نقش وزیران ایرانی در دولت عباسی

صفحه 1:
نقش وزیران ایرانی در دولت عباسی 

صفحه 2:
مقدمه * «وويو» درالفعيبه معناق معاون هميست و مدكان سبائهه ودر املاع ممصن خاض بادشاه كه مشير تدوين ويظهير سزير بانتتد و تعمل باز كران معلكيت تمايد كفنه ميشود. ظاهزا چون:فزیر دز مقدمهی برداشتن بار تتلطنت و زیاست با ساطان‌تعتفی ماش لهذا بد این لغب ملقب شده است: 1 كليفه:.متصب وزارت كه ان مناصب انزاتي قديع استت: به كاز كرفيه شد متكامي كه ابوالعباس نظام وزارت را پذیرفت, به تحول حکومت و گرايشهاي آن به سوي تمركزگرايي و توزيع قدرت احترام كذاشت. اين كار به تشويق ايرانيها انجام شد. آنان ابوسلمه خلال رآ وزير آل محمد خواندند و ابوالعباس او را بذيرفت. 

صفحه 3:
ا ا ‎Yura) MS a1 prjg‏ ۱1| ناميدند؛ اما از قدرت و اختيارات كامل در همه ديوان برخوردار نبود و اختيارات وزير سس هی ‎a aes .‏ ل ا 0 ۳ از شئون ‎Cer mC gta)‏ ا ‎Peres‏ اموز جنگ 0] ا 0 ال 10 ا 0 ‎Urn ST‏ 0 ا ا ا ل ل ا ا ا ا 250000 شود. 

صفحه 4:
وزارت ايرانيان در خلافت عباسيان خراسانیان, در نيصم ۳ ‎ups‏ دوم هجري که به همت و هنما فكرى و عملي یزامن ن منجر به سقوط ‎sore)‏ امويان و استقرار حكومت عبا ۳ گردید؛ نفوذ ایرانیان ‎BP)‏ دستگاه خلافت ۳ پیشرفت ‎Pies) ees Juls‏ در حقیقت ‎ead ub‏ 0 ‎POW We -OOt BP PO a Pov OR Orr‏ 175 Berea 0] Pes Pern eran ee ere Pe 

صفحه 5:
8 از 5205 ۳ نخست خلافت عباسيان. كتاب مس اردشير» كه به عنوان قانون اساسي دولت ساسانیان ‎hee‏ جزء مواردي كرديد كه 0 0210 اكاب ا ا 0 اند. وقتي معلم "الواثقبالله" ( فرزند مأمون) از مأمؤن يرسيد كه به او ‎SDE cae crease enor Erna seen‏ تا ( عهد اردشير) را بخواند و كتاب كليله و دمنه را از يركند». 

صفحه 6:
وزارت ‎aeP)‏ 70 عباسی ‎٠»‏ عصر اول عباسي كه با خلافت "ابوالعباس سفاح" شروع و با خلافت "واثق" يايان مييذيرد (132 تا 232 ه.ق)؛ نظام وزارت ا اال ا ا ‎ne re)‏ ل 0 يد كه شايد مهمترين إن نظارت بر أمور ‎PRES‏ ا ا ا ۱ به عهده او بود. بر مالياتها نظارت میکرد و قدرت مدني و نظامي د وت ميشد. در دوران مهدي خلیفه عباسي, به علت اجازهاي که در جهت گسترش قدرت ‎RSL a‏ ا ا ات ا 000 7 ‎re pec ur mre Fes esc rer vr vm role)‏ 00 ميكرفت. جه ب ‏دسيسههاي جانبي در تعين و عزل برخي از وزرا تأثير داشت,؛ همائكونه كه اوضاع سياسي تاأثیر مستقيمي در کار وزارت داشت. ‎ ‎ ‎ 

صفحه 7:
انواع وزارت در دوره عباسیان وزارت در دوران عباسي بر دو نوع بود كه شامل وزارت تنفیذ و وزارت ا ال ‎UST TENET) pea mr‏ منحصر بود و ما ‎Perera eee es me ce‏ پیشوا بود؛ ؛ اما وزير تفويض 0 حكومتي ‎a sculls calls‏ بعد آز تفويض 0[ اختبر, حق تعبین ولیعهد و نیز برکناري کساني که وزیر آنان را به كارهايي شته بود, برای بأقى ميماند. 

صفحه 8:
* هنگامي که قدرت خلفا کاهش یافت, نفوذ ل ا 0 كار ‎LAS ST)‏ ا ل 9 ۳ مت قدرتمند بود, خلفا کارهاي متي را به وزرايشان واكذار ميكردند. از مشهورترين وزراي تفويض در دوران اول عباسي, Biren ‏ا‎ 0 بودن وزرا نشانههايي آشكار در همه جنبههاي سياسي, اقتصادي و اداري بر جاي گذاشتند. 

صفحه 9:
نظام دیوانی در زمان عباسیان 9 دیوان وزارت: مهمترين ديوان مملكت كه رياست أن با وزير إعظم بود. ‎LEM Icon men ster) 10 eee,‏ 1 21 ۳ دیوان «صاحبالشرطه» یا «دیوان عرض»: بعد از وزیر اعظم. اين ‎res)‏ ل 220007 تست 6 9 سياه را به عهده داشت و به نام (عارض لشکر) ل 0 ‎ah‏ داراي صفات ممتاز و ياقت ميبود. هنكام صلح, رسيدكي به ‎ip penn crremicce an Pema arene veri Son Weare) p pee eer‏ و تهيه خوراك و مايحتاج سربازان برعهده وي بود. 

صفحه 10:
3۰- ۳ رسائل: مخصوص صدور فرامین 1 احكام, 5200-6 اسناد و مکاتبات ۳ بود. 021 را 0 از رجال آزموده ۳ ۱ ‏ا ا ل ا ا ا‎ rere 5 ‏ویزرگان برجسته دولت بود. در‎ plS> 9 dlgror ۱۳ ‏و‎ ۹ ‏گونه موارد, خلیقه ويا يادشاه, شخصا نامهها را ديكته ميكرد و رئيس‎ ‏نامهها‎ ylgo 0۳۳ ۹۹۳ ‏انشاء‎ ۳ 1 ay ‏كه معمول‎ 4 aw 9 ‏ااا‎ Pu Ur pe Onna POPE EE TERS ‏هاي مهم و محرمانه كه از فرماندهان سياه و حكام و ديوان بريد‎ ‏(اطلاعات ) میرسید, مستقیما به رئیس دیوان داده میشد.‎ 

صفحه 11:
‎٠‏ - ديوان اشراف يا دستكاه اطلاعاتي خلافت: يكي از مهمترين ولا ها بوده و وظيفهاش تفتيش در كردار و اعمال وزيران. عمال دولت و ‎Reem Peter ral nv) S peer‏ سرت ‎sr)‏ 200 هون ‎LPI‏ ات محرماثة ‎er TnURED)‏ ۱0 را که مورد نظر بودند. با پول و هدایا میخرید و اطلاعات ‏۳۳۹ أز آنان كسب ۱۳ 

صفحه 12:
و ‎ep)‏ 0 ریاست این ‎tS as tary) CTP)‏ 052 بود كه 0 شرع ۳۳ و حفوق ۱0[ ۳-0 این 20 ترتيب به سه شعبه تقسيم 3 دیوان ‎las‏ ۳ حسبه , ۳ ۳ 9 ‎lel‏ ا ار ا ا 00 ‎tered‏ م 3ك ا ا ا ال 1 قضاء قضاء مامور حل و فصل دعاوي بود 

صفحه 13:
م *شرط وزارت عبارت ‎ol g ale pil jl‏ 9 0 0 0 9 انشاء بود كه اغلب وزرا در ‎ol‏ عصر داراي این خصوصیات بودند» شرايطي ‎H LMSrerer PEE Cay‏ ا ا ا ا ر وزارت به 1۳ زيرا اعراب؛ داراي حت زبان بودند و ‎fel preg‏ ۳3 در انشاء ‎Poy kerr ay‏ نداشتند به همین دلیل 2 وزرا 8 آن عصر که بر کار مسلط ميشدندء موالي و.ايراني بودثد ونخستين وزيري كه انتخاب شد, "ابوسلمه خلال" بود كه أيراتي و موالي بود و قبل از او كسي به اين نام مشهور نشده بود. به دليل تعداد زياد خلفاي عباسيء نهاد وزارت را در مورد جند تن از خلفاي مهم آنها شرح میدهیم. 

صفحه 14:
۱ تن ابر م2 ‎co‏ چگونگی وزارت درروز کار مهدی AA Girt] ‏ااا ا 6 2 ل‎ BCS Tay FS mei ULE eT Ee SL Mere REC es) er] Mn cree rar cr eel pee MES eSB) ‏را مرتب کرد و قواعد و قوانيني برقرار ساخت و وقتي به وزارت رسید.‎ ‏خراع را تقسیی کرژ به آين معلي که پیش از ان سلطان مالیات:مفيني از‎ Jol aaa ont ae oe BUR eP eae vent Ta DED) MOT BUCrs ‏غلات‎ ‏مقاسمه را برقرار کرد و خراج بر درخت خر درتان: پست.‎ 

صفحه 15:
وزارت 0( 35 8 اعلين ‎BSL)‏ *مأمون " پسران ۳ بودند که ‎Al‏ نمونهاي از دولت يان به شمار يامدند و دست پرورده برامکه بودند. او ‎pers) 9 0 PG‏ * که براي مأمون ‏وزارت کرد. 

صفحه 16:
وزارت در زمان معتصم اوس وزیر "معتصم", "فضل بن مروان" نویسنده او پیش از خلافت بن مروان اهل «بردان» و مردي بيسواد بود و هيجكونه دانش و فرهنكي تداشت؛ اما نزد معتصم مقامى ارجمند داشت؛ ولي چيزي نگذشت که بر او خشم گرفت. 

صفحه 17:
وزارت در دوران ‎ae‏ ‎٠‏ جون "متوكل"' توت سس "محمد بن عبدالملك" را به وزایت خود ا 000 ‎us Siow gl‏ ا ا 3 از نويسندكّان خود 0 که به او «ابوالوزیر» ۱۳ ‎٠‏ بدون آنكه وزيريش ل ا 0 20 ل 2 ا ا الل اك وزارت برکنارش کرد و "جرجراي" را به وزارت خویش برگزید. 

صفحه 18:
وزارت در دوران معتز ع اولين وزير ‎peer‏ 1 ۳ بود. او داراي علم و ادب نبود؛ ل ا ا 2 20 ۳۹ 9 في را دوست 1 و مردم اسكافي را به تشیع نسبت میداد, اك )8 تركها طرفدار سکاف بودند, تا آنكه به سبب شورشي كه به وجود آمدء معتز او را عزل كرد. 

صفحه 19:
۱ ge oy eres rey Pare ee eater erm ‏م ا‎ 0 ee 13 ص 199. Diver are bare خضري: احمد.رضاء تاريخ لاقت عباسي: تهران: اشقارات سبمت»«جاب :جهازم: '1384:.ص:132: Cee one ‏یآ‎ پ اول؛ 1380, ص7. آخین 000 ۲ Were ree FSI): SS eae Pe Pees Pay Pe eaaree| pe Peers ee Par Pe ee ج9,ص 3882. ‎ee PET NT aoe BL)‏ رت ‎a ‎ey Se ‎ ‎5 ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 20:
er ۳"