مقدمه ای بر كارشكافی و طبقه‌ بندی مشاغل

صفحه 1:
@: ۷ 5 5 5 9 أله 7 1 7 7 ۳ مقدمه اي بر کارشكافي و طبقه بندى مشاغل عباس افرازه دانشکده مهندسی صنایع دانشكاه صنعتى امي ركبير ۱۳۸۷ 

صفحه 2:
تحليل شغل يا كار شكافي ‎(ob analysis)‏ 9 تحلیل شغل‌به عنوان اولین گامی محسوب ی شود که مدبریت منابع انسانی می بایست برای رسیدن به هدفها سازمان بردارد. 9 این امر به منزله پیش نیاز و ابزار مفیدی برای انجام وظایف مدبریت منلبع انسانی محسوب می‌گردد و در زمینه‌هلیی نظیر برنامه‌ریزی. کارمندیلبی. آموزش. ارزشیلبی, ارتقاء سازماندهی. مشاوره. تنظیم روابط کارگری و نهایتاً دستیابی به هدفهای راهبردی مدیریت منلبع انسانی یعنی بهره‌وری. ارتقاء کیفیت کاری و پیروی ازقانون. مدیران را یاری می‌نماید. مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 3:
9 عمل کشف و فرایند مطالعه و ثبت اجزاء. فعالیتها و وظلیف اصلی جنبه‌های مختلف شغل را تحلیل شغل گوبند که دربر گیرنده شرح شغل و شرایط احراز شغل می‌باشد. © منظور از شرح شفل. هدفهاء وظلیف. شرلیط کار, معیارهای مشخص شده و مشخصات شغل بوده و همچنین منظور ازشرایط احراز شغل, مهارتهاء دانش و توانایی های لازم برای اشتغال در شغل مورد نظر می باشد. مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 4:
12 5 تعر یف (ادامه...) 9 در تحلیل شغل بلیدبه ویژگیهای شغل و ارتباط آن با علایق. دلبستگیها و ویژگیهای شخصیتی افراد نیز توجه نمود. به عبارت دیگر لازم است در کار شکلفی هم شغل و هم شاغل مورد توجه قرار گیرد و هر پیوندی بین شغل و شاغل در چارچوب هدفهای راهبردی یعنی بهره‌وری. کیفیت زندگی کاری و رعایت قانون انجام شود. لین امر علاوه بر کمک به طراحی شغل و تعریف وظلیف و نحوه انجام. نمای کلی را برای رشد افراد در سازمان به کمک مسیر شغلی ترسیم می نماید. reef ۰۳ ‏مقدمه ای بر کارشکا‎ 4444 eet ‏ادير‎ 

صفحه 5:
دو نظریه كلي در طراحي شغل » طبقه بندي مشاغل و کارگماردن نيروي انساني 9 تطبیق فرد با شغل 9 تطبیق شغل با فرد مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 6:
تطبيقفرد با شغل 9 در لین دیدگاه ابتدا ویژگیها و وظییف هر شغلء بدون توجه‌به تنوع ویژگیهای افراد مشخص می شود و درچی آّن شرلیط احراز شغل مورد نظربه تناسب وظلیف تعیین شده تنظیم می گردد و به تبع آن سیستم یکسانی برای جبران خدمت ایجاد می گردد. ِ مقدمه اى بر كارشكافى 5 

صفحه 7:
D rr 77 تطبیق شغل با فرد © در لين دیدگاه بر خلاف نظریه اول. منلبع انسانى موجود مورد بررسى قرار مىكيرند وبه هر كس بنا بر توانايىهاء استعدادها و علايق او وظلیف مختلفی محول می‌گردد. یعنی به‌صورت اقتضلیی عمل می‌شود و آنچه باعث تغییر ماهیت و تغییر (کم و زیاد شدن) وظلیف در هر شغل می‌شود مهار تها. استعدادها و عللیق هر فرد است. بدیهی است با اتخاذ چنین رویه‌ای نوع برنامه‌ریزی کاری» تقسیم کارها و سیستم جبران خدمت. پویا و متنوع بوده. کار مدیران نیز بیشتر شده و مدیران قویتری برای پاسخگویی مناسب به این شرایط. مورد نیاز هستند. 5 ven ۰. ‏مقدمه ای بر کارشکا‎ arr rr eet ‏ادير‎ 

صفحه 8:
9 اطلاعات شغلی 9 شناسایی شغلی 9 شرح شغل 9 مختصات شغل 9 شرایط احراز شغل مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 9:
3 اطلاعات شغلي (۱۳۲۵۲۳۸۵۲۱۵۳ 0000 9 تفکیک اهداف و نقشهای سازمانی به پاره‌نقشهاء مهمترین وظیفه طراحی مشاغل بشمار می رود. تفکیک حقیقی وظلیف هر شغل ‎ae‏ وال امسعقل براق ابجاكا پست‌ها. واخدها, نشقا و ... سازمانی و ایجاد مشاغل جدید بلید در برنامه هاى لتى مد نظر قرار گیرد. مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 10:
Vob Identification) ‏شناسايي شغلي‎ 9 شناسایی شغل عبارت است از تشخیص و تبیین وجوه اختلافی یک شغل با دیگر مشاغل سازمانی که شامل موارد ذیل می‌باشد: 9 عنوان شغل 9 خلاصه شغل (هدف يا مقصد. وظایف و مسئولیتها) 9 شرلیط شغل (شرلیط بهداشتی. ایمنی و حفاظتی و عوامل غیر عادی محیط کار خطرات ناشی از کار. علی‌رغم پیش‌بینی نکات ایمنی. عوامل غیرعادی مانند: ساعت کار. حضور. آماده بودن. تساوی و ...) مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 11:
(Job Description) Jew 7 yw 9 عبارت است از بیان مستدل و گویای کیفیت وظایف و مسوولیت‌هایی که برای یک شغل بخصوص ارلئه می گردد. جه چیزی بایستی انجام شود؟ چگهنه انجام شود؟ فرد شاغل در مقابل واگذاری مسئولیت شغلی چه وظایف و اختیاراتی را دارد؟ 9 بدین ترتیب شرح شغل معیار توصیفی از خصوصیات وظایف و مسئولیتها و اختیارات نحوه انجام شغل است. مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 12:
9 نتیجه گیری که از اجزای تجزیه و تحلیل شفل حاصل می شود. مبین وابستگی مستقیم به شرح شغل داشته و تعيين شرايط احراز شغل بستكى .به مختصات عقلانى و منطقى شغل دارد. بر پلیه شرح شغل صفات مشخصه شغل را که هملنا مختصات شغل است مشخص می کنیم و سپس بر آن اساس شرایط مورد نظر هر یک از مختصات شغل از لحاظ شرلیط فیزیکی. روحی و رولنی. اجتماعی و اخلاقی و سپس درجات مطلوبیت. حداقل یا حداکثر آن خصایص برای انتخاب افراد داوطلب شغل مشخص 7” ۰: 1 لفك مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 13:
9 با توجه به شرح شغل (وظایف. مسئولیتها و شیوه انجام کار) بایستی مشخص گردد که برای ایجاد شرلیط فیزیکی کدامیک از موارد زبر بایستی در نظر گرفته شود: حتت لاد ‎ae‏ بعنوان مثال اگسر بخواهیسم با دست کار کردن | پایین راه رفتن مختصات شغلي تلفنجي رااز آمدن لحاظ فيزيكي مشخص سازیم با توجه به مختصات فوق با انگشت کار چرخیدن | دویدن ۲ 1 مي توان از نشستن » حرف كردن زدن ‎٠‏ كوش دادنء نكاه با يا كار كردن حمل حرف زدن کردن» کشیدن (فیش تلفن) ... نام برد. كردن رونام بز تشخیص دادن | فشار مكوشى ‎ARGS‏ 

صفحه 14:
9 عبارت است از کلیه پدیده هلیی که مربوط به هوش و استعداد و شعور انسانی است. مانند: قدرت حافظه. قدرت تشخیص,ء سلامت بیان. ظرفیت استدلال. بصیرت فکری. قدرت خلاقیت و ابتکار. قدرت اتخاذ تصمیم. قدرت عمل. تبحر در حساب و تداعی معلنی در کلام. 9 برای مثال اگر بخواهیسم مختصات تلفنچی را از لحاظ فکری مشخص سازیم با توجه‌به مختصات کلی فوق می توان از قدرت حافظه اعداد و سلامت بيان نلم برد. 8 Br ۰. -- مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 15:
Fre rr ‏ب‎ Sip za r ‏مختصات روحي و رواني‎ 9 از طریق آزمایشهای روانشناسی می توان مشخص نمود آیا شفل از لحاظ روحی و روانی با خصوصیات فرد مورد نظر مطابقت دارد بانه؟ این خصوصیات را می توان به ترتیب زیر بر شمرد: ‎٩‏ انسان حساس,با محبت. متنفر, کینه توز, رسوا گر. پرخاشگر, شکاک. حسابگر, بازیگر, رشوه گیر. آینده نگر, خوشبین. سلطه جو, دقیق و... ‏9 برای مثال اگر بخواهیم مختصات شغلی تلفنچی را از لحاظ صفات مشخصه روحی و رولنی مشخص سازیم.با توجه‌به مختصات کلی می توان صفات متواضع. فعال. منضبط. خویشتن دار متعهد و بی آزار را نام برد. ‎ ‏مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 16:
9 منظور از اجتماعی بودن. تمایسل داشتن فرد بسه ایجاد و حفظ ارتباطلت در تمام شرلیط با دیگر انسانهابه صورت مسللمت آمیز است. مانند توانایی داشتن درجهت جوشش با مردم. قابلیت سازش با محیط کار. حسن رفتار و کردار با دیگران, راز داری. وفادار بودن و ... . مثلاً تلفنجى. خصوصيات جوشش با مردم و قابليت سازش با محيط كار. حسن رفتار و كردار و كفتلر با مردم و رازدار بودن را دارا مى باشد. 7 كك مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 17:
9 خصایص اخلاقی شلید مهمترین مختصات یک شغل بشمار آید و قابلیت اعتملد. صداقت. پشتکار. اعتقاد. وجدان کار و... است. 9 وجود اخلاق کار مثبت در فرد شاغل موجب می شود تا وی هميشه خود را موظف نملید که از اصول مثبت کاری پیروی کند و در رابطه با دیگران از حدود و معتقدات خود تجاوز نکند. داشتن صفات فوق برای تمام مشاغل لازم و ضروری است. درجه اخلاق برای کارهای مختلف متفاوت می باشد. بت مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 18:
۳ ‎a‏ مختصات محیط کار 9 منظور از مختصات محیط کار. مشخص ساختن شرایطی است که در آن شرایط کار انجام می گیرد. 9 توجه‌به ماهیت هرشغل ممکن است مطلوب یا نامطلوب باشد. در تعیین مختصات محیط کار با توجه‌به شیوه های کار بررسی و تجزبه و تحلیل مشاغل روشن عی شود که چه عواملی موجب نامطلوب بودن کار می گردد و سپس در بوجود آوردن شرلیط احراز شغل. ّن موارد مورد توجه قرار مى كيرند. مى توان مختصات محیط کار را به شرح زیر مشخص نمود: © محيط گرم. خشک. فضای بسته. محیطبدبو نور زیادیا کم. سایه. سنگلاخ. وجود ارتعاش, گرد و خاک. سروصداء شلوغی, رطوبت. آفتاب, به تنهایی کار کردن و... ۳ Sena مقدمه اى بر کارشکا له اى بر كارشكافى 55 

صفحه 19:
(Job Qualification) Jas 31,>1 bul w 9 سه مورد زیر از جمله مواردی هستند که می بایست در شرلیط احراز شغل مد نظر مدیران منلبع انسانی قرار گیرد که لین موارد با توجه‌به مشی کیفی و کمی سازمان و همچنین کمی‌یا فراولنی منابع انسانی موجود در بازار کار تعیین می شود: 9 تعیین حد مطلوب مختصات شغل وشرایط لازم و کافی آن © تعيين حداکثر مختصات شغل و شرایط ضروری آن 9 تعیین حداقل مختصات شغل و شرایط مورد نیاز آن مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 20:
ee ۶۳ ‏شرایط مستخرج از مختصات شغل براي تعیین شرایط‎ ‏احراز شغل‎ 9 مدارج و مدارک تحصیلی افراد داوطلب شغل درچه سطوح و چه حد باشد؟ 9 میزان تجربه در زمینه شغل مورد نظر چند سال باشد؟ 9 فرد داوطلب چه دوره های آموزشي و تخصصی تکميلي را گذرانده باشد؟ 9 فرد داوطلب شغل چه اطلاعات و پیشنهاداتی درباره مواد مصرفي روش: وسایل. ماشین آلات و نظیر آن داشته باشد؟ 9 فرد داوطلب شغل بایستی دلرای چه شرلیط روحی و رولني و خصوصیات دیگر از لحاظ هوش. استعداد. علاقه. شخصیت و قدرت ابتکار باشد؟ © فرد داوطلب شغل بایستی از لحاظ فيزیکي از قبیل نیروی جسماني قد و وزن دارای چه شرایطی باشد؟ مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 21:
9 عمده روشهلیی که برای تعیین عناصر شغل و دلنش لازم. مهارتها و توانایی های ضروری برای موفقیت عملکرد. می‌توانند استفاده شهند. شامل موارد روشهاي تجزیه و تحلیل شغل زیر می شوند 1 ۳ ۳ روش مشاهده روش مصاحبه انفرادی روش مصاحبه گروهی روش پرسشنامه ساختار یافته شیوه کنفرانس فنی روش یادداشتی روش سابقه مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 22:
9 یک تحلیل گربه طور مستقیم کارکنان را زیر نظر می گیرد و يا فیلمهای کارگران را در هنگام کار بازبینی می نماید. در حالیکه روش مشاهده اطلاعات دسته املی را فراهم می کند. اما در بعضی موارد. کارکنان وقتی زیر نظر قرار می گیرند از کار آیی آنها کاسته می شود. بنابراین در تجزیه و تحلیل شغل. ممکن است انحرافی رخ دهد. لین شیوه همچنین نیازمند آّن است که تمام ابعاد فعالیتها قلبل مشاهده باشند. لین لمر در بعضی مشاغل امکان پنیر است اما در بعضی مشاغل همانند بیشتر مشاغل مدیربتی. غیر ممکن است. سب 207 = مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 23:
2 +5 روش مصاحبه انفرادي © در لين روش عوامل اصلى شغل انتخاب شده و سيس در سطح وسيع مورد مصاحبه قرار مىكيرند. نتايج اين مصاحبه‌ها در یک جابا هم ترکیب شده و تجزیه و تحلیل قرار می‌شوند. 9 لین روش. در ارزیلبی آنچه که یک شغل دربرمی‌گیرد. موّثر است؛ اما به زمان بسیار زیادی نیاز دارد. مقدمه ای بر کارشکافی ...۰ 

صفحه 24:
ee 44 9 این روش همانند روش مصاحبه انفرادی است جز آنکه بک تعداد عوامل اصلی شغل به طور همزمان مورد مصاحبه قرار می‌گيرند. 9 در لین روش سرعت کار افزليش يافته. لما پوبلیی گروهی ممکن است از اثر بخشی آن بکاهد. مقدمه ای بر کارشکافی ۳8 

صفحه 25:
روش پرسشنامه ساختار بافته شن ختار بافته ارسال © در این روش برای کارکنان یک 0 ۳ ۳ ‎١‏ ‏می‌گردد. کارکنان روند کاری که در ن اجام مک بررسی می‌کنند و در یک فهرست بلند بالا اقلام کاری ر برر 9 ب ی عالی در جهت جمع آوری اطلاعات ‎ale‏ ‏تست دا ینور سپرده شود. معيينين اين روش اغلب فاقد بازخورد است. ۳ emi? 3 مقدمه ای بر کارشکافی ‎eee‏ 

صفحه 26:
7 يوه كنفوانس فني »اين شيوه براى سريرستان با دلنش وسيع شغلى بكار می‌رود. در لین روش مشخصات وییه هر شغل از اهل فن و متخصصان کسب می گردد. 9 اگر چه لین روش‌یک شیوه خوب در جمع آوری اطلاعات است. اما اغلب. کارکنان ادارات و آنچه که آنها در شغلشان انجام می‌دهند را نادیده می گیرد. مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 27:
5 روش يادداشتي ۹ 9 لين روش عوامل اصلى شغل رالبه وسيله ثبت فعاليت روزلنه يى شغل نشان مىدهد. به طورى كه اطلاعات زیادی را فراهم می‌آورد. املبه ندرت برای فعالیت بیک شغل قلبل کاربرد است. روش ادداشتیء حللت مداخله کنندگی بیشتری نسبت‌به سایر شیوه‌ها دارد. زیرا مستلزم کار بیشتر بر روی قسمت های اصلی شغل است. از لین رو زمان بیشتری را می طلبد. برای بررسی تمام جنبه های فعالیت کاری. لین شیوه مجبور است برای مدتی طولانی ادامه یابدکه هزینه بیشتری را نیز به دنبال خواهد داشت. ve wv "1 a ‏مقدمه ای بر کارشکافی‎ 

صفحه 28:
روش سابقه و ‎ee‏ ‏9 افراد واجد شرلیط فعالیتهای روزلنه خود را در دفتر یادداشت روزانه ثبت مى کنند. مقدمه اى بر كارشكافى 

صفحه 29:
‎zee 2‏ 50 جمع بندی روش های تجزیه و تحلیل شغل ‏9 لین هفت روش هر کدام‌به تنهلیی کلفی نیست وبه طوری که روش برتر وجود ندارد. ‏9 به دست آوردن اطلاعات شغلی از عولمل اصلی. ممکن است سبب مشکل شود بخصوص اگر افراد. آنچه را که احساس می کنند انجام می دهند را به جای آنچه واقعاً انجام می دهند. شرح دهند. ‏9 بنابرلین بهترین نتیجه معمولاٌبا ترکیب بعضی از لين روشها حاصل می‌شود. لین مسیری است که با اطلاعاتی به وسیله کارکنان. سرپرستان بلافصل آنها.یک تحلیل گرحرفه‌اییا منبع دیگر همانند ‏۶ فیلمهای مستند. ارائه می گردد. ان مقدمه ای بر کارشکافی ‎ae‏ ‎ ‎ 

صفحه 30:
33 اطلاعاتي که از راه تحلیل شغل به دست مي ايند - فعاليتهليي که به شغل مربوط لند لبه طور معمول در قالب چيزي که انجام مي گیرد بیان مي شهند گاهي چگونگي. چرليي و زملني را که کارگر کار را انجام مي دهد در بر مي گیرد.) - فعاليتهاي کار و فرآیندها - روشهايي که به کار برده مي شوند - سابقه و ثبت فعالیت ها (مانند فیلمها و دیگر وسيله هاي ثبت...) - مسئولیت و پاسخگويي فردي تقماليتبهايي که به کارگر .کار مند,مرپوطاند. رفتارهاي ‎ee‏ 1-فعاليتهاي a ۳۳ of 

صفحه 31:
2 اطلاعاتي که ازراه تحلیل شغل به دست مي‌آیند 7 ‎SC‏ (ادامه...) - كمكهاي كلامي كه به كار برده مي شوند 2- دستگاههاء ابزار - موادي که پردازش مي شوند و تجهيزات. آنجه - فرآورده هايي که ساخته مي شوند ببه صورت محسوس - دانشي که از آن بهره مي گیرند یا به کار مي‌برند (مانند علم حقوق لیا نامحسوس به کار ‏با شيمي) مربوط مي‌شود - اندازه گيري کار (زمان مصرفي ) 3- عملکرد ‏- معيارهاي کار ‏- تحلیل خطاها ‎ ‎ ‎ ‎ ‏مقدمه ای بر کارشکافی ‎ ‎ ‎ 

صفحه 32:
اطلاعاتي که ازراه تحلیل شغل به دست مي‌آیند (ادامه...) - اوضاع پيراموني کار 4- زمینه شغلي - زمان بندي کار - زمینه سازماني - زمینه اجتماع - انگیزشها (مالي و غيرمالي) مهارتها و دلنش مربوط به کار (آموزش و پرورش, آموزش فني. تجربه | 5- ضرورتهاي كاري: و مواردي از این‌قبیل) خصوصیات شخصي (استعدادها, شخه ويژگيهاي جسمي. شخصیت. دلبستگیها و اموري از این قبیل) مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 33:
روشهاي طراحي شغل (90:عع اه 9 شغل ها را می‌توان.به روشهای متفاوت طراحی کرد. در لین بخش چهلر روش طراحی شغل تحلیل می‌شود. روشهای دیگر طراحی شغل در حقیقت ترکیبی از لین چهار روش است. روشهای مختلف طراحی شغل که در این قسمت تحلیل خواهند شد عبارتند از: © روش علمی (سنتی) © روش فردی همزمان 9 روش گروهی همزمان © روش کار با بدن انسان مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 34:
9 در روش علمی, تحلیل گران شغل ( که‌به طور معمول مهندسان صنایع بوده لند) بسیار کوشیدند شغل‌ها را چنان طراحی کنند که از مرز توانلیی های کارکنان فرلتر نروند. در حقیقت. شغل هلیی که‌به کوشش مدیریت علمی طراحی شدند. اغلب موجب تقسیم کاربه اجزای کوچک و ساده شدند. لین کارهای کوچک و ساده‌به خوبیبا بررسی زمان و حرکت وبا نظام های پرداخت بر پلیه انگیزش مللی. که هر يك قصد دستیابی به بهره‌وری بالا را داشت. سازگار بودند. شغل هلیی که به شیوه علمی طراحی شده لند یا می‌شوند. بخشهای عمده بسیاری از ساختارهای سازمانی کننی را تشکیل می دهند. روش علمی طراحی شغل بازتلبی از لین فرض است که کارگران.به طور کلی کار را دوست ندارند و تنها انگیزه آنها پاداش اقتصادی است. طراحی شغل‌به روش علمی‌به طوری کلیبه پدید آمدن شغلهلیی می‌انجامد که دارای کمترین اندازه تنوع. اهمیت. استقلال عمل. بازخورد و همیت هستند. شغلهابه دلیل رعلیت تقسیم کار بسیار کوچک و جئی هستند. از لین رو غالبً هدف محدود و بار کیفی کمی دارند. پاداشی که کارکنان در .برقو روش علمی طراحی شغل دریلفت می کردند فقط در قللب پاداشهای پلی بود. بزودی آشکار شد که بسیاری از کارگران. شغلهایی که بر پایه روش مدیریت علمی طراحی شده اند را دوست ندارند. در حقیقت. پیوند ميان شغل و شاغل به درستی انجام نشده بود. مقدمه ای بر کارشکافی 5 سب 

صفحه 35:
& .. & روش فردي هم زمان 9 لین روش و روش گروهی هم زمان می کوشندبا پرهیز از هزينه های انسانی که گاهی در شیوه علمی وجود دارد. به بهرهورى بالا دست یابند. سه روش طراحی شغل فردی هم زمان وجود دارند که عبار تند از: 9 چرخش شغل © گسترش شفل 9 پر بار کردن شغل مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 36:
Fre iD ‏چرخش شغلي‎ 5 © جرخش شغلى در اصل سرشت شغل معينى را دكركون نمىكند بلكه اغلب بر شمار وظيفههليى كه يك كارمند بليد انجام دهد می افزاید. زیرا وی پس از مستی کار در یک شغل, به شغل دیگری روی می آورد. سرشت ویژگی های کار در هریک از این دو شغل ممکن است متفاوت باشند و ممکن هم هست که تفاوت نداشته باشند.با لین حال. بر لثر چرخش شغلی احساس هویت و میدان هدف و آرزوی میک کارمند افزلیش می‌یابند زیرا او چند کار را می تواند انجام دهد. مقدمه ای بر کارشکافی ‎FPP re‏ 

صفحه 37:
SD ‏کسترش شغلي‎ 5 © كسترش شغلى با جرخش شغل اين تفاوت را دارد كه به جاى كرداندن فرد در شغلهاى متفاوت به منظور به دست آوردن تجوبه در وظیفه های چندین شغل, بر وظیفه های او در شغلی که بر عهده دارد افزوده می‌شود. در حالیکه روش علمی می کوشد تا شمار وظیفه ها را کاهش دهد. کسترش شغل بر شمار آنها می افزلید..با لین همه ویژگی وظیفه ها ممکن است بسیار همانند و به هم نزدیک باشند. 7” a ۰.۶ ‏مقدمه ای بر کارشکافی‎ ۳ 77 17 7 7 

صفحه 38:
غني سازي شغل ‎(ob Enrichment)‏ 9 تفاوت غنی سازی شغلبا گسترش شغل از لین لحاظ است که بر بار و وظیفه های شغل‌نه‌به شکل افقی که‌به شکل عمودی افزوده می گردد. 9 افزلیش افقی یعنی افزودن وظیفه های بیشتربا ویژگیهای همانند و افزليش عمودی یعنی ایجاد شغلی با وظیفه های متعدد که دارای ویژگیهای گوناگینی می باشد برخی از لین ویژگی ها عبارتند از: ههیت شغل. اهمیت شغل. استقلال در کار باز خورد و تنوع مهارت. لین عوامل آثار مثبتی در مشاغل ایجاد می ‎AF sales‏ در جدول صفحه بعد برخی از اين آثار آورده شده اند. مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 39:
پیامدها غیبت کمتر در کار جابجايي کمتر کارکنان انگیزش دروني بالا براي كار كيفيت بالاي كاركرد حالتهاي مهم روانشناختي احساس با معني بودن كار احساس مسئوليت براي كار آكاه بودن از بيامدهاي واقعى كوششهاي كار مقدمه اى بر كارشكافى برخی از اثارغنی سازی شغل ويژگيهاي اساسي شغل گوناگوني مهارت هویت شغل اهمیت شغل استقلال در کار باز خورد شغل 

صفحه 40:
روش گروهي همزمان 9 اگر چه روش فردی همزمان و روش علمی برای افراد.به صورت فردی شغل طراحی می‌کنند. روش گروهی همزمان برای گروه هایی از افراد شغل طراحی می‌کند. 9 در اینجا طراحی های نهلیی به طور کلی‌به نیارهای اجتماعی افراد و محدودیت های غن شناختی توجه دارد. در روش گروهی همزمان دسته های افراد اغلب در شغلهای گوناگون می‌چرخند و ممکن است از آغازتا پایان فرآیند تولید. فرآورده ای را که روی آّن کار میکند. دنبال نمایند. اگر فرآورده بزرگ باشد. مانند خودرو سواری. گروهها راحی توان بر گرد بخشهلیی از کل کار طراحی نمود. هر گروه فقط بخشی از فرآورده نهلیی را کامل می کند آنگاه آن بخش رابه گروه بعدی می‌سپارد در طراحی گروهی همزمان. هر کارمند پا کارگر می آموزد چندین وظیفه را که نیاز به مهارتهای جداگلنه دایند انجام دهد. از لین روء کارگران می توانند نیازهای خودبه کامیلبی و دستاورد ویژه و برخی از نیازهایشان به تاثیر متقابل اجتماعی را برآورده کنند. @ دو شیوه دیگر که اغلب‌با روش گروهی همزمان همراه لند عبارتند از سهیم شدن گروهی در سود و پم مشارکت در تصمیم گیری . ‎me‏ ‏۳۳ مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 41:
روش سا زگاري کار با انسان (ارگونومي) 9 طراحان شغل‌با کمک لین روش سعی می نمایند تا شغل ها را چنان طراحی کنند که‌با توانلیی ها و ویژگی های جسمی افراد سازگار باشند و افراد بتوانند راحت تر کار را انجام دهند. 9 شغل‌هایی که بر پلیه اصول ارگونومی بنا نهاده می‌شوند در کارکنان لثر مثبت دایند و برای راحتی افراد و به منظور ارتقاء بهره‌وری در طراحی شغل ها بایستی از اصول ارگونومی بهره مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 42:
‎a‏ نارساییها ‏- می تواند خسته کننده باشد. - می تواند به غیبت از کار» خرابکاری. و رها کردن بیانجامد. ‏- برخی از مردم کار تکراری عادی و درخور پیش‌بینی را برتر میدانند. ‏- ممکن است نیاز به پرداخت بیشتر باشد زیرا مهار تهای بیشتری می‌طلبد - پربار کردن برخی از شغلها دشوار است. ‏- همه مردم چرخش شغلی را دوست ندارند ‎ ‎ ‎ ‏برتريها ‏- بيش بينى را فراهم مى آورد. - روشن بودن كار را ممكن مى سازد. - باتواناييهاى بسيارى از مردم سازكار ‏است. ‏- می تواند کار او مولد باشد ‏- به نیازهای مسئولیت داشتن. رشد کردن. و آگاهی از پیامدهای کار پاسخ می‌گوید. ‏- در کار فرصتهای رشد فراهم مى آورد - از دلزدگی وخستگی از کار میکاهد - کیفیت کار و روحیه را بالا می‌برد ‏جایگزینی را کاهش میدهد. ‏مقدمه ای بر کارشکاقی ‎ ‏فردی هم ‏زمان ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 43:
- مردم ممکن است از تعامل با دیگران خوششان نیاید. - نیاز به آموزش در مهارت های رفتاری بین اشخاص دارد. - کار گروه در گرو ضعیف‌ترین فرد گروه است. نو طراحی کردن برخی شغلها می تواند پرهزینه باشد. - ویژگیهای ساختاری سازمان ممکن است تغییر شغل را ناممکن بر تربها - کیفیت کار و روحیه را بالا می‌برد - جایگزینی را کاهش میدهد. - تعامل اجتماعی ایجاد می‌کند - گونه گونی پدید می آورد بانی اجتماعی‌رابرمی‌انگیزد -مستله غیبت در کاررا کاهش‌میدهد - کار را با کارکنان سازگارمی‌سازد. - موانع جسمی را بر طرف‌می‌سازد. - شغلهای بیشتری در اختیار سازمان قرار می‌دهد مقدمه ای بر کارشکافی گروهی هم زمان سازگاری کار با بدن انسان (ارگونومی) 

صفحه 44:
Peer rr SD لد ۳ ‎ud‏ ‏7 ص © عبارت است از كاربرد روش هاى خاصى كه به طور علمى ارزش مشاغل مختلف را در يك سازمان و يا در سطح كستردهترى در يك جامعه با در نظر كرفتن تمام ابعاد آنهاء مشخص و معين عى سازد و سيس ارزش هر شغل را بطور عام نسبت به مشاغل ديكر مىسنجد واز روى نتايج حاصله از مقايسه ارزشهاى مشاغل طبقه بندى خاصى را از نمادهاى متشلبه و همكن شغلى بوجود می آورد..به عبارتی دیگر مىتوان طبقهبندى مشاغل را جايكزين مشاغل یک سازمان‌در طبقات شغلی معین و مشخص بر حسب کلیه متعلقات و مشخصات مشاغل دررابطه با سلسله‌مراتب اداری وتشکیلات سازمانی ودر رابطه‌با مفاهیم و مبلنی وابسته به هریک از شغلهای سازمانی تعریف کرد. سس 717 444-4 مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 45:
® قهیه مقدمات اجراي طرح 9 اجرای هر طرح به وییه طرح هایی که مستقیما با کارکنان سازمان ارتباط دارد. نیاز به مقدملتی مانند ایجاد شرایط لازم» جلب موافقت و همکاری کار کنان. تنظیم آیین‌نامه خاص اجرایی و بالاخره ایجاد یک سیستم دریافت اطلاعات از کارکنان دارد. مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 46:
اجراي طرح طبقه بندي-۱ ۱-جمع آوری اطلاعات: در صورتی که مشاغل طبق روشی که قبلا اشاره شد تجزیه و تحلیل شده و شرح هر شغل و ضوابط احراز آن تهیه شده باشد دیگر این مرحله از کار لازم نخواهد بود در صور تیکه اطلاعات لازم در مورد کلیه مشاغل بدست نیامده باشد. لازم است طبق همان روشی که در مبحث کار شکافی اشاره شده دقیقا وظایف مسئولیت ها و شرایط کار برای هر شغل تعیین گردد. مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 47:
& اجراي طرح طبقه بندي- ۲ ۲-طبقه بندی پستها و مشاغل بر مبنای وجوه تشابه‌شان: با توجه‌به شرح مشاغل تهیه شده و شرلیط احراز آنها کلیه مشاغل را بر اساس نزدیکی و تشلبه وظایف و شرایط ابتدا در طباقات کلی تخصصی قرار می‌دهند. معمولا مشاغل ازنظر تخصص به‌رسته‌هایزبر تقسیم می‌شوند: 9 بهداشتی و درمانی © امور اجتماعى © مهندس و فنی © ادارى و مالى © آموزشى و فرهنكى © كشاورزى مقدمه اى بر كارشكافى 

صفحه 48:
اجراي طرح طبقه بندي -۲ ۲-تهیه شرح طبقه: در شرح هر طبقه بندی بلید اطلاعات لازم و کلفی قید شود به نحوی که لین شرح در تخصیص تک تک مشاغل به هر طبقه کمک کند بنابرلین لازم است علاوه بر ذکر شرلیط احراز مشاغل داخل هر طبقه نمونه‌هایی از نوع کار. مسئولیت.درجه و پیچیدگی کار روشن شود. ضمنا برای هر طبقه بلید یک عنوان گوبا انتخاب گردد. مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 49:
& اجراي طرح طبقه بندي- ۴- ۵ ۴-جادادن مشاغل مختلف در طبقات مربوطه: با توجه به شرح طبقات. مشاغل مشابه که دارای عناوین و مشخصاتی شبیه به یکدیگرند در یک طبقه قرار داده می شوند. ۵-گروه بندی مشاغل: معمولا چند گروه کلی برای تمام مشاغل در نظر گرفته می شود و هر طبقه شغلی بر حسب درجه اهمیت آّن در یکی از گروهها قرار می گیرد. مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 50:
اجراي طرح طبقه بندي- ۶ ۶- رتبه بندی: مشاغل در داخل هر گروه بر حسب درجه سهولت و دشواری احرازبه چند رتبه‌یا پایه تقسیم می شوند. ترفیع از یک گروه به گروه بالاتر و همچنین از یک پایه داخل هر گروه به بايه بالاتر بايد در طرح طبقه بندی مشاغل پیش بینی شود. معمولاً شرایط ترفیع از یک گروه به گروه بالاتر به دو عامل اساسى به شرح زیر ارتباط دارد: الف - معلومات علمی و مدارک تحصیلی ب - تجربه کار که معمولاً به سابقه کار و سنوات خدمت ارتباط پیدا می کند. © اهميت دو عامل فوق در همه سازمانها یکسان نمی تولند باشد و تشخیص لین که به کدام یک از موارد فوق بلید اولییت داده شود بستگیبه نظر کارشناس. طبقه بندی مشاغل و مقامات مسئول و مطلع سازمان مربوطه دارد. مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 51:
تصویب طرح طبقه بندي 9 طرح طبقه‌بندی مانند هر طرح دیگر قبل از اينکه بتولند به مرحله اجرا درآید بلید مورد تأأیید مدیران سازمان و وزارت کار قرار گیرد و شخص یا اشخاص مسئول آنرا تصویب کنند. این تصویب‌به منزله مجوز مللی و قانهنی برای اجرای طرح نیز خواهد ‎oy‏ مقدمه ای بر کارشکافی 

صفحه 52:
نظارت در اجراي طرح با توجه به ضوابطی که در طرح پیش بینی شده. لازم است مجری طرح ایک واحد سازمانی دیگر بر امر اجرای طرح طبقه بندی مشاغل نظارت مداوم داشته. در صورت مشاهده هر گونه انحراف از آنچه که در طرح در نظر گرفته شده. درصدد اصلاح آن برآید ويا در صورت لزوم در مورد برنامه زمان بندی ویا ضولبط دیگر طرح تجدید نظر به عمل آید. ۳" oo 5 yer i fg ll i 444-4 Rage pusion 

صفحه 53:
مداومت اجراي طرح 9 طرز تفکر سیستمی برای مطالعه سیستم مدیریت منلبع انسانی حکم می کند که به طور مداوم تمام اقدامات کارکنان از جمله طبقه بندی مشاغل. تحت تاثیر بازتاب اطلاعات. مورد تجدید نظر قرار گرفته و بر اساس آنچه که متناسب با فکر سیستمی است با شرایط محیط منطبق گردد. مقدمه ای بر کارشکافی 

مقدمه اي بر كارشكافي و طبقه بندی مشاغل عباس افرازه دانشكده مهندسي صنايع دانشگاه صنعتي اميركبير 1387 1 دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان تحليل شغل يا كار شكافي ()Job analysis تحلي"ل شغ"لب"ه عنوان اولي"ن گام"ي محس"وب م"ي شود ك"ه مديريت منابع انساني مي بايست براي رسيدن به هدفها سازمان بردارد. اي"ن ام"ر ب"ه منزل"ه پي"ش نياز و ابزار مفيدي براي انجام وظايف مديري"ت مناب"ع انس"اني محس"وب مي‌گردد و در زمينه‌هاي"ي نظير برنامه‌ريزي ،كارمندياب"ي ،آموزش ،ارزشياب"ي ،ارتقاء ،سازماندهي، مشاوره ،تنظي"م رواب"ط كارگري و نهايت ًا دس"تيابي به هدفهاي راه"بردي مديري"ت مناب"ع انس"اني یعن"ی بهره‌وري ،ارتقاء كيفيت كاري و پيروي ازقانون ،مديران را ياري مي‌نمايد. 2 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان تعريف عم"ل كش"ف و فرايند مطالع"ه و ثب"ت اجزاء ،فعاليته"ا و وظاي"ف اصلي جنبه‌هاي مختل"ف شغ"ل را تحلي"ل شغ"ل گوين"د كه دربر گيرنده شرح شغل و شرايط احراز شغل مي‌باشد. منظور از شرح شغ"ل ،هدفه"ا ،وظاي"ف ،شراي"ط كار ،معيارهاي مشخص شده و مشخصات شغل بوده و همچنين منظور ازشرايط احراز شغل ،مهارتها ،دانش و توانايي هاي الزم براي اشتغال در شغل مورد نظر مي باشد. 3 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان تعريف (ادامه)... در تحلي"ل شغ"ل باي"د ب"ه ويژگيهاي شغ"ل و ارتباط آ"ن ب"ا عاليق، دلبس"تگيها و ويژگيهاي شخص"يتي افراد ني"ز توج"ه نمود .به عبارت ديگ"ر الزم اس"ت در كار شكاف"ي ه"م شغ"ل و ه"م شاغ"ل مورد توجه قرار گيرد و ه"ر پيوندي بي"ن شغ"ل و شاغل در چارچوب هدفهاي راه"بردي يعن"ي بهره‌وري ،كيفي"ت زندگ"ي كاري و رعايت قانون انجام شود .اي"ن ام"ر عالوه بر كم"ك ب"ه طراح"ي شغ"ل و تعريف وظاي"ف و نحوه انجام ،نماي كل"ي را براي رش"د افراد در س"ازمان به كمك مسير شغلي ترسيم مي نمايد. 4 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان دو نظريه كلي در طراحي شغل ،طبقه بندي مشاغل و به كارگماردن نيروي انساني تطبيق فرد با شغل تطبيق شغل با فرد 5 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان تطبيق فرد با شغل در اي"ن ديدگاه ابتدا ويژگيه"ا و وظاي"ف ه"ر شغ"ل ،بدون توج"ه ب"ه تنوع ويژگيهاي افراد مشخ"ص م"ي شود و در پ"ي آ"ن شراي"ط احراز شغ"ل مورد نظ"ر ب"ه تناس"ب وظاي"ف تعيي"ن شده تنظي"م م"ي گردد و به تبع آ ن سيستم يكساني براي جبران خدمت ايجاد مي گردد. 6 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان تطبيق شغل با فرد در اي"ن ديدگاه بر خالف نظري"ه اول ،مناب"ع انس"اني موجود مورد بررسي قرار مي‌گيرن"د و ب"ه ه"ر ك"س بن"ا بر توانايي‌ه"ا ،اس"تعدادها و عاليق او وظاي"ف مختلف"ي محول مي‌گردد .يعن"ي به‌ص"ورت اقتضاي"ي عمل مي‌شود و آنچ"ه باع"ث تغيي"ر ماهیت و تغيي"ر (ك"م و زياد شدن) وظاي"ف در ه"ر شغل مي‌شود مهارته"ا ،اس"تعدادها و عالي"ق ه"ر فرد اس"ت .بديه"ي اس"ت با اتخاذ چني"ن رويه‌اي نوع برنامه‌ريزي كاري ،تقس"يم كاره"ا و س"يستم جبران خدم"ت ،پوي"ا و متنوع بوده ،كار مديران ني"ز بيشتر شده و مديران قويتري براي پاسخگويي مناسب به اين شرايط ،مورد نياز هستند. 7 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان عوامل تشكيل دهنده شغل اطالعات شغلي شناسايي شغلي شرح شغل مختصات شغل شرايط احراز شغل 8 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان اطالعات شغلي ()Job Information تفكيك اهداف و نقشهاي سازماني به پاره‌نقشها ،مهمترين وظيفه طراح"ي مشاغ"ل بشمار م"ي رود .تفكي"ك حقيق"ي وظاي"ف ه"ر شغل ب"ه عوام"ل مس"تقل براي ايجاد پس"ت‌ها ،واحده"ا ،بخشها و ... س"ازماني و ايجاد مشاغ"ل جدي"د باي"د در برنام"ه هاي آت"ي م"د نظر قرار گيرد. 9 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان شناسايي شغلي ()Job Identification شناس"ايي شغ"ل عبارت اس"ت از تشخي"ص و ت"بيين وجوه اختالفي يك شغل با ديگر مشاغل سازماني كه شامل موارد ذيل مي‌باشد: عنوان شغل خالصه شغل (هدف يا مقصد ،وظايف و مسئوليتها) شراي"ط شغ"ل (شراي"ط بهداشت"ي ،ايمن"ي و حفاظت"ي و عوام"ل غير عادي محي"ط كار ،خطرات ناش"ي از كار ،علي‌رغ"م پيش"‌بيني نكات ايمني، عوامل غيرعادي مانند :ساعت كار ،حضور ،آماده بودن ،تساوي و )... 10 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان شرح شغل ()Job Description عبارت اس"ت از بيان مس"تدل و گوياي كيفي"ت وظايف و مس"ؤوليت‌هايي ك"ه براي ي"ك شغ"ل بخص"وص ارائ"ه م"ي گردد .چه چيزي بايس"تي انجام شود؟ چگون"ه انجام شود؟ فرد شاغل در مقابل واگذاري مسئوليت شغلي چه وظايف و اختياراتي را دارد؟ بدي"ن ترتي"ب شرح شغ"ل معيار توص"يفي از خص"وصيات وظايف و مسئوليتها و اختيارات نحوه انجام شغل است. 11 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان مختصات شغل ()Job Specification نتيج"ه گيري ك"ه از اجزاي تجزي"ه و تحلي"ل شغ"ل حاص"ل م"ي شود ،م"بين مختص"ات و شراي"ط احراز شغ"ل اس"ت .تهي"ه و تنظي"م مختص"ات شغ"ل كام ً ال وابس"تگي مس"تقيم ب"ه شرح شغ"ل داشت"ه و تعيي"ن شراي"ط احراز شغ"ل بس"تگيب"ه مختص"ات عقالن"ي و منطق"ي شغ"ل دارد .بر پاي"ه شرح شغ"ل ص"فات مشخص"ه شغ"ل را ك"ه همان"ا مختص"ات شغ"ل اس"ت مشخ"ص م"ي كني"م و س"پس بر آ"ن اس"اس شراي"ط مورد نظ"ر ه"ر ي"ك از مختص"ات شغ"ل از لحاظ شراي"ط فيزيك"ي ،روح"ي و روان"ي ،اجتماع"ي و اخالق"ي و س"پس درجات مطلوبي"ت، حداق"ل ي"ا حداكث"ر آ"ن خص"ايص براي انتخاب افراد داوطل"ب شغ"ل مشخ"ص مي گردد. 12 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان مختصات فيزيكي ب"ا توج"ه ب"ه شرح شغ"ل (وظاي"ف ،مس"ئوليتها و شيوه انجام كار) بايس"تي مشخ"ص گردد ك"ه براي ايجاد شراي"ط فيزيك"ي كدامي"ك از موارد زير بايستي در نظر گرفته شود: حس كردن باال رفتن با دست كار كردن پايين آمدن نشستن راه رفتن با انگشت كار كردن چرخيدن دويدن با پا كار كردن حمل كردن حرف زدن تشخيص دادن فشار دادنكارشكافي گوشاي بر مقدمه بعنوان مثال اگ ر بخواهي م مختص ات شغل ي تلفنچ ي را از لحاظ فيزيكي مشخص سازيم با توجه به مختصات فوق م ي توان از نشس تن ،حرف زدن ،گوش دادن ،نگاه كردن ،كشيدن (في ش تلف ن) و ...نام برد. 13 دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان مختصات فكري عبارت اس"ت از كلي"ه پديده هاي"ي ك"ه مربوط ب"ه هوش و اس"تعداد و شعور انس"اني اس"ت ،مانن"د :قدرت حافظ"ه ،قدرت تشخي"ص ،س"المت بيان ،ظرفي"ت اس"تدالل ،بص"يرت فكري ،قدرت خالقي"ت و ابتكار، قدرت اتخاذ تص"ميم ،قدرت عم"ل ،تبح"ر در حس"اب و تداع"ي معان"ي در كالم. براي مثال اگ""ر بخواهي""م مختص""ات تلفنچ""ي را از لحاظ فكري مشخ"ص س"ازيم ب"ا" توج"ه ب"ه مختص"ات كل"ي فوق م"ي توان از قدرت حافظه اعداد و سالمت بيان نا"م برد. 14 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان مختصات روحي و رواني از طري"ق آزمايشهاي روانشناس"ي م"ي توان مشخ"ص نمود آي"ا شغ"ل از لحاظ روح"ي و روان"ي ب"ا خص"وصيات فرد مورد نظ"ر مطابق"ت دارد ي"ا ن"ه؟ اي"ن خصوصيات را مي توان به ترتيب زير بر شمرد: انس"ان حس"اس ،ب"ا محب"ت ،متنف"ر ،كين"ه توز ،رس"وا گ"ر ،پرخاشگ"ر ،شكاك ،حس"ابگر، بازيگر ،رشوه گير ،آينده نگر ،خوشبين ،سلطه جو ،دقيق و... براي مثال اگ"ر بخواهي"م مختص"ات شغل"ي تلفنچ"ي را از لحاظ ص"فات مشخص"ه روح"ي و روان"ي مشخ"ص س"ازيم ،ب"ا توج"ه ب"ه مختص"ات كل"ي م"ي توان ص"فات متواضع ،فعال ،منضبط ،خويشتن دار ،متعهد و بي آزار را نام برد. 15 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان مختصات اجتماعي منظور از اجتماع""ي بودن ،تماي""ل داشت""ن فرد ب""ه ايجاد و حف""ظ ارتباطا"ت در تمام شراي"ط ب"ا ديگ"ر انس"انها ب"ه ص"ورت مس"ا"لمت آمي"ز اس"ت .مانن"د تواناي"ي داشت"ن درجه"ت جوش"ش ب"ا مردم ،قابلي"ت س"ازش ب"ا محي"ط كار ،حس"ن رفتار و كردار ب"ا ديگران ،راز داري، وفادار بودن و . ... مث ً ال تلفنچ"ي ،خص"وصيا"ت جوش"ش ب"ا مردم و قابلي"ت س"ازش ب"ا محي"ط كار ،حس"ن رفتار و كردار و گفتا"ر ب"ا مردم و رازدار بودن را دارا مي باشد. 16 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان مختصات اخالقي خص"ايص اخالق"ي شاي"د مهمتري"ن مختص"ات ي"ك شغ"ل بشمار آي"د و معموالً ب"ه آ"ن كمت"ر توج"ه م"ي شود .منظور از خص"ايص اخالق"ي قابليت اعتما"د ،صداقت ،پشتكار ،اعتقاد ،وجدان كار و ...است. وجود اخالق كار مثب""ت در فرد شاغ""ل موج""ب م""ي شود ت""ا وي هميش"ه خود را موظ"ف نماي"د ك"ه از اص"ول مثب"ت کاری پیروی كن"د و در رابط"ه ب"ا ديگران از حدود و معتقدات خود تجاوز نكند .داشت"ن ص"فات فوق براي تمام مشاغ"ل الزم و ضروري اس"ت .درج"ه اخالق براي كارهاي مختلف متفاوت مي باشد. 17 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان مختصات محيط كار منظور از مختص"ات محي"ط كار ،مشخ"ص س"اختن شرايط"ي اس"ت ك"ه در آن شرايط كار انجام مي گيرد. توج"ه ب"ه ماهي"ت هرشغ"ل ممك"ن اس"ت مطلوب ي"ا نامطلوب باشد .در تعيين مختص"ات محي"ط كار ب"ا توج"ه ب"ه ش"يوه هاي كار بررس"ي و تجزي"ه و تحليل مشاغ"ل روش"ن م"ي شود كه چ"ه عوامل"ي موج"ب نامطلوب بودن كار مي گردد و س"پس در بوجود آوردن شراي"ط احراز شغ"ل ،آ"ن موارد مورد توجه قرار مي‌گيرند .مي توان مختصات محيط كار را به شرح زير مشخص نمود: محي"ط گرم ،خش"ك ،فضاي بس"ته ،محي"طب"دب"و ،نور زياد ي"ا ك"م ،س"ايه ،سنگالخ ،وجود ارتعاش ،گرد و خاك ،سروصدا ،شلوغي ،رطوبت ،آفتاب ،به تنهايي كار كردن و... 18 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان شرايط احراز شغل ()Job Qualification س"ه مورد زي"ر از جمل"ه مواردي هس"تند ك"ه م"ي بايس"ت در شراي"ط احراز شغ"ل م"د نظ"ر مديران مناب"ع انس"اني قرار گيرد ك"ه اي"ن موارد ب"ا توج"هب"ه مش"ي كيف"ي و كم"ي س"ازمان و همچني"ن كم"ي ي"ا فراوان"ي منابع انساني موجود در بازار كار تعيين مي شود: تعيين حد مطلوب مختصات شغل وشرايط الزم و كافي آن تعيين حداكثر مختصات شغل و شرايط ضروري آن تعيين حداقل مختصات شغل و شرايط مورد نياز آن 19 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان شرايط مستخرج از مختصات شغل براي تعيين شرايط احراز شغل مدارج و مدارك تحصيلي افراد داوطلب شغل درچه سطوح و چه ح"د باشد؟ ميزان تجربه در زمينه شغل مورد نظر چند سال باشد؟ فرد داوطلب چه دوره هاي آموزشي" و تخصصي تكم"يلي" را گذرانده باشد؟ فرد داوطل""ب شغ""ل چ""ه اطالعات و پيشنهادات""ي درباره مواد مص""رفي" ،روش، وسايل ،ماشين آالت و نظير آن داشته باشد؟ فرد داوطل"ب شغ"ل بايس"تي" دا"راي چ"ه شراي"ط روح"ي" و روان"ي" و خ"ص"وصيات ديگ"ر از لحاظ هوش ،استعداد ،عالقه ،شخصيت و قدرت ابتكار باشد؟ فرد داوطل"ب شغ"ل" بايس"تي از لحاظ فيزيك"ي"ا"ز قبي"ل نيروي جس"ماني" ،ق"د و وزن داراي چه شرايطي" باشد؟ 20 مقدمه اي بر كارشكافي روشهاي تجزيه و تحليل شغل دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان عمده روشهاي"ي ك"ه براي تعيي"ن عناص"ر شغ"ل و دان"ش الزم ،مهارته"ا و توانايي هاي ضروري براي موفقي"ت عملكرد ،مي‌توانن"د اس"تفاده شون"د ،شامل موارد زير می شوند .1 روش مشاهده .2 روش مصاحبه انفرادي .3 روش مصاحبه گروهي .4 روش پرسشنامه ساختار يافته .5 شيوه كنفرانس فني .6 روش يادداشتي .7 روش سابقه 21 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان روش مشاهده ي"ك تحلي"ل گ"ر ب"ه طور مس"تقيم كاركنان را زي"ر نظ"ر م"ي گيرد و يا فيلمهاي كارگران را در هنگام كار بازبين"ي م"ي نمايد .در حاليكه روش مشاهده اطالعات دس"ته اول"ي را فراه"م م"ي كن"د ،ام"ا در بعضي موارد ،كاركنان وقت"ي زي"ر نظ"ر قرار م"ي گيرن"د از كار‌آي"ي آنه"ا كاسته مي شود .بنابراين در تجزيه و تحليل شغل ،ممكن است انحرافي رخ دهد .اي"ن شيوه همچني"ن نيازمن"د آ"ن اس"ت ك"ه تمام ابعاد فعاليتها قاب"ل مشاهده باشند .اي"ن ام"ر در بعض"ي مشاغ"ل امكان پذي"ر اس"ت اما در بعضي مشاغل همانند بيشتر مشاغل مديريتي ،غير ممكن است. 22 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان روش مصاحبه انفرادي در اي"ن روش عوام"ل اص"لي شغ"ل انتخاب شده و سپس در س"طح وس"يع مورد مص"احبه قرار مي‌گيرند .نتاي"ج اين مصاحبه‌ها در يك جاب"ا هم تركي"ب شده و تجزيه و تحليل قرار مي‌شوند. اي"ن روش ،در ارزياب"ي آنچ"ه ك"ه ي"ك شغل دربرمي‌گيرد، مؤثر است؛ اما به زمان بسيار زيادي نياز دارد. 23 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان روش مصاحبه گروهي اي"ن روش همانن"د روش مص"احبه انفرادي اس"ت ج"ز آنك"ه ي""ك تعداد عوام""ل اص""لي شغ""ل ب""ه طور همزمان مورد ميگيرند. مصاحبه قرار ‌ در اي"ن روش س"رعت كار افزاي"ش يافت"ه ،ام"ا پوياي"ي گروه"ي ممكن است از اثر بخشي آن بكاهد. 24 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان روش پرسشنامه ساختار يافته در اي"ن روش براي كاركنان ي"ك پرس"شنامه س"اختار يافت"ه ارس"ال ميگردد .كاركنان رون"د كاري ك"ه در شغلشان انجام م"ي دهن"د را ‌ بررس"ي مي‌كنن"د و در ي"ك فهرس"ت بلن"د باال اقالم كاري ممك"ن را ثبت مي نمايند. اي"ن روش ،تكنيك"ي عال"ي در جه"ت جم"ع آوري اطالعات درباره مشاغ"ل اس"ت ،ام"ا جنب"ه هاي"ي از كار ممك"ن اس"تب"ه بوت"ه فراموش"ي سپرده شود ،همچنين اين روش اغلب فاقد بازخورد است. 25 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان شيوه كنفرانس فني اي"ن شيوه براي س"رپرستان ب"ا دان"ش وس"يع شغلي بكار مي‌رود .در اي"ن روش مشخص"ات ويژ"ه ه"ر شغ"ل از اه"ل فن و متخصصان كسب مي گردد. اگ"ر چ"ه اي"ن روش ي"ك شيوه خوب در جمع آوري اطالعات اس"ت ،ام"ا اغل"ب ،كاركنان ادارات و آنچ"ه ك"ه آنها در شغلشان انجام مي‌دهند را ناديده مي گيرد. 26 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان روش يادداشتي اي"ن روش عوام"ل اص"لي شغ"ل راب"ه وس"يله ثب"ت فعالي"ت روزان"ه يك شغ"ل نشان مي‌دهد .ب"ه طوري ك"ه اطالعات زيادي را فراهم مي‌آورد ،اماب"ه ندرت براي فعالي"ت ي"ك شغ"ل قاب"ل كاربرد است. روش يادداشت"ي ،حال"ت مداخله‌كنندگ"ي بيشتري نس"بت ب"ه ساير شيوه‌ه"ا دارد ،زيرا مس"تلزم كار بيشت"ر بر روي قس"مت هاي اصلي شغ"ل اس"ت .از اي"ن رو زمان بيشتري را م"ي طلبد .براي بررسي تمام جنب"ه هاي فعالي"ت كاري ،اي"ن شيوه مجبور اس"ت براي مدتي طوالني ادامه يابدكه هزينه بيشتري را نيز به دنبال خواهد داشت. 27 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان روش سابقه افراد واج"د شراي"ط فعاليتهاي روزان"ه خود را در دفت"ر يادداشت روزانه ثبت مي كنند. 28 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان جمع بندی روش های تجزيه و تحليل شغل اي"ن هف"ت روش ه"ر كدامب"ه تنهاي"ي كاف"ي نيس"ت وب"ه طوري كه روش برتر وجود ندارد. ب"ه دس"ت آوردن اطالعات شغل"ي از عوام"ل اص"لي ،ممك"ن اس"ت سبب مشك"ل شود بخص"وص اگ"ر افراد ،آنچ"ه را ك"ه احس"اس م"ي كنند انجام مي دهند را به جاي آنچه واقع ًا انجام مي دهند ،شرح دهند. بنابراي"ن بهتري"ن نتيج"ه معمو ً الب"ا تركي"ب بعض"ي از اي"ن روشه"ا حاصل مي‌شود .اي"ن مس"يري اس"ت ك"ه ب"ا اطالعات"ي ب"ه وسيله كاركنان، س"رپرستان بالفص"ل آنه"ا ،ي"ك تحليل‌گرحرفه‌اي ي"ا منب"ع ديگ"ر همانند فيلمهاي مستند ،ارائه مي گردد. 29 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان اطالعاتي كه از راه تحليل شغل به دست مي آيند -فعاليتهايي كه به شغل مربوط اند (به طور معمول در قالب چيزي ك ه انجام م ي گيرد بيان م ي شون د گاه ي چگونگي، چرايي و زماني را كه كارگر كار را انجام مي دهد در بر مي گيرد). فعاليتهاي كار و فرآيندها -روشهايي كه به كار برده مي شوند -1فعاليتهاي شغلي سابقه و ثبت فعاليت ها (مانند فيلمها و ديگر وسيله هايثبت)... مسئوليت و پاسخگويي فرديمربوط‌اند ،رفتارهاي فعاليتهاي ي ك ه ب ه كارگ ر ي ا كارمن دمقدمه اي بر كارشكافي 30 دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان اطالعاتي كه ازراه تحليل شغل به دست مي‌آيند (ادامه)... -كمكهاي كالمي كه به كار برده مي شوند دانشي كه از آن بهره مي گيرند يا به كار مي‌برند (مانند علم حقوقيا شيمي) -2دستگاهها ،ابزار و تجهيزات ،آنچه به صورت محسوس‌ يا نا‌محسوس به كار مربوط مي‌شود -اندازه گيري كار (زمان مصرفي ) -3عملكرد موادي كه پردازش مي شوند -فرآورده هايي كه ساخته مي شوند معيارهاي كار تحليل خطاها -جنبه هاي ديگر 31 مقدمه اي بر كارشكافي ميآيند اطالعاتي كه ازراه تحليل شغل به دست ‌ دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان (ادامه)... -اوضاع پيراموني كار -4زمينه شغلي زمان بندي كار زمينه سازماني زمينه اجتماع انگيزشها (مالي و غيرمالي)مهارتها و دانش مربوط به كار (آموزش و پرورش ،آموزش فني ،تجربه كاري ،و مواردي از اين‌قبي ل) خص وصيات شخص ي (استعدادها، ويژگيهاي جسمي ،شخصيت ،دلبستگيها و اموري از اين قبيل) -5ضرورتهاي شخصي 32 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان روشهاي طراحي شغل ()Job design شغ"ل ه"ا را مي‌توانب"ه روشهاي متفاوت طراح"ي كرد .در اي"ن بخش چها"ر روش طراح"ي شغ"ل تحلي"ل مي‌شود .روشهاي ديگ"ر طراحي شغ"ل در حقيق"ت تركي"بي از اي"ن چهار روش اس"ت .روشهاي مختلف طراحي شغل كه در اين قسمت تحليل خواهند شد عبارتند از: روش علمي (سنتي) روش فردي همزمان روش گروهي همزمان روش كار با بدن انسان 33 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان روش علمي در روش علم"ي ،تحلي"ل گران شغ"ل ( ك"هب"ه طور معمول مهندس"ان ص"نايع بوده ان"د) بس"يار كوشيدن"د شغل‌ها را چنان طراح"ي كنن"د ك"ه از مرز تواناي"ي هاي كاركنان فرات"ر نروند .در حقيق"ت ،شغ"ل هاي"ي ك"ه ب"ه كوشش مديريت علمي طراح"ي شدن"د ،اغلب موجب تقسيم كارب"ه اجزاي كوچك و ساده شدند .اي"ن كارهاي كوچك و س"اده ب"ه خوب"ي ب"ا بررس"ي زمان و حرك"ت و ب"ا نظام هاي پرداخ"ت بر پاي"ه انگيزش مال"ي ،ك"ه ه"ر ي"ك قصد دس"تيابي ب"ه بهره‌وري باال را داش"ت ،س"ازگار بودند .شغ"ل هاي"ي ك"ه ب"ه شيوه علم"ي طراح"ي شده ان"د يا مي‌شون"د ،بخشهاي عمده بس"ياري از س"اختارهاي س"ازماني كنون"ي را تشكي"ل م"ي دهند .روش علم"ي طراحي شغ"ل بازتاب"ي از اي"ن فرض اس"ت ك"ه كارگران ب"ه طور كل"ي كار را دوس"ت ندارن"د و تنه"ا انگيزه آنها پاداش اقتص"ادي اس"ت .طراح"ي شغ"ل ب"ه روش علم"ي ب"ه طوري كل"ي ب"ه پدي"د آمدن شغلهاي"ي مي‌انجام"د كه داراي كمتري"ن اندازه تنوع ،اهمي"ت ،اس"تقالل عم"ل ،بازخورد و هوي"ت هس"تند .شغله"ا ب"ه دلي"ل رعاي"ت تقسيم كار بس"يار كوچ"ك و جزئ"ي هس"تند ،از اي"ن رو غالب ًا هدف محدود و بار كيف"ي كم"ي دارند .پاداش"ي كه كاركنان در پرت"و روش علم"ي طراح"ي شغ"ل درياف"ت م"ي كردن"د فق"ط در قال"ب پاداشهاي پول"ي بود .بزودي آشكار ش"د كه بسياري از كارگران ،شغلهايي كه بر پايه روش مديريت علمي طراحي شده اند را دوست ندارند .در حقيقت، پيوند ميان شغل و شاغل به درستي انجام نشده بود. 34 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان روش فردي هم زمان اي"ن روش و روش گروه"ي ه"م زمان م"ي كوشن"دب"ا پرهي"ز از هزينه هاي انس"اني ك"ه گاه"ي در شيوه علم"ي وجود دارد ،به بهره‌وري باال دس"ت يابند .س"ه روش طراح"ي شغ"ل فردي ه"م زمان وجود دارند كه عبارتند از: چرخش" شغل گسترش شغل پر بار كردن شغل 35 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان چرخش شغلي چرخ"ش شغل"ي در اص"ل س"رشت شغ"ل معين"ي را دگرگون نمي‌كند بلك"ه اغل"ب بر شمار وظيفه‌هاي"ي ك"ه ي"ك كارمن"د باي"د انجام دهد م"ي افزايد .زيرا وي پ"س از مدت"ي كار در ي"ك شغ"ل ،ب"ه شغل ديگري روي م"ي آورد .س"رشت ويژگ"ي هاي كار در ه"ر ي"ك از اين دو شغ"ل ممك"ن اس"ت متفاوت باشن"د و ممك"ن ه"م هس"ت كه تفاوت نداشت"ه باشند.ب"ا اي"ن حال ،بر اث"ر چرخ"ش شغل"ي احس"اس هويت و ميدان هدف و آرزوي ي"ك كارمن"د افزاي"ش مي‌يابن"د زيرا او چند كار را مي تواند انجام دهد. 36 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان گسترش شغلي گس"ترش شغل"ي ب"ا چرخ"ش شغ"ل اي"ن تفاوت را دارد ك"ه ب"ه جاي گرداندن فرد در شغلهاي متفاوت ب""ه منظور ب""ه دس""ت آوردن تجرب"ه در وظيف"ه هاي چندي"ن شغ"ل ،بر وظيف"ه هاي او در شغل"ي ك"ه ميشود. بر عهده دارد افزوده ‌ در حاليك"ه روش علم"ي م"ي كوش"د ت"ا شمار وظيف"ه ه"ا را كاه"ش ده"د ،گس"ترش شغ"ل بر شمار آنه"ا م"ي افزاي"د ،ب"ا اي"ن هم"ه ويژگي وظيفه ها ممكن است بسيار همانند و به هم نزديك باشند. 37 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان غني سازي شغل ()Job Enrichment تفاوت غن"ي س"ازي شغ"لب"ا گس"ترش شغ"ل از اي"ن لحاظ اس"ت كه بر بار و وظيف"ه هاي شغ"لن"هب"ه شك"ل افق"ي ك"هب"ه شكل عمودي افزوده مي‌ گردد. افزاي"ش افق"ي يعن"ي افزودن وظيف"ه هاي بيشترب"ا ويژگيهاي همانند و افزاي"ش عمودي يعن"ي ايجاد شغل"ي ب"ا وظيف"ه هاي متعدد كه داراي ويژگيهاي گوناگون"ي م"ي باش"د برخ"ي از اي"ن ويژگ"ي ه"ا عبارتند از: هوي"ت شغ"ل ،اهمي"ت شغ"ل ،استقالل در كار ،باز خورد و تنوع مهارت. اي"ن عوام"ل آثار مثبت"ي در مشاغ"ل ايجاد م"ي نماي"د كه در جدول صفحه بعد برخي از اين آثار آورده شده اند. 38 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان برخی از اثارغني سازي شغل پيامدها غيبت كمتر در كار حالتهاي مهم روانشناختي احساس با معني بودن كار جابجايي كمتر كاركنان ويژگيهاي اساسي شغل گوناگوني مهارت هويت شغل اهميت شغل انگيزش دروني باال براي كار احساس مسئوليت براي نتايج كار استقالل در كار كيفيت باالي كار‌كرد آگاه بودن از پيامدهاي واقعي كوششهاي كار باز خورد شغل 39 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان روش گروهي همزمان اگ"ر چ"ه روش فردي همزمان و روش علم"ي براي افرادب"ه ص"ورت فردي شغ"ل طراح"ي مي‌كنند ،روش گروهي همزمان براي گروه هايي از افراد شغل طراحي مي‌كند. در اينج"ا طراح"ي هاي نهاي"ي ب"ه طور كل"ي ب"ه نيارهاي اجتماع"ي افراد و محدودي"ت هاي ف"ن شناختي توج"ه دارد .در روش گروه"ي همزمان دس"ته هاي افراد اغل"ب در شغلهاي گوناگون مي‌چرخن"د و ممكن اس"ت از آغاز ت"ا پايان فرآين"د تولي"د ،فرآورده اي را ك"ه روي آ"ن كار ميكن"د ،دنبال نمايند .اگر فرآورده بزرگ باش"د ،مانن"د خودرو س"واري ،گروهه"ا را م"ي توان بر گرد بخشهاي"ي از ك"ل كار طراح"ي نمود .هر گروه فق"ط بخش"ي از فرآورده نهاي"ي را كام"ل م"ي كن"د آنگاه آ"ن بخ"ش را ب"ه گروه بعدي مي‌سپارد در طراح"ي گروه"ي همزمان ،ه"ر كارمن"د ي"ا كارگ"ر م"ي آموزد چندي"ن وظيف"ه را ك"ه نياز به مهارتهاي جداگان"ه دارن"د انجام دهد .از اي"ن رو ،كارگران م"ي توانن"د نيازهاي خودب"ه كامياب"ي و دس"تاورد ويژه و برخي از نيازها‌يشان به تاثير متقابل اجتماعي را برآورده كنند. دو شيوه ديگ"ر ك"ه اغل"بب"ا روش گروه"ي همزمان همراه ان"د عبارتن"د از س"هيم شدن گروه"ي در سود و مشاركت در تصميم گيري . 40 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان روش سازگاري كار با انسان (ارگونومي) طراحان شغ"ل ب"ا كم"ك اي"ن روش س"عي م"ي نماين"د ت"ا شغ"ل ها را چنان طراح"ي كنن"د ك"ه ب"ا تواناي"ي ه"ا و ويژگ"ي هاي جسمي افراد سازگار باشند و افراد بتوانند راحت تر كار را انجام دهند. شغل‌هاي"ي ك"ه بر پاي"ه اص"ول ارگونوم"ي بن"ا نهاده مي‌شوند در كاركنان اث"ر مثب"ت دارن"د و براي راحت"ي افراد و به منظور ارتقاء بهره‌وري در طراح"ي شغ"ل ه"ا بايس"تي از اص"ول ارگونومي بهره جست. 41 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان برتريها نارساييها -مي تواند خسته‌كننده باشد. -پيش بيني را فراهم مي آورد. مي تواند به غيبت از كار،خرابكاري ،و رها كردن بيانجامد. -روشن بودن كار را ممكن مي‌سازد. روش علمي با‌تواناييهاي بسياري از مردم سازگاراست. برخي از مردم كار تكراري عادي ودرخور پيش‌بيني را برتر ميدانند. -مي تواند كار او مولد باشد به نيازهاي مسئوليت داشتن ،رشد ممكن است نياز به پرداخت بيشتر كردن ،و آگاهي از پيامدهاي كار پاسخباشد زيرا مهارتهاي بيشتري مي‌طلبد مي‌گويد. پربار كردن برخي از شغلها دشواراست. فردي هم زمان در كار فرصتهاي رشد فراهم مي‌آورد -از دلزدگي وخستگي از كار ميكاهد همه مردم چرخش شغلي را دوستندارند كيفيت كار و روحيه را باال مي‌بردجايگزيني را كاهش ميدهد. مقدمه اي بر كارشكافي 42 دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان نارساييها برتريها -مردم ممكن است از تعامل با -كيفيت كار و روحيه را باال مي‌برد ديگران خوششان نيايد. -جايگزيني را كاهش ميدهد. ت هاي نياز به آموزش در مهار ‌رفتاري بين اشخاص دارد. -تعامل اجتماعي ايجاد مي‌كند روش گروهي هم زمان -گونه گوني پديد مي آورد كار گروه در گرو ضعيف‌ترين فرد -پشتيباني اجتماعي‌را‌بر‌مي‌انگيزدگروه است. ‌مسئله‌غيبت‌در‌كار‌را‌كاهش‌ميدهد -از نو طراحي كردن برخي شغلها -كار را با كاركنان سازگار‌مي‌سازد. سازگاري كار با بدن مي تواند پرهزينه باشد. -موانع جسمي را بر طرف‌مي‌سازد. انسان (ارگونومي) -ويژگيهاي ساختاري سازمان شغلهاي بيشتري در اختيارسازمان قرار مي‌دهد ممكن است تغيير شغل را نا‌ممكن سازد 43 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان طبقه بندي مشاغل عبارت اس"ت از كاربرد روش هاي خاص"ي ك"ه ب"ه طور علم"ي ارزش مشاغل مختلف را در يك سازمان و يا در سطح گسترده‌تري در يك جامعه با در نظر گرفت"ن تمام ابعاد آنه"ا ،مشخ"ص و معي"ن م"ي س"ازد و س"پس ارزش ه"ر شغل را بطور عام نسبت به مشاغل ديگر مي‌سنجد و از روي نتايج حاصله از مقايسه ارزشهاي مشاغ"ل طبق"ه بندي خاص"ي را از نمادهاي متشاب"ه و همگ"ن شغلي بوجود م"ي آورد .ب"ه عبارت"ي ديگ"ر مي‌توان طبقه‌بندي مشاغ"ل را جايگزين مشاغ"ل ي"ك س"ازمان‌در طبقات شغل"ي معي"ن و مشخ"ص بر حس"ب كليه متعلقات و مشخص"ات مشاغ"ل دررابط"ه ب"ا سلسله‌مراتب اداري وتشكيالت س"ازماني ودر رابط"هب"ا مفاهي"م و مبان"ي وابس"ته ب"ه ه ‌ري"ك از شغلهاي سازماني تعريف کرد. 44 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان تهيه مقدمات اجراي طرح اجراي ه"ر طرح ب"ه ويژ"ه طرح هاي"ي ك"ه مس"تقيما با كاركنان س"ازمان ارتباط دارد ،نياز ب"ه مقدمات"ي مانن"د ايجاد شرايط الزم، جل"ب موافق"ت و همكاري كاركنان ،تنظي"م آيين‌نام"ه خاص اجرايي و باالخره ايجاد يك سيستم دريافت اطالعات از كاركنان دارد. 45 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان اجراي طرح طبقه بندي1 - -1جمع آوري اطالعات :در صورتي كه مشاغل طبق روشي كه قبال اشاره شد تجزيه و تحليل شده و شرح هر شغل و ضوابط احراز آن تهيه شده باشد ديگر اين مرحله از كار الزم نخواهد بود در صورتيكه اطالعات الزم در مورد كليه مشاغل بدست نيامده باشد ،الزم است طبق همان روشي كه در مبحث كار شكافي اشاره شده دقيقا وظايف مسئوليت ها و شرايط كار براي هر شغل تعيين گردد. 46 مقدمه اي بر كارشكافي اجراي طرح طبقه بندي2 - دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان - 2طبقه بندي پستها و مشاغل بر مبناي وجوه تشابه‌شان: ب"ا توج"هب"ه شرح مشاغ"ل تهي"ه شده و شراي"ط احراز آنه"ا كلي"ه مشاغ"ل را بر اساس نزديك"ي و تشاب"ه وظـايف و شـرايط ابتـدا در طـبقات كل"ي تخصصي قرار مي‌دهند .معموال مشاغل‌ ازنظرتخصص به‌رسته‌هاي‌زير تقسيم مي‌شوند: بهداشتي و درماني امور اجتماعي مهندس و فني اداري و مالي آموزشي و فرهنگي كشاورزي .... 47 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان اجراي طرح طبقه بندي 3- -3تهيه شرح طبقه: در شرح ه"ر طبق"ه بندي باي"د اطالعات الزم و كاف"ي قي"د شود به نحوي ك"ه اي"ن شرح در تخص"يص ت"ک تک‌ مشاغ"ل ب"ه ه"ر طبقه كم"ك كن"د بنابراي"ن الزم اس"ت عالوه بر ذك"ر شراي"ط احراز مشاغل داخ"ل ه"ر طبق"ه نمونه‌هاي"ي از نوع كار ،مس"ئوليت‌،درجه و پيچيدگ"ي كار روش"ن شود .ضمن"ا براي ه"ر طبق"ه باي"د يك عنوان گويا انتخاب گردد. 48 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان اجراي طرح طبقه بندي5 -4 - -4جا دادن مشاغل مختلف در طبقات مربوطه: ب"ا توج"ه ب"ه شرح طبقات ،مشاغ"ل مشاب"ه ك"ه داراي عناوي"ن و مشخصاتي شبيه به يكديگرند در يك طبقه قرار داده مي شوند. -5گروه بندي مشاغل: معموال چن"د گروه كل"ي براي تمام مشاغ"ل در نظ"ر گرفت"ه م"ي شود و ه"ر طبق"ه شغل"ي بر حس"ب درج"ه اهمي"ت آ"ن در يك"ي از گروهه"ا قرار مي گيرد. 49 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان اجراي طرح طبقه بندي6 - -6رتبه بندي: مشاغ"ل در داخ"ل ه"ر گروه بر حس"ب درج"ه س"هولت و دشواري احرازب"ه چن"د رتب"ه ي"ا پايه تقسيم مي شوند .ترفيع از يك گروه به گروه باالتر و همچنين از يك پايه داخل هر گروه به پايه باالتر بايد در طرح طبقه بندي مشاغل پيش بيني شود. معموالً شرايط ترفيع از يك گروه به گروه باالتر به دو عامل اساسي به شرح زير ارتباط دارد: الف – معلومات علمي و مدارك تحصيلي ب – تجربه كار كه معموالً به سابقه كار و سنوات خدمت ارتباط پيدا مي كند. اهمي"ت دو عام"ل فوق در هم"ه س"ازمانها يكس"ان نم"ي توان"د باش"د و تشخي"ص اي"ن ك"ه ب"ه كدام يك از موارد فوق باي"د اولوي"ت داده شود بس"تگيب"ه نظ"ر كارشناس ،طبق"ه بندي مشاغ"ل و مقامات مسئول و مطلع سازمان مربوطه دارد. 50 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان تصويب طرح طبقه بندي طرح طبقه‌بندي مانن"د ه"ر طرح ديگ"ر قب"ل از اينك"ه بتوان"د به مرحل"ه اجرا در‌آي"د باي"د مورد تأيي"د مديران سازمان و وزارت كار قرار گيرد و شخ"ص ي"ا اشخاص مس"ئول آنرا تص"ويب كنند .اين تص"ويبب"ه منزل"ه مجوز مال"ي و قانون"ي براي اجراي طرح ني"ز خواهد بود. 51 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان نظارت در اجراي طرح ب"ا توج"ه به ضوابطي كه در طرح پيش بيني شده ،الزم است مجري طرح ي"ا ي"ك واح"د س"ازماني ديگ"ر بر ام"ر اجراي طرح طبقه بندي مشاغ"ل نظارت مداوم داشت"ه ،در ص"ورت مشاهده ه"ر گونه انحراف از آنچ"ه ك"ه در طرح در نظ"ر گرفت"ه شده ،درص"دد اص"الح آ"ن بر‌آيد و ي"ا در ص"ورت لزوم در مورد برنام"ه زمان بندي و ي"ا ضواب"ط ديگر طرح تجديد نظر به عمل آيد. 52 مقدمه اي بر كارشكافي دانشگاه اميركبير $شكدة مهندسي صنايع دان مداومت اجراي طرح طرز تفك"ر س"يستمي براي مطالع"ه س"يستم مديري"ت مناب"ع انس"اني حك"م م"ي كن"د ك"ه ب"ه طور مداوم تمام اقدامات كاركنان از جمل"ه طبق"ه بندي مشاغ"ل ،تح"ت تاثي"ر بازتاب اطالعات ،مورد تجدي"د نظ"ر قرار گرفت"ه و بر اس"اس آنچ"ه ك"ه متناس"ب ب"ا فك"ر س"يستمي است با شرايط محيط منطبق گردد. 53 مقدمه اي بر كارشكافي