معماری هند

معماری هند

اسلاید 1: دانشگاه ازاد اسلامی مرکز بشاگرد پروژه ی :معماری جهانموضوع :معماری هنداستاد مربوطه:مهندس امیر بامریدانشجو : محمد روشن رای

اسلاید 2: مقدمه: فضاهای معماری و شهری در گذشته، تحت تأثیر دو گروه از عوامل شکل میگرفته اند: نخست، مجموعه عوامل درونی و بومی، مانند مصالح محلی، دانش و تجربیات فنی، فرهنگ و الگوهای رفتاری، دوم، عوامل و تأثیرگذاریهای بیرونی، چه از طریق مصالح غیربومی یا نفوذ تجربیات و مهارتها، الگوها و غیره. طبعاً هر قدر روابط بیرونی منطقه ای اندک تر بود، تأثیر عوامل بیرونی نیز کمابیش به همان نسبت کمتر می شد.

اسلاید 3: موقعیت جغرافیایی هندشبه قاره هند که در مرزهای شمالی به سرزمین اصلی قاره آسیا متصل است.سه منطقه مشخص جغرافیایی دارد:1-شمال شرقی: که در آن کوههای عظیم هیمالیا ماوای سنتی خدایان همانند مانعی سر بر افراشته.2-منطقه ی حاصلخیز واقع در شمال غربی وجنوب کوههای هیمالیا که در آن دره های سند وگنگ دامن گسترده اند.3-شبه جزیره ی هند مرکب از فلاتهای گرمسیری که به وسیله ی کوهها وجنگلها از رودهای شمالی مجزا می شود.در این مناطق شدیدترین اختلاف اقلیمی از گرمای گرمسیری تا برف ویخچالهای دائمی از اقلیم بیابانیتا سنگین ترین بارانهای سالانه در جهان به چشم می خورد.

اسلاید 4: نخستین فرهنگ بزرگ هند در هزاره ی سوم پیش از میلاد در اطراف بخش علیای دره ی سند متمرکز شده است.موهنجودارو و هاراپا در پاکستان امروزی از مناطق اصلی گسترش این فرهنگ بوده است.هنر هند تا ورود آریاییها به این سرزمین به صورت ممتد ادامه داشت ودر زمینه های گوناگون پیشرفت قابل توجهی نموده بودند هجوم آریائیان را که در حدود 1800 سال پیش از میلاد آغاز شد می توان علت بروز گسست در هنر هندی دانست. تمدن هند یکی از کهن ترین تمدنهای تاریخ جهان است و گستره اساطیر آن سراسر دوره تاریخی و پیش از آن را در بر میگیرد. اساطیر هند از اسطور ه های غالب سرزمین های دیگر به ویژه غرب متمایز و هنوز بخشی از فرهنگ زنده ای است که عده کثیری از توده مردم فرهیخته این سرزمین بدان توجه دارند.در هند آیین ها آشکار و نهان، از اساطیر چون ماخذی نمادین برای تشریح اندیشه های فلسفی بهره جسته اند . تغییرات اجتماعی و فلسفی موجب تحول این اساطیر شده است . علاوه بر آن تلاش کاهنان یا برهماییانی که در جستجوی قدرت و تأثیر نهادن بر توده ها، از اساطیر و باورهای ابتدایی و خدایان کهن همین چمردمان یاری جسته اند.

اسلاید 5: گنگا(gengoa) : نخستین دختر هیاون و منار رود مقدسی است که سه بار شهررا برهمارا تا قله دور می زند گنگا برخلاف میل خود به زمین فرو می افتد و از درون موهای شیوا به هفت شاخه تقسیم می شود و رود گنگ یکی از این هفت شاخه است . به اعتقاد هندوان گنگا مقدس ترین رود می باشد و آنجاست که همه زائران به زیارت می پردازند و در رود غسل کرده و از گناهان خود پاک بیرون می آیند و همینکه گنبدها و مناره های معابد شهر بنارس را می بینند از شدت شوق و وجد به سجده می افتند و خاک بنارس را بر فرق خود می افشانند . در ساحل شمالی رود غسلهای بزرگی به نام گات ساخته می شود که در آن زوار غسل می نمایند تا بعد از برگشت به وطن از گناهان گذشته و آینده خود طاهر شوند.سرسوتی) (seir soutia:‌ خدای بانوی آبهای هند رودی است که از هیمالیا و سرزمین کهن آریا به جانب غرب سرازیر می شود می گویند در روزگار کهن این رود به دلیل پاک کنندگی و باروری و قدرت حاصلخیزی و زلالی و جار بودن به دریا مورد تکریم قرار داشت . سرسوتی خدای بانوی هنرهای خلاق و شعر و موسیقی در اسطوره ها می باشد انیدرا (Enidra): نیدراخدای طوفان و پدید آورنده رعد است آنچه غالبا در تندیس ها و تصاویر انیدرا در دست راست او دیده می شود سلاح رعدآفرین نام دارد انیدرا را به هیات شاه آریایی جنگ جو با پوستی زرین و سوار بر اسب یا ارابه طلایی که دو اسب کهربا با بال دام آویخته و افشان آن را می کشند تصویر شده است، اسطوره باران و شکست دهنده اهریمن خشکسالی نزد دهقان هند از مقامی بزرگ برخوردار می باشد.

اسلاید 6: معبد آکشار دام بزرگترین معبد هندو هادر جهان

اسلاید 7: تاریخ هند باستانسرزمین هند ، امپراتوری متعددی به خود دیده است . نخستین امپراتوری ، امپراتوری موریا بود . در این امپراتوری بود که ناحیه ی سند امروزی نام هند به خود گرفت . امپراطور بزرگ دوره ی موریا ، آشوکا نام داشت که پس از جنگ و کشتار های بسیار ، مذهب هندو را به جای آیین بودایی ، مذهب رسمی کشور اعلام کرد ؛ اما احترام متقابل بین مذاهب مختلف را هم مقرر ساخت . در دوره ی او برای روستاها بیمارستان ساخته شد . سیستم های آبیاری بهبود یافت و مراکزی برای درمان بیماران با گیاهان روستایی تاسیس کرد . در زمان وی ، ادبیات و هنر، نقاشی و معماری مورد توجه خاصی قرار گرفت . هنر و معماری در دوره ی این امپراطوری ، در سرزمین هند گسترش یافت و معبد زیبا و تاریخی استوپای سانجی یادگاری از آن دوره است که منبت کاری های زیبایی دارد . اگر از درس ریاضی خوشتان می آید ، باید همین جا اضافه کنم که اختراع عدد صفر و عدد پی ) 14/3 ( در ریاضی از اختراعات هندیان بود . هندی ها همچنین به نجوم و روان شناسی علاقه مند بودند . پارچه بافی و فلز کاری هم از هندیان باستان بوده است امپراطوری مهم دیگر هند باستان ، امپراطوری گوپتا بود که در حدود ظهور حضرت مسیح (ع) در هند حکومت می کرد . دوره ی این امپراطوری را عصر طلایی تاریخ و هنرمند هم می گویند . این امپراطوری بر بخش بزرگی از شبه قاره هند حکومت میکرد و طی حکومت آن ، هنرها ، ادبیات و فلسفه در هند گسترش بسیار یافت، در این امپراطوری بود که مجمع مشورتی با امپراطور تشکیل شد و روستاها نقش مهمی در اجتماع هند بر عهده گرفتند .

اسلاید 8: امپراطوری گوپتا بر اثر هجوم هون ها ،اقوام جنگجوی آسیای مرکزی از هم پاشید و آنان بدون رویارویی با مقاومتی جدی ،وارد هند شدند و به امپراطوری گوپتا پایان دادند . بسیاری از گنجینه های هند امروز یادگار دوره ی گوپتا است . حمله ی هون ها و از هم پاشیدن امپراطوری های باستانی در کشور هند ، به تقسیم کشور بین شاهزادگان متعدد منجر شد . گسترش نگذاشت و مسلمانان در قرن اول هجری پس از فتح ایران ، به دره ی سندر رسیدند و دین اسلام در قرن هفتم میلادی در کشورهای اسلامی ، سرزمین هند را هم بی نصیب آن جا را تصرف کردند . گسترش دین اسلام در هند بیشتر توسط ترکان مسلمان غزنویان (غوریان) صورت گرفت . بعد ها فاتحان مسلمان ، حکومت سلاطین دهلی را در هند پایه گذاری کردند ودر طول حکومت آنان ، بسیاری از عوامل اصلی گرایش هندوهای کشور هند به دین اسلام ، شعار توحید و برابری مسلمانان بود که هندوهای بیزار از نظام کاست را به خود جذب کرد.حکومت مسلمانان در هند موجب برخی تحولات فرهنگی و اجتماعی شد . از جمله ، سبک معماری هندی از معماری اسلامی تاثیر پذیرفت. در دوره ی تیموریان ، هند آسیب بسیاری دید ؛ اماسلسله ای به نام گورکانیان در آن به قدرت رسید که به مغولان کبیر معروف شدند . بنای زیبای تاج محل و بسیاری از بناهای زیبای هندی مربئط به این دوره هستند . متاسفانه ، استعمار غرب نیز از این دوره به هند سرایت کرد . در دوره ی حکومت جلال الدین محمد اکبر ، پادشاه معروف سلسله ی مغولان کبیر ، آثار معماری و هنری بسیاری در هند به وجود آمد . نظام اداری هند منظم شد و با گسترش تجارت به وسیله ی تجار مسلمان ، تجارت هندی رونق فوق العاده یافت . در این دوره ، آرامش جامعه هند با همزیستی عناصر هند و مسلمان برقرار شد و مسلمانان در اقتصاد و فرهنگ هند نقشی اساسی بر عهده گرفتند.

اسلاید 9: فرهنگ و معماری هندهند اولیه : تمدن هندی در منطقهای شکل می گیرد که امروزه کشورهندوستان ،بخشهایی از چین ، بنگلادش ، مالزی ، افغانستان و پاکستان و قسمتهایی از ایران را شامل می شود. رودهای بوجود آورنده این تمدن رود سند و گنگ میباشند و شهرهای مهم آن موهنجودارو ( در 400 کیلومتری کراچی ) ، هارپا ، لوتال و شهر سوخته می باشند،این تمدن تقریبا ً در هزاره سوم پیش از میلاد دوران اوج خود را می گذرانده معماری غالب این تمدن بر اساس مفاهیم اجتماعی آن شکل گرفته ، یعنی خانه ها همگی یک شکل و شکیل ساخته شده اند و تفاوتی میان معماری آنها به چشم نمی خورد. برای احداث بناها از آجرهای یکسان و یکنواخت استفاده کرده اند . این آجرها، اولین آجرهای استاندارد در تاریخ بشر بوده اند. هر خانه دارای شبکه آب وفاضلاب لوله کشی است و دارای حمام هایی است که دیوارهای آن بوسیله قیر برابر رطوبت ایزوله شده است . از لحاظ بناهای مهم ، شهرهای این تمدن فاقد زیارتگاه ویا عبادتگاه مهم است ودر عوض تالار اجتماعات شهر که محل تجمع وتصمیم گیری مردم بوده جایگزین معبد گردیده است . هر شهر نیز دارای انبار قله بوده که مایحتاج مردم را تأمین می کرده شهرهای این تمدن برای اولین بار ، حتی پیش از تمدن یونانی بر اساس مدل شبکه ای (شطرنجی ) ساخته شده اند.

اسلاید 10: دروازه ی هند دهلی

اسلاید 11: معماری هند در هند دو آئین تاریخی وجود دارد ، بودا و هند بودا : توسط یک شاهزاده نپالی با افکار فلسفی خاص در 560 ق.م. پایه گذاری می شود . بودا معتقد است که برای پیشرفت بایستی پیش از آنکه مشکلات را در محیط بیرونی حل کنیم ، می بایست به حل مشکلات درون خود بپردازیم. به همین خاطر به فضاهای خلوتی برای عبادت احتیاج داریم . این فضاهای خلوت درسالهای اولیه گسترش بودیسم که تعداد پیروان آن اندک است ، غارها میباشد ،مکانی که امکان خلوت بودائیان را فراهم میکند . اما در سالهای بعد غارها کفاف عبادت همه بودائیان را نمی دهد ، به همین خاطر احتیاج به تعداد بیشتری معبد است که این معابد را با استفاده از توده های حجیم سنگی بوجود می آورند . این توده های حجیم در واقع الگوهایی هستند از غارهای اولیه و یا به عبارتی ، در معابد بودایی تلاش شده که فضای خلوت و ساکت غار ، مجددا ً تکرار شود از معروفترین معابدی که در این دوره ساخته میشود میتوان به معبد بوده گایا ،آشوکا و شیوا اشاره کرد.غالب این بناها یا معابد ، کاملا ً سنگی بوده و در ساخت آنها تا حد امکان از تندیس های کوچک و بزرگ حیوانات مختلف استفاده شده است . تعدادی از معابد بودایی نیز همان غارهای اولیه و محل عبادت بودا بوده اند که بعدها درون این غارها را تراشیده اند و ابعاد آنها را گسترش داده اند.

اسلاید 12: از معروفترین معابد غاری میتوان از معبد کارلی و معبد آجانتا نام برد. در غالب معابد بودایی ، مجسمه بودا نیز وجود دارد . مجسمه بودا را غالبا ً به صورت نشسته ودر حالی که بودا مشغول عبادت است نمایش میدهند . در بسیاری ازمعابد ، بودا این کار را در زیر درخت انجیر هندی انجام میداده ، به همین خاطر این درخت برای هندی ها مقدس تلقی میشود استوپا : بنایی است که برای قرار دادن خاکستر بزرگان بودایی یا هندو مورد استفاده قرار می گرفته .مشتمل از یک تپه خاکی که محفظه ای یک اتاقی در زیرآن قرار داشته ودور تا دور این تپه را دیواری احاطه کرده و روی آن نیز در پوشی سنگی قرار می گرفته . معروفترین استوپای کشور هند استوپای سانچی نامیده میشود.قلعه ی سرخ یا ردر فورت مسجد جامع دهلی

اسلاید 13: معماری اسلامی هنداز دوره مغول به بعد ، رفته رفته کشور هندوستان تحت تأثیر اسلام قرار می گیرد و بدین ترتیب ساخت مسجد و معابد اسلامی در این کشور معمول می شود . اما برای ساخت آنها تا حد زیادی ، از معابد هندوها الهام گرفته شده است یعنی ، مسجد توده ای است سنگی که برای تزئین ، توده سنگی را حجاری نموده اند معروفترین بنای هند تاج محل در آگرا است که تمامی آن را از سنگ مرمر سفید با گنبدی پیازی شکل تراشیده اند. به طور قطع اسلام در پیشبرد معماری هند سهیم بوده است.اما قبل از درک نفوذ آن بر جنبه های کلی وجزیی باید ابتداتاثیرات اشکار آن را بر حسب توالی تاریخی شبه قاره هندبررسی وارزیابی کنیم در قرن هفتم جهان اسلام نخستین تماس خود را از هندوستان از طریق سند بر قرارکرد. نیرویی از اعراب برای جلوگیریی از گزند ناوگان هند در امور تجاری اعراب با سریلانکا به این منطقه اعزام شد هر چند این نیروجای پایی در پمپورسندبرای خود گشوداما این رخداد هیچ گونه بارتاب معماری وسیاسی ویژهای ازخود برجای نگذاشت.تنها در قرن دوازدهم بود که پس از لشکر کشی غوریان (غزنویان) وقطب الدین ابیک مشهور به حاکم بنده دهلی به کانون فعالیتای معماری مبدل شدوگونه ای از تاثیر و نفوذمعماری اسلامی نفوذ افتاد با رشد سریع این فعالیتها مشخص شد که فعالیتهای ساختمانی ظاهرا ابتدایی وساده اما بر جسته ای که مسلمانان باخود به هند آورده اند در بر گیرنده نظم جدیدی در طراحی مهندسی ساختاری است. تاثیر اسلام بر معماری هند

اسلاید 14: نمونه اسلامیدر آن فاصله زمانی که اسلام به هند رسید معماری اسلامی نیز در حالی که از پوسته عربی خود خارج می شد مهارتهای مهندسی رومی و بیزانسی(روم شرقی)را به خود جذب کرد واز انها برای ارایه سمبلهای مهندسی و معماری خود بهره می گیرد.مهارتهای فوق بازشوهای قوسی شکل متمرکز در دیوار وشکل گنبدی سقفها را شامل می شد.هدف شیوهای مورد اشاره استفاده از بیشترین نیروی ساختاری وعناصرومواد ساختمانی نسبتا کوچک موجود در مناطق اسلامی مجاور مانند ایران وافغانستان بوداما در طراحی اسلامی اسیا هنگامی کبازشوهای قوسی شکل دیوارهای یک خانه چهار ضلعی ویک سقف گنبدی شکل باهم به کار می رود ترکیب کلی به مدل اساسی زبان معماری بدل می شود این مدل یا نمونه با یک مناره باریک وبلند اختیاری یااضافی ودروازه های ورودی عناصر هستند که درآن ابعاد کامل معماری اسلامی در هند یا در سراسر جهان می تواند یک جا گرد هم آید.

اسلاید 15: شکلهای جدید ساختمانی اسلام افزودن برالگوهای ساختمانی ومناره ها به عنوان یک زبان در محصول نهایی مشهور این زبان مسجد ومقبره را به هند وارد کرد این دوبناهایی بودند که درهند پیش از اسلام هیچ کلیشهای نداشتند افزودن بر این مسلمانان مکانهای مسکونی خودرا به میزان زیادی محکم وپایدار ساختند(بر خلاف ساختمانهای قبلی در هند حتی قصر پادشاهان را از مواد ناپایدار می ساختند ).واین واحدهای مسکونی به نوبه خود بامعماری اسلامی بی نهات توسعه یافته و پشتیبانی می شدند پیش از این قصر های هندی که از مواد ناپایدار می ساختند هیچگاه آشکار سنگبری نمی شدند اما مسلمانان باحس طبیعی عدم امنیت ولزوم حراست اجباری مقدار زیاد از مهارتهای مهندسی وکاری را در ساخت برج وباروهای حمایتی وقصرها به کار گرفتند. تمام قلعه های مشهور نظامی وقصرهای موجود درگوشه وکنار هند یا توسط حکام مسلمانان ساخته شده وبرای دفاع اهالی بومی منطقهدر مقابل حکام مسلمانان به وجود آمده است.هر دو گروه برای رسیدن به مقصود خود خدمات مهندسی شهری مشترکی را به کار می گرفتند واین قلعه ها به طور مطلقدر چار چوب معمار قرار نمی گرفتند ودر دسته ی خاصی جادارنددرطول سیصد سال کشور گشایی سلسله های مختلف مسلمانان که به سرعت در بسیاری از مراکز قدرت هند فئودالی قرون وسطا صورت گرفت توسعه وتکثیر نمونه های اسلامی در سکلهای مسجد ومقبره قصرهای مستحکم در سراسر کشور حرفه ی اصلی معماران ووبناهای مسمانان را تشکیل می اد.در واقع این شوق اعتقادی حکام مسلمانان بودکه در این دوره از فعالیتهای ساختمانی حیرت آور وبی مان در شکل شهر سازی هند به جای مواد فنا پذیر از سنگهای متمرکز پایدار(از نوع سنگ قصر های مستحکم )استفاده شد ومحل سکونت شهری مردم عادی که با نوعی طراحی با گنبد و مناره پیوند داشت چنان رواج یافت که طی آن آگاهانه تلاش میشد تا شیخوراس ویماناس معابد هند را کوچک ونا چیز جلوه می دهند عملیات ساختمانی اسلامی در دستیابی به این انتقال عظیم در یک چنین دوره کوتاهی به اندازه سیستم مهندسی اش سریعاقتصادی و مناسب بود.خط متغیر افق شهری

اسلاید 16: معماری بومی جدیدبا گذشت زمان وسیل ومهاجرت معماران مسلمان برای تقویت کادر مهندسی نظامی بناهای نسگکار مشتاق و کوشای هند راز قوسها و گنبدها حقیقی را آموختند .زمانی که بناهای هندی شروع به درک حوزه رسمی این زبان مهندسی جدید کردند مسلمانان مشتاق نیز رفته رفته ارزش مهارتهای بکر بنایی هند را درک کردند. بناهای هندی که در طی قرنها با سنگ زنده ی معماری غار مواجه بود وتجربه بنایی با سنگ مرده را نیز نداشت آموخته بود که با سخت ترین سنگها(مانند سنگ مرمر یا سنگ خارا)چون موم برخورد کرد. در طول یک دوره زمانی این توانایی انجام الگوهای هندسی خالص در حکاکی سطوح سنگی ونقش ونگارهای خطی بی توجه به محدودیتهای تزئینی مسلمین در خدمت معماری اسلامی قرار گرفت. به تدریج قالبهای کامل معماری معابد هند وحتی وجوه تیرها ی افقی مانند طاقچه و چاجاس جزیی از مساجد قصرها وآرامگاهای سراسر هند شد. وسنتهای زنده قابل شناسایی معماری هندی دوره میانه نقش خود را بر معماری اسلامی آن منطقه به جا گذاشت به عبارت دیگر نمونه های ساختمانی اسلامی به رغم حفظ هویت خود پوشش محلی مناسب ومتفاوتی درمناطق گوناگون هند به دست آورد. ار این طریق شیوه های مشهور به معماری اسلامی محلی یا بومی در شبه قاره هند رشد یافت. آثارجانپوروبنگال در شرق مولتان در شمال غربی ماندو و کوجارات و راجستان درهند مرکزی غربی وگلکنده و گلبرگ و بیهار و بپجاپور در جنوب از برجسته ترین آنها محسوب می شود که هرکدام بسته به شدت وجود سنتهای گوناگون و علاقه ی حکام مسلمانان و موقعیت سیاسی آنان رنگ و شکل و اندازه و اشتراک هندی اسلامی بومی ودوره های صعود و افول خود را دارند مثلا جانپور باید با نیروی حکام سیاسی و بنگال با کمیابی سنگ و اب وهوای بد ناحیه استوایی مقابله کند تا بتواند بناهای آجری پایدار را به وجود آورد. از سوی دیگر کجرات بر پایه های یک سنت سالم زنده وآشکار هندی شکوفا شد ماندو سر زندگی لذتبخش خودرا از چشم انداز الهام بخش وسنگهای ساختمانی گوناگونش به دست آورد ومعمار آجر کار مولتان حتی کلیشه معماری توغلاک دهلی را مهیا ساخت. در جنوب هند عادلشاهیان با ایجاد سقفهایی بر روی وسیعترین حوزه ها با گنبد واحد مانند گل گمبذ بپجاپور جهان مهندسی عصر خود را مبهوت ساختند.

اسلاید 17: بابر و باغهای مغولیبگذاریدیک بار دیگر سفر تاریخی خودرا تا یک قرن ونیم پیش از ساخت گل گمبد دنبال کنیم .بابرموسس سلسله بزرگ مغول پس از مبارزات وکشت و کشتارهای دائمی از ارتفاعات زادگاهش فرغانه در کوهای هندوکش گریخت ودرجلگه های هندوستان ساکن شد. او پس از نخستین جنگ مشهور پاتی پست دهلی سلطنتی را از جنگ سلسله ی ضعیف لود باز پس گرفت. حال بابر به عنوان یک رهبر وامپراتور آدم دیگری شده بود. اواز نظر مذهبی مسلمان بود اما از نظر خونی و پیشینه یک مغول واقعی محسوب می شد وبه موازات اینکه جنگجویی شجاع وبی پاک بود شاعری با استعداد ونویسنده نیز به شمار می رفت. او دیکتاتور بود اما در عین حال وقایع نگار صادقی نیز بود. درستکاری شخصی اودر زندگی به اندازه شمشیر مبارزه اش تند وبرنده بودودر یادداشت هایش حقیقت را آنگونه که می دید ثبت می کرد. تلاشهای او در قلمرویی که فتح کرده بود با رشد پی درپی معماری اسلامی یا معماری مغولی در هند ارتباط دارد. بابردر یاداشت هایش هندوستان را کشوری ثبت می کند که لذتهای اندک غیر قابل ذکری دارد مردم نبوغ یا ابداعی مکانیکی برای برنامه ریزی یا ارائه ی کارهای دستی خود را ندارد واز هیچ مهارت و دانشی در طراحی ومعماری برخوردار نیستند.انگور و خربزه ومیوهای خوب ندارد. تنها سرزمینهای وسیعی با گرد وخاک فراوان در آنجا وجد دارد. اما جنبه لذتبخش ودلگرم کننده هند این است که کارگران بی شمار و بی انتهایی از هر حرفه و تجارت درآن موجود است. بابر از نظر معماری به اندازه میادین جنگی که طی آن هند را تسخیر کرد فعال می نمود وعملیاتی که توسط او شروع شده بود با تند وسخت شمال شبه قاره سازگار شد. ودر حقیقت دریچه ای جدید پیش روی معماری و چشم اندازهای نو یا آنچه که امروز به اندیشه های محیط گرایی معروف است گشود. از آن پس فصل فعال و حتی پر ثمری در فعالیتهای ساختمانی شبه قاره هند آغاز شد. نخستین ایده کلی در این رابطه پی ریزی بنای باغ مغول توسط بابر بود. او تصمیم گرفت با اقتصادی ترین وکار آمدترین شیوه ممکن با گرمای محیط و زمینهای بابر هند مقابله کند. از نظر بابر کار درهند همانند ایجاد یک آبادی در میان کویر دشوار بود.

اسلاید 18: برای تحقق وجان بخشیدن به ایده آباد سازی کویر(ساخت چنین باغی)نخستین فرض عمده حفظ تمام چیزهایی بود که کم عرضه می شد (آب وگیاهان سبز)وسپس پرورش دقیق آنها ونگهداری هر آنچه قابل حفاظت بود. واگر گرایش رسمی وانتزاعی اسلامی را به شکل ساختمان وبه همان میزان به طبیعت آن بیفزایید درخواهید یافت که در طراحی باغ مغول انبوهی از درختان کاشته شده مانند نگهبانان نقاط استراتژیک پراکنده شده اند. جویبارها به داخل چاه انتقال یافته وکانالهای مفروض سنگی آب که در امتداد محورهای اصلی قرار دارد به وسیله چشمه هایی در فواصل منظم نشانه گذاری شده و ردیف گلها در امتداد مسیرهای سنگفرش مبدل به مرزهای تزئین چمنهای واقع در میدانها یا چهار ضلعیها شده است. گفته می شود چنین باغی را بابر در دهولپور ونزدیک شهر کنونی اگرا پی ریزی کرد که بقایای آن نیز اخیرا کشف شده است آنچه ابتدا توسط بابر با تلاشهای خستگی ناپذیر در داخل وخارج حومه اگرا انجام شد بعدها شکوفا گشت ودر جهان با نام باغهای مغول یا به عنوان ادامه ویا در بر گیرنده ی بناهای ساختمانی تاریخی مانند مقبره ی همایون در دهلی یا تاج محل در اگرا ویا باغهای دلپذیر مانند باغ همیشه سبز شالیمار(محل استراحت مورد علاقه تابستانی مغولها در دوره افسانه ای کشمیر) مشهور شد.میراث زندهازتنوع باستان شناسی در قرن یازدهم میلادی تا تکمیل تاج محل در قرن هفدهم میلادی به عنوان دوره شکوهمند اسلامی رشد هنر معماری شبه قاره هند به شمار می آید. یعنی اینکه این امر در کلیه پیشرفتهای بزرگ یا کوچک مذهبی یا اجتماعی یا عملی تا هنری خالص از میراث زنده متنوع ووسیعی که به جا مانده کاملا آشکار است. وچنین است که اسلام به معماری هند هدایای زیادی بخشید واینکه هنرمندان هندی با اشتیاق نوعی معمار پدید آورده اند که در جهان معماری اسلامی هویتی منحصر به فرد به وجود آورده نسان از روحیه ی همکاری ای است که در قرون متمادی جسارتهای به هم پیوسته حاصل شده است. بنابراین پروژهای معماری مدرن بی شمار امروز هنوز هم به دلایل متنوعی از نظر مهندسی و رویه ویا شکل تحت تاثیر اسلام است.

اسلاید 19: هدایای به یاد ماندنی اسلامدر دورهای میانه با نفوذ اسلام تقریبا همانند یک ارکستر عالی با یک نونه ریتمک وبا استفاده از منابع گوناگون اوج معماری خود را پدید آورد که به عنوان جزئی از هدایای به یادماندنی اسلام به هند محسوب می شود. اوج این تلاشها با بهترین نمود در قطب منار دهلی(برج)و مسجد جامع ماندو ومسجد فاتح پورسیگری(مجموعه قصر سلطنتی)بلند دروازه در سیکری والبته در تاج محل(مقبره)تجسم می یابد.قطب منارکه درسال1199 میلادی ساخته شد نخستین بنایعمده مسلمانهای هند است. امروزه افزون بر اینکه شاهکارهای چشمگیری از هنرهای ساختمانی مسلمانان در دهلی است سمبل شجاعت و جرات سازندگان مسلمانانش هم محسوب می شود. ساخت ارتفاع این مناره ایستاده آزاد به73متر می رسد که شاهدی است بر روحیه ی بی باک سازندگان آن.منارهای جام وکابل که از آن به عنوان کلیشه قطب منار یاد می شود در مقایسه با قطب منار بسیار کوچک هستند. قطب منار بی شک پروژه ای چند منظوره است یعنی سمبل قدرت منار اذان و برج مراقبت نظامی است. اما در معارف اسلامی نام قطب بر یک قطب و محورش دلالت می کند بنا براین به تعبیری محور عدالت و اقتدار وایمان است که بر شرق وغرب سایه می اندازد وقطب 800سال پس از شروع پیروز مندانه هنوز وظیفه اساسی اش رابه بی نظیر ترین شیوه انجام می دهد.

اسلاید 20: گورکانیانعنوان گورگانیان یا تیموریان در زبان عربی و فارسی به واژه مغول اشاره دارد، زیرا نسب بابر بنیانگذار سلسله گورکانیان از سوی مادر به چنگیز خان می رسید، موضوع مهمتر نزد گورکانیان برای نسب شناسی خویش، این است که نسب پدری بابر به تیمور، فاتح بزرگ آسیا در اواخر قرن چهارده و اوایل قرن پانزده بود، می رسید. گورکانیان به پشتوانه این میراث در برابر هندی شدن، حداقل با توجه به سیماشناسی و زبان، تا حدود سال 1600 میلادی مقاومت کردند. در این خاندان به ترکی جغتایی صحبت می شد و تصاویر افراد هنوز نمایانگر خصوصیات تاتاری انها بود. اما به تدریج و در پی ازدواجهای سلطنتی با شاهزادگان راجپوت، گورکانیان بیشتر تحت تأثیر فرهنگ و سایر خصوصیات هندی قرار گرفتند. همچنین زبان رسمی و اداری دربار و نیز زبان شعر از ترکی به فارسی دگرگون شد.

اسلاید 21: معماری گورکانیاناز میان همه سبکهای معماری که زیر نظر حکومتهای مختلف مسلمان در هند پدید آمد، سبک معماری گورکانی جهانی تر، موفق تر و به شکل وسیعتری تأثیرگذار بر دیگر سبکها یود. سبک گورکانی در طول زمان نسبت به سایر سبکها بیشتر توسعه یافت و تأثیرات آن تا قرن بیستم تدوام یافت. در بررسی معماری گورکانی دو دوره اصلی، دوره اکبر و دوره شاه جهان، در به وجود آمدن این سبک شاخص اند.گورکانیان در آغاز از معماری توسعه یافته تیموری استفاده کردند اما در عین حال اجازه دادند که این معماری در روندی خلاق با سنتها و شرایط محلی ساختمان سازی ترکیب شود.روشهای اصلی طراحی در نخستین دوره، در زمان بابر و همایون از یک سو از ماوراء النهر و از خراسان بزرگ و از سوی دیگر از احیای سنت تزیین روی سنگ در دهلی تأثیر پذیرفت. این دو روش در دوره اکبر با یکدیگر ترکیب شدند و همراه با دیگر آثار هندی، ترکیبی موفق در زمینه معماری پدید آوردند. این نکته به خصوص درباره معماری گجرات و سنت گجرات ـ مالوا ـ راجستان درست است.نخستین دوره اوج معماری گورکانی در عصر اکبر همراه بود با فعالیتهای ساختمانی در مقیاس بزرگ، نه تنها در مادر شهرهای ـگرا، دهلی و لاهور، بلکه در سراسر سرزمینهای وسیع پادشاهی که به سرعت داشت گسترش می یافت. مجموعه های بزرگ کاخهای محصور و سکونتگاههای واقع در حومه شهر فاتح پورسیکری طرحهای نامنظمی هستند، اینکه تلاشهای جدی تر در زمینه طرح ریزی منظم شهری به علت حضور پرقدرت میراث چادرنشینی گورکانی قابل هدایت و نفوذ به بنیان شهری نبود، قابل توجیه نیست. طرحهای هندسی برای معماری موقت اردوگاههای گورکانی و برای واحدهای معماری منفرد و خودکفا مانند باغهای سکونتگاهی و آرامگاهی، محوطه های زنانه، مسجدها، بازارها و کاروانسراها در نظر گرفته می شد. برای بناهای سکونتگاهی یا آرامگاههای خصوصی، نقشه های متمرکز ترجیح داده می شد.

اسلاید 22: منابع1 _ سایت. yahoo (معماری هند)2 ـ کتاب معماری هند در عهد گورکانیان (اِباکُخ ـ ترجمه حسین سلطان زاده)3 ـ کتاب معماری جهان ترجمه محمدابراهیم زارع

اسلاید 23: ضمائم

اسلاید 24:

اسلاید 25:

اسلاید 26: دفتر نخست وزیر و وزارت خارجه ی هند معروف به ساوت بلاک

اسلاید 27:

اسلاید 28: معبد نیلوفر یا لوتوس تمبل مقبره ی همایون