صفحه 1:
صفحه 2:
صفحه 3:
صفحه 4:
صفحه 5:
صفحه 6:
صفحه 7:
9 ر هر سد
تدریج از بایتن تالا #1 شوند. ile,
صفحه 8:
صفحه 9:
صفحه 10:
1 وس جر
a سر
صفحه 11:
صفحه 12:
5 صورت
1) Ge a
\\\ ais) Az
صفحه 13:
صفحه 14:
۷
sad ls, Lt کل داشت | شود. در بس
كبا مس wo 7 ‘BB 2 ۱
اين نكته توجه دا ١
گیاه باید مواظب by ha بود. حدق ii
مورجه ها است.:
7 ۳
صفحه 15:
صفحه 16:
۱1
7
گلهای قرمز د كل ce ool
قنارى پراکنده ات 7
را رآ کر ۱
صفحه 17:
رآ
Moan
OE ale
یانیدین به ملْزان 713
آلکاولئید از هت پیرولیزیک
در دمکرده 0 . Ss
میزان 5/11 و | 10
صفحه 18:
واکنش ناته no Huss کند.
Mi) A za.
صفحه 19:
صفحه 20:
صفحه 21:
صفحه 22:
a
1D
ثر صَد
تنل رام با Oo cL yy
0 با
| رو 1/1 ic
صفحه 23:
۱
J
اثرّات اين /بر/روی درمان بیماران مم
صفحه 24:
گیب 1 گاو اسلا ۱
7 ایرانی
صفحه 25:
صفحه 26:
mr” 4
صفحه 27:
صفحه 28:
1 نگاری: 2
i WY
اپیدرمی زاویه قار ی داردژب] Z
رنگ بنفش مایل یه قرمز همراه ب
بوانت . یی سدم فللا
بافت آندو كوم كله بثیناک اد و إلقه
OT
صفحه 29:
صفحه 30:
صفحه 31:
صفحه 32:
صفحه 33:
صفحه 34:
صفحه 35:
رآ
Bora 0 officinalis ولوّبان اروپاني JS a¥
اااي Anchusa iranicasuLAy Ln py
LH
7 Sih -3 4
۳ App i
ep
صفحه 36:
صفحه 37:
كشت گل گاوزبان در
شمال
ايده اول :از آنجائي كه قيمت زمين در شمال
( بخصوص در ارتفاعات كه براي كشت گل گاوزبان
مناسب است ) نسبتا" ارزان مي باشد وقيمت گل
گاوزبان بسيار باال است حداقل كشت يك هكتار زمين
درآمد خوبي خواهد داشت .
گل گاو زبان ایرانی
Echium amoenum :نام علمی
Oxtongue flower :نام انگلیسی
Boraginaceae :تیره
مقدمه:
گیاه گاو زبان متعلق به خانواده گاوزبانیان است که
دارای 131جنس و 2200گونه علفی ،بوته ای یکساله و
چند ساله است .از این تیره گونه گاو زبان ایرانی مورد
بحث قرار خواهند گرفت.
متاسفانه در منابع ایرانی کمتر به گاوزبان ایرانی
پرداخته شده است و بیشترگاو زبان اروپایی مورد توجه
قرار گرفته است .به دلیل اینکه گاوزبان ایرانی بومی
مناطق شمالی ایران است .انتظار میرود به این گیاه
توجه بیشتری بشود.
خصوصیات گیاه شناسی:
گSSیاهیدو یSSا چSند سSSاSSله بSSSه ارSتSفاع تSSSقریSبی
Echium amoenum
SتاSیSن
20 – 50سSSانSتیمSتر و سSSاقSه گSSلدهنده 60-80 SسSSانSتیمSتریاSس .
گSSیاه داراSیکSSرکSهSاینSSسSبتا نSSرم اSسSتکSSه بSSSر روSیبSSSرگSهSا بSSSه حSاSSلت
SتSفراSشSته و مSخلوط بSSSا کSSرکSهSای
خSواSبSیده Sو در سSSایر ق SسSمتهSا بSSSه صSSور ا
Sت
کSSوتاه و مSتراSکSم اSس .
ساقه گیاه تا حدودی Sساده و خمSیده به سمت باال است .برگهای
قاعده ای به طول حدود 20سانتی Sمتر و عرض 5سانتی متر به صورت
سر نیزه ای و در قسSمت Sدمبرگ Sباریک شده و نوک تیزاند .گل آذین با
گلهای قیفی شکل به رنگ قرمز ارغوSانی Sکه پس از خشSک شدن به رنگ
آبی یا بنفش در می آیند .در هر سنبله تعداد زیادی گل وجود دارد که به
تدریج از پایین به باال باز می شوند .و Sاین گلها از نظر دارویی Sمهم
هستند.
عوامل محیطی:
این گیاه مقاوم به خشکی است و در اکثر مناطق
خشک و نیمه خشک و در خاکهای سبک و سنگین رشد
خوبی دارد .این گیاه را می توان کشت نمود و محصول
خوبی از آن به دست اورد .همچنین گاو زبان ایرانی در
ارتفاعات شمال کشور به صورت خودرو دیده می شود.
قسمت های مورد استفاده:
جامهای به رنگ بنفش تا ارغوانی مورد مصرف است.
که دارای قسمت لوله ای است و به تدریج به طرف باال
شیپوری شکل می شود .این جامها بعد از خشک شدن به
رنگ آبی تا بنفش در می آیند.
دامنه انتشار:
این گیاه در ایران و قفقاز انتشار دارد .در منطقه
وسیعی از نواحی شمال ایران ،گیالن و مازندران
وگلستان ،ارتفاعات کندوان ،کالردشت ،ارتفاعات چالوس،
بین منجیل و رستم آباد ،جنگل گلستان و نواحی شمال
غرب ایران ،بین اردبیل تا آستارا میروید.
نحوه زراعت:
تکثیر :تکثیر گاو زبان ایرانی با استفاده از بذر انجام
میشود وآنرا در فصول بهار و پائیز می توان کشت کرد .این
گیاه به صورت مستقیم در زمین اصلی و همچنین از راه
خزانه گیری و نشا کاری قابل تکثیر است .که بهترین روش ،
روش نشا کاری است .نشا ها را در مرحله 2تا 4برگی و
گاهی تا 6برگی به زمین اصلی انتقال داده و با فاصلSه 50
در 50سانتی متر آنها را کشت می کنند .کشت این گیاه به
صورت دیم نیز میسر است .بذر الزم برای کشت این گیاه
به میزان 10تا 15کیلو گرم در هکتار است.
برداشت محصول :
جامهای گل گاو زبان را همزمان با گلدهی گیاه یعنی از
آغاز اردیبهشت تا خرداد ماه با دست جمع آوری می شود.
برای باال رفتن کیفیت اندام دارویی آن را باید در سایه با
دمای مالیم و در سطح وسیع ،برای جلوگیری از رشد
قارچها و از بین رفتن گلها ،خشک نمود.
در گاو زبان ایرانی فقط گل برداشت می شود .در سال اول
گیاه به صورت رزت بوده و از سال دوم گل می دهد که تا 7الی
8سال رشد و نمو گیاه میتواند ادامه داشته باشد .ببشترین بازده
این گیاه در سالهای چهارم و پنجم رشد آن است که بیشترین
میزان گل را تولید می کند .گلدهی از نیمه اردیبهشت آغاز می
شود و تا تیر ماه ادامه دارد .بعد از شکغته شدن گلها باید آنها را
برداشت نمود که در غیر این صورت بعد از دو تا سه روز گلها
شروع به ریزش می کنند .گلهای جمع آوری شده را روی پارچه
تمیز ریخته و در سایه عمل خشک کردن انجام میشود .باید به
این نکته توجه داشت که به علSت وجود شهد زیاد در گلهای این
گیاه باید مواظب مورچه ها بود .چون شهد این گیاه جاذب
مورچه Sها است.
از هر 1000گرم گل تر 200 ،گرم گل خشک بدست
می آید ( . )%20گلهای تازه به رنگ ارغوانی هستند و در
صورتی که در شرایط مطلوب خشک شوند به رنگ بنفش
در خواهند آمد.
توجيه اقتصادي توليد :
تعداد نیروی کار الزم برای برداشت هر هکتار گل گاو
زبان 70تا 80کارگر روز است .بنا بر این محصول از
نظر اشتغال زایی مهم است .از هر هکتار زمین حدود
400تا 700کیلو گرم گل خشک به دست می آید.
همچنین گونه )E. bouraeacum (E. wildpretii
گیاهی دو ساله و بلند است .برگهای کرک دار نقره ای ،
گلهای قرمز در گل آذین خوشه مانند دارد و در جزایر
قناری پراکنده است.
ترکیبات شیمیایی:
گاو زبان ایرانی شامل مواد موثره فراوان شامل
تانن ،موسیالژ ،فالونوئید ومقدار کمی آلکالوئید است .
میزان موسیالژ در این گیاه به میزان 3تا 5درصد ،
فالونوئید 15/0درصد وانتو سیانین با آگلیکون دلفیدین و
سیانیدین به میزان 43/13درصد و به مقدار ناچیز
آلکاولئید از دسته پیرولیزیدین است .امالح سدیم و پتاسیم
در دمکرده 10درصد گلبرگهای گاو زبان به ترتیب به
میزان 5/11و 520میلی گرم در لیتر می باشد.
موارد استعمال:
از گل گاو زبان در درمان عالئم سرماخوردگی و همچنین
به Sعنوان آرام بخش استفاده می شود .مقدار مصرف مجاز
این گیاه به میزان 4گرم در روز به صورت دم کرده است.
جوشانده گاو زبان ایرSانی حواس پنج گانه را تقویت می
کند .و برای تنگی نفس مناسب است .جویدن برگ تازه آن
برای درمان جوشهای چرکی دهان مناسب است .به طور
معمول سنبل الطیب و گاوزبان را با همدیگر دم
می کنند .دم کرده گل تلخ است و رنگ آن با نوسان
واکنش اسيدیته تغیير می کند.
در بررسی های جدید آثار تحریک بر روی
سیستم ایمنی بدن توسط این گیاه به اثبات
رسیده است.
ايده دوم:
از این گیاه نیز می توان عسل مرغوبی بدست آورد چون
گلهای این گیاه شهد زیادی تولید میکنند وعسل مرغوبي از
آن بدست مي آيد .بنابراين مي توان در كنار توليد گاوزبان
به زنبورداري نيز پرداخت .
موارد احتیاط:
به علت وجود آلکالوئید های غیر اشباع پرولیزیدین
سمی(هرچند به مقدار کم در گیاه) مصرف آن در دوران
بارداری و شیر دهی توصیه نمی شود .همچنین به خاطر
وجود آلکالوئید ممکن است فشار خون نیز باال برود.
خواص دیگر گاو زبان:
اثر ضد تشنجی عصاره متانولی گیاه گاو زبان ایرانی:
اثر ضد تشنجی این گیاه تا کنون بر روی انسان انجام
نگرفته است اما بررسیهای انجام شده بر روی موشها
نشاندهنده این است که گیاه گاو زبان ایرانی نیز اثرات
ضد تشنجی دارد.
اثرات این گیاه بر روی درمان بیماران مبتال به
وسواس:
تا کنون این تحقیق بر روی چندین بیمار انجام گرفته
است و عصاره آبی این گیاه بر روی بیماران مبتال به
وسواس اثرات مثبتی داشته است .به صورتی که عصاره
آبی این گیاه به میزان 500میلی گرم در روز بعد از شش
هفته برروی بیماران تاثیرمعنی داری داشته است و نسبت
به داروهای شیمیایی اثربهتری از خود نشان داده است.
خاصیت آنتی اکسیدانی جوشانده گاو زبان
ایرانی:
عصاره گیاه گاو زبان ایرانی به میزان 7میلی گرم
در روز باعث خواص آنتی اکسیدانی در خون می شود و به
پیشنهاد محققین الزم است که این گیاه به عنوان مکمل
غذایی استفاده شود.
آثار فارماکولوژی:
عصاره خشک گل گاو زبان در غلظت 100تا 400
میلی گرم اثر ماده میتوژن مشخصی را بر روی لنفوسیت
های مجزا شده خون انسان تحریک می کند و در غلظت
800تا 2000میلی گرم باعث ایجاد اثر مهاری بر روی
عملکرد میتوژنی این ماده می شود.
تاثیر دور آبیاری بر عملکرد گیاه گاو زبان ایرانی:
طبق تحقیقات به عمل آمده در منطقه الموت قزوین
میزان دور آبیاری 7تا 14روز یکبار و به میزان 3000
متر مکعب در هکتار بیشترین عملکرد را دارد .که میزان
عملکرد محصول با این مقدار آبیاری نسبت به کشت های
دیم 2تا 3برابر بوده است.
روش های مختلف کنترل کمی و کیفی:
سنجشهای مرغوبیت:
میزان خاکستر تام= حد اکثر 5/10درصد می باشد.
میزان خاکستر نا محلول در اسید= حد اکثر 5/1درصد
می باشد.
خرده نگاری:
پودر گلهای گاو زبان به رنگ آبی بنفش است ،دارای بوی
مخصوص شبیه به بوی خاک و مطبوع و مزه ای در ابتدا کمی
شیرین و بعد کمی تند است .ویژگی های میکروسکپی این پودر
عبارت است از :بخشی از بافت Sاپیدرم گلبرک با سلولهای
سینوسی ،همراه پایه کرک پوششی[الف] ،بخشی از اپیدرم
تحتانی گلبرگ همراه با کرک پوششی تک سلولی که سلولهای
اپیدرمی زاویه دار تر دارد[ب ، ]Sبخشی از بافت مزوفیل گلبرگ به
رنگ بنفش مایل به قرمز همراه با عناصر آوندی[ج] ،سلولهای
پارانشیم باریک و کشیده همراه با عناصر آوندی[د] ،بخشی از
بافت آندو تسیوم کیسه بساک [ه] و دانه گرده کروی و کوچک از
نوع منو پورات[و].
نکته :قابل ذکر است که بعد از رنگ آمیزی با معرف
بلودومتیلن نواحی موسیالژ دار در گلبرگ آبی رنگ می
شود.
گونه های دیگرگل گاوزبان
برای جنس آخیوم (يا اكيوم) :
گونه های گل گاو زبان خوزستانی
(، ) E.khuzistanicum
گاو زبان روسی )) E.russicumو
گل گاو زبان ایتالیایی( ) E.italicumمعرفی شده اند.
در کشور های اروپایی گونه E.vulgareبه گاو زبان
افعی Viper’s buglossمعروف است .و آثار مشابهی با
گاو زبان ایرانی می توان برای آن بر شمرد .این گونه
گیاهی 2ساله ،به ارتفاع یک متر ،گلهای آبی رنگ و گاهی
سفید!!!! که کولتیوارهای پا کوتاه آن بیشتر کشت
می شوند .این گیاه در شمال اروپا بومی شده و در اروپا
و آسیا پراکنده است.
انواع گل گاوزبان
Borago officinalis گل گاو زبان اروپائي-1
Anchusa iranicaايراني
" - 2
A. italica
ايتاليايي
"
- 3
A. aegyptica مصري
"
- 4
A. orientalis
"
- 5
Echium amoenum ايراني
"
- 6
E. italicum
ايتاليايي
"
- 7
oxtongue flower
& به انگليسي
\. مي گويندbugloss & borage
پايان