نقش دین (مذهب) و معنویت در سلامت روان

صفحه 1:
بسمالله الرحمن الرحيم 

صفحه 2:


صفحه 3:
مفهوم سلامت روانی > تعریف سازمان بهداشت سلامتی حالتی کامل از رفاه جسمانی. ذهنی و اجتماعی و ود بیماری و تاراحتی است در پخش اول ‎TE‏ ‏تعریف, با رویکرد مثبت به سلامتی نگریسته می‌شود (وجود یک کیفیت مثبت مثل رفاه) و در بخش دوم آن» وجه سلبی مورد نظر است (فقدان بیماری یا ناراحتی). مفهوم سلامت روانی مفهومی بسیار گسترده و فراگیر و پیچیده است و گستره‌ی آن در هر یک از رویکردهای موجود. به پارادایمی( مفاهیم پایه و مفروضات متافیزیکی) که آن مدل یا نظریه به آن وابسته است بستگی دارد. 

صفحه 4:
تعريف و مفهوم سامت روانی از دیدگاه اسلام: تعریف سلامت روانی از دیدگاه اسلام: بهداشت رولنی لین است که انسان براساس فطرتش, هميشه در حال تقرب به خداوند بوده وبا مردم در صلح و صفا و سازگاری بوده و دارای سلامت جسمی و موفقیت در زندگی؛ باشد. بهداشت روانی. حالتی است که در آن اتسان, احساس رضا و آرلمش ند و با خسن خلق با خدا و با خود با مرگم تعامل دامه :۱3 بهداشت رولنی در اساس, همان ارزش فرد است که در خلال عمل و رفتار و تصرفاتش بروز می‌کنده لین ارزش, ثه از طریق اشیا و فکار,تعیین می‌شود ونه به شکل آرا و نظریاتی متبلور است که انسان را از رزش‌های دینی دور می‌سازد.بلکه گرایش و نگرش انسان به خبر و نيك ات و خير و تيكى أن ست كمه رفنار و ترات اسان بعخاطر ‎Be Le le‏ بهداشت رولنی؛ یعنی, توانلیی فرد بر کنترل خود در پیروی کردن از هوی و هوس و خللص گردانیدن بندگی و عبومیت برای خداوند متعال, از طریق محبت و دوستی. اطاعت و پیروی. دعا و نیایش. ترس و امید. توکل به خدا همراه با تزکیهی نفس و پرورش آن از طريق عمل به تكاليفى كه خداوند بر بندگان تشریع و مقرر نموده است. هم‌چنین داشتن تونلیی تعامل با محیطی که در ن زندگی می‌کند و داشتن رفتار مفید و سازنده» نسبت به خود و اجتماعی که در آن زندگی می‌کند تا او را قادر سازده در.سآجه با مشکلات وا بحران‌های زندگی به شیوه‌ای مثبت و بدون ترس یا اضطراب. با پذیرش خود و واقعیت زندگی‌اش تعامل کند وبا جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند. اری داشته باشد. 

صفحه 5:
روان < اسلام برای معالجمی مشکلات انسان. از روش تربیتی هدفمندی پیروی می‌کند که بین جنبهی روحی و مادی انسان. تعادل و توازن برقرار می‌کند و این توازن و تعادل. خود منجر به ایجاد شخصیت بهنجار برخوردار از سلامت روان می‌گردد. اسلام برای تحقق اين امر از سه اسلوب و روش تربیتی پیروی می‌کند: ۱- توجه به تقویت جنبه‌ی روحی انسان» از طریق یمان به خدا و تقوی و پرهیزگاری و امر به ادای انواع عبادالت, مانتدتما ۳ )259 9 و زكات و ذكر و دعا. 7- توجه به تسلط بر جنبمى روحى انسانء از طریق کنترل انگیزه‌ها و هیجانات و چیره شدن بر هواى نفس و شهوات و خواهش‌های نفسانی. ۳- توجه به تربیت مجموعه‌ای از خصلت‌ها و عادات ضروری» برای نضج عاطفی و اجتماعی و رشد شخصیت اوه به منظور آماده کردن وی برای پذیرش و ادای تکالیف و مسژولیت‌های زندگی‌اش. جهت پیشرفت و بهبود جامعه. مانند تقویت اعتماد به نفس آگاهی از مسوولیت. اتکا به خود. پذیرش خود. توکل به خداوند متعال. رضایت و قناعت. صبر و انجام عمل با کارآیی اتقان. و 

صفحه 6:
مفهوم بهنجاری و نابهنجاری از ال برای 4 بف صورت از بهناقارى تعيين شود. بلکه نعمتش را به‌طور کامل به او ارزلی داشته است. آزاینروهانواع متعددی از بهنجاری ایجاد نموده که هممی آن داخل در دایره‌ی اعتدال و بهنجاری است. ولی با این‌وجود هیچ الگوی بهنجاری با الکوی بهنجار دیگری نظیر هم نبوده و بر هم منطبق نیست. هیچ شخص سالم بهنجاری با شخص سالم و بهنجار دیگری نظیر و همانند نیست. بلکه هر انسان سالم و بهنجاری به تنهليى. جهانى است وبا جهان‌ها انسان‌های) سالم و بهنجار دیگره پیوسته در معاشرت و آمیزش است. اما در عین حال, از نظر ساختار رولنی و نحومی رفتار و طریقهی درک و احساس امورهبا هم تقاوت دارند. ینابرلین. بهنجاری کامل. بسیار نادر و کمیاب است. پس به‌ناچار بلید انحراف از جادمى اعتدال. وجود داشته باشد. هرچند که خیلی جزئی و ناچیز باشد. اضافه برتن. در عللم روان و نفس. دایره‌ای از انحرافات جزئی. کم و زیاد. وجود دارد. که جزو انحرافات. به‌شمار نمی‌آید. بلکه در دایره‌ی اعتدال و بهنجاری جای می‌گیرد.مادامی که حقیقت نفس را مشوه و منحرف نشان ندهد و جریان زندگی را متوقف نسازد. زیرا ممکن نیست. هیچ نفسی از نفوس بشر از لین نوع انحراف به دور باشد. اما وقتی لین امره در دایرمی انحراف قرار می‌گیرد که اختلال از حد ساده و جزئی خود: تجاوز کن و شدت و فزونی یای. مرز مشخصی میان اعتدال و انحراف در عللم نفوس. وجود ندارد. همان‌طور که در للم اجسام. برای سلامت و بیماری, مرژ روشنی وجود ندرد. اما برخی امور معین و مشخص وجود دارند كه به‌یقین در دایرمی انحراف قرارمی‌گیرند و یک رشته امور دیگری وجود دارند که در دایره‌ی اعتدال, جا می‌گیرتد و سرانجام؛ بین این دو گروه. اموری هست که متشابهات است. گاهی جزء اعتدال و گاهی جزء انحراف» محسوب می‌شوند. 

صفحه 7:
شحصیت بهنجار از نظر روان‌شناسان. شخصیتی مادی است که در برابر معیارها و ارزش‌های جامعه خاضع و رام می‌گردد؛ به‌گونه‌ای که شخصیت بهنجار از جامعه‌ای به جامعهی دیگر و از تمدنی به تمدن دیگر فرق دارد. هر جامعه‌ای ارزش‌ها و معیرهای خاص خود را دارد. لذا ممکن است. رفتاری در یک جامعه. بهنجار ولی در جامعمى ديكر. نايهنجار باشد. بر اين اساس. علت اصلى عدم اتفاق رون‌شناسان جدید در مورد معیار واحد. دربار‌ی بهنجاری و نابهنجاری و سلامت و بیماری روان: به عدم وجود یک معیار مستقل از جامعه, برمی‌گردد. که برای تشخیص هممی این موارد. به ن رجوع می‌شود. علاوه‌براین‌ها. نظریات شخصیت و رفتار و روان‌شناسی مرضی. هیچ وسیله‌ی منطقی و سازمان‌یافته‌ای برای تشخیص نابهنجاری, اد نکرده‌اند. این که رفتاری را بهنجار یا ناسازگار بدانیم. اساسا مبتنی بر احکام ارزشی نهایی. دربارمی حسن و قبیح بودن است. لذاء بايد همدى روان شناسان كلينيكى؛ بر خود لازم بدانند, اين احكام ارزشى را برای خود. شناسایی کنند. 

صفحه 8:
کارکردهای دین 2 مفهوم ‎Clee! o( (FUNCTIONS SIS‏ کارکردگرلیی ( (115۳۳0 10061:1003 لثری است که پدیده‌ای اجتماعی از خود میگذا < روانشناسی دین عبارت است از مطالعه کارکردهای دين مسئله کارکردهای دین که به عنوان روشی برای پاسخ گویی به انتظارات بشر از دین به کار می‌رود. یکی از مسائل جدید کلامی می‌باشد. باتوجه به پیشرفتهای بسیار علوم انسانی در دو قرن اخیر و رفع بسیاری از نیازهای فردی و اجتماعی بشر توسط این علوم + اين سوال پیش می‌آید. که آیا کارکردی بی بدیل برای دین می‌ماند؟ ‎ul‏ می‌توان نقشی برای دین برای زندگی فردی و اجتماعی قائل شد؟ > دين كاركردهاى فرلوانى دارد كه می‌توان آنها را به دو قسم کلی کارکردهای اين جهانی و فراینجهلنی ( آخرت ) تقسیم کرد؛ کارکردهای لین جهانی در حوزه‌های روانشناختی, معرفت شناختی و جامعه شناختی قلبل بررسی است. درالین تحقبق سعی شده به طور خلاصه به کا رکردهای روانشناختی دین پرداخته شود. های روانی که پشتوانه ی دینی دارند. ۲ > 

صفحه 9:
2 در میان علوم جدید هیچ یک به اندازه روانشناسی» اهمیت و آثار مثبت دین و تدین را برای کاب بشر يبان تكردة ات بليذا تو كله دلقت که روانش نا ی دیس + بررسی دبنداری ار مغر روانشناختی می‌پردازد و در صدد تحلیل دين ورزى و بیان آثار آن در زندگی فردی و اجتماعی می‌باشد. < مطلبی که نبلید از ن غافل شد لین است که اولا روانشناسی دین در پی تعیین حق یا باطل بودن دين و ارزش صدق أن نيست جرا كه تعيين لين مسئله از توان روانشناسی خارج است. انیا کارکردهای روانشناختی دین ناظر به دین خاصی نیست. پس در پاره‌ای از ادیان شاید کارکردهای منفی نیز مطرح شود ولی بهترین کارکردها از آن بهترین, دين است. 

صفحه 10:
کارکردهای روانشناختی دین به لحاظ روانشناختی. دین کارکردهای فراوانی برای انسان دارد. مهمترین کارکردهای روانشناختی دین و دینداری عبارتند از: معنادار كردن زندكى(معتادار كردن زندكى ازمهمترين كاركردهاى دين است ) - درمان افردگی تعادل شخصیت - بهداشت رونی = تحمل فشارهای روانی - کاهش مصرف مواد مخدر و الکل از ازدواج و كاهش طلاق كاهش ترس از مرك 

صفحه 11:
نظریه های روان شناختی درباره دين - تایه امروزه تعداد کمی از نظریه های روان شناسی دین به خوبی بسط و توسعه یافته اند. بیشتر کار فروید و نیز برخی از نوشته های یونگ. فروم. مازلو پرویسر (۳.۷۷ ,۳۲۷۷56۲) و آلپورت ماهیت نظری دارند. ظاهرا نویسندگان متأخْر پیش از بسط نظریه های ‎pole‏ منتظر رسیدن تحقیقات بیشتر هستند. 7 به نظر فروید منشاء دین ناتولنی انسان در مقابله با نیروهای طبیعت در بیرون از خود و نیروهای غریزی درون خويش است. به نظر او دین در مراحل ابتدلیی و اولیه تکامل انسان به وجود آمد. یعنی زملنی که هنوز بشر از عقل و دانش کافی برخوردار نبوده و قادر به استفاده از خرد خود در مقابله با این نیروهای بیرونی و درونی نبوده است. 7 بنابراين دین به عقیده فروید تکرار تجربه کودکی است. همان طوری که کودک میفهمد که با اتکابه پدر خود و ستایش و ترس از او میتولند با ترسها و نا امنیتهای درونسی و بیرونی خود مقابله نماید. انسان نیز به همین شیوه با نیروی خطرناك دوربر خويش به مقابله بر ميخيزد. در نتيجه فرويد دين را با تشویشهای عصبی مقایسه کرده آنرا یک بیماری عصبی جمعی تلقی می‌کند. 

صفحه 12:
مذهب و سلامتی مدب هاست كه مذهب و پرشکی در باسخ به بيمارى و مرى با يكدركر آميخته شده اند. در اغلب جوامع, شفادهندگان پیش مدرن. شخصيت هاى مذهبی بودند. قربانی, زیارت, دعا و تسکین معنوی. به صورت متداول برای بسیاری ازبیماری های جسمی توصیه می شدند. يك عقیده مشترك در همه ‎isles Soho iis ess) aly Sings‏ یه زیربا کذاسشی مبارهاه اخلاقی یا مذهبی است. خلاصه اينکه, بیماری نتیجه گناه شمرده می شد. بدون ترديد مق انسان را در مقلبل هجوم اش را ۰ برد > وناعی نی رو و آعاده مار ارزش هر فرد مذهبی به میزان رشد آگاهی و بصیرت و ‎a‏ وی بستگی دارده و تا زمانی که شناخت اصولی از مذهب شکل نگرفته باشد, ش تعیین کنندهای در زندگی روبه رشد فرد داشته باشد و این عقل و استدلال و بصیرت است که ارزش و چگونگی هیجان و احساسات مذهبی را تعیین نموده به آن معنی و مفهوم داده و رشد یافته و عمیق میسازد 

صفحه 13:
افزایش توجه به دین (مذهب) و معنویت در جهان امروز هرچند که پس از انقلاب های علمی و صنعتی در غرب . گسترة نفوذ دین رو به کاهش گذاشت . تا جانی که تصور می شد دين به کلی رو به زوال است ‎٠‏ اما در ساليان اخير محرز شده كه دين و معنویت هر دو مورد توجه مجدد جومع قرر گرفته اند . دلايل: oe ۲-احساس خلاء اخلاقی ۳-اسارت بضر در دست تکنولوژی. ۴ تماس غرب با مذاهب مشرق زمین ۵ أكاهى روزافزون از وسعت جهان ع افزايش يافته هاى علمى همسو با دين و معنويت ۷-نیز فطری انسان 

صفحه 14:
تفاوت دین با معنویت ۲ در نقطة مقلبل ( 1997 ) ‎٩۱01۲۵2۷‏ معنویت یک فرد را همان ارتباط او با خدا می داند » نه بیشتر و نه کمتر . در دیدگاه سای دین به درختی می ملند که ريش لن همان اء: فاداث اساسی ( مانند اعتقاد به خدا . پیامبران . و قیامت ) . تنه و شاخ و برگ آن آن اعمال دینی و رعایت حدود شرعی ( واجبات . محرمات . مستحبات ۰ و مکروهات ) و میوة لن اخلاق و معنویت ( زندگی هدفمند و پُر معنی ۰ خیرخواهی » و انصاف ) است . 

صفحه 15:
تفاوت دین با معنویت معنويت امری فردی است بیشتر ذهنی بوده و کمتر قابل مشاهده و اندازه گیری است الزاماً آداب , رسوم , قوانين و در آن نقش ندارد جهت گیری عاطفی و باطنی دارد الزاما با واجبات » محرمات ‏ مسئو! پاسخگوئی توأم یست حتماً مستلزم تعالیم خاص و مرزبندی تعریف شدة خیر و شر نیست oe ‏کانون اجتماعی دارد‎ عینی و قابل مشاهده و اندازه گیری است دارای آداب و رسوم ‏ قانونمند » و سازمان یافته است جهت گیری رفتاری و تمرینات ظاهری دارد دارای واجبات و محرمات نقض است تعالیمی دارد که خیر و شرء با یکی و بدی را از هم جدا می کنند 

صفحه 16:
وش مستقيم ودو روش فیرهسقیم در سلامت جسمالی اثر مقیت مر دو روش مستقیم عبارتند از: ۱. تشخیص سریع و بهتر بیماری‌های جسمانی؛ ۲ کاهش برخی رفتارهای جسمانی که به طریق فیزیکی بر سلامت اثر می‌گذارند. دو روش غیرمستقیم عبارتند از: ۱. تقویت حمایت اجتماعی؛ ۲ کاهش افسردگی, اضطراب وناراحتی‌های عاطفی. 

صفحه 17:
۶ دین و معنویت تأثیرات مثبت فراولنی بر سلامت جسمی و رولنی دارند و منجربه ارتقای وضعیت سلامتی فرد و پیشگیری از بسیاری از بیماریها ميشوند. ۲ مطالعات متعددی نشان داده‌لند که پین معنویت و مذهب با سلامت جسمی, سلامت روانی: ت زندگی مرتبط با سلامت. طول عمر بیشتر مهارتهای مقابلهای بهتر کیفیت زندگی مرتبط با سلامت بالاتر و اضطراب» افسردگی و خودکشی کمتر رابطه دارند < مشغولیت به مذهب یا معنویت میتولند مانع افسردگی, نامیدی, آسیب به خود و تمای لک خودکشی شود تنظیم هیجانهای را تسهیل کند و به عنوان یک منبع در طول زمانهای پریشانی به فرد یاری رساند < افزایش معتویت با بهبود علایم روانشناختی و پزشکی رابطه دارد < کسانی که معنویت بیشتری دارند. از لحاظ جسمی نیز فعال ترند و کیفیت زندگی بالاتری داره 

صفحه 18:
چگونگی اثرگذاری دین و معنویت بر سلامت < این که سبک زندگی مذهبی‌تر/معنوی‌تر منجر به افزایش سلامت جسمی و روانی میشود, با نتایج پژوهشهای بسیاری همسو است * سک زندگی اسلامی منواند از راههای فردی. خانوادگی, اجتماعی و ماوراع طبیعی منجر به بهبود شاخس‌های سلامت جسمی افراد شود: > فردی > بخش فردی شامل بخشهای روانی (شامل بخشهای فکری, هیجانی و رفتاری) و جسم ست 5ك به شر زدر هسیر 

صفحه 19:
روانی - وضعیت روانی فرد تا حد بسیار زیادی, سبک زندگی او را شکل میدهد. سبک زندگی لسلامی نیز روی روان فرد و از طریق آن, جسم فرد اثرگذار است. سبک زندگی اسلامی به خصوص از طریق رتقء سطح معنویت در زندگی آفراد و همچنین افزلیش پایبندی آنها په دستورات بهداشتی اسلام سلامت جسمی و روانی آنها را افزایش دهد. - معتویت در مواقع تصمیم‌گیری و فشار رونی به فرد کمک مبکنده به زندگی فرد معنایی میدهد که بتواند بهپرسش‌های فلت حك پاسخ دهد؛ برای فره حمایت اجتماعی فراهم میکند؛ در فرد مشبتنگری. خوشبینی, امیدواری. انگیزش, معنا و هدف ایجاد میکند؛ توانمندی فردی را افزایش میدهد و احساس تسلط داشتن, پذیرش, تحمل رنج و سازگاری با استرسهارو متتکلات را ميافزلييا پژوهشها نشان داده‌ند که ین موارد در بهبودی. بهزیستی و ارنقای سلامت میوفیزیولوتیک. ایمونولودیک وروی ‎Pingel‏ فکری: - سبک زندگی اسلامی بر افکار و شناختهای فرد اثرات گستردهای میگذارد و آنها رابه سمت سلامتر شدن سوق میدهد. افکار و نگرشهای حاکم بر زندگی یک مسلمان به طور کلی به نحوی هستند که دیدی وسیع نسبت به زندگی را در فرد شکل میدهند و با عقایدی همرله هستند که منجر به کیفیت بالاتر زندگی و تحمل بیشتر مشکلات ميشوند. نگرش‌هلیی مانند نگرش نسپت به هستی, خود. دیگران. زندگی و مشکلات. از جمله کلی‌ترین این نگرشها هستند که هریک دارای زیرمجموعه‌های فراوانی هستند. 

صفحه 20:
هیجانی: - معنویت و مذهب هیجان‌های مثبت بسیاری را در فرد ایجاد میکنند و از بسیاری از هیجانهای منفی پیشگیری میکنند. رابطه معنویت و مذهب با وضعیت خلقی بهتر در پژوهشهای متعدد ایید شده است فتارهای فرد تأثیر بسیار زیادی دارد. اسلام که دینی جامع است. برای همه رفتارهای فرد راهنمایی‌هایی در قالب لعمال حلال. حرام. مستحب. مکروه و مباح دارد. فردی که بر اساس توصیه‌های اسلام زندكى ميكند, به دليل همسو بودن لين توصيدها با فطرت انسانى. زندگی بهتری خواهد دلشت و به حیات طيبه كه زيباترين و كاملترين نوع حيات انسانی است. دست خواهد يافت. 

صفحه 21:
- از ن چه ذکر شد. حاصل می گردد که رولن شناسان درباره نقش دین در روان انسان دارای دیدگاه ها و رویکردهای مختلف و متفاوتی هستند. ولی همه در یک مطلب با هم اتفاق نظر دارند و آن لین که دین,را توان به عنوان یک منبع حقی بر و ارزش مند. که از طریق لن دانش مربوط به روان انسان استخراج شود. تلقی کرد. بلکه روان شناسی خود را بالاترین و کامل ترین منبع علم برای روان انسان دانسته و به لین لحاظ بود که به خود اجازه داد. دین را مورد بررسی و ارزش یابی قرار دهد 

صفحه 22:
منابع - حسینی,اسما؛بشارت,محمدعلی؛ جاهد. حسینعلی؛1395؛نگاهی به آثار . فواید دین و معنویت بر سلامت جسمانی و روانی با تاکید بر سلامت قلبی-عروقی(ا دين و معتویت بر سلاست)* مجله رویش روانگنانسی: سال بتجم؛ شماره 9 شماره پیابی ۰15 تابستان - نوابخش,مهرداد؛ پوریوسفی, حمید؛ 1385؛ نقش دین و باورهای مذهبی بر سلامت روان؛ پژوهش دینی؛ اره چهاردهم؛ زمستان فتجی ‎(al eal‏ امرانی, ايراهيم 1395 بصیرت و تربیت اسلا می سا سیزدهم شماره 37 تابستان - ویسی, متا ۰1397 سلامت روان از دیدگاه اسلام ‎Gul ulus‏ ( 

صفحه 23:
“I Eee 1) تعریف سازمان بهداشت چهانی از سلامت روان را تعریف کنید. 2) سلامت روانی از دیدگاه اسلام را تعریف کنید. 3 روش اسلام در ایجاد سلامت روان را شرح دهید. 4 کارکردهای روانشناختی دین رانام برید 5) تفاوت دین با معنویت را بیان کنید. 6( دینداری با دو روش مستقیم و غیرمستقیم در سلامت جسمانی اثر می‌گذارد ,آن روش‌ها را شرح دهيد. 7( جكونكى اثركذارى دين و معنويت بر سلامت را توضبح دهيد. 8) جرا در جهان امروز به دين و معنويت توجه زيادى می‌شود؟ 9( مفهوم بهنجار و نابهتجار را از ديدكاه اسلام بيان كنيد. 10) سبک زندگی اسلامي از چه راه‌هایی میتواند به بهبود شاخص‌های سلامت فرد کمک کند؟ 

صفحه 24: