کتاب زبان و تفکر دکتر محمدرضا باطنی

صفحه 1:


صفحه 2:
. در مقایسه دستوری باید ساختمان دو زبان را جداگانه توصیف کرد و سپس دو توصیف را یکدیگر مطابقه نمود. ‎ol.‏ الگوهای دستوررى كه در دو زبان یکسان باشند , برای آموزنده مبتدی ایجاد اشکال نمی کنند . ولی آن الگوهای دستوری که در دو زبان مختلف باشند, باعت تداخل می شوند و موجب تکرار اشتباهات خاصی در یادگیری زبان دوم می گردند. 

صفحه 3:
* آموزندگان مبتدی , الگوهای دستوری زبان مادری خود را به زبان بیگانه منتقل می کنند و جملاتی می سازند که واژه های آن متعلق به زبان دوم ولی الگوی دستوری آن متعلق به زبان بومی گوینده است . ما در اینجا به ذکر چند نمونه اکتفا می کنیم . 

صفحه 4:
۰ ۰ ۰ تمایز شمردنی و ناشمردنی countable / uncountable از آنجائی که تمام اسمها در فارسی شمردنی هستند, برای فارسی زبانان بسیار مشکل است که تمایز دستوری بین اسمهای شمردنی و اسمهای ناشمردنی را که در انگلیسی معمول است , رعایت کنند. در نتيجه اغلب دیده می شود که فارسی زبانان اسم های ناشمردنی انگلیسی را به صورت جمع يا با حرف تعریف (8) بکار می برند. مثلا: These waters A good news 

صفحه 5:
۰ انتخاب حرف تعر یف ۵۲۲۱6۱6 ‎٠‏ حرف تعریف در انگلیسی شبکه یا دستگاهی را تشکیل می دهد که سه عضو دارد : 0 , ۲06 ,2 ‏( علامت 2 در زبانشناسی یعنی صفر , یعنی نبودن هیچگونه علامتی). در فارسی حرف تعریف وجود ندارد ولی نشانه های دستوری وجود دارد که می تاج آنها ربا سه عنصر فوق مقايسة کرد. از ‎gh‏ ‏معنائی, اين عناصر در انگلیسی و قرینه های تقریبی آنها در فارسی برای بیان يك تضاد سه گانه بکار برده مى نتبولة: 

صفحه 6:
۰ وظیفه اختصاصی ‏ در انگلیسی نکره ساختن اسم و وظیفه اختصاصی ۱6 معرفه ساختن آن است , ولی وظیفه مشترکی که ,۱۱6 و 0 هرسه به عهده دارند, اسم جنس ساختن است. در فارسی اسم مفرد همراه با 0 می تواند هم مبین اسم جنس وهم مبین معرفه 

صفحه 7:
* نبودن حرف تعریف در فارسی و عدم انطباق نشانه های دستوری فارسی با نمودهای سه گانه دستگاه در انگلیسی از يك طرف و نبودن تمایز شمردنی ناشمردنی در اسم های فارسی از طرف دیگر, موجب تداخل شدیدی برای فارسی زبانان در آموختن زبان انگلیسی می گردد . 

صفحه 8:
‎٠‏ مثلا ممکن است آموزنده فارسی زبان بگوید: 20 ۲۳6 مه وأ اأعمعط بجاى|اأعمعط عط[ ‎.is on the table‏ ‎٠‏ زٍبان و تفکر حذف 06] در نتیجه تداخل بوجود آمده است زیرا در فارسی استفاده از علامت ) معمول ترین طریق ساختن معرفه 

صفحه 9:
* در واقع جمله انگلیسی این فارسی زبان ترجمه < فارسی مداد روی میز است. می باشد . چون برای ساختن اسم جنس و معرفه در فارسی می توان از علامت و استفاده کرد (مثلا , کارگر کار می کند) فارسی زبانان برای ساختن معرفه و اسم جنس در انگلیسی نیز از همین الگو استفاده ی کنند . 

صفحه 10:
. در اين مورد فقط الگوی اسم های ناشمردنی ‎il‏ که در مفهوم عام به کار روند با الكوى قارسى تطبيق, مي ‎Vis) aS‏ 1 میوه ‎Jy (Fruit is expensive cul oLS‏ در مورد اسم های شمردنی در مفهوم عام و اسم های شمردنی و ناشمردنی در مفهوم معرفه , زبان انگلیسی با فارسی تطبیق نمیکند و در نتیجه , تداخل منجر به اشتباه می شود. 

صفحه 11:
ضمائر : در زبان فارسی تمایز جنس وجود ندارد. بنابراین برای آموزندگان فارسی ‎aly‏ تسار مخشکل است که صایویته گانهاجس را دز روم شعض مقرد در انگلیسی ( ‎he‏ / 6 / 506 ) در هنكام صحبت كردن يا نوشتن رعايت كنند . همجنين براى آنها بسيار مشكل است كه اين تمايز را در صفاث ملكى سوم شخص ‎his / her its )‏ ( و در ضماير مفعولى سوم شخص ( ۱۱۴ ‎it /‏ )۵ ) ) رعایت نمایند . علاوه براین , ‎plas‏ انگلیسی برحسب حالت فاعلی»مفعولی:وماکت ضرفزهن» بلونو در حال که دن فارشته بر ای حالب مفعولی و ملکی می توان از ضمایر فاعلی استفاده کرد با اين اختلاف که در حالت مفعولی علامت «راه را پس از ضمایر فاعلی و در حالت ملکی اضافه ( - ) را قبل از ضمایر مزبور قرار داد. و یا می توان در حالت مفعولی و ملکی به طور یکنواخت از يك ‎aims‏ ضمایر متصل استفاده کرد .. 

صفحه 12:
۰ قلمرو ضمایر اول شخص مفرد و جمع در هردو زبان مطابقه دارد. در مورد دوم شخص ‎YOU‏ هم به جای مفرد و هم به جای جمع به کار برده می شود , به عبارت دیگر در انگلیسی ضمیر دوم شخص مفرد وجود ندارد . در فارسی ضمیر دوم شخص مفرد وجود دارد ا- اگر استعمال ضمیر «ماه را در مفهوم مفرد بوسیله بعضی از فارسی زبانان در نظر بگیریم باید نتیجه گرفت که دماء قسمتی از قلمرو «من» را نیز در بر میگیرد و در نتیجه قلمرو «ماه و ۷۷6 در دو زبان برابر نیست. ولی د اینجا اين کار برد ضمیر «ما» در نمودار وارد نشده است . 

صفحه 13:
ولی ضمیر دوم شخص جمع نیز اغلب در معنی مفرد به کار برده می شود . در مورد سوم شخص مفرد, در انگلیسی سه امکان وجود دارد: ‎he‏ ‎ly. She / It /‏ در فارسی وضع پیچیده تر است . ضمیر جمع آنهاء شخصی وغير شخصی است و فقط در مورد جمع به کار برده می شود . ضمير ایشان , شخصی است و هم در مورد جمع و هم در مورد مفرد بکار برده می شود . 

صفحه 14:
‎٠‏ این ضمیر در فارسی امروز کار کرد جمع خود را بة تاريخ ان دست میوهه و ضمیر * آنها: و مفرد است . ضمیر «آن» شخصی و غير شخصى است و فقط در مورد مفرد به كار برده مى شود . در فارسى امروز اين ضمير به تدريج جانشين داده ميشود . 

صفحه 15:
۰ علاوه بر اختلافات صوری بین ضمایر انگلیسی و فارسی , توزیع آنها نیز در دوزبان متفاوت است و این خود باعث مشکلات دیگری برای آموزندگان می گردد . مثلا در انگلیسی بعد از حروف اضافه ضمایر مفعولی به کار می رود, در حالی که در فارسی بعد از حروف اضافه از ضمایر فاعلی استفاده میشود . مثلا در انگلیسی گفته میشود ۲۱۳۱ ‎og from w to‏ در فارسی گفته میشود (از ما به او) و غیره 

صفحه 16:
‎٠‏ در انگلیسی وقتی فعل اصلی جمله زمان گذشته داشته باشد , تمام فعلهای تایع الزاما بايد زمان كذشته داشته باشند. ولى اين قانون در فارسى صادق نيست. ما در زير جند جمله كنيم : 

صفحه 17:
من می دانستم که او نخواهد آمد فهميدم كه اين كار را هنوز انجام نداده است. 6 ۷۷۵۱۵۵۱۵۳۲ 6 1021 86۷۷ ۰۱ .| realized that he hadn't done it yet ‏عدم تطابق زمان حال کامل : در فارسی گاهی‎ ‏از زمان حال کامل (ماضی نقلی) برای بیان‎ ‏گذشته استفاده می شود , در حالیکه در‎ ‏انگلیسی از گذشته ساده استفاده می کت‎ : ‏متال‎ 

صفحه 18:
دو سال است که مرده است .It is two years since he died ‏در سال ۱۹۴۰ به دنیا آمده است‎ .He was born in 1940 من او را دوماه پیش دیده ‎pl‏ .| saw him two months ago 

صفحه 19:
۰ گذشته فارسی در مفهوم آینده و حال : گاهی در فارسی از فعل گذشته ‎ols sly‏ آینده با حال استفاده می شود ‘ در حالیکه چنین استفاده ای از فعل گذشته در انگلیسی نمی توان کرد. مثال : . شاید امش مشب رفتم منزل آنها ۰۱ ۱۲۱۵۷ 90 60 1061۲ 0۱56 0019 ۰ 

صفحه 20:
۳۷۲۱ away as they are coming ۰ ‎٠‏ فرار كنيد كه آمدند ‏* عدم انطباق زمانها در جملات شرطى : در انگلیسی اکثر جملات شرطی عادی تابع الگوهای زیر هستند , ولی در فارسی زمان افعال در جملات شرطی مانند انگلیسی تابت ‏نیست 

صفحه 21:
* 1. | will do it if you agree. ۱- اگر موافقت کنید. من اين کار را می کنم. ۲- * اگر موافقت کنید , من اين کار را خواهم کرد. ۳- اگر موافقت مى كنيد . من اين كار را مى کنم. ۴- اگر موافقت می کنید , من این کار را . خواهم کرد اگر موافقت کردید , من اين کار را می کنم . -۵ * ۶- اگر موافقت کردید , من اين کار را خواهم .کرد 

صفحه 22:
* 2. | will do it if you have agreed, ليرا لكو در لنگلیسوبه فراولنیا آگوهایدیگر) ۰ ‎-١‏ آكر موافقتكرده ايد ‘ مرلین‌کار را (نيست می‌کنم . ۲- اگر مولفقتکرده لید , مرلین‌کار .را خواهم کرد 

صفحه 23:
* 3. | would do it right now if you agreed. اگر موافقت ‎Go‏ کردید , همین الان اين کار را ۰ .می کردم 

صفحه 24:
٠ 4. ١ would have done it yesterday, if you had egreed. ۰ ۱- اگر موافقت می کردید , دیروز ‎Gul‏ كار را میکردم ۲- اگر موافقت کرده بودید , دیروز این کار را کرده بودم. 3- اگر موافقت کرده بودید , دیروز اين کار را می کردم . ۴- اگر موافقت می کردید , دیروز اين کار را کرده بودم. 

صفحه 25:
.If you are going, take him with you .5 + * اگر میروید او را هم ببرید. .If you go, take him with you .6 * * اگر رفتید او را هم ببرید . .If you agree, let me do 7 ۰ * اگر موافقت می کنید , من اين کار را بکنم. اگر موافقت کنید , ‎Ga‏ اين كار را بكتم . .If you ۵۷6 59۲660, ۱6۲ ۲۳۶ 8 ۰ * اگر موافقت کرده اید , من این کار را بکنم . اگر موافقت کردید , من این کار را بکنم . 

صفحه 26:
: ‏توالی عناصر ساختمانی در جمله‎ ٠ ‏از آنجائی که انگلیسی زبانی نیست که کلمات‎ * ‏أن بر حسب نقش نحوی خود صرف شوند,‎ بنابراین برای تعیین نقش نحوی کلمات در جمله ناجار بايد از توالی آنها در جمله استفاده كرد. بدين ترتيب توالى عناصر در انكليسى نقش نحوی مهمی بعهده دارند . ولی توالى عناصر در فارسی اگر چه مهم است , اهمیت آن باندازه انگلیسی نیست و بسیار انعطاف پذیر تر است 

صفحه 27:
* دردو جمله ۵۱( ۱۵۷۵5 ۷۵۲۷ و 09۳[ ‎"loves Mary‏ ‎٠‏ ۲۷ ۰ در جمله اول ف اعلو در جمله دوم مفعولاستو برعکس"0۳0۳(" در اولیمفعول ودر دومیف اعلاست‌تفاوت ی قش‌لین‌عناصر صرفا از توالل‌هاء‌متفاوتلنها معلوم میشود. ولیدر فارسی‌علامتب راءن شان‌میدهد که کدام عنصر فاعلو کدام مفعول‌است «مری جان‌را دوستدارد, و «جان مرعرا دوستدارد . 

صفحه 28:
به همین دلیل می توان توالی عناصر را در فارسی بهم زد ( «مری را جان دوست دارد» یا «جان دوست دارد مری را , ) بدون اينکه اشتباهی در مفهوم جمله رخ دهد . فارسی زبانانی که انگلیسی می آموزند , در آغاز الگوی انعطاف پذیر فارسی را به انگلیسی منتقل می کنند و در نتيجه جملاتی تولید می کنند که با معنی دیگری دارد يا اصلا غلط و بی معنی است . 

صفحه 29:
- ‏توالی عادی عناصر در جمله فارسی , فاعل‎ ٠ ‏مفعول - فعل است , در حالیکه توالی عادی‎ - ‏عناصر در جمله انكليسى فاعل - فعل‎ ‏مفعول مى باشد و اين خود كرفتارى ديكرى در‎ ‏اموختن هريك از اين زبانها براى بوميان زبان‎ ‏دیگر است. ممکن است فارسی زبانی از روی‎ ‏الگوی فارسی بگوید ز 53۷ ۱۳ به جای.۱‎ saw him 

صفحه 30:
: ‏صرف فعل‎ ٠ * در انگلیسی فعل برای شخص و عدد صرف نمی شود مگر در مورد سوم شخص مفرد در زمان حال (فعل 6 0] استثناء است). در نتیجه وجود فاعل در جمله اجباری است زیرا فعل به خودی خود اطلاعات لازم را در باره شخص و عدد به شنونده یا خواننده نمیدهد . در فارسی , برعکس انگلیسی , فعل برای شخص و عدد صرف می شود و به همین علت وجود فاعل در جملات فارسی اختیاری است . آغلب مشاهده می شود که فارسی زبانان از روی الگوی فارسی در انگلیسی جملات بدون فاعل می سازند و اين بیشتر در بندهای وابسته ( 5۱۱00۲0۱8۵۲6 ‎clauses‏ ( اتفاق می افتد. مثلا به غلط می گویند : * دیدم که نزدیکتر می شود. 

صفحه 31:
۱ 52۷۷ ۲۳۵1 ©0115 6۵۲۵۲ ۰ * من آنقدر خسته بودم که نتوانستم بروم. ۰ 90 60۷۱۴۵۲ ۲621 ۲۱۳۵۵ 50 ۷۷۵5 ۰۱ 

صفحه 32:
: ‏جملات سوّالی‎ ٠ * انتقال جمله خبری به سوالی در انگلیسی مستلزم دو نوع تغییر است : تغییر صوتی و دستوری . ولی این انتقال در زبان فارسی فقط مستلزم تغییر صوتی است . بنابر اين مکرر دیده می شود که فارسی زبانان جملات سوالی انگلیسی را از روی الگوی فارسی می سازند , بدین معنی که آهنگ افتان جمله خبری را به آهنگ خیزان تبدیل مى كنقد :ودر شا كتمان مله هيع تقببرى واره نمق كيد .. ندين ترتیب ممکن است بگویند 0۳065 ۲۱6۵ به جای ‎Does he‏ 6 زیرا در قارسی جمله خبری دار می آید. فقط با تغییر آهنگ به جمله سوالی تبدیل می شود. 

صفحه 33:
: ‏نقل قول غير مستقيم‎ ٠ * نقل قول غير مستقيم در فارسى زياد معمول نيست ؛ بيشتر نقل قولهادر فارسى به صورت مستقيم است . بنابراين براى آموزند كان فارسى زبان بسيار مشكل است كه منطق و مكانيسم تغيير ضمایر , زمانها , قیدهای زمان و غیره را در جملات كزارشى غیرمستقیم در انگلیسی درك کنند. معمولا فارسی زبانان حرف ربط ۲۱۵6 را که معادل ترجمه ای که, فارسی است پس از فعل گزارش دهنده قرار میدهند و در پی آن جمله گزارش شده را عینا به صورت اصلی خود قرار میدهند و بدین ترتیب جملاتی از اين قبیل به وجود می آورند : He said that | am coming. He said that why you are ° -coming 

صفحه 34:
5 به طوری که مشاهده می شود این جملات در انگلیسی یکلی غلط است زیرا نه منطبق بر الگوی مستقیم و نه منطبق بر الگوی غیر مستقیم انگلیسی است. جمله اول بايد به يكى از اين دو صورت باشد: He said, “Il am coming". He said that he was * .coming ‎٠‏ و جمله دوم بايد به یکی از دو صورت زیر باشد ‎He said, “Why are you coming" ? He asked * me why | was going 

صفحه 35:
‎٠‏ ضماير موصول : در فارسی ضمایر موصول به مفهوم انگلیسی وجود ندارد. در انگلیسی ضمير موصول دو نقش را انجام میدهد : نقش ‎ly S184) 9. pues’‏ 

صفحه 36:
‎٠‏ در فارسی این دو نقش بوسیله دو عنصر مجزا ايفا مى شود : نقش رابط بوسیله د که , و نقش ضمير بوسیله ‎plas‏ شخصى . براى فارسى زبانان بسيا ر عادى است كه اين الكو را به انگلیسی منتقل کنند و از روی آن جملاتی از اين نوع بسازند. 

صفحه 37:
"۲05 ‏وا‎ ۲06 ۳۱۵۳۱ ۲۳0۲ 6 ۱۱۷65 ۰ here(who) This is the book that | bought it yesterday(which) * علاوه براین, برای فارسی زبانان مشکل است که بین ضمایر موصول شخصی و غیر شخصی از يك طرف و بين حالت هاى مختلف انها از طرف دیگر فرق بگذارند . 

صفحه 38:
۰ حروف اضافه * اشکالات مربوط به حروف اضافه در دو زبان از اینجا ناشی می شود که بعضی کلمات در انگلیسی هميشه با حرف اضافه همراه هستند ولی معادل آنها در فارسی بدون حرف اضافه به کار برده می شود یا بعضی کلمات که در انگلیسی بدون حرف اضافه به کار می روند معادل آنها در فارسی با حرف اضافه به کار می رود , و اگر دو کلمه معادل در دو زبان هردو حرف اضافه داشته باشند ممکن است حرف اضافه آنها متفاوت باشد. 

صفحه 39:
‎s‏ وقتی فارسی زبانان از روی الگوی زبان خود حروف اضافه انگلیسی را به کار برند, عبارات ‎: ‏نادرستی از این قبیل به وجود می اورند‎ * connected to, ask from * in the first floor, reach to, ‏مانند آن.‎ 9°