صفحه 1:
نکهداری موادغذایی با استفاده از روش
PA Care BN peepee)
صفحه 2:
پرتودهی مواد غذلیی عبارت است از قرار دادن ماده غذلیی در مقابل مقدار
مشخصى از برتو كاماء به منظور جلوكيرى از جولنه زنی بعضی محثولات
غذلیی مانند پیاز و سیب زمینی و همچنین کنترل آفات انبارداری. کاهش با
میکروبیو[قارچی بعضی از محصولات,مانتد زعفران و آدویهها و«تاخير در
رسیدن بعضی میوهها به منظور افزایش زمان نگهداری آنها. در کودها
مطالعات مربوط به تغنیه گیاهی نیز از لین روش استفاده میشود مانند نحوه
جذب کودها و عناصر که با استفاده از تکنیک پرتوتلبی هستهای میتوان
تغییرا نتیکی مورد نظر را برای اصالح محصول در تودههای گیاهی به کار
برد. لذا استفاده از روشهای نهین نگهداری مواد غذلیی نظیر پرتودهی به
عنوان یک روش ایمن و مهثر در فراوری مواد غذلیی مورد توجه محققین
بهداشت و مواد غذایی قرار گرفت.
صفحه 3:
استفاده از ازون
Cava استفاده از امواج اولتراسونيك
استفاده از فیلتراسیون
ميدان مغناطيسي و بالس هاي الكتريكي . ED
00 5
تس هي و تشعشع
صفحه 4:
لین اشعه در طول موج ۲۶۰۰ آنگستروم می باشد لین اه
پریوئیزه کننده بوده وتوسط پروتئین واسیدنوکلئیک جذب می
20ران فنه شیمیلیی حاصل ازن سبب مرگ سلول مد 9
ذ کم لین اشعه سبب می شود تا استفاده | ز آ ن به کاربردهای
ود گردد. استفاده از این اشعه موجب تسربع تغییرات اکسیداتیو می شوا
كه منجر به تند شدن « تغییر رنگ وواکنشهای دیگر می شود.
صفحه 5:
تشعشعات a liege 0 برانكيخته ثِ
ot: اج ee
۳1 ونمه سر سزی aes os ali
ae اماع 5
لین ,تابشها از طریق بمباران فلزات سنگین توسط الکترونهلییبا سرعت زياد
در .یک لوله ی خلا تولید میشود. 3
oe
انوج امواج مایکروویو بین امواج مادون قرمز وامواج رادیویی قرار دارد.
صفحه 6:
آنودهی مواد غذلیی در ایرانبا احاث سامانه پرتودهی گاما 1۳-136
سَال ۱۳۶۴ در محل سازمان انریی اتمی که توسشط یک SS ps
نادلیی با توجه به نیزها و تکنولویی آن زمان طراحی و ساخته شد.
شروع شد. شرکت شار پرتو ایرانیان.به عنوان اولین سرمایه گذار بخش
خصوصی با عنوان طرح کلان ملی فناوری سامانه پرتودهی گاما در .
سال ۱۳۸۹ مسئوليتِ ساخت مرکز پرتودهی گاما- سایت شهید
شهریاری در منطقه وییّه اقتصادی چهارمحال بختیاری را بر عهده .
گرفت. پژوهشهای مرتبط در حوزه پرتودهی مواد غذایی بر مبنای
پایگاههای نمایهسازی مقالات داخلی نیزبا اصلاح سویههای تریکودرما
تا پرتودهی گاما توسط فانی و دیگران شروع شد.
صفحه 7:
" برتودهى كاما در
مواد غذايى
مواد غذایی معمولكٌ با پرتو گاما وازطریق یک منبع 0 ۱
Payee eee ene eer teOe Pee ne eapre eran ea Perec
اشعه دهی می شوند.
POST ا ا Capen bo OPES
طبيعى نسبتأ ارزان قيمت حاصل ازتجزيه اتمى مى باشند.دراتاقكهاى
Ror eS ل ل ل ا ا ا الل ا ا OMEN Tey Cee
۱ ال ال لت
سمت بالا حركت كندودرمواقعى كه استفاده نمى شود.به سمت هدايت
00 Bee ee)
صفحه 8:
0
CRITE Sy CUMS EP Re ات ا ل Re ee
CFE es care ov) rec Pe pC) رادیواکتیودرمعل Dee
۷ حاوی دستگاه کنترل دما تا ا 00
pentane) ol Sern SR ir Cont Car e=EE FEN) |
مشكلات استفاده از مواد راديواكتيولين است كه منبع ايزوتوب
در تمام جهات تشعشع دارد به طورى كه نمى توان لمن رابه
دلخواه قطع و وصل نمود. اكر جه نيمه عمر كبالت 2٠ حدود ينج
سال حى باشد ولى براى اينكه يتانسيل راد يواكتيو.آن در سطح
«خاصی باقی بملند بلید متناوبأً در زمانهای خاص منبع این
1
صفحه 9:
مزابای پرتودهی مواد غذایی با استفاده از اشعه کاما
* عدم تغییر در طعم. رنگ و رایحه محصولات پس از پرتودهی
* کنترل و نابودی حشرات و آفات محصولات کشاورزی
* توقف جوانهزنی محصولات کشاورزی مثل سیبزمینی و پیلز
به تاخیر انداختن زمان رسیدن میوهجات
* از بین بردن تقریبا تمامی میکروارگانیزمها و عوامل بیماریزای ناشی از مواد غذایی
* عدم ایجاد پسماند بعد از عملیات پر تودهی (برخلاف اتیلن اکساید و)
* عدم افزایش دمای مواد در هنگام پرتودهی
* عدم تأثیرگذاری شیابط محیطی (گرماء فشار و...) بر کارایی پرتودهی
* کالاها و مواد با بسته بندی نهایی به راحتی قابل پرتودهی و سترونسازی هستند.
* قابلیت استفاده از محصولات بلافاصله بعد از پر تودهی
صفحه 10:
- انتخاب مواد غذایی:
مواد غذلیی به منظور پرتودهی بایستی از لحاظ تازگی و کیفیت عمومیبه دقت انتخاب
شوند. به ویژه بایداز انتخاب مواد غذایی که در مراحل اولیه ی فساد هستند. اجتناب کرد.
- تميز كردن مواد غذایی:
Gis ald col oi و ناخالصيهاى قابل رويت خارج کردند ای عمل كدان
ميكرواركانيسمهايى كه بايد طى عمل برتودهى تخريب شوند را كاهش مى دهد.
- بسته بندى:
آن دسته از مواد غذايى كه مى بايستى در معرض اشعه قرار كيرند. بايد در ظروفى بسته بندى
گردند که از آنها دربرابر آلودگی ثانویه محافظت نمایند.دظروف شیشه ای شفاف هنگامی که
درمعرض اشعه با دوز تقریبی۱۰ کیلو گری قرار می گیرند. د چار تغییرات رنگی قرار می شوند و
ممکن انیت زنگ حامل نامطلوب باشد؟
صفحه 11:
- انزيم برى يا فرايند حرارتى:
PR ل en rep eree Sere are mW Rescm sel peow) Ilr SK)
کافی نیستند. به منظور جلوگیری ازتغییرات نامطلوب پس از تاباندن اشعه.
لازم است که این آنزیم ها قبلٌ از بین بروند.بهترین روش, استفاده از
فرايندحرارتى قبل از عمل تشعشع مى باشد. نظير انزيم برى سبزيها و يا
. حرارت دادن ملايم به كوشت
صفحه 12:
- اشعه دهى توت فرنكى .با 399 70 Pee sh. wt
تازكى و تأخير در فساد
- يرتو دهى بودر ادويه هاى هندی کهبه طور تجاری بسته بندی شده لند با
دوز ۱۰ کیلوگری .جهت غیر فعال کردن میکروبهای آن
سبا استفاده تولّم از پرتودهیبا دوز پایین ۲-۳ کیلوگری و سرد کردن تا دمای
۰-۳ درجه سانتی گراد فراورده های حیولنیبه لین ترتیب میتوان عمر انباری
لین فراورده ها راتا هنگام فروشبه مقدار کلفی افزلیش داد. طبق تحقیقات
صورت گرفته استفاده از لین تیمارهای ترکیبی به جای انجماد سبب سود
اقتصادی نیز عی گردد و علاوه بر ّن عمرانباری کالا را نیز مطلبق نیاز بازار می
as
صفحه 13:
- دوز بابي در محدوده (۰.۱۵- ۰.۰۵ کیلوگری) در جلو گیری از |
جولنه زنى بيازها و غده هاى نكهدارى شده نظير سيب زمينى و سير
مؤثرند. ی 2
- دوزهای جذب شده در محدوده (۰.۵- ۰.۱۵ کیلوگری) برای ضدعفونی
کردن محصولاتی نظیر غلات .فراورده های غله ای و میوه های تازه و
خشک به کار می روند.نوع تیمار با توجه به اينکه حشرات با دوزهای
نسبتاً پایین (۰.۰۱-۱ کیلوگری ) اشعه یونیزه از بین می روند انتخاب می
شود. دوزهای مصرفی هیچ لثر منفی بر کیفیت دانه های غلات ندارد.
فراورده هلیی نظیر جو . بینج . ذرت ۰ سورگوم . حبوبات .آرد ذرت ۰ قهوه
کاکائو و سوبا نیز به کمک پرتو ضدعفونی می شوند.
صفحه 14:
۹
CO Pre reg
6 ree NTRS Cre ne ee ee Wp ee mee Seg Ot
ا My Cp oer ccor > tale Re Re Sv] Bi) RVs Reeewe Deeg eee Sy ery
Fs areas م ا اا ا
fever Ne ا الا الا ال ا ا ا eae
ديكرى به كار نمى برند.بعضى از كشورها هم هيج برجسب خاصى براى اين مورد ندارند.
اداره كل غذا وداروى ايالات متحده استفاده از فرايند اشعه دهى مواد غذليى را در مجموعه
yer) ا ال ا الا ا ل ل ا ال قث
ماده غذليى اشعه ديده مى تولند در ايالات متحده فروخته شود كه اداره خدمات انسانى و
اا ا ا اا ا ا ال 0 0
RTT) ل ا ل ل لت ال ال ey ee
شود . نه يك فرايند و بر جسب ماده غذايى بايد نشان دهنده اين مطلب باشد .
صفحه 15:
fl! پرتودهی برروی
00
هنكام بررسى اثريرتو برروى ميكرواركانيسمها ءجندفاكتوربايددر نظرقراركيرد كه عبار تنداز:
۱- نوع میکروارگانیسمها:
[0 Coen hae roe Seats perl ene nena Sea peer
یر
به اشعه يونيزهكننده سودوموناسها هستند.به طور كلى باكتريهاى اسيورزا مقاوم تر از
باكتريهاى بدون اسيور مستت درميان باكر تباى إسبورر) الشسلوس لاروا” نسبت به اكثر
اسيورزاهاى هوازى مقاومترند. اسيورهاى كلستروم بوتولينوم نوع 8 از تمام اسيورهاى
We ee) ل ا ل ا ا SS sacred
دينوكوكوس “ ويك كونه از هريك از جنسهاى” دينوباكتر و رابروباكتر و اسينتوباكتر” مى
باشند از بين آنها دینوکوکوس رادیوفیلوس مقاوم ترین میکروارگانیسمهادر مقلبل اشعه می
ا ا ا ل ل ا ا ا
مخمرها و کپکهاآسیب پذیرتر می باشند.
صفحه 16:
۲- تعداد میکروار گانیسمها:
1
۳- ترکیب محلول های سوسپانسیون(موادغذلیی):
به طورکلی وقتی میکروارگانیسمهابه صورت سوسپانسیون در محلولهای
بافر قرار بكيرند در مقايسهبا حالتى كه در محيط حاوى يروتئين قرارداشته
باشند نسبت به اشعه حساس تر خواهند بود . پروتئین ها لثر محافظت
CRpCR Pe ape wttec ron en wee et hy Cane Per iy AEE R Ep rcs ۱9[
حرارت و تركيبات شيميليى ضدميكروبى عى باشد.عده اى از محققين بر اين
ee ا ا ال ل لت م
حساستر مى سازد.
صفحه 17:
؟- حضور يا عدم حضور اكسيؤن:
ال ل ا ل ال اال ل ا رن
اكسيزن حضور داشته باشد. به طور معمول افزودن مواد احياكننده نظير تركيبات
سولفیدریل لثر مشابهی در افزلیش مقاومت سلولنسبتبه اشعه در یک محیط بى هوازى
دارد.
1 epeCres camer
bec ec or er ee Cy a ا ا ل
همجنين مقاومت سلولهاى منجمد در مقلبل اشعه بيشتر از سلولهاى منجمد نشده مى
باشد.
7 0
ا ی 0
لي te ا لل ل لك
Bee nd ا ل ل ل
صفحه 18:
pepo مت og eg alg
سس #زاد شدن تركيبات مولد بو نظير ترکیبات گوگرد دار ٠ كربونيل و تركيبات الكلى
ee دزهای بیش از ۲ کیلوگری اتلاف تيامین درگوشت گاو : گوسفند
ویتامین های ع_ و 1ه حساس ترینآویتامینها دربرابر پرتو میاشند
Ste) ee مثل
1 ه ها وسبَزياً به علت تغیپر ساختار
سبزیها بدون کاهش نرمی . اختلالات رسیدگی, تغییر طعم و:
can eA ۲
لصي ا
این دوز اشعه که اغلب میوه ها و
18
صفحه 19:
Oo Cree Jo eee سال ۲۰۰۴ انجام شد که تأثیر پرتودهی روی میکروارگانیسم
های گیاه کاهو و تأثیر اشعه گاما روی کیفیت فیزیولوژیکی لن بررسی گردید. میزان
اشعه مورد نظر برای لین منظور در حدود ۱ 663۷ در نظر گرفته شد. رطوبت در طی
ذخیره سازی,و بعد از پرتودهی در حدود ۴,درجه سانتیگراد در نظر گرفته شد. بعد
از اشعه دهی فعالست ۱۳۱6۳0210856 ۵۱۷ از بین رفت . ضرر با سیب
ویتأمین در نوع پرتودهیشده کمتر از نوع پرتودهینشده بود (۲۰۰۴ 617 ۷
al
آزمایشگاهی در چین نیز در سال ۲۰۰۵ آزمایشی انجام داد که تأثیر اشعه گاما روی
شاخص های خشک کردن گندم بررسی گردید. بعد از اشعه دهی با حدود دز ۰/۵
۷ میزان خشک شدنبا افزلیش دزبه حدود او ۲/۵ 663۷ افزلیش بلفت . اما
دیواره های سلولی به دلیل از بین رفتن سیتوپلاسم غشایی از بین رفتند (۷۷
مد وه ۱۲ اعد
صفحه 20:
| rea Tap ne SR ES IN| RTE SOT
51۳000۴6113 و عوامل بیماریزای
Typhimurium.Escherichia coli Staphylococcus
دناعالناة و أألا131201 1566113 انجام شد. ميزان دز مورد نظر براى
Se regen errno ee Se) Mee By ee
يرتودهى عوامل بيماريزاى 120101110111 أطملا1 13اع53110 و
[Cre] ا ف ا ا ا ا e Ta rel aT
51۳00۴6۱12 روی گیاه اس غفناج و عوامل بیماری زای
Typhimurium.Escherichia coli Staphylococcus
een Se en ee Clie Lg ey
۳ tated sk neon pec) ۳ ola
ivanovii ,Salmonella تسده ۳
صفحه 21:
| Oo a | Oe IS Cee
Oe ا ree LST BIC ces Meese
کهبا لین میزان دز در حدود ۱۰۲ باکتری شناخته شده در لین گیاه از بين رفتند و تعداد
تعداد رسيدند. فعاليت " + jf res a Escherichia coli .& .—35
PORT درا ا 0 ا
بود و میزان ویتأمین >؛ جامد محلول . شکو و شاخص های حسی نوع پرتودهی شده
۱
در ترکیه در سال ۲۰۰۷به منظور تأثیر پرتودهی روی هسته درخت کاج انجام تحقیقی
1
در طول ۳ ماه تاییرات شیمیلیی, فیزیکی و شاخص های حسی لین میوه بررسی شدند.
مقدار يروكسيد هسته با افزايش دز افزايش بافت . فرآيند اشعه دهى تأثیری روی
خصوصیات فیزیکی از جمله حللت میوه . رنگ ٠اسيد جرب و شاخص هاى حسى كن
OvaGo, t--¥) cul رت ۱۱۱۰
صفحه 22:
به منظور برسی پایداری دو رقم انگور در سوریه در در سال ۸ ۱۹۹به ترتیب
nee eS Ter. Se eee eter ee ea ae ioe
روى يابدارى لين دو رقم بود. در سال اول هر دو رقم در دز حدود ١ ٠/84 و ١/8
adr) res 1 | eNO KTS pee eee ACh دک ۳ ۱و
Ne ee ner ee ne Sire Ren ee) All) لل
اشعه دهى در حدود ١ هفته رقم بلدى و در حدود ؟ هفته رقم هلوانى مورد
بررسى قرار كرفتند. اشعه دهى يايدارى هر دو رقم و زمان ذخيره سازى را
ا ا ا لات ا اك
۵ 6۷ و برای رقم هلولنی در حدود ۵/۱ و ۲ 663۷ در نظر گرفته شد
تایه ۱21
صفحه 23:
در کره در سال ۲۰۰۹به منظور بررسی تأثیر اشعه گاما روی کیفیت میوه کیوی انجام گردید.
میزان دز مورد نظر برای لین منظور در حدود ۳ 1663۷ در نظر گرفته شد. بعد از فر آیند اشعه
دهسی فعالیت آنزیم های 1۳1012 ۱۵۳۵۵۲۲۱۵۵ ,60۲۲۷۲۱56۲۱۴۸۵۲۵ و
Botryosphaeriadothidea ۱
yee) ا fe Te ecg) vere re ee Re Cy ee er ۳ با افزایش دز
Py ce ee Beene Te eee BB yon bron Neco me Re Se re
آتنتى اكسيدان داشت ولى شاخص هاى حسى را افزايش داد (9١٠؟1 1 0هلا RUT Tile
Sl ا ا ا ا ل ا ل RSE
eater kere ا ا ال ل ا ۱
ec come ee eee) ا ا م ا ار ا لت
كرده و مقدار رطوبت موجود در كن در حدود ٠-1 ٠ 1/ بود. اشعه دهى باعث افزايش كنترل
آلودگی بیشتر و جلوگیری از لانه گزینی حشرات در هنگام انبارداری گردید و شاخص های
3 ار ۱۵۵۱
صفحه 24:
). تأثير اشعه گاما بر روی بسته بندی خرما و کیفیت میکروبی آن انجام گرفت . میزان دز
eee reer Sete ene ee See BTL) Al Ree ree ty se)
حشرات در هنكام انباردارى بسته ها كاهش بافت . تآثير اشعه كاما بر روى كيفيت كياه
ev inner 1e5] 1 es) ا ا ۱
eee RAM De DMS EL Oe ۱
اشعه كاما روى كيفيت سيب زمينى خشك شده انجام كرفت . ميزان دز در حدود 4 */١
مرکا RS
در هنگام انبارش گشت . در دزهای پایین از بین رفتن درصد ویتأمین :6 کمتر صورت
Lile Me Clit (omar prow pes وصهلالل. تا ان که ey Rome Cay eae |
ed eI By ene SB LOL Bie ba mee te SEES) cl در نظر گرفته
شد. اشعه دهى باعث كنترل آلودكى و جلوكيرى از لانه كزينى é
صفحه 25:
با توجهبه تنوع مواد غذلیی و تنوع در روش های نگهداری آّن ها. پرتودهی مواد غذلیی
یکی از بهترین روش ها در حال حاضر است .با فرآوری مواد غذلیی به روش پر تودهی و
نگهداری محصولاتبا اشعه دهی لن ها در حد مطلوب . کیفیت مواد غذلییتا مدت زمان
های مختلف ثلبت مانده و با کنترل میکروارگانیسم ها عوامل فساد نیز کنترل میگردد.
مواد غذایسی عاری از وجود باکتریهای بیماریز؛ مخمرهاء کپسک ها و حشرات شده و
رسیدگی. پیری و جولنه زنی میوه ها و سبزیها را کنترل میکند. ترکیبات شيميايى مواد
غذلیی در جهت بهبود کیفیت مواد غذلیی تغییر پیداکرده و در نهلیت بعد از اعمال پرتو
هیچگونه سمی در مواد غذلیی باقی نمیماند. در کنار لین مزلیا فزلیش دز پرتودهی برای
مواد غذلیی تأثیرات غیر مفید روی آّن دارد و بهترین دز برای اکثر مواد غذلیی در حدود
۴ ۷ معرفی شده است . پرتودهی در سبزیجات باعث افزلیش ماندگاری در فر آورده
های شیلاتی باعث حفظ کیفیت و افزلیش ماندگاری و خواص تغنبیه ای و حسی را حفظ
می کند.
صفحه 26:
* . جیمز ام جی . مترجمین(مرتضوی,علی»(معتمدزادگان,علی)(اعلمی.مهران)و(نلیب زادهکوشان)(۱۳۷۶)میکروب شناسی غذلیی مدرن.جلد دومانتشارات
دانشگاه فردوسی مشهد.ص:۶۸-۶۷
+ Allende , A., Artes , F.(2003). Uv-c radiation as a novel technique for keeping quality of fresh
processed “Lollo Rosso” lettuce . Food research international , 36 , 739-746 .
+ Benedo, J., Carcel, J., Clemente, G., and Mulet, A, “Dairy Foods Cheese Maturity Assessment
using Ultrasonics”, J.Dairy Science, vol. 83, No.2, 2000.
+ Bachir, M. 1198. Effect of gamma irradiation on storability of two cultivars of Syrian grapes.
Radiation Physics and Chemistry. 81-85.
+ Coupland,.N., “Low Intensity Ultrasound”, J. Food Research International,Vol.37, 537-543,
2004.
+ De la Fuente, S., Riera, E., Gallego, J.A., Gomez, T.E., Acosta,V.M.and Vazquez, F., “Parametric
Study of Ultrasonic Dehydration process", Paris, pp.7-10, 2003.
+ Garkal,G.S., “Handbook of Ultrasound”, 1992, Medical Publishers(P)LTD, New _Delhi.
+ Gerner , R.E.(1979) . Ultraviolet purification to the cheese and food industries . Marschall
Italian & specialty cheese seminsrs .
+ Go"lge, E., and GOva. 2007. The effects of food irradiation on quality of pine nut kernels.
Radiation Physics and Chemistry. 365-369.
+ Jae-Seoun, Hur,. Soon-Ok, Oh,. Young, Jin Koh., (2005), Novel effects of TiO2 photocatalytic
ozonation on control of postharvest fungal spoilage of kiwifruit, Postharvest Biology and
Technoloqy. 35. 1. :مو 500-555
صفحه 27:
for the i activa cherichia coli, ‘0157: H7
els ‘um اس by ozone gas treatment,, journal » of food science, 67, .
Yousef, A. fe, (2001), Microbiological aspects of ozone application in
food: a review, Journal pf food science, 66, 9, pp. 1242- 1252.
, Yook, H. 2009. Effect of gamma irradiation on quality of kiwifruit. Radiation
‘Physics and Chemistry.414- -421. 5
I , Shin, D., Kim, M., and Byun, M. 2005. Effect of g- irradiation on,
eZ 1
int: taining eo} 7 4
strawberry . Postharvest Biology and ۷ 28 5
صفحه 28:
jologies-Use of Ultrasound”,
.3, 215-221, 3۰
and Mckellar, RC. Inactivation of Microbes using —
Ultrasound: a review Food M robiology, Vol. 87, Issue 3, 207-216, 2003.
R. yaun, (2002). Efficacy of ultraviolet treatments for the inhibition of
jathogenes on the surface of fresh fruits and vegetables. A thesis submitted
partial fulfillment of the requirments _ for the degree of masters of science in
food science and technology, Virginia,16-45.
Restaino, Lawrence., Frampton, Elon W., Hemphill, Jenifer Buy Palnikar, Pa
(1995), Efficacy of ozonated water against various food rel
| ۲5۶ 70 d and environmental Microbiology, pp: 3471- 34
(2002); Effic: and ee ا of oz
fliices . Food Technology , 53 (10) , 65-66.
۳ Effect of _Gamma- ey Irradiation on Drying
on Phys sand. Chemistry. | 293-297.