پوستر همایش ملی گیاهان دارویی و داروهای گیاهی

صفحه 1:
هم ایشش ‌ملگیاهان‌داروی سس وداروها یگیاه ۰۱ اردیبهشت ماه ۱۲۳۹۲ زمان و محل برگزاری : سالن همایش های د اتشگاه شهید بهشتی ‎Bs‏ a ol F529 ES eres ‏اسمزه م ترويج كشاورتت‎ CIVILICA Ns Ese] <ip »©9 1st National Conference on Herbs and Herbal Medicine May 21, 2015 تاثیر کودهای پتاسیم بر غلظت پتاسیم در گیاه اسطو خدوس در یک خاک آلوده به سرب وکادمیم زهره محمدیان*", احمد غلامعلی زاده آهنگر"؛ زینب محکمی ۲. مریم قربانی ۲ ۱ دانشجوی کارشناسی ارشد خاکشناسی. دانشگاه زابل: 06666000800*8) اون وود " استادیار بخش خاکشناسی؛ دانشکده آب و خاک دانشگاه زابل ‏ 6 کد مقاله ‎A 640‏ ۳ عضوهیئت علمی پژوهشکده کشاورزی, دانشگاه زابل همطل رود * عضو هیثت علمی بخش خاکشناسی, دانشکده آب و خاک دانشگاه زابل 06۰۲۲۰۲ طسو آلودگی خاک خطرات روز افزونیبرای سلامتی انسان و محیط زیست دار. فلزات سنگین از جمله مهم ترین آلاینده های محیط زیست به شمار می آیندکه در دهههای اخیر به شدت مورد توجه تعداد زیادی از پژوهشگران قرار گرفته ند. گیهپلایی یکی از روشهای مقرون به صرفه ای است که می تواندبه خروج این عناصر از خاک کمک کند.پتاسیم یکی از عناصر ضروری رشد گیاهبوده و اهمیت آن در کشاورزی به خوبی شناخته شده است. این عنصر نقش مهمی در بهبود کیفیت محصولات کشاورزی آیفا ی کند. هدف از این کار بررسی اثر کودهای پتاسیم بر ميزان غلظت بتاسيم اندام هوايى و ريشه كياه دارويى اسطوخدوس در يك خاک آلوده به سرب و کادمیم بود. ين آزمايش در قالب طرح كاملا تصادفى بر يايه فا در كيلوكرم از منبع نيترات سرب و دو سطح كادميم (صفر و ‎)١8‏ ازمنبع كلريدكادميم؛ استفاده شد. نتايج اين تحقيق حاكى از سازى كادميم و سرب تجمع يافته در خاک گردند و آلودگی را کاهش دهند. زیست بوم همواره و همه جابا ما در تماس است. انسان ها هوا را تنفس كرده. بر روى خاك زندكى مى كنند و برای بقای خود از غذا و پوشاکی كه ريشه در خاك ويا لب دارند. استفاده ميكنند. خاك و ب منابعی گران بها و حساس در زیست بوم هستند که در برابر مدیریت های ناصحیح آسیب پذیرند و سیاست های ناصحیح در مدیریت آنها در دراز مدت به نتایجی مصیبت بار می انجامد (006 ,اطاباا» پس از لب و هواء خاک مهم ترین جزء محیط زیست انسان تلقی می شود. مهمترین وظیفه خاک در قالب بستری جهت پرورش گیاه تعریف می شود که نتیجه آن تولید مواد غذلیی مورد نیاز جهت بقای نسل انسان و موجودات زنده است (رنگ ‎YAS‏ ارتباط مداوم و خاک با گياهان نیاز توجه ویثه به سلامت خاک را تشدید می کندد هرگونه تغییر متفی در محیط خاک اثرات زیان آوری بر کیفیت گیاهان وبالطبع آن بر سلامت غذای جوامع بشری خواهدداشت. (رنگ زن» ۱۳۸۵). احتمالا آلودگی زیست بوم با کشف آتش آغاز شده و رفته رفته با گسترش صنعت و کشاورزی تا سطح تهدید کننده کنونی شدت گرفته است 1995 ,له به.( ۵۲۱۵۲ ۰ جوامع پیشرفته از کالاها و وسایل رفاهی زیادی از جمله گستره وسیعی از محصولات فلزی استفاده می کنند. مصرف زیاد. تخریب مكرر و جايكزينى كالاهاى تخريب يذير. انواع كوناكونى از زبلله هاى فلزى را بوجود مى آورند. اين زبلله ها همواره به زيست بوم تخليه شده و زيست كره را مسموم مى كنند. فعاليت هاى بشر از جمله معدن يلبى. عمليات ذوب و بالايش. توليد انرؤى. زبلله هاى صنعتى و ماشينى. عمليات كشاورزى. تخليه فاضلاب و انهدام زبلله هابه شدت آلودكى زيست بوم را افزليش مى دهند. از بين الاينده هاء فلزات نمى توانند به فرآورده هلیی غیرسمی تجزیه شوند و یابه گونه ای اقتصادی با بهره گیری از فن آوریهای مرسوم از زیست بوم آلوده بازیافت شوند. ‎of, IOS‏ 6( 6۱۵۲ معمولا فلزات سنگین فلزلتی با وزن مخصوص بیشتر از ۵/۵ گرم بر سانتی متر مکمب. دارای عدد اتمی بزرگتر از ۲۰ و خصوصیاتی مانتد هدلیت. رسانیی و پایداری بونها می باشند.فلزات سنگین به دلیل غیر قلبل تجزیه بودن و آثار زین بار فیزیولوژیک بر جاندران در غلظت های کم» اهمیتی ‎ajay‏ در آلودگی زیست بوم دارند ۹۹۰ بوسطل). با توجه به مطالعات متعدد در مورد خاکهای جهان و از جمله ابران نان اتيدهد ی ‎ee‏ ‏افزایش است (رحمانی. ۱۳۷۴). متداولترین فلزات سنگین در مناطق آلوده کادمیم. سرب. کروم مس. جیوه. نیکل و روی هستند. عناصر سنگین در خاک از تحرک بسیار کمی برخوردارند. به نحوی که با غبار یا به همراه پساب از واحدهای مختلف تولید مهمترین راه ورود این عناصر به خاک. لب و گیاهان منطقه می باشد. زآنجایی که سرب بیک عنصر شرورى براى 'كيلء تيست لذا كباهان ‎lee‏ جاى من ‎Ne ee‏ .به كروه كربوكسيلى اسيدهاى طبيعى از سطوح ريشهها جذب كردد.سرب يكى از فلزات سنكين و الاينده هاى مهم اكوسيستمهاى خشكى است. علاوه برفرآيندهاى طبيعى از طريق منلبع مصنوعى (دودهاى خروجى از اتومبيلها. كارخانهها. مخزن باطريهاء آفتكشها و غيره) نيز توليد ميشود. سرب به دليل انباشت زياد در بخشهاى اسطسى خاق به راحتى فر دسترس أكياعان قرار ميكيرد وبا جدب أز طريق ريشهها نوجب تغبير در برخي فرآیندهای متابولیکی گیاه و اختلال در رشد ونمو آنها میشود(0)060 ,له عسلمجه۳). در میان فلزات سنگین. کادمیوم. دارای اهمیت ویه ای است. زیرا ریشه گیاه. لن را جذب می کند و سمیت کادمیم برای گیاه تا ۲۰ برابر سایر قلزات سنگین می باشد.( (10600) ,مومع فناوری گیاه پالایی یا استفاده از گیاهان برای پالایش آلاینده ها از خاک. آب و رسوب به عنوان فناوری نسبتا جدید از طریق ریشه صافی. گیاه + گیاه جنبی. ‎LE‏ تصمیدی و گیاه تخریبی موجب برداشت. تخریب با محبوس کردن آلاینده ها می کرد ۰ بهترین رهياقت گیاه پالایی. جذب و انتقال آلاینده ها از خاک به گیاه بدون تخریب ساختمان خاک و ‎Lowbi et o., ODOM) co! gl ss‏ كارآيى ‎as‏ جذبی در پالایش خاک بستگی به دو عامل زیست توده تولیدی و غلظت فلز در زیست توده داردینابراین می توان با اعمال تیمارهای مناسب و مدیریت زراعی خوب تولید زیست توده و زیست فراهمی فلز در خاک و جذب آن توسط گیاه را افزایش داد.(2 جع 00 ,رم مصرف کودهای شیمیایی می تواند زیست توده گیاهی و جذب فلز توسط گیاه را افزایش دهد. در این رابطه مقدار و متابع کودی پتاسیمی دارای اهمیت خاصی هستند پتاسیم در فیزیولوژی و متابوليسم كياه .نه تنها از نظر مقدار موجود در بافت های گیاهی بلکه از نظر وظلیف فیزیولوژیکی و شیمیایی و فعال کردن آنزیم های گیاهی, مهم ترین کاتبون می یاشد. پتاسیم بصورت کاتیون و به مقدار زیاد و به طور سریع توسط گیاه جذب شده و انتقال آن در داخل گیاه نیز متوسط می باشد بررسیهای انجام شده نشان می دهد که برهمکنش پتاسیم و کادمیوم می تولند در خاک و گیاه روی دهد(ئواقیی و ملکیتی,۱۳۷۹) پتاسیم به عنوان سومین عتصر غذلیی اصلی برای رشد گیاه مطرح بوده و نقش اساسی در فعالیت آنزیمهاه سنتز پروتئین ها و فتوسنتز ایفا می کند. (6000)06 ,04 ۷« جاجت۳). گیاهپالایی فلزات سنگین به سه گروه عمده تقسیم تخود (۱) برداشتگیاهی: فلزات سنگین از خاک برداشته شده و در اندام هوایی گياهان (ساقه و برگ) انباشته میشوند( ۲ تثبیت گیاهی: فلزات سنگین در ريشة گیامان نگهداری میشوند. (۳) فیلترسازی ریشهای: که در ن از ريشه كياهان براى جذب. تمركز وه نشينى فلزات از محيطهاى آلودة آبى استفاده ميشود. دسترسى فلزات سنكين براى كياهان بوسيله شكل شيميايى عنصر. ويزكيهاى خاک. ريزوسفر و ويزكى كياهان کنترل میشود رل 2 تسیل :6006 بل ب ‎Oomer‏ ‏*000000©)).اسطوخدوس با نام علمى .دا علاط #/ت تك ممع[ كياهى چند ساله و هميشه سبز از خانواده نعناعیان( تا یا سعسصع۳۸) است لین ياه بومى ارويا مى باشد و جون در ایران بصورت خودرو رشد نمی کند. تهیه و تولید آن صرفا از طریق کشت امکان پذیر است ارتقاع گیاه بین ۳۰ تا ۶۰ سانتی متر, كلها بصورت خوشه ای انتهلیی و مجتمع در راس ساقه می باشددوران گلدهی با توجه یه شرلیط محیطی و آب و هولیی منطقه اواخر بهار تا شهریورماه گزارش شده است ۲۰۰۶ ). (۳۳۳/۳۳۸۹(). تحقیقات نشان داده است گیاه اسطوخودوس برای تولید هر یکصد کیلوگرم گل» /۸کیلوگرم نیترون, ۱۲ ۰ کیلوگرم اکسید فسفر و ۱۸ كباوك م اكه ينان | اك مذ فى كندف عيسنين امات از صطولياي غذادي 9" عمده اى در افزايش عملكرد دارد..000(0© ,/ه ‎Qranjik) (er‏ تاکنون تحقیقی در مورد کاربرد سرب. کادمیم و کودهای پتاسیم در گیاه اروبی اسطوخدوس گزارش نشده است. مواد و روشها اين بزوهتن با كاريرد سطوح ‎aa ee ee ee ee‏ دانشگاه زلیل انجام شد. لین آزمایش در قللب طرح با آرایش فاکتوریل کامل تصادفی و با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل کودهای پتاسیم هر یک در سه سطح(۱۱۰. ۵۵ صفر) از منبع سولفات پتاسیم» نیترات پتاسیم و کلرید پتاسیم و دو سطح سرب که شامل (صفر. ۱۰۰) میلیگرم در کیلوگرم از منبع نیترات سرب و دو سطع كادميم(صفر و ‎00٠٠١‏ ميليكرم در کللوگرم خاک استفاده شد سپس تمارهای پتلسیمی, سرب و کدی هخا اسپری شدند وبا هم خوبیمخلوط گردیدند وتا رطوبت معادل ظرفیت زراعی آبیاری شدند که بر همکنش آلاینده و کودهای پتاسیمی و خاک نکوین یافته و شرایط آلودگی طبیعی تر باشد. پس از اعمال تیمارها به خاک: به گلدانهای دو کیلوگرمی منتقل شدند. گلدانهای مورد نظر در شرایط گلخانهای پژوهشکده کشاورزی( با میانگین دمای۲۵ درجه سانتیگراد در روز و ۱۸ درجه سانتیگراد در شب) نگهداری شدند. برای جلوگیری از هر گونه تدش. كلدانها توزين و با آب مقطر تا رسیدن به رطوبت ظرفیت زراعی آبیاری شدند. بعد از گذشت ۶۰ روز از كشت گیاه ننام هولنی گیاه با میقه مخصوص از بش ۲ سانتیمتری خاک جدا شد و نمونو ای گیاهی هوا خشک شدند. برای اندزهگیری غلظت پتاسیم وزن خشک گیه اندازه گیری و عصاره گیری از أن جه روش خاكستر خادك. (خوشكفنارمدي» ‎١1+‏ انجام و غلظت يتلسيم موجود در عصاره روسيله شعلة اسنج(فليم فتومتر) تعيين شد. تحليلهاى آمارى با استفاده از نرم افزار 90008 نمودارها با استفاده از ‎Greed‏ ‏رسم كرديد. ميانكينها با استفاده از آزمون جند دامنهاى دانكن در سطح اطمينان 8 درصد مقايسه شدند. توریل در سه تكرار در بوهشكده كشاورزى دانشكاه زابل اجرا كرديد و فاكتورهاى آزمايش شامل كودهاى يتاسيم هر يك در سه سطع( ‎.1١١‏ 00. صفر) میلی گرم پتاسیم بر کیلوگرم خاک از منبع سولفات پتاسیم. آن است كه كود سولفات بتاسيم و كلريدبتاسيم تاثير بيشترى بر غلظت يتاسيم اندام هوايى در خاك آلوده به كادميم و سرب دارن شكل (١)-تاثير‏ متقابل كودهاى يتاسيمى و كادميم بر غلظت پتاسیم اندام هوایی گیاه اسطوخدوس OKCLO 0 5 PAA 90 0 SA 225040 SES &k2s0455 SAA 8012504110 | calye plail petty cdalé(ppm) ce ss & SKNO30 ‏شا‎ 5 2 ۵0 باتوجه به نتایج تجزیه وریالس, بیشترین مقدار غلظت پتاسیم در تیمار ۱۱۰میلی گرم در کیلوگرم سولفات پتاسیم در سطح صفر کادمیم. که اختلاف معنی داری با سولفات پتاسیم در سطح ۵۵میلیگرم در کیلوگرم خاک نداشت. و کمترین مقدار غلظت در تیمار ۱۱۰ میلی گرم در کیلوگرم کلرید پتاسیم در سطح ۱۵ میلیگرم در کیلوگرم خاک مشاهده شد که نسبت به شاهد دارای اختلاف معنی داری بود(شکل ۱). درخصوص تاثیر کودهای پتاسیمی بر میزان کادمیوم گیاهان. محققین لین تاثیر را بیشتر به آتیون همراه نسبت می دهند. نتلیج تحقیقات نشان داد که با مصرف کود سولفات پتاسیم جذب کادمیم. توسط اندام هولیی کلزا افزلیش و آلودگی خاک با این فلز کاهش یلفت 0000072 ,4 2 9)). پتاسیم در فتوسنتزه تنظیم اسمزی. رشد سلولی. تنظیم روزنه ای و نظام آبی ‎LS‏ بارگیری هیدروکروبنهای ساخته شده در برك به آوند آبكش و انتقال آنها در كياه.تعادل آنيون- كاتيون و به عنوان كاتيون همراه نقش دارند (ملکوتی,۱۳۷۸). ثواقبی و همکاران در سال۱۳۷۹عنوان نمودند كه با مصرف سولفات پتاسیم. غلظت کادمیوم در اندام هولیی ۲۲درصد کاهش داشته است. نامبردگان اذعان مر دارند پتاسیم و کادمیوم دارای بر همکنش منفى ميباشند. لذا كاريرد سولفات بتاسيم در خاكهاى آلوده مي تواند اثرات سوء کادمیوم را بر عملکرد و جذب کادمیوم کاهش دهد. شکل (0- تاثیر متقابل کودهای پتاسیمی و کادمیم بر ‎eee‏ 8۵ 25 ‎@KCL110‏ ‏م25 ه 455 ۲ sy nutty, cake (ppm) 0 ۳2 ۵۵ ع ۲۱0۵55 6015 0 8۶ و كسب و افزودن کودهای پتاسیم در سطح 1۵میلیگرم کادمیم در کیلوگرم خاک باعت کاهش غلظت پتاسیم در ريشه گیاه اسطوخدوس شد که این کاهش از لحاظ آماری نیز معنی دار بود. کمترین مقدار غظت پتاسیم. جذب شده توسط ريشه در سطح ۱۵ میلیکرم کادمیم در کیلوگرم خاک در تیمار۱۱۰ میلیکرم در کیلوگرم کلرید پتاسیم مشاهده شد که نسبت به شاهد دارای اختلاف معنی داری است.بي پتاسیم در سطح بدون کادمیم(شاهد) و در تیمار ۱۱۰ میلیگرم در کیلوگرم سولفات پتاسب گردید. (شکل.۲). محققین دیگر گزارش نمودندکه غلظت پتاسیم بوسیله کادمیم کاهش ‎BHA ake go‏ عند (0)) .©0000 بتاسيم بصورت كاتيون وبه مقدار زياد وبه طور سريع توسط كياه جذب شده و انتقال آن در داخل گیاه نيز متوسط مى باشد بررسيهاى انجام شده نشان ميدهد كه برهمكنش بتاسيم و كادميم ميتواند در خاك و كياه روى دهد.(ثواقبى و ملكوتى: ۱۳۷۹). 000 Ce 9 5 @KCL110 @k2s040 (0۳۱)غلخلت پتاسییم اندا ام 9 05 2 0 900 ممم ahs 8۱۱0955 شکل (۳)- تاثیرمتقابل کودهای پتاسیمی و سرب بر غلظت پتاسیم اندام هوایی گیاه اسطوخدوس ات پتاسیم و کلرید پتاسیم و دو سطح سرب که شامل (صفر. ۱۰۰) میلیگرم و می توانند کادمیم و سرب تجمع يافته در خاک را کاهش دهند و باعث رها با فزایش سطوح مختلف کودهای پتاسیم در سطح پتاسیم نسبت به شاهد افزلیش یافته است که بیشترین مقدار غلظت پتاسیم در سطح ۱۰۰میلیگرم سرب در کیلوگرم خاک در تیمار ۱۱۰ میلیگرم در کیلوگرم کلرید پتاسیم مشاهده شدکه نسبت به شاهد ۱۴درصد افزایش یافته است و کمترین مقدار غلظت پتاسیم در نیمار صفرسولفات پتاسیم مشاهده شد که از لحاظ آماری اختلاف معنی داری با شاهد نداشت.(شکل ۳). شکل(۴)-تاثیرمتقلبل کودهای پتاسیمی و سرب بر غلظت پتاسیم ريشه گیاه اسطوخدوس ۰ میلیگرم در کیلوگرم سرب ۰ مقدار غلظت rae ‏م۵‎ ‎~ 16.00 & 14.00 ۵ 5 2 3 12.00 @KCL110 3 10.00 2 po @xK2s040 4 6.00 020455 3 ‏0ه‎ 2 10 200 ae | KNo30 2 ۱0355 900010 نتليج به دست آمده نشآن داد كه آفزودن كودهاى يتاسيمى باعت افزليش غلظت بتاسيم در ريق كيآه اسطوخدوس كرديد به طوريكه بيشترين مقدار غلظت بتاسيم در ريشه. در سطح ‎٠١‏ ١ميلى‏ كرم سرب در کیلوگرم خاک و در تیمار ۱۱۰ میلیگرم در كيلوكرم نيترات پناسیم مشاهده شد که نسبت به شاهد ۸ درصد افزایش یافته است. کمترین مقدار غلظت پتاسیم نیز در سطح ۰۰ ۱میلیگرم در کیلوگرم سرب در تیمار سطح صفر نیترات پتاسیم مشاهده شد(شکل۴). بررسی منابع نشان داد اطلاعات زیادی در مورد اثر سرب و کودهای پتاسیمی بر غلظت پناسیم در گیاهان وجود ندارد. فوگر و ملکوتی در سال(۱۳۷۹) بیان نمودند بتاسيم علاوه بر افزلیش تولید و بهبود کیفیت محصول, سبب افزليش تحمل گیاهان به شوری. كم لبى. انواع تنشهاء آفات و بيماريها شده وكارايى مصرف لب و عناصر غذايى را افرايش ميدحد : ‏منابع‎ ‏ثواقبى, غلامرضا, ملکوتی, محمدجعفر (4۱۳۷۹ «اثرات بر هم کنش کادمیوم و پتاسیم بر توليد ماده‎ ۱۲ ‏خشک بر علت و جذب کادمیوم و پتاسیم در گندم» نشریه علمی پژومشی خاک و آلب . جلد‎ ‏تهران. ايران.‎ .٩ ‏شماره‎ ‏رحمانی, حمیدرضا (۱۳۷۴): «آلودگی خاک توسط عنصر سرب حاصل از وسائل نقلیه در محدوده برخی‎ ‏از بزرگراه-های ایران» پایان نامه کارشناسی ارشد . دانشگاه صنعتی اصفهان.‎ ‏خ. لندی» اب( ۱۳۸۵)؛ هبررسی کیقیت پساب بر انباشت عناصر سنگین در دو گیاه‎ awit ‏رنگ زن؛ ن,‎ ‏سورگوم و شبدر». صفحه۱۶۱-۱۶۲. مجموعه مقالات همایش خاک. محيط زیست و توسعه بايداركرج.‎ ‏فوگر. زک؛ ملکیتی. محمدجعفر( ۱۳۷۹): « اثرات بهینه کود در افزلیش عملکرد گوجه فرنگی». چاپ‎ .۳۸-۴۰ ‏اول. نشر آموزش کشاورزی تهران. صفحه‎ ‏ملکوتی, محمدجعفر( ۱۳۷۸): هروش جامع تشخیص و ضرورت مصرف بهينة کودهای شیمیایی». چاپ‎ ‏چهارم. دفتر نشر آثار علمی دانشگاه تربیت مدرس. ۱۳۱ ص.‎ Alloway, B. J. (1990). Heavy metals in soils: Lead. Blackie .and Glasgow Ltd. London. Pp. 177-196 Athar, M. and Vohara, S.B. (1995). Heavy metals and environment. New Age International Ltd, Publishers. New Delhi. P. 216 Basak, B. and Biswas, D. (2009). Influence of potassium solubilizing microorganism (Bascillus mucilaginosus) and waste mica on potassium uptake dynamics by Sudan grass (Sorghum vulgare Pers.) grown under two Alfisols. Plant Soil. 317: 235-255 Hillel, D. (1994). Introductory overview: Soil, Water and Civilization. In: Soil and Water Science: Key to understanding our global environment. Soil Sci. Soc. Am. .Spec. Pub. 41: 1-9 Kayser A., Wenger K., Keller A., Attinger W., and Schulin R. (2000). Enhancement of Phytoextraction of Zn,Cd and Cu from calcareous soil.The use of NTA and Sulfur amendments. Environ. Sci. Technol., 34:1778-1783 Khoshgoftarmanesh, A.H. (2007). Evaluation of Plant Nutrition Status and Optimum Fertilizer Management. Isfahan University of Technology Press.158p.(In Persian). Lombi e., zhao F., dunham S., and McGrath P. 2001. Phytoremediation of heavy metal-contaminated soils journal. Environ. Qual, 30:1919-1926. Marques, A., Moreira, H., Rangel, A., Castro, P., (2008). Arsenic, lead and nickel accumulation in Rubus ulmifolis growing in contaminated soil in Portugal. Journal. hazard mater 165, 174-179 Nocito FF, Pirovano L, Cocucci M and Sacchi GA, (2002). Cadmium-induced sulphate uptake in maize roots. Plant .Physiology 129: 1872-1879 Qranjik A and Galeshi S. (2001). Effect of nitrogen spray on yield and yield component of wheat.Agriculture and Natural -Resource Journal. 8 (2):87-98 Omidbeigi R. 2006, Production and processing of medicinal plants. Beh Nashr Pub. 2006, Vol 1, 3. Parsadoost, F., Bahreininejad, B., Safari sanjani, A., and Kaboli, M. (2007). Phytoremediation of lead with native rangeland plants in Irankooh polluted soils. Pajuhesh. Sazandegi. 75, 54-63 Sebastini, L., Scebba, F., Tognetti, R. 2004. Heavy metal accumulation and growth responses in poplar clones Eridano (Ponulus deltnides x maximowic: and 1-214(P x 

تاثیرکودهای پتاسیم بر غلظت پتاسیم در گیاه اسطوخدوس در یک خاک آلوده به سرب وکادمیم زهره محمدیان* ،1.احمد غالمعلی زاده آهنگر ،2زینب محکمی ، 3مریم قربانی 4 1دانشجوی کارشناسی ارشد خاکشناسی ،دانشگاه زابلzohre.mohamadiyan@uoz.ac.ir 09399211207 . 2استادیار بخش خاکشناسی؛ دانشکده آب و خاک ،دانشگاه زابل ahangar@uoz.ac.ir 3عضوهیئت علمی پژوهشکده کشاورزی ،دانشگاه زابل zaynabmohakami@yahoo.com 4عضو هیئت علمی بخش خاکشناسی ،دانشکده آب و خاک دانشگاه زابلmaryamghorbani56@yahoo.com کد مقاله ‏A_640 آلودگی خاک خطرات روز افزونی برای سالمتی انسان و محیط زیست دارد ،فلزات سنگین از جمله مهم ترین آالینده های محیط زیست به شمار می آیندکه در دهه­های اخیر به شدت مورد توجه تعداد زیادی از پژوهشگران قرار گرفته اند .گیاه پاالیی یکی از روش­های مقرون به صرفه ای است که می تواندبه خروج این عناصر از خاک کمک کند .پتاسیم یکی از عناصر ضروري رشد گیاه بوده و اهمیت آن در کشاورزي به خوبی شناخته شده است .این عنصر نقش مهمی در بهبود کیفیت محصوالت کشاورزي ایفا می کند .هدف از این کار ،بررسی اثر کودهای پتاسیم بر میزان غلظت پتاسیم اندام هوایی و ریشه گیاه دارویی اسطوخدوس در یک خاک آلوده به سرب و کادمیم بود .این آزمایش در قالب طرح کامال تصادفی بر پایه فاکتوریل در سه تکرار در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا گردید و فاکتورهای آزمایش شامل کودهای پتاسیم هر یک در سه سطح( ، 55 ،110صفر) میلی گرم پتاسیم بر کیلوگرم خاک از منبع سولفات پتاسیم ،نیترات پتاسیم و کلرید پتاسیم و دو سطح سرب که شامل (صفر )100 ،میلی­گرم در کیلوگرم از منبع نیترات سرب و دو سطح کادمیم (صفر و ) 15ازمنبع کلریدکادمیم ،استفاده شد .نتایج این تحقیق حاکی از آن است که کود سولفات پتاسیم و کلریدپتاسیم تاثیر بیشتری بر غلظت پتاسیم اندام هوایی در خاک آلوده به کادمیم و سرب دارند و می توانند کادمیم و سرب تجمع یافته در خاک را کاهش دهند و باعث رها سازی کادمیم و سرب تجمع یافته در خاک گردند و آلودگی را کاهش دهند. مقدمه : زیست بوم همواره و همه جا با ما در تماس است .انسان ها هوا را تنفس کرده ،بر روی خاک زندگی می کننbbد و برای بقای خود از غذا و پوشاکی که ریشه در خاک و یا آب دارند ،استفاده میکنند .خاک و آب منابعی گران بها و حساس در زیست بوم هستند که در برابر مدیریت های ناصحیح آسیب پذیرنbbد و سیاسbbت های ناصbbحیح در مدیریت آنها در دراز مدت به نتایجی مصیبت بار می انجامد ( .)Hillel, 1994پس از آب و هbbوا ،خbbاک مهم ترین جزء محیط زیست انسان تلقی می شود .مهمترین وظیفه خاک در قالب بستری جهت پرورش گیاه تعریف می شود که نتیجه آن تولید مواد غذایی مورد نیاز جهت بقای نسل انسان و موجbbودات زنbbده اسbbت (رنbbگ زن، .)1385ارتباط مداوم و مستقیم خاک با گیاهان نیاز توجه ویژه به سbbالمت خbbاک را تشbbدید می کنbbد .هرگونbbه تغییر منفی در محیط خاک اثرات زیان آوری بر کیفیت گیاهان وبالطبع آن بbbر سbbالمت غbbذای جوامbbع بشری خواهدداشت( .رنگ زن .)1385 ،احتماال آلودگی زیست بوم با کشف آتش آغاز شده و رفتbbه رفتbbه با گسbbترش صنعت و کشاورزی تا سطح تهدید کننbbده کنbونی شbدت گرفتbه اسbت . Athar (.)et al., 1995جوامbbع پیشرفته از کاالها و وسایل رفاهی زیادی از جمله گستره وسیعی از محصوالت فلزی استفاده می کننbbbد .مصرف زیاد ،تخریب مکرر و جایگزینی کاالهای تخریب پذیر ،انواع گوناگونی از زباله های فلزی را بوجود می آورنbbد .این زباله ها همواره به زیست بوم تخلیه شده و زیست کره را مسموم می کنند .فعالیت های بشر از جملbbbه معbbbدن یابی ،عملیات ذوب و پاالیش ،تولید انرژی ،زباله های صنعتی و ماشینی ،عملیات کشbbاورزی ،تخلیbbه فاضbbالب و انهدام زباله ها به شدت آلودگی زیست بوم را افزایش می دهند .از بین آالینده ها ،فلزات نمی توانند به فرآورده هایی غیرسمی تجزیه شوند و یا به گونه ای اقتصادی با بهره گیری از فن آوری­های مرسbوم از زیسbت بbوم آلbوده بازیافت شوند .Athar (.)et al., 1995 .معموال فلزات سنگین فلزاتی با وزن مخصوص بیشbbbتر از 5/5گرم بر سانتی متر مکعب ،دارای عدد اتمی بزرگتر از 20و خصوصیاتی مانند هbbbدایت ،رسانایی و پایbbbداری یونها می باشند.فلزات سنگین به دلیل غیر قابل تجزیه بودن و آثار زیان بار فیزیولوژیک بر جانbbbداران در غلظت های کم، اهمیتی ویژه در آلودگی زیست بوم دارند .,Alloway (.)1990با توجه به مطالعات متعbbbدد در مbbbورد خاک­های جهان و از جمله ایران نشان می­دهد که غلظت فلزات سنگین خصوصا دو عنصرسرب و کادمیوم در خاک­ها رو بbbbه افزایش است (رحمانی.)1374 ، متداولترین فلزات سنگین در مناطق آلوده کادمیم ،سرب ،کروم ،مس ،جیbbbوه ،نیکbbbل و روی هسbbbتند .عناصر سنگین در خاک از تحرک بسیار کمی برخوردارند .به نحوی که با غبار یا به همراه پساب از واحbbدهای مختلbbف تولید مهمترین راه ورود این عناصر به خاک ،آب و گیاهان منطقbbه می باشbbد .ازآنجایی کbbه سرب یbbک عنصر ضروری برای گیاه نیست لذا گیاهان کانال­هایی برای جذب این فلز ندارند به جای آن ،این عنصر می­تواند با اتصال به گروه کربوکسیلی اسید­های طبیعی از سطوح ریشه­ها جذب گردد.سرب یکی از فلزات سنگین و آالینده های مهم اکوسیستم­های خشکی است .عالوه برفرآیندهای طبیعی از طریbbbق منbbbابع مصbbbنوعی (دودهای خروجی از اتومبیل­ها ،کارخانه­ها ،مخزن باطری­ها ،آفت­کش­ها و غیره) نیز تولید می­شود .سرب به دلیل انباشت زیاد در بخش­bbهای سطحی خاک به راحتی در دسترس گیاهان قرار می­گیرد و با جذب از طریbbق ریش bه­ها مbbوجب تغیbbیر در بbbرخی فرآیندهای متابولیکی گیاه و اختالل در رشد ونمbbbو آنها می­شbbbود( .)Parsadoost et al., 2007در میان فلزات سنگین ،کادمیوم ،داراي اهميت ويژه اي است ،زيرا ريشه گياه ،آن را جbbذب می کنbbد و سbbمیت کbbادمیم براي گياه تا 20برابر ساير فلزات سنگين می باشد .Alloway, 1990( (.فناوری گیاه پاالیی یا اسbbbتفاده از گیاهان برای پاالیش آالینده ها از خاک ،آب و رسوب به عنوان فناوری نسبتا جدید از طریق ریشه صافی ،گیاه تثبیتی ،گیاه جذبی ،گیاه تصعیدی و گیاه تخریبی موجب برداشت ،تخریب یا محبbbbوس کردن آالینbbbده ها می گردد ،بهترین رهیافت گیاه پاالیی ،جذب و انتقال آالینده ها از خاک به گیاه بدون تخریب ساختمان خbbbbاک و تغییر در باروری آن است .Lombi et al., 2001(( .کارآیی گیاه جذبی در پاالیش خاک بستگی به دو عامل زیست توده تولیدی و غلظت فلز در زیست توده دارد.بنابراین می توان با اعمال تیمارهای مناسب و مbbbbbدیریت زراعی خوب تولید زیست توده و زیست فراهمی فلز در خاک و جذب آن توسط گیاه را افزایش دادKaser et(. .)al., 2000مصرف كودهاى شيميايى مى تواند زيست توده گياهى و جbbbذب فلز توسbbbط گياه را افزايش دهد .در اين رابطbbه مقbbدار و منbbابع كودى پتاسbbيمی داراى اهميت خاصbbى هسbbتند پتاسbbیم در فbbیزیولوژی و متابولیسم گیاه نه تنها از نظر مقدار موجود در بافت های گیاهی بلکه از نظر وظایف فbbیزیولوژیکی و شbbیمیایی و فعال کردن آنزیم های گیاهی ،مهم ترین کاتیون می باشد .پتاسیم بصورت کاتیون و به مقbbدار زیاد و بbbه طbbور سریع توسط گیاه جذب شده و انتقال آن در داخل گیاه نیز متوسط می باشد بررسیهای انجام شbbده نشbbان می دهد که برهمکنش پتاسیم و کادمیوم می تواند در خاک و گیاه روی دهد(.ثواقبی و ملکوتی .)1379،پتاسیم بbbه عنوان سومین عنصر غذایی اصلی براي رشد گیاه مطرح بوده و نقش اساسی در فعالیت آنزیمها ،سbbنتز پروتbbئین ها و فتوسنتز ایفا می کند .)Basak et al., 2009( .گیاه­پاالیی فلزات سنگین به سه گروه عمده تقسbbیم می­شود: ( )1برداشت­گیاهی :فلزات سنگین از خاک برداشته شده و در اندام هوایی گیاهان (ساقه و برگ) انباشته می­شوند(. )2تثبیت گیاهی :فلزات سنگین در ریشۀ گیاهان نگهداری می­شوند ( )3فیلترسازی ریشه­ای :که در­ آن از ریشه گیاهان برای جذب ،تمرکز و ته نشbbbینی فلزات از محیط­های آلbbbودۀ آبی استفاده می­شود .دسترسی فلزات سنگین برای گیاهان بوسbbیله شbbکل شbbیمیایی عنصر ،ویژگی­های خbbاک، ریزوسbbbbbفر و ویbbbbbژگی گیاهان کنbbbbbترل می­شbbbbbود Marques et al., 2008; Sebastini et al., .))2004اسطوخدوس با نام علمی .Lavendula officinalis L.گیاهی چند ساله و همیشه سبز از خانواده نعناعیان( Labiataeیا ) Lamiaceaeاست این گیاه بومی اروپا می باشد و چون در ایران بصورت خودرو رشbbد نمی کند ،تهیه و تولید آن صرفا از طریق کشت امکان پذیر است ارتفاع گیاه بین 30تbbbا 60سانتی مbbbتر ،گلها بصورت خوشه ای انتهایی و مجتمع در راس ساقه می باشد.دوران گلدهی با توجbbbه بbbbه شرایط محیطی و آب و هوایی منطقه اواخر بهار تا شهریورماه گزارش شده است .Omidbeigi( .) 2006تحقیقات نشان داده است گیاه اسطوخودوس براي تولید هر یکصد کیلbbوگرم گbbل8/ .،کیلbbوگرم نیbbتروژن 0 / 2 ،کیلbbوگرم اکسbbید فسbbفر و / 8 کیلوگرم اکسید پتاس از خاك جذب می کنند .همچنین استفاده از محلولهاي غbbbbbذایی در زمان مناسب نقش عمده اي در افزایش عملکرد دارد .Qranjik( )et al., 2001..تbbاکنون تحقیقی در مbbورد کbbاربرد سرب، کادمیم و کودهای پتاسیم در گیاه دارویی اسطوخدوس گزارش نشده است. شکل (-)1تاثیر متقابل کودهای پتاسیمی و کادمیم بر غلظت پتاسیم اندام هوایی گیاه اسطوخدوس با افزایش سطوح مختلف کودهای پتاسbbیم در سbbطح 100میلی­گرم در کیلbbوگرم سرب ،مقbbدار غلظت پتاسیم نسبت به شاهد افزایش یافته است که بیشbbترین مقbbدار غلظت پتاسbbیم در سbbطح 100میلی­گرم سرب در کیلوگرم خاک در تیمار 110میلی­گرم در کیلوگرم کلرید پتاسbbیم مشbbاهده شbbدکه نسبت بbbه شاهد 14درصد افزایش یافتbbه اسbbت و کمbbترین مقbbدار غلظت پتاسbbیم در تیمار صفرسbbولفات پتاسbbیم مشاهده شد که از لحاظ آماری اختالف معنی داری با شاهد نداشت(.شکل.)3 شکل(-)4تاثیرمتقابل کودهای پتاسیمی و سرب بDDر غلظت پتاسیم ریشه گیاه اسطوخدوس ) باتوجه به نتایج تجزیه واریانس ،بیشbbترین مقbbدار غلظت پتاسbbیم در تیمار 110میلی گرم در کیلbbوگرم سولفات پتاسیم در سطح صفر کادمیم ،که اختالف معنی داری با سولفات پتاسیم در سطح 55میلی­گرم در کیلوگرم خاک نداشت .و کمترین مقدار غلظت در تیمار 110میلی گرم در کیلbbوگرم کلریbbد پتاسbbیم در سطح 15میلی­گرم در کیلbbوگرم خbbاک مشbbاهده شbbد کbbه نسبت بbbه شbbاهد دارای اختالف معbbنی داری بود(شکل .) 1درخصوص تاثیر کودهای پتاسیمی بر میزان کادمیوم گیاهان ،محققین این تاثیر را بیشتر بbbه آنیون همراه نسبت می دهند .نتایج تحقیقات نشان داد که با مصرف کود سولفات پتاسیم ،جذب کbbادمیم توسط اندام هوایی کلزا افزایش و آلودگی خاک با این فلز کاهش یافت .))Su et al., 2007پتاسbbيم در فتوسنتز ،تنظيم اسمزي ،رشد سلولي ،تنظيم روزنbbه اي و نظbbام آبي گياه ،بارگيري هيدروكروبنهاي ساخته شده در برگ به آوند آبكش و انتقال آنها در گياه،تعادل آنيون -كاتيون و به عنوان كاتيون همراه در انتقال نيتروژن نقش دارند (ملكوتي .)1378،ثواقبي و همكاران در سال1379عنوان نمودنbbد کbbه با مصرف سولفات پتاسیم ،غلظت کادمیوم در اندام هوایی 32درصد کاهش داشته است .نامبردگان اذعان مي­- دارند پتاسيم و كادميوم داراي بر همكنش منفي مي­باشند ،لذا كاربرد سولفات پتاسيم در خاك­هاي آلوده مي­- تواند اثرات سوء كادميوم را بر عملكرد و جذب كادميوم كاهش دهد. شکل ( -)2تاثیر متقابل کودهای پتاسیمی و کادمیم بر غلظت پتاسیم ریشه گیاه اسطوخدوس نتایج به دست آمده نشان داد که افزودن کودهای پتاسیمی باعث افزایش غلظت پتاسیم در ریشbbbه گیاه اسطوخدوس گردید به طوریکه بیشترین مقدار غلظت پتاسیم در ریشه ،در سطح 100میلی گرم سرب در کیلوگرم خاک و در تیمار 110میلی­گرم در کیلوگرم نیترات پتاسیم مشاهده شد که نسبت به شbbاهد 68درصد افزایش یافته است ،کمترین مقدار غلظت پتاسیم نیز در سطح 100میلی­گرم در کیلوگرم سرب در تیمار سطح صفر نیترات پتاسیم مشاهده شد(شکل .)4بررسی منbbbابع نشbbbان داد اطالعات زیادی در مورد اثر سرب و کودهای پتاسbbیمی بbbر غلظت پتاسbbیم در گیاهان وجbbود نbbدارد .فbbوگر و ملكوتي در سال( )1379بيان نمودند پتاسيم عالوه بر افزايش توليد و بهبود كيفيت محصول ،سبب افزايش تحمbbbل گياهان به شوري ،كم آبي ،انواع تنش­ها ،آفات و بيماري­ها شbbbده وكارايي مصرف آب و عناصر غbbbذايي را افزايش مي­دهد. منابع : ثواقبی ,غالمرضا ,ملکوتی ,محمدجعفر ()1379؛ «اثرات بر هم کنش کادمیوم و پتاسیم بر تولیbbbد ماده خشک بر علت و جذب کادمیوم و پتاسbbیم در گنbbدم» .نشریه علمی پژوهشbbی خbbاک و آب .جلbbد .12 شماره ،9تهران .ایران. رحمانی ,حمیدرضا ()1374؛ «آلودگی خاك توسط عنصر سرب حاصل از وسائل نقلیه در محدوده برخی از بزرگراه¬های ایران» پایان نامه کارشناسی ارشد ،دانشگاه صنعتی اصفهان. رنگ زن ،ن .پاینده ،خ .لندی ،ا)1385 (.؛ «بررسی کیفیت پساب بر انباشت عناصر سbbbنگین در دو گیاه سورگوم و شبدر» .صفحه .161-162مجموعه مقاالت همایش خاک ،محیط زیست و توسعه پایدار.کرج. فوگر ،ز.ك؛ ملكوتي ،محمدجعفر( )1379؛ « اثرات بهينه كود در افزايش عملكرد گوجه فرنگي» .چاپ اول .نشر آموزش كشاورزي تهران ،صفحه .38-40 ملكوتي ،محمدجعفر( )۱۳۷۸؛ «روش جامع تشخيص و ضرورت مصرف بهينة كودهاي شيميايي» .چاپ چهارم .دفتر نشر آثار علمي دانشگاه تربيت مدرس ۱۳۱ .ص. ‏Alloway, B. J. (1990). Heavy metals in soils: Lead. Blackie .and Glasgow ‏Ltd. London. Pp. 177-196 افزودن کودهای پتاسیم در سطح 15میلی­گرم کادمیم در کیلوگرم خاک باعث کbbاهش غلظت پتاسbbیم در ریشه گیاه اسطوخدوس شد که این کاهش از لحاظ آماری نیز معنی دار بود .کمترین مقدار غلظت پتاسیم جذب شده توسط ریشbbه در سbbطح 15میلی­گرم کbbادمیم در کیلbbوگرم خbbاک در تیمار 110میلی­گرم در کیلوگرم کلرید پتاسیم مشاهده شد که نسبت به شاهد دارای اختالف معbbنی داری است.بیشbbترین غلظت پتاسیم در سطح بدون کادمیم(شاهد) و در تیمار 110میلی­گرم در کیلbbوگرم سbbولفات پتاسbbیم مشbbاهده گردید( .شکل .)2.محققین دیگر گزارش نمودندکه غلظت پتاسیم بوسیله کادمیم کbbاهش می یابbbدet al., 2002). (Nocitoپتاسیم بصورت کاتیون و به مقدار زیاد و به طور سریع توسط گیاه جbbذب شbbده و انتقال آن در داخل گیاه نیز متوسط می باشد.بررسی­های انجام شده نشان می­دهد که برهمکنش پتاسbbیم و کادمیم می­تواند در خاک و گیاه روی دهد(.ثواقبی و ملکوتی.)1379 ، مواد و روشها این پژوهش با کاربرد سطوح کودهای پتاسbbیم ،سرب و کbbادمیم بbbر غلظت پتاسbbیم در پژوهشbbکده کشbbاورزی دانشگاه زابل انجام شد .این آزمایش در قالب طرح با آرایش فاکتوریل کامل تصادفی و با سbbه تکرار اجbbرا شbbد. فاکتورهای آزمایش شامل کودهای پتاسیم هر یک در سbbه سbbطح( ،55 ،110صbbفر) از منبbbع سbbولفات پتاسbbیم، نیترات پتاسیم و کلرید پتاسیم و دو سطح سرب که شامل (صفر )100 ،میلی­گرم در کیلbbوگرم از منبbbع نیbbترات سرب و دو سطح کادمیم(صفر و )100میلی­گرم در کیلوگرم خاک استفاده شد .سپس تیمارهای پتاسیمی ،سرب و کادمیم به خاک اسپری شدند و با هم بخوبی مخلوط گردیدند و تا رطوبت معادل ظرفیت زراعی آبیاری شدند که بر همکنش آالینده و کودهای پتاسیمی و خاک تکوین یافته و شرایط آلودگی طبیعی تر باشد ،پس از اعمال تیمارها به خاک ،به گلدان­های دو کیلوگرمی منتقل شدند .گلدان­های مورد نظر در شرایط گلخانه­ای پژوهشbbbکده کشاورزی( با میانگین دمای 25درجه سانتی­گراد در روز و 18درجه سانتی­گراد در شب) نگهbbداری شbbدند .بbbرای جلوگیری از هر گونه تنش ،گلدان­ها توزین و با آب مقطر تا رسیدن به رطوبت ظرفیت زراعی آبیاری شدند .بعد از گذشت 60روز از کشت گیاه ،اندام هوایی گیاه با تیغه مخصوص از بخش 2سانتی­متری خاک جدا شد و نمون bه­- های گیاهی هوا خشک شدند .برای اندازه‌گیری غلظت پتاسیم وزن خشک گیاه اندازه گیری و عصاره گbbbیری از آن به روش خاکستر خشک (خوشگفتارمنش )2007 ،انجام و غلظت پتاسیم موجbbود در عصاره بوسbbیله شbbعله سنج(فلیم فتومتر) تعیین شد .تحلیل­های آماری با استفاده از نرم افزار ،SASنمودارها با اسbbbتفاده از Excel رسم گردید .میانگین­ها با استفاده از آزمون چند دامنه­ای دانکن در سطح اطمینان 5درصد مقایسه شدند. شکل ( -)3تاثیرمتقابل کودهای پتاسیمی و سرب بر غلظت پتاسیم اندام هوایی گیاه اسطوخدوس ‏Athar, M. and Vohara, S.B. (1995). Heavy metals and ‏environment. New Age International Ltd, Publishers. New .Delhi. P. 216 ‏Basak, B. and Biswas, D. (2009). Influence of potassium ‏solubilizing microorganism (Bascillus mucilaginosus) and ‏waste mica on potassium uptake dynamics by Sudan grass (Sorghum vulgare Pers.) grown under two Alfisols. Plant .Soil. 317: 235-255 ‏Hillel, D. (1994). Introductory overview: Soil, Water and ‏Civilization. In: Soil and Water Science: Key to ‏understanding our global environment. Soil Sci. Soc. Am. .Spec. Pub. 41: 1-9 ‏Kayser A., Wenger K., Keller A., Attinger W., and Schulin R. (2000). Enhancement of Phytoextraction of Zn,Cd and Cu ‏from calcareous soil.The use of NTA and Sulfur ‏amendments.Environ.Sci.Technol., 34:1778-1783 ‏Khoshgoftarmanesh, A.H. (2007). Evaluation of Plant ‏Nutrition Status and Optimum Fertilizer Management. ‏Isfahan University of Technology Press.158p.(In Persian). ‏Lombi e., zhao F., dunham S., and McGrath P. 2001. ‏Phytoremediation of heavy metal-contaminated ‏soils.journal.Environ.Qual, 30:1919-1926. ‏Marques, A., Moreira, H., Rangel, A., Castro, P., (2008). ‏Arsenic, lead and nickel accumulation in Rubus ulmifolis ‏growing in contaminated soil in Portugal. Journal. hazard ‏mater 165, 174-179 ‏Nocito FF, Pirovano L, Cocucci M and Sacchi GA, (2002). ‏Cadmium-induced sulphate uptake in maize roots. Plant .Physiology 129: 1872–1879 ‏Qranjik A and Galeshi S. (2001). Effect of nitrogen spray on ‏yield and yield component of wheat.Agriculture and Natural .Resource Journal. 8 (2):87-98 ‏Omidbeigi R. 2006, Production and processing of medicinal ‏plants. Beh Nashr Pub. 2006, Vol 1, 3. ‏Parsadoost, F., Bahreininejad, B., Safari sanjani, A., and ‏Kaboli, M. (2007). Phytoremediation of lead with native ‏rangeland plants in Irankooh polluted soils. Pajuhesh. ‏Sazandegi. 75, 54-63 ‏Sebastini, L., Scebba, F., Tognetti, R. 2004. Heavy metal ‏accumulation and growth responses in poplar clones