ملاقات با امام عصر (ع) در زمان غیبت

ملاقات با امام عصر (ع) در زمان غیبت

اسلاید 1: بسم الله الرحمن الرحیم

اسلاید 2: ملاقات با امام عصر در زمان غیبت

اسلاید 3: ملاقات به دلیل داشتن آثار منفی و مخرب (خرافات و مدعیان دروغین) در کنار آثار مثبت و سازنده (اثبات وجود امام و بالا بردن معنویت جامعه)، لازم است به گونه‌ای دقیق مورد بحث قرار گیرد تا در عین بهره‌مندی از آثار مثبت در دام آثار منفی گرفتار نشویم. ضرورت بحث ملاقات

اسلاید 4: 1. زمان دیدار:2. حالت دیدار:1. خواب2. مکاشفه3. بیداری3. شناخت امام:انواع ملاقات

اسلاید 5: 1. زمان دیدار1. دیدار در زمان پدر بزرگوار امام عصر (سال 255 هجری قمری تا 260)2. دیدار در زمان غیبت صغری (260 تا 329)3. دیدار در زمان غیبت کبری (329 تا کنون)ویژگی مهمی که بر این دوره حاکم است، اعتقاد به تکذیب مدعی رؤیت است همین مسأله موجب شده است ملاقات کنندگان در این دوره، دیدار‌های خود را آشکارا و برای همه نقل‌ نکنند.

اسلاید 6: 2. حالت دیدار 1. خواب: نکته مهم، انواع خواب و هم‌چنین ارزش و اعتبار آنهاست.انواع خواب:1. تخیلات نفسانی: چون رؤيا امری ادراكی است، قوه خيال در آن مؤثر است و در اثر عوامل بیرونی (سرما و گرما) یا ویژگی اخلاقی (محبت و نفرت) صحنه‌هایی در خواب نشان دهد.2. خواب‌های شیطان: شیطان در قوة خیال تصرف می‌کند و صحنه‌هایی در خواب نشان ‌می‌دهد.3. خوابهای راست: شخص حقیقتی را می‌بیند سه نوع است:الف) خواب‌های صريحی: صاحب رؤيا در آن هيچ‌گونه تصرفی نكرده بدون هيچ زحمتی با تاويل خود منطبق می‏شود.ب) خواب‌های غير صريحی: نفس صاحب خواب از جهت حكايت، در آن تصرف كرده، اين قسم رؤيا محتاج به تعبير است تا متخصصی آن را به اصلش كه در رؤيا مشاهده شده برگرداند.ج) اضغاث احلام: از جهت دشواری و يا ناممکن بودن، تعبير ندارد.

اسلاید 7: حدیث: بحارالأنوار، ج58، ص181، ح 58: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ : الرُّؤْيَا ثَلَاثَةٌ بُشْرَی مِنَ اللَّهِ وَ تَحْزِينٌ مِنَ الشَّيْطَانِ وَ الَّذِي يُحَدِّثُ بِهِ الْإِنْسَانُ نَفْسَهُ فَيَرَاهُ فِي مَنَامِهِ.نتیجه: هر چند می‌توان امام عصر را در خواب ملاقات کرد اما اولا معلوم نیست که واقعا امام را دیده باشد زیرا ممکن است خواب او منشا دیگری داشته باشد. ثانیا در صورت حقیقی بودن خواب، باید آن را با شرع مقدس سنجید، اگر مخالف شرع بود نمی‌توان به آن عمل نمود و اگر موافق شرع بود می‌توان به آن عمل کرد. اما الزام آور و واجب نیست و می‌توان ترک کرد

اسلاید 8: 2. مکاشفه:کشف در لغت به معنی برداشتن حجاب است در اصطلاح یعنی اطلاع یافتن از معانی غیبی و امور حقیقی پشت پرده. مکاشفه از زیر مجموعه‌های الهام محسوب می‌شود و دارای حقیقی و غیر حقیقی (شیطانی) است. برای جدا کردن دو نوع الهام از هم به ملاکی الهی احتیاج است.نکته مهم در مکاشفه نیز بحث از حجت بودن آن است.مکاشفه نیز مانند خواب به دلیل گونه گونه بودن و دشواری جداسازی آنها از هم، به خودی خود حجت و ملاک عمل نیست و باید عرضه به معصوم شود. اگر مغایر با نظر معصوم بود معلوم می‌شود مکاشفه‌ای غیر الهی بوده است و اگر هم‌آهنگ با نظر معصوم بود می‌توان به آن عمل کرد اما باز الزام آور نیست. زیرا مکاشفه دلیل شرعی و یکی از راه‌های اثبات حکم الهی نیست.

اسلاید 9: 3. بیداری: منظور از دیدار در بیداری این است که فرد در حالت عادی به محضر امام زمان برسید و با چشم سر (مادی)، بدن طبیعی امام عصر را ببیند.بحث از این حالت اهمیت ویژه‌ای دارد و مانند حالت‌های قبل نیست زیرا اگر امام در حال بیداری مطلبی بفرمایند، حجت شرعی است و باید به آن عمل گردد و احتیاج به ملاک و معیار دیگری ندارد.

اسلاید 10: 3. شناخت امام1. هرگز امام را نمی‌شناسد.حدیث اول: كمال ‏الدين، ج2، ص350، ح 46: عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ وَ أَمَّا سُنَّتُهُ مِنْ يُوسُفَ فَالسِّتْرُ يَجْعَلُ اللَّهُ بَيْنَهُ وَ بَيْنَ الْخَلْقِ حِجَاباً يَرَوْنَهُ وَ لَا يَعْرِفُونَهُ.حدیث دوم: غیبت نعمانی، ص 163، ح4: سَدِيرٍ الصَّيْرَفِيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ الصَّادِقَ يَقُولُ: إِنَّ فِي صَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ لَشَبَهاً مِنْ يُوسُفَ... صَاحِبَ هَذَا الْأَمْرِ يَتَرَدَّدُ بَيْنَهُمْ وَ يَمْشِي فِي أَسْوَاقِهِمْ وَ يَطَأُ فُرُشَهُمْ وَ لَا يَعْرِفُونَهُ.ترجمه: صاحب اين امر ميان آنان آمد و شد نمايد، در بازارهايشان گام بردارد و قدم بر فرش‌هاى ايشان گذارد و آنان او را نشناسند2. بعد از دیدار امام را می‌شناسد.3. هنگام دیدار امام را می‌شناسد.

اسلاید 11: امکان دیدار با امام زمان امکان عقلی: دلیل امکان عقلی (ذاتی) دیده شدن امام زمان جسم طبیعی آن حضرت است.دلیل عقلی: برهان لطف و علت غایی (هدف آفرینش) دلیل نقلی: حدیث: كافي، ج‏1، ص 178، ح 8: عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ قَالَ: قَالَ: وَ اللَّهِ مَا تَرَكَ اللَّهُ أَرْضاً مُنْذُ قَبَضَ آدَمَ إِلَّا وَ فِيهَا إِمَامٌ يُهْتَدَی بِهِ إِلَی اللَّهِ وَ هُوَ حُجَّتُهُ عَلَی عِبَادِهِ وَ لَا تَبْقَی الْأَرْضُ بِغَيْرِ إِمَامٍ حُجَّةٍ لِلَّهِ عَلَی عِبَادِهِ.ترجمه: امام باقر عليه السلام فرمود: بخدا سوگند از زمانى كه خدا آدم را قبض روح نمود زمينى را بدون امامى كه به وسيله او بسوى خدا رهبرى شوند وانگذارد و او حجت خداست بر بندگانش و زمين بدون امامى كه حجت خدا باشد بر بندگانش باقی نمی‌ماند.

اسلاید 12: دلایل وقوع ملاقات: 1. حکایت‌هادلیل‌های لزوم پذیرش حکایت‌هاالف) تواتر ب) اسناد معتبرج) کرامات2. اجماع تشرّفی (گرفتن حکم مسئلة فقهی از امام عصر و بیان آن به صورت اجماع)3. گواهی علما و عدم اختلاف در آن(گواهی گروهی از علما به وقوع آن و اختلاف نداشتن هیچ‌کدام از آنها)4. اعمال و اذ‌کار نقل شده (نماز و دعا و استخاره)

اسلاید 13: پاسخ اشکال‌ها1. توقیع علی بن محمد سمری2. مخالف با فلسفه غیبت3. منافات با تقسیم غیبت به صغری و کبری4. بستر سازی برای مدعیان دروغین 5. رواج خرافات 6. بد بینی اهل اندیشه

اسلاید 14: 1. توقیع علی بن محمد سمریكمال‏الدين و تمام النعمة، ج 2، ص 516 ح 44: حَدَّثَنا أَبُو مُحَمَّدٍ الْحَسَنُ بْنُ أَحْمَدَ الْمُكَتِّبُ قَالَ كُنْتُ بِمَدِينَةِ السَّلَامِ فِي السَّنَةِ الَّتِي تُوُفِّيَ فِيهَا الشَّيْخُ عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ السَّمُرِيُّ قَدَّسَ اللَّهُ رُوحَهُ فَحَضَرْتُهُ قَبْلَ وَفَاتِهِ بِأَيَّامٍ فَأَخْرَجَ إِلَی النَّاسِ تَوْقِيعاً نُسْخَتُهُ:«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ يَا عَلِيَّ بْنَ مُحَمَّدٍ السَّمُرِيَّ أَعْظَمَ اللَّهُ أَجْرَ إِخْوَانِكَ فِيكَ فَإِنَّكَ مَيِّتٌ مَا بَيْنَكَ وَ بَيْنَ سِتَّةِ أَيَّامٍ فَاَجْمِعْ أَمْرَكَ وَ لَا تُوصِ إِلَی أَحَدٍ فَيَقُومَ مَقَامَكَ بَعْدَ وَفَاتِكَ فَقَدْ وَقَعَتِ الْغَيْبَةُ الثَّانِیَةُ (التَّامَّةُ) فَلَا ظُهُورَ إِلَّا بَعْدَ إِذْنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ ذَلِكَ بَعْدَ طُولِ الْأَمَدِ وَ قَسْوَةِ الْقُلُوبِ وَ امْتِلَاءِ الْأَرْضِ جَوْراً وَ سَيَأْتِي شِيعَتِي مَنْ يَدَّعِي الْمُشَاهَدَةَ أَلَا فَمَنِ ادَّعَی الْمُشَاهَدَةَ قَبْلَ خُرُوجِ السُّفْيَانِيِّ وَ الصَّيْحَةِ فَهُوَ كَاذِبٌ مُفْتَرٍٍ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ».

اسلاید 15: ترجمه: به نام خداوند بخشنده مهربان. ای علی بن سمری! خداوند پاداش برادرانت را درباره تو بزرگ نماید. تو در فاصله شش روز از دنیا می‌روی. پس كارهای خود را انجام بده و به هیچ كس وصیت نكن كه پس از تو جانشینت باشد. زیرا غیبت دوم (تام) واقع شد و ظهوری نخواهد بود مگر پس از اذن خداوند و این اجازه پس از مدتی طولانی است كه دل‌ها سخت شود و زمین از ستم پرگردد. و به زودی به سراغ شیعیان من خواهد آمد كسی كه ادعای مشاهده می‌كند. آگاه باشید! هر كس قبل از خروج سفیانی و صیحه آسمانی ادعای مشاهده كند دروغ‌گو و افترا زننده است. و نیست توان و نه نیرویی مگر برای خداوند بلند مرتبه بزرگ.

اسلاید 16: فراز اول توقیع: فَاَجْمِعْ أَمْرَكَ وَ لَا تُوصِ إِلَی أَحَدٍ فَيَقُومَ مَقَامَكَ بَعْدَ وَفَاتِكَاین فراز که خبر از اتمام سفارت و نیابت خاص است، میان عالمان شیعه اجماعی است و کسی تردید ندارد که بعد از وفات علی بن محمد سمری این ارتباط قطع شده است و هر کس ادعای بابیت و ارتباط کرده از طرف علما مورد تکذیب واقع شده است .

اسلاید 17: فراز دوم: فَقَدْ وَقَعَتِ الْغَيْبَةُ الثَّانِیَةُ (التَّامَّةُ) فَلَا ظُهُورَ إِلَّا بَعْدَ إِذْنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ ذَلِكَ بَعْدَ طُولِ الْأَمَدِ وَ قَسْوَةِ الْقُلُوبِ وَ امْتِلَاءِ الْأَرْضِ جَوْراً.این فراز مورد استناد اشکال کنندگان بر ملاقات واقع شده است.اشکال: التامّه نشان دهندة غیبت کامل است و تام بودن با عدم دیدار محقق می‌شود‌.پاسخ: تامه بودن با عدم سفیر و ارتباط است نه دیدار.اشکال: فلاظهور یعنی بر کسی ظاهر نمی‌شود پس دیدار امکان ندارد.پاسخ: ظهور در این جا به معنای لغوی نیست معنای اصطلاحی آن یعنی قیام امام است چون در ادامه به نشانه‌های ظهور اشاره می‌شود.

اسلاید 18: فراز سوم توقیع: وَ سَيَأْتِي شِيعَتِي مَنْ يَدَّعِي الْمُشَاهَدَةَ أَلَا فَمَنِ ادَّعَی الْمُشَاهَدَةَ قَبْلَ خُرُوجِ السُّفْيَانِيِّ وَ الصَّيْحَةِ فَهُوَ كَاذِبٌ مُفْتَرٍٍ.این فراز نیز مورد استناد اشکال کنندگان بر ملاقات واقع شده است.اشکال: مشاهده به معنای دیدار است و امام می‌فرماید مدعی دیدار دروغ‌گو و افترا زننده است.پاسخ اول: مشاهده به معنای دیدار همراه با ادعای نیابت است چون توقیع خطاب به نایب صادر شده است. (نظر اکثر دانشمندان)پاسخ دوم: مشاهده به معنای حضور امام است. یعنی هر کس ادعای ظهور و حضور امام را نماید دروغ‌گو است. به نظر می‌رسد این احتمال قوی‌تر است.

اسلاید 19: دلایل قوت پاسخ دوم:معنای لغوی مشاهده: در واژه «شهد» معنای حضور را لازم دانسته‌اند و شهود در مقابل غیب (عالم الغیب و الشهادة) استاصطلاح روایات نیز در مقابل غیبت است: كمال ‏الدين، ج1، ص319، ح2: عن أبي خالد الكابلي قال دخلت علی سيدي علي بن الحسين زين العابدين... فقال لی: يَا أَبَا خَالِدٍ إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَيْبَتِهِ الْقَائِلِينَ بِإِمَامَتِهِ وَ الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ أَهْلِ كُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تبارك و تَعَالَی أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَيْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ وَ جَعَلَهُمْ فِي ذَلِكَ الزَّمَانِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِينَ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ بِالسَّيْفِ.اصطلاحی بودن معنای ظهور دلالت می‌کند که منظور از ادعای مشاهده ادعایی در مقابل ظهور است و آن چیزی جز ادعای حضور امام نیست.«خروج السفیانی و الصیحه» نشان می‌د‌هد منظور قیام و حضور امام است.

اسلاید 20: پاسخ سوم: منظور از مشاهده، شناخت امام در حال دیدار است. پاسخ چهارم: منظور از مشاهده، دیدار اختیاری امام است.

اسلاید 21: گروهی توقیع را به همان معنای نفی هر نوع دیدار گرفته و پاسخ داده‌اند.وجود استثنا: منافاتی ندارد که به صورت نادر افرادی امام را ببینند.نبود دلیل یقین‌آور : اگر در جایی در اثر قرینه‌ای (مثلاً کرامتی) دیدار یقینی شد، توقیع نمی‌تواند مقابله کند چون توقیع ظنّ‌آور است.راویان موثق دیدارها: برخی از کسانی که دیدارها را نقل کرده‌اند دارای شخصیتی بسیار بزرگ و قابل اعتماد هستند یعنی مقام آنها کمتر از راویان احادیث نیست.

اسلاید 22: 2. مخالف با فلسفه غیبت اشکال: روایات بسیاری از ائمه وارد شده كه بر اثر طولانی شدن غیبت امام عصر گروهی از مردم منكر وجود مبارك حضرت می‌شوند و از عقیده خود باز می‌گردند.اینها خود دلیلی است بر عدم امكان ارتباط در عصر غیبت. زیرا اگر چنین ارتباطی ممكن بود معنی نداشت كه مردم در این آزمایش ناموفق باشند و ایمان و اعتقاد خویش را از دست بدهند. پاسخ: امتحان در عصر غیبت حقیقتی ثابت است اما ملاقاتی با این امتحان در تضاد است که فراگیر و همگانی باشد و همه یا اکثریت جامعه، امام را مدام ملاقات کنند. ولی ما چنین ادعای نداریم. در عین اعتقاد به دیدار آن را اتفاقی نادر و استثنایی میدانیم.

اسلاید 23: اشکال: فرق غیبت صغری و کبری در امکان و عدم امکان رؤیت امام عصر است.پاسخ: فرق دو غیبت به وجود و عدم سفارت و نیابت است. 3. منافات با تقسیم غیبت به صغری و کبری

اسلاید 24: 4. بستر سازی برای مدعیان دروغین اشکال: رواج این گونه كتاب‌ها و حكایت‌ها باعث شده كه در برخی از مناطق كشور شاهد ادعاهای دروغ و عوام فریبی باشیم.پاسخ:نقضی: ما معتقد به نبوت و مهدویت هستیم. آیا میشود برای مبارزه با مدعیان دروغین پیامبری و امامت اصل این عقیده ها انکار شود. حلیّ: راه مبارزه با مدعیان دروغین، انکار کردن و دروغ شمردن ملاقات‌ها نیست، بلکه تبلیغ صحیح و تبیین دقیق آن است.

اسلاید 25: 5. رواج خرافاتاشکال: نقل این داستان‌ها و حكایت‌ها باعث می‌شود كه یك عقیده درست و صحیح، به ناصواب‌هایی آمیخته گردد و عقائد خرافی و ناصحیح و غیر مستند، در میان مردم رواج یابد.پاسخ:نقضی: ما معتقدیم امامان شفای بیماران و حاجت حاجتمندان را میدهند. آیا صحیح است برای مبارزه با خرافات اصل این عقیده را رد کنیم؟حلیّ: برای مبارزه با خرافات نیز چنان که در مقابله با مدعیان دروغین گفته شد راه صحیح، آگاهی دادن به جامعه است. خرافه‌ها و عمل‌های نابخردانه در محیط جهل و بی‌اطلاعی رشد و گسترش می‌یابد. اگر ملاک صحیح و شرعی بودن عمل‌ها را به مردم آموزش دهیم، طبیعی است که مردم به انجام هر عملی راضی نمی‌شوند.

اسلاید 26: اشکال: پیامد ناگوار این كتاب‌ها و عقاید برگرفته از حكایت و خواب، جوی را به وجود می‌آورد كه اهل تعقل و اندیشه را به عقائد شیعه بد بین می‌كند و زمینه انحراف‌های فكری را فراهم می‌آورد و در نتیجه، مخالفان تشیع، امكان رشد و گسترش می‌یابند.پاسخ:نقضی: اگر قرار باشد هر آنچه موجب بد بینی اهل اندیشه است حذف نماییم باید بسیاری از عقاید مسلم را کنار بگذاریم. برای مثال ابن القيم جوزی در بارة اعتقاد به امام غایب می‌گوید: «عاراً على بني آدم و ضحكة يسخر منهم كل عاقل» حال آیا می‌توان گفت چون انتظار و غیبت موجب بد بینی شده و امکان دفاع از مذهب را سخت ‌کرده است، باید حذف و کنار گذاشته شود؟حلیّ: علت بد بینی افراد و معتقدین به مذاهب دیگر اگر اغراض دنیوی نباشد معمولاً کج فهمی است. راه از بین بردن این بد بینی‌ها و اشکال‌ها، اثبات متقن و تبیین صحیح دیدارها است. همچنین بیان دقیق موازین پذیرش آنها.6. بد بینی اهل اندیشه

اسلاید 27: منابع کتاب1. موسوعة الامام المهدی ج1، ص630 تا 655 سید محمد صدر2. موسوعة الامام المهدی ج2، ص 89 تا 135 ترجمه افتخار زاده ص 115 تا 1643. تحقیق لطیف حول توقیع الشریف یداله دوز دوزانی4. چشم به راه مهدی مقالة «ارتباط با امام زمان در عصر غیبت» علی اکبر ذاکری 5. عنایات حضرت مهدی موعود به علما و مراجع تقلید علی کریمی جهرمی6. موعود شناسی و پاسخ به شبهات، ص 449 تا 661 علی اصغر رضوانی7. مهدی منتظر محمد جواد خراسانی8. امامت و مهدویت ج 3 پاسخ ده پرسش آیت الله صافی گلپایگانی

اسلاید 28: مقاله1. تشرفات بین نفی و اثبات، مجلة موعود شماره 1، 3، 5 سال 1376 هادی دانشور2. مصاحبة استاد محمد سند مجله تخصصی انتظار ش 33. تأملی در باب ارتباط و ملاقات با امام زمان قنبر علی صمدی مجلة مشرق موعود ش1 بهار 86

اسلاید 29: www.SAAER.com www.SAAER.org