صفحه 1:
نمد مالی
میلاد عالمی
1397
صفحه 2:
هدرنمدمالی هنری سر به مهر و سرشلر از رازها و رمزهلی پنهان است که در طی قرون و اعصلر با انتقال از
نسلی به نسل دیگر به ما رسیده است.هنر نمدمالی هنری است برگرفته از مجموعه ی عناصر طبیعت
که موهبتی است الهی.اشکلل دفرمه ی نمادین و تجریدی با رنگهای محلّود برداشتی است آزاد از
طبیعت پیرامون زند گی مردم با صفای ایلیاتی و روستانشین.
هنرمند دلداد هی طبیعت بدور از قیلوقال شهر و صنعت ماشینیزم و هوای آلوده خود را در طبیعت پاگ
ودشت پر گل و گیاه رها وآزاد میبیند و هر آنچه که با چشم سرمی بیند با چشم دل بر روی دست ساخته
ی ژیبایی مانتد نمد با بیان احساسی صادقانه نقش میبندد و دست به آفرینشنی تازه میزند.
در گذشه ای نه چندان دور تمدمالی منطقمی قوچلن از رونق بسیاری برخوردار بوده است» جنانکه در
شهر قوجلن مسجدی به تلم مسجد نمدمالها) مسجد صاحب الزمان (معروف بوده اس ت .وجود این
مسجد حاکیاز ۷ کارگله - برخوردار بوده است؛ ولی امروز حدود ۷۵آن انّت که تعداد نقرات
تجلامالها از عدد کمی - کارگاه فعالیت میکنند, که متأسفانه همین چند کارگاه نیز در حال تعطیلی است !1
میلاد عالمی 1397
صفحه 3:
رلغت :پارچه ای کلفت که از پشم یا کرک مالیده سازند و از
آن فرش و کلاه و جامه کنند...
آنكه يشم و کرک را بمالد و نمد سازد (نمد گر)
میلاد عالمی 1397
صفحه 4:
کهنترین شیوه و روش فراهمسازی زیرانداز که تاکنین شناخته شده نمدمالی است. در اينكه تمد برای تخستین بلر در کجا درست
شده هیچگونه اطلاعبی در دستنیست» جز اینکه از دوره نوسنگی مردمی که با پشم سروکلر داشته اند نمد را می شناختند در
كورهلى عصر مفوعء در آلملن نمدهایی پیدا شده که تاریخ آن به پیش از میادد می رسد .نویسند کان کلاسیک. از مر به این طرق»
كبتك نمدى با كلاه و ]
درباره نمد سخن, کفته اند آن را بة:طور عمده به ایران نسبت داده اد دنه یکپارچه درست می کنندء
بلکه در تزیین و آرایش نمد با نقشه هایی که از پشم رنگ شده در دور نمد به کلر می برند استاد هستند . روشی که این
چادرنشینان به کلرمی بردند ساده بوده وتا اسروز هسم پایدار بسوده است. واقع در ژاپن متعلسق به اناراا قدیمی ترین نمد موجود
در گنجینه سلطنتی (شوسویین )ادر قن هشتم پیش از میلاد است؛ این نمدها را از ره داد و ستد يا به عنوان بيش كش به (ابن می
آوردند .شیوه نمدمالی و تهیه نمد از زمانهلی گذشته تاکنون تغیبری نکسرده است و در نقاط مختلف تقریبً یکسان می باشد اما موادی
که به پشم میافزایند گوناگون است مثلا در مازندران آب خالص » در باختران و فارس صابون بدین منظورمصرف می شود ,در شواحی
دشت كركلن تا بابل و آمل و رامسر و کلاردشت نمدمالی انجلم می گردد , نیز ایلات ترکمن نمد را جهت پوشش سقف و اسکلت
چوبی کلبه ویورت خود می مالند و نوعی نمد مرغوب نیز با نقشهای گوناگون جهت زیرانداز و مفروش نمودن کف کلبه
فراهم می سازند «نمدمالی در نواحی اصفهلن» بروجن و بختیاری نيز رايج بوده است ,در باختران در شهرهای قصر شیرین» سرپل
ذعاب اسلام آباد غرب و کرند مداول است.
میلاد عالمی
صفحه 5:
-۱پشم گوسفند وه
پشم به عنوان مهمترین ماده اولیه برای نمدمالی از خصوصیات ویژه ای برخوردار است که اگر نبود این
خصوصیات ویژه در پشم شاید ساخت نمد به عمل نمیرسید.
ویژگیهای پشم ازاين قراراست :يشمء رشته هایی است که مانند موو کرک بر روی بدن گوسفند و شتر
می روید و خشن و زیر و مجعد است و با ره نخ و سپس پارچه یا انواع فرش بافته میشود الیاف فرش
از ماده مخصوصی به نام گراتین تشکیل گردیده وویژگی اسیدی و بازی راتوأمً دارد واین بدان جهت
است که دارای مقدار مساوی از عوامل «آمین4و «کربکسیل) می باشد پشم خامدارای ۱7 ت۷۰ درصد
تاخالصی به شرخ زیر است :
میلاد عالمی
صفحه 6:
-١ جربى» که عامل جلو گیری از شکستن الیاف میباشد و در پوست حیوان تولید میشود.
۲- رطوبت, که درصد آن در پشمهای مختلف متفاوت است.
۳- گرد و خاک کثافات مواد معدنى ديكر و مواد كياهى خشك شدمه که برای از بین بردن آنها علاوه بر
شستشو باید از روش خاکگیری و کربونیزه کردن نیز استفاده نمود .
میلاد عالمی 1397
صفحه 7:
مراحل آمادهسازي پشم.جهت بکازگيري در
۱ ا به عدکانی و ماس بلند شد پشم چیی آظزمی شید ریم ae
13 هت کدی می رسد به ی طریق که ابتدا خلر و خاشاک آدي پم هرا که در اث رار کین
جدامی کنند وپس ازلن جهت گرفتن خاک و چربی اضافه و زائد از پشم؛ لن را با آب cet گوسفند همراه
ولرم می شوینك .بعد از شستشو و خشک نمودن آن به وسیله کمان و یا در صورت امکان با دستگاه حلاجی پشم
را اصطلاحا می زنند که به آن پشم محلوح می گویند.
-١ الياف از هم جدا شود و خاصیت نفوذپذیری جهت مواد لازم و جدید را پیدا کند.
۲- هر لیف خاصیت ارتجاعی خود را بازیابد.
۳- مواد خارجی و ناخالصی باقی مانده در پشم» ازآن جدا شود.
بعد از حلاجی, پشم آماده رنگرزی میشود که توضیحات لازم داده خواهد شد.
میلاد عالمی 1397
صفحه 8:
صابون یکی اززتمي زكننده هاى مواد فرش و نمد است .صابون هاازترکیب روض جامدو یا ای يا سود در اثر حرارت فراهم
می گردد .این تميزکنندهدارای انواع مختلفی است و اختلاف عمده اين كونه ها به جهت نوع چربی و قليايى و مواد اضافى
مصرف شده در آنها می باشد .
صایون BES Mb سحتی به 4 گروه تقسیم میشوند :
الف ) صابونهای سخت یا صابون سدیم که در خانهه بکار شستن دست و لباس میرسد.
ب ) صابون نرم يا صابون بتاسيم كه براثر مشكلات حمل ونقل و برضی خدمات قیمت آن بالاتراست .
ب )صابونهلى طبى» مانند صابونهاى ميكرب كش اسيد فنيك» قطران سوبليمه و. ...
ات ) صابونهاى كاغذى كه از طريق تزريق مواد لازم به كاغذ فراهم شده و خشك مى كردد.
میلاد عالمی 1397
صفحه 9:
3- مواد اوليه يشم جهت ایجاد نقش در نمد
رنگ از جهات گوناگون دارای انواع است:
50 الط يال بردو گنه است
۱-رنگهای آلی ۲ -رنگهای معدنی
ب ) ازلخاظ سومنشاء پر دونوع است
۱-رنگهای شیمیایی مصنوعی ۲ -رنگهای طبیعی
ب ) از جهت اصلی و ترکیبی به گونههای متعدد است از جمله است:
۱-رنگ های ثانویه : سبز, نارنجی و بنفش
۲) رنگ هاى اص مى :آبى» زردء قرمز
۳- رنگ های ذرجه سوم : زرد و نارنجی, نارنجی و قرمزه قرمز بنفش» بنفش آبی»آبی سبزه سبز زرد
میلاد عالمی 1397
صفحه 10:
اما رنك هلى مورد مصرف نمدهاء معموّلا هملن رنگهای اصلی یعنی زرد و آبی و قرمز است
ودر کنارآن ازرنگ های طبیعی خود پشم نيز بهره کافی گرفته میشود مانند رنگ سفید و سیاه و
قهوهای که اصطلاحا پشم خود رنگ گفته میشود.
رنگرزی بین نمدمالاان بسیلر ساده انجلم می گیرد ابتدا آب را گرم می کنند و سپس مقداری
رنگ شیمیایی (رنگ هلی اسیدی )که امروزه در بازار به وفور پیدا می شود رادر مقداری کمی
آب حل می کنند و به آب داغ روی اجلق اضافه می کنند و پس از هم زدن واضافه نمودن مقداری
زاج سفيد يشم را به محلول آب و رنگ فرو می برند و همراز گاهی محتویات پانیل راهم میزنند تا
رنگ به همه پشم تفوذ کندو بعد از ساعتی پشم را بیترون آورده و شستشو میدهند و خشک
میکنند.
میلاد عالمر
صفحه 11:
میلاد عالمی
oes
Ce
FRG
8
صفحه 12:
آلزار و مشخصات دستگاةهاي تولیدو در نمدمالي
۱-کمان
۲- مشته
۳- پنجه
4- لوح يا قاب
ه- مشين (ماشين )حلاجى
+ مشين مشت ومال (دستكاه كوبه )
در شغل نمدمالى:در كذشته ها غير از وسيلهاى به نام كمان حلاجى و مشته
آن ابزاردیگری به کار برده نمی شد اما امروزه با آمدن ماشین حلاجی
دیگر از کمان استفاده نمی شود جرا که ماشین کار حلاجی را آسان نموده
و زحمت کارگر نمدمالی رانیز کم کرده است, هم چنانکه سرعت کار را
نيز بالا برده است.
صفحه 13:
کمان دستي ساده حلاجي
كان دلا کمان مخصوصی است که بدان وسیله حلاجان پنبه و پشم را به منظور جداسازی الیاف
آن از یکد یگرمیزنند .کمان حلاجی از سه قسمت تشکیل می كرد
۱- چوبی به نام (چوب کبود) از بید یا چنار که استخوانبندی آن است.
۲- بسادزن انتهمایی که از چوب گردو میسازند و دستگیره ای بدان وصل می شود که نقش
لنکر کمان را بازی میکند ولادف» نیز نامیده میشود.
۳- زء کملن: که در باختران ( یی )میگویند و ن را از روده گوسفند میسازند حلاج با (مشته یا
مضرات) که گوشت کوب مانند است به زه کمان ضربه میزند ون رابه ارتعاش در می آورد این ارتعاشات
إوسيله زه به الياف يرخود كرده آن را ازيكديكر جدا میکند .
ميلاد عالمى 1397
صفحه 14:
و ای اه ۳
پوشاندن نقشه روی نقوش میریزند به اصطلاح زمینه و تنه اصلی نمد را میسازند.
سر بدا :در منطقه, لخ یا لیخ که در اصطلاح «قالب» نام دارد «معمولا از این نوع
حصیر حصیر که به عنوان قالب برای نمدملل به حسلب می آید از نوعی لیاف نباتی تهیه
میشود که خود نمدملل آنیا میبافد چرا که حصیربانی خود یکی از صنایع دستی
است ,حصیررایا از برگ درخت خرما ويا ازتركه شاخه نرم درختان و یا نوعی الياف نباتى
بنلم لیق و یا از نی مثل:نی باتلاقی و یا نی باغی و همچنین نی خیزران یا بامبو معروف به
ی
میلاد عالمی 1397
صفحه 15:
ماشون ی * این ماشین, وسیله ای است که از یک واحد ورودی و یک واحد خروجی
تشکیل بافته و در داخل ن قطعاتی بکلر گرفته شده تا مانند ارتعاشات کملن عمل کند و الیاف و
پشم را از هم جدا سازد و خلر و خاشلک و ناخالصی پشم را ازآن جدامی نماید .همچنانکه گفته
شند هر واحد نمدمالی یک دستگاه ماشین حلاجی در کارگاه خود دارد.
مبلاد عالمی 1397
صفحه 16:
ابتدا قالب نمد رادر کف کارگاه پهن کرده و آماده نقش پردازی می کنند .استاد کار نمدمال مانند یک نقاش
که از ذهن خود کمک میگیرد؛ و کار راب رنگهای روی نمد که LS به شکل فیتیله یا به پود ضخیم در فرش البته
بدون قالب آماده شده آغاز میکند .
نقشها همچنان بطور ذهنی از گنجینه نقوش سنتی که به یاد سپرده است تهیه میشود و هر محلی به و یژگی های
نقوش خود ممتاز است.نه به الگویی مراجعه می شود و نه وسيلهاى براى اندازه كيرى بكار مى رود.
پشمی رنگی مورد نظر را که قبلا روی ران با دستها به صورت فیتیله یا ریسمان درآورده اند در حاشیه نقش
پکار می گیرند و معمولا دریک مستطیل دراز با آن طراحی رنگ انجام دهند .آنگاه نقش از حاشیه به سوی
۳یا ۲ می كنند ,اين طرح را ممکن است با به شکل زنجیر باشد که گلها می رود .نقش ممکن است
مركت از رشته حرف 9 را بر گرد آنها تشکیل می دهند ,بدینسان كه با كرداندن يشم بدور شست يديد مى
آورند حاشیه ها ممکن است به صورت مارپیچ» لوزی ویا هفت و هشت ویا حتی مثلث باشد -
میلاد عالمی 1397
صفحه 17:
بعد از آنکه طرح نقوش کامل شد, نوبت به کلر ترسیم و جزئییات و پر کردن نقش آغاز می شود .هنگامی که
نقش بندى بايلن مى كيرد» بشم حلاجی شده را به قطر سه سانتی متسر نسبتٌمتراکم روی طرح انبوه می
كنند .آنكاه يشم حلاجى شده زمينه را شانه مى كنند» زيسرااكنون تهيه نقشء يا نقش چیدن به بايان رسيده و مرحله
ريختن يشم آغاز شده است . بشمى كه اينك بكلر مى رود ازبهترين نوع است زيرا هم بيشتر فرسود كى
نمد رابايد تحمل كند وهم بيشتر به جشم مى خورد -درعمل شانه كردن با وسيله اى به نام جوب ينجهء يشم
را همواز مى كند «ضخامت يشم اينك تا زانو میرسد .
بعد ازاين مرحله نوبت به پاشیدن آب و خیساندن پشم مى رسد -سراسر طول و عوض پشم را آب می پاشند و بعد
قالب را که پشمها و نقشها روی ن گسترده شده است در کربلس می پیچند و طتابی به دور كن مى
بندند .اینک کار استاد کاران نمدمال آغاز می شود .بدین معنی که روی نمد می ایستند و بیش از یک ساعت
آن را با پا لکد می کنند و میمالند .البته امروزه این کار را دستگاه برقی نمدمالی انجام میدهد-
ميلاد 11
صفحه 18:
صفحه 19:
اینک مرحله اول نمد آماده است و به راحتی می توانند نمد را از قالب جدا کنند و استاد کاران» دیگر باربا
دستهلی خستگی ناپذیر خودآن را مالش می دهند و قناسی هلی آنرا برطرف کرده و درآخرین مرحله لبه
های آن را برگردانده و اصطلاخا لب گیری کنند و نحوه عمل آن بدین صورت است که ابتدا لبههای نمد را
با مقداری صابین محلول ذر آب خیسانده و لبه ناقص نمد را با مقداری پشم که لای لبههای بر گشته قرار
میدهند یکنواخت ساخته و دوباره نمد را لول کرده و آماده برای مالش مجدد توسط نمدمالان میشو
د . تمدمالان در حالی که پاهایشان راروی لوله نمد و دست ها را روی زانوان گذارده اند نمدرا با نشان دادن
روی پاشنه هایشان جلو می رانند» سپس پاهایشان را بلند میکنند و محکم به روی آن می کوبند آن گاه نفس
زنلن, نمد را با انگشتان پا به عقب می چرخانند و سرانجلم دوباره با پاشنه آن را به جلو میرانند «ضرب اين
حرکلت, ساده و به صورت یک دو -سه به جلو و یک - دو -سه - چهار به عقب است» و تکیه
به روی شرب نمد بلزمى شود و دراين حلل نقش كاملا در جسم , چهارم است .پس از یک
ساعت کار آن جای گرفته است که شبیه به فرش دستبافی به نظر میآید
میلاد عالمی 1397
صفحه 20:
20-110 مد را كرفته و مي اكش ك1 هج كو
١ 2010 الشكل لان نماند که اینعمل را هکل داد نم
00 ان که گفنه شد مخلوط صابون و آب 175
آب خالص را روي تمامي سطح نمد مي پاشد و نمد را مي چینند
و اين بلر به مالش آن با دست می پردازند که دشوارتر از
همه مراجل است . اين کار را ( کوب) میگویند. و هنگامی که به
٩ تا ان ريه مرت 251513 ارون | رحسب
موقع سال بیرون میگذارند تا خشک شود و پس ان نمد را
رار يان كش میکنند البته این مرجله امرورة دستگاه
مالی انجام میدهد که همانند همان استاد نمد مال عمل
مبلاد عالمی 1397
صفحه 21:
صفحه 22:
مهمترین نقوش به کار رفته
۱- نقش سرعلمی
۲- نقش سرانداز
ea
6 نقش نیشابوری
ه- نقش كردى
AAG GEN
میلاد عالمی 1397
صفحه 23:
صفحه 24:
ميلاد عالمي
1397
U on
09381241782
lad.alemi2014@gmail.com