صفحه 1:
در آفای گرشاسیی
امير حاجی صفری
كلاس 702
صفحه 2:
ساز عود چیست؟
٩ عود یا بربط و یا رود از جمله معمولترین سازهای
موسیقی ایران قدیم است با ظاهری به شکل
گلابی, از جنس چوب در خت توت يا آبنوس با
کاسه طنینی بزرگ و دسته کوتاه.
٩ این ساز در گروه سازهای زهی - زخمهای قرار
میگیرد, طول لن تقریبا 85 سانتی متر است و
هنگام نواختن به صورت افقی روی ران پا گذاشته
میشود.
صفحه 3:
٩ این ساز در حقیقت نوعی سمبل تاریخی برای سازهای
ایرانی به شمار میآید و از لن در موسیقی سنتی
خاورمیانه و شرق آفریقا استفاده میشود.
۵ عود دارای دسته ای کوتاه و کاسهای نسبتاً بزرگ به شکل
گلایی است و بر خلاف سازهای زهی- زخمهای دیگر ایران
فاقد پرده بندی بوده و دارای ۱۰ تا ۱۳ سیم است.
٩ چون سطح ساز بربط از چوب پوشیده شده بود, اعراب
آن را عود نامیدند.(العود در زبان عربی به معنای چوب
(cul این واژه در اصل عربی شده واژه رود فارسی
میباشد که هم نام دیگر بریط است و هم به معنای سیم
در سازهای زهی میباشد.
صفحه 4:
© بربط امروزه نقش بسیار کمتری در موسیقی ایرانی دارد.
عود عربی بر خلاف بربط ایرانی از اصلیترین سازهای
موسیقی عربی است. این ساز پس از اینکه به اروپا برده
شد, نام لوت بر آن نهادند. واژیه لوت از نگارش کلمة
العود به وجود آمده و به تدریج به لوت تبدیل شده است.
کلمه بربط در واقع از دو واه «بر» و«بط» تشکیل شده
به معنى «مانند بط» و بط به معنی مرغایی است. در کل
شکل این ساز به مرغابی تشبیه شده چون سينة جلو داده
و گردن کوچکی دارد.
دیدگاه دیگر اين واژّه را برگرفته از نام «بارید» نوازنده
رود در دربار خسرو پرویز میداند. اين واژه به صورت
بربت نیز نوشته شده است.
صفحه 5:
9 در قدیم بربط را دو نوع به حساب میآوردند: یکی
بزیط. با کاسه بزرگ و دستة کوتاه و: دیگری: با
کاسه کوچک اما دسته بزرگ.
٩ امروز به اشتباه ساز دسته بلند را بربط و ساز
دسته کوچک را عود مینامند.
٩ بربط یا عود, بمترین صدا را در بین سازهای زهی
دارد. صدای پریط بم, نرم و در عین حال گرم و
جذاب و نسبتاً قوی است. اين ساز هم در تکنواز
و هم در گروهنوازی مورد استفاده قرار میگیرد.
صفحه 6:
لا
© از جملة عود نوازان معروف میتوان به منصور نریمان,
حسن منوچهری, محمود رحمانی پور, اکبر محسنی,
عبدالوهاب شهیدی, ارسلان کامکار. حسین بهروزینیا,
محمد فیروزی و جمال جهانشاه اشاره کرد.
9 از عود نوازان معروف خطه جنوب کشور استادانی
چون؛ على محبوب. على میرشکال. محمد رفیع
اشعری, محمد منصور وزیری از جزیره قشم و حسین
وفادار از بندر عباس چهره شاخص هستند.
٩ همچنین عودسازانی چون؛ برادران محمدی. محمد
ازدری, عرفاتی, مانی جفرودی, عابدینی, ملکشاهی و
نریمان آبنوسی در ساخت عود تبحر دارند.
صفحه 7:
صفحه 8:
:قسمت های عود عبارتند از
صجانته طلینن, واختفخفا روا این قسسی ید شکل
گلابی است و از طول به 2 قسمت مساوی تقسیم
شده و از ترکهای چوبی متعدد به هم پیوسته
تشکیل شده است. صفحه روی بربط از جنس
چوب است که به منظور صدادهی بهتر از چوب
کاج استفاده میشود. دو دایره کوچک و یک دایره
بزرگتر مشبک از جنس استخوان برای خرج صدا از
کاسه روی صفحه تعبیه شده است و خرک در
پایین صفحه قرار میگیرد.
صفحه 9:
9در 5 نقطه از صفحه به طرف داخل کاسه,
پلهایی افقی متصل به صفحه وجود دارند که از
صفحه 10:
:خرك و سيم كير
٩ خرک بربط قطعهاى جوبى به طول تقريبى 10 سانتى
متر است كه در قسمت بايين كاسه قرار مىكيرد و
روى آن شيارهاى كم عمقى و ترها ايجاد شدهاند. در
ساخت برخى بریط ها, وترها به سیمگیری که در انتهای
بدنه کاسه است وصل میشوند و در برخی دیگر, خرک
وظیفه سیمگیر را نیز به عهده دارد, به اين صورت كه
وتر روی سوراخهایی که روی وتر قرار دارند گره
میخورند و به طرف گوشیها میروند. معمولا خرک را
مستقیما روی صفحه نمیچسبانند و بین خرک و صفحه,
تکهای چوب يا صدف قرار میدهند.
صفحه 11:
دسته
© بربط دارای دسته کوتاه چویی, تقریبا به اندازه یک
سوم طول کاسه و قطر حدود 10 سانتیمتر
است. در قدیم روی دسته بربط دستانبندی
میشد ولی امروزه دسته این ساز فاقد دستان
بندی است.
صفحه 12:
: سرینجه
0 سرینجه یا جعبه گوشیها محفظهای است تو خالی
که در ابتدای طول دسته قرار دارد و کمی متمایل
به طرف عقب ساخته میشود. سر پنجه محل
قرار گرفتن گوشیهاست و در هر طرف 5 گوشی
قرار دارد.
صفحه 13:
:شیطانک
#قطعه حوب بازنگدو گم ارتقاعن استنند غرضن
دسته و ار تفاع حدود یک میلیمتر بین دسته و سر
پنجه قرار میگیرد و وترها از درون شیار های کم
عمق آن عبور می کنند.
صفحه 14:
: تعداد و جنس وترها
بزیط دازای 10 وتز است که 2 بة 2 بانهم هجضدا
کوک میشوند. در بعضی بربطها بمترین وتر را
تکی میبندند و برای صدای واخوان در نظر
گرفته میشود. جنس وترها از زه (روده تابیده
گوسفند) يا ابریشم تابیده با روكش فلزى و یا
سیمهای نایلونی با ضخامتهای مختلف است.
صفحه 15:
:وسعت و مضراب
9 وسعت: وسعت معمول صدای بربط حدود 2 اکتاو
است که به علت کوتاهی دسته ساز, حدود یک
اکاو و نیم از منطقه صوتی وسط, صدادهی بهتری
دارد.
9 مضراب:جنس مضراب بربط از پر پرندگان بزرگ
پا پلاستیک نرم است که با انگشتان دست راست
صفحه 16: