مو ضوع تحقیق: تحلیل استنادی

مو ضوع تحقیق: تحلیل استنادی

اسلاید 1: مو ضوع تحقیق: تحلیل استنادی درس مربوطه: روش تحقیق استاد راهنما: دكتر فداییتهیه کننده: توفیق ساعدی 18 دی 1389 بسم الله الرَّحمن الرَّحیم

اسلاید 2: فهرست مطالبمقدمه ......................................................................................1کتابسنجی................................................................................. 2استناد ......................................................................................4تحلیل استنادی..............................................................................6تاریخچه تحلیل استنادی .................................................................8انواع تحلیل استنادی .....................................................................10زوج های کتابشناختی ...................................................................21زوج های هم استنادی ...................................................................24تحلیل مؤلفان هم استنادی ...............................................................27

اسلاید 3: تحلیل مجلات هم استنادی .................................................28تحلیل کشورهای هم استنادی ..............................................29کاربردهای تحلیل استنادی .................................................30نقدی بر تحلیل استنادی .....................................................33 سخن آخر ...................................................................34منابع و مأخذ ................................................................35

اسلاید 4: مقدمه استناد از اصول اساسي تأليف پژوهشي است و اثري در جامعه علمي با اقبال روبه‌رو مي‌شود که در رعايت اين اصل، دقت و تلاش لازم در آن اثر شده باشد و مطالب استنادشده استوار، گويا و صريح باشند.یکی از شناخته شده ترین و پیچیده ترین روش های کتابسنجی ، تحلیل استنادی، منابع و متون است. مطالعات استنادی یکی از جنبه های مهم ارزیابی فعالیت های تحقیقاتی میباشد.بین کیفیت و تعداد استنادهای متعلق به یک مدرک رابطه ای وجود دارد یعنی هر چه تعداد استنادها به یک مدرک بیشتر باشد نشان دهنده کیفیت بهتر آن مدرک است.1

اسلاید 5: کتابسنجیکتابسنجي مفهومي برخاسته از كتابشناسي آماري است و كاربرد آن به سال‌هاي 1890 برمي‌گردد. شايد بتوان اثر كمپل را كه با استفاده از روش‌هاي آماري به مطالعه موضوعي انتشارات پرداخت، نخستين تلاش در مطالعات كتابسنجي به حساب آورد پريچارد، كتابشناسي آماري را به كتابسنجي تغيير داد. دليل وي براي اين تعويض، مبهم بودن عبارت كتابشناسي آماري بود؛ زيرا اين عبارت مي‌توانست به تحليل آماري كتابشناسي‌ها و يا كتابشناسي‌ها در آمار تعبير شود توسعه و رشد کتاب‌سنجی به عنوان یک علم، بسیار چشم‌گیر است. گرچه مواد مضبوط این علم، رشد یکنواختی داشته ولی به حوزه پژوهشی بارزی تبدیل شده است. از آنجا که بررسی‌های کتاب‌سنجی، مرزی گسترده‌تر در علوم اجتماعی و فیزیک دارد، روش‌ها و شیوه‌هایش دارای کاربردی وسیع در بررسی‌های جامعه‌شناسی علوم، مدیریت اطلاعات کتابداری، تاریخ علم و نیز شاخه های مختلف علوم اجتماعی است 2

اسلاید 6: به عقیده دایوداتو سه حوزه اساسي در كتابسنجي وجود دارد: 1) قواعد توزيع پراكندگي در كتابسنجي، نظير قواعد بردفورد، لوتكا و زيف؛ 2) تحليل استنادي؛ 3) شاخص‌هاي تحقيقات انجام شده.به تدریج قوانین و روش هایی در حوزه کتابسنجی مورد استفاده قرار گرفت که یکی از این روش ها تحلیل استنادی نام دارد. این روش کم کم جای خود را در کتاب سنجی باز کرد و هم اکنون در بیشتر رشته های علوم از این روش استفاده می شود.3

اسلاید 7: Citation استناد«نارين» در سال 1976 استناد را مساوي با قبول صحت و درستي يک مدرک توسط مدرک ديگر تعريف کرده است. براي مثال هرگاه مدرک الف در سياهه ارجاع هاي مدرک ب ظاهر شود، بيانگر اين است که مدرک الف توسط مدرک ب به عنوان يك منبع اطلاعاتي در حمايت از يک انديشه يا يک واقعيت و... مورد استناد واقع شده استدر هر اثر مكتوبي ممكن است به‌علل گوناگون به تجربه‌اي، قولي، يا مكتوبي اشاره شود، كه به اين امر استناد مي‌گويند. ممكن است چگونگي استناد در انواع نوشته‌ها متفاوت باشد،. اشاره به سخن یا سند پیشین که اصطلاحاً استناد خوانده میشود که عمری به درازای عمر کتابت و تألیف دارد.4

اسلاید 8: اما ارائۀ فهرست مآخذ به عنوان بخش جدا و مستقل از متن، عمر کم تری دارد ولی آیا می توان امروز منبع معتبری پیدا که در هیچ جای اثر خود از منابع و مأخذ چه در پایان صفحات یا فصول یا انتهای متن خود نیاورده باشد. هیچ مقاله ای بدون استناد به دانش پیشینه خود به تنهایی روی پای خود نمی ایستد و این امر بطور پیوسته در طول تاریخ وجود داشته است.اگر من بزرگ شدم، به این دلیل است که بر شانه غول های علم سوارم. اسحاق نیوتن 5

اسلاید 9: analysis citation تحلیل استنادی مطالعه استنادي يا تحليل استنادي يكي از متداولترين فنون كتابسنجي است كه در آن قواعد حاكم بر رابطه ميان مدرك استناد دهنده (متن) و مدرک مورد استناد(سند)، جستجو ومطالعه می شود.تحليل استنادي به كشف رابطه ميان سند و متن در نوشته هاي علمي ميپردازد و رابطه آنها را به عنوان وسيله اي براي سنجش دوري يا نزديكي يا پيوند موضوعي ميان مدارك قرار مي دهد. آنچه در تحليل استنادي به عنوان پيش فرض حضور دارد اين است كه مآخذي كه در يك نوشته مورداستفاده قرار مي گيرند به نحوي با متن رابطه مفهومي و موضوعي دارند . 6

اسلاید 10: پس هر چه مآخذ دو متن به هم شبيه تر باشند موضوع متن ها به هم شبيه تر و نزديك تر است كه به آن حد اشتراك مي گويند ( ميزان اشتراك دو يا چند متن ). هر چه حد اشتراك بيشتر باشد موضوع متن ها به هم نزديك تر است. اين فرايند را تحت عنوان اشتراك مآخذ نام نهاده اند. اولين شخصي كه به اين مسأله پرداخت كسلر بود كه ادعا كرد كه با استفاده از روش اشتراك مآخذ مي شود مقالات هم موضوع را كنار هم قرار داد بدون آنكه نياز به استفاده از كليد واژه باشد و چون هر دوي اين مآخذ هم اطلاع مآخذ و اطلاع متن به صورت مكانيكي مورد كنترل و شناسايي است و به سهولت از كامپيوتر مي توان استفاده كرد مي شود مقالات هم موضوع را به سهولت و به سرعت گرد هم جمع كرد .7

اسلاید 11: تاریخچه تحلیل استنادیپيشينه استناد يا اِسناد را بايد در قرون اوليه قمري و در علم‌الحديث جست‌وجو كرد. در حديث، اِسناد به زنجيره ناقلان (سلسله سند) عنصر اساسي تشخيص صحّت و اعتبار هر حديث بوده است. دو اصطلاح سند و متن در علم‌الحديث كاملا شناخته شده است. سند را آنچه مورد اسناد قرار گرفته (يا زنجيره ناقلان) و متن را بيان آخرين راوي تعريف كرده‌اند ؛ تعريفي كه امروزه نيز در نمايه استنادی به ‌كار مي‌رود ظاهرا در نسخه‌هاي خطي ديني و حقوقي عبري در قرن 12 ميلادي به‌كار مي‌رفته است(حُرّی،1362 ،ص 11).8

اسلاید 12: استفاده از تحليل استنادي، در غرب، نخست در حوزه علم حقوق در سال 1743 براي مدوّن كردن مرافعات حقوقي مورد استفاده قرار گرفت كه نسخه مدوّني از آن متعلق به 1821 در دست است . سپس در سال 1873 براي كشف چگونگي تصميم‌گيري درباره مرافعات خاص حقوقي با استفاده از زنجيره استناد به موارد مشابه پيشين نيز از آن استفاده شد . مطالعات در زمینه تحلیل استنادی برای اولین باردرسال 1927 بوسیله گراس و گراس انجام پذیرفت و سپس توسط براون ، گارفیلد و مارتین و دیگران دنبال گردید . با ظهور «نمايه استنادي علوم»، كه مؤسسه اطلاعات علمي منتشر ساخت، استفاده از اين منبع به‌عنوان ابزاري براي مطالعات و تحليل‌هاي گوناگون رونق يافت و امروزه از جمله فنون شناخته‌شده براي مطالعات كتابسنجي است9

اسلاید 13: انواع تحليل استناديالف) تحليل استنادي عمودي؛ كشف قواعد حاكم بر رابطه متن و زنجيره اسناد آن است یعنی هر مقاله علمی به عنوان حلقه ای از یک زنجیر در قیاس با مقالات قبل و بعد از خود سنجیده می شود . در واقع تعقیب یک اندیشه از طریق ردگیری استنادها جهت رسیدن به نخستین طراح یک فکر ، یا بداعت در یک حوزه علمی و به قولی به منظور استفاده در تدوین تاریخ علوم است.10

اسلاید 14: در این روش فرض بر آن است که عمل استناد ، خود سبب می شود که ، خواسته یا ناخواسته ، شبکه ای میان اسلاف ( اسناد ) و اخلافِ ( متون ) یک زمینه پدید آید . هر بار که نویسنده ای به مقالات پیشین استناد می کند نه تنها بر حجم انتشارات آن زمینه می افزاید ، بلکه در بافت شبکۀ ارتباطی آن زمینه نیز اثر می گذارد . اثرگذاری در اینجا به معنای حضور یک مدرک در سیاهۀ مآخذ آثاری است که بعداً در آن زمینه منتشر شده است . بدین ترتیب ارزش یک مقالۀ علمی بر مبنای تأثیر آن در مقالات و نوشته های بعدی ( حضور در مجموعۀ مآخذ آنها ) تعیین می شود.11

اسلاید 15: معتبرترین تحقیق در این زمینه مربوط به پرایس است که در سال 1965 بر مبنای نمایۀ استنادی علوم در باب انتشارات سال 1961 صورت گرفت وی در این مقاله اشاره میکند که مقالات مختلف با بسامدهای متفاوتی در نوشته های بعدی ظاهر میشوند طبق فرض چنین تحقیقی ، مقالاتی در حوزۀ خود مؤثرتر بوده اند که دفعات بیشتری مورد استناد قرار گرفته باشند از سوی دیگر عمر و دوام مقالات از لحاظ حضور در سیاهۀ مقالات بعدی نیز ، طبق این تحقیقات تابع قواعد معینی است به عبارت دیگر عمر انتشارات را می توان به سه دورۀ عمده تقسیم کرد : تولد ، باروری ( زایندگی )، و مرگ ( نازایی ).12

اسلاید 16: دورۀ تولد دوره ای است که زمینه ای نو پدید می آید ، ولی آثار پژوهشی آن به دلیل نو و ناشناخته بودن ، هنوز در سیاهۀ مآخذ مقالات بعدی ظاهر نمی شود. دورۀ باروری دوره ای است که یک مقاله با مجموعه ای از مقالات ، بالاترین بسامد را از لحاظ حضور در سیاهۀ مدارک گوناگون بعدی دارا می شود ، و سپس این زایندگی رو به افول می گذارد تا آنجا که تقریباً از لحاظ استناد ، مرده به شمار می رود . البته درجۀ باروری مقالات متفاوت است ، ولی این تفاوت را می توان از طریق این تحلیل دریافت حتی می توان مقالات بارور و عقیم را متمایز ساخت ، عمر متوسط دوران باروری را پیش بینی کرد ، زمان وقوع نازایی مقالات را حدس زد ، و از این قبیل .13

اسلاید 17: تأثیر « اسلاف » در « اخلاف » محدود به رابطۀ مستقیم و بلافصل سند و متن نیست . ممکن است این تأثیر از طریق نسلهای واسط صورت گیرد و پیوسته در نسلهای بعدی ادامه یابد به طوری که پس از گذشت چند نسلِ انتشاراتی بتوان از طریق زنجیرۀ استنادها به جمع کوچکی رسید که پیوسته در کارهای بعدی به طور متصل ( بی واسطه ) یا منفصل ( با واسطه ) مؤثر بوده اند . این جمع کوچک ، یا چهره های برجستۀ یک قلمرو را پرایس « خط مقدم جبهۀ تحقیق » یا « پیشگامان تحقیق آن حوزه» می خواند.در همین باب ، گارفیلد و مارگلین و محققان دیگری نیز بر آنند که از طریق ردگیری استنادها به گروهی خواهیم رسید که پیوسته مورد استناد قرار گرفته اند و در واقع بیشترین استنادها به آنان صورت گرفته است که از این جمع به»تعبیر کرده اند .clone«14

اسلاید 18: چنین جمعی در میان محققان حدیث نیز مطرح بوده است . یعنی به جماعتی از مشایخ حدیث که احادیث پیوسته توسط آنان یا از طریق آنان نقل می شده « عدّه » می گفته اند عبارت بوده است از کتابی که نام شیوخ یک فرقه یا حوزه و سلسلۀ اسناد حدیث در آن می‌آمده است. در سنت کتابنامه نگاری اسلامی نیز مشیخه نویسی معمول بوده و در آن مؤلَفات اسلامی همراه با سند کتابها و اجازۀ مؤلفین سیاهه می شده است. 15

اسلاید 19: البته از تحلیل استنادی عمودی استفاده های دیگری نیز تا به امروز به عمل آمده که گزینش نشریات معتبر و پر استفادۀ حوزه های مختلف علمی و تخصصی از آن جمله است . در کتابخانه ها برای گزینش و انتخاب مجلات، معمولاً یکی از دو روش زیر استفاده می شود: 1) فهرستی از مجلات توسط کتابدار تهیه می شود و برای گروه های آموزشی فرستاده می شود تا اعضای هیأت علمی هر گروه، بر اساس تخصص و شناخت خود مجلات مورد نیاز را انتخاب کنند. 2) اعضای کمیته انتخاب مواد کتابخانه، در جلساتی کاتالوگ ها و بروشورهای مجلات را بررسی، و بر اساس تخصص و شناخت خود مجلات را انتخاب می کنند. اما در این دو روش احتمال خطا یا اعمال نظر شخصی وجود دارد و ممکن است مجله معتبری به علت ناشناختگی متن، ناآشنایی به زبان مجله، و ... انتخاب نشود. اما در روش تحلیل استنادی چون معیار انتخاب، کمّی است بنابراین مجله ای که بیش تر مورد استناد یا استفاده واقع شده از اولویت بالاتری برخوردار می شود. از این رو روش تحلیل استنادی یکی از روش های مناسب انتخاب مجلات علمی محسوب می شود. 16

اسلاید 20: در این روش ، مبنا همان فرض نخستین است که در رابطه با هدف گزینش اندکی تغییر یافته است . یعنی هرچه یک نشریه بیشتر مورد استناد قرار گیرد اهمیت نسبی اش در آن حوزه بیشتر است .پرایس در مقالۀ معتبر خود « شبکۀ مقالات علمی » به این نکته اشاره می کند که مقالات ارزنده از میان خیل مقالات نشریات مختلف آن قدر اندک است که می توان نشریه ای تحت عنوان « نشریۀ مقالات واقعاً مهم» منتشر ساخت و این گونه مقالات را در آن گرد آورد . این امر در سالهای بعد توسط محققان دیگر نیز مورد بررسی و تأیید قرار گرفت . نظیر چنین منبعی که پرایس پیشنهاد کرده ، در علم الحدیث وجود داشته و به آن « مشیخه » می گفته اند.17

اسلاید 21: البته گروهی نیز از تحلیل استنادی نه به عنوان تنها روش کافی بلکه به عنوان یکی از ابزارهای مفید همراه با سایر روشهای سنّتی سود جسته اند.نوع دیگری از تحلیل عمودی به منظور کشف و تعیین موضوع مقالات ( متن ) از طریق بررسی « سند » های آن است .اگر این فرض را بپذیریم که مآخذ یک متن مربوط به موضوع و محتوای آن متن است . پس می توان این مآخذ را بیان کنندۀ محتوای آن متن دانست. سالتون در دو مقاله در سالهای 1963 و 1971کوشید نشان دهد که می توان از مآخذ یک مقاله برای تعیین موضوع آن و حتی تعیین دقیق کلمات کلید برای توصیف آن نیز سود جست. در سال 1978 هنری اسمال به نوعی رابطۀ مفهومی میان سند و متن مدعی شد که مآخذ یک مقاله نمادهایی هستند که به مفاهیم آن مقاله اشاره دارند ، و می توان رابطۀ مفهومی مقالات و حرکت مفاهیم را در درون یک حوزه ، یا مابین حوزه های مختلف علمی از طریق ردگیری این مآخذ دنبال کرد. 18

اسلاید 22: ب) تحلیل استنادی افقی منظور از تحلیل افقی کشف رابطۀ احتمالی میان خود مآخذ ( سندها ) و یا خود مقالات ( متنها ) است هرگاه بپذیریم که میان یک مقاله و مآخذش رابطه ای هست، پس اگر دو مقاله در مآخذ خود مشترک باشند (اشتراک در مأخذ) ، و اگردو مآخذ در مقالاتی پیوسته در کنار یکدیگر مورد استفاده قرار گیرند (اشتراک در متن). باید میان آن دو مقاله با یکدیگر و این دو مأخذ با یکدیگر از لحاظ موضوعی شباهتی موجود باشد. 19

اسلاید 23: روابط میان مدارکتحلیل زوج های کتابشناختیتحلیل زوج های هم استنادتحلیل مؤلفان هم استنادیتحلیل مجلات هم استنادی تحلیل کشور های هم استنادی 20

اسلاید 24: زوج های کتابشناختی(اشتراك در مأخذ):این روش نخستین بار در سال 1963 توسط کسلر پیشنهاد گردید، مأخذ مشترک در مقالات مورد بررسی قرار میگیرد،یعنی وجود یک مأخذ در دو مقاله ، واحد اندازه گیری حد اشتراک آن دو مقاله محسوب می شود.و هر چه دو مقاله در تعداد بیشتری از مأخذ خود مشترک باشند به لحاظ محتوایی به هم نزدیک ترند. 21

اسلاید 25: كسلر در سال 1965 ميان مقالاتي كه بر مبناي اشتراك مأخذ با يكديگر شباهت دارند و آنها كه بر اساس عناوين موضوعي مشابه‌اند، مقايسه‌اي به‌عمل آورد . از آن سال به بعد، اين روش مستقلا يا همراه با ساير روش‌ها توسط پژوهشگران متعددي آزموده شد و در تعيين مدارك هم‌موضوع مورد استفاده قرار گرفت.22

اسلاید 26: مدرک ب(استناد کننده) مدرک الف(استناد کننده) مدرک استناد شده زوج های کتابشناختی(اشتراک در مأخذ) بالفدجوه23

اسلاید 27: زوج های هم استنادی (اشتراک در متن): این نوع تحلیل نخستین بار در سال 1973 توسط هنری اسمال پیشنهاد شد . در این روش ، واحد اندازه گیری حدّ اشتراک ، مقالۀ جدیدی است که دو مقالۀ پیشین را در مأخذ خود به کار گرفته باشد . تعداد مقالات جدیدی که این دو مأخذ را مورد استناد قرار داده باشند معیار نزدیکی آن دو تلقی می شود.برای آنکه حدّ اشتراک ، دو مدرک بالا باشد ، باید تعدادی زیادی مقالۀ جدید ، هر دو را مورد استناد قرار داده باشند . بنابراین اشتراک در متن پیوندی است که توسط نویسندگان جدید مابین مقالات پیشین برقرار می شود . 24

اسلاید 28: 28 مدرک استناد کننده مدرک ب(استناد کننده) مدرک الف(استناد کننده) زوج های با هم استناد شده (اشتراک در متن) بالفدجوه25

اسلاید 29: با استفاده فراوان از زوج های هم استنادی محققان آن را ابزار مفیدی برای تشخیص چهارچوب یک حوزه علمی و تعیین حدود و ثغور تخصصهای مختلف از طریق ربط میان شبکه استناد ها دانستند و عده ای نیز جمع این دو روش (اشتراک در متن و اشتراک در مأخذ ) را برای بازیابی مدارک توصیه کردند و آن را برای این منظور تشخیص دادند. «حري» (1376) معتقد است كه پژوهشگران حوزه هاي علمي، گره‌هاي شبکه جهاني علم به شمار مي‌آيند که هر يک موضوع و جايگاه ويژه اي را در اين شبکه به خود اختصاص می دهند. و تعداد پيوندهايي که هر محقق با ديگر محققان آن شبکه برقرار مي کند يا ديگران با او ايجاد مي کنند، نشان‌دهنده ميزان اتصال او به شبکه جهاني علم و به عبارت ديگر ميزان مشارکت او در علم جهاني است. اين پيوند امروزه از طريق استفاده از آثار مکتوب ديگران در هر اثرعلمی-یا همان استنادها- ارزيابي مي شود.26

اسلاید 30: تحلیل مؤلفان هم استنادیتحلیل مؤلفان هم استنادی در سال 1981 توسط توسط وایت و گریفیث به عنوان ابزاری جدید برای بررسی نقشه علمی ارائه شد. در این روش داده ها از طریق فایل های پیوسته و سای سرچ در بانک اطلاعاتی دیالوگ گردآوری و سپس ماتریسی از مؤلفان پرتولید، شامل مؤلفان استنادکننده و استناد شونده تشکیل می شود. این ماتریس با استفاده از روش های آماری پیشرفته تحلیل با استفاده از مقیاس چند بعدی ترسیم می شود، و آن دوره مورد برسی، و به نمایش گذاشته می شود. 27

اسلاید 31: تحلیل مجلات هم استنادیدر سال 1989 با دسترسی به آثار هم استناد در نمایه استنادی علوم، امکان بررسی مجلات هم استنادی از طریق فایل های سای سرچ و اس.سای سرچ در بانک اطلاعاتی دیالوگ مهیا شد و امکان تحلیل مجلات هم استنادی فراهم آمد.تجزیه و تحلیل استنادی مجلات معمولا با اهداف زیر صورت می گیرد:1)- مطالعه استنادها به مجلات، که میتواند منجر به تصمیم گیری در مورد کیفیت، میزان بهره وری و تأثیر آنها شود2)- بررسی استنادهای بین مجلات که می تواند موجب شناخت ساختار دانش و الگو های انتشاراتی در رشته های مختلف علمی از طریق تحقیقات پیشین آنها را فراهم آورد. در روش تحلیل مجلات هم استنادی نیز داده ها در ماتریسی از مجلات استناد کننده و استناد شونده تهیه می شوند. ماتریس با استفاده از روش های دسته بندی، عامل بندی و مقیاس چند بعدی، تجزیه و تحلیل میشود و علم انگاری بر اساس تحقیقات پیشین رشته های علمی ترسیم می شود. 28

اسلاید 32: تحلیل کشورهای هم استنادیاین روش تحلیل مانند روش های تحلیل مؤلفان و مجلات هم استنادی است، با این تفاوت که داده ها در ماتریسی متشکل از کشور های استناد کننده، استناد شونده، تهیه و با روش دسته بندی،عامل بندی و مقیاس چند بعدی تجزیه و تحلیل شده و نتایج حاصل ترسیم می شود. نارین و کارپنتر بر شاخص هایی تأکید می ورزند که به منظور مقایسه تحقیقات علمی و فنی ملت ها و بر اساس نتایج مستقیم و توسعه تهیه شده اند. مهم ترین این شاخص ها عبارتند از، گزارش های تحقیقات انتشار یافته در مجلات علمی و فنی، استناد های متعلق به گزارش های در این مجلات و پروانه های ثبت اختراعات جدید و فرایند ها آنها.عصاره با استفاده از روش تحلیل کشورهای هم استنادی، به مقایسه کشور های جهان سوم پرداخت. 29

اسلاید 33: كاربردهای تحلیل استنادی تحلیل استنادی کاربردهای زیادی دارد گارفیلد معتقد است که با استفاده از تحلیل استنادی موارد زیر میسر می گردد:تسهیل مراحل تحقیق و افزایش نتایج تحقیقمطالعه تاریخ علم توصیف رابطه فکری و علمی در میان تحقیقات قبلیمعرفی پیشگامان عرصه تحقیقایگی و روزیو به سه کاربرد مهم تحلیل استنادی اشاره میکنند:ارزیابی کمی و کیفی دانشمندان، انتشارات و مؤسسه های علمی ، مطالعه توسعه تاریخی علم و فن آوری، و جست و جو و ارزیابی اطلاعات.30

اسلاید 34: كاربردهای تحلیل استنادی به طور کلی کاربردهای تحلیل استنادی شامل موارد زیر می باشد:بهبود بخشيدن به كنترل كتابشناختي متون رشته‌هاي مختلف، تعيين منابع هسته، گروه‌بندي منابع، ردگيري گسترش انديشه‌ها و رشد متون علمي، پيش‌بيني روند انتشارات، تبيين الگوي استفاده از مواد منابع،سياستگذاري براي مجموعه‌سازي كتابخانه‌ها و مراكز اطلاع‌رسانيشناسايي نويسندگاني كه بيشتر از ديگران مورد استناد قرار مي‌گيرند، و به همين ترتيب مجلات، كشورها، يا سازمان‌هايي كه بيش از ساير موارد مشابه مورد استناد قرار مي‌گيرند31

اسلاید 35: ميزان روزآمد بودن نوشته‌هاي علمي با توجه به تاريخ مآخذ مورد استفاده در آثار،كشف روابط بين رشته‌اي و درون‌رشته‌ايو در متون یک رشته علمی، چه موضوعی بیش تر مورد استناد قرار گرفته است32

اسلاید 36: نقدی بر تحلیل استنادیدر تحلیل استنادی هیچ کجا از درجه ارتباط بحث نمی شود وهمه مأخذ به صرف حضور دارای ارزش مساوی هستندمیانبر زدن در استفاده از مأخذ یعنی بدون استفاده از سند میانی مستقیم به اندیشه اولیه رجوع میشود 33

اسلاید 37: سخن آخراز تحليل استنادي به عنوان ابزاري براي بررسي آثار مورد استناد در متون علمي و به منظور تشخيص الگوهاي ارتباط علمي و تحليل روابط بين استنادها ياد شده است. استنادها اهميت بسياري دارند و يکي از ارکان اصلي متون علمي هستند که مسير اکتشاف و تفکرات و تجارب علمي را نشان می دهند. به وسيله تحليل استنادي مي‌توان عادات، گرايش‌ها و رفتارهاي استفاده‌کنندگان را در استفاده از متون پيشين بررسي نمود.کسی که مورد استناد قرار می گیرد هرگز فراموش نخواهد شد34

اسلاید 38: فهرست مأخذ1) حُرّي، عباس. مروري بر اطلاعات و اطلاع‌رساني :تحليل استنادي. تهران: هيأت امناي كتابخانه‌هاي عمومي كشور، دبيرخانه، 1372، ص 291-304؛ 2) حُرّي، عباس. مروري بر اطلاعات و اطلاع‌رساني :تحليل استنادي. تهران: هيأت امناي كتابخانه‌هاي عمومي كشور، دبيرخانه، 1372، ص 291-3043) حري، عباس. 1382. تحليل استنادي. در دايره‌المعارف کتابداري و اطلاع‌رساني، سرويراستار عباس حري، ج 1: 620-616. تهران: کتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران. 4) عصاره، فريده. 1377. تحليل استنادي. فصلنامه کتاب 9(3 و 4): 45-345) عصاره، فريده ( 1376 ) بررسي مختصر كتابسنجي فصلنامه كتا ب ص. 97- 906) حُرّي، عباس (1362). تحلیل استنادی و شباهتهای آن با علم الحدیث. نشر دانش .4، 2: 11-17. 35

اسلاید 39: 7)حقيقي، محمود. 1381. کاربرد استناد در نگارش‌هاي علمي. مجله روانشناسي و علوم تربيتي دانشگاه تهران 32(2): 232-215. 8)موئد، اچ. اف ( 1387 ). تحليل استنادي در ارزيابي پژوهش ترجمه عباس ميرزايي، حيدر مختاري؛ ويراستارجواد قاضي ميرسعيد، تهران: چاپار9) عصاره، فریده (1388) از کتاب سنجی تا وب سنجی ؛ تهران: کتابدار.10)گارفيلد، يوجين. 1376. چگونه استناد کنيم؟. ترجمه عبدالحسين فرج‌پهلو. مجله علوم تربيتي و روانشناسي دانشگاه شهيد چمران اهواز 3و4(1و2): 141-12710) اميرحسين، عبدالمجيد(1386) فصلنامه علوم و فناوری اطلاعات 22(3): 73-88. 36

اسلاید 40: با سپاس از توجه شما عزيزان