نگارش بخش مقدمه مقاله

صفحه 1:
نکارش بخش مقدمه کار گاه مقاله نویسی فارسی ‎ee ed‏ ۱ ‎CO eh Deal‏ ‎a ord eee‏ Gorgan.nrc2011@yahoo.com 

صفحه 2:
له نويسي مقاله علمي معمولاً در نتیجه پژوهش منطقي, ژرف و متمرکز نظري, عملي یا مختلط, به کوشش یک یا چند نفر در یک موضوع تازه و با رويكردي جدید با جهت دستيابي به نتايجي تازه, تهیه و منتشر میگردد. (اعتماد و همکاران. 1381, ص2) * چنین مقالهاي در واقع گزارشي است که محقق از يافتههاي علمي و نتایج اقدامات پژوهشي خود براي استفاده سایر پژوهشگران. متخصصان و علافهمندان به دست میدهد. 

صفحه 3:
#تهیه گزارش از نتایج مطالعات و پژوهشهاي انجام شده, يكي از مهمترین مراحل پژوهشگري به شمار میرود؛ زیرا اگر پژوهشگر نتواند دستاوردهاي علمي خود را در اختیار سایر محققان قرار دهد, پژوهش او هر اندازه هم که مهم باشد, به پیشرفت علم كمكي نخواهد کرد؛ چون رشد و گسترش هر عملي از طریق ارائه و به هم پیوستن دانش فراهم آمده از سوي فردفرد اندیشمندان آن علم تحقق مییابد. 

صفحه 4:
© همان طور که پژوهشگر پیش از اقدام به پژوهش, نیازمند توجه و بررسي يافتههاي علمي پژوهشگران قبل از خود است تا بتواند يافتههاي علمي خود را گسترش بخشد, دیگران نیز باید بتوانند به يافتههاي پژوهشي او دسترسي پیدا کنند و با استفاوه از آنها فحالیتهای علمي خود را سازمان دادم مر ترمیم و تكميل آن تكوشته. از امتيازهاي مهم یک مقاله میتوان به مختصر ومفید بودن, بروز بودن و جامع بودن آن اشاره کرد؛ زیرا محقق میتواند حاصل چندین ساله پژوهش خود در یک رساله, پایاننامه. پژوهش, يا حتي یک کتاب را به اختصار در یک مقاله علمي بیان کند تا پژوهشگران دیگر بتوانند با مطالعه آن مقاله از کلیات آن آگاهي یابند و در صورت نیاز بیشتر, به اصل آن تحقیقات مراجعه کنند. 

صفحه 5:
#بدین منظور, امروزه نشریات گوناگوني در زمينههاي مختلف علمي- پژوهشي نشر مییابد و مقالههاي به چاپ رسیده در آنها, اطلاعات فراواني را در اختیار دانش پژوهان قرار میدهند. لازم است محققان با شیوه تدوین مقالات علمي آشنا باشند تا بتوانند با استفاده از شيوههاي صحیح, با سهولت, نتایج تحقیقات و مطالعات خود را به صورت مقاله در اختیار علاقهمندان قرار دهند. نوشتن مقاله مستلزم رعایت اصولي در ابعاد مختلف محتوايي, ساختاري و نگارشي است 

صفحه 6:
علاکهای عحتوابي مقاله یکت از عهسترین ‎plane quale allie ole‏ علمی و آرزشعتدي کنفي آن است. ‎ub allio‏ يافتههاي مهمي را در دانش بشر گزارش نماید و داراي پيامي آشکار باشد؛ بنابراین پیش از تهیه مقاله, محقق باید از خود بپرسد که آیا مطالب او آنقدر مهم است که انتشار آن قابل توجیه باشد. آیا دیگران از آن بهره خواهند برد؟ و آیا نتایج پژوهش اوء کار آنها را تحت تأثیر قرار خواهد داد؟ (هومن, 1378, ص 82). در اینجا به چندین اصل مهم از اصول و معيارهاي محتوايي پژوهش علمي اشاره میگردد که توجه به آنها قبل از تهیه مقاله به ارتقاي کیفیت آن کمک مینماید. 

صفحه 7:
الف) فرایند تفکر #تفکر, تلاش براي معلوم کردن مجهول با استفاده از علوم موجود است. بنابراین اساسیترین محور محتوايي یک پژوهش علمي, ‎cul ul‏ که مجهولي را روشن نماید. بر اين اساس, هر پژوهش علمي در پي پاسخ دادن به پرسشهايي است که تاکنون براي مخاطبان کشف نشده است. از اين رو پژوهش علمي هميشه با طرح یک یا چند سئوال آغاز میشود که محقق در صدد پاسخگويي به آنهاست. 

صفحه 8:
ب) منطقي بودن © منطق كه راه درست انديشيدن (تصور) و صحيح استدلال آوردن (تصدیق) را میآموزاند. (مطهري, 1372, ص 21) ابزار ضروري یک مقاله علمي است و محقق باید شايستگي لازم را در استدلال آوردن, تحلیل محتوا و نتيجهگيري داشته باشد. قواعد تعریف, طبقهبندي, استنباطهاي قياسي و استقرايي, روشهاي مختلف نمونهبرداري و غیره همه از ويژگيهاي منطقي یک مقاله علمي است که محقق باید به آنها توجه داشته باشد. (هومن, 1374 ص 19). 

صفحه 9:
ج) انسجام و نظامدار بودن © مرتبط بودن اجزاي مختلف ‎allio‏ با همدیگر, همچنین متناسب بودن آنها با عنوان مقاله و ارتباط عناوین فرعي با همدیگر, از جمله مواردي است که به تحقیق, يكپارچگي و انسجام میبخشد. بر اين اساس, محقق بايد عناوين فرعي مقاله خود را با نظمي منطقي از یکدیگر مجزا کارا 

صفحه 10:
تراكمي بودن #از آنجا كه هدف يزوهش. ياسخ به سئوال هايي است که تا آن زمان دست کم از نظر محقق, ياسخي منطقي براي ‎ol‏ وجود نداشته است, هر پژوهش علمي باید از یک سو به منظور کشف دانش جدید, و از سوي دیگر, براي تكميل دانش, صورت پذیرد. بنابراین هدف اصلي یک مقاله, کشف يا تکمیل دانش بشري است., نه تکرار دوباره آن با عبارات مختلف. (هومن, 1374 ص 20). 

صفحه 11:
#هر پژوهش علمي باید نيازهاي اساسي جامعه علمي خود را در نظر گرفته, در صدد حل ‎ul‏ مسایل برآید؛ بنابراین از طرح موضوعاتي که از اولویت تحقيقي برخوردار نیستند و جامعه علمي, بدانها نیاز ندارد, باید احتراز نمود. 

صفحه 12:
سس سح جح خلاقیت و ‎Srgloi‏ #هر تحقیق علمي زماني میتواند در ارتقاي سطح دانش, موفق و موثر باشد که از فكري بدیع و خلاق برخوردار باشد. مقالاتي که به جمع آوري صرف بسنده میکنند, نمیتوانند سهم عمدهاي در پیشرفت دانش بشري داشته باشند. 

صفحه 13:
#از جمله مواردي که محقق در گزارش نويسي پژوهش خود (مقاله) باید بدان توجه کند, پرهیز از حاشيهروي و زيادهگويي افراطي است؛ همچنان که خلاصهگويي نباید به حدّي باشد که به ابهام و ایهام منجر شود؛ بر اين اساس محقق باید به حدّي مطالب را تبیین کند که مقصود وي براي خواننده. روشن شود. 

صفحه 14:
= ela Lose: cube #هر رشته علمي, متشکل از نظریهها و قوانيني است که مورد اتفاق صاحبنظران آن فن است؛ از آنجا که تحقیقات ‎role‏ در اين پژوهشگاه در حیطه مشترک علوم انساني- اسلامي است. يافتههاي به دست آمده در تحقیقات ميداني یا توصيفي نباید با اصول مباني ديني و همچنین با قوانین كلي ‎ol‏ رشته تخصصي منافات داشته باشد. 

صفحه 15:
#هدف نهايي علم, صورتبندي یک «نظریه»(3) و «تبیین گردن»(4] يكي از اصول مهم نظریه است. (دلاون 1 ص 33) ار اين رو محقق بايد بتواند مباحت علمي خود را به روشني توضيح دهد و با زبان كويا آن را تبيين و از كلي گويي اجتناب نماید. 

صفحه 16:
- ساختار مقاله علمي نوشتن مقاله مستلزم داشتن طرحي مدوّن است. در گزارش یک تحقیق نه تنها باید ارزشهاي محتوايي را مراعات کرد, بلکه باید از ساختار روشمندي نیز پيروي کرد. امروزه تحقیقات فراواني انجام میشود, اما تنها بخش کوچکي از آنها در مقالات منتشر میگردد. يكي از دلایل آن. عدم مهارت محقق در تهیه و تدوین ساختاري مقاله علمي است. 

صفحه 17:
#ساختار مقاله و تهیه گزارش از یک پژوهش علمي, با توجه به روش به کار گرفته شده در پژوهش, متفاوت است. دانشمندان در یک تقسیم بندي كلي, روشهاي استفاده شده در علوم را به دو دسته تقسیم میکنند. روشهاي كمي که در آنها از دادههاي كي در تحقیق استفاده میشود (تحقیقات ميداني) و روشهاي كيفي که در آنها از دادههاي كيفي استفاده میشود.(سرمد و همکاران, 9 ص 78). 

صفحه 18:
#مراحل گزارش یک پژوهش (مقاله) با توجه به روش اتخاذ شده در تحقیق, با تفاوت هايي بیان میگردد. #به دلیل یکسان بودن هر دو روش در مراحل مقدماتي, و براي پرهیز از تکرار در اینجا مراحل مقدماتي را به صورت مجزا میأوریم. 

صفحه 19:
وم باون سا = عنوان؛:عفهوم اصلي مقاله: زا تشان میدهد و باند به طوز خلاصهر مضمون اصلي پژوهش را نشان دهد. عنوان مقاله باید جذاب باشد, يعني به گونهاي انتخاب شود که نظر خوانندگان را که معمولاً ابتدا فهرست عناوین مندرج در یک مجله علمي را میخوانند به خود جلب نماید. همچنین عنوان باید کوتاه و گویا و تنها بیانگر متفيرهاي اصلي پژوهش باشد. تعداد کلمات در عنوان را حداکثر دوازده واژه بیان کردهاند. (سیف, 1375 ص 12). 

صفحه 20:
بعد از عنوان پژوهش, نام مولف یا مولفان ذکر میشود و در سطر زیر آن, نام دانشگاه با موستته ‎as‏ هر یک از مولفان در آن مشفولبه کارند. میاید آگر پژوهش به وسیله دو یا چند نفر انجام بگیرد و همه آنها به یک دانشگاه یا موسسه وابسته باشند, نام مّسسه یکبار, آن هم به دنبال نام مولفان ذکر ميشود. اما اگر هر یک از موْلفان به سازمان خاصي وابسته باشند, بايد بعد از نام هر یک از آنان, بلافاصله نام موسسهاي که به آن وابستهاند, ذکر شود. ترتیب قرار گرفتن نام مولفان به دنبال یکدیگر, معمولاً متناسب با میزان مشارکت آنان در انجام پژوهش است؛ اما اگر میزان مشارکت همه افراد در اجراي پژوهش یکسان باشد, اسامي آنان به ترتیب حروف الفبا در دتبال هم قراز میگیرد. (هومن: 1378 ص 84( 

صفحه 21:
ae چکیده, خلاصه جامعي از محتواي یک گزارش پژوهشي است که همه مراحل و اجراي اصلي پژوهش را در خود دارد. هدفهاء پرسشهاء روشهاء يافتهها و نتايج پژوهش, به اختصار, در چکیده آورده میشود. در متن جكيده بايد از ذکر هرگونه توضیح اضافي خودداري شود. مطالب چکیده بايد فقط به صورت گزارش (بدون ارزشيابي و نقد) از زبان خود پژوهشگر (نه نقل قول) به صورت فعل ماضي تهیه شود. © چکیده در حقیقت بخشي کامل, جامع و مستقل از اصل گزارش در نظر گرفته میشود و نباید پیش از انجام گزارش, پژوهش تهیه شود. طول چکیده براي مقاله, بستگي به روشهاي خاص هر مجله دارد و معمولاً بين صد نا 150کلمه پيشنهاد شده است. 

صفحه 22:
sul ‏واژگان‎ معمولاً در انتهاي چکیده, واژگان كليدي پژوهش را بیان میکنند تا به خوانتده کمک کنند, پس از خواندن چکیده و آلشنايي اجمالي با روند تحقیق, بفهمد چه مفاهیم و موضوعاتي در اين مقاله مورد توجه قرار گرفته است. معمولاً با توجه به حجم و محتواي مقاله, پنج تا هفت واه كليدي در هر مقاله بیان میشود. 

صفحه 23:
پژوهش ميداني روشها و اصول كلي ناظر بر گزارش فعالیت پژوهشي شاخههاي علوم, تقریبا به طور خاصي به کار میروند که همگي متكي بر «روش علمي» است. انجمن روان شناسان (824) به منظور تسهیل در امر انتقال روش نتایج پژوهش. الگوي استاندارد شدهاي را در اختیار مولفان قرار داده تا در موقع تهیه گزارش پژوهشي خود, آن اصول را به کار گیرند ) 

صفحه 24:
معيارهاي مقدمه ي يك مقاله 

صفحه 25:
سح سح سیر ae ‏مقد‎ َ © بلافاصله پس از چکیده مقاله بخش مقدمه با معرفي آغاز مي شود. در اين بخش موارد زیر منظور مي شوند : 1- هدف پژوهش ۴ 2- مسئله مورد پژوهش ۴ 3- فرضیه یا فرضیه ها 

صفحه 26:
ادامه مقدمه 4-جایگاه مسئله مورد پژوهش در رابطه با پژوهشهاي مربوط به آن. © در معرفي یا مقدمه مقاله موارد بالا را باید در دو یا سه پاراگراف به صورت فشرده و منسجم توضیح داد و تصویر روشني از آنچه در پژوهش انجام گرفته است و دلایل توجيهي آن را در اختیار خوانندگان گذاشت. # تحقیقات را بایکدیگر تلفیق کنید و درارتباط با یکدیگر مورد بحث و برر سي قرار دهید. © نوعي تداوم منطقي ‎yu‏ تحقیقات گذشته و جاري برقرار نمایید. # از کل بحث يك نتیجه گيري در رابطه با موضوع تحقیق به عمل آورید و آن را به موضوع خودتان ربط دهيد. 

صفحه 27:
ادامه مقدمه ۰ هر مقاله علمي با یک مقدمه شروع میشود و آن. خلاصهاي از فصل اول و دوم پایان نامهها و رسالهها(یا تحقیقات)است که #به طور مختصر به بیان کلیات تحقیق و بررسي مختصري از پیشینه آن میپردازد؛ * بنابراین در مقدمه مقاله * مسئله تحقیق و ضرورت انجام آن و اهداف آن از نظر بنيادي و كاربردي به صورت مختصر بیان میگردد 

صفحه 28:
ادامه مقدمه و سپس به بررسي سوابق پژوهشي که به طور مستقیم بد موضوع تحقیق مرتبط است, پرداخته میشود. مقدمه باید یک منطق اساسي را در تحقیق بیان کند و به خواننده نشان دهد که چرا این تحقیق ادامه متطقي گزارشهاي بیشین است. © در اين بخش پس از نتيجهگيري از پژوهشهاي بررسي شده, محقق باید پرسشهاي پژوهش خود را به صورت استفهامي بیان کرده و (به تعریف متغيرهاي تحقیق به صورت عملياتي بپردازد). (هومن, 1378, ص 87( 

صفحه 29:
ارش که رعایت آن در تحریر مقاله علمي ضروري به نظر مي‌رسد #الف) متن علمي تا جدٌ ممکن باید مختصر و مفید باشد. به همین جهت لازم است از آوردن نقل قولهاي غيرضروري و حجمافزا, ا نهاي شاعرانه و ذوقي. بيانهاي عاطفي واحساسي و گزافهنويسي تناب شود. ب) از آوردن عبارتهاي مبهم. مغلق و پیچیده و واژههاي نامأنوس بايد احتراز ج) بايد از ذكر بندهاي طولاني و جملههاي بلند خودداري شود. د) مطالب باید ساده, روان, جذاب و به گونهاي صریح و روشن بیان دد. 

صفحه 30:
ر) دز نقل مطالب, ضروري است امانتداري را با ذکر مشخضات: دقيق منيع رعايت نفود. هر چند در اين باب نيايد به دام اقراط و تفريط - که حمل بر فضل فروشي یا سهلانگاري است- افتاد. هر بخش از توشته که شامل یک آندیشه و مطلب خاصي است. 3 دی له ‎(onset)‏ آورده شود. ص) بايد از به كاربردن كلمات مترادف به جهت افزايش حجم اجتناب شود. ط) بايد از به كاربردن افراطي حروف اضافه و حروف ربط در متن غ) بايذ از به كاريردن تعبيرهاي نامناسب و غاميانه و استعمال الفاظ نارواء ركيئ و غيراخلاقي احتراز شود. آيين نكارش . رسمالخط فارسي و ديكري آيين نشانهكذاري است رعايت شود: 

صفحه 31:
.بر پزوهش اصول به ‎aid TIS‏ شده در پژوهشهاي توصيفي باتوجه به روشهاي به کارگرفته شده, با اصول پژوهشهاي ميداني, مقداري متفاوت است. هر چند این اصول ممکن است با توجه به موضوعهاي مختلف تحقيقي و رشتههاي مختلف, تغییر نماید. ساختار كلياي که تقریبا همه پژوهشهاي توصيفي باید در قالب آن درآیند, به شرح زیر است. 

صفحه 32:
مقدمه آنچه در مقدمه یک مقاله تحقیق کتابخانهاي قرارمیگیرد - همانند تحقیقات ميداني - كلياتي است كه محقق بايد قبل از شروع بحث, آن را براي خواننده روشن نماید؛ مانند تعریف و بیان مسئله تحقیق, تبیین ضرورت انجام آن و اهدافي که اين تحقیق به دنبال دارد. همچنین محقق باید خلاصهاي از سابقه بحث را - که به طور مستقیم مرتبط با موضوع است - بیان کند و در نهایت توضیح دهد که اين مقاله به دنبال کشف يا به دستآوردن چه مسئلهاي است؛ به عبارتي, مجهولات یا سوالهاي مورد نظر چیست که این مقاله درصدد بیان آنهااست. 

صفحه 33:
در ابن بخش: وؤلف ورد اصل ميمئله ميشود. در اينجا بابد ا توجه > موضوعي که مقاله در بي تحقيق آن است, عناوين فرعيتر از هم متمايز كردند. محقق در تبيين اين قسمت از بحث.: بايد اضول مهم قواعد محتوابي مقاله را مورد توجه قراردهد و سعي كند آنها را مراعات نمايد؛ اصولي مانند: منطقي و مستدل بودن, منظم و منسجمبودن, تناسپ بحث با عنوان اصلي, ارتباط منطقي بین عناوین فرعیتر در مسئله, خلاقیت و نوآوري در محتواء اجتناب از كليگويي, مستندبودن بحث به نظريههاي علمي و ديني, جلوگيري از حاشيهروي افراطي که به انحراف بحث از ‎puto‏ اصلي میانجامد و موجب خستگي خواننده میشود و همچنین پرهیز از خلاصهگويي و موجزگويي تفريطي که به ابهام در فهم میانجامد. رعایت امانت حقوق مولفان, اجتناب از استناددادن به صورت افراطي, توجهداشتن به ابعاد مختلف مسثله و امثال اينها. 

صفحه 34:
در این قسمت محقق باید به نتیجه معقول, منطقي و مستدل برسد. نداشتن تعصب و سوگيري غیرمنصفانه در نتيجهگيري, ارتباطذادن نتایج با مباحت مطرح شده در پيشینه, ارائة راهبردها و پيشنهادهايي براي تحقیقات آینده, مشخصکردن نقش نتایج در پیشبرد علوم بنيادي و كاربردي و امثال آن, از جمله مواردي است که محقق باید به آنهاتوجه داشته باشد. 

صفحه 35:
ارجاعات اعتبار یک گزارش پژوهشي علاوه بر صحت و دقت دادهها و استدلال حاصل ار آنهاء یه نان و مراعی است که از اطلاعات آنها در پژوهش استفاده شده است. ارجاعات از موارذ مهم ساختار یک معاله علمي است, به وسبله آن, چگونگي استفاده از انديشههاي دیگران را به خواننده معرفي مینماید. در اين قسمت به دو بحث مهم ارجاعات اشاره میشود که يكي شیوه ارجاع دادن در متن است و ديگري شیوه ذکر منایع در پایان مقاله. 

پيش زمينه هاي مقاله نويسي مقاله علمي معموال ً در نتيجه پژوهش منطقي ،ژرف و متمرکز نظري ،عملي يا مختلط ،به کوشش يک يا چند نفر در يک موضوع تازه و با رويکردي جديد با جهت دستيابي به نتايجي تازه ،تهيه و منتشر ميگردد( .اعتماد و همکاران ،1381 ،ص)2 چنين مقالهاي در واقع گزارشي است که محقق از يافتههاي علمي و نتايج اقPدامات پژوهشي خود براي استفاده ساير پژوهشگران ،متخصصان و عالقهمندان به دست ميدهد. تهيه گزارش از نتايج مطالعات و پژوهشهاي انجام شده، يکي از مهمترين مراحل پژوهشگري به شمار ميرود؛ زيرا اگر پژوهشگر نتواند دستاوردهاي علمي خود را در اختيار ساير محققان قرار دهد ،پژوهش او هر اندازه هم که مهم باشد ،به پيشرفت علم کمکي نخواهد کرد؛ چون رشد و دانش گسترش هر عملي از طريق ارائه و به هم پيوستن ِ فراهم آمده از سوي فردفرد انديشمندان آن علم تحقق مييابد.  همان طور که پژوهشگر پيش از اقدام به پژوهش ،نيازمند توجه و بررسي يافتههاي علمي پژوهشگران قبل از خود است تا بتواند يافتههاي علمي خود را گسترش بخشد ،ديگران نيز بايد بتوانند به يافتههاي پژوهشي او دسترسي پيدا کنند و با استفاده از آنها فعاليتهاي علمي خود را سازمان داده ،در ترميم و تکميل آن بکوشند. از امتيازهاي مهم يک مقاله ميتوان به مختصر ومفيد بودن ،بِروز بودن و جامع بودن آن اشاره کرد؛ زيرا محقق ميتواند حاصل چندين ساله پژوهش خود در يک رساله، پاياننامه ،پژوهش ،يا حتي يک کتاب را به اختصار در يک مقاله علمي بيان کند تا پژوهشگران ديگر بتوانند با مطالعه آن مقاله از کليات آن آگاهي يابند و در صورت نياز بيشتر ،به اصل آن تحقيقات مراجعه کنند. بدين منظور ،امروزه نشريات گوناگوني در زمينههاي مPختلف علمي -پژوهشي نشر مييابد و مقالههاي به چاپ رسيده در آنها، اطالعات فراواني را در اختيار دانش پژوهان قرار ميدهند .الزم است محقPقان با شيوه تدوين مقPاالت علمي آشنا باشند تا بتوانند با استفاده از شيوههاي صحيح ،با سهولت ،نتايج تحقيقات و مطالعات خود را به صورت مقاله در اختيار عالقهمندان قرار دهند. نوشتن مقاله مPستلزم رعايت اصولي در ابعاد مختلف محتوايي، ساختاري و نگارشي است مالکهاي محتوايي مقاله ارزشمندي کيفي آن است. يکي از مهمترين ابعاد مقاله علمي ،محتواي علمي و ِ مقاله بايد يافتههاي مهمي را در دانش بشر گزارش نمايد و داراي پيامي آشکار باشد؛ بنابراين پيش از تهيه مقاله ،محقق بايد از خود بپرسد که آيا مطالب او آنقدر مهم است که انتشار آن قابل توجيه باشد .آيا ديگران از آن بهره خواهند برد؟ و آيا نتايج پژوهش او ،کار آنها را تحت تأثير قرار خواهد داد؟ (هومن،1378 ، ص .)82 در اينجا به چندين اصل مهم از اصول و معيارهاي محتوايي پژوهش علمي اشاره ميگردد که توجه به آنها قبل از تهيه مقاله به ارتقاي کيفيت آن کمک مينمايد. الف) فرايند تفکر تفکر ،تالش براي معلوم کردن مجهول با استفاده از علوم موجود است .بنابراين اساسيترين محور محتوايي يک پژوهش علمي ،آن است که مجهولي را روشن نمايد .بر اين اساس، هر پژوهش علمي در پي پاسخ دادن به پرسشهايي است که تاکنون براي مخاطبان کشف نشده است .از اين رو پژوهش علمي هميشه با طرح يک يا چند سئوال آغاز ميشود که محقق در صدد پاسخگويي به آنهاست. ب) منطقي بودن منطق که راه درست انديشيدن (تصور) و صحيح استدالل آوردن (تصديق) را ميآموزاند( ،مطهري ،1372 ،ص )21ابزار ضروري يک مقاله علمي است و محقق بايد شايستگي الزم را در استدالل آوردن ،تحليل محتوا و نتيجهگيري داشته باشد .قواعد تعريف، طبقهبندي ،استنباطهاي قياسي و استقرايي ،روشهاي مختلف نمونهبرداري و غيره همه از ويژگيهاي منطقي يک مقاله علمي است که محقق بايد به آنها توجه داشته باشد( .هومن ،1374 ،ص .)19 ج) انسجام و نظامدار بودن ‏مرتبط بودن اجزاي مختلف مقاله با همديگر ،همچنين متناسب بودن آنها با عنوان مقاله و ارتباط عناوين فرعي با همديگر ،از جمله مواردي است که به تحقيق ،يکپارچگي و انسجام ميبخشد .بر اين اساس ،محقق بايد عناوين فرعي مقاله خود را با نظمي منطقي از يکديگر مجزا کرده ،ارتباط بخشها را مشخص نمايد. تراکمي بودن ‏از آنجا که هدف پژوهش Pپاسخ به سئوال هايي است که تا آن زمان دست کم از نظر محقق ،پاسخي منطقي براي آن وجود نداشته است ،هر پژوهش علمي بايد از يک سو به منظور کشف دانش جديد ،و از سوي ديگر ،براي تکميل دانش ،صورت پذيرد .بنابراين هدف اصلي يک مقاله، کشف يا تکميل دانش بشري است ،نه تکرار دوباره آن با عبارات مختلف( .هومن ،1374 ،ص .)20 تناسب موضوع با نيازهاي فعلي جامعه علمي: ‏هر پژوهش Pعلمي بايد نيازهاي اساسي جامعه علمي خود را در نظر گرفته ،در صدد حل آن مسايل برآيد؛ بنابراين از طرح موضوعاتي که از اولويت تحقيقي برخوردار نيستند و جامعه علمي ،بدانها نياز ندارد ،بايد احتراز نمود. خالقيت و نوآوري ‏هر تحقيق علمي زماني ميتواند در ارتقاي سطح دانش، موفق و موثر باشد که از فکري بديع و خاّل ق برخوردار صرف بسنده ميکنند، باشد .مقاالتي که به جمع آوري ِ نميتوانند سهم عمدهاي در پيشرفت دانش بشري داشته باشند. توضيح مطلب در حد ّ ضرورت از جمله مواردي که محقق در گزارش نويسي پژوهش خود (مقاله) بايد بدان توجه کند ،پرهيز از حاشيهروي و زيادهگويي افراطي است؛ همچنان که خالصهگويي نبايد به ِ حد ّي باشد که به ابهام و ايهام منجر شود؛ بر اين اساس محقق بايد به حدّي مطالب را تبيين کند که مقصود وي براي خواننده ،روشن شود. متناسب بودن با نظريهها هر رشته علمي ،متشکل از نظريهها و قوانيني است که مورد اتفاق صاحبنظران آن فن است؛ از آنجا که تحقيقات علمي در اين پژوهشگاه در حيطه مشترک علوم انساني- اسالمي است ،يافتههاي به دست آمده در تحقيقات ميداني يا توصيفي نبايد با اصول مباني ديني و همچنين با قوانين کلي آن رشته تخصصي منافات داشته باشد. اجتناب از کلي گويي ‏هدف نهايي علم ،صورتبندي يک «نظريه»( )3و «تبيين کردن»( )4يکي از اصول مهم نظريه است( .دالور، ،1371ص )33از اين رو محقق بايد بتواند مباحث علمي خود را به روشني توضيح دهد و با زبان گويا آن را تبيين و از کلي گويي اجتناب نمايد. ساختار مقاله علمي ‏ نوشتن مقاله مستلزم داشتن طرحي مدوَّن است .در گزارش يک تحقيق نه تنها بايد ارزشهاي محتوايي را مراعات کرد، بلکه بايد از ساختار روشمندي نيز پيروي کرد .امروزه تحقيقات فراواني انجام ميشود ،اما تنها بخش کوچکي از آنها در مقاالت منتشر ميگردد .يکي از داليل آن ،عدم مهارت محقق در تهيه و تدوين ساختاري مقاله علمي است. ساختار مقاله و تهيه گزارش از يک پژوهش علمي ،با توجه به روش به کار گرفته شده در پژوهش ،متفاوت است .دانشمندان در يک تقسيم بندي کلي ،روشهاي استفاده شده در علوم را به دو دسته تقسيم ميکنند. مي در تحقيق روشهاي کمي که در آنها از دادههاي ک ّ استفاده ميشود (تحقيقات ميداني) و روشهاي کيفي که در آنها از دادههاي کيفي استفاده ميشود(.سرمد و همکاران، ،1379ص .)78 مراحل گزارش Pيک پژوهش (مقاله) با توجه به روش اتخاذ شده در تحقيق ،با تفاوت هايي بيان ميگردد. ‏به دليل يکسان بودن هر دو روش Pدر مراحل مقدماتي ،و براي پرهيز از تکرار در اينجا مراحل مقدماتي را به صPورت مجزا ميآوريم. موضوع يا عنوان مقاله عنوان ،مفهوم اصلي مقاله را نشان ميدهد و بايد به طور خالصه، مضمون اصلي پژوهش را نشان دهد .عنوان مقاله بايد جذاب باشد ،يعني به گونهاي انتخاب شود که نظر خوانندگان را که معموال ً ابتدا فهرست عناوين مندرج در يک مجله علمي را ميخوانPند به خود جلب نمايد .همچنين عنوان بايد کوتاه و گويا و تنها بيانگر متغيرهاي اصلي پژوهش باشد .تعداد کلمات در عنوان را حداکثر دوازده واژه بيان کردهاند( .سيف ،1375 ،ص .)12 نام مؤلف يا مؤلفان و سازمان وابسته بعد از عنوان پژوهش ،نام مؤلف يا مؤلفان ذکر ميشود و در سطر زير آن ،نام دانشگاه يا مؤسسه که هر يک از مؤلفان در آن مشغول به کارند ،ميآيد .اگر پژوهش به وسيله دو يا چند نفر انجام بگيرد و همه آنها به يک دانشگاه يا مؤسسه وابسته باشند ،نام مؤسسه يکبار ،آن هم به دنبال نام مؤلفان ذکر ميشود .اما اگر هر يک از مؤلفان به سازمان خاصي وابسته باشند ،بايد بعPد از نام هر يک از آنان ،بالفاصله نام مؤسسهاي که به آن وابستهاند ،ذکر شود .ترتيب قرار گرفتن نام مؤلفان به دنبال يکديگر ،معموال ً متناسب با ميزان مشارکت آنان در انجام پژوهش است؛ اما اگر ميزان مشارکPت همه افراد در اجراي پژوهش يکسان باشد ،اسامي آنان به ترتيب حروف الفبا در دنبال هم قرار ميگيرد( .هومن ،1378 ،ص .)84 چکيده چکيده ،خالصه جامعي از محتواي يک گزارش پژوهشي است که همه مراحل و اجراي اصلي پژوهش را در خود دارد .هدفها ،پرسشها ،روشها ،يافتهها و نتايج متن چکيده بايد از ذکر هرگونه پژوهش ،به اختصار ،در چکيده آورده ميشود .در ِ توضيح اضافي خودداري شود .مطالب چکيده بايد فقط به صورت گزارش (بدون ارزشيابي و نقد) از زبان خود پژوهشگر (نه نقل قول) به صورت فعل ماضي تهيه شود. چکيده در حقيقت بخشي کامل ،جامع و مستقل از اصل گزارش در نظر گرفته ميشود و نبايد پيش از انجام گزارش ،پژوهش تهيه شود .طول چکيده براي مقاله، بستگي به روشهاي خاص هر مجله دارد و معموال ً بين صد تا 150کلمه پيشنهاد شده است. واژگان کليدي معموال ً در انتهاي چکيده ،واژگان کليدي پژوهش را بيان ميکنند تا به خواننده کمک Pکنند ،پس از خواندن چکيده و آشنايي اجمالي با روند تحقيق ،بفهمد چه مفاهيم و موضوعاتي در اين مقاله مورد توجه قرار گرفته است .معموال ً با توجه به حجم و محتواي مقاله ،پنج تا هفت واژPه کليدي در هر مقاله بيان ميشود. ساختار مقاله مبتني بر پژوهش ميداني روشها و اصول کلي ناظر بر گزارش فعاليت پژوهشي شاخههاي علوم ،تقريبا به طور خاصي به کار ميروند که همگي متکي بر «روش علمي» است .انجمن روان شناسان ( )APAبه منظور تسهيل در امر انتقال روش نتايج پژوهش، الگوي استاندارد شدهاي را در اختيار مؤلفان قرار داده تا در موقع تهيه گزارش پژوهشي خود ،آن اصول را به کار گيرند ) مقدمه بالفاصله پس از چكيده مقاله بخش مقدمه يا معرفي آغاز مي شود .در اين بخش موارد زير منظور مي شوند : -1 هدف پژوهش -2 مسئله مورد پژوهش -3 فرضيه يا فرضيه ها ادامه مقدمه -4جايگاه مسئله مورد پژوهش در رابطه با پژوهشهاي مربوط به آن. در معرفي يا مقدمه مقاله موارد باال را بايد در دو يا سه پاراگراف به صورت فشرده و منسجم توضيح داد و تصوير روشني از آنچه در پژوهش انجام گرفته است و داليل توجيهي آن را در اختيار خوانندگان گذاشت. تحقيقات را بايكديگر تلفيق كنيد و درارتباط با يكديگر مورد بحث و برر سي قرار دهيد. نوعي تداوم منطقي بين تحقيقات گذشته و جاري برقرار نماييد. از كل بحث يك نتيجه گيري در رابطه با موضوع تحقيق به عمل آوريد و آن را به موضوع خودتان ربط دهيد. ادامه مقدمه ‏ هر مقاله علمي با يک مقدمه شروع ميشود و آن P،خالصهاي از فصل اول و دوم پايان نامهها و رسالهها(يا تحقيقات)ست که ‏به طور مختصر به بيان کليات تحقيق و بررسي مختصري از پيشينه آن ميپردازد؛ بنابراين در مقدمه مقاله مسئله تحقيق و ضرورت انجام آن و اهداف آن از نظر بنيادي و کاربردي به صورت مختصر بيان ميگردد ادامه مقدمه ‏و سپس به Pبررسي سوابق پژوهشي که به طور مستقيم بهP موضوع تحقيق مرتبط است ،پرداخته Pميشود .مقدمه بايد يک منطق اساسي را در تحقيق بيان کند و به خواننده نشان دهد که چرا اين تحقيق ادامه منطقي گزارشهاي پيشPين است. در اين بخش پس از نتيجهگيري از پژوهشهاي بررسي شده، محقق بايد پرسشهاي پژوهش خود را به Pصورت استفهامي بيان کرده و (به Pتعريف متغيرهاي تحقيق به صورت عملياتي بپردازد)( .هومن ،1378 ،ص .)87 الف) متن علمي تا حد ّ ممکن بايد مختصر و مفيد باشد .به همين جهت الزم است از آوردن نقل قولهاي غيرضروري و حجمافزا، تفننهاي شاعرانه و ذوقي ،بيانهاي عاطفي واحساسي و گزافهنويسي اجتناب شود. ب) از آوردن عبارتهاي مPبهم ،مغلق و پيچيده و واژههاي نامأنوس بايد احتراز گردد. ج) بايد از ذکر بندهاي طوالني و جملههاي بلند خودداري شود. د) مPطالب بايد ساده ،روان ،جذاب و به گونهاي صريح و روشن بيان گردد.  ر) در نقل مطالب ،ضروري است امانتداري را با ذکر مشخصات دقيق منبع رعايت نمود .هر چند Pدر اين باب نبايد به دام افراط و تفريط -که حمل بر فضل فروشي يا سهلانگاري است -افتاد. ش) هر بخش از نوشته که شامل يک اندPيشه و مطلب خاصي است، بايد در يک بند (پاراگراف) آورده شود. ص) بايد از به کاربردن کلمات مترادف به جهت افزايش حجم اجتناب شود. ط) بايد از به کاربردن افراطي حروف اضافه و حروف ربط در متن پرهيز گردد. ع) بايد از به کاربردن تعبيرهاي نامناسب و عاميانه و استعمال الفاظ ناروا ،رکيک و غيراخالقي احتراز شود. آيين نگارش ،رسمالخط فارسي و ديگري آيين نشانهگذPاري است رعايت شود: ساختار مقاله مبتني بر پژوهش توصيفي اصول به کارگرفته شده در پژوهشهاي توصيفي باتوجه به روشهاي به کارگرفته شده ،با اصول پژوهشهاي ميداني، مقداري متفاوت است .هر چند اين اصول ممکن است با توجه به موضوعهاي مختلف تحقيقي و رشتههاي مختلف، تغيير نمايد ،ساختار کلياي که تقريبا همه پژوهشهاي توصيفي بايد در قالب آن درآيند ،به شرح زير است. مقدمه آنچه در مقدمه يک مقاله تحقيق کتابخانهاي قرارميگيرد -همانند تحقيقات ميداني -کلياتي است که محقق بايد قبل از شروع بPحث ،آن را براي خواننده روشن نمايد؛ مانند تعريف و بيان مسئله تحPقيق ،تبيين ضرورت انجام آن و اهدافي که اين تحقيق به دنبال دارد .همچPنين محقق بايد خالصهاي از سابقه بحث را -که به طور مستقيم مرتبط با موضوع است -بيان کند و در نهايت توضيح دهد که اين مقاله بPه دنبال کشف يا به دستآوردن چه مسئلهاي استP؛ به عبارتي ،مجهوالت يا سؤالهاي مورد نظر چيست که ايPن مقاله درصدد بيان آنهااست. طرح بحث (متن) ‏ در اين بخش ،مؤلف وارد اصل مسPئله ميشود .در اينجا بايد با توجه به موضوعي که مقاله در پي تحقيق آن است ،عناوين فرعيتر از هم متمايز گردند .محقق در تبيين اين قسمت از بحث ،بايد اصول مهم قواعد محتوايي مقاله را مورد توجه قراردهد و سعي کند آنها را مراعات نمايد؛ اصولي مانند :منطقي و مسPتدل بودن ،منظم و منسجمبودن ،تناسب بحث با عنوان اصلي ،ارتباط منطقي بين عناوين فرعيتر در مسPئله ،خالقيت و نوآوري در محتوا ،اجتناب از کليگويي ،مسPتندبودن بحث به نظريههاي علمي و ديني ،جلوگيري از حاشيهروي افراطي که به انحراف بحث از مسير اصلي ميانجامد و موجب خستگي خواننده ميشPود و همچنين پرهيز از خالصهگويي و موجزگويي تفريطي که به ابهام در فهم ميانجامد ،رعايت امانت حقوق مؤلفان ،اجتناب از استناددادن به صورت افراطي ،توجهداشتن به ابعاد مختلف مسئله و امثال اينها. نتيجه گيري ‏ در اين قسمت محقق بايد به نتيجه معقول ،منطقي و مستدل برسد .نداشتن تعصب و سوگيري غيرمنصفانه در نتيجهگيري، ارتباطدادن نتايج با مباحث مطرح شده در پيشينه ،ارائه راهبردها و پيشنهادهايي براي تحقيقات آينده ،مشخصکردن نقش نتايج در پيشبرد علوم بنيادي و کاربردي و امثال آن ،از جمله مواردي است که محقق بايد به آنهاتوجه داشته باشد. ارجاعات اعتبار يک گزارش پژوهشي عالوه بر صحت و دقت دادهها و استدالل حاصل از آنها ،به منابع و مراجعي است که از اطالعات آنها در پژوهش استفاده شده است .ارجاعات از موارد مهم ساختار يک مقاله علمي است ،به وسيله آن، چگونگي استفاده از انديشههاي ديگران را به خواننده معرفي مينمايد .در اين قسمت به دو بحث مهم ارجاعات اشاره ميشود که يکي شيوه ارجاع دادن در متن است و ديگري شيوه ذکر منابع در پايان مقاله.