صفحه 1:
یر, ارشد مدیریت خدمات بهداشتی درمانی
Elham.khatir@gmail.com
صفحه 2:
تعاریف و اصطلاحات * |
* * تعریف پدافند و انواع آن ١
* يدافند غير عامل
تاريخجه
اهداف کلان پدافند غیرعامل *
J مأموریت پدافند غیرعامل *
اصول و مبانی پدافند غیرعامل_*
J راهبردهای پدافند غیرعامل_*
چشم انداز پدافند غیرعامل * «
صفحه 3:
* آسیب پذیری : میزانه صدمات ناشی از عوامل و پدیده های بالقوه یا بالفعل خسارت
نسبت به نیروی انسانی, تجهیزات و تأسیسات با شدت صفر تا صد در صد.
* آمادگی : مجموعه اقداماتی که توانایی جامعه را در انجام مراحل مختلف بحران افزایش
می دهد.
بازدارندگی : تدابیری که با استفاده از وسایل روانی به جای ابزار فیزیکی از بروز جنگ
ها جلوگیری می کند.
*** آمایش : تنظیم و برنامه ریزی کمی و کیفی یک محل با در نظر داشتن شرایط و عوامل
سیاسی, نظامی, اقتصادی, اجتماعی, اقلیمی در سطح کلان و گسترده
* تهدید : یک خطر بالقوه که هنوز محقق نشده و صرفاً در حد یک ایده است.
صفحه 4:
%
۹
t
%
مراکز حیاتی : مراکزی که در صورت انهدام کل یا قسمتی OT jl سبب بروز بحران»
آسیب و صدمات جدی و مخاطره آمیز در نظام سیاسی. سامانه های هدایت. کنترل و
فرماندهی, تولیدی. پشتیبانی. ارتباطی و مواصلاتی و ...با سطح تاثیر گذاری. سراسری, در
کشور می گردد.
مراکز حساس : مراکزی که در صورت انهدام کل یا قسمتی از آن. سبب بروز بحران؛
آسیب و صدمات جدی و مخاطره آمیز در نظام سیاسی و ... با سطح تاثیر گذاری منطقه ای
در کشور می گردد.
مراکز مهم : مراکزی که در صورت انهدام کل یا قسمتی از آن, سبب بروز بحران, آسیب
و صدمات محدود در نظام سیاسی و ... با سطح تاثیر گذاری محلی در کشور می گردد.
صفحه 5:
پدافند در مفهوم کلی, دفع. خنثی کردن و یا کاهش تأثيرات اقدامات
آفندی دشمن و ممانعت از دستیابی به اهداف خودی است.
۳
(ei)
Defense)
به کارگیری مستقیم جنگ افزار برای
خنفی نمودن یا کاهش اثرات عملیات
خصمانه هوایی, زمینی, دریایی, نفوذی و
SELES بر روی اهداف موردنظر
۱
COE
ليت كنا
به كاركيرى غيرمستقيم جنك افزار
sly ممانعت يا كاهش خسارات مالى
به تجهيزات حياتى نظامى و غير نظامى
و تلفات انسانی
صفحه 6:
مجموعه تدابیر و طرحهایی است که بکار گیری آنها در طراحی و ساخت
تأسیسات و مجتمع های زیستی, توان مجموعه را در زمان بحران حتی
المقدور بدون نیاز به سلاح و نیروی انسانی و به صورت خودبخود
افزایش داده. پیامدهای بحران را کاهش و امکان بازسازی مناطق
آسیب دیده را با هزینه کمتر و در زمان کوتاهتر فراهم می نماید.
صفحه 7:
* یکی از عناصر پایدار تاریخ بشری قلمداد کردن جنگ به عقیده جامعه شناسان
*_ وقوع ۱۴۰۰۰ جنگ در طول تمدن ۵۰۰۰ ساله ی تاریخ بشری و مرگ ۴ میلیارد انسان به
گونه ای که صرفاً ۲۶۸ سال بدون جنگ بوده است.
* _ اولین سازمان پدافند غیرعامل: ۰۱٩۱۵ ارتش فرانسه
* _ پس از فرانسه کشورهای دیگر نظیر آلمان. انگلیس, روسیه. ایتالیا و آمریکا نسبت به توسعه
شیوه های پدافند غیرعامل در حوزه نظامی اقدام نمودند.
*_ طی ۴۵ سال (از سال ۱۹۴۵ تا سال ۱۹۹۰) فقط ۳ هفته ی بدون
*_ وقوع حداقل ۴ جنگ مهم در حریم مرزهای ایران طی جند
صفحه 8:
v
v
v
v
v
v
v
کاهش قابلیت و توانایی سامانه های شناسایی, هدف یابی و دقت در اجرای آتش
های هوایی و بمبارانی
بالا بردن قابلیت بقا و استمرار عملیات و فعالیتهای حیاتی و خدمات رسانی مراکز
تی. حساس و مهم نظامی و غیر نظامی کشور در شرایط وقوع تهدید و بحران
آسیب پذیری ها و کاهش خسارات و صدمات به نفرات و تأسیسات
سلب آزادی و ابتکار عمل از دشمن
صرفه جویی در هزینه های تسلیحاتی و نیروی انسانی
فریب و تحمیل هزینه بیشتر به دشمن و تقویت بازدارندگی
افزایش آستانه مقاومت مردم و نیروهای خودی در برابر تهاجم دشمن
حفظ روحیه و انسجام وحدت ملی
حفظ تمامیت ارضی, امنیت ملی و استقلال کشور
صفحه 9:
۰ حفاطت از
زیرساختهای حیاتی
صفحه 10:
4 (auondesaq) ذة)؟
(uors1edstq) "isis?
(uorye.1edas) sev
(صول و هبانی پرافنر فیرعامل
صفحه 11:
(صمتاءع1هو ع6ذ9) مکان بای
انتخاب محل مناسب برای پروژه های گوناگون به ویژه پروژه
های صنعتی و ارتباطی
حنی الامکان بایستی از اپجاد تأسپسات حیانی و حساس در دشتهای
مسطح پا نسبتاً هموار اجتناب کرد؛ زيرا تأسيسات احداث شده در چنین
محلهایی را نمی توان از دید دشمن مخفی نگه داشت و دشمن در حمله به
آنها پا شکل عوارض زمپن مواجه نگردیده و مپتواند ضمن پرواز در
ارتفاع کم و قرار نگرفتن در دید رادارها با اوج گیری به موقع, هدف را
مورد اصابت قرار داده و از صحنه دور شوند. ۲
صفحه 12:
فاصله مناسب با مراکز ثقل مجاور
< احتراز از نقاط شهری ناوبری (جاده اصلی, اتوبان دکل فشار قوی, خط آهن و...
> شکل, حجم. اندازه مراکز حیاتی و توجه به حجیم نبودن
امكان اجراى مأموريت
< وسعت لازم مکان به منظور پراکندگی
< همرنگی و هماهنگی با محیط طبیعی (کوهستانی. کویری. جنگلی, روستایی, شهری,
ساحلی و ...)
< دور بودن از مراکز تولید محصولات خطرزا (مواد شیمیایی, انبارهاء زاغه های مهمات
و
۶ امکان حفاظت فیزیکی با توجه به شرایط (سیاسی, امنیتی و ...)
> قابلیت پداقند هوایی از مراکز
> استفاده از عوارض طبیعی و عمق سرزمینی
نبود در مسیر و بستر رودخانه ها و گسل ها
صفحه 13:
(۲۷۵۱۵۲۵0 ۳۵۲۱۷ )(ملای‌مضررر
آگاهی و هشدار به نیروهای خودی مبنی بر اينكه عمليات تعرضى
قريب الوقوع دشمن نزدیک می باشد؛ این هشدار که برای آماده شدن
است چند دقيقه. چند ساعت. چند روز و یا زمانی طولانی تر از آغاز
مخاصمات اعلام می گردد.
وسایل اعلام خبر شامل رادار, دیده بانی بصری. آژیر. بلندگو پیامها و
آگهی های هشدار دهنده می باشد.
صفحه 14:
chSsin) (Fortification)
ایجاد هر گونه حفاظی که در مقابل اصابت مستقیم بمب. راکت. موشک.
گلوله. توپخانه. خمپاره و یا تر کش آنها مقاومت نموده و مانع صدمه رسیدن
به نفرات. تجهیزات یا تأسیسات گردیده و اثرات ترکش و موج انفجار را
به طور نسبی خنثی نماید.
صفحه 15:
جداسازی. گسترش افراد. تجهیزات و فعالیتهای خودی از محل استقرار اصلی به محلی
دیگر به منظور تقلیل آسیب پذیری. کاهش خسارات و تلفات می باشد؛ مانند انتقال
هواپیماهای مسافربری به فرودگاههای دورتر از برد سلاحهای دشمن و یا انتقال
تجهیزات حساس قابل حمل از محل اصلی به محل موقت که به علت عدم شناسایی و
حساسیت مکانی دارای امنیت و حفاظ بیشتری می باشد.
صفحه 16:
گسترش, باز و پخش نمودن و تمر کززدایی lag ys تجهیزات
تأسیسات یا فعالیتهای خودی به منظور تقلیل آسیب پذیری آنها در
مقابل عملیات دشمن به طوری که مجموعه ای از آنها هدف واحدی
را تشکیل ندهند.
16
صفحه 17:
(Cover) يوسش
پوشش, پنهان سازی و حفاظت تأسیسات؛
ات تسلیحات و نیروی انسانی
در برابر دید و تیررس دشمن می باشد.
صفحه 18:
كليه اقدامات طراحی شده ی حیله گرانه ای است که موجب گمراهی و غفلت دشمن
در نیل به اطلاعات و محاسبه و برآورد صحبح از توان کمی و کیفی طرف مقابل
گردیده و او را در تشخیص هدف و هدفگیری با شک و تردید مواجه نماید.
فریب. انحراف ذهن دشمن از اهداف حقیقی و مهم به سمت اهداف کاذب و کم
اهمیت می باشد.
صفحه 19:
فن و هنری است که با استفاده از وسایل طبیعی یا مصنوعی. امکان
کشف و شناسایی نیروهاء تجهیزات و تأسیسات را از دیده بانی»
تجحسس و عکسبرداری دشمن تقلیل داده و پا مخفی داشته و حفاظت
مفهوم کلی استتار همرنگ و هم شکل کردن تأسسات. تحمیز!
نیروها با محیط اطراف می باشد.
صفحه 20:
صفحه 21:
Jai) (Concealment)
عبارتست از دیده نشدن یا مخفی شدن در مقابل دید دشمن؛ به عبارت
دیگر اختفاءء حفاظت در برابر دید دشمن است ولی استتار. امکان کشف
پا شناسایی نیروها. تجهیزات و فعالیتها را تقلیل می دهد.
صفحه 22:
سور
راهبرد انهدام مراکز ثقل 7 (
راهبرد تعرکززدایی
صفحه 23:
Y اجتناب از شناسایی شدن توسط دشمن
Y اجتناب از قرار گرفتن در تیررس
” اجتناب از اصابت گلوله
۲ اجتناب از نفوذ گلوله به هدف
۲ اجتناب از تلفات و خسارات نیروی انسانی و تأسیسات
7 جلوگیری از کشته شدن نیروی انسانی و افزایش تلفات
احیای تأسیسات. تجهیزات و نیروی انسانی
23
صفحه 24:
ارائه توسط سرهنگ جان واردن
< مهمترین وظیفه در طرح ریزی یک عملیات تهاجمی, شناسایی مراکز ثقل کشور
مورد تهاجم می باشد و چنانچه این مراکز با دقت لازم شناسایی و مورد هدف قرار
گیرند. کشور مورد تهاجم در اولین روزهای جنگ طعم شکست را چشیده و سریعاً
در کوتاهترین مدت به خواسته های مهاجم تن در داده و تسلیم خواهد شد.
* موارد مورد استفاده اين تثوری: جنگ ۴۳ روزه سال ۱۹۹۱(جنگ اول خلیج
فارس). مناقشه کوزوو (جنگ ۱۱ هفته ای. سال ۱۹۹۹ ناتو علیه یوگسلاوی)» جنگ
سال ۲۰۰۳ آمریکا و انگلیس علیه عراق
صفحه 25:
> مراکز ثقل یک کشور شامل ۵ حلقه و دوایر متحدالمرکزی می باشد که مجموعاً
ساختارهای اصلی یک کشور را تشکیل می دهند؛ بنابر تئوری مذکور. مراکز ثقل
یک کشور همانند اعضای یک بدن قلمداد گردیده و در صورت انهدام هریک از
حلقه ها پیکره و کالبد کشور مورد تهاجم فلج گردیده و قادر به ادامه فعالیت و
حیات نخواهد بود.
> هدف نهایی این استراتژی بر این است که کشور مورد تهاجم در سطوح سیاسی,
اقتصادی, نظامی و ... امکان هر گونه اقدامی به منظور جبران خسارات, طرح ها و
فراهم آوردن ضد حمله و مانند اینها را از دست داده او را با بار اضافه و نهایتاً
شکست مواجه نماید.
صفحه 26:
هال 4 حلقه (سترآتژیک و(ردن
صفحه 27:
استراتژی مهم در پدافند غیرعامل این است که ما کلیه منابع حیاتی. تأسیسات
حساس, انبارها و سیلوهای مواد سوختی, غذایی و مهمات را در مکانهای مختلف و
دور از هم و در نهایت در مکانهایی که در دید کامل قرار نداشته باشند احداث نموده
و یا جابجا نماییم.
ایجاد کارخانه های کوچک در شهرها و روستاها
۲ ایجاد بندر گاههای کوچک
ایجاد سامانه های دفاعی برای هر کارخانه و بندرگاه
” انتقال قسمت اعظم تأسیسات حیاتی و نظامی و تولید نیرو به اعماق زمین و دل
صخره ها
27
صفحه 28:
۱- سطح عالی و استراتژیک
۲ اقدامات این سطح شامل عالیترین سطح اقدامات در سطح کشور است.
۲ این اقدامات شامل سطوح تدابیر رهبری, قانون اساسی کشور. قوانین موضوعی
کشور, چشم انداز ۲۰ ساله کشور, برنامه بلند مدت کشور, سیاستهای کلی نظام می
باشد.
۲ مستولیت اقدامات پدافند غیرعامل در این سطح به عهده مستولین عالی کشور می
باشد.
28
صفحه 29:
۲- سطح عملیاتی
اقدامات این سطح شامل برنامه ها و مفاهیم اجرایی تر نسبت به سطح راهبردی
است.
” اين اقدامات شامل آئین نامه اجرایی قوانین مصوب مجلس. آئین نامه نظام عمرانی
فنی اجرایی کشور. شیوه نامه های اجرایی و ... می باشد.
۷ مستولیت اجرایی اقدامات پدافند غیرعامل در این سطح. معاونت برنامه ریزی و
نظارت راهبردی ریاست جمهوری و بخشهای کارشناسی و مهندسی دستگاههای
اجرایی و شرکتهای فنی و مهندسی و مراکز علمی و پژوهشی و تحقیقاتی و .. می
باشد.
29
صفحه 30:
۳- سطح اجرایی و تاکتیکی
% اقدامات این سطح شامل اقدامات اجرایی با ماهیت اجرایی و مدیریت بحران و
آمادگی مقابله در حوادث و اجرای برنامه های مقابله با حوادث و بلایا می باشد.
۲ این اقدامات شامل اجرای با کیفیت برنامه هاء ایجاد آمادگی مقابله در دستگاهها:
اجرای آموزش و تمرین منظم. اجرای مانورهای منظم سالیانه و فصلی و ... مى باشد.
مسئولیت اجرایی اقدامات پدافند غیرعامل در اين سطح. به عهده مسئولین اجرایی
دستگاههای اجرایی می باشد.
۴- سطح ویژه
” اقدامات این سطح شامل اقدامات ویئه ای است که ویژگی های خاص و برای شرایط
خاص مى باشد.
30
صفحه 31:
صفحه 32:
دارای عزم ملی و باور عمومی در مسئولین و مردم نسبت به رعایت اصول پدافند
غيرعامل
برخوردار از اصول يدافند غيرعامل جامع: توسعه يافته و نهادينه شده
توانمند در تأمين حداكثر ايمنى و يايدارى و به حداقل رسانيدن آسيب يذيرى
زیرساختهای مرتبط در مقابل تهدیدات دشمن
قادر به ایفای نقش اساسی در حراست و حفظ استقلال. تمامیت ارضی و سرمایه های ملی
در چرخه نظام دفاعی امنیتی کشور
* برخوردار از آماییش سرزمینی مناسب و متکی به ویژگیهای جغرافیایی. جمعیتی,
گی
فرهنگی و اصول دفاع غیرعامل در حوزه های مختلف با رعایت توزیع و پرا
موزون سرمایه ها و فعالیتها در عرصه ایمن جغرافیا
صفحه 33:
۳ ۳ spon of
توانمند در تولید دانش فنی بومی و برخوردار از پشتوانه تحقیقاتی و *
پژوهشی در زمینه پدافند غیرعامل با تأثیر بازدارندگی بالا
> دارای پشتوانه فرهنگی و حقوقی و قانونی جامع در سطح کشور با قابلیت
تأمين و اجراى الزامات و ضوابط مربوط
3 برخوردار از نظام يكيارجه. هماهنك و كارآمد يدافند غيرعامل كشور با
قابليت تعامل سازنده و يبش برنده با دولت در زمينه اعمال تدابير دفاعى
امنیتی در بخشهای مختلف
صفحه 34:
موحدی نیا
مفاهیم نظری پدافند غیرعامل, مرکز برنامه ریزی و تألیف کتابهای درسی سپاه. ۰۱۳۹۰
تهران
دکتر جلللی فراهانی, هاشمی فشارکی, سیدجواد. دفاع(پدافند) غیرعامل در آیینه قوانین و مقررات. سازمان
پدافند غیرعامل کشور. ۱۳۸۹ تهران
نجفی, جلال- باقرزاده. افضل, گزیده ای از قوانین و مقررات کشور در حوزه پدافند غیرعامل. جهان جام جم.
۱۳۹۴
اسکندری, حمید. فرهنگ وا گان موضوعی پدافند غیرعامل, بوستان حمید. ۱۳٩۱
هاشمی فشارکی, جواد. تهدیدات اقتصادی اقتصاد مقاومتی, علم آفرین, ۱۳۹۳
مجیدی, داود. استتا- اختفاء و فریب. لوح نگار. ۱۳۹۱
اسکندری, حمید. رزمایش و سناریونویسی پدافند غیرعامل. بوستان حمید. ۱۳۹۳
موّلفان کمیته پدافند غیرعامل. اصول و شیوه های پدافند غیر علمل. انتشارات مدرسه. ۱۳۹۰
صفحه 35: