 51:
جنبش مبلغان قرن نوزدهم را باید در حقیقت قرن بزرگ عالم پروتستان به حساب آورد. در انگلستان نهضت جدیدی به نام نهضت انجیلی به حصول پیوست و انجمن بزرگی به نام جوانان ذکور مسیحی به سال 1844 در لندن تشکیل شد. در اک ی ار عَللماف اجتاله و عالم در علوم دين يه نام شلایر ماخر در 4 و ریچل 1889 صورتی آزادتر به افکار مذهبی پروتستانهای آلمان عطا کردند. ولی بالاتر از همه اینها دو واقعه بزرگ بود که در این قرن واقع شد. یکی عبارت بود از ایجاد هیئت های مبلغان و دیگری تاسیس مدارس روز یکشنبه, كه هر دو در تاريخ دين مسیحی پروتستانی این قرن اهمیتی بسزا دارند. نخستین بار وقتی که هلندی ها در جزایر هند شرقی در قرن هفدهم پایگاه های تجاری تاسیس کردند. کشیشان پروتستان دیار خود را نیز تشویق نمودند که دنبال آنها برای تبلیغ مردم بومی به آن جزایر دور دست مسافرت کنند. 

صفحه 52:
تربيت دينى لزوم تعليم و تربيت مذهبي به نوباوكان و جوانان هم از آغاز مورد توجه كليساى يروتستان قرار كرفت و در صدد بر آمدند كه اصول و تكاليف دينى مسيحى را به نو آموزان تعليم دهند. ‎alley dbo DSS‏ كانشيزم كرديد. عملى كردن اين نيت ‎dal fs Lisle‏ لكا | دست امرذي به نام رايرت.ريكر ‎CITES alam as‏ 1ك كك الطفال بى صاحب ولكرد آن شهر وسايل آموزشى و يرورشى فراهم سازد, در سال 0۲ او 54 إيكشنيه را ذرآنجا تاسيس كرد كه به كونه کودکان ونوا كتاب مقدس را بياموزند. از ان زمان فعاليت مكتب يكشنبه شروع شد و به صورت جنبشى در تمام ممالک پروتستان درآمد. به طورى كه در اخر قرن نوزدهم يكى از موسسات مهم اجتماعی گردید و به سرعت در تمام جزایر بریتانیا و ایرلند انتشار یافته/ به تمام ممالک پروتستان اقلیم اروپا سرایت کرد و بالاخره از آتلانتیک هم گذشته, 1 1ك ا قال كرد الجصهاى مکنی تفه رش ام ‎JS (SAN‏ لندن و در دیگر شهرهای بزرگ اروپا و امریکا تشکیل شد و اکنون مدت یک ا الت تفیش مایم تام ابا وادرالازا 14410807 بزرگی به نام انجمن جهانی مکتب یکشنبه (دبلیو. اس. اس. اس) به وجود آورده اند. به طوری که این تشکیلات در اين قرن از سازمان های مهم و آشاسی کلساهای بروستان دز اطزاف جهان شده است. 

صفحه 53:
دين و علوم طبيعى کر 0 زر شرف اختام بود که ناظر و شاهد کشمکش بین مذاهب ارندوکشسی و تال کزان آمینتی‌ایر علم گردید و بسیاری از مسیحیان خالص اعتقاد در آنچه مین وتو وی نید ند قلبا ضعیف و مردد دو تن از مورخان معروف این عصر یکی هیوم و دیگری گیبن در قرن هجدهم درباره سیازی از مبلق مسطلم کتاب معقدس ,که مبنای معتقدات مسیحیان بود تولید شک او لب 10 اما دز فرن نوزدهم این انتقاد تاریخی نیز صورت وقوع حاصل کرد. محقفی؛ لاس ‎es‏ نام دافید شتراوس و فیلسوفی فرانسوی به نام ارنست رنان در کتابهای/ رگ خود كه پر منلشا تحول علمی عصر جدید بوذ هر دو تاريخ سرگذشت ‎Vy nut poe‏ محل بحث و تجزیه و تحلیل قرار دادند. اسفار پنجگانه به قلم نویسندگان مختلف در _ طول ودت لاأفل بنج فرن به وجود آمده است؛ بين اهل علم و اصحاب بدین به وجود مد ا 11س اا دك كروة ‎fis lus putas blots‏ در کت معدن ار هلووارة ات و وی راید گزایان لقن دادند و آنها ار آن بودند که بززشوان تخ بارأ کی ای قرو در تبط فرن توردهم کتابی شا اگروید یم پم اون اجناس تالیف داژوین انگلیسی, که آتش این نزاع و جدال ‎pte‏ ذال ‎ably‏ از پیش مشتعل ساخت و فریادهای خشم و غضب از هر سو بلند گردید. 

صفحه 54:
نهضت اتحاد کلیساها جریان اختلافاتی که در بین کلیساهای پروتستان تا پنجاه سال قبل وجود داشت فعلا یت ‎Jn ijl‏ طیف میل به اتحاد و یگانگی و نزدیکی و وداد اعسامن/44) شود. این نهضت جدید یک قسمت مدیون فکر روشن لیبوالهای مسیحی در فرقه ها و تيره های مختلف است که همه یک سطح متحد و پایه یگانه برای مبدا دین و ایمان مورد قبول عموم قرار ۲ ۲ راثا طبلعل|تحولات اوضاع اقتصادی و اجتماعی ابهاز) ابلله/ تب تال آشیانیی برداحته و ار دایم دبا و تاه بای 0 إن بان زا درا خهان پم میدیگر تیدیکتر بشارد) ‎ACIS Bil‏ قتی و تبادل مطیوعات و انتشارات بین تبره ها و فرقه های مخلتف, مانند بمرود ها مباحث دروس و اعمال صالح شک مالنا عبرم بش لمان وا ای ارگ از ملل مختلف, تاسیس شوراها و کمیته ها و کنفرانس ها و اردوهاى ملى و بين المللى ‎ASU laa ela as oye‏ ابل فکر را دز افهاق منور) والبلم كزردوا لبايك كد لكل پرونشتانیسیم انشقاق و انقسام حاصل کند. تتیجه قطعی آن هر آبته ضعف/ واتحضاط .است 

صفحه 55:
منابع خداشناسی از ابراهیم تا کنون دین بهود, مسیحیت و اسلام, نویسنده کرن آرمسترانگ, ترجمه محسن سپهر انتشارات نشر مرکز, تهران آشنایی با مکتب وحی (مسیجیه) تالیف حجت الاسلام حاج شیخ علی آل اج خوئینی, انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی قم ‎aul‏ جامع ادیان, نویسنده جان بایرناس, ترجمه علی اصغر حکمت, شرکت انتشارات علمی و فرهنگی